Praktyki zawodowe na studiach magisterskich

ZAŁĄCZNIK NR 9
Aplikacja z grupy konkursowej typu „c”:
Praktyki zawodowe na studiach magisterskich
Nazwa pola
Komentarz
Ośrodek Akademicki
Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UMCS
Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4
20-031 Lublin
tel./fax: (o81) 5375377
Osoba składająca wniosek
Mgr Grzegorz Gmiterek, dr Anita Has-Tokarz
Opiekun praktyk (jeżeli
inny niż osoba składająca
wniosek)
Dane kontaktowe Osoby
składającej wniosek
Dane kontaktowe
Opiekuna praktyk
Skrócona prezentacja
ogólnej koncepcji praktyk
Praktyka ściśle powiązana jest ze specjalizacją „Biblioteki publiczne w
społeczeństwie wiedzy i informacji”, jak również seminarium magisterskim
poświęconym tej problematyce, które przewiduje program kształcenia
studentów II stopnia studiów stacjonarnych kierunku Informacja Naukowa i
Bibliotekoznawstwo. Praktyka realizowana będzie po pierwszym roku
studiów magisterskich drugiego stopnia. Ma za zadanie umożliwić
praktykantom
rozwinięcie
badań
empirycznych
związanych
z
przygotowywanymi na seminariach pracami magisterskimi, których zakres
mieści się w problematyce efektywnego wykorzystywania i rozwijania
wybranych narzędzi Web 2.0 przez małe biblioteki publiczne. Nowe
zjawisko w świecie mediów elektronicznych, jakim jest Web 2.0, ukazuje
szerokie spektrum możliwości, które możemy wykorzystać również w
tradycyjnej bibliotece publicznej. W obecnej chwili dostępna jest duża liczba
darmowych narzędzi (sieciowych aplikacji), a co ważniejsze, coraz więcej
internautów jest zainteresowanych tworzeniem i korzystaniem z blogów,
podcastów, serwisów tematycznych, czy swoistych katalogów internetowych,
które pomogłyby im poruszać się i równocześnie być przewodnikami w
światowej sieci internetowej. Efektywne wykorzystanie przez bibliotekarzy
dostępnych społecznościowych rozwiązań jest zatem ważnym elementem,
który stanowić może istotny aspekt w budowaniu pozytywnego wizerunku
poszczególnych książnic oraz ich pracowników. Zjawisko to
charakteryzowane jest najczęściej, jako nowa koncepcja i sposób
konstruowania serwisów internetowych. Wiązane jest z gruntowną
metamorfozą globalnej sieci polegającą na większym - niż to było dotychczas
- pozostawieniu użytkownikom pola do własnej aktywności oraz
współtworzeniu dostępnych w serwisie treści.
W ramach odbywanych praktyk studenci powinni poznać i zastosować
wybrane możliwości elektronicznych aplikacji (2.0), które w praktyczny i
efektywny
sposób
mogą
poprawić
komunikację
pomiędzy
czytelnikami/użytkownikami biblioteki, a zatrudnionymi w niej
bibliotekarzami. Główny nacisk położony jest przy tym nie tylko na obsługę
tych narzędzi, ale również współpracę, która ma na celu zaproponowanie
czytelnikom nowych usług bibliotecznych i ich współtworzenie.
Poczynione przez praktykantów obserwacje, uzyskane doświadczenia, a
przede wszystkim wyniki realizowanych w placówkach badań empirycznych
mogą być punktem odniesienia dla dalszych, pogłębionych działań
1
realizowanych przez bibliotekę w perspektywie jej funkcjonowania (np.
rozszerzanie oferty usług bibliotecznych).
Przewidziane jest etapowe realizowanie praktyki. W poszczególnych cyklach
studenci są zobowiązani do praktycznego wdrażania rozwiązań opierających
się w swojej istocie na idei społecznościowego Internetu takich, jak blogi,
serwisy bookmarkingowe, czy spersonalizowane strony startowe. Poczynione
przez praktykantów obserwacje, uzyskane doświadczenia, a przede
wszystkim wyniki realizowanych w placówkach badań empirycznych mogą
być punktem odniesienia dla dalszych, pogłębionych działań realizowanych
przez bibliotekę w perspektywie jej funkcjonowania (np. rozszerzanie oferty
usług bibliotecznych). Praktyka ma przełamać funkcjonujący w
społeczeństwie, a także wśród studentów kierunku, stereotyp biblioteki
publicznej jako instytucji mało atrakcyjnej zawodowo. Praktyka,
kompatybilna z postulatami projektu „Bilioteka+” ma pobudzić
zainteresowanie problematyką bibliotekarstwa publicznego i pokazać, iż
biblioteka publiczna jest instytucją, w której możliwe – i konieczne - jest
wykorzystywanie najnowszych technologii informacyjno-komunikacyjnych
funkcjonujących w środowisku cyfrowym i stanowić może atrakcyjne
miejsce pracy gwarantujące dalszy rozwój zawodowy i samodoskonalenie
się.
Prace przygotowawcze do realizacji praktyki:
Pełny prezentacja
proponowanego przebiegu
praktyk
1. Rekrutacja kandydatów:
Praktykanci (w liczbie 2 osób) wyłonieni zostaną spośród studentów
uczestniczących w specjalizacji „Biblioteki publiczne w społeczeństwie
wiedzy i informacji”, którzy przygotowują prace magisterskie związane ze
zjawiskiem Web 2.0. W drugim semestrze i roku studiów magisterskich
potencjalni kandydaci będą mieli możliwość odwiedzenia placówek
bibliotecznych w terenie, które zostały wytypowane do przyjęcia
praktykantów. Wizyta ta ma pomóc w ostatecznym wyborze placówki, w
której praktykanci będą mogli zrealizować przygotowane na zajęciach
specjalizacyjnych i seminarium magisterskim projekty.
W przypadku zgłoszenia się do odbycia praktyki więcej niż dwóch
kandydatów kryterium decydującym będzie ocena pisemnych aplikacji
studentów, uzasadniających chęć odbycia praktyki oraz opinia promotora
przygotowywanej przez nich pracy magisterskiej.
2. Nawiązanie kontaktów z placówkami bibliotecznymi:
Przeprowadzenie wstępnych rozmów z Dyrekcją Wojewódzkiej
Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie celem wskazania
podległych jej placówek bibliotecznych w regionie lubelskim, gotowych
do przyjęcia praktykantów (w liczbie 2 osób). Ze względu na
wyspecjalizowany charakter planowanych podczas praktyki działań
wskazane placówki winny spełniać określone warunki umożliwiające ich
realizację (adekwatne zaplecze lokalowe, wykwalifikowana kadra,
nowoczesne technologie). W kolejnym etapie nawiązany zostanie
bezpośredni kontakt z kierownikami placówek terenowych wskazanych
przez WBP w Lublinie, celem zorientowania się w możliwościach
organizacji praktyki w tych oddziałach. Rozmowy te mają wyłonić 1-2
placówki terenowe przygotowane do przyjęcia praktykantów. Planowane
jest spotkanie uczelnianego opiekuna praktyki i praktykanta z opiekunem
wskazanym przez kierownika wybranej placówki, podczas którego
2
przedstawione zostaną szczegółowe warunki współpracy, praktykant
zostanie wprowadzony w kwestie dotyczące funkcjonowania i
organizacji placówki i podpisana zostanie wiążąca umowa.
Harmonogram praktyk zawodowych :
A. Miejsce i czas trwania praktyki:
Praktyka będzie trwała 22 dni robocze, a jej realizację przewiduje się na
okres wakacji letnich, tj. od 1 lipca do 30 września 2011 roku. Praktyka
będzie odbywała się w bibliotekach gminnych (1-2 placówki) na terenie
województwa lubelskiego, wybranych do współpracy w drodze selekcji.
B. Etapy realizacji praktyki zawodowej:
Etap I (od 1-4 dnia)
Stworzenie, na bazie dostępnych platform blogowych (blogger, blok, Onet
blog itp.), bibliotecznego pamiętnika internetowego. Należy pamiętać, że
pamiętnik ten w założeniu ma być wizytówką placówki, dlatego też oprócz
wykorzystania podstawowych funkcji danej platformy, student powinien
wziąć pod uwagę inne dostępne zasoby internetowe, które pomogłyby mu
wzbogacić realizowany projekt o charakterystyczne, multimedialne i
interesujące odbiorców elementy. Student może przy tym skorzystać z
dostępnych za darmo szablonów blogów (np. pochodzących z serwisu
http://btemplates.com) i dostosować je do celów działania konkretnej
placówki bibliotecznej. Prawidłowo wykonany blog powinien zawierać łatwy
do zapamiętania przez czytelników tytuł i podtytuł, informacje o bibliotece,
listę ulubionych (polecanych) pamiętników i stron WWW, kanał RSS,
gadżety (proste aplikacje HTML i JavaScript). Celem końcowym tego etapu
praktyki jest przygotowanie projektu bloga, który w przyszłości będzie
służył, jako platforma do zamieszczenia informacji odnoszących się do
kultury, edukacji itp. W przypadku, gdy biblioteka, w której praktyka jest
odbywana – nie posiada własnej witryny WWW – blog ten może służyć jako
domowa strona książnicy.
Etap II (od 5-11 dnia)
Stworzenie pierwszych postów (artykułów) odnoszących się do działalności
danej instytucji oraz przedstawienie jej profilu, sylwetki itp. Posty powinny
być wzbogacone elementami statycznymi (np. zdjęcia, zdigitalizowane
rysunki młodszych czytelników). Student dokonuje także selekcji adresów
stron i blogów internetowych, do których odnośniki będą pojawiać się w
bocznym panelu bibliotecznego pamiętnika – w tzw. blogroll – u. Następnym
krokiem tego etapu praktyki jest ogólne określenie tematów przyszłych
postów, będących z jednej strony odpowiedzią na potrzeby czytelników danej
placówki, z drugiej natomiast – odnoszących się do ciekawych zjawisk
występujących we współczesnym świecie informacji, literatury, muzyki,
filmu, gier itp. Należy pamiętać, że każdy z artykułów powinien być
wzbogacony o dodatkowe multimedialne elementy, jak okna wideo,
prezentacji, dokumentów audio. Do tego celu można posłużyć się na
przykład zasobami serwisów YouTube, SlideShare, Vimeo itp. Dodatkowo,
jeśli biblioteka posiada kamerę internetową i mikrofon, student może za
pośrednictwem darmowych aplikacji on-line takich, jak na przykład
Videosteam.pl stworzyć biblioteczny „kanał telewizji internetowej” i
bezpośrednio z lokalu biblioteki transmitować w sieci na żywo przebieg
ciekawych spotkań, dyskusji, wykładów czy prezentacji. Również i w tym
przypadku okno wideo transmisji powinno być osadzone na stronie
tworzonego bloga.
Etap III (od 12-14 dnia)
Rozwijanie bibliotecznego pamiętnika internetowego. Tworzenie nowych
3
postów, zachęcanie użytkowników do ich śledzenia (np. za pośrednictwem
kanału RSS), konsultacje z czytelnikami odnoszące się do zawartości bloga
(branie pod uwagę ich wskazówek, propozycji). Zachęcanie stałych (i nie
tylko) odbiorców bibliotecznych usług do aktywnego włączania się do
rozwijania i wzbogacania projektu o nowe treści (również pochodzących od
samych użytkowników).
Etap IV (od 15-19 dnia)
Tworzenie tzw. startowej witryny WWW umożliwiającej łatwą komunikację
z użytkownikami, ale również kreującej nowoczesny wizerunek biblioteki.
Za pomocą serwisów służących tworzeniu spersonalizowanych stron
startowych (np. iGoogle, startowy.com, netvibes.com) student przygotowuje
projekt bibliotecznej strony internetowej, która w założeniu pełnić ma
funkcję swoistego wirtualnego centrum informacyjnego dla użytkowników.
Spersonalizowane (osobiste) strony startowe mogą służyć w tym przypadku
budowie multimedialnego portalu, na łamach którego udostępniane byłyby
treści pochodzące z różnych serwisów – z punktu widzenia pracownika
biblioteki i jej czytelnika – najbardziej wartościowe. Główną cechą tego typu
narzędzi jest łatwa i wygodna edycja ustawień strony i przemieszczanie
poszczególnych elementów wchodzących w jej skład. Istotnym aspektem jest
też intuicyjność w tworzeniu nowych stron (podstron) w formie zakładek.
Student odpowiedzialny jest za umieszczenie na ich łamach boksów z
wybranymi przez niego wiadomościami pochodzącymi z dostępnych
kanałów informacyjnych (RSS), wstawienie modułów służących na przykład
oglądaniu kanałów telewizji internetowej, czy słuchaniu audycji i muzyki z
sieciowych stacji radiowych. Za przykład takiego rozwiązania może posłużyć
strona startowa Miejskiej Biblioteki Publicznej w Dublinie (zob.
www.netvibes.com/dublincitypubliclibraries#Home).
Etap V (od 20-22 dnia)
Stworzenie i rozwijanie bibliotecznego konta w serwisie typu social
bookmarking – Delicious.com (przechowywanie, udostępnianie i odkrywanie
zakładek internetowych on-line) Za pośrednictwem serwisu Delicious student
tworzy bazę (wraz z podziałem na kategorie) linków do ciekawych treści w
Internecie. Działanie tej usługi sprowadza się do umieszczania przez
pojedynczego użytkownika (lub instytucję) adresów interesujących i
wartościowych stron internetowych oraz opisaniu ich przez słowa kluczowe.
Rejestrując się w Delicious nabywamy możliwość łatwego organizowania
adresów internetowych swoich ulubionych stron oraz tagowania wcześniej
zamieszczonych przez innych treści. W ten sposób tworzony jest
społecznościowy wykaz stron, do których warto zajrzeć (oceniany i w
oryginalny sposób opisywany przez internautów). Student, w oparciu o
narzędzia dostępne za pośrednictwem tej usługi jest zobowiązany stworzyć
profil biblioteczny, nadać tagi (słowa kluczowe) poszczególnym polecanym
dokumentom oraz udostępnić je innym użytkownikom sieci. Usługa
umożliwia kreowanie chmury tagów z najbardziej popularnymi słowami
kluczowymi. Chmurę tę, można umieścić w bibliotecznym blogu, czy na
stronie WWW, jako promocję swoistego katalogu ciekawych dokumentów
(np. z dopiskiem „Biblioteczny katalog ulubionych stron”). Narzędzie winno
być również krótko scharakteryzowane przez studenta na blogu lub stronie
bibliotecznej, wraz z podaniem możliwości zastosowania i krótkim kursem,
w jaki sposób z niego korzystać.
Podsumowanie praktyki:
Po zakończeniu praktyki odbędzie się spotkanie Praktykanta i Bibliotecznego
4
Opiekuna Praktyki podczas którego omówione zostaną zrealizowane zadania,
ocenione ich efekty i użyteczność dla placówki oraz zaangażowanie
Praktykanta.
Działania ewaluacyjne:
Po zakończeniu praktyki przewidziane jest zorganizowanie spotkania, w
którym uczestniczyć będą – Praktykant, promotor jego pracy magisterskiej
oraz Biblioteczny i Akademicki Opiekun Praktyki. Celem nadrzędnym
spotkania będzie wzajemna wymiana doświadczeń i spostrzeżeń związanych
z praktyczną realizacją projektowanych zadań. Dla środowiska
akademickiego istotne będą zwłaszcza informacje odnośnie poziomu wiedzy
i umiejętności Praktykanta w zakresie efektywnego wdrażania w bibliotekach
publicznych narzędzi Web 2.0, jak również sugestie odnośnie obszarów
kształcenia wymagających usprawnień i modyfikacji czy zmian
programowych. Z kolei zaangażowane w partnerstwo placówki biblioteczne
będą miały możliwość pozyskania ze strony ośrodka akademickiego
profesjonalnego doradztwa, zaplecza w postaci silnej grupy studenckich
woluntariuszy, jak również swoistej rehabilitacji – w oczach studentów wizerunku malej biblioteki publicznej, jako atrakcyjnego i rozwojowego
miejsca pracy.
Opiniowanie praktyki
Praktykant po zakończeniu praktyki sporządza – w oparciu o prowadzoną
sukcesywnie dokumentację (dziennik praktyk) - raport dotyczący jej
przebiegu, realizowanego programu oraz korzyści jednostkowych
wynikających z jej odbycia.
Biblioteczny opiekun praktyki sporządza opinię dotyczącą przebiegu
praktyki, stopnia przygotowania praktykanta do realizacji przewidywanych
zadań, jak również poziomu zaangażowania. Podstawą wydania opinii jest
obserwacja praktykanta w trakcie wykonywania zadań przewidzianych w
programie praktyki, ocena ich wykonania, konsultacja z innymi
pracownikami placówki bibliotecznej oraz opinie jej użytkowników.
Akademicki opiekun praktyk
po rozmowie z praktykantem i jego
opiekunem bibliotecznym oraz zapoznaniu się z dziennikiem praktyk,
przygotowuje raport końcowy dotyczący przebiegu praktyki. Istotnym
elementem, który jest dodatkowo brany pod uwagę przy jego sporządzaniu są
wnioski płynące z obserwacji dokonywanych podczas wizyt monitorujących
odbywanych w bibliotece w trakcie trwania praktyki.
Osiągnięta wiedza:
Oczekiwane efekty uczenia
się
W wyniku udziału w praktykach i realizacji projektów wykorzystujących
potencjał wybranych narzędzi Web 2. student rozumie istotę zjawiska i
posiada ugruntowaną i uporządkowaną wiedzę teoretyczną z zakresu
efektywnego stosowania aplikacji społecznościowych w bibliotece
publicznej. Zna przykłady platform blogowych (Blogger, Onet blog,
Blox.pl,Wordpress, blog.pl, itp.) oraz możliwości wykorzystania
pamiętników internetowych w codziennej działalności książnic. Zna projekty
serwisów, z których mogą być pobierane dodatkowe multimedialne elementy
wzbogacające blogi (np. YouTube, SlideShare, Video itp.) oraz wie, w jaki
sposób mogą być one wykorzystane w ramach tworzonych przez bibliotekę
publiczną pamiętników. Oprócz uporządkowanej wiedzy teoretycznej na
5
temat blogów internetowych (typologia, elementy składowe itp.) student zna
i potrafi scharakteryzować możliwości stosowania stron startowych (np.
startowy.com, Netvibes, iGoogle, Cafe News) oraz wybranych serwisów
social bookmarking (np. Delicious, ClipMarks, Furl) - służących zarządzaniu
zakładkami – tzw. ulubionymi.
Opanowane umiejętności
W wyniku praktycznej implementacji wybranych narzędzi należących do
zjawiska Web 2.0, student potrafi stworzyć biblioteczny blog internetowy
uzupełniony interaktywnymi elementami (np. komentarze, kanały RSS –
Really Simple Sindication) i multimedialnymi dokumentami (grafika,
zdjęcia, audio, wideo itp.). Posiada niezbędne umiejętności do stworzenia
witryny WWW w oparciu o usługę odnoszącą się do kreowania tzw. stron
startowych, która służy mu do organizowania i udostępniania czytelnikom
biblioteki aktualnych informacji odnoszących się do edukacji, kultury, nauki
itp. Przy pomocy narzędzi udostępnionych w ramach serwisu Delicious
potrafi stworzyć wirtualny katalog interesujących stron internetowych,
dzielić się nim z innymi - pozwalając jednocześnie użytkownikom czynnie
uczestniczyć w opisywaniu tych elektronicznych zasobów za pomocą tagów
(słów kluczowych). Sprawnie posługuje się w praktyce wiedzą dotyczącą
zastosowania technologii informacyjnych, nabytą podczas uczęszczania na
zajęcia prowadzone w ramach studiów magisterskich prowadzonych na
kierunku Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo.
Punkty ECTS
Liczba punktów - 2
Warunkiem zaliczenia praktyki jest uzyskanie pozytywnej opinii Autora oraz
Opiekuna Bibliotecznego, jak również systematyczne dokumentowanie w
Metody i kryteria oceniania
dzienniczku praktyk działań realizowanych przez Praktykanta podczas
praktyki zawodowej.
Sposób zaliczenia
Zaliczenie
Uwagi
Data/Miejsce/Podpis
Osoby składającej wniosek
06 października 2010 r., Lublin
W przypadku pozytywnego rozpatrzenia niniejszej aplikacji praktyki, które
stanowią jej przedmiot, zostaną skierowane do realizacji w semestrze letnim
roku akademickiego 2010/2011.
Data/Miejsce/ Podpis i
pieczęć
Dyrektora/Kierownika
Jednostki pod podaną
deklaracją.
06 października 2010 r., Lublin
6