wino, papież i kosmici
Transkrypt
wino, papież i kosmici
felieton Marek Kondrat AKTOR, REŻYSER, MIŁOŚNIK WIN, BIZNESMEN. DWADZIEŚCIA PIĘĆ LAT TEMU ZREZYGNOWAŁ Z ETATU I ZOSTAŁ WOLNYM STRZELCEM. NADZWYCZAJ CENI SOBIE NIEZALEŻNOŚĆ I WOLNOŚĆ OD PRZYMUSU ROBIENIA CZEGOKOLWIEK. OD PONAD DZIESIĘCIU LAT ROZWIJA PASJĘ WINIARSKĄ I PODKREŚLA, ŻE STANOWI ONA WAŻNĄ CZĘŚĆ JEGO ŻYCIA. MÓWI O SOBIE: „MAM CHARAKTER WINOPODOBNY. JESTEM CZŁOWIEKIEM PRZEWIDYWALNYM, CIĄGŁYM I NIE MARTWI MNIE SPECJALNIE UPŁYW CZASU. JESTEM CICHYM CZŁOWIEKIEM, A WINO KOJARZY MI SIĘ PRZEDE WSZYSTKIM Z CISZĄ. WINO MA W SOBIE PORZĄDEK I JA MAM W SOBIE HARMONIĘ”. Dolina Rodanu jest jednym z największych i najstarszych regionów winiarskich Francji, historycznie sięgającym tradycji celtyckich, dokumentowanych od początku VI wieku p.n.e. Côtes du Rhône jest obszarem wyraźnie podzielonym geograficzno-klimatycznie na dwie części: północną (od miasteczka Vienne do Valence) i południową (pomiędzy Montelimar a Avignon). Co ciekawe, obie części różnią się znacznie, jeśli chodzi o główne uprawy czerwonych winogron: w części północnej królem jest Sarah, w części południowej dopuszczono do upraw kilkanaście szczepów, z których podstawowymi są: Grenache, Syrah, Mourvèdre, Carignan i Cinsaut. Skomplikowany francuski system apelacyjny (Appellation d'Origine Contrôlée, AOC) umożliwia lokowanie na tych samych obszarach kolejnych, jakby piętrowych apelacji (obszarów o kontrolowanej jakości wytwarzania) pod warunkiem zachowania odmienności. W Côtes du Rhône są trzy poziomy: AOC z wyróżnionym okręgiem (np. AOC Châteauneuf-du-Pape czy AOC Hermitage), AOC Côtes du Rhône-Villages (z dodatkiem nazwy gminy) oraz podstawowe AOC (dla każdego wina wytworzonego w obrębie regionu). Północna część Côtes du Rhône jest odmienna klimatycznie od południa. Silny jest tu wpływ Masywu Centralnego. Chłodny mistral łagodzi skutki kontynentalnego lata, a zimą zapewnia osłonę przed mroźnymi wpływami północy. Mniejsze opady równoważone są meandrującym Rodanem i dużo większym nachyleniem stoków utrzymującym poranne mgły dłużej i obficiej. Przyjmuje się powszechnie, iż ten subregion jest pierwotnym siedliskiem Syrah (dla anglojęzycznych – Shiraz). I chociaż Syrah jest jedyną dopuszczoną w tej części regionu odmianą winorośli, to jednak większość wytwarzanych tu czerwonych win jest blendami – z wyjątkiem AOC Coronas wszystkie inne apelacje podregionu mogą, i bardzo często stosują, domieszki białych winogron (Viognier, Marsanne i Roussanne). Nie są to udziały błahe, sięgają bowiem 10–20%. Dodają one winom (główne apelacje: Crozes-Hermitage, Hermitage, Saint-Joseph) finezji i pięknej, harmonijnej struktury, a także niepowtarzalnych, trudnych do pomylenia zapachów zielonych oliwek i wędzonego boczku. 98 WITTCHEN Południe Côtes du Rhône jest wyraźnie zdominowane przez wpływy śródziemnomorskie. Łagodne, bezśnieżne zimy i upalne lata są przyczyną lekkich problemów z wodą – w regionie jest dozwolona w ograniczonym zakresie sztuczna melioracja. Wielość szczepów winorośli (8 czerwonych i 5 białych) jest z jednej strony świetnym tworzywem dla sztuki winiarskiej, z drugiej zaś – pewnym problemem dla jakości. Zdarza się bowiem, iż niskoplenne Shiraz i Mourvèdre są wypierane (nie całkiem legalnie) przez wysokowydajne Carignan i Cinsaut. Najsławniejszą apelacją południa doliny Rodanu jest AOC Châteauneuf-du-Pape. W dosłownym tłumaczeniu oznacza ona „nowy zamek papieski”, a dotyczy średniowiecznego epizodu w historii Kościoła: w 1308 roku papież Klemens V, wcześniejszy arcybiskup Bordeaux, został wyniesiony na tron papieski przez króla Francji i jako całkowicie mu podporządkowany został osadzony w Avignonie. 70-letnia tzw. niewola awiniońska papiestwa przyniosła miastu nie tylko trwałe miejsce w historii, ale także znaczący postęp i prestiż w produkcji wina. Dostarczając wina na papieski stół w XVI wieku, apelacja otworzyła swoje możliwości w następnych wiekach. Cieszyły się one wielką popularnością niezmiennie do początku XX wieku, kiedy zaniedbania I wojny światowej i masowe podrabianie win przyniosły znaczne pogorszenie reputacji regionu. W 1923 roku za sprawą barona Pierre’a le Roya określono reguły produkcyjne, stanowiąc nie tylko przyszłą gwarancję jakości, ale też kładąc podwaliny pod współczesny system apelacyjny we Francji. Rygoryzm przestrzegania przepisów produkcyjnych w gminie Châteauneuf-du-Pape stał się w świecie przysłowiowy – obejmuje on nie tylko tak drobiazgowe elementy, jak konieczność nasadzeń lawendy i tymianku pomiędzy winnicami, ale również ustanowiony w 1954 roku przez radę municypalną zakaz przelotów, startów i lądowań nad terytorium gminy niezidentyfikowanych obiektów latających. Trudno się zatem dziwić, że wina papieskie osiągają tak wysoką jakość. Strażnicy poprawności cały czas pozostają czujni – na uroczystej sesji w 2007 roku władze Châteauneuf podtrzymały opinię o UFO, zabraniając jakiejkolwiek kosmicznej interwencji na swoim terytorium. Fot. Andrzej Świetlik WINO, PAPIEŻ I KOSMICI