docdobry przepis na rozwój wsi - Transgraniczna Przedsiębiorczość
download 
Reklamacja Transkrypt
dobry przepis na rozwój wsi - Transgraniczna Przedsiębiorczość
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Europa inwestująca w obszary wiejskie Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 – LEADER Programu Rozwoju Obszarów wiejskich na lata 2007-2013 Publikacja opracowana przez LGD „Warmiński Zakątek” i LGD „Brama Mazurskiej Krainy”- realizacja projektu współpracy Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi S I P E Z R P I S Y R W B J O Ó D OZW R A N Przewodnik po najciekawszych przedsiębiorstwach ekonomii społecznej działających na terenie Warmii i Mazur Spis treści: – BOCIANIA WIOSKA – ŻYWKOWO 4 – POLSKIE RANCZO – ZERBUŃ 7 – WIEJSKI SURVIVAL RODZINNY – KAMIŃSK 8 – WIEŚ TWÓRCZYCH INSPIRACJI – DERC 11 – WIOSKA BABEK ZIELAREK – BLANKI 12 – 4xK FOURCROSS – KIEŹLINY 15 – BOSA EKOLOGIA – PRASLITY 16 – GADZIA ARCHEOLOGIA – GADY 19 – WIELBARSKIE „GRZYBOWANIE” 20 – DOTYK MAZURSKIEJ KULTURY 23 – LOKALNE WSPIERANIE EDUKACJI 24 – OMULEW – STREFA CISZY I AKTYWNEGO WYPOCZYNKU 27 – JERUTKI – KRAINA KREATYWNOŚCI 28 – KLASTER SPOŁECZNY „SZLAK DZIEDZICTWA KULTUROWEGO” 31 – SPYCHOWO – GRÓD JURANDOWY 32 – SMAKI REGIONU – ZAJAZD TUSINEK 35 Projekt i wykonanie: www.ARTFORMAT.pl ISBN 978-83-63723-00-2 Informator „DOBRY POMYSŁ NA ROZWÓJ WSI” jest publikacją opracowaną w ramach międzynarodowego programu współpracy dwóch polskich i jednej szwedzkiej grupy działania, pn. TRANSGRANICZNA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Warmia – Mazury / Blekinge. W ramach diagnozowania dobrych pomysłów na rozwój obszarów wiejskich i po konsultacji tematycznej przeprowadzonej ze szwedzkim Partnerem projektu: Leader Blekinge, wyłonionych zostało 16 modelowych działań przedsiębiorczych, które pozytywnie wpłynęły na jakość życia indywidualnych firm oraz całych społeczności wiejskich i które są możliwe do wdrożenia przez innych przedsiębiorczych mieszkańców wsi. Informator „DOBRY POMYSŁ NA ROZWÓJ WSI” to spotkanie z przedsiębiorcami oraz przedsiębiorstwami i organizacjami ekonomii społecznej, które z sukcesem wykorzystują pasje, zasoby przyrodnicze oraz tradycję i kulturę do stworzenia czegoś nowego. Są to przedsięwzięcia, które gwarantują rozwój nie tylko ekonomiczny, ale przede wszystkim społeczny. Niezwykle trudno jest wybrać własną drogę zawodową czy kierunek aktywności społecznej. Polecamy więc lekturę naszego przewodnika, w którym na konkretnych przykładach pochodzących z Warmii i Mazur prezentujemy efektywne pomysły na działania przedsiębiorcze. Może okazać się, że DOBRY POMYSŁ NA ROZWÓJ WSI już istnieje, po prostu tego nie dostrzegliśmy… BOCIANIA WIOSKA – ŻYWKOWO Żywkowo – wieś w północnej Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie, przy granicy z Rosją (Obwód Kaliningradzki). Dobra praktyka aktywności wiejskiej: Żywkowo z pewnością nie jest jedyną miejscowością w kraju, które może pochwalić się gniazdami bocianimi. Jednak z pewnością niezwykły jest fakt, że właśnie tu bocianów jest nawet dwa razy więcej niż mieszkańców. Właśnie oni, wraz z Polskim Towarzystwem Ochrony Ptaków, wzięli sobie za cel ochronę i rozwój bocianiej społeczności. Żywkowo jest najbardziej znaną w Polsce Północno – Wschodniej miejscowością powiązaną z bocianami, a umieszczone tu punkty obserwacyjne pozwalają turystom wręcz uczestniczyć w życiu toczącym się w bocianich gniazdach. Te urocze i pożyteczne ptaki w niesamowity sposób wpłynęły na krajobraz wsi. Dbanie o rozwój ptasiej populacji pozwoliło pozyskać środki na remont dachów (na których umiejscowione są gniazda) oraz przygotowanie infrastruktury pozwalającej turystom korzystać z atrakcji oferowanych we wsi. Znajdziemy tu: wieże widokowe, ścieżkę edukacyjną, galerię, sklep z pamiątkami, gospodarstwo agroturystyczne, wiatę integracyjną i co najważniejsze - ok. 50 bocianich gniazd. Obecność oraz upodobania smakowe bocianów zachęciły gospodarzy do kultywowania rolniczej tradycji wsi. Żywkowo jest doskonałym przykładem na to, że działalność człowieka nie musi negatywnie wpływać na życie zwierząt. Okazuje się też, że życie ludzi i bocianów może być ze sobą nierozerwalnie powiązane. Organizacja koordynująca: Centrum Edukacyjne w Gospodarstwie Polskiego Towarzystwo Ochrony Ptaków Żywkowo 7, 11-220 Górowo Iławeckie, tel./fax 89 761 82 07, e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: •Zawsze warto wykorzystać istniejący potencjał miejsca, w którym działamy. Może przyroda i historia już zapewniły nam wystarczającą bazę? •Jednym z fundamentów aktywności wiejskiej jest współpraca wszystkich mieszkańców, którzy jednoczą się do wspólnego działania. 4 5 6 POLSKIE RANCZO – ZERBUŃ Zerbuń – wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. Otwarte w 2008 roku Ranczo Zerbuń ‘Zacisze’ to świetny przykład wykorzystania naturalnych walorów otoczenia do stworzenia dobrze prosperującego, rozwijającego się przedsiębiorstwa. Jest to wymarzone miejsce dla osób, które pragną wypocząć, odprężyć się w spokojnej atmosferze lub po prostu poczuć wyjątkowo z dala od zgiełku miasta. Oferujące noclegi oraz wiele aktywnych form wypoczynku Ranczo położone jest na malowniczym terenie o powierzchni ponad 200 ha, w otoczeniu zbiorników wodnych. Piękne krajobrazy sprzyjają wielu rozrywkom na świeżym powietrzu: wędkowaniu, grillowaniu, zbieraniu grzybów, spacerom i pływaniu. Amatorzy dzikiej przyrody będą zadowoleni z możliwości podziwiania i fotografowania wielu gatunków zwierząt, m.in. orłów, dzików, jeleni, saren a nawet łosi. Ranczo oferuje nie tylko noclegi, ale również wyżywienie. Specjalnością są wyśmienite dania polskiej kuchni, a także specjały z dziczyzny. Znajdziemy tu: parking, samochód terenowy do wynajęcia, barek, salę konferencyjną wyposażoną w sprzęt audiowizualny, sanie, bryczki, łódki, plac zabaw dla dzieci, boiska do koszykówki i siatkówki, rowery górskie, zarybione stawy oraz mini-zoo. Przedsiębiorstwo to posiada również konie, saunę oraz możliwość zorganizowania wycieczek do urokliwych miejsc położonych na terenie województwa warmińsko-mazurskiego zlokalizowanych w odległości do około 100 km. Kontakt: Ranczo Zerbuń Zacisze Zerbuń 9, 11-320 Jeziorany, tel. 502 288 705, 502 288 799, e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Tworząc przedsiębiorstwo turystyczne warto przygotować kompleksową ofertę spełniająca wszystkie ewentualne potrzeby klientów. •Przedsiębiorstwa lokalne często już od momentu startu są odpowiedzialne społecznie. Zatrudniamy w nich przecież najczęściej przedstawicieli lokalnej społeczności poprawiając rynek pracy w naszym otoczeniu. 7 WIEJSKI SURVIVAL RODZINNY – KAMIŃSK Kamińsk – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. Dobra praktyka aktywności wiejskiej: Kamińsk z powodzeniem stworzył produkt, który jest połączeniem „klasycznej” sztuki przetrwania z pedagogiką przeżyć. Aktywności realizowane w formie zajęć terenowych - gier, zabaw oraz zadań interakcyjnych, w trakcie których uczestnicy uczą się technik survivalowych. Zadania te rozwijają również umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach, wyrabiają takie cechy charakteru jak cierpliwość, zdolność analitycznego myślenia, śmiałość w podejmowaniu decyzji oraz pozwalają odkryć własne możliwości i talenty. Uczestnicy realizują program terapeutyczny obejmujący: oczyszczanie wzajemnych relacji między uczestnikami, pogłębianie i zacieśnianie więzi rodzinnych oraz środowiskowych, uczenie wzajemnego szacunku. Wieś wyposażona jest w infrastrukturę pozwalająca na realizacje wszystkich założonych celów. Znajdziemy tu: m.in. park linowy ze „zjazdem tyrolskim” i przeszkodami umieszczonymi między drzewami na wysokości do 10 metrów, staw, plac zabaw, urządzenie imitujące pokaz rodeo, boiska, tereny zielone umożliwiające rozwój aktywności ekstremalnych, parking i iaty integracyjne. W najbliższych planach znajduje się powołanie przedsiębiorstwa społecznego do uruchomienia zaplecza gastronomicznego i nowych ofert turystyki aktywnej. Organizacja koordynująca: Urząd Gminy Górowo Iławeckie, ul. Kościuszki 11, 11-220 Górowo Iławeckie, tel. 89 761 13 22, fax 89 761 15 30 e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Rozwijając własną działalność czasem trzeba spojrzeć nieszablonowo na posiadane zasoby i potrzeby rynku. Niekonwencjonalne połączenia produktów turystycznych mogą okazać się strzałem w dziesiątkę. • Rozwijając przedsiębiorczość na wsi należy opierać się przede wszystkim na kapitale społecznym i aktywności okolicznych mieszkańców. 8 9 10 WIEŚ TWÓRCZYCH INSPIRACJI – DERC Derc – wieś warmińska położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. Dobra praktyka aktywności wiejskiej: Wieś Derc jest dowodem na to, że chcieć, znaczy móc. Aktywna Rada Sołecka i działające we wsi Stowarzyszenie „Nasz Derc” rozbudziły nieco uśpioną miejscowość i stworzyły miejsce, w którym kwitnie działalność artystyczna i turystyczna. Derc, jako wieś twórczych inspiracji ma do zaoferowania turystom wiele różnorakich atrakcji. Tych z zacięciem artystycznym zaciekawi powstające tu pod okiem artysty rzeźbiarza Tadeusza Maculewicza rękodzieło ludowe oraz galeria „W stodole” oferująca m.in. warsztaty rękodzielnicze. Dla tych, którzy preferują kontakt z przyrodą działa wiejskie obserwatorium astronomiczne. W Dercu istnieje również szkoła jazdy konnej i możliwość zorganizowania warsztatów z wędkowania. Ciekawą imprezą jest coroczne polowania hubertowskie „na lisa”. Na szczęście żadne zwierze na tym polowaniu nie ucierpi. Niedługo wdana zostanie monografia wsi wraz z przewodnikiem po lokalnej ofercie aktywności turystycznej i nie tylko. Znajdziemy tu: ścieżkę dydaktyczną, leśny staw z żeremiami bobrów „Dzięciołka” (w kierunku na Studnicę), stajnię, wiejską galerię rzeźby ludowej, stodołę artystyczną, pole namiotowe oznaczone historyczne obiekty budowlane Organizacja koordynująca: Stowarzyszenie Nasz Derc, Derc 3, 11-320 Jeziorany, tel. 89 718 22 85; e-mail: [email protected], Rada Sołecka Wsi Derc PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Czasem okazuje się, że wyznaczenie jednego, ściśle określonego kierunku działalności na wsi jest niezwykle trudne. Przykład wsi Derc pokazuje, że warto wtedy zebrać pod jednym szyldem wszystkie możliwości, by razem stworzyły nową jakość. • Różnorodna oferta jest szansą na zaspokojenie potrzeb większej liczby ludzi, o często zupełnie różnych zainteresowaniach. 11 WIOSKA BABEK ZIELAREK – BLANKI Blanki – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński. Dobra praktyka aktywności wiejskiej: Miejscowość Blanki to miejsce, w którym z jednego małego zielnika wyrósł pomysł na działalność całej wsi. A nikt nie spodziewał się, że stworzony przez mieszkanki wsi ogródek okaże się strzałem w dziesiątkę. Dzięki temu wyszło na jaw, że znawczyń i pasjonatek zielarstwa jest w okolicach całkiem dużo. Jednym z głównych celów tej działalności jest promowanie gminy Lidzbark Warmiński poprzez zielarstwo i ekologię. Dziś Blanki słyną już z produktów powstałych z miejscowych ziół (głównie pokrzywy). Do wytwarzania nalewek i syropów używane także dziko rosnące rośliny lecznicze. „Babki zielarki” korzystają z waleriany, kwiatów bzu czarnego, zielonych pączków brzozy, aronii, owoców pigwy, dzikiej róży, malin, szafranu, poziomek, czy korzenia arcydzięgiela (na potencję). Z tych wszystkich składników i sięgających do tradycji przepisów powstają nalewki lecznicze o oryginalnych i kuszących nazwach, jak chociażby lubczykowy eliksir miłości, nalewka jubilerska z płatkami złota, starowarmińska żenicha zdzikiej róży na miodzie, przymorza brankowska, czy eliksir Kopernika – wino z szafranem i figą na dobry żołądek i niestrawność. Nalewki i syropy stworzone w tej pięknej wsi zadają kłam powiedzeniu „gorzki lek najlepiej leczy”, ponieważ nie tylko leczą, ale i wspaniale smakują. Znajdziemy tu: gospodarstwo agroturystyczne, wiatę integracyjną; w pobliżu jezioro Blanki. Organizacja koordynująca: Grupa Nieformalna Babki Zielarki tel. 600 600 128, e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Przygotowując nawet najnowocześniejszą działalność warto sięgać do tradycji – często okazuje się, że dorobek z przeszłości doskonale odnajduje się w dzisiejszych czasach. 12 13 14 4xK FOURCROSS – KIEŹLINY Kieźliny – wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity nad rzeką Wadąg. Tor rowerowy z Kieźlin udowadnia, że pasja potrafi zdziałać cuda. W tym przypadku pasja kilku młodych osób pozwoliła na stworzenie toru dla rowerów crossowych o najwyższym standardzie. Tor prowadzony przez Stowarzyszenie 4XK gości lokalne i ogólnopolskie konkursy w pięciu równych kategoriach, a co najciekawsze działa zarówno w lecie jak i w zimie. Celem jego działania jest popularyzacja kolarstwa górskiego oraz promowanie sportu jako zdrowej metody spędzania wolnego czasu. Dla fanów ekstremalnej jazdy rowerowej czekają tu ciekawe trasy do rywalizacji grupowej i indywidualnej oraz organizowane w razie potrzeb zaplecze socjalne (toalety i poczęstunek). Zróżnicowane odcinki, rytmiczne sekcje i duże hopy spodobają się każdemu zawodnikowi. Aby tor był przejezdny dla wszystkich, powstały objazdy największych przeszkód. Aktualnie tor liczy 380 metrów i umożliwia walkę na całej jego długości. Najnowszym osiągnięciem Stowarzyszenia jest nowy „4XK Snowpark Kieźliny”, którego celem działania jest budowa pierwszego w województwie warmińsko-mazurskim snowparku „z prawdziwego zdarzenia” oraz przywrócenie pierwotnego zastosowania górki, która w latach osiemdziesiątych służyła jako wyciąg narciarski. . Organizacja koordynująca: Stowarzyszenie 4XK, Ks. Jakuba Jagałły 5A/11, 10-371 Olsztyn, tel. 796 696 151, e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Pasja łącząca ludzi może być dobrym startem dla prężnie działającego produktu turystycznego. Zwłaszcza, jeśli do jej realizacji wykorzystuje się istniejące już zaplecze oraz warunki naturalne. •Sporty ekstremalne są coraz popularniejsze, a ich udział w rynku turystycznym stale się zwiększa. Świeże spojrzenie na atrakcyjność turystyczną naszego regionu może przerodzić się w zauważalne zyski. 15 BOSA EKOLOGIA – PRASLITY Praslity – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. Produkty turystyczne ze wsi Praslity to książkowy przykład tego, jak wokół miłości do ekologii, tradycji i jedzenia można stworzyć prężnie działające przedsiębiorstwa. Praslity rozwijają swoją ofertę w duchu kultywowania dziedzictwa kulinarnego Warmii. Działają tu gospodarstwa ekologiczne na co dzień stosujące tradycyjne metody wytwarzania żywności. Z własnego ziarna robiony jest przepysznych chleb, który można nie tylko spróbować, ale i zakupić. Z krowiego mleka powstają słynne na cała Polskę dojrzewające 3-4 miesiące sery praślickie. Zaktywizowani wokół ekologii mieszkańcy Praslit sami wyrabiają masło, sery, dżemy z własnych upraw, świeże wiejskie jaja prosto z kurnika, a w sezonie, kiedy niosą sie gęsi - dla osób poszukujących nowych smaków proponują jaja gęsie pod każdą postacią przyprawiane ziołami z przydomowych zielników. Dla bardziej aktywnych gości w ofercie znajdują się rowery, na których można zwiedzać okolice, piesze wycieczki po okolicznych lasach, grzybobranie, obserwowanie dziko żyjących zwierząt, np. naturalnych siedlisk bobrów, wędkowanie. Jest to również świetna baza wypadowa do wszystkich lokalnych atrakcji. Znajdziemy tu: wiaty integracyjne, boisko, scenę, zarybione stawy, gospodarstwa ekologiczne sprzedające zdrową żywność, dwie aktywne organizacje pozarządowe. Organizacja koordynująca: Stowarzyszenie Warmińskich Chłopów Bosych Jacek Gryszkiewicz; tel. 89 616 13 16; kom. 602 135 571 e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Ekologiczna pasja kulinarna, rozwijana przez liderów wiejskich jest świetnym sposobem na rozwój przedsiębiorczości wiejskiej. • Sukces jednego gospodarstwa jest najlepsza motywacją dla innych. 16 17 18 GADZIA ARCHEOLOGIA – GADY Gady – nieduża wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity około 10 km od Olsztyna. Przez czas istnienia Stowarzyszenia realizuje ono nieustannie program, który nazwało Gadzia Archeologia - taka, która odkrywa zapomniane skarby dziedzictwa kulturowego Warmii i dzieli się tymi odkryciami. Szczególną okazją do tego podzielenia się są odbywające się w Gadach co roku w ostatnią sobotę sierpnia Festyny Archeologiczne. Przybywają na nie goście z różnych stron Polski i świata, aby bezpośrednio doświadczyć spotkania z historią. Spotkania te odbywają się w relacji twórca- odbiorca. Są to cenne doświadczenia zarówno dla dorosłych gości festynów jak i dla dzieci. Podczas trwania imprezy działają na żywo: zagroda średniowiecznego garncarza, pracownia pruskiego artysty – rzeźbiarza, kram zielarki i kilka innych pracowni artystycznych, prezentujących kulturę życia codziennego dawnej Warmii. Stowarzyszenie jako Sekretariat Grupy Partnerskiej Gniazdo Warmińskie (która należy do Krajowej Sieci Grup Partnerskich) realizuje kilka programów, a jednym z nich jest Produkt Lokalny - Marka Lokalna. Od trzech lat organizowane są Gale Marki Lokalnej, na których Kapituła złożona z wysokiej klasy specjalistów nadaje corocznie kilkadziesiąt certyfikatów Marki Lokalnej produktom wykonanym w sposób naturalny z materiałów miejscowego pochodzenia oraz wydarzeniom kulturotwórczym nawiązującym bezpośrednio do dawnej kultury warmińskiej. W oparciu o te doświadczenia zawiązuje się obecnie grupa producencka, wytwarzająca w tradycyjny sposób wysokiej klasy produkty lokalne. Organizacja koordynująca: Stowarzyszenie „Nasze Gady” Gady 14a 11-001 Dywity tel. 691 734 029, e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Należy wspierać lokalnych twórców poprzez promowanie marki lokalnej. •Tradycyjne rzemiosła mogą być nowatorskim sposobem na rozwój przedsiębiorstwa. 19 Wielbarskie „Grzybowanie” Wielbark – miejscowość położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark. Usytuowana jest w otoczeniu lasów, przy ujściu rzeki Sawicy do Omulwi. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Wielbarskiej wespół z Gminnym Ośrodkiem Kultury w 2007 roku zorganizowało pierwsze GRZYBOBRANIE. Była ich garstka. Sami zbierali grzyby, oceniali wyniki owego grzybobrania, sami grali sobie na maleńkiej scenie i świetnie się bawili. Rok później postanowili imprezę „pokazać światu”. Do współpracy zaprosili Nadleśnictwo Wielbark, Ochotniczą Straż Pożarną w Wielbarku oraz wielbarskie szkoły. Do programu obok zawodów w zbieraniu grzybów wprowadzili konkurs kulinarny potraw z grzybów, który odtąd co rok prowadzi znany dziennikarz i podróżnik Pan Wojciech Charewicz. Grzybobranie stało się „Grzybowaniem”. Do współpracy włączyła się Gmina Wielbark. Impreza zyskała ważnych partnerów i sponsorów. Od roku 2009 Festiwal Grzybów „Grzybowanie” stał się główną imprezą rekreacyjno-rozrywkową w gminie. Festiwal nie stracił przy tym swego indywidualnego, specjalnego charakteru. Właśnie grzyby są wyróżnikiem gminy Wielbark i one nadają ton temu wydarzeniu. W 2011 r. zawody w zbieraniu grzybów rozegrane zostały w kategorii drużynowej. Udział reprezentacji gmin powiatu szczycieńskiego upoważnia do traktowania „Grzybowania” jako imprezy ponadlokalnej. Organizacja koordynująca: Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Wielbarskiej 12-160 Wielbark, ul. Wojciecha Kętrzyńskiego 13 tel./fax 89 621 82 04; e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Wykorzystaj lokalne zasoby i tradycje w kreowaniu lokalnego produktu. • Zaplanuj systematyczną i cykliczną organizację wydarzenia promującego lokalny produkt. 20 21 22 Dotyk mazurskiej kultury Kamionka - mała wieś, położona 7 km od powiatowego miasta Nidzica, w województwie warmińsko- mazurskim. Usytuowana jest zaledwie 2 km od krajowej trasy E77 z Warszawy do Gdańska. Działa tutaj przedsiębiorstwo społeczne „Garncarska Wioska”. Garncarska Wioska to pierwsze na obszarze LGD „Brama Mazurskiej Krainy” przedsiębiorstwo społeczne, którego działalność oparta jest na starych, ginących zawodach rzemieślniczych, kultywowaniu tradycyjnych technologii, mazurskich obrzędów i zwyczajów. Garncarska Wioska oferuje produkty ceramiczne, krawieckie, pamiątki regionalne, papier czerpany. Zaprasza na jarmarki mazurskie, wydarzenia artystyczne i cykliczne jarmarki. Organizuje warsztaty rzemieślnicze, pokazy, szkolenia, konferencje, imprezy integracyjne, „mazurskie wesela”. Dla wiejskich organizacji oraz grup zorganizowanych przedsiębiorstwo organizuje studyjne wizyty i szkolenia z zakresu tworzenia wiosek tematycznych, kreowania lokalnych produktów turystycznych, marketingu przedsiębiorstw społecznych. W Garncarskiej Wiosce turyści mogą samodzielnie wykonać witraże, wyroby z gliny na kole garncarskim, papier czerpany, wyroby kowalskie. W „Jarzębinowym Amfiteatrze” odbywają się koncerty, spektakle teatralne i festiwale. Na terenie „Wioski” można zwiedzać ogród botaniczny „RAJSKI OGRÓD” oraz uczestniczyć w zajęciach edukacyjnych w Parku Dydaktycznym. Garncarska Wioska jest inspiracją dla mieszkańców wsi jak tworzyć lokalne produkty turystyczne oraz nowe miejsca pracy dla mieszkańców wsi w oparciu o lokalne zasoby przyrodnicze, historyczne i dziedzictwo kulturowe. Organizacja koordynująca: Przedsiębiorstwo Społeczne „Garncarska Wioska” Sp. z o.o. Kamionka 5; 13-100 Nidzica; tel. 666028991; www.garncarskawioska.pl PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • W kreowaniu lokalnych produktów turystycznych wykorzystaj lokalne zasoby materialne i niematerialne oraz kapitał społeczny. • Zorganizuj grupę wsparcia dla społecznych inicjatyw poprzez rozwijanie idei ekonomii społecznej i partnerstwa lokalnego na rzecz rozwoju. • Przygotuj grupę wiejskich liderów, którzy będą „motorami” działań rozwojowych. • Przygotuj ofertę produktów i usług spełniających konkretne potrzeby wybranej grupy odbiorców. 23 Lokalne wspieranie edukacji Powiat nidzicki w południowo – zachodniej części woj. warmińsko-mazurskiego, w którego skład wchodzą cztery gminy: Nidzica, Kozłowo, Janowo, Janowiec Kościelny jest bezpośrednim obszarem działania dobroczynnej organizacji – stowarzyszenia Nidzicki Fundusz Lokalny. Stypendia to jeden z kluczowych obszarów działalności Stowarzyszenia, a idea pomocy młodym uzdolnionym ludziom była impulsem, dzięki któremu powstał Nidzicki Fundusz Lokalny. Początkowo było to 12 stypendiów. Po 10 latach doświadczeń, Fundusz przyznaje ich ok. 50-60 każdego roku, a łączna kwota środków przeznaczonych na stypendia wyniosła już 1 milion zł. Nidzicki Fundusz Lokalny każdego roku wspiera uczniów szkół średnich i studentów z powiatu nidzickiego. Oceną kandydatów i wyborem stypendystów zajmuje się komisja stypendialna, w skład której wchodzą przedstawiciele lokalnych organizacji, instytucji, firm. Kapitał programów stypendialnych tworzony jest z dobroczynnych wpłat mieszkańców powiatu, darowizn firm i akcji charytatywnych. Ponad 500 osób co miesiąc odpisuje zadeklarowane kwoty od wynagrodzeń, z przeznaczeniem na program stypendialny. Nidzicki Fundusz Lokalny systematycznie buduje „kapitał żelazny”, z którego dochody wykorzystywane są do realizacji społecznych inicjatyw – od przyznawania stypendiów dla uzdolnionych i niezamożnych uczniów i studentów - poprzez wspieranie działań innych organizacji społecznych do realizacji autorskich projektów społecznych. Kontakt: Nidzicki Fundusz Lokalny Kamionka 5, 13-100 Nidzica tel. +48 600 859 988 www.funduszlokalny.nidzica.pl e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Przygotuj grupę wolontariuszy i fundraiserów do współpracy w ramach programu społecznego. • Przygotuj jasno określoną misję organizacji oraz zaplanuj społecznie akceptowalne cele. • Opracuj jasne i przejrzyste procedury programów grantowych i stypendialnych. • Opracuj plan współpracy z biznesem i organizacjami pozarządowymi w zakresie pozyskiwania środków na programy społeczne. 24 25 26 Omulew – strefa ciszy i aktywnego wypoczynku Omulew - malownicze jezioro o wyjątkowo rozwiniętej linii brzegowej, z pięcioma wyspami i urozmaiconą rzeźbą położone jest 20 km od Nidzicy w województwie warmińsko-mazurskim. Jezioro objęte jest strefą ciszy. Na południowym wschodzie Mazur, w lasach Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej, niedaleko Nidzicy znajdują się cztery wioski leżące wzdłuż brzegu jeziora Omulew: Wikno, Jabłonka, Natać Wielka i Natać Mała. Mieszkańcy tych miejscowości stworzyli prężnie funkcjonującą organizację Towarzystwo Rozwoju Okolic Omulewa „Razem dla wszystkich”, które działa od 2006 r. Zainicjowały ją kobiety, które chciały mieć wpływ na to co się dzieje w najbliższym otoczeniu. Organizują sprzedaż wyrobów domowych, szkolenia dla mieszkańców, spotkania integracyjne i wycieczki. Dbają o poprawę wizerunku wsi, poprawę jakości życia mieszkańców oraz promocję swojej okolicy. Corocznie Towarzystwo Rozwoju Okolic Omulewa „Razem dla wszystkich” przygotowuje program dla turystów: koncerty, wystawy, spotkania oraz inne wydarzenia kulturalne. W lipcu i sierpniu odbywają się w Wiknie i Jabłonce festyny z wieloma atrakcjami. Od kilku lat odbywa się festyn pt. „Sierpniowe granie nad Omulewem”. Impreza jest doskonałym sposobem na integrację mieszkańców powiatu Nidzickiego oraz atrakcyjnym sposobem na spędzanie wolnego czasu dla licznie przebywających na tym terenie turystów. W czasie festynu odbywa się też konkurs kulinarny „Dary lasu i jeziora na talerzu”, którego tematem przewodnim są potrawy z jeziora i lasu, promujące dobrą, tradycyjną kuchnię mazurską. Dla aktywnych turystów Stowarzyszenie przygotowało także szlaki piesze, konny i rowerowy wokół jeziora Omulew. Szlaki prowadzą przez tajemnicze zakątki lasów, rezerwat Koniuszanka II z szeregiem zabytkowych dębów, przyrodniczą ścieżkę dydaktyczną, po drodze zobaczyć można bunkry z czasów II wojny światowej. Grzybiarze też nie będą rozczarowani. Dorodne prawdziwki, kurki, podgrzybki i inne bogactwa runa leśnego będą smaczną pamiątką z wypoczynku. Na gości czeka dobrze przygotowana baza noclegowa w kwaterach prywatnych i zajazdach, pole namiotowe, restauracje i sklepy. Okolica jest doskonałą bazą wypadową dla osób, które chcą bliżej poznać Warmię i Mazury. Kontakt: Towarzystwo Rozwoju Okolic Omulewa „Razem dla wszystkich” Jabłonka 22 A, 13-100 Nidzica; tel. 513 172 816 e-mail: [email protected] www.razemdlawszystkich.pl PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Przygotuj grupę wiejskich liderów,, którzy będą „motorami” działań rozwojowych. • Wykorzystaj lokalne zasoby i tradycje w kreowaniu lokalnego produktu. 27 Jerutki – Kraina Kreatywności Jerutki – urokliwie usytuowana wieś, która dzięki działalności Funda- cji Kreolia, nazywana jest zagłębiem sztuki i kultury gminy Świętajno. Wieś znajduje się na terenie powiatu szczycieńskiego w województwie warmińsko-mazurskim. Fundacja Kreolia- Kraina Kreatywności w Jerutkach powstała we wrześniu 2010 r., by tworzyć wiejskiej społeczności warunki do wszelkiego rodzaju twórczości i niejako „przy okazji” integrować i aktywizować społeczność. Z wielką pasją i zaangażowaniem przygotowuje artystycznie uzdolnione dzieci do udziału w różnego rodzaju przeglądach, konkursach, festiwalach. Z inicjatywy Kreolii powstała Kuźnia Talentów, gdzie w klasach: fortepianu, gitary, śpiewu i w pracowni plastycznej pracuje obecnie 54 osoby. Jako partner Fundacja prowadzi także Młodzieżowy Klub Integracji Społecznej w Jerutkach, w którym dzieciaki odkrywają swoje talenty mając do wyboru m.in. zajęcia w pracowni graffiti, grę na bębnach afrykańskich, taniec z ogniem, a także szkolenia w pracowni stolarskiej czy w gabinecie wizażu. Kreolia poprzez realizację różnych projektów upiększa miejscowości m.in. stworzyła Sielski Amfiteatr powstaje także Polana Rekreacji i Sportu w Jerutkach. W planach Kreolii jest powołanie Centrum Kreatywności, które będzie tętnić życiem, z pożytkiem i z udziałem miejscowej ludności, jak również dla rozwoju ŚWIATA KULTURY. Fundacja będzie zapraszać artystów reprezentujących różne gatunki i style. Centrum Kreatywności ma być miejscem z zawsze otwartymi drzwiami na wszelkie inicjatywy kulturalne. Ma też inspirować do kreatywności bez względu na wiek i doświadczenie. Kontakt: Fundacja na rzecz Wspierania Rozwoju Kreatywności oraz Rozwoju Twórczości Dzieci, Młodzieży i Dorosłych Kreolia – Kraina Kreatywności Jerutki 81, 12-140 Świętajno tel. 604 801 551; e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Wykorzystaj predyspozycje, uzdolnienia, wiedzę i umiejętności członków grupy inicjatywnej oraz współpracowników i wolontariuszy. • Szukaj rozwiązań, pomysłów innowacyjnych i kreatywnych. 28 29 30 KLASTER SPOŁECZNY „SZLAK DZIEDZICTWA KULTUROWEGO” . LGD „Brama Mazurskiej Krainy” działa na terenie 14 gmin oraz trzech powiatów: szczycieńskiego, działdowskiego i nidzickiego, znajdujących się na terenie województwa warmińsko-mazurskiego Misją klastra jest wspieranie organizacji pozarządowych, społecznych grup nieformalnych, przedsiębiorców działających w bszarze usług turystycznych i szkoleniowych na obszarach wiejskich. Klaster tworzy warunki trwałej współpracy organizacji pozarządowych, biznesu i administracji opartej na wymianie doświadczeń i udostępnianiu zasobów pomiędzy członkami inicjatywy klastrowej. Klaster jest miejscem kreowania wspólnych produktów turystycznych oraz ideą budowania trwałości instytucjonalnej organizacji społecznych. Do klastra przystąpiły 34 podmioty: organizacje pozarządowe, firmy turystyczne działające na obszarach wiejskich oraz samorządy i samorządowe instytucje. W ramach inicjatywy opracowane zostały już pierwsze zintegrowane produkty turystyczne – tematyczne pakiety pobytowe: WIEŚ I NATURA: MAZURSKIE KLIMATY, URODA I ZDROWIE: MAZURY NA ZDROWIE, SZLAK RĘKODZIEŁA I RZEMIOSŁA NA „SZLAKU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO” Organizacja koordynująca: LGD „Brama Mazurskiej Krainy”, Pl. Wolności 1, 13-100 Nidzica tel./fax 89 625 43 37, e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Zbierz grupę zainteresowanych udziałem w grupie klastrowej firm i organizacji. • Opracuj misję klastra oraz przewidywane działania i ich rezultaty. • Przeprowadź szkolenie dla uczestników inicjatywy klastrowej z zasad współpracy oraz kreowania zintegrowanych ofert. 31 SPYCHOWO – GRÓD JURANDOWY Spychowo- duża wieś położona na terenie gminy Świętajno, w powiecie szczycieńskim, w województwie warmińsko- mazurskim. Znajduje się pomiędzy jeziorami Spychowskim i Kierwik. Stowarzyszenie „Przyjazne Spychowo” powstało wiosną 2003 roku, zrzeszając 60 członków. Od tego czasu podejmuje działania mając na celu: tworzenie wizerunku Spychowa jako miejscowości bezpiecznej, rozwoju turystyki w Spychowie, integrację lokalnej społeczność. Już w rok po zawiązaniu się Stowarzyszenia, z jego inicjatywy zbudowano Amfiteatr nad Jeziorem Spychowo. Atrakcyjnie położony obiekt jest miejscem, gdzie corocznie organizowane są liczne imprezy kulturalno-rozrywkowe, angażujące do współpracy mieszkańców wsi. Każdego roku, w połowie lipca Stowarzyszenie „Przyjazne Spychowo” organizuje imprezę szeroko już znaną jako „Powrót Juranda do Spychowa”. Wydarzenie rozpoczyna się przemarszem główną ulicą miasta świty, sławnego z powieści Henryka Sienkiewicza pt. „Krzyżacy”, rycerza. Orszakowi zawsze przewodzi zespół muzyków, towarzyszą mu również turyści z różnych zakątków Polski oraz lokalni mieszkańcy przebrani w charakterystyczne stroje z epoki. Powitanie Juranda oraz jego świty ma miejsce w Amfiteatrze nad jeziorem. Uroczysty wjazd uświetniają pokazy walk rycerskich oraz występy artystyczne. Okoliczny plac jest miejscem, gdzie na licznych kolorowych stoiskach lokalni sprzedawcy oferują pamiątki, zabawki. Późny wieczór to wesoło spędzany na zabawie tanecznej czas. Jest to pomysł na wioskę tematyczną, na specjalizację związaną z legendarnym Jurandem. „Przyjazne Spychowo” organizuje również takie cykliczne imprezy jak: „Otwarty Ogólnopolski Turniej Chórów o Miecz Juranda”, „Pożegnanie lata” oraz Imprezę kulturalno-rozrywkową w każdy długi weekend maja. Niezwykle pozytywnym przykładem działalności członków stowarzyszenia jest inicjatywa pod nazwą: „ Patrol Obywatelski”. W porozumieniu z lokalną Policją członkowie Stowarzyszenia własnymi samochodami (bez zwrotu kosztów paliwa), każdej nocy patrolują okolice Spychowa. Patrolujący pozostając w stałym kontakcie z oficerem dyżurnym policji informują go telefonicznie o wszelkich spostrzeżeniach dotyczących bezpieczeństwa. Ponadto, w sytuacjach szczególnego zagrożenia osoby te powiadamiają miejscowych policjantów, którzy podejmują interwencję. Dzięki m.in. tym działaniom Gmina Świętajno zajęła I miejsce w ogólnopolskim konkursie „Bezpieczna Gmina”. Kontakt: Stowarzyszenie „Przyjazne Spychowo” ul. Mazurska 1, 12-150 Spychowo e-mail: [email protected]; www.przyjaznespychowo.pl PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Wykorzystaj lokalne zasoby kulturowe oraz historyczne w kreowaniu lokalnych produktów turystycznych. • Włącz do współpracy lokalnych partnerów: organizacje społeczne, biznes, administrację. 32 33 34 SMAKI REGIONU – ZAJAZD TUSINEK Rozogi – miejscowość położona w gminie Rozogi, w powiecie szczycieńskim, w województwie warmińsko- mazurskim. Usytuowana jest przy trasie Ostrołęka-Szczytno/Mrągowo/Ruciane Nida. Zajazd Tusinek to firma rodzinna, położona przy wjeździe na Mazury w miejscowości Rozogi. Przy drodze znajduje się najbardziej znana część – restauracyjna, w której serwowane są wyśmienite regionalne potrawy wytwarzane w zgodzie z tradycyjnymi technologiami. Jest tutaj również sklep farmerski w którym można kupić smaczne ekologiczne produkty. W głębi alei lipowej, za restauracją znajduje się część hotelowa z 13 pokojami oraz gospodarstwo. Otoczenie przyrody i zwierząt gospodarskich wpływa na unikalną atmosferę miejsca w którym można wypocząć od codziennego zgiełku. Założenia Właścicieli od początku były następujące: stworzenie turystyki wiejskiej, tradycyjna uprawa roślinna i hodowla zwierząt naturalnym zapleczem dla własnej gastronomii oraz sprzedaż produktów na zewnątrz a także przetwórstwo płodów rolnych i produkcja serów zagrodowych. Oferta Tusinka to: – gastronomia z potrawami regionalnymi – noclegi w stylowym hotelu – zakupy w sklepie farmerskim – jazda konna oraz organizacja zleconych imprez Ponadto bogata oferta Tusinka jest cały czas poszerzana m.in. latem prowadzone są specjalne turnusy dla matek z dziećmi oraz wczasy zdrowotne połączone z dietą warzywną. Kontakt: Zajazd Tusinek Grzegorz Winiarek ul. Kolonia 2; 12-114 Rozogi tel. 89 722 65 90 lub 89 722 60 39 e-mail: [email protected] PRATYCZNE WSKAZÓWKI DLA REALIZATORÓW DOBRYCH PRAKTYK: • Przygotuj oryginalną, regionalną ofertę kulinarną – potrawy przygotowywane według tradycyjnych przepisów i lokalnych surowców. • Przygotuj miejsce ekspozycji lokalnych produktów. 35 Wszystkich z Państwa, którzy kochają warmińską i mazurską wieś, przyrodę, kulturę, którzy chcą działać na rzecz jej rozwoju serdecznie zapraszamy do współpracy: www.warminskizakatek.com.pl www.lgd.bmk.pl Lokalna Grupa Działania "Warmiński Zakątek" ul.Warszawska 7 11-040 Dobre Miasto tel. + 48 89 616 00 58 E-post: [email protected] Lokalna Grupa Działania „Brama Mazurskiej Krainy” Pl. Wolności 1, 13-100 Nidzica tel./fax + 48 89 625 43 37 lub + 48 784 556 520 E-post: [email protected] Leader Blekinge Soft Center Fridhemsvägen 8 372 25 RONNEBY Telefon: 0709-79 83 42 E-post: [email protected] Projekt i wykonanie: www.ARTFORMAT.pl ISBN 978-83-63723-00-2
