komunikacja firmy w.kurda - gry

Transkrypt

komunikacja firmy w.kurda - gry
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
Komunikacja firmy
Cel: zaangażowany pracownik. Formalna komunikacja kontra komunikacja kierownicza.
W czasie niedawno zakończonej konferencji „The Strategic Communication Management
Summit” zorganizowanej we wrześniu 2004 w Londynie przez Melcrum, głównym
pytaniem, na które odpowiedź próbowała znaleźć ponad setka menedżerów i
specjalistów w dziedzinie komunikacji oraz prowadzący wykłady eksperci, było, w jaki
sposób poprzez komunikację doprowadzać do lepszych wyników firmy. Czynnikiem
wymienianym najczęściej, jako kluczowy dla poprawy wyników, było zaangażowanie
pracowników. Tu jednak zgodność wykładowców i gości się kończyła. W kwestii, jakich
środków komunikacji użyć i w stosunku do jakich grup, starły się dwa podejścia:
zarządzane centralnie formalne środki przekazu kontra rozwiązania stawiające na lokalną
komunikację kierowniczą.
Nowa rola osób odpowiedzialnych za komunikację
W HR mówienie o strategicznej roli nie jest już niczym nowym. Działy HR w czołowych
firmach już dawno zrezygnowały z roli administratora i skoncentrowane są na budowaniu
organizacji wysokich osiągnięć poprzez efektywne działania w obszarze personalnym.
Podobną zmianę przeszły działy produkcyjne, które z jednostek skoncentrowanym na
dostarczaniu określonego produktu, zmieniły się w zarządzających całym łańcuchem
dostaw, tak by móc realizować swoją funkcję dostawcy najwyższej jakości. Nie ma
powodu by działy komunikacji pozostawały wyspą, skoncentrowaną na redagowaniu
wiadomości w wydawnictwie wewnętrznym, które wyglądają atrakcyjnie, ale
niewiadomo dokładnie czemu służą. Tak często wygląda praktyka działań: w
ograniczonym liczbowo dziale komunikacji należy przygotować kolejny numer
wewnętrznej gazetki, akcję plakatową lub doroczne spotkanie pracowników – cała
energia skupia się na dobrym przygotowaniu tych narzędzi komunikacji, z brakiem
odniesienia, czemu to służy i jaki końcowy efekt chce się osiągnąć w długiej perspektywie.
Według Shaffera podstawowym przesunięciem, jakiego należy dokonać na drodze do
nowej roli, jest odejście od koncentracji na procesie do skupienia się na rezultatach –
najlepiej namacalnych dla firmy.
Bill Quirke z Synopsis Communication Consulting przedstawił model, który z jednej strony
pokazuje historyczne zmiany w pojmowaniu funkcji komunikacji, ale który również,
wskazuje, że między rolą dystrybutora informacji a partnera dla kierownictwa firmy
możliwe są pośrednie role.
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
Już sam fakt zainteresowania osób odpowiedzialnych za komunikację wewnętrzną
zwiększaniem wyników firmy, wskazuje na zmianę sposobu myślenia w tym obszarze i
roli, jaka przypisywana jest komunikacji. Jim Shaffer – jeden z najbardziej cenionych
konsultantów w tej dziedzinie – twierdzi, że już czas by menedżerowie ds. komunikacji
przyjęli nową rolę – strategicznego partnera, bo tego oczekują od komunikacji zarządy
firm.
1
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
Czym jest zaangażowanie i dlaczego jest ważne?
Każdego dnia pracownicy podejmują ogromną ilość drobnych decyzji (czy uśmiechnąć się
do klienta, który właśnie wszedł do biura, czy sprawdzić jeszcze raz jakiś dokument, czy
zareagować na przypadkowo zauważoną usterkę maszyny, którą obsługuje ktoś inny).
Od każdej z tych decyzji zależą wyniki, jakie osiągają oni, ich zespół lub cała firma. To, czy
podjęta decyzja będzie korzystna z punktu widzenia celów firmy, zależy od
zaangażowania pracowników. Nic nie pomogą tu szczegółowe normy jakościowe, nadzór
albo system kar i nagród, bo większości tych drobnych decyzji nie da się zewnętrznie
kontrolować – zależą one od indywidualnej decyzji, czy ma się ochotę podjąć dobrowolny
wysiłek. Skłonność do podejmowania tego dobrowolnego wysiłku, kiedy nikt nie patrzy,
można nazwać właśnie zaangażowaniem. Przełożenie takiej postawy większości
pracowników na jakość obsługi klienta lub produktów jest oczywiste. Nic dziwnego, że
temat zaangażowania jest obecnie w centrum uwagi nie tylko osób odpowiedzialnych za
komunikację, ale i działów HR. W procesie budowania zaangażowanej kadry każda z tych
funkcji ma do odegrania ważną rolę.
Na zaangażowanie można spojrzeć z dwóch stron: z jednej mamy do czynienia z
zaangażowaniem emocjonalnym (chcę), które sprowadza się do pozytywnego wyrażania
się o firmie, chęci pozostania w firmie, dumy z pracy właśnie dla tego pracodawcy i chęci
przyczyniania się do sukcesu firmy. Z drugiej strony zaangażowanie ma wymiar racjonalny
(wiem), które zgodnie z modelem prezentowanym przez Jima Shaffera składa się z
czterech komponentów:
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
Jeżeli osoby odpowiedzialne za komunikację wewnętrzną chcą mieć swój wkład w
budowanie organizacji osiągającej ponadprzeciętne wyniki, ich misją powinno stać się
budowanie zaangażowania pracowników. Dlaczego zaangażowanie jest istotne dla
wyników firmy?
2
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL




Wiem, jak to, co robię ma się do celów firmy.
Wiem, w jaki sposób mogę przyczyniać się do lepszych wyników firmy.
Wiem wszystko, co niezbędne, by podejmować właściwe decyzje.
Wiem, jakie korzyści odniosę dzięki swojemu wkładowi w sukces firmy.
Te cztery elementy zawierają w sobie wszystko, co powinno być przekazywane
pracownikom. Po dodaniu do tego informacji zwrotnej dla pracowników na temat ich
wyników, wyników zespołu i wyników firmy, taki model stanowić może podstawę każdej
strategii komunikacyjnej.
O ile budowanie zaangażowania emocjonalnego w głównej mierze zależy od działu HR
(rola komunikacji ma tu znaczenie wspierające), o tyle w tworzeniu zaangażowania
racjonalnego, nic nie jest w stanie wyręczyć komunikacji. Stawia to jasny cel przed
komunikacją w każdej firmie, która dąży do osiągania wysokich wyników: dostarczenie
pracownikom informacji pozwalających na racjonalne zaangażowanie się w dążenie do
sukcesu firmy.
W czasie londyńskiej konferencji „Strategic Communication Management Summit”
zaangażowanie było na ustach wszystkich. Można było zaobserwować natomiast różną
reakcję uczestników i wykładowców na pozostałe twierdzenia. Jeżeli chodzi o nową rolę
specjalistów od komunikacji, część zabierających głos zgadzała się z twierdzeniem, że
komunikacja musi radykalnie zmienić swój wizerunek w firmie i przejść do działań
biznesowych. Spora część zebranych osób miała do tego inne podejście: zarząd i
dyrektorów finansowych lepiej zostawić samym sobie i jak najmniej rozmawiać z nimi na
temat komunikacji – to opinia jednego z wykładowców, który przekonywał, że nigdy jedni
nie zrozumieją drugich. Można przypuszczać, że taki podejście możliwe jest w centrach
światowych korporacji, gdzie komunikacja wewnętrzna ma ustaloną pozycję i nikt nie
myśli o jej likwidacji. Można też przypuszczać, że polscy menedżerowie odpowiedzialni za
komunikację, którzy działają w innych warunkach wymagających ciągłego potwierdzania
swojej użyteczności dla firmy, jeżeli dział komunikacji ma otrzymać jakikolwiek budżet, w
większym stopniu rozumieją nową rolę, o której mówił Shaffer. W polskich oddziałach
światowych koncernów istnienie wyodrębnionych działów komunikacji nie jest ani normą,
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
Zaangażowanie tak – ale jak?
3
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
ani oczywistością i umiejętność przekonywania zarządów do swoich pomysłów i
uzasadniania wydatków na komunikację wewnętrzną, powoduje, że wielu polskich
menedżerów ds. komunikacji może być bliżej roli strategicznego partnera niż niektórzy
koledzy z central tych samych korporacji.
Drugi spór, który można było zaobserwować podczas konferencji, odnosił się do pytania
o to, jakich środków należy użyć, by zwiększać zaangażowanie pracowników. Najlepsze
praktyki prezentowane przez szefów komunikacji czołowych koncernów na świecie
można podzielić na dwie grupy: wykorzystywanie centralnie zarządzanych formalnych
instrumentów komunikacji do przekazania kluczowych informacji korporacyjnych oraz
oparcie się na komunikacji kierowniczej skoncentrowanej na informacjach kluczowych dla
danego zespołu.
Jak budować zaangażowanie pracowników – formalne instrumenty komunikacji
Jane Sparrow z Sony Europe pokazywała, w jaki sposób światowy lider w dziedzinie
elektroniki wykorzystuje swoje najnowsze rozwiązanie komunikacji z pracownikami –
telewizję korporacyjną – do zmieniania zachowań pracowników zgodnie z nową kulturą
firmy i angażuje ich w cele firmowe. Monitory plazmowe we wspólnych pomieszczeniach
w każdym miejscu w firmie są dostępne dla każdego pracownika. Pracownicy są
współtwórcami programu, a treść jest dostosowywana do kultury danego obszaru. W
ramówce są zarówno filmy, rozmowy z szefami, prezentacje i tekst. Treść nadawana jest
na żywo, ale z możliwością powrotu w dowolnej chwili do wybranego komunikatu.
Audyty komunikacyjne prowadzone w Sony wykazały wysoką skuteczność trafiania z
komunikatami do pracowników oraz duży stopień zrozumienia komunikatów.
W firmie Halcrow zmiana nazwy firmy powiązana była z dążeniem do stworzenia całkiem
nowego podejścia do biznesu: z firmy inżynieryjnej budującej porty, mosty czy autostrady,
firma miała przekształcić się w firmę dostarczającą klientom najlepsze rozwiązania i
doskonałą obsługę. W obliczu rosnącej konkurencji chińskich firm budowlanych uznano
to za najlepszy sposób na odróżnienie się. Kluczowym narzędziem do budowania nowej
kultury były zjazdy skupiające po 100 osób z różnych stron świata i przeprowadzane
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
General Motors od kilku lat wprowadza nową strategię polegającą na połączeniu
kilkunastu dotąd bardzo niezależnych marek w całość pod wspólnym szyldem GM, który
dotąd nie był eksponowany. Celem nie jest centralizacja, ale umożliwienie osiągania
większych korzyści płynących z synergii i umożliwienie wzajemnego wykorzystywania
najlepszych doświadczeń poszczególnych firm. Ostatecznym efektem ma być spójne
działanie jako jedna korporacja oparte na doskonałej jakości i koncentracji na kliencie, aby
możliwa była realizacja hasła „GM Starts Winning Again” – powrotu do pozycji lidera w
produkcji samochodów i kreowaniu trendów. Przykładem zastosowanych działań
komunikacyjnych były z jednej strony działania związane z logo firmy, które miały
pokazywać wspólną markę GM, a z drugiej strony filmy wideo kierowane do
pracowników, które miały zainspirować pracowników do włączenia się w nową drogę
GM. Profesjonalnie przygotowana produkcja, oparta na emocjach zaprezentowana
podczas konferencji robiła ogromne wrażenie. Nie oznacza to jednak, że skutecznie może
zmieniać nastawienia pracowników.
4
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
kaskadowo z kolejnymi grupami pracowników. Podobnie jak w Sony, ważnym celem było
danie pracownikom wyraźnego sygnału, że zaczyna się coś nowego. Organizowane
wydarzenie miało umożliwić kierownikom udział w wypracowywaniu nowych kierunków
działania, ale też zostawić wyraźny ślad w ich pamięci. Oprócz pracy warsztatowej
zastosowano więc wykłady znanych osób, wykorzystujące najnowsze możliwości
techniczne prezentacje i filmy wideo, które uczestnicy mogli pokazywać podwładnym po
powrocie ze spotkania i kampanie plakatowe. W pracy zespołów wykorzystano również
wyniki badania, w które zaangażowano wcześniej wszystkich zatrudnionych. Każdemu
pracownikami zadano jedno pytanie: co chcieliby zmienić w swojej firmie. Proces zmiany
kulturowej bazował na uzyskanych odpowiedziach.
Prezentowane case studies pokazywały, że wiele firm dążąc do realizacji celu
zaangażowania pracowników, szczególnie w czasie zmian, sięga po nowoczesne i
nowatorskie rozwiązania w odniesieniu do formalnych narzędzi komunikacji: telewizja
korporacyjna, niekonwencjonalne eventy, prezentacje we flash’u, płyty DVD.
Jak budować zaangażowanie pracowników – komunikacja menedżerska
Najbardziej radykalne podejście zaprezentował Alastair Ham z Norwich Union. Według
niego warto wyobrazić sobie komunikację jako balon, który gwałtownie traci wysokość, a
każde narzędzie komunikacji, jako balast. Jakich instrumentów komunikacji pozbylibyśmy
się w pierwszej kolejności, a czego za nic w świecie byśmy nie wyrzucili? Za mniej istotne
dla zaangażowania pracowników i jako takie nadające się do natychmiastowego pozbycia
się uznaje płyty DVD, czasopisma wewnętrzne i wszelkiego rodzaju publikacje. To, czego
nie można się pozbyć, to komunikacja kierownicza. Spełnia ona cztery kryteria stawiane
przez pracowników komunikacji:
 bezpośrednia (twarzą w twarz),
 od bezpośredniego przełożonego,
 istotna dla pracownika,
 dwustronna.
W swoich działaniach komunikacyjnych w firmie postanowił oprzeć się wyłącznie na
bezpośredniej komunikacji kierownika liniowego ze swoim zespołem w postaci
codziennych spotkań. Rola działu komunikacji sprowadza się w takim modelu do dwóch
głównych zadań: zachęcenia kierowników do przeprowadzania takich spotkań ze swoimi
zespołami oraz wsparcia kierowników w tym zakresie. Zgodnie z dostarczonym
schematem spotkania kierownik zespołu w czasie spotkania ma do przekazania dwa typy
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
Część prezentacji szła jednak zupełnie innym nurtem. Według Jima Shaffera formalne
narzędzia komunikacji są ważne dla przepływu informacji, ale nie posiadają zdolności
wpływania na zaangażowanie. Według Profesora Eda Robertsona z Western Kentucky
University komunikacja kierownicza jako jedyna daje możliwości dwustronnego
przepływu informacji, a to jest kluczowe dla oddziaływania na emocje ludzi. Wiele
wskazuje na to, że to, co naprawdę ważne dla zaangażowania pracownika, odbywa się
nie między pracownikiem a działem komunikacji korporacyjnej firmy, ale między
pracownikiem i jego bezpośrednim przełożonym.
5
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
informacji: wyniki zespołu oparte na danych lokalnych oraz informacje korporacyjne o
tym, co dzieje się w firmie – wiadomości te w formie gotowej do przedstawienia
pracownikom może pobrać z części intranetu firmowego przeznaczonej specjalnie jako
wsparcie dla prowadzących spotkanie. Wybór wiadomości jest dowolny – każdy
kierownik może zaprezentować to, co według niego będzie ważne dla zespołu – wszyscy
pracownicy mają dostęp do tych samych informacji, więc zawsze mogą rozszerzyć swoją
wiedzę. Integralną częścią każdego spotkania jest wysłuchanie uwag pracowników i
znalezienie sposobów ich wykorzystania do doskonalenia firmy, ulepszenia obsługi
klienta lub przekazanie ich do osób odpowiedzialnych za dany obszar. Dla inicjatorów
nowego podejścia do komunikacji w Norwich Union istotne było, aby program nie
przysparzał dodatkowych kosztów, a kryterium sukcesu miała być reakcja pracowników.
Na sukces trzeba było poczekać. Przez pierwsze 8 tygodni system spotkań kształtował
się i docierał. W obecnej chwili spotkania w zespołach organizuje 70% kierowników.
Zgłoszono 2800 pomysłów doskonalenia, z czego 75% wprowadzono w życie. Ci
kierownicy, którzy zaczęli się spotykać z zespołami nie wycofali się, a pracownicy
zaakceptowali tę formę komunikacji i nie chcieliby z niej rezygnować.
Ten jeden z zaprezentowanych przypadków wykorzystania komunikacji kierowniczej
całkowicie rezygnujący z formalnych instrumentów komunikacji jest oczywiście dość
skrajny. W większości przypadków media formalne i komunikacja kierownicza uzupełniają
się – w General Motors oprócz filmów duży nacisk kładziono na spotkania kierowników z
zespołami. Sony nie zrezygnował z komunikacyjnej roli kierownika po wprowadzeniu
telewizji korporacyjnej, a w przypadku akcji polegających na zwiększaniu roli kierowników
w komunikacji wykorzystuje się np. plakaty, by rozpropagować tę formę kontaktu z
pracownikami. Ważne jest jednak, by odpowiednie instrumentu uznać jako wiodące (te
preferowane przez pracowników), a odpowiednie za wspierające (te lubiane przez
zarządy).
Skoro komunikacja kierownicza jest tak skuteczna w tworzeniu zaangażowania, dlaczego
nie zawsze się ją wykorzystuje? O ile w przypadku wydawnictwa wewnętrznego dział
komunikacji, czy jakikolwiek inny dział odpowiedzialny za jego redakcję, ma pełną
kontrolę nad informacją, o tyle w przypadku komunikacji kierowniczej wykonanie
powierza się osobom spoza działu komunikacji. Kierownikom może brakować
umiejętności rozmowy z pracownikami, może brakować czasu na to, może na
komunikacji nie zależeć, albo nawet mogą uważać, że to nie jest ich obowiązek, tylko
działu komunikacji. Wpływ na ostateczny wynik w takim modelu komunikacji zmniejsza
się. Z tego powodu, a także mając świadomość braku tradycji rozmowy z pracownikiem i
potrzebnych do tego umiejętności, dział komunikacji często wybiera koncentrację na
czasopiśmie wewnętrznym: łatwiej pokazać efekt swojej pracy, nawet jeżeli trudniej
wyjaśnić, w jaki sposób artykuły miałyby wpłynąć na zaangażowanie pracowników – a o
to toczy się gra.
Rola osób odpowiedzialnych za komunikację w odniesieniu do komunikacji kierowniczej
polega zatem nie tylko na dostarczaniu kierownikom modelu spotkań z zespołami, ale na
przekonaniu ich do tego typu działań (poprzez wskazanie korzyści płynących dla nich z
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
Zaangażować menedżerów w angażowanie pracowników
6
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
bardziej zaangażowanych pracowników). Tylko zaangażowani w komunikację kierownicy
mogą tworzyć zaangażowane zespoły. Prezentowane w czasie konferencji badania
przeprowadzone przez Melcrum na temat komunikacji kierowniczej pokazują, że słabe
wypełnianie tej roli przez kierowników nie jest tylko polską specyfiką.
Przewrotnie można byłoby powiedzieć, że słaby rozwój formalnych instrumentów
komunikacji w polskich firmach może okazać się korzystny. Rezygnowanie z rozwiniętych
form komunikacji bywa bolesne. Skoncentrowanie się na komunikacji kierowniczej (która
jest tańsza choć trudniejsza do zarządzania) bez balastu w postaci wszelkiego rodzaju
oficjalnych wydawnictw, to postawienie na czystą komunikację międzyludzką (skuteczną i
dopasowaną do potrzeb pracowników). Oczywiście pod warunkiem, że kierownicy w roli
komunikatorów działać będą dobrze. Wymaga to wsparcia ze strony osób
odpowiedzialnych za komunikację i koncentracji wysiłków na rozwijaniu kompetencji
komunikacyjnych w grupie menedżerów.
WWW.GRY-SZKOLENIOWE.PL
Wojciech Kurda
https://www.gfmp.com.pl
7