Opis - Budowa Muzeum Wojska Polskiego
Transkrypt
Opis - Budowa Muzeum Wojska Polskiego
Praca nr 243512 KONCEPCJA URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNA KOMPLEKSU MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO W CYTADELI WARSZAWSKIEJ CZĘŚĆ OPISOWA część opisowa praca nr 243512 ZAŁOŻENIA W konkursie na kompleks Muzeum Wojska Polskiego istotny jest symboliczny wymiar zadania projektowego. Oto poprzez realizację nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego nastąpi rewitalizacja i przekształcenie Cytadeli z miejsca- symbolu zniewolenia Narodu w rzeczywisty symbol Jego siły i odrodzenia. Najważniejsze założenia autorskie projektu Muzeum: | Stworzenie nowego, klarownego układu przestrzennego respektującego zachowanie i podkreślenie historycznych uwarunkowań, uczytelnienie i wzmocnienie osi kompozycyjnych i widokowych. | kreacja indywidualnej formy architektonicznej adekwatnej do rangi Muzeum Wojska Polskiego | rekonstrukcja Placu Gwardii i uzyskanie możliwości jego zmiennej aranżacji | pokazanie kierunków rewitalizacji terenu Cytadeli w celu przekształcenia w FORUM historycznokulturalne Cytując fragment artykułu XI Konstytucji 3 Maja wyryty na elewacjach okalających Plac Gwardii mamy na uwadze wypełnienie nadrzędnej funkcji Muzeum jaką jest podtrzymywanie tożsamości narodowej oraz oddanie należnego hołdu Wojsku Polskiemu. „Naród winien jest sobie samemu obronę od napaści i dla przestrzegania całości swojej. Wszyscy przeto obywatele są obrońcami całości i swobód narodowych. Wojsko nic innego nie jest, tylko wyciągniętą siłą obronną i porządną z ogólnej siły narodu. Naród winien wojsku swemu nagrodę i poważanie za to, iż się poświęca jedynie dla jego obrony.” W kontekście miejskim, lokalnym projekt ma za zadanie wykreowanie w sercu Żoliborza nowego, silnego ośrodka muzealno-kulturalnego, który ma potencjał aby stać się również atrakcją turystyczną. Projekt zakłada skupienie na terenie Cytadeli wysokiej jakościowo przestrzeni publicznej: FORUM zawierającego obiekty o zróżnicowanej funkcji położone wokół centralnie usytuowanego budynku Muzeum, które pełni w tym założeniu rolę dominującą. W warstwie funkcjonalnej celem jest osiągnięcie wysokiego poziomu satysfakcji zwiedzającego, świadczącego o randze i pozycji Muzeum. Realizacja tego postulatu przejawia się w dążeniu do atrakcyjnego rozwiązania przestrzeni zwiedzania, budowaniu zmiennych nastrojów w poszczególnych strefach Muzeum, zapewnieniu dobrej orientacji zwiedzających opartej na ekspozycji centralnie umieszczonego dziedzińca, wokół którego zbudowano szereg powiązań funkcjonalnych kluczowych przestrzeni Muzeum (hol wejściowy/kasy i hol główny, sale wystaw okolicznościowych i czasowych, wystawa stała, sale konferencyjne, biblioteka, restauracja, galeria) URBANISTYKA Powiązania z miastem Ze względu na uwarunkowania konserwatorskie ograniczono się do zaprojektowania kładki pieszej spinającej Plac Gwardii z osią kompozycyjną przebiegającą od Placu Grunwaldzkiego, poprzez aleję Wojska Polskiego i Plac Inwalidów podkreślając w ten sposób ważną relację historycznego założenia urbanistycznego z nowopowstającym kompleksem muzeum. Podkreślono istnienie pozostałych historycznych wejść na teren Cytadeli. Zakłada się budowę dojazdu od strony Wisłostrady, który będzie obsługiwał w początkowej fazie teren budowy Muzeum, później zostanie przekształcony w docelowy wjazd dla samochodów i autokarów. 2 część opisowa praca nr 243512 Muzeum a Cytadela Po przeanalizowaniu kontekstu lokalizacji zdecydowaliśmy się odejść od koncepcji nawiązującej do historycznego układu koszar gwardii. Układ ten, polegający na zestawieniu wolno stojących budynków wokół placu, nie spełniałby wymogów stawianych przez MWP, poszczególne budynki, aby stworzyć funkcjonalną całość mogłyby być połączone łącznikami, rozwiązanie to niwelowałoby jednak czytelność założenia. Nie może być tu nie doceniany aspekt symbolicznej relacji nowego założenia Muzeum Wojska Polskiego w stosunku do zachowanych fortyfikacji Cytadeli. Zrekonstruowany układ historyczny budynków powstałych w Polsce przedrozbiorowej posiadający znaczne walory edukacyjne wchodząc w relację z pozostałościami założenia fortecznego zachowywałby charakter typowy dla zabudowy miasta garnizonowego Imperium Rosyjskiego, podkreślając dotychczasową wymowę Cytadeli jako symbolu zniewolenia i uciemiężenia narodu polskiego. Gmach Muzeum Wojska Polskiego jako miejsce będące świadectwem chwały oręża i narodu polskiego, budowany w tym miejscu i w tym czasie, powinien osiągnąć pozycję wyróżniającą się i dominującą, nie tylko przez swoje centralne położenie lecz również poprzez swoją skalę i formę. Rekonstrukcja Placu Gwardii Aby wyznaczyć przestrzeń placu i zapewnić jego czytelną regulację, budynek usytuowany został z jego trzech stron, tworząc zamknięcie od strony południowej, wschodniej i północnej, z pozostawieniem niezabudowanej strony zachodniej. Dyspozycja ta pozwala na wyraźne wyróżnienie trzech jego skrzydeł: patrząc od strony Alei Wojska Polskiego lewego – północnego , centralnego – wschodniego i prawego południowego Aby zapewnić właściwą rozległość urbanistyczną placu ( przy tak dużych rozmiarach placu problem stwarzałaby zbyt mała wysokość znajdujących się wokół niego budynków ) , zdecydowaliśmy się na umieszczenie programu użytkowego na trzech poziomach dających możliwość wykształcenia elewacji o wysokości do 23m n.p.t. Na Plac wprowadzamy zieleń projektowaną jako szpalery formowanych, kolumnowych drzew (buki, dęby) i elementy małej architektury takie jak n.p. wykonane z betonu „meble” o podświetlonych po zmierzchu ścianach bocznych, które na czas większych uroczystości np. parad wojskowych chowają się do poziomu posadzki dla uzyskania jednolitej, płaskiej przestrzeni wymiarami zbliżonej do rynku Starego Miasta. wprowadzenie drzew jest niezwykle istotne dla właściwego odbioru placu, stworzenia odpowiedniego tła dla przebywających na nim ludzi, wypełnienia luki pomiędzy skalą budynków a skalą małej architektury. Zieleń na placu stanowi element korespondujący ze zgeometryzowanymi formami widocznymi w jego posadzce. Ze względu na konieczność zapewnienia warunków do organizacji imprez plenerowych i nie ograniczania widoczności, zdecydowano się na umieszczenie szpalerów drzew wzdłuż obydwu skrzydeł Muzeum i odpowiednie kształtowanie ich koron. . Przestrzeń pomiędzy drzewami uzyskuje charakter skweru miejskiego i doskonale nadaje się do eksponowania rzeźb czy eksponatów posiadających szczególne walory plastyczne. Podcienia ciągnące się wzdłuż północnej i południowej krawędzi placu również przeznaczone są do umieszczenia eksponatów, rzeźb, reliefów, fresków czy mozaik. W przyziemiu budynku muzeum przy południowo- zachodnim narożniku placu przewidziano powierzchnie użytkowe przeznaczone dla grup rekonstrukcyjnych lub różnego rodzaju stowarzyszeń i kółek zainteresowań związanych z historią wojskowości. Celowe wydaje się rozważenie możliwości wprowadzenia na plac lub w przyziemie budynku sąsiadujące z placem kawiarenek, ogródków plenerowych lub usługowych innego programu usługowego mogącego ożywić funkcjonowanie placu. 3 część opisowa praca nr 243512 Relacje przestrzenne Placu Gwardii z pozostałymi elementami kompozycji urbanistycznej. Skrzydło centralne mieszczące główne wejście do muzeum, posiada uwolniony rzut przyziemia pozostawiający prześwit pod budynkiem (wykorzystywany również jako zadaszona ekspozycja plenerowa). Rozwiązanie to pozwala na wytworzenie wielorakich relacji przestrzennych takich jak: - silne powiązanie przestrzeni Placu Gwardii z X Pawilonem cytadeli i znajdującym się przed nim placem - otwarcie w poziomie przyziemia Placu na Bramę Straceń - zamknięcie kompozycyjne osi Alei Wojska Polskiego a zarazem umożliwienie jej dalszej kontynuacji (asumpt do przebicia osi na prawy brzeg Wisły) - Ul. Gwardii prowadzona po śladzie dawnego Traktu Zakroczymskiego jako główna oś kompozycyjna w kierunku północ-południe rozdziela strefę zabudowaną – po jej wschodniej stronie ( X pawilon, zadaszona ekspozycja plenerowa, teren pod przyszłą rozbudowę muzeum, zabudowania konwiktu Pijarów ) i strefę niezabudowaną po jej zachodniej stronie. Jedyny wyjątek stanowi gmach muzeum którego północne i południowe skrzydło częściowo przebiega nad ulicą. Gmach muzeum działa jako zwornik łączący przestrzeń Placu Gwardii, oś Al. Wojska Polskiego, ul. Gwardii i przestrzeń ekspozycyjną. Ekspozycja plenerowa Zaplanowano zadaszoną przestrzeń o wysokości 6-7m dla ekspozycji plenerowych pomiędzy skrzydłem wschodnim Muzeum a Bramą Straceń. Konstrukcja ekspozycji rozciąga się na długości równej elewacji Muzeum dla uzyskania czytelnego zapisu urbanistycznego. W tej cześci zakłada się odkrycie i zachowanie w formie lapidarium fundamentów dawnych zabudowań koszarowych, jak tła i uzupełnienia kompozycji zadaszeń wystaw plenerowych. Od budynku Muzeum oddziela je pas ekspozycji otwartej ułożonej na osi dziedzińca X Pawilonu. Od strony południowej planuje się zakończenie tej kompozycji placem przed budynkiem przeznaczonym pod rozbudowę gmachu Muzeum. Kolejną część ekspozycji plenerowej rozmieszczono w prześwitach pod głównym korpusem Muzeum. Krajobraz W obszarze architektury krajobrazu projekt zakłada ekspozycję zabytkowej zabudowy Cytadeli, odtworzenie zniwelowanych wałów, usunięcie zieleni zagrażającej substancji historycznej i utrudniającej czytelność pierwotnego założenia fortecznego. W następnym etapie zakłada się wprowadzenie założenia parkowo-krajobrazowego skorelowanego z Muzeum Wojska Polskiego i ekspozycjami plenerowymi. Poza terenem murów obronnych planuje się zmiany w zagospodarowaniu w celu powiązania nowopowstającego kompleksu Muzeum z dzielnicą poprzez urządzenie zielonych terenów rekreacyjnych zachowanie rzeźby terenu i uporządkowanie fosy fortecznej oraz wzmocnienie ekspozycji zabudowy Cytadeli od zewnątrz zespołu poprzez ciecia pielęgnacyjne i usunięcie mało wartościowych drzew zasłaniających obiekt. Koncepcja rozwoju Poza obszarem opracowania pokazano możliwy kierunek przekształceń terenu Cytadeli w Forum Historii i Kultury planując dodatkowe funkcje odpowiednie dla ożywienia tej części miasta – zakładamy, że różnorodne funkcje z obszaru kultury znajdą swoje miejsce w rewitalizowanych kazamatach i magazynach wojskowych, natomiast dla obiektów o szczególnych wymaganiach funkcjonalnych (teatr, powierzchnie wystawiennicze itp.) zaproponowano uzupełnienie zabytkowego układu poprzez wprowadzenie nowych obiektów kubaturowych. Cześć wschodnia terenu od X pawilonu poprzez Bramę Straceń do Muzeum Katyńskiego powinna pozostawać zarezerwowana dla 4 część opisowa praca nr 243512 obiektów związanych z martyrologią narodu polskiego. Zakłada się usunięcie budynków powstałych po II wojnie światowej, posiadających niskie wartości estetyczne i stanowiących dysonans wobec zabytkowego otoczenia i nowoprojektowanej zabudowy. ARCHITEKTURA Bryła budynku i elewacje Uzyskanie monumentalnego charakteru adekwatnego do przeznaczenia gmachu, spójna estetycznie kompozycja przestrzenna bryły i fasad budynku, przestrzeń wyznaczająca nowe ramy placu stanowią podstawowe determinanty projektu. Poziom przyziemia budynku który jest wolny od przestrzeni wystawienniczych stanowi podstawę – stylobat dla głównej bryły budynku mieszczącej dwie następne kondygnacje. Masywne elewacje zewnętrzne tych kondygnacji pokryte arkuszami stali pasywnej pozwalają na osiągnięcie efektu oddzielenia od otaczającej przestrzeni. Nieliczne małe okna pozwalają na ograniczony i sporadyczny kontakt pomiędzy wnętrzem i zewnętrzem budynku i mogą przywodzić na myśl relacje mające miejsce w warowniach, zamkach czy innych budowlach obronnych. Rdzewiejąca powierzchniowo powierzchnia metalu, stali Cor-Ten stanowi wzbogacenie faktury elewacji, ale także główny plastyczny środek wyrazu podkreślający znaczenie minimalistycznej geometrii. W konfrontacji z otaczającą budynek Cytadelą pozwala odbiorcy wyraźnie określić iż mamy do czynienia z obiektem nowym lecz zmieniającym się w czasie dzięki naturalnie postępującemu procesowi patynowania stali, tajemniczym w wyrazie, stojącym na pograniczu przeszłości i przyszłości. W warstwie plastycznej komponuje się wręcz idealnie ze zmurszałymi ceglanymi murami czy pokrytymi roślinnością wałami ziemnymi starej twierdzy. Efekt „twierdzy w twierdzy” może być odczytywany jako chęć zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa znajdujących się wewnątrz zbiorów, jak również jako reakcja obronna przed wpływem otoczenia mającego historyczne konotacje antypolskie i będącego symbolem zniewolenia. Obiekt zostaje sprzęgnięty z historią i jej procesami zarówno w znaczeniu uniwersalnym jak i lokalnym. Elewacje wewnętrzne pozostają otwarte, pozwalając na bezpośrednie przenikanie wnętrza budynku i przestrzeni Placu Gwardii. Pionowy układ żaluzji zewnętrznych układających się w równomierne rytmy przywodzić może na myśl wzorce klasycystyczne. Zamknięta, obronna fasada zewnętrzna i otwarta, rozczłonkowana fasada wewnętrzna, z krużgankami galerii komunikacyjnych, wprawdzie przeszklonych ale otwartych na przestrzeń wewnętrznego dziedzińca to też nic innego jak przywołanie wzorców historycznych. Odwołania powyższe zestawione z przestrzenią modernistyczną wzmagają atrakcyjność miejsca, potęgują postrzeganie oddziałujących na siebie, łatwych do zauważenia przeciwieństw, takich jak np. : zbiory muzealne – nowy obiekt – stare otoczenie obiektu lub: zamknięta przestrzeń ekspozycyjna - otwarte na plac przestrzenie komunikacyjne - zamknięty obiekt muzeum - otwarta przestrzeń ekspozycji plenerowych - zamknięty obszar cytadeli – miasto. Dyspozycje funkcjonalne Zasadniczy podział funkcjonalny budynku przewiduje umieszczenie w skrzydle centralnym głównego wejścia do budynku, hallu kasowo-recepcyjnego, hallu głównego z przyległymi przestrzeniami biblioteki, kawiarni i kafeterii oraz przestrzeni wystawienniczych rozpoczynających i kończących ekspozycję stałą, galerii sztuki i gabinetu rycin. Skrzydło lewe – południowe, najrozleglejsze, mieści wystawy stałe. Skrzydło prawe – północne mieści przestrzenie wystaw czasowych i okolicznościowych oraz salę wielofunkcyjną z przyległym foyer. W przyziemiu znajduje się główne wejście do budynku z hallem kasowym i recepcyjnym, wejście i dolna część foyer sali wielofunkcyjnej, pracownie, przestrzenie magazynowe, warsztaty i pomieszczenia pomocnicze. „ „Piano nobile” – poziom +1 mieści hall główny i rozpoczyna sekwencję przestrzeni ekspozycyjnych znajdujących swoją kontynuację na poziomie +2. Z przestrzeni wejścia zwiedzający jest w naturalny, intuicyjny sposób prowadzony poprzez sekwencję głównych schodów prowadzących przez wszystkie kondygnacje obiektu i zakończonych wyjściem na dach budynku udostępniony zwiedzającym, który może pełnić 5 część opisowa praca nr 243512 rolę ekspozycyjną, rekreacyjną oraz widokową. Przestrzenie ekspozycyjne połączone są podwójnej wysokości strefami komunikacji i wypoczynku. Rozwiązanie to będące wbrew wskazówkom mówiącym iż najbardziej optymalne dla funkcjonowania obiektu muzealnego jest umieszczenie wszystkich głównych pomieszczeń ( przestrzenie hallu głównego, przestrzenie ekspozycyjne, pracownie i magazyny) na jednym poziomie. Definitywnie rozwiązanie takie nie mogłoby być zrealizowane ( ca. 64 800 m2 programu użytkowego w odniesieniu dodo ca. 83 000 m2 powierzchni terenu w granicach opracowania), nie dając możliwości pozostawienia wystarczająco dużo miejsca dla powierzchni ekspozycyjnych wokół budynku, powodowałoby niekorzystną pod względem przestrzennym relację obrysu do wysokości budynku, powierzchni zabudowanej do niezabudowanej – wypełniając nadmiernie przestrzeń wewnątrz Cytadeli. Rozdysponowanie programu muzeum na 3 poziomach zmniejsza zdecydowanie powierzchnię zabudowaną i rozległość rzutu. Problem transportu pionowego eksponatów o dużych gabarytach i masie może być w łatwy sposób rozwiązany za pomocą wind towarowych o odpowiednich wymiarach i udźwigu – w projekcie przewidzieliśmy po jednej w skrzydle północnym i południowym. W podziemiach pod skrzydłem północnym i wschodnim umieszczony został parking dla samochodów osobowych na ok. 460 miejsc. W zależności od potrzeb jego powierzchnia może być zwiększona przez realizację kubatury pod Placem Gwardii. Organizacja ekspozycji Przestrzenie wystawowe generalnie projektowane są jako zamknięte moduły zgodne z wytycznymi konkursowymi. Ekspozycje stałe zorganizowane są w sposób umożliwiający zwiedzanie wystaw dotyczących kolejnych okresów historycznych rozpoczynając od hallu głównego na poziomie +1 i kończąc na galerii sztuki na poziomie +2. Galeria sztuki i znajdujący się nad nią świetlik jest przestrzennie połączona z hallem głównym. Ustawienie kolejnych modułów wystawienniczych zorganizowano w ten sposób iż przechodząc z modułu do modułu zwiedzający przechodzą naprzemiennie raz przez strefę komunikacji ogólnej otwartą na dziedziniec wewnętrzny - Plac Gwardii a raz od strony perforowanej ściany zewnętrznej – umożliwiającej jedynie ograniczony kontakt z przestrzenią cytadeli. Relacja zwiedzającego z przestrzenią na zewnętrz jest o tyle ważna iż daje możliwość orientacji co do aktualnego położenia w budynku a ponadto stwarza pożądany kontrapunkt dla zamkniętych, nie posiadających okien przestrzeni ekspozycyjnych. Ciągi komunikacyjne pozwalają na elastyczne dopasowanie drogi przejścia do zainteresowań i potrzeb konkretnego zwiedzającego, pozwalają na wybranie własnej, innej niż podstawowa trasy zwiedzania, umożliwiają użycie skrótów, utworzenia tras zwiedzania związanych z konkretnymi zagadnieniami z historii wojskowości bez konieczności przechodzenia przez całość ekspozycji w porządku chronologicznym. Ponadto przestrzenie pomiędzy poszczególnymi modułami są wzbogacone o liczne otwarcia, atria i studnie świetlne dodatkowo uatrakcyjniające przestrzeń. Po obejrzeniu połowy ekspozycji znajdującej się w sześciu modułach na poziomie +1 a przed rozpoczęciem zwiedzania na poziomie +2, zwiedzający trafiają do przeszklonej przestrzeni wypoczynkowej zlokalizowanej w południowo-zachodnim narożniku skrzydła południowego. Strefa ta wyposażona w mały barek i miejsce zabaw dla dzieci pozwala na przerwę w zwiedzaniu, odpoczynek bądź zaznajomienie się z układem tej części założenia fortecznego cytadeli – widocznego z poziomu +2. W pobliżu tej strefy znajdują się również zestawy toalet dla zwiedzających. Zwiedzanie wystawy stałej kończy się po obejrzeniu pięciu modułów pozostałych na poziomie +2 w galerii sztuki batalistycznej. W tym miejscu zwiedzający jest ponownie kierowany w czytelny sposób w przestrzeń hallu głównego i może podjąć decyzję o odpoczynku, przerwie, wizycie w bibliotece bądź kontynuacji zwiedzania i obejrzenia wystaw czasowych i okolicznościowych znajdujących się w północnym skrzydle budynku (poziomy +1 i +2) Ponadto proponuje się sprawdzone rozwiązania stymulujące zainteresowanie widza zgromadzonymi muzealiami: wystawy tematyczne i okolicznościowe, wciągniecie zwiedzających w interakcyjny program edukacyjny, przestrzenie przyjazne realizacji programów oświatowych, warsztatów, sympozjów, pokazów filmowych, odpowiednie pomieszczenia (pracownie w budynku i miejsca w plenerze) dla rekonstrukcji działań wojennych z różnych epok, wreszcie szczególnie rozbudowany program dla dzieci i młodzieży szkolnej, symulator lotów, strzelnica, paint ball itp. Szczególnie istotne 6 część opisowa praca nr 243512 jest aby młodsze pokolenia polaków miały możliwość aktywnego poznawania historii Wojska Polskiego. Powyższe cele są spełnione w przedstawionym projekcie poprzez umożliwienie różnorodnej kreacji i realizacji ekspozycji muzealnej (coraz częściej traktowanej jako odrębna gałąź sztuki) – traktowanie sal wystawowych jako ram przestrzeni wystawienniczych. Dążymy do zachowania neutralnego charakteru przestrzeni ekspozycji będącej jednocześnie „sceną” dla samej ekspozycji. Powiązano przestrzenie wystawiennicze na każdym poziomie zwiedzania z miejscami/enklawami do odpoczynku, którym odpowiadają odpowiednio większe „otwarcia”/perforacje w elewacjach budynku dla orientacji zwiedzającego w relacji do Placu Gwardii Podstawowe dane liczbowe (m2) ekspozycja hol wejściowy techniczna obsługa publiczności hol główny ruch muzealiów rekonstruktorzy i część edukacyjna konferencja + edukacja biblioteka administracja pracownie magazyny magazyny i warsztaty sprzętu ciężkiego zaplecze techniczne parking podziemny komunikacja suma powierzchni użytkowej 25 000 550 1 200 1 100 500 500 1 200 1 400 1 400 2 950 8 000 1 200 1 200 10 600 8 000 64 800 INFORMACJA O ŁĄCZNYCH KOSZTACH WYKONANIA ROBÓT 1. budowa budynku Muzeum Wojska Polskiego wraz z wszelkimi instalacjami i urządzeniami stanowiącymi „części składowe” i „przynależności” 2. budowa ekspozycji plenerowej zadaszonej dla obiektów techniki wojskowej 3. budowa nowej bramy do Cytadeli Warszawskiej wraz z pasem wyłączenia i włączenia do ruchu na ul. Wybrzeże Gdyńskie 4. budowa dróg wewnętrznych, garaży, parkingów, placów 5. budowa zewnętrznych sieci instalacyjnych zapewniających doprowadzenie mediów do budynku 6. zagospodarowanie terenu oraz gospodarka zielenią 7. rozbiórki istniejących budynków kolidujących z budową kompleksu Muzeum Wojska Polskiego lub stanowiących dysonans architektoniczny KOSZTY REALIZACJI ŁĄCZNIE (złotych brutto) INFORMACJA O ADRESIE DO KORESPONDENCJI 02-695 Warszawa, ul. Orzycka 8 m.54 7 319 248 380 19 705 245 7 049 892 22 029 833 6 917 400 19 201 420 3 513 600 397 665 770