doc07_Analiza popytu i podaży
download 
Reklamacja Transkrypt
07_Analiza popytu i podaży
Popyt to: Analiza popytu i podaży Rodzaje popytu: - popyt efektywny – jest poparty określonym dochodem, tzn. konsument chce nabyć jakieś dobro i ma na to odpowiednią sumę pieniędzy - popyt potencjalny – oznacz, że konsument nabyłby określone dobro, gdyby jego dochód był dostatecznie wysoki (gdyby go było stać) 2. Czynniki pozacenowe to: • dochody kupujących • poziom cen dóbr komplementarnych i substytucyjnych • liczba nabywców oraz ich struktura wg wieku, płci, wykształcenia, zawodów • preferencje nabywców (moda i gusty) • oczekiwania dot. zmiany cen i dochodów w przyszłości • sytuacja gospodarcza i polityczna kraju • efekty naśladownictwa i demonstracji • chęć zakupu dobra lub usługi przy danych cenach w danym czasie, ceteris paribus • wielkość zapotrzebowania zgłaszanego przy danej cenie w danym czasie, ceteris paribus Determinanty popytu: 1. Cena dobra lub usługi, które chcemy kupić 2. Czynniki pozacenowe Dobra substytucyjne (substytuty) - to dobra, które się zastępują. Na przykład: cukier-słodzik masło –margaryna chleb – bułka pióro - długopis Krzywa popytu: Dobra komplementarne: - to taki, które muszą być konsumowane razem, łącznie. Na przykład: magnetowid – kasety pióro - atrament samochód – benzyna - ubezpieczenie pokazuje jaką ilość dobra lub usługi kupi konsument przy danej cenie, przy założeniu, że czynniki pozacenowe pozostają bez zmian – Można to zapisać następująco: – QD Typowe oznaczenia : P (price) – cena Q (quantity) – ilość D (demand) – popyt S (supply) – podaż E (equilibrium) – punkt równowagi rynkowej QD(P) Popyt – wykreślanie krzywej Cena (P) Na osi OY zaznaczamy cenę w jednostce pieniężnej za jednostkę towaru Na osi OX zaznaczamy ilość jednostek dobra lub usługi Ilość (Q) Krzywa popytu (D) Cena (P) Krzywa popytu jest nachylona negatywnie. P1 P2 D Q1 Q2 Ilość Zależność między poziomem ceny a wielkością zgłaszanego zapotrzebowania na dane dobro nosi miano prawa popytu. Graficzną prezentacją prawa popytu jest typowa, czyli ujemnie nachylona krzywa popytu. Prawo popytu: - wzrost ceny dobra lub usługi prowadzi do spadku wielkości popytu, a gdy cena spada, rośnie wielkość popytu, cetris paribus. ZMIANA WIELKOŚCI POPYTU to wzrost wielkości popytu lub spadek wielkości popytu następuje w wyniku zmiany ceny, ceteris paribus (czyli przy stałych czynnikach pozacenowych popytu). obrazuje ją ruch po krzywej popytu Zmiana wielkości popytu / zmiana popytu UWAGA! To NIE jest to samo!!!! ZMIANA WIELKOŚCI POPYTU Cena spada z P1 do P 2. . Wielkość popytu rośnie z Q1 do Q2. Ruch po krzywej z punkty A do punktu B. Cena (P) P1 A P2 B D Q1 Q2 Wzrost popytu następuje w wyniki zmian czynnika pozacenowego wpływającego na popyt, ceteris paribus (tj. przy niezmienionej cenie) ZMIANA POPYTU obrazuje to przesunięcie całej krzywej popytu: w prawo, gdy popyt rośnie oraz w lewo, gdy popyt maleje. Ilość ZMIANY POPYTU w wyniku, np. wzrostu dochodu konsumenta P • Przesunięcie krzywej popytu w prawo • Przy każdej cenie zakupy na krzywej D’ są większe niż na krzywej D D’ D P2 P1 Q0 Q1 Q2 Q Spadek popytu ZMIANY POPYTU Wzrost popytu na dane dobro lub usługę może być spowodowany w wyniku, np. spadku dochodu konsumenta • Przesunięcie krzywej popytu w lewo • Przy każdej cenie zakupy na krzywej D’ są mniejsze niż na krzywej D przez, ceteris paribus: P D’ 1. 2. 3. 4. 5. 6. D P1 P2 7. 8. 9. 10. Q0 Q1 Q2 Q Spadek popytu na dane dobro lub usługę może być spowodowany Paradoksy popytu przez, ceteris paribus: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Wzrost dochodu realnego konsumenta Pojawienie się mody na dany towar Zmianę gustów, upodobań konsumenta Wzrost ceny dobra substytucyjnego Spadek ceny dobra komplementarnego Przewidywania, że cena danego towaru w przyszłości wzrośnie Pozytywne opinie ekspertów na temat danego towaru Zwiększenie się liczby konsumentów kupujących dany towar Uatrakcyjnienie towaru w oczach nabywców Przewidywanie wzrostu przyszłych dochodów Spadek dochodu realnego konsumenta Zanik mody na dany towar Zmianę gustów, upodobań konsumenta Spadek ceny dobra substytucyjnego Wzrost ceny dobra komplementarnego Przewidywania, że cena danego towaru w przyszłości spadnie Negatywne opinie ekspertów na temat danego towaru Zmniejszenie się liczby konsumentów kupujących dany towar Zmniejszenie się atrakcyjności towaru Oczekiwania, co do spadku przyszłych dochodów • • • • • paradoks Giffena paradoks Veblena efekt owczego pędu efekt snoba efekt spekulacji paradoks to twierdzenie zaskakująco sprzeczne z przyjętym powszechnie mniemaniem, czy uznaną opinią. Paradoks Giffena Paradoks Veblena nietypową reakcją na wzrost ceny jest wzrost popytu dotyczy dóbr podstawowych i ludności o bardzo niskich dochodach Na przykład wzrost ceny chleba może ograniczyć popyt na mięso i wzmóc zakupy chleba w celu częściowego zastąpienia nim spożycia mięsa. nietypową reakcją na wzrost ceny jest wzrost popytu dotyczy dóbr luksusowych i ludności o bardzo wysokich dochodach nazywany paradoksem prestiżowym Efekt owczego pędu - polega na tym, że popyt pojedynczego konsumenta na dane dobro wzrasta, bo inni konsumenci kupują to dobro. Przykładem jest istnienie mody na jakiś towar. Efekt snoba (snobizmu) - polega na tym, że popyt indywidualnego konsumenta na dane dobro maleje wskutek tego, że inni kupują to dobro (dany konsument zachowuje się odwrotnie niż pozostali konsumenci). Podaż to: Efekt spekulacji - polega na tym, że konsument kupuje więcej pewnego dobra mimo wzrostu jego ceny przewidując, że w przyszłości ceny będą nadal rosły. • jest to ilość dobra zaoferowana przez producentów przy danych cenach w danym czasie, ceteris paribus. 2. Czynniki pozacenowe to: Determinanty podaży: • 1. Cena dobra lub usługi, które producent oferuje na sprzedaż 2. Czynniki pozacenowe • • • • koszty produkcji, które zależą od cen czynników wytwórczych przewidywania producentów co do zmiany ceny i popytu w przyszłości, interwencjonizm państwowy (np. wysokość podatków i subsydiów, konieczność uzyskania koncesji i zezwoleń) liczba przedsiębiorstw w branży, warunki naturalne/klimatyczne i czynniki losowe 2. Czynniki pozacenowe to: Krzywa podaży c.d. • sezonowość produkcji, • rozmiary importu i eksportu ↑ import - ↑ podaż na rynku krajowym ↑ eksport -↓ podaż na rynku krajowym • realizowane inwestycje • postęp techniczny • długość cyklu produkcyjnego • Krzywa podaży pokazuje, jaką ilość dobra lub usługi są skłonni zaoferować producenci przy danej cenie przy założeniu, że inne czynniki wpływające na podaż pozostają bez zmian – Można to zapisać następująco: Qs Qs(P) Podaż – wykreślanie krzywej Cena (P) Graficzna prezentacja krzywej podaży Krzywa podaży: Graficzna prezentacja krzywej podaży Cena (P) S Na osi OY zaznaczamy cenę w jednostce pieniężnej za jednostkę towaru P2 Krzywa podaży jest nachylona pozytywnie P1 Na osi OX zaznaczamy ilość jednostek dobra lub usługi Ilość (Q) Q1 Q2 Ilość (Q) Prawo podaży: Zależność między poziomem ceny a ilością oferowanego dobra lub usługi nazywa się prawem podaży.. Graficzną prezentacją prawa podaży jest typowa, czyli dodatnio nachylona krzywa podaży. • wzrost ceny dobra lub usługi powoduje wzrost wielkości podaży, ceteris paribus, a spadek ceny dobra lub usługi prowadzi do spadku wielkości podaży, ceteris paribus. ZMIANA WIELKOŚCI PODAŻY ZMIANA WIELKOŚCI PODAŻY Cena (P) następuje w wyniku zmiany ceny, ceteris paribus, czyli przy stałych czynnikach pozacenowych obrazuje to ruch po krzywej podaży S P2 Cena rośnie z P1 do P 2. . Wielkość podaży rośnie z Q1 do Q2. Ruch po krzywej z punkty A do punktu B. B P1 A Q1 Ilość (Q) Q2 Wzrost podaży ZMIANA PODAŻY ZMIANA PODAŻY w wyniku, np. spadku cen czynników wytwórczych następuje w wyniku zmiany czynnika pozacenowego wpływającego na podaż, ceteris paribus (cena oferowanego dobra nie zmienia się) obrazuje to przesunięcie całej krzywej podaży – w prawo, gdy podaż rośnie i w lewo, gdy podaż maleje. • Przesunięcie krzywej podaży w prawo • Przy każdej cenie sprzedaż na krzywej S’ jest większa niż na krzywej S S P P1 P2 Q0 Spadek podaży cen czynników wytwórczych Q1 Q2 Q Wzrost podaży danego dobro lub usługę może być ZMIANA PODAŻY w wyniku, S’ spowodowany przez, ceteris paribus: np. wzrosu • Przesunięcie krzywej podaży w lewo • Przy każdej cenie sprzedaż na krzywej S’ jest mniejsza niż na krzywej S S’ P S • • • • • • • P1 P2 Q0 Q1 Q2 Q Spadek cen czynników wytwórczych Zwiększenie się dostępności czynników wytwórczych Zwiększenie się liczby producentów wytwarzających dany towar Przyznanie producentom danego towaru dotacji rządowych Zniesienie koncesjonowania produkcji danego dobra Unowocześnienie metod produkcji Obniżenie podatków Spadek podaży danego dobro lub usługę może być spowodowany przez, ceteris paribus: • • • • • • • Wzrost cen czynników wytwórczych Zmniejszenie się dostępności czynników wytwórczych Zmniejszenie się liczby producentów wytwarzających dany towar Cofnięcie producentom danego towaru dotacji rządowych Wprowadzenie koncesjonowania produkcji danego dobra Zaostrzenie norm dot. ochrony środowiska naturalnego Podwyżka podatków i obowiązkowych składek na system socjalny Równowaga rynkowa to: sytuacja na rynku, w której - przy określonej cenie, zwanej ceną równowagi rynkowej (PE) wielkość popytu na określony produkt zrównuje się z wielkością jego podaży. Graficznym obrazem stanu równowagi rynkowej jest punkt równowagi rynkowej (E), tj. punkt przecięcia się krzywej popytu z krzywą podaży. Równowaga rynkowa: • W stanie równowagi rynkowej: – QD = QS – Nie ma niedoborów – Nie ma nadwyżek Równowaga rynkowa Cena (P) D S E PE QE Cena równowagi rynkowej: – to cena, przy której wielkość podaży równa się wielkości popytu. Nie ma ani nadwyżek ani niedoborów. Cały popyt może zostać zaspokojony, a cała podaż sprzedana. Punkt przecięcia się krzywych popytu i podaży to punkt równowagi rynkowej (E). Przy cenie PE oferowana ilość wynosi QE . Ilość (Q) Podział rynków wg kryterium równowagi rynkowej 1. Rynek zrównoważony 2. Rynek niezrównoważony a) rynek producenta (sprzedawcy) wielkość popytu > wielkość podaży istnieje NIEDOBÓR ceny wzrastają b) rynek konsumenta (nabywcy) wielkość podaży > wielkość popytu istnieje NADWYŻKA ceny spadają Nadwyżka: Cena (P) Nadwyżka: Nadwyżka S • Cena jest wyższa niż cena równowagi Nadwyżka P1 E PE – Jeśli istniej nadwyżka: - podaż > popyt - Istniej presja na spadek cen – – – D Powstaje nadwyżka Ceny spadają Rośnie wielkość popytu, a zmniejsza się wielkość podaży Zmiany te zachodzą tak długo, póki rynek nie znajdzie się ponownie w równowadze Ilość (Q) QE Przyjmijmy, że cena ceny P , a Nadwyżka: wynosi zatem Niedobór: 1 P S Nadwyżka P1 E PE D Q1 QE Q2 1) Qs / Q2 > Qd /Q1 2) Nadwyżka wynosi Q2 – Q1 . 3) Ceny spadają 4) Zmniejsz się wielkość podaży i rośnie wielkość popytu 5) Rynek wracaj do równowagi przy: PE P S Jeśli istniej niedobór: - popyt > podaż - Istniej presja na wzrost cen E PE P1 Niedobór D i QE QE Q Niedobór: Przyjmijmy, że cena Niedobór: Niedobór Q wynosi ceny P2, a zatem 1) Qd/Q2 > Qs/Q1 P S 2) Niedobór = Q2 – Q1 . • Cena jest niższa niż cena równowagi – – – – Powstaje niedobór Ceny rosną Maleje wielkość popytu, a zwiększa się wielkość podaży Zmiany te zachodzą tak długo, póki rynek nie znajdzie się ponownie w równowadze E PE P2 Niedobór Q1 QE D Q2 Q 3) Ceny rosną 4) Wielkość podaży rośnie, a wielkość popytu maleje 5) Nowa równowaga ustali się przy PE i QE Cena minimalna Ceny minimalne i maksymalne nadwyżka Ustalanie cen minimalnych prowadzi do ukształtowanie się nadwyżki na rynku. Ustalanie cen maksymalnych prowadzi do ukształtowanie się niedoboru na rynku. Cena (P) D S Cena minimalna PE E QE Cena maksymalna P D S E PE Cena maksymalna Cena minimalna to najniższa cena, jakiej wolno żądać za towar. Jest wyższa od ceny równowagi. Chroni interesy producenta. Ilość (Q) Mechanizm rynkowy podsumowanie: 1) Cena rynkowa jest wynikiem wzajemnej „gry” podaży i popytu Cena maksymalna to najwyższa cena, jakiej wolno żądać za towar. Jest niższa od ceny równowagi. Chroni interesy konsumenta. 2) Jeśli naruszona zostaje równowaga rynkowa, powstaje nadwyżka lub niedobór, rozpoczynają się na rynku procesy dostosowawcze 3) Sprawność mechanizmu rynkowego zależy od konkurencji istniejącej na rynku niedobór QE Q Zmiany stanu równowagi rynkowej • Cena równowagi rynkowej ustala się w wyniku gry podaży i popytu. • Na popyt i podaż wpływają różne czynniki, których zmiana wywołuje zmiany popytu i podaży. • Zmiana czynników wpływających na popyt i podaż prowadzi do „wytrącenia” rynku z równowagi, czyli powstania niedoborów lub nadwyżek. Następnie procesy dostosowawcze prowadzą do ustalenia się nowej równowagi. Zmiany stanu równowagi rynkowej 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Wzrost popytu, ceteris paribus Spadek popytu, ceteris paribus Wzrost podaży, ceteris paribus Spadek podaży, ceteris paribus Wzrost popytu i wzrost podaży, ceteris paribus Spadek popytu i spadek podaży, ceteris paribus Wzrost popytu i spadek podaży, ceteris paribus Spadek popytu i i wzrost podaży, ceteris paribus WZROST PODAŻY - np. w wyniku wzrostu cen WZROST POPYTU - np. w wyniku wzrostu DOCHODÓW czynników wytwórczych KONSUMENTÓW – Krzywa d przesuwa się do położenia d’ – Przy cenie P1 powstaje niedobór Q2 – Q1 – Cena rośnie P D D’ P3 S – Krzywa S przesuwa się do położenia S’ E’ – Przy cenie P1 powstaje nadwyżka Q2 – Q1 E P1 – Cena spada – Nowa równowaga zachodzi przy P3 i Q3 P D S S’ E P1 P3 E’ – Nowa równowaga zachodzi przy P3 i Q3 Q1 Q3 Q2 Q WZROST POPYTU I WZROST PODAŻY – Rośnie popyt i rośnie podaż. Zmiany te są proporcjonalne. P – Cena pozostaje bez zmian, ilość równowagi rośnie z Q1 do Q2. P P1 2 D D’ S E’ E Q1 S’ Q2 Q Q1 Q3 Q2 Q
