Rozpowszechnienie genów fimbrii oraz integronów typu - Eko-DOk

oczyszczanie ścieków, uropatogenne
Escherichia coli, adhezyny fimbrialne, integrony typu 1
Justyna MAZUREK*, Paweł PUSZ*, Ewa BOK*, Michał STOSIK*,
Aneta ŁUCZKIEWICZ**, Katarzyna BALDY-CHUDZIK*
ROZPOWSZECHNIENIE GENÓW FIMBRII ORAZ
INTEGRONÓW TYPU 1 U ESCHERICHIA COLI ZE ŚCIEKÓW
OCZYSZCZONYCH I WÓD ODBIERALNIKA
Celem badań było określenie częstości występowania genów fimbrii oraz integronów typu 1 wśród
izolatów E. coli pochodzących z oczyszczonych ścieków oraz wód brzegowych, które są
odbieralnikami ścieków. Materiał badawczy pochodził ze ścieków oczyszczonych oczyszczalni
“Gdańsk-Wschód” (89 izolatów E. coli) oraz z wód brzegowych Zatoki Gdańskiej, do których
oczyszczone ścieki są odprowadzane (70 izolatów). Określono przynależność izolatów E. coli do
jednej z czterech grup filogenetycznych za pomocą metody multiplex- PCR. Metodą PCR
identyfikowano również geny kodujące fimbrie typu 1 (fimH), typu P (papA) oraz S (sfaS)
charakterystyczne dla patogenów pozajelitowych (uropatogenów), a także geny integronu typu 1,
odpowiadające za oporność na antybiotyki. Wśród izolatów pochodzących ze ścieków oczyszczonych
najwięcej z nich reprezentowało grupę filogenetyczną A i B2. W strukturze filogenetycznej E. coli
pochodzących z wód odbiornika zaobserwowano większą liczebność izolatów z grupy A i znaczący
spadek ilości z grupy B2, w porównaniu do ścieków. Geny dla fimbrii typu 1, P oraz S, związane
z uropatogennymi E. coli, występowały w przeważającej mierze u izolatów pochodzących ze ścieków
i należały głównie do grupy filogenetycznej B2. Geny integronu typu 1 związane z opornością na
antybiotyki wykrywane były z niską częstością. Prezentowane wyniki wskazują, że proces
oczyszczania ścieków może prowadzić do selekcji E. coli patogennych dla człowieka, a ich ładunek
nie stanowi znaczącego zagrożenia dla wód odbiorników.
1.WSTĘP
Jednym z celów oczyszczania ścieków jest przywrócenie im takiej jakości, by
mogły być zwrócone do środowiska w stanie niezagrażającym ludzkiemu zdrowiu.
__________
* Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Biologicznych; ul. Monte Cassino 21b, Zielona Góra,
[email protected]
** Politechnika Gdańska, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, ul. G.Narutowicza 11/12,
Gdańsk
406
I. MAZUREK i in.
Zadaniem oczyszczalni ścieków jest nie tylko obniżenie ilości zawiesin oraz stężenia
związków organicznych i nieorganicznych w ściekach, ale również eliminacja
drobnoustrojów chorobotwórczych. Badania wskazują, że nawet w dobrze
funkcjonujących oczyszczalniach biologicznych, bakterie Escherichia coli są
wprowadzane do środowiska wraz z oczyszczonymi ściekami. Liczba E. coli
w ściekach surowych waha się w zakresie 104-106 CFU/ml i choć proces oczyszczania
może obniżać ich liczbę nawet 200-krotnie, to przeciętnie ponad 102 CFU E. coli/ml
dostaje się do wód odbierających oczyszczone ścieki [13]. Badania ilościowe E. coli
są wykonywane ze względu na jej funkcję jako wskaźnika sanitarnego zanieczyszczeń
kałowych. E. coli wykazuje bardzo wysokie zróżnicowanie wewnątrz-gatunkowe
będące efektem intensywnej wymiany genów w genomie na drodze horyzontalnego
transferu genów, przez co bakterie te mogą nabywać różne geny wirulencji
i wywoływać zarówno jelitowe, jak i pozajelitowe infekcje u człowieka (zapalenie
jelita, układu moczowego opon mózgowych, sepsę). Gatunek E. coli obejmuje cztery
główne grupy filogenetyczne: A, B1, B2 i D [4], które mogą różnić się zarówno
ekologią jak i sposobem oddziaływania z organizmem człowieka, np. szczepy
reprezentujące grupy A i B1 są najczęściej opisywane wśród komensalnej mikroflory
człowieka, podczas gdy E. coli należące do grup B2 i D bardzo często wykazują cechy
patogenne. Podkreślić warto, że ponad 90% różnych postaci infekcji układu
moczowego powodowana jest przez E. coli grupy filogenetycznej B2. Większość
chorobotwórczych E. coli produkuje specyficzne adhezyny fimbrialne, będące
podstawowymi czynnikami kolonizacyjnymi [7]. Fimbrie typu 1 i P umożliwiają
szczepom uropatogennym (UPEC) adhezję do komórek układu moczowego
i tworzenie biofilmu na powierzchniach komórkowych i abiotycznych [2, 16].
Adhezyna fimbrialna typu S wykazuje powinowactwo do kłębuszków nerkowych oraz
jest charakterystyczna dla szczepów E. coli wywołujących posocznicę i zapalenie
opon mózgowych u noworodków [10]. Inny czynnik ryzyka epidemiologicznego
stanowią bakterie oporne na antybiotyki. Istotną rolę w rozprzestrzenianiu się genów
oporności odgrywają mobilne elementy genetyczne, a wśród nich najbardziej
rozpowszechnione integrony klasy 1. Zawierają one gen int1 kodujący integrazę
katalizującą włączanie lub wycinanie kaset genowych, miejsce rekombinacji att1
i jeden lub dwa miejsca promotorowe odpowiedzialne za ekspresję włączonych kaset
genowych, warunkujących oporność na jeden lub więcej antybiotyków [12, 16].
Badania E. coli występujących w ściekach i środowisku wodnym
z epidemiologicznego punku widzenia dostarczają informacji o rezerwuarze genów
bakteryjnych, które mogą być użyteczne w ocenie potencjalnych zagrożeń
wynikających z występowania bakterii niosących geny patogenności i lekooporności
[5]. Dane dotyczące zanieczyszczenia środowiska patogennymi i/lub lekoopornymi
E. coli, nadal są nieliczne na terenie Polski. Celem badań była analiza
rozpowszechnienia genów adhezyn fimbrialnych oraz integronu typu 1 u E. coli
Rozpowszechnienie genów fimbrii oraz integronów typu 1 u Escherichia coli ze ścieków ...
407
występujących w ściekach oczyszczonych oczyszczalni „Gdańsk-Wschód” i wodach
Zatoki Gdańskiej będących odbieralnikiem tych ścieków.
2. MATERIAŁY I METODY
Materiał do badań stanowiły szczepy E. coli wyizolowane ze ścieków
oczyszczonych, oraz z wód Zatoki Gdańskiej odbierających ścieki oczyszczone
z oczyszczalni „Gdańsk-Wschód”. Próbki oczyszczonych ścieków były pobierane na
układzie technologicznym, natomiast drugi punkt poboru znajdował się w miejscu
ujścia ścieków do Zatoki Gdańskiej, odprowadzanych w głąb zatoki kolektorem
o długości 2,4 km. Oczyszczalnia posiada trójstopniowy układ technologiczny,
obejmujący oczyszczanie mechaniczne, biologiczne i przeróbkę osadów, ścieki
oczyszczone nie są dezynfekowane. Izolację i identyfikację E. coli w badanych
próbkach, prowadzono metodami biochemicznymi w systemie zautomatyzowanym,
a szczepy do badań molekularnych wybierano losowo spośród zidentyfikowanych
E. coli w każdej z próbek. Ostatecznie wyselekcjonowano 89 szczepów
reprezentatywnych dla ścieków oczyszczonych i 70 dla wód odbiorników.
Przynależność E. coli do czterech głównych grup filogenetycznych określano
metodą multiplex- PCR na podstawie obecności genów markerowych chuA i yjaA
oraz fragmentu DNA TspE4.C2, wg schematu: dla grupy A: chuA-, Tspe4.C2-, yjaA-/
yjaA+; B1: chuA-, yjaA-, Tspe4.C2+; B2: chuA+, yjaA+, Tspe4.C2-/ Tspe4.C2+;
D: chuA+, yjaA-, Tspe4.C2-/ Tspe4.C2+ [4].
Obecność genów markerowych dla adhezyn fimbrialnych: fimH (fimbria typu 1),
papA (fimbria typu P) oraz sfaS (fimbria typu S) badano metodą PCR [3]. Wstępne
badania mające na celu określenie stopnia rozpowszechnienia oporności na
antybiotyki wśród E. coli przeprowadzano w oparciu o identyfikację części
składowych integronu typu 1: genu integrazy- int1 oraz fragmentów zmiennych kaset
genowych, przy użyciu metody PCR [11].
3. WYNIKI
Badano łącznie 159 szczepów E. coli, w tym 89 ze ścieków oczyszczonych i 70
z wód morskich odbiornika. Analiza filogenetyczna zbioru izolatów pozyskanych ze
ścieków oczyszczonych wykazała porównywalną częstość występowania szczepów
reprezentujących grupy filogenetyczne A i B2 (po 36% każda), a procentowy udział
szczepów grupy B1 i D wynosił 19% i 9% odpowiednio. W zbiorze szczepów
pochodzących z wód odbieralnika udział E. coli grupy A i B1 wynosił 53% i 26%
408
I. MAZUREK i in.
odpowiednio i był wyższy w porównaniu do odnotowanego dla ścieków
oczyszczonych, natomiast odsetek E. coli grupy B2 wynosił 13% i był niższy
w odniesieniu do obserwowanego dla zbioru szczepów ze ścieków oczyszczonych.
Procentowy udział izolatów grupy D wynosił 9% i kształtował się na tym samym
poziomie co w ściekach oczyszczonych (Wykres 1).
W całym zbiorze badanych szczepów najczęściej identyfikowano gen fimH dla
fimbrii typu 1 (93,7 %), następnie papA dla fimbrii typu P (19,5%), najrzadziej zaś
gen sfaS dla fimbrii S (4,4%) (Tabela 1). Jednoczesne występowanie genów dla
fimbrii typu 1 oraz P stwierdzono u 15,7% szczepów. Obecność genów
warunkujących każdy z trzech typów fimbrii, stwierdzono u 3,8% szczepów.
Reprezentowały one grupę filogenetyczną B2 i pochodziły ze ścieków oczyszczonych.
Obecność fimbrii typu S stwierdzono tylko u E. coli należących do grupy B2.
U 6.7% szczepów pochodzących ze ścieków oraz u 4,3% z wód odbieralnika nie
stwierdzono obecności żadnego z badanych genów adhezyn fimbrialnych.
Wykres 1. Struktura filogenetyczna izolatów E. coli występujących w ściekach oczyszczonych oraz
wodach-odbieralnikach ścieków oczyszczonych.
Obecność genów dla integronu typu 1 stwierdzono u 7 szczepów ze ścieków
oczyszczonych (8%) oraz u 7 z wód odbieralnika (10%) i zidentyfikowano wśród nich
sześć typów kaset genowych o różnych rozmiarach (Tab. 2). Szczepy, u których
stwierdzono obecność integronów typu 1 należały do różnych grup filogenetycznych
i w większości przypadków (11 z 14 szczepów) posiadały gen fimbrii typu 1,
a pozostałe obarczone były również genem fimbrii typu P.
Rozpowszechnienie genów fimbrii oraz integronów typu 1 u Escherichia coli ze ścieków ...
409
Tabela. 1 Częstości występowania genów markerowych dla fimbrii typu 1 (gen fimH), fimbrii P
(papA) oraz fimbrii S (sfaS) w strukturze filogenetycznej szczepów E. coli stwierdzanych w ściekach
oczyszczonych oraz wodach odbiornikach ścieków oczyszczonych.
Częstość występowania genów markerowych dla fimbrii u E. coli w ściekach
oczyszczonych
Struktura
filogenetyczna
E. coli
Grupa A
Grupa B1
Grupa B2
Grupa D
Razem
Struktura
filogenetyczna
E. coli
Grupa A
Grupa B1
Grupa B2
Grupa D
Razem
Liczba szczepów pozytywnych dla genów:
Liczba
E. coli
badanych
fimH
fimH +
papA
32
17
32
8
89
24
16
11
7
58
3
0
14
1
18
fimH +
papA
+ sfaS
0
0
6
0
6
sfaS
Razem
0
0
1
0
1
27
16
32
8
83
Częstość występowania genów markerowych dla fimbrii u E. coli w wodachodbiornika
Liczba szczepów pozytywnych dla genów:
Liczba
fimH
E. coli
fimH +
fimH
+ papA
sfaS
Razem
badanych
papA
+ sfaS
37
32
2
0
0
34
18
16
2
0
0
18
9
6
3
0
0
9
6
6
0
0
0
6
70
60
7
0
0
67
Tabela. 2 Częstości występowania kaset genowych integronu typu 1 w strukturze filogenetycznej
szczepów E. coli stwierdzanych w ściekach oczyszczonych oraz wodach odbiornikach ścieków
oczyszczonych.
Grupa
filogenetyczna
A
B1
B2
D
Razem
Częstość występowania
kaset genowych integronu typu 1
u E. coli w ściekach oczyszczonych
Liczba
Rozmiar fragmentu
szczepów
zmiennego
pozytywnych
1,0 kpz
1
1,0 kpz; 1,5 kpz
2
1,0 kpz
2
1,0 kpz; 1,6 kpz,
2
7
Częstość występowania
kaset genowych integronu typu 1
u E. coli w wodach odbiornika
Liczba
Rozmiar fragmentu
szczepów
zmiennego
pozytywnych
0,8 kpz; 1,6 kpz; 1,8 kpz
5
1,8 kpz
1
1,6 kpz
1
7
410
I. MAZUREK i in.
4. DYSKUSJA
Oczyszczanie ścieków w oczyszczalniach, w których nie prowadzi się specyficznej
dezynfekcji, nie prowadzi do całkowitej eliminacji drobnoustrojów. Wody, do których
trafiają takie ścieki stają się rezerwuarem mikroorganizmów patogennych. Zagrożenie
to jest szczególnie istotne w regionach, w których wody są wykorzystywane do celów
rekreacyjnych. W rejonie Zatoki Gdańskiej zlokalizowanych jest wiele kąpielisk,
z których korzysta nawet do 2 mln osób rocznie [13]. W prezentowanych badaniach
dokonano oceny stopnia rozpowszechnienia szczepów E. coli zawierających geny
wirulencji (fimbrii) i warunkujących możliwość wywołania infekcji układu
moczowego u człowieka oraz niosących determinanty genetyczne oporności na
antybiotyki. Analizę rozpatrywano w kontekście struktury filogenetycznej E. coli, ze
względu na powiązanie określonych grup filogenetycznych z patogennością tych
bakterii.
W ściekach oczyszczonych wykazano dominację liczebną E. coli z grupy
filogenetycznej A (niepatogennej) oraz B2 (związanej z uropatogennością). Dane
literaturowe wskazują, że szczepy E. coli zawierające uropatogenne geny wirulencji
należące do grupy filogenetycznej B2 mogą w znaczącym stopniu przeżywać proces
oczyszczania ścieków i dominować w strukturze filogenetycznej izolatów
z oczyszczalni [1]. W strukturze filogenetycznej E. coli izolowanych z wód
odbiornika, przeważały szczepy grupy A i B1, które są typowe dla bakterii
niechorobotwórczych. Jednocześnie zmniejszyła się liczebność izolatów grupy B2, co
wskazuje na zmniejszenie ryzyka obecności szczepów uropatogennych w wodach
odbiornikach Zatoki Gdańskiej. Odprowadzanie kolektorem oczyszczonych ścieków
z oczyszczalni Gdańsk-Wschód z dala od linii brzegowej i na głębokość ok. 15 m pod
powierzchnią powoduje szybkie, ok. 1000-krotne ich rozcieńczenie [13]. Spadek ilości
E. coli z grupy B2, może być więc wynikiem rozcieńczania oczyszczonych ścieków,
lub też mniejszej zdolności przeżycia tych szczepów w wodach morskich.
Obecność genów warunkujących adhezyny fimbrialne stwierdzono tylko wśród
szczepów ze ścieków oczyszczonych i reprezentowały one wyłącznie grupę B2.
Szczepy posiadające kilka markerów patogenności stanowią wyższe ryzyko zakażeń
układu moczowego. W wodach Zatoki Gdańskiej ilość E. coli posiadających gen papA
fimbrii P znacznie zmalała, i nie stwierdzono obecności genu sfaS dla fimbrii typu S.
Istnieje niewiele danych obrazujących częstość występowania fimbrialnych E. coli
w oczyszczonych ściekach lub środowiskach wodnych. Koczura i wsp. [9]
identyfikowali obecność genów papA oraz sfaS w izolatach E. coli pochodzących
z rzeki Warty. Wykazali oni znacznie wyższą częstość występowania genów dla
fimbrii typu S oraz niższą częstość występowania genów dla fimbrii typu P, niż
w niniejszych badaniach.
Rozpowszechnienie genów fimbrii oraz integronów typu 1 u Escherichia coli ze ścieków ...
411
Wśród E. coli pochodzących ze ścieków i obciążonych genami dla więcej niż
jednej fimbrii, obecność integronu typu 1 zidentyfikowano jedynie u 3 spośród 32
szczepów (9,4%). W wodach Zatoki Gdańskiej, odbiorniku, wykazywano obecność
bakterii pochodzenia kałowego opornych na antybiotyki stosowane w medycynie,
takie jak penicylina, cefalosporyny pierwszej generacji czy tetracyklina [8]. Jeśli do
wody odprowadzane są ścieki zawierające bakterie posiadające czynnik wirulencji lub
oporności na antybiotyki, z jednej strony stanowią one zagrożenie dla zdrowia
człowieka, z drugiej strony poprzez horyzontalny transfer genów wewnątrz złożonych
populacji mikroorganizmów mogą przyczyniać się do rozpowszechniania tych cech
w środowisku [6]. Wśród badanych szczepów wykazano niską częstość występowania
(poniżej 10%) integronów typu 1zawierających geny oporności. Podobnie niski
odsetek E. coli obciążonych integronami typu 1 stwierdzili zarówno Mokracka i wsp.,
badając ścieki oczyszczone z oczyszczalni miejskiej z populacją ok. 550 tysięcy
mieszkańców, jak i Silva i wsp. w regionie Portugalii [12, 14].
Prezentowane badania wskazują, że pomimo dość wysokiej częstości
występowania potencjalnie uropatogennych i lekoopornych E. coli w ściekach
oczyszczonych w oczyszczalni Gdańsk-Wschód, ich ładunek ulega znacznemu
zmniejszeniu w wodach odbiornikach, obniżając znacznie zagrożenie
epidemiologiczne.
LITERATURA
[1]
ANASTASI E. M., MATTHEWS B., GUNDOGDU A., VOLLMERHAUSEN T. L., RAMOS N.
L., STRATTON H., AHMED W., KATOULI, M., Prevalence and persistence of Escherichia coli
strains with uropathogenic virulence characteristics in sewage treatment plants, Appl Environ
Microbiol, 2010, Vol. 76, No. 17, 5882–5886.
[2] BLUMER C., KLEEFELD A., LEHNEN D., HEINTZ M., DOBRINDT U., NAGY G.,
MICHAELIS K., EMODY L., POLEN T., RACHEL R., WENDISCH V.F. AND UNDEN G.,
Regulation of type 1 fimbriae synthesis and biofilm formation by the transcriptional regulator LrhA
of Escherichia coli, Microbiology, 2005, Vol. 151, 3287–3298.
[3] CHAPMAN T., WU X.Y., BARCHIA I., BETTELHEIM K., DRIESEN S., TROTT D., WILSON
M., CHIN J.J., Comparison of virulence gene profiles of Escherichia coli strains isolated from
healthy and diarrheic swine, Appl Environ Microbiol, 2006, Vol. 72, 4782–4795.
[4] CLERMONT O., BONACORSI S., Rapid and simple determination of the Escherichia coli
phylogenetic group. Appl Environ Microbiol, 2000, No. 60, 4555-4558.
[5] GARCIA- ALJARO C., MORENO E., ANDREU A., PRATS G., BLANCH A.R., Phylogroups,
virulence determinants and antimicrobial resistance in stx(2) gene-carrying Escherichia coli
isolated from aquatic environments, Res Microbiol, 2009, Vol. 160, No. 8, 585-591.
[6] GARCIA- ARMISEN T., VERCAMMEN K., PASSERAT J., TRIEST D., SERVAIS P.,
CORNELIS P., Antimicrobial resistance of heterotrophic bacteria in sewage-contaminated rivers,
Water Res, 2011, Vol. 45, No. 2, 788-796.
[7] HACKER J., Role of fimbrial adhesins in the pathogenesis of Escherichia coli infections, Can J
Microbiol, 1992, Vol. 38, No. 7, 720-727.
412
[8]
[9]
[10]
[11]
[12]
[13]
[14]
[15]
[16]
I. MAZUREK i in.
JANKOWSKA K., OLANCZUK-NEYMAN K., Występowanie bakterii opornych na antybiotyki w
wodach przybrzeżnych i piasku w rejonie Zatoki Gdańskiej, Materiały III Ogólnopolskiej
Konferencji Hydromikrobiologicznej ''Metody biologii molekularnej w badaniach
hydromikrobiologicznych'', Uniw. Zielonogór., 2004, s. 51.
KOCZURA R., MOKRACKA J., BARCZAK A., KRYSIAK N., KAZNOWSKI A., Association
between the presence of class 1 integrons, virulence genes, and phylogenetic groups of Escherichia
coli isolates from River Water, Microb Ecol, 2013, Vol. 65, No. 1, 84-90.
KORHONEN T.K., VALTONEN M.V., PARKKINEN J., VAISANEN-RHEN V., FINNE J.,
ORSKOV F., ORSKOV I., SVENSON S.B., MAKELA P.H., Serotypes, hemolysin production, and
receptor recognition of Escherichia coli strains associated with neonatal sepsis and meningitis,
Infect Immun, 1985, Vol. 48, 486-491.
LEVESQUE C., PICHE L., ROY P.H., PCR mapping of integrons reveals several novel
combinations of resistance genes, Antimicrob Agents Chemother, 1995, Vol. 39, No. 1, 185-191.
MOKRACKA J., KOCZURA R., JABŁOŃSKA L., KAZNOWSKI A., Phylogenetic groups,
virulence genes and quinolone resistance of integron-bearing Escherichia coli strains isolated from
a wastewater treatment plant, Antonie Van Leeuwenhoek, 2011, Vol. 99, No. 4, 817-824.
QUANT B., BRAY R., OLANCZUK-NEYMAN K., JANKOWSKA K., KULBAT E.,
ŁUCZKIEWICZ A., SOKOŁOWSKA A., FUDALA S., Badania nad dezynfekcja ścieków
oczyszczonych odprowadzanych do wód powierzchniowych, Monografie komitetu inżynierii
środowiska Polskiej Akademii Nauk, 2009, Vol. 61, 19-28.
SILVA M.F, VAZ-MOREIRA I., GONZALEZ-PAJUELO.M., MANAIA C.M., Antimicrobial
resistance patterns in Enterobacteriaceae isolated from an urban wastewater treatment plant,
FEMS Microbiol Ecol, 2007, Vol. 60, 166–176.
WILES T.J., KULESUS R.R., MULVEY M.A., Origins and virulence mechanisms of
uropathogenic Escherichia coli. Exp Mol Pathol, 2008, Vol. 85, No. 1, 11–19.
ZHANG X.X., ZHANG T., ZHANG M., CHENG S.P., Characterization and quantification of
class 1 integrons and associated gene cassettes in sewage treatment plants. Appl Microbiol
Biotechnol, 2009, Vol. 82, No. 6, 1169-1177.
PREVALENCE OF FIMBRIAL AND TYPE 1 INTEGRON GENES AMONG ESCHERICHIA COLI
DERIVED FROM TREATED SEWAGE AND THE WATERS OF THE SEWAGE RECEIVER.
The aim of the study was to estimate the epidemiological risk from the E. coli strains, containing
pathogenicity markers and class 1 integrons, isolated from treated sewage from the treatment plant
Gdańsk-Wschód, and from receiver waters in Zatoka Gdańska. Phylogenetic typing was conducted and
the presence of genes for the type 1, P and S fimbriae as well as genes for type 1 integrons were detected.
In the phylogenetic structure of isolates from the treated sewage dominated group A and B2, while among
E. coli from the receiver waters groups A and B1 were in the majority. In the entire set of tested strains,
fimH gene for type 1 fimbriae was the most commonly identified. Strains containing all of three examined
fimbriae were found in treated sewage only and they belonged to group B2. Type 1 integrons were
detected with the low frequency. The obtained results indicate that the process of sewage purification may
lead to the selection of pathogenic E. coli for the human. However, their contingent does not present
a real threat for the waters of the sewage receivers.