raport z realizacji projektu „monitoring działań władz publicznych

Warszawa, 21 października 2011 r.
RAPORT Z REALIZACJI PROJEKTU
„MONITORING DZIAŁAŃ WŁADZ PUBLICZNYCH
DOTYCZĄCYCH PROBLEMATYKI SPOŁECZEŃSTWA NADZOROWANEGO”
(1 października 2010 r. – 15 października 2011 r.)
Przedstawiamy raport z realizacji projektu „Monitoring działań władz publicznych dotyczących
problematyki społeczeństwa nadzorowanego”. Dokument zawiera zwięzły opis wykorzystywanych
przez nas metod działania, przedstawia główne tematy, którymi się zajmowaliśmy i związane z nimi
działania oraz omawia rezultaty, które udało się zrealizować. Zawiera również trzy aneksy, które
zawierają wyliczenie rezultatów oraz wystąpień i interwencji, a także zastawienie najważniejszych
tematów i aktów prawnych, którymi zajmowaliśmy się w ramach projektu.
A. Realizowane działania
1. Zbieranie informacji
Regularnie śledziliśmy strony internetowe instytucji publicznych, Biuletyny Informacji Publicznej,
wykorzystywaliśmy również portal Sejmomert.pl. W przypadku kluczowych dla nas projektów
ustaw, które trafiły do parlamentu, braliśmy udział w posiedzeniach komisji i podkomisji
parlamentarnych.
Ważnym źródłem informacji były dla nas konferencje i inne wydarzenia, na których dyskutowane
były projekty zmian prawa, a także formalne i nieformalne spotkania z ekspertami oraz osobami
odpowiedzialnymi za proces stanowienia prawa. Staraliśmy się również wymieniać wiedzę
z dziennikarzami i przedstawicielami biznesu. Nawiązaliśmy bliższą współpracę z Biurem Rzecznika
Praw Obywatelskich oraz Biurem Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Szczególne
znaczenie miała współpraca z organizacjami pozarządowymi (Helsińską Fundacją Praw Człowieka,
Internet Society Poland, Projektem: Polska, Fundacją Nowoczesna Polska, Fundacją Wolnego
i Otwartego Oprogramowania, Fundacją KidProtect.pl, Fundacją Rodzice Szkole), która nie tylko
zapewniała przepływ informacji, ale również umożliwiała wspólne podejmowanie bardziej
skutecznych działań. Aktywnie korzystaliśmy z list tematycznych list mejlingowych.
Regularnie monitorowaliśmy wybrane polskie i zagraniczne media – przy pomocy monitora
mediów [http://monitor.panoptykon.org/feeds].
Regularnie występowaliśmy z wnioskami o dostęp do informacji publicznej w celu uzyskania
informacji na temat działań władz publicznych albo dostępu do wybranych dokumentów (więcej
w części poświęconej rezultatom oraz w Aneksie 1).
2. Analiza zebranych informacji i materiałów
W ramach zespołu analizowaliśmy zebrane informacje. Po wstępnym zbadaniu, wybieraliśmy te
projekty i tematy, które uznaliśmy za najważniejsze z punktu widzenia funkcjonowania
społeczeństwa nadzorowanego i tematyki projektu. Analizowaliśmy je w sposób bardziej pogłębiony,
śledziliśmy debatę na ich temat oraz przebieg procesu legislacyjnego. Staraliśmy się wzbogacać naszą
wiedzę poprzez kontakty z ekspertami, zapoznawanie się z raportami, analizami i literaturą
przedmiotu.
3. Rozpowszechnianie zebranych informacji oraz animowanie debaty publicznej
Na stronie internetowej publikowaliśmy wyniki monitoringu, w szczególności: informacje
o propozycjach legislacyjnych i zmianach prawa, kluczowych działaniach politycznych, innych
ważnych wydarzeniach oraz niepokojących praktykach nadzoru, bardziej pogłębione komentarze
i analizy; wiadomości o podejmowanych działaniach, informacje podsumowujące konferencje,
seminaria i inne wydarzenia. Łącznie na naszej stronie pojawiły się informacje o ponad 20 projektach
aktów prawnych mogących mieć wpływ na funkcjonowanie społeczeństwa nadzorowanego
(informacje na temat większości z nich zabraliśmy z Aneksie 3).
Staraliśmy się rozwinąć regularną współpracę z mediami: nawiązaliśmy kontakty z dziennikarzami
i redaktorami zajmującymi się tematami związanymi z projektem, regularnie wysyłaliśmy komunikaty
prasowe dotyczące najważniejszych zmian prawa, naszych stanowisk oraz działań; byliśmy zapraszani do
udziału w programach radiowych i telewizyjnych; publikowaliśmy w prasie i w Internecie artykuły własne
(szczegóły w części poświęconej rezultatom i Aneksie 1). Staraliśmy się w ten sposób wpływać na debatę
publiczną i wprowadzać do niej temat nadzoru. Naszą obecność udało nam się zaznaczyć przede
wszystkim w opiniotwórczych dziennikach (Gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita), niektórych mediach
internetowych (Dziennik Internautów, TVN24.pl) oraz w radiu (TOK FM i Polskie Radio). Rzadziej byliśmy
obecni w popularnych serwisach internetowych i w telewizji.
Do rozpowszechniania informacji wykorzystywaliśmy również serwisy społecznościowe, listy
mejlingowe oraz listę sympatyków Fundacji.
Zabieraliśmy głos jako paneliści i goście w dyskusjach, seminariach i konferencjach
organizowanych przez inne organizacje i instytucje (np. dyskusje na temat retencji danych
zorganizowane przez RPO i GIODO, konferencja poświęcona reformie ochrony prywatności;
szczegóły w części poświęconej rezultatom i Aneksie 1).
31
marca
zorganizowaliśmy
seminarium-warsztat
„Prawne
oblicza
nadzoru”
[http://www.panoptykon.org/content/prawne-oblicza-nadzoru-zapraszamy-na-seminariumwarsztat;
http://www.panoptykon.org/wiadomosc/warsztat-prawne-oblicza-nadzoru-naszepodsumowanie] podsumowujący pierwsze półrocze projektu. Jego celem było przede wszystkim
przedstawienie wniosków z dotychczasowego monitoringu, poznanie opinii uczestników na temat
wybranych problemów związanych z nadzorem oraz zwrócenie uwagi na wyzwania regulacyjne.
W pierwszej części spotkania zaprezentowaliśmy kluczowe obszary, którymi zajmujemy się
w projekcie. W drugiej części uczestnicy zostali podzieleni na 3 grupy, które oddzielnie pracowały
nad trzeba wybranymi tematami: retencją danych telekomunikacyjnych, regulacją monitoringu
wizyjnego i zasadami odpowiedzialności za treść publikowaną w Internecie. Warsztat prowadziły:
Katarzyna Szymielewicz, Małgorzata Szumańska i Dorota Głowacka.
10 października opublikowaliśmy w Internecie Raport „Nadzór 2011. Próba podsumowania”
[http://www.panoptykon.org/sites/default/files/raport_nadzor.pdf]. Zawiera on krótkie wprowadzenie do problematyki społeczeństwa nadzorowanego oraz podstawowe wnioski z realizowanego
projektu. W raporcie omawiamy kilku aktualnych tematów, które w sposób najbardziej wyrazisty
ukazują napięcia i wyzwania związane ze współczesnym nadzorem. Są to: (1) monitoring wizyjny,
(2) retencja i dostęp służb do danych telekomunikacyjnych, (3) wymiana danych między służbami
różnych państw, (4) system informacji w ochronie zdrowia oraz (5) system informacji oświatowej.
2
11 października pod hasłem „Nadzór niekontrolowany? Nowe wyzwania dla wolności”
zorganizowaliśmy konferencję stanowiącą zwieńczenie projektu [http://nadzor.panoptykon.org/].
Miała ona służyć: podsumowaniu działań monitoringowych i zwróceniu uwagi na najważniejsze
zdiagnozowane wyzwania legislacyjne związane z nadzorem, zebraniu wiedzy i opinii ekspertów na
temat polityki państwa w tym obszarze; dyskusji na temat tego, jak nowoczesne technologie nadzoru
wpływają na respektowanie podstawowych praw i wolności. Wydarzenie zostało podzielone na dwa
bloki tematyczne. Pierwsza część poświęcona była problematyce nowych technologii w służbie
nadzoru, a druga – monitoringowi wizyjnemu. Konferencję prowadziły Katarzyna Szymielewicz
i Małgorzata Szumańska, a słowo wstępne wygłosiła Rzecznik Praw Obywatelskich – Irena Lipowicz.
W dyskach panelowych wzięli udział: Adam Bodnar, Jan Derkacz, Dorota Głowacka, Arwid Mednis,
Ewa Siedlecka, Julia Skórzyńska-Ślusarek, Piotr Waglowski i Paweł Waszkiewicz.
B. Wystąpienia i interwencje
Interwencje nie zostały włączone w projekt, ale stanowią naturalną konsekwencję jego realizacji.
W przypadku zdiagnozowania potrzeby zmiany obowiązującego prawa bądź wpłynięcia na proces
stanowienia prawa zabieraliśmy głos w różnych formach (stanowiska, opinie, listy, apele; wykaz
w Aneksie 2). W tym przypadku (poza rozwinięciem argumentacji) duże znaczenie miała współpraca
z innymi organizacjami pozarządowymi (co miało wzmocnić siłę przekazu) oraz mediami (które
mają duży wpływ na decydentów politycznych).
C. Główne tematy i przykładowe działania
Zgodnie z założeniami, koncentrowaliśmy się na czterech głównych obrazach tematycznych:
telekomunikacji, monitoringu wizyjnym, uprawnieniach służb i publicznych bazach danych. Łącznie
zajmowaliśmy się kilkudziesięcioma tematami i aktami prawnymi, wyróżnionymi w ramach tych
obszarów. Nasz sposób działania i rozwój sytuacji w trakcie projektu przedstawiamy na przykładzie
kilku tematów, którymi zajmowaliśmy się w sposób bardziej pogłębiony.
(i) Retencja danych telekomunikacyjnych (telekomunikacja i uprawnienia służb)
Problem: Unijna dyrektywa nałożyła obowiązek przetrzymywania przez operatorów w krajach
członkowskich danych na temat wszystkich połączeń telekomunikacyjnych przez okres od pół roku
do dwóch lat „na wszelki wypadek” (bez względu na to, czy wobec osoby wykonującej i odbierającej
połączenie istnieją jakiekolwiek podejrzenia) i udostępniania ich instytucjom publicznym w celu
ścigania przestępstw. Retencja miała być środkiem wykorzystywanym w sytuacjach nadzwyczajnych,
w przypadku najgroźniejszych przestępstw, takich jak terroryzm. Polski ustawodawca wdrożył
dyrektywę w sposób sprzeczny z tą ideą, przyznając siedmiu służbom (oraz sądom i prokuraturom)
zupełnie niekontrolowany dostęp do tych danych. Czas obowiązkowej retencji wynosi dwa lata. Dane
mogą być wykorzystywane w sprawach cywilnych, do ścigania wszystkich rodzajów przestępstw
i w szeroko pojętych celach prewencyjnych.
W październiku 2010 roku wystąpiliśmy do Urzędu Komunikacji Elektronicznej z wnioskiem
o udostępnienie danych dotyczących skali wykorzystania danych retencyjnych. Informacja, że
w 2009 roku uprawnione organy sięgały po te dane ponad milion razy (opublikowana w artykule
Ewy Siedleckiej w Gazecie Wyborczej) wywołała spore poruszenie opinii publicznej. Rzecznik Praw
Obywatelskich skierowała do premiera wystąpienie w sprawie retencji, a premier powołał specjalny
zespół pod przewodnictwem Jacka Cichockiego (Sekretarza Kolegium ds. Służb Specjalnych) do
zbadania problemu retencji danych. Za pomocą wniosków o udostępnienie informacji publicznej
kierowanych do poszczególnych służb staraliśmy się dowiedzieć więcej na temat wykorzystywania
danych retencyjnych. Niestety tylko część służb udostępniła informacje, o które prosiliśmy. Również
Jackowi Cichockiemu nie udało się zebrać pełnych danych na ten temat, ponieważ policja,
3
prokuratura i sądy (które – jak można szacować – odpowiadają za ponad połowę zapytań)
odpowiedziały, że nie prowadzą statystyk związanych z wykorzystaniem danych telekomunikacyjnych.
Na problem retencji danych staraliśmy się zwracać uwagę w trakcie wydarzeń publicznych (np.
debacie „Bilingi, inwigilacja, interes publiczny” zorganizowanej przez RPO, dyskusji panelowej
„Retencja danych w demokratycznym państwie prawnym” zorganizowanej przez GIODO w ramach
polskich obchodów Dnia Ochrony Danych Osobowych, konferencji „Retencja danych: troska
o bezpieczeństwo czy inwigilacja obywateli?” zorganizowanej przez Naczelną Radę Adwokacką).
Włączyliśmy ten temat również w zakres kluczowych kwestii związanych z regulacją Internetu, które
były poruszane m.in. w trakcie rozmów z Premierem Donaldem Tuskiem i Ministrem Michałem
Bonim. Na stronie internetowej publikowaliśmy wiele materiałów związanych z tematem: tekstów
własnych, oficjalnych dokumentów, raportów. Wielokrotnie zabieraliśmy głos w mediach,
opublikowaliśmy również kilka artykułów (Katarzyna Szymielewicz, Gorący spór o prywatność
danych, Rzeczpospolita; Katarzyna Szymielewicz, Czesi wygrali prywatność, Polaków to nie
obchodzi(?), Dziennik Internautów; Anna Mazgal, Rozmowy ciągle kontrolowane. Kilka słów o retencji
danych telekomunikacyjnych, Wiadomości24.pl).
Do Trybunału Konstytucyjnego trafiły dwa wnioski kwestionujące konstytucyjność przepisów
dotyczących retencji danych telekomunikacyjnych. Jeden został skierowany przez grupę posłów,
drugi – przez Rzecznik Praw Obywatelskich. Tymczasem strona rządowa zaproponowała zmiany
w przepisach dotyczących retencji i kontroli nad służbami. Bardziej szczegółowe informacje zostały
nam udostępnione niedawno i wymagają bardziej pogłębionej analizy. Pierwsze wnioski są jednak
takie, że zaproponowane zmiany zmierzają w dobrą stroną, są jednak niedostatecznie daleko idące.
Równolegle do dyskusji w Polsce na poziomie Unii Europejskiej odbywa się rewizja dyrektywy
retencyjnej. Staraliśmy się zaangażować również w ten proces, m.in. wraz z Helsińską Fundacją Praw
Człowieka przygotowaliśmy stanowisko, które przekazaliśmy posłom Parlamentu Europejskiego,
współpracowaliśmy z organizacjami z innych krajów, braliśmy udział w wydarzeniach publicznych.
(ii) Monitoring wizyjny
Problem: Kamery monitoringu są na masową już skalę wykorzystywane zarówno przez podmioty
publiczne, jak i prywatne, chociaż brakuje dowodów na ich skuteczność w zapewnianiu
bezpieczeństwa, a potencjalne skutki społeczne są niezbadane. Podstawowy problem polega na tym,
że uregulowane prawnie (zazwyczaj na bardzo podstawowym poziomie) są tylko niektóre przypadki
zastosowania monitoringu, natomiast poza tym jego stosowanie wymyka się regulacjom prawnym.
W konsekwencji nie wiadomo właściwie, co jest dozwolone: podmioty stosujące monitoring nie
wiedzą, jakie obowiązki na nich spoczywają, a osoby monitorowane – jakie prawa im przysługują. Nie
wiadomo również, gdzie zainstalowane są kamery, do jakich celów wykorzystywane są nagrania, jak
długo są przechowywane, kto ma do nich dostęp.
W czasie trwania projektu wprowadzono kilka zmian prawa dotyczących funkcjonowania
monitoringu wizyjnego w określonych sytuacjach (w trakcie imprez masowych, w zakładach
karnych, w placówkach dla nieletnich, w szpitalach psychiatrycznych, w kasynach). O nich
wszystkich informowaliśmy na stronie internetowej, zwracaliśmy uwagę na potencjalne problemy.
Przede wszystkim jednak staraliśmy się zwrócić uwagę na zagrożenia związane z brakiem
kompleksowej regulacji prawnej funkcjonowania monitoringu oraz jego wpływ na prawa i wolności.
W artykułach na stronie internetowej informowaliśmy o nadużyciach i złych praktykach (np.
kamerach w toaletach, masowym wykorzystaniu kamer w szkołach i przedszkolach),
komentowaliśmy je również w mediach. W kilku przypadkach (kamery wyposażone w mikrofony
w Mławie, kamery w przebieralniach na basenach w Łodzi i we Wrocławiu) staraliśmy się głębiej
4
zbadać temat, m.in. prowadząc korespondencję z instytucjami odpowiedzialnymi za ich
wykorzystanie. Informacje o tych działaniach znalazły odbicie w mediach (np. Maciej Kałach, Kamery
w przebieralni na łódzkim basenie, Dziennik Łódzki; Marek Henzler, Mają na nas oko, Polityka).
Na potrzebę objęcia monitoringu wizyjnego kompleksową regulacją zwracaliśmy uwagę również
w bardziej formalnych wystąpieniach, np. w stanowisku w konsultacjach Całościowego podejścia do
kwestii ochrony danych osobowych w Unii Europejskiej oraz w trakcie konferencji „Reforma ochrony
prywatności”, podczas której wygłosiliśmy referat na ten temat. W trakcie tej konferencji Generalny
Inspektor Ochrony Danych Osobowych zapowiedział, że będzie działał na rzecz przyjęcia
kompleksowej regulacji prawnej. Niedawno wystąpił on z sygnalizacją w tej sprawie do Ministerstwa
Spraw Wewnętrznych i Administracji, do której dołączył specjalne wytyczne dotyczące tego typu
regulacji (wcześniej w tym roku z pismo w tej sprawie skierowała również Rzecznik Praw
Obywatelskich). Niestety w samym MSWiA niewiele się do tej pory wydarzyło – z odpowiedzi
przekazanej GIODO wynika, że dopiero w przyszłej kadencji mają być prowadzone prace nad
przygotowaniem założeń do ustawy. Planowana reforma ochrony prywatności będzie ku temu
doskonałą okazją, choć istnieje duże ryzyko, że i wtedy temat zostanie po raz kolejny pominięty.
Systemy informacji medycznej i oświatowej (publiczne bazy danych)
Problem: Ustawa o systemie informacji w ochronie zdrowia przewiduje stworzenie jednego
z największych systemów publicznych baz danych w Polsce. Będzie on zawierał dane medyczne, które
są danymi wrażliwymi, podlegającymi szczególnej ochronie. Przyjęta ustawa jest bardzo lakoniczna
i nie określa w sposób precyzyjny zasad postępowania z danymi przetwarzanymi w systemie: nie
wynika w sposób jednoznaczny, jakie dane mają być przetwarzane i na jakich zasadach będzie się to
odbywać ani kto będzie miał do nich dostęp. Wiele kluczowych kwestii rozstrzygnie się dopiero na
poziomie rozporządzeń.
Ustawa o systemie informacji oświatowej przewiduje stworzenie centralnej bazy danych, w której
przez cały okres edukacji (od przedszkola do przyjęcia na studia) gromadzone mają być informacje
o wszystkich, zidentyfikowanych z imienia i nazwiska uczniach. Katalog zbieranych danych ma być
bardzo szeroki i obejmować także dane wrażliwe dotyczące np. korzystania z pomocy psychologicznopedagogicznej. Na podobnych zasadach gromadzone będą informacje o poszczególnych nauczycielach.
Od początku realizacji projektu prowadziliśmy regularny monitoring kolejnych etapów prac nad
ustawami, braliśmy udział w posiedzeniach komisji i podkomisji sejmowych, analizowaliśmy
proponowane i wprowadzane zmiany. Na bieżąco informowaliśmy o tym na stronie internetowej.
Nasze zastrzeżenia na temat projektów ustaw przedstawialiśmy w mediach, opublikowaliśmy również
kilka artykułów na ten temat (Dorota Głowacka, Małgorzata Szumańska, System informacji w ochronie
zdrowia - prawdziwe wyzwanie dla prywatności pacjentów, Interia.pl; Dorota Głowacka, Prywatność
chorych, Rzeczpospolita; Anna Mazgal, Pacjent obnażony, Krytyka Polityczna; Małgorzata Szumańska,
Dane osobowe dzieci, Rzeczpospolita; Małgorzata Szumańska, System inwigilacji oświatowej?,
Rzeczpospolita).
Dla posłów sejmowej Komisji Zdrowia przygotowaliśmy krótki materiał podsumowujący
podstawowe niebezpieczeństwa wynikające z projektu ustawy o systemie informacji w ochronie
zdrowia. Ostatecznie zwróciliśmy się również do prezydenta o rozważanie skierowania ustawy do
Trybunału Konstytucyjnego.
W przypadku ustawy o systemie informacji oświatowej przygotowaliśmy opinię prawną, która
została przekazana posłom komisji pracujących nad projektem. Skierowaliśmy również we współpracy
z innymi organizacjami pozarządowymi apel do sanatorów oraz Prezydenta. Ostatni apel poparły:
Fundacja Rodzice Szkole, Stowarzyszenie Projekt: Polska, Społeczny Monitor Edukacji, Stowarzyszenie
5
Rzecznik Praw Rodziców. W sprawie ustawy o SIO współpracowaliśmy również z Helsińską Fundacją
Praw Człowieka.
Ostatecznie – po wprowadzeniu niewielkich zmian – obie ustawy zostały przyjęte. Chociaż
początkowo uważane były powszechnie za zupełnie niekontrowersyjne, udało się rozpocząć dyskusję
na ich temat.
***
Inne kluczowe tematy, którymi zajmowaliśmy się w ramach projektu, to m.in: blokowanie stron
internetowych, odpowiedzialność pośredników za treści publikowane w Internecie, wymiana
informacji między organami ścigania, reforma ochrony prywatności. Wszystkie ważniejsze tematy
i zarys związanych z nimi działań przedstawiamy w Aneksie 3.
D. Rezultaty
1. Zebranie i analiza informacji z monitorowanego obszaru
Wskaźniki zakładane
Wskaźniki zrealizowane
Wystąpienie z co najmniej 12
wnioskami o dostęp do
informacji publicznej
Skierowaliśmy łącznie 30 wniosków o dostęp do informacji
publicznej do 20 różnych podmiotów (wykaz w Aneksie 1).
Rozbudowa bazy informacji
z mediów (łącznie co najmniej
200 nowych postów)
Wewnętrzna baza informacji z mediów zawiera ponad 600
wiadomości.
Uzyskanie co najmniej 6 opinii
ekspertów bądź wywiadów
z nimi
Zob. zwiększanie dostępu do informacji.
Stworzenie co najmniej 60
własnych informacji,
komentarzy i analiz
Zob. zwiększanie dostępu do informacji.
Przygotowanie do publikacji
w mediach tradycyjnych albo
opiniotwórczych portalach
internetowych co najmniej 7
tekstów
Zob. wprowadzenie tematu społeczeństwa nadzorowanego do
debaty publicznej.
Przygotowanie raportu
podsumowującego wyniki
monitoringu
Zob. zwiększanie dostępu do informacji.
2. Zwiększenie dostępu do informacji
Wskaźniki zakładane
Wskaźniki zrealizowane
Regularnie aktualizowana strona
internetowa, odwiedzana przez
poszerzające się grono użytkowników (wzrost liczby wejść na stronę
w września 2011 roku w stosunku
Na stronie internetowej umieszczamy nowe treści regularnie,
praktycznie codziennie pojawiają się na niej nowe informacje.
Powiększa się stopniowo grono użytkowników strony. Liczba
wyświetleń we IX 2011 r. była ponad trzykrotnie wyższa niż w X 2010
roku (wzrost o 234%).
6
do października 2010 roku o co
najmniej 150%)
Opublikowanie na stronie co
najmniej 300 nowych artykułów,
w tym co najmniej 60 własnych
informacji, komentarzy i analiz
oraz co najmniej 6 opinii
ekspertów bądź wywiadów
z nimi
Na stronie internetowej opublikowaliśmy 307 artykułów związanych z
projektem, w tym 74 informacje, komentarze i analizy własne oraz 6
opinii i wywiadów z ekspertami (wykaz w Aneksie 1).
Organizacja publicznego
seminarium podsumowującego
pierwsze pół roku działalności
monitoringowej (w którym
weźmie udział co najmniej 15
osób) i udostępnienie nagrania
w Internecie
W warsztacie-seminarium „Prawne oblicza nadzoru” wzięło udział 17
osób. Ze względu na przyjęcie formuły pracy w kameralnych grupach,
zdecydowaliśmy się na rezygnację z rejestracji warsztatu.
Organizacja publicznego
seminarium podsumowującego
całość działalności
monitoringowej (w którym
weźmie udział co najmniej
20 osób) i udostępnienie
nagrania w Internecie
W konferencji „Nadzór niekontrolowany? Nowe wyzwania dla
wolności” wzięły udział przynajmniej 53 osoby (na podstawie listy
obecności), w tym 26 kobiet i 27 mężczyzn.
Publikacja na stronie
internetowej raportu
podsumowującego wyniki
monitoringu
Raport „Nadzór 2011. Próba podsumowania” jest dostępny tutaj:
http://www.panoptykon.org/sites/default/files/raport_nadzor.pdf.
3.
Materiały filmowe z konferencji są dostępne tutaj:
http://nadzor.panoptykon.org/materia-y-z-konferencji.
Wprowadzenie tematu społeczeństwa nadzorowanego do debaty publicznej
Wskaźniki zakładane
Wskaźniki zrealizowane
Publikacja co najmniej 7
własnych artykułów w mediach
tradycyjnych bądź opiniotwórczych portalach
internetowych
Opublikowaliśmy łącznie 14 artykułów na łamach Rzeczpospolitej,
Gazety Wyborczej, w Dzienniku Internautów oraz na portalach Krytyki
Politycznej, Wiadomości24.pl, Interia.pl i Zielonych Wiadomości (wykaz
w Aneksie 1).
7
Co najmniej 12 publikacji bądź
programów, w których
pojawiamy się lub jesteśmy
cytowani
Odnotowaliśmy 21 wywiadów i innych wypowiedzi dla radia, telewizji
oraz 65 informacji o naszych działaniach i cytowań w mediach (wykaz
w Aneksie 1; w rzeczywistości było ich więcej, jednak odnotowaliśmy
tylko te, które zostały udostępnione w Internecie).
Udział przedstawiciela Fundacji w
roli gościa/panelisty w co najmniej
4 zewnętrznych wydarzeniach
Wzięliśmy aktywny udział w 10 wydarzeniach (wykaz w Aneksie 1).
E. Informacja finansowa
Łączny koszt realizacji projektu wyniósł 122969,27 zł. Szczegóły przedstawiamy w załączonym
raporcie finansowym.
8
Aneks 1. Rezultaty
A. Wnioski o dostęp do informacji publicznej
1. Wniosek do Ministra Spraw Zagranicznych dotyczący ewaluacji dyrektywy o retencji danych
telekomunikacyjnych (1.10.2010)
2. Wniosek do Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczący statystyk korzystania z danych
telekomunikacyjnych podlegających obowiązkowej retencji przez uprawnione podmioty od 2009
roku (21.10.2010)
3. Wniosek do Stałego Przedstawiciela RP przy UE dotyczący ewaluacji dyrektywy o retencji danych
telekomunikacyjnych (17.11.2011)
4. Wnioski do siedmiu podmiotów (Policja, ABW, CBA, Żandarmeria Wojskowa, Straż Graniczna, Służba
Kontrwywiadu Wojskowego, Minister Finansów) dotyczące statystyk korzystania z danych
telekomunikacyjnych podlegających obowiązkowej retencji (9.12.2010)
5. Dwa wnioski do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczące nowych dowodów
osobistych (15.12.2010 i 25.01.2011)
6. Wniosek do Ministra Zdrowia dotyczący projektu ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia
(17.12.2010)
7. Wniosek do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych dotyczący projektu ustawy
o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej (17.01.2011)
8. Wniosek do Ministra Edukacji Narodowej dotyczący projektu ustawy o systemie informacji
oświatowej (25.01.2011)
9. Wniosek do Ministra Sprawiedliwości dotyczący stosowania w zakładach penitencjarnych
monitoringu przy pomocy kamer telewizji przemysłowej oraz wystąpienia Rzecznika Praw
Obywatelskich w tej sprawie (23.02.3011)
10. Wniosek do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczący uprawnień organów ścigania
do wykorzystywania i upublicznienia materiałów pochodzących z monitoringu oraz wystąpienia
Rzecznika Praw Obywatelskich w tej sprawie (10.03.2011)
11. Wniosek do Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczący statystyk korzystania z danych
telekomunikacyjnych podlegających obowiązkowej retencji przez uprawnione podmioty od 2010
roku (25.03.2011)
12. Wniosek do Ministra Infrastruktury dotyczący planów zakupu dla uczniów laptopów wyposażonych
w GPS (4.04.2011)
13. Wniosek do Policji dotyczący statystyk korzystania z retencji danych telekomunikacyjnych w 2009
i 2010 roku (22.04.2011)
14. Wniosek do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych dotyczący projektu ustawy
o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
a także o zapewnieniu bezpieczeństwa w związku z organizacją Turnieju Finałowego UEFA EURO
2012 (17.06.2011)
15. Trzy wnioski do burmistrza Mławy dotyczące zainstalowanego w tym mieście systemu monitoringu
wyposażonego w mikrofony (12.07.2011, 9.08.2011 i 30.09.2011)
16. Wniosek do Ministra Infrastruktury dotyczący zatrzymywania przez operatorów
telekomunikacyjnych danych retencyjnych (14.07.2011)
17. Wniosek do p.o. dyrektora MOSiR w Łodzi dotyczący funkcjonowania monitoringu wizyjnego na
terenie pływalni Wodny Raj (20.07.2011)
9
18. Wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący regulacji wykorzystywania monitoringu
wizyjnego w szkołach (28.07.2011)
19. Wniosek do Prezesa Zarządu Wrocławskiego Parku Wodnego dotyczący funkcjonowania
monitoringu wizyjnego na terenie pływalni (10.08.2011)
20. Wniosek do Ministerstwa Edukacji Narodowej dotyczący regulacji wykorzystywania monitoringu
wizyjnego w szkołach (30.08.2011)
21. Wniosek do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczących regulacji wykorzystania
monitoringu wizyjnego oraz wystąpienia Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w tej
sprawie (29.09.2011)
B. Opublikowane na stronie internetowej opinie ekspertów i wywiady
1. Józef Halbersztadt, Halbersztadt komentuje odpowiedź Komisji Europejskiej w sprawie blokowania
Internetu (18.11.2010)
[http://panoptykon.org/content/halbersztadt-komentuje-odpowied-komisji-europejskiej-wsprawie-blokowania-internetu]
2. Wojciech Wiewiórowski, O ochronie prywatności i ważnych zmianach w polskim prawie rozmawiamy
z GIODO (28.01.2011)
[http://panoptykon.org/content/o-ochronie-prywatno-ci-i-wa-nych-zmianach-w-polskim-prawierozmawiamy-z-giodo]
3. Wojciech S. Czarnecki, Wojciech S. Czarnecki o blokowaniu sieci: Trzy cięcia. Dwa kroki. Jedno
rozwiązanie (10.02.2011)
[http://panoptykon.org/content/wojciech-s-czarnecki-o-blokowaniu-sieci-trzy-ci-cia-dwa-krokijedno-rozwi-zanie]
4. Magdalena Gaj, Retencja i prezydencja (30.06.2011)
[http://panoptykon.org/wiadomosc/retencja-i-prezydencja]
5. Jacek Cichocki, Zbyt łatwo, za szeroko, bez kontroli (8.09.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/zbyt-latwo-za-szeroko-bez-kontroli]
6. Irena Lipowicz, Pomiędzy wolnością a prawem do bezpieczeństwa (14.10.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/pomiedzy-wolnoscia-prawem-do-bezpieczenstwa]
C. Udział przedstawicieli PANOTYKONU w wydarzeniach zewnętrznych w charakterze
gościa/panelisty
1. Dyskusja o społeczeństwie nadzorowanym w Śląskiej Kawiarni Naukowej (7.10.2010)
[http://www.panoptykon.org/content/panoptykon-na-spotkaniu-o-spo-ecze-stwie-nadzorowanymw-l-skiej-kawiarni-naukowej]
2. VI edycja konferencji SECURE – panel na temat bezpieczeństwa na serwisach społecznościowych (2527.10.2010)
[http://panoptykon.org/content/secure-2010-dyskusja-o-portalach-spo-eczno-ciowych]
3. Transparency Camp – prezentacja na temat wolności przepływu informacji w Internecie
(18.11.2010)
[http://panoptykon.org/content/panoptykon-na-transparency-camp-chcemy-otwartego-internetu]
4. Debata "Bilingi, inwigilacja, interes publiczny" zorganizowana przez Rzecznika Praw Obywatelskich
(2.12.2010)
[http://panoptykon.org/content/retencja-danych-bilingi-i-panoptykon-u-rzecznika-prawobywatelskich-relacja-z-debaty-i-zapis]
5. Konferencja „Reforma ochrony prywatności” – referat dotyczący regulacji monitoringu wizyjnego
10
(16.12.2010)
[http://panoptykon.org/content/panoptykon-na-konferencji-reforma-ochrony-prywatno-ci]
6. Debata na temat retencji danych telekomunikacyjnych zorganizowana przez Gazetę Prawną
(19.01.2011)
7. Polskie obchody Dnia Ochrony Danych Osobowych – dyskusja panelowa „Retencja danych w
demokratycznym państwie prawnym” (31.01.2011)
[http://www.panoptykon.org/content/polskie-obchody-dnia-ochrony-danych-osobowych-dyskusjao-retencji-danych]
8. Konferencja „Ochrona danych osobowych w prawie pracy i prawie ubezpieczeń społecznych”
(14.04.2011)
[http://panoptykon.org/wiadomosc/po-konferencji-ochrona-danych-osobowych-w-prawie-pracy-iw-prawie-ubezpieczen-spolecznych-]
9. Konferencja „Nie daj się złapać w sieć” – referat dotyczący odpowiedzialności pośredników za treści
publikowane w Internecie (16-18.05.2011)
[http://panoptykon.org/wiadomosc/konferencja-nie-daj-sie-zlapac-w-siec-lublin-16-1805]
10. Konferencja „Retencja danych: troska o bezpieczeństwo czy inwigilacja obywateli?” zorganizowana
przez Naczelną Radę Adwokacką (21.05.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/retencja-danych-konferencja-raport-nra-i-odpowiedzministra-cichockiego]
D. Publikacje i programy, w których pojawiamy się lub jesteśmy cytowani
(i) Wywiady i wypowiedzi
1. eKurier Warszawski: Panoptykon o narzędziach nadzoru nad społeczeństwem (25.11.2010)
[http://ekurjerwarszawski.pl/rozmowy-ekjw/1358/panoptykon-o-narzedziach-nadzoru-nadspoleczenstwem,1.html]
2. Polskie Radio: UE będzie blokować strony internetowe? (4.12.2011)
[http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/279936,UE-bedzie-blokowac-strony-internetowe]
3. Radio TOK FM: o retencji danych telekomunikacyjnych
[http://rapidshare.com/files/446679182/TOKFM_retencja_danych.mp3]
4. tv.rp.pl: Multimedia do kontroli?
[http://tv.rp.pl/video/Prawo,Rozmowy/Rydel-Szymielewicz-Multimedia-do-kontroli-]
5. Radio TOK FM: o blokowaniu stron internetowych
[http://bi.gazeta.pl/im/5/9082/m9082845.mp3]
6. Polskie Radio: Państwo będzie wiedziało o nas wszystko (10.02.2011)
[http://www.polskieradio.pl/7/158/Artykul/309898,Panstwo-bedzie-wiedzialo-o-nas-wszystko]
7. Radio TOK FM: o projektowanych systemach informacji w ochronie zdrowia i oświacie
[http://bi.gazeta.pl/im/3/9158/m9158783.mp3]
8. Blog Orange – TP: Blokowanie to cenzura? (15.03.2011)
[http://www.blog.tp.pl/korporacyjny/entry/blokowanie_to_cenzura]
9. Radio TOK FM: o nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji
[http://bi.gazeta.pl/im/1/9277/m9277351.mp3]
10. Gazeta Wyborcza: Kto ograniczy zaglądanie w bilingi (19.04.2011)
[http://wyborcza.pl/1,76842,9461380,Kto_ograniczy_zagladanie_w_billingi.html]
11. Krytyka Polityczna: Szymielewicz: Służby mają nieograniczony dostęp do danych telekomunikacyjnych
11
(4.05.2011)
[http://www.krytykapolityczna.pl/Wywiady/SzymielewiczSluzbyioperatorzymajanieograniczonydo
stepdodanychtelekomunikacyjnych/menuid-77.html?comment_id=23343&joscclean=1]
12. Salon24 (PAP): Szymielewicz: z retencji danych w ogóle należy zrezygnować (opinia) (18.04.2011)
[http://www.salon24.pl/news/124321,szymielewicz-z-retencji-danych-w-ogole-nalezyzrezygnowac-opinia]
13. Polskie Radio: Ulice polskich miast w Internecie (12.05.2011)
[http://www2.polskieradio.pl/zagranica/pl/news/artykul155187.html]
14. Money.pl: Będzie blokada internetu? Premier prosi o pomoc (18.05.2011)
[http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/bedzie;blokada;internetu;premier;prosi;o
;pomoc,0,0,831744.html]
15. Polskie Radio: Wolność słowa w Internecie (30.05.2011)
[http://www2.polskieradio.pl/zagranica/pl/news/artykul156266.html]
16. Krytyka Polityczna: Szumańska, Szymielewicz: Jak w sposób doskonały zarządzać populacją?
(3.06.2011)
[http://www.krytykapolityczna.pl/Wywiady/SzumanskaSzymielewiczJakwsposobdoskonalyzarzadz
acpopulacja/menuid-1.html]
17. Radio TOK FM: o zagrożeniach dla polskiego Internetu
[http://bi.gazeta.pl/im/8/9745/m9745318.mp3]
18. Radio Dla Ciecie: Mławianie na podsłuchu (4.07.2011)
[http://www.rdc.pl/index.php?/pol/artykuly__1/warto_wiedziec/mlawianie_na_podsluchu]
19. Polskie Radio: Internet to nie jest technologia, to sfera życia (14.07.2011)
[http://www.polskieradio.pl/7/158/Artykul/401008,Internet-to-nie-jest-technologia-to-sferazycia]
20. Radio TOK FM: o propozycji poszerzenia uprawnień policji
[bi.gazeta.pl/im/8/10180/m10180078.mp3]
21. TVN24.pl: U szefa na podsłuchu, w superkamerze na ulicy (13.09.2011)
[http://www.tvn24.pl/12690,1717174,0,1,u-szefa-na-podsluchu--w-superkamerze-naulicy,wiadomosc.html ]
(ii) Wybrane informacje i cytowania
1. Ewa Siedlecka, Całe nasze życie na podglądzie, Gazeta Wyborcza (7.10.2010)
[http://wyborcza.pl/1,75478,8475018,Cale_nasze_zycie_na_podgladzie.html]
2. Monitorowanie internetu to cenzura i zamach na wolność słowa, Dziennik (25.10.2010)
[http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/306693,monitorowanie-internetu-tocenzura-i-zamach-na-wolnosc.html]
3. Ewa Siedlecka, Nasze bilingi i internet pod lupą służb, Gazeta Wyborcza (9.11.2010)
[http://wyborcza.pl/1,75478,8634123,Milion_billingow.html]
4. Anna Słojewska, Cenzura przeciw pornografii (4.12.2010)
[http://www.rp.pl/artykul/13,573708.html]
5. Tadeusz Markiewicz, Raport: Polskie służby podsłuchowe, Portal Niwerwis.pl (XII 2010)
[http://niwserwis.pl/artykuly/raport-polskie-sluzby-podsluchowe-cza.html]
6. Jerzy Kowalski, Zbyt dużo wiedzą o naszym życiu, Rzeczpospolita (1.02.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/603067_Zbyt-duzo-wiedza--o-naszym-zyciu.html]
7. Jacek Gądek, Część stron w internecie zostanie zablokowana?, Onet.pl (10.02.2011)
12
[http://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/czesc-stron-w-internecie-zostaniezablokowana,1,4170858,wiadomosc.html]
8. Piotr Szulczewski, Serwisy pedofilskie – blokować czy usuwać? Debata pod egidą RPO,
Wiadomości24.pl (11.02.2011)
[http://www.wiadomosci24.pl/artykul/serwisy_pedofilskie_blokowac_czy_usuwac_debata_pod_egid
a_rpo_181724-1--1-d.html]
9. wik, Walka z pedofilią, Rzeczpospolita (11.02.2011)
[ http://www.rp.pl/artykul/15,610622_Walka-z-pedofilia-.html]
10. Marcin Maj, Debata była o cenzurze internetu czy nie o cenzurze?, Dziennik Internautów (11.02.2011)
[http://di.com.pl/news/35920,0,Debata_byla_o_cenzurze_internetu_czy_nie_o_cenzurze.html]
11. Ewa Siedlecka, Blokować czy usuwać z sieci?, Gazeta Wyborcza (12.02.2011)
[http://wyborcza.pl/1,75478,9094835,Blokowac_czy_usuwac_z_sieci.html]
12. Jacek Wierciński, Gdańsk przetestuje Wielkiego Brata, Wybrzeże24.pl (17.02.2011)
[http://www.wybrzeze24.pl/gazeta-gdanska-temat-dnia/gdansk-przetestuje-wielkiego-brata]
13. Marcin Maj, Wideo w sieci pod kontrolą KRRiT? Cisza przed burzą, Dziennik Internautów (22.02.2011)
[http://di.com.pl/news/36174,1,0,Wideo_w_sieci_pod_kontrola_KRRiT_Cisza_przed_burza.html]
14. Krzysztof Sobczak, Reformy w zdrowiu i oświacie zagrożą prywatności?, Lex.pl (24.02.2011)
[http://lex.pl/?cmd=artykul,10390]
15. Sławomir Wikariak, Zanim przedsiębiorca wrzuci film do sieci, zgłosi go do wykazu, Rzeczpospolita,
(5.03.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/621871.html]
16. Katarzyna Wężyk, Rząd nie daje za wygraną: znów chce ograniczać internet, TVN24.pl (13.03.2011)
[http://www.tvn24.pl/12690,1695808,0,1,rzad-nie-daje-za-wygrana-znow-chce-ograniczacinternet,wiadomosc.html]
17. Jarosław Stróżyk, Wojciech Wybranowski, Ustawą w wolność sieci, Rzeczpospolita (16.03.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/118849,627216.html]
18. Apel do premiera: To bubel prawny!, Dziennik (16.03.2011)
[http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/326555,organizacje-apeluja-do-premieratuska-o-debate-ws-internetu.html]
19. wg, Organizacje pozarządowe: Premierze, trzymamy za słowo, Gazeta Wyborcza (17.03.2011)
[http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80708,9270994,Organizacje_pozarzadowe__Premierze
__trzymamy_za_slowo.html]
20. Marcin Maj, Premierze: zróbmy prawdziwe konsultacje, o mediach i nie tylko, Dziennik internautów
(17.03.2011)
[http://di.com.pl/news/36663,0,Premierze_Zrobmy_prawdziwe_konsultacje_o_mediach_i_nie_tylko.ht
ml]
21. Michał Kuźmiński, W sieci urzędników, Onet.pl (23.03.2011)
[http://tygodnik.onet.pl/30,0,61043,wsieci_urzednikow,artykul.html]
22. mip, ABW i SKW zapytają tysiące urzędników o kochanki, Gazeta Wyborcza (24.03.2011)
[http://wyborcza.pl/1,75478,9316110,ABW_i_SKW_zapytaja_tysiace_urzednikow_o_kochanki.html]
23. „Czy ma pan kochankę?” – służby przepytują urzędników, wp.pl (24.03.2011)
[http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Czy-ma-pan-kochanke---sluzby-przepytujaurzednikow,wid,13256770,wiadomosc.html?ticaid=1c36c]
24. M. Maj P. Kusiciel, Spytaj Tuska o cenzurę, retencję, przejrzystość..., Dziennik Internautów (6.04.2011)
13
[http://di.com.pl/news/37111,0,Spytaj_Tuska_o_cenzure_retencje_przejrzystosc.html]
25. Katarzyna Nowosielska, Renata Czeladko, Wielki Brat patrzy na każdego ucznia, Rzeczpospolita
(16.04.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/643928.html]
26. Marcin Maj, UE: Retencja danych jest użyteczna, ale czy jest potrzebna?, Dziennik Internautów
(18.04.2011)
[http://di.com.pl/news/37378,0,UE_Retencja_danych_jest_uzyteczna_ale_czy_jest_potrzebna.html]
27. Ewa Siedlecka, KE: Za dużo podglądacie, Gazeta Wyborcza (18.04.2011)
[http://wyborcza.pl/1,75478,9453157,KE__Za_duzo_podgladacie.html]
28. Stefan Sękowski, „Wielki Brat” wkracza do szkoły, Gość Niedzielny (5.05.2011)
[http://gosc.pl/doc/852463.Wielki-Brat-wkracza-do-szkoly]
29. Sławomir Wikariak, Zgoda na cookies, Rzeczpospolita (4.05.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/4,652505_Zgoda_na_cookies.html]
30. Krzysztof Sobczak, Apel o skierowanie do TK ustawy o informacji w ochronie zdrowia, Lex.pl
(9.05.2011)
[http://lex.pl/?cmd=artykul,12431,title,apel-o-skierowanie-do-tk-ustawy-o-informacji-w-ochroniezdrowia-]
31. KR, Panoptykon do prezydenta: czy "ustawa informatyczna" chroni prywatność pacjentów?, Rynek
Zdrowia (9.05.2011)
[http://www.rynekzdrowia.pl/Prawo/Panoptykon-do-prezydenta-czy-ustawa-informatycznachroni-prywatnosc-pacjentow,108795,2.html]
32. Marcin Maj, Prywatność uczniów i pacjentów pod znakiem zapytania, Dziennik Internautów
(9.05.2011)
[http://di.com.pl/news/37786,0.html]
33. Katarzyna Wężyk/fac, Uczeń pod lupą Wielkiego Brata?, TVN24.pl (9.05.2011)
[http://www.tvn24.pl/12690,1702370,0,1,uczen-pod-lupa-wielkiego-brata,wiadomosc.html]
34. Wiesław Waliszewski, Panoptykon ostrzega przed ustawami o systemach informacji, Polska Cyfrowa
(9.09.2011)
[http://www.cyfrowa-polska.pl/index.php?option=com_k2&view=item&id=530:panoptykonostrzega-przed-budow%C4%85-%E2%80%9Espo%C5%82ecze%C5%84stwanadzorowanego%E2%80%9D&Itemid=10]
35. es, Ustawa o informacji oświatowej do poprawki? Gazeta Wyborcza (10.05.2011)
[http://wyborcza.pl/1,75478,9574285,Ustawa_o_informacji_oswiatowej_do_poprawki_.html]
36. Krzysztof Sobczak, Apel do Senatu: nie uchwalajcie ustawy o informacji oświatowej, Lex.pl
(10.05.2011)
[http://lex.pl/?cmd=artykul,12433]
37. Urszula Mirowska-Łoskot, Polski uczeń bez prawa do prywatności danych: rejestrowana będzie pomoc
psychologiczna dla przedszkolaka, Gazeta Prawna (11.05.2011)
[http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/512371,polski_uczen_bez_prawa_do_prywatnosci_danych_r
ejestrowana_bedzie_pomoc_psychologiczna_dla_przedszkolaka.html]
38. Renata Czeladko, Senat zdecydował: Wielki Brat będzie patrzył na uczniów, Rzeczpospolita
(11.05.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/182403,657324.html]
39. PAP, es, Senat poparł kontrowersyjny System Informacji Oświatowej, Gazeta Wyborcza (12.05.2011)
[http://wyborcza.pl/1,75478,9582435,Senat_poparl_kontrowersyjny_System_Informacji_Oswiatowe
14
j.html]
40. Sławomir Wikariak, Anonimowość w sieci kontra dobra osobiste, Rzeczpospolita (13.05.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/657312.html]
41. es,pap, ZNP: SIO do Trybunału, Gazeta Wyborcza (13.05.2011)
[http://wyborcza.pl/1,75478,9592558,ZNP__SIO_do_Trybunalu.html]
42. Nie dla nowego Systemu Informacji Oświatowej, Ngo.pl (13.05.2011)
[http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosci/657969.html]
43. Sławomir Wikariak, Ukrywasz tożsamość w sieci – licz się z blokadą, Rzeczpospolita (25.05.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/663348_Anonimowe_wpisy_w_Internecie_beda_usuwane.html]
44. Renata Czeladko, Uczelnia na tropie absolwenta, Rzeczpospolita (4.06.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/131023,668603.html]
45. han, Nowa aplikacja Facebooka narusza prawo? "To przymuszanie użytkownika", Radio TOK FM
(9.06.2011)
[http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,103454,9753823,Nowa_aplikacja_Facebooka_narusza_prawo___To_
przymuszanie.html]
46. Marek Henzler, Państwo państwa śledzi, Polityka (22.06.2011)
[http://www.polityka.pl/kraj/analizy/1516758,1,permanentna-inwigilacja-czyli-co-wiedza-o-nasinni.read]
47. Marcin Maj, Blokowanie stron WWW: dyskusja trwa i jest "dobry kompromis", Dziennik Internautów
(30.06.2011)
[http://di.com.pl/news/38843,0.html]
48. Jolanta Ojczyk, Nieusuwalne dane osobowe, Rzeczpospolita (1.07.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/19,681519-Nieusuwalne-dane-osobowe-.html]
49. Jolanta Ojczyk, Studenci nie wyłudzą już stypendiów, Rzeczpospolita (1.07.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/212825,681506-Studenci-nie-wyludza-juz-stypendiow.html]
50. Bogdan Wróblewski, Deklaracja ochrony prywatności, Gazeta Wyborcza (6.07.2011)
[http://wyborcza.pl/1,75478,9898877,Deklaracja_ochrony_prywatnosci.html]
51. Marcin Maj, Retencja danych - rządowy "raport" proponuje ograniczenia, Dziennik Internautów
(7.07.2011)
[http://di.com.pl/news/38981,0.html]
52. kaw, fac, Tusk vs. internauci. "Bez stroszenia piórek", TVN24.pl (13.07.2011)
[http://www.tvn24.pl/-1,1710437,0,1,tusk-vs-internauci-bez-stroszenia-piorek,wiadomosc.html]
53. Anna Wasilewska-Śpioch, Tusk: Przestawiliście mi optykę na prawa podstawowe w Internecie
(14.07.2011)
[http://di.com.pl/news/39112,0.html]
54. Krzysztof Sobczak, Ustawa o EURO 2012 naruszy standardy prywatności? (14.07.2011)
[http://lex.pl/?cmd=artykul,14259,title,ustawa-o-euro-2012-naruszy-standardyprywatnosciezygnowac-opinia]
55. Policja nie powinna przekazywać danych do UEFA, Forum Samorządowe (18.07.2011)
[http://www.forumsamorzadowe.pl/index.php?action=aktualnosci&start=aktualnosci&ID=759
56. Maciej Kałach, Kamery w przebieralni na łódzkim basenie, Dziennik Łódzki (23.07.2011)
[http://www.dzienniklodzki.pl/stronaglowna/430515,kamery-w-przebieralni-na-lodzkimbasenie,id,t.html]
57. Marcin Maj, Retencja danych w UE - polski rząd nie chce większych zmian, Dziennik Internautów
15
(1.08.2011)
[http://di.com.pl/news/39450,0,Retencja_danych_w_UE__polski_rzad_nie_chce_wiekszych_zmian.html]
58. Marek Henzler, Mają na nas oko, Polityka (5.09.2011)
[http://www.polityka.pl/kraj/analizy/1518972,1,kamery-w-miastach---wszedzie-nas-widza.read]
59. Cezary Gmyz, Co o tobie wiedzą, Uważam Rze (26.09.2011)
[http://media.wp.pl/kat,1022943,wid,13826626,wiadomosc.html]
60. Ewa Siedlecka, Sąd chce cenzury prewencyjnej w sieci, Gazeta Wyborcza (6.10.2011)
[http://wyborcza.pl/1,76842,10417029,Sad_chce_cenzury_prewencyjnej_w_sieci.html ]
61. red., Ostatnia debata wyborcza w TOK FM. Stracie ws. sprawiedliwości, Gazeta.pl (7.10.2011)
[http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80271,10426471,Ostatnia_debata_wyborcza_w_TOK_F
M__Stracie_ws__sprawiedliwosci.html]
62. Marcin Maj, Czy wiesz jak i za ile jesteś nadzorowany, Dziennik Internautów (11.10.2011)
[http://di.com.pl/news/40864,0,Czy_wiesz_jak_i_za_ile_jestes_nadzorowany.html]
63. PAP, Konferencja o społeczeństwie nadzorowanym; RPO: boję się nadzoru, Gazeta Wyborcza
(11.10.2011)
[http://wyborcza.pl/1,91446,10452168,Konferencja_o_spoleczenstwie_nadzorowanym__RPO__boje.
html]
64. d.fr., Kamery i bazy danych mogą być zagrożeniem, Rzeczpospolita (12.10.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/4,731366-Kamery-i-bazy-danych-moga-byc-zagrozeniem.html]
65. IAR, Nowe technologie - braki w prawie, Onet.pl (15.10.2011)
[http://biznes.onet.pl/nowe-technologie-braki-w-prawie,18494,4881461,1,news-detal ]
E. Artykuły własne publikowane w mediach tradycyjnych bądź opiniotwórczych portalach
internetowych
1. Katarzyna Szymielewicz, YouTube pod kontrolą KRRiT?, Rzeczpospolita (27.01.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/600415_YouTube-pod-kontrola-KRRiT-.html]
2. Katarzyna Szymielewicz, Blokowanie stron WWW - początek prawdziwej rozmowy, Dziennik
Internautów (15.02.2011)
[http://di.com.pl/news/36015,0,Opinie_Blokowanie_stron_WWW_poczatek_prawdziwej_rozmowy.ht
ml]
3. Dorota Głowacka, Małgorzata Szumańska, System informacji w ochronie zdrowia - prawdziwe wyzwanie
dla prywatności pacjentów, Interia.pl (24.02.2011)
[http://fakty.interia.pl/polska/news/system-informacji-w-ochronie-zdrowia-prawdziwewyzwanie,1601857]
4. Dorota Głowacka, Kto się boi pasażerów linii lotniczych, Rzeczpospolita (9.03.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/2,624106.html]
5. Dorota Głowacka, Prywatność chorych, Rzeczpospolita (11.03.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/624843.html]
6. Katarzyna Szymielewicz, Czesi wygrali prywatność, Polaków to nie obchodzi(?), Dziennik Internautów
(5.04.2011)
[http://di.com.pl/news/37087,0,Czesi_wygrali_prywatnosc_Polakow_to_nie_obchodzi.html]
7. Małgorzata Szumańska, Dane osobowe dzieci, Rzeczpospolita (8.04.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/212825,639542_Dane-osobowe-dzieci-.html]
8. Katarzyna Szymielewicz, Gorący spór o prywatność danych, Rzeczpospolita (22.04.2011)
16
[http://www.rp.pl/artykul/646862_Goracy-spor--o-prywatnosc-danych-.html]
9. Anna Mazgal, Rozmowy ciągle kontrolowane. Kilka słów o retencji danych telekomunikacyjnych,
Wiadomości24.pl (22.04.2011)
[http://www.wiadomosci24.pl/artykul/rozmowy_ciagle_kontrolowane_kilka_slow_o_retencji_danyc
h_191441-3--1-d.html]
10. Małgorzata Szumańska, System inwigilacji oświatowej?, Rzeczpospolita (13.05.2011)
[http://www.rp.pl/artykul/657322_System_inwigiliacji_oswiatowej.html]
11. Katarzyna Szymielewiecz, Cenzura internetu a sprawa polska, Gazeta Wyborcza (6.06.2011)
[http://wyborcza.pl/1,75515,9729953,Cenzura_internetu_a_sprawa_polska.html#ixzz1OTEx9PqB]
12. Katarzyna Szymielewicz, Blokowanie w internecie? To nie działa!, Gazeta Wyborcza (25.07.2011)
[http://wyborcza.pl/1,75515,9999871,Blokowanie_w_internecie__To_nie_dziala_.html]
13. Anna Mazgal, Pacjent obnażony, Krytyka Polityczna (2.08.2011)
[http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/MazgalPacjentobnazony/menuid-197.html]
14. Katarzyna Szymielewicz, Państwo wie coraz więcej, Zielone Wiadomości (13.09.2011)
[http://zielonewiadomosci.pl/aktualnosci/panstwo-wie-coraz-wiecej/]
17
Aneks 2. Wystąpienia i interwencje
1. Uwagi w procesie konsultacji Dyrektywy e-Commerce dotyczące odpowiedzialności pośredników za
treść publikowaną w Internecie (5.11.2010)
[http://www.panoptykon.org/content/fundacja-panoptykon-przedstawi-uwagi-w-procesiekonsultacji-dyrektywy-o-e-commerce-nie-chcem]
2. Stanowisko dotyczące ewaluacji dyrektywy retencyjnej przekazane posłom Parlamentu
Europejskiego (09.11.2010)
[http://panoptykon.org/content/panoptykon-w-brukseli-dzia-amy-na-rzecz-zmiany-dyrektywyprzewiduj-cej-obowi-zkow-retencj-da]
3. Apel do Premiera wzywający do niepopierania przez Polskę przewidzianego w projekcie dyrektywy
blokowania stron internetowych (29.11.2010)
[http://www.panoptykon.org/content/piszemy-do-premiera-nie-dla-blokowania-internetu]
4. Pismo do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z uwagami do stanowiska rządu ws.
Komunikatu Komisji Europejskiej dotyczącego "Całościowego podejścia do kwestii ochrony danych
osobowych w Unii Europejskiej" (8.12.2010)
[http://www.panoptykon.org/content/panoptykon-i-fundacja-helsi-ska-wyst-puj-w-sprawiereformy-zasad-ochrony-prywatno-ci-w-ue]
5. Stanowisko dotyczące projektu zmian ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną w zakresie
odpowiedzialności pośredników za treść publikowaną w Internecie (8.12.2010)
[http://www.panoptykon.org/content/nie-chcemy-dostawc-w-us-ug-internetowych-w-roli-cenzorw-fundacja-panoptykon-pisze-do-minist]
6. Stanowisko w konsultacjach "Całościowego podejścia do kwestii ochrony danych osobowych w Unii
Europejskiej" ogłoszonego przez Komisję Europejską (15.01.2011)
[http://www.panoptykon.org/content/panoptykon-pisze-do-komisji-europejskiej-wskonsultowanej-strategii-ochrony-danych-osobowych]
7. Materiał dla posłów sejmowej Komisji Zdrowia dotyczący projektu ustawy o systemie informacji
w ochronie zdrowia (19.01.2011)
[http://www.panoptykon.org/content/system-informacji-w-ochronie-zdrowia-prawdziwewyzwanie-dla-prywatno-ci-pacjent-w]
8. Dwa listy otwarte do premiera Donalda Tuska dotyczące potrzeby prowadzenia realnych konsultacji
prawa mającego wpływ na funkcjonowanie społeczeństwa informacyjnego (m.in. retencja danych
telekomunikacyjnych, blokowanie stron internetowych, kontrola mediów internetowych)
(21.01.2011 oraz 16.03.2011)
[http://www.panoptykon.org/content/rok-po-nadal-chcemy-rozmawia-na-temat-wolno-ci-winternecie-organizacje-pozarz-dowe-wzywaj-p]
9. Pismo do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczące projektu ustawy o wymianie
informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej (4.03.2011)
[http://www.panoptykon.org/content/list-do-mswia-w-sprawie-ustawy-o-wymianie-informacji-midzy-organami-cigania-pa-stw-ue]
10. Odpowiedź na pytania Rzecznik Praw Obywatelskich dotyczące blokowania stron internetowych
(14.03.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/odpowiadamy-rpo-w-sprawie-blokowania-stron-www]
11. Opinia prawna przekazana posłom dotycząca projektu ustawy o systemie informacji oświatowej
(12.04.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/jakie-watpliwosci-budzi-nowy-sio-stanowiskopanoptykonu]
18
12. Apel do Prezydenta o skierowanie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia do Trybunału
Konstytucyjnego (9.05.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/apelujemy-do-prezydenta-o-skierowanie-ustawy-osystemie-informacji-w-ochronie-zdrowia-do-t]
13. Apel do senatorów o odrzucenie ustawy o systemie informacji oświatowej (9.05.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/apel-do-senatorow-zadbajcie-o-prywatnosc-uczniow-nieprzyjmujcie-ustawy-o-sio]
14. Apel do Prezydenta o skierowanie ustawy o systemie informacji oświatowej do Trybunału
Konstytucyjnego (17.05.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/organizacje-pozarzadowe-apeluja-do-prezydenta-wsprawie-nowego-sio]
15. Uwagi do projektu założeń do ustawy o zmianie ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną
(2.05.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/uwagi-do-zalozen-nowych-przepisow-prawnychpowtorne-wykorzystanie-informacji-publicznej-i-]
16. Pismo dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych oraz o
zmianie niektórych innych ustaw euro przekazane Marszałkowi Sejmu (14.07.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/stanowisko-panoptykonu-dotyczace-projektu-ustawy-obezpieczenstwie-euro-2012]
17. Uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne i niektórych innych ustaw
(2.08.2011)
[http://www.panoptykon.org/wiadomosc/projekt-nowelizacji-prawa-telekomunikacyjnegostanowisko-panoptykonu]
19
Aneks 3. Najważniejsze tematy i akty prawne (stan na 7 października 2011 r.)
Temat
Akty prawne
Etap legislacyjny
1. Reforma
ochrony
prywatności
Dyrektywa 95/46/WE
Parlamentu Europejskiego
i Rady z 24 października 1995
r. w sprawie ochrony osób
fizycznych w zakresie
przetwarzania danych
osobowych i swobodnego
przepływu tych danych
4 listopada 2010 r.
Komisja Europejska
ogłosiła komunikat
Całościowe podejście
do kwestii ochrony
danych osobowych
w Unii Europejskiej
zapowiadający
nowelizację
dotychczasowej
dyrektywy.
Zakończyła się faza
konsultacji
komunikatu. Na
początku 2012 r.
Komisja ma
przedstawić projekt
nowych regulacji.
Nowelizacja dyrektywy ma na celu harmonizację standardów
bezpieczeństwa danych osobowych we wszystkich państwach UE, a także
dostosowanie zasad ochrony prywatności do nowych zjawisk i wyzwań,
związanych przede wszystkim z rozwojem nowoczesnych technologii
(Internet, przetwarzanie danych genetycznych). Rewizja dyrektywy ma
dotyczyć również przepisów w obszarze współpracy policyjnej i
wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych (kontrola nad środkami
inwigilacji obywateli przez organy ścigania i służby specjalne).
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r.
o ochronie danych osobowych
(Dz.U. z 1997 r. Nr 133 poz.
883)
Ustawa z 29 października
2010 r. o zmianie ustawy o
ochronie danych osobowych
(Dz.U. z 2010 r. Nr 229 poz.
1497)
Nowelizacja ustawy
weszła w życie 7
marca 2011 r.
Ustawa o ochronie danych osobowych wdrożyła postanowienia dyrektywy
do polskiego porządku prawnego. Zmiany wprowadzone nowelizacją
z 2010 r. nie są przełomowe, odnoszą się głównie do uprawnień
Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Nowelizacja
upoważnia go do:
1) stosowania tzw. grzywny w celu przymuszenia;
2) kierowania „wystąpień” do administratorów danych, u których
kontrola ujawniła nieprawidłowości;
3) występowania z wnioskami o podjęcie inicjatywy legislacyjnej do
właściwych organów;
4) tworzenia biur zamiejscowych.
Nowelizacja wprowadza ponadto nowy rodzaj przestępstwa –
udaremnianie lub utrudnianie prowadzonej kontroli GIODO.
Wprowadzone zmiany nie odpowiadają na największe obecnie wyzwania
w zakresie ochrony danych osobowych. GIODO zapowiedział rozpoczęcie
prac nad głębszą reformą prawa ochrony danych osobowych w Polsce.
Dyrektywa 2006/24/WE
Parlamentu Europejskiego
i Rady z 15 marca 2006 r. w
sprawie zatrzymywania
generowanych lub
Trwa proces rewizji
i przygotowania
nowych rozwiązań
prawnych.
Dyrektywa wprowadza obowiązek przechowywania przez operatorów we
wszystkich krajach UE informacji o połączeniach telekomunikacyjnych
przez okres od pół roku do dwóch lat i udostępniania ich instytucjom
publicznym w celu ścigania najpoważniejszych przestępstw, przede
wszystkim terroryzmu.
2. Retencja
danych
telekomunikacyjnych
Najważniejsze założenia
Głos Fundacji PANOPTYKON
Oficjalne wystąpienia, m.in. stanowisko
w konsultacjach Całościowego podejścia do
kwestii ochrony danych osobowych w Unii
Europejskiej; uwagi Fundacji PANOPTYKON
i Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka do
stanowiska polskiego Rządu wobec
komunikatu Komisji;
udział w konferencjach i dyskusjach,
m.in. konferencji „Reforma ochrony
prywatności” i kolejnych konferencjach
tematycznych: „Ochrona danych
osobowych w prawie pracy i w prawie
ubezpieczeń społecznych – stan obecny
i perspektywy zmian”;
teksty publikowane na stronie
internetowej (np. Co się zmieni w ustawie
o ochronie danych osobowych) i
wypowiedzi dla mediów.
Oficjalne wystąpienia, m.in. stanowisko
Fundacji PANOPTYKON i Helsińskiej Fundacji
Praw Człowieka dotyczące ewaluacji
dyrektywy przekazane posłom Parlamentu
Europejskiego;
Komisja Europejska przedstawiła krytyczny raport dotyczący wdrożenia
dyrektywy w państwach członkowskich.
przetwarzanych danych w
związku ze świadczeniem
ogólnie dostępnych usług
łączności elektronicznej lub
udostępnianiem publicznych
sieci łączności oraz zmieniająca
dyrektywę 2002/58/WE
3. System
informacji
oświatowej
Ustawa z 24 kwietnia 2009 r.
o zmianie ustawy – Prawo
telekomunikacyjne oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2009 r. Nr 85 poz. 716)
Projekt ustawy o zmianie
ustawy – Prawo
telekomunikacyjne
niektórych innych ustaw
Ministerstwo
Infrastruktury
zakończyło
konsultacje
projektu nowelizacji
ustawy.
Nowelizacja Prawa telekomunikacyjnego wdrażająca do polskiego
porządku prawnego postanowienia dyrektywy wykroczyła poza jej
założenia, dając wielu organom bardzo szeroki i niekontrolowany dostęp
do danych retencyjnych.
W Polsce czas obowiązkowej retencji wynosi dwa lata. Dane mogą być
wykorzystywane w sprawach cywilnych, do ścigania wszystkich rodzajów
przestępstw i w szeroko pojętych celach prewencyjnych. Są one
udostępniane służbom bez kontroli sądowej.
Projekt nowelizacji ustawy zakłada ograniczenie możliwości korzystania
z danych retencyjnych przez sądy cywilne. Nad przygotowaniem dalej
idących zmian pracuje zespół pod kierownictwem Sekretarza Kolegium ds.
Służb Specjalnych.
Grupa posłów i – niezależnie – Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosili do
Trybunału Konstytucyjnego wnioski o stwierdzenie niezgodności
przepisów dotyczących retencji danych z Konstytucją (więcej na ten temat
w części: Retencja i dostęp służb do danych telekomunikacyjnych).
Ustawa z 15 kwietnia
2011 r. o systemie informacji
oświatowej (Dz.U. z 2011 r. Nr
139 poz. 814)
Ustawa wchodzi
w życie 30 kwietnia
2012 r.
W Systemie Informacji Oświatowej od przedszkola aż do przyjęcia na
studia będą gromadzone dane dotyczące każdego z polskich uczniów.
Katalog gromadzonych danych ma być bardzo szeroki i obejmować także
dane wrażliwe dotyczące np. korzystania z pomocy psychologicznopedagogicznej. System ma ułatwić bardziej efektywne zarządzanie oświatą.
Grupa posłów zgłosiła do TK wniosek o stwierdzenie niezgodności części
przepisów ustawy z Konstytucją (więcej na ten temat w części: System
informacji oświatowej).
21
badanie skali korzystania z retencji przez
poszczególne służby za pomocą wniosków
o dostęp do informacji publicznej;
uzyskanie od UKE danych statystycznych
dotyczących retencji, które stały się
podstawą dla publikacji artykułu Ewy
Siedleckiej Milion billingów („Gazeta
Wyborcza”, 9 listopada 2010 r.);
udział w licznych konferencjach
i dyskusjach, m.in. debacie „Bilingi,
inwigilacja, interes publiczny”
zorganizowanej przez RPO, dyskusji
panelowej „Retencja danych w
demokratycznym państwie prawnym”
zorganizowanej przez GIODO w ramach
polskich obchodów Dnia Ochrony Danych
Osobowych, konferencji „Retencja danych:
troska o bezpieczeństwo czy inwigilacja
obywateli?” zorganizowanej przez
Naczelną Radę Adwokacką;
liczne teksty, opracowania, komentarze
i raporty publikowane na stronie
internetowej;
artykuły prasowe (np. Katarzyna
Szymielewicz, Gorący spór o prywatność
danych, „Rzeczpospolita”, 22 kwietnia
2011 r. i wywiady (np. Kto ograniczy
zaglądanie w billingi?, „Gazeta Wyborcza”,
19 kwietnia 2011 r.
Oficjalne wystąpienia, m.in. stanowisko
skierowane do posłów komisji sejmowych;
apel Fundacji PANOPTYKON i
Stowarzyszenia Projekt: Polska do
senatorów o odrzucenia ustawy; apel
Fundacji PANOPTYKON, Fundacji Rodzice
Szkole, Stowarzyszenia Projekt: Polska,
Społecznego Monitora Edukacji oraz
Stowarzyszenia Rzecznik Praw Rodziców
do Prezydenta o skierowanie ustawy do
TK;
teksty i analizy publikowane na stronie
internetowej;
artykuły prasowe (np. Małgorzata
Szumańska, System inwigilacji oświatowej?,
„Rzeczpospolita”, 13 maja 2011 r.
4. System
informacji
medycznej
Ustawa z 28 kwietnia
2011 r. o systemie informacji
w ochronie zdrowia (Dz.U. z
2011 r. Nr 113 poz. 657)
Ustawa wchodzi
w życie 1 stycznia
2012 r. Niektóre z
kluczowych
przepisów,
warunkujące pełną
funkcjonalność
systemu, zaczną
obowiązywać 1
sierpnia 2014 r.
Ustawa przewiduje wprowadzenie jednego z największych systemów
publicznych baz danych w Polsce. Będzie on zawierał dane medyczne,
które są danymi wrażliwymi, podlegającymi szczególnej ochronie.
Przyjęta ustawa jest bardzo lakoniczna i nie określa w sposób precyzyjny
zasad postępowania z danymi przetwarzanymi w systemie. Wiele
kluczowych kwestii rozstrzygnie się dopiero na poziomie rozporządzeń
(więcej na ten temat w części: System informacji medycznej).
Oficjalne wystąpienia, m.in. apel do
prezydenta o skierowanie ustawy do TK;
teksty publikowane na stronie
internetowej;
artykuły publicystyczne (np. Anna
Mazgal, Pacjent obnażony, 2 sierpnia
2011 r., krytykapolityczna.pl i wypowiedzi
dla mediów.
5.
Monitoring
wizyjny w
zakładach
karnych i
aresztach
śledczych
Ustawa z 5 stycznia 2011
r. o zmianie ustawy – Kodeks
karny wykonawczy (Dz.U. z
2011 r. Nr 39 poz. 201)
Nowelizacja ustawy
weszła w życie 25
marca 2011 r.
Nowelizacja rozszerza zasady stosowania monitoringu wizyjnego w
zakładach karnych na nową kategorię osadzonych – zagrożonych ze
względu na ważną rolę, jaką mogą odegrać w procesie sądowym.
Teksty publikowane na stronie
internetowej (np. Jeszcze więcej kamer
w celach? Analiza nowelizacji k.k.w.
6.
Blokowanie
stron
internetowych
Projekt dyrektywy
Parlamentu Europejskiego
i Rady w sprawie zwalczania
niegodziwego traktowania w
celach seksualnych
i wykorzystywania
seksualnego dzieci oraz
pornografii dziecięcej,
uchylającej decyzję ramową
2004/68/WSiSW
Projekt dyrektywy
został
przygotowany.
Trwają ostatnie
uzgodnienia
dotyczące jego
treści.
UE pracuje nad dyrektywą mającą służyć lepszej ochronie dzieci, przede
wszystkim walce z tzw. pornografią dziecięcą. Duże wątpliwości
wzbudzają jednak rozwiązania, które przewidują blokowanie stron
internetowych zawierających tego typu treści.
Obowiązkowe stosowanie tego narzędzia przez państwa członkowskie nie
pomoże uporać się z zabronionymi treściami w sieci, a wymaga stworzenia
infrastruktury monitorującej ruch w Internecie, która wywrze duży wpływ
nie tylko na jego funkcjonowanie, ale również respektowanie prawa do
prywatności użytkowników.
Oficjalne wystąpienia, m.in. apel do
premiera wzywający do odrzucenia przez
Polskę propozycji blokowania stron
internetowych;
organizacja debaty „Blokowanie stron
internetowych – rok po: początek cenzury
czy odpowiedź na realne zagrożenia?” pod
patronatem RPO;
teksty, opracowania, komentarze
publikowane na stronie internetowej;
artykuły prasowe (np. Katarzyna
Szymielewicz, Józef Halbersztadt, Jakub
Śpiewak, Blokowaniew internecie – to nie
działa!, „Gazeta Wyborcza”, 25 lipca 2011 r.
i wypowiedzi dla mediów.
7.Odpowiedzialność
pośrednikó
w za treści
w Internecie
Dyrektywa 2000/31/WE
Parlamentu Europejskiego
i Rady z 8 czerwca 2000 r.
w sprawie niektórych
aspektów prawnych usług
społeczeństwa informacyjnego,
w szczególności handlu
elektronicznego w ramach
rynku wewnętrznego
(dyrektywa o handlu
Planowana jest
rewizja dyrektywy.
Zakończyły się
konsultacje służące
wypracowaniu jej
założeń.
Dyrektywa oraz implementująca ją ustawa zawierają reguły
odpowiedzialności tzw. pośredników za treści umieszczane przez
użytkowników w Internecie.
Polskie przepisy z jednej strony nie zapewniają realizacji praw osób,
których prawa zostały naruszone w sieci, a z drugiej – stawiają
pośredników roli „prywatnych cenzorów”, stwarzając w ten sposób
zagrożenie dla wolności słowa (niebezpieczeństwo automatycznego
blokowania wszystkich kontrowersyjnych treści).
Projekt nowelizacji ustawy służyć ma doprecyzowaniu procedury
Oficjalne wystąpienia, m.in. uwagi
w ramach konsultacji społecznych do
projektu założeń nowelizacji ustawy
o świadczeniu usług drogą elektroniczną;
uwagi w procesie konsultacji społecznych
na temat przyszłości handlu
elektronicznego w ramach wspólnego
rynku oraz implementacji dyrektywy
o handlu elektronicznym;
22
elektronicznym)
usuwania treści i zmniejszeniu niepewności prawnej z tym związanej.
teksty publikowane na stronie
internetowej i wypowiedzi dla mediów.
Ustawa z 18 lipca 2002 r.
o świadczeniu usług drogą
elektroniczną (Dz.U. z 2002 r.
Nr 144 poz. 1204 z późn. zm.)
Projekt ustawy o zmianie
ustawy o świadczeniu usług
drogą elektroniczną
Planowana jest
nowelizacja ustawy.
Założenia
nowelizacji zostały
przyjęte przez Radę
Ministrów. Projekt
ustawy nie trafił
jednak do Sejmu.
8. Kontrola
nad
działaniami
operacyjnym
i służb
Ustawa z 4 lutego 2011 r.
o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania karnego oraz
niektórych innych ustaw
(Dz.U. z 2011 r. Nr 53 poz. 273)
Nowelizacja ustawy
weszła w życie 11
czerwca 2011 r.
Nowelizacja wprowadza większą kontrolę nad czynnościami operacyjnymi.
Jej główne założenia to:
1) jawność statystyk dotyczących stosowania kontroli operacyjnej;
2) dopuszczalność prowadzenia kontroli operacyjnej tylko w
postępowaniu karnym i tylko w sprawie o przestępstwa (także skarbowe)
wymienione w zawartym w ustawie katalogu;
3) obowiązek uzasadniania wniosku o stosowanie kontroli przez policję;
4) uregulowanie instytucji zgody następczej sądu na zastosowanie
kontroli operacyjnej;
5) obowiązek zniszczenia materiałów pochodzących z kontroli po jej
zakończeniu.
Teksty publikowane na stronie
internetowej (np. Większa kontrola nad
czynnościami operacyjnymi – wchodzi w
życie nowela k.p.k.
9. Przekazywanie
informacji
między
służbami
różnych
państw
Ustawa z 16 września
o wymianie informacji
z organami ścigania państw
członkowskich Unii
Europejskiej
Ustawa czeka na
podpis prezydenta.
Ustawa umożliwia przekazywanie danych polskich obywateli za granicę
bez względu na rodzaj przestępstwa, z którym ma to związek, oraz bez
obowiązku weryfikacji sposobu wykorzystania przekazanych danych. Nie
ogranicza także kręgu podmiotów, które mogą żądać przekazania
informacji do organów ścigania innych państw UE, ale włącza w jego
zakres także np. Interpol (więcej na ten temat w części: Wymiana
informacji między organami ścigania).
Oficjalne wystąpienia, m.in. opinia
skierowana do MSWiA;
teksty publikowane na stronie
internetowej (np. Przekazywanie danych
organom ścigania innych państw UE. Jakie
zagrożenia niesie ze sobą nowy projekt
MSWiA?) i wypowiedzi dla mediów.
10. Bezpieczeństwo w
trakcie
EURO 2012
Ustawa z 31 sierpnia
2011 r. o zmianie ustawy
o bezpieczeństwie imprez
masowych oraz niektórych
innych ustaw
Ustawa została
podpisana przez
prezydenta 20
września 2011 r.
Większość
przepisów wchodzi
w życie po upływie
30 dni od dnia
ogłoszenia.
Ustawa przewiduje wprowadzenie szeregu środków mających poprawić
bezpieczeństwo w czasie trwania turnieju finałowego EURO 2012 (choć
niektóre z uchwalonych rozwiązań będę obowiązywały także po jego
zakończeniu).
Z punktu widzenia ochrony prywatności największe wątpliwości budzi
wprowadzenie procedury tzw. police screening, przewidującej nowe
uprawnienia policji do sprawdzania obywateli polskich ubiegających się
o akredytację na EURO 2012 i sporządzania opinii na ich temat (bez
uzasadnienia czy możliwości ich zaskarżenia) oraz przekazywania tych
opinii na żądanie UEFA.
Inne kontrowersyjne rozwiązania dotyczą m.in. wprowadzenia
monitoringu wizyjnego w pomieszczeniach przeznaczonych dla osób
zatrzymanych oraz stworzenia bazy danych kibiców.
Oficjalne wystąpienia, m.in. stanowisko
wobec projektu ustawy przekazane
Marszałkowi Sejmu;
teksty publikowane na stronie
internetowej i wypowiedzi dla mediów.
23
11. Pliki
cookies
Dyrektywa Parlamentu
Europejskiego i Rady
2009/136/WE z 25 listopada
2009 r. zmieniająca Dyrektywę
2002/22/WE w sprawie usługi
powszechnej i związanych z
sieciami i usługami łączności
elektronicznej praw
użytkowników, dyrektywę
2002/58/WE dotyczącą
przetwarzania danych
osobowych i ochrony
prywatności w sektorze
łączności elektronicznej oraz
rozporządzenie (WE) nr
2006/2004 w sprawie
współpracy między organami
krajowymi odpowiedzialnymi
za egzekwowanie przepisów
prawa w zakresie ochrony
konsumentów
Projekt ustawy o zmianie
ustawy – Prawo
telekomunikacyjne oraz
niektórych innych ustaw
Ministerstwo
Infrastruktury
zakończyło
konsultacje
projektu nowelizacji
ustawy
wdrażającego
postanowienia
dyrektywy.
Dyrektywa służyć ma m.in. wzmocnieniu ochrony prywatności
użytkowników Internetu.
Część z proponowanych zmian Prawa telekomunikacyjnego wiąże się
z koniecznością wdrożenia dyrektywy. Dotyczą one m.in. obowiązków
informacyjnych związanych z wykorzystywaniem plików cookies, które
umożliwiają profilowanie internautów i rejestrowanie ich codziennej
działalności w sieci.
Ustawodawca pozostał przy tzw. modelu opt-out, który zakłada, że
użytkownik Internetu do momentu zgłoszenia wyraźnego sprzeciwu
wyraża domyślną zgodę na przechowywanie i uzyskiwanie dostępu do
plików cookies. Badania pokazują jednak, że niewiele osób korzystających
z sieci, poświęca czas na modyfikowanie domyślnych ustawień
prywatności i odpowiednią konfigurację przeglądarek internetowych.
Oficjalne wystąpienia, m.in. uwagi do
projektu nowelizacji ustawy w ramach
konsultacji społecznych;
teksty publikowane na stronie
internetowej (np. Debata w Ministerstwie
Infrastruktury: twarde ciastko do
zgryzienia…) i wypowiedzi dla mediów.
12. Retencja
danych
pasażerów
linii
lotniczych
Globalne podejście UE
w sprawie przekazywania
danych pasażerów lotniczych
(PNR) państwom trzecim –
komunikat Komisji z 21
września 2010 r.
Projekt dyrektywy w
sprawie retencji danych
pasażerów lotniczych (PNR)
Projekt dyrektywy
został
przedstawiony
przez Komisję
Europejską w lutym
2011 r.
Komunikat zawiera podstawowe zasady i minimalne wymogi
przekazywania danych PNR. Jest dokumentem wyjściowym dla stworzenia
dyrektywy dotyczącej PNR oraz dla negocjowania umów przekazywania
danych zawieranych z państwami trzecimi.
Dyrektywa ma wprowadzić europejski rejestr PNR umożliwiający
swobodną wymianę tych danych między liniami lotniczymi a organami
ścigania państw członkowskich. Ma ona służyć zapobieganiu i wykrywaniu
terroryzmu oraz innych poważnych przestępstw (więcej na ten temat
w tabeli: Na marginesie… Pasażerowie pod specjalnym nadzorem).
Teksty na stronie internetowej (np. Jest
projekt dyrektywy w sprawie retencji
danych pasażerów lotniczych (PNR));
artykuły prasowe (np. Dorota Głowacka,
Kto się boi pasażerów linii lotniczych?,
„Rzeczpospolita”, 9 marca 2011 r.).
13. Nowe
dowody
osobiste
Ustawa z 6 sierpnia 2010 r. o
dowodach osobistych (Dz.U.
z 2010 r. Nr 167 poz. 1131)
Ustawa z 9 czerwca 2011
r. o zmianie ustawy o
dowodach osobistych i
ustawy o ewidencji ludności
(Dz.U. z 2011 r. Nr 133 poz.
768)
Nowelizacja ustawy
weszła w życie 30
czerwca 2011 r.
Nowe dowody mają być wyposażone w bezstykowy interfejs, co nie zostało
przekonująco uzasadnione, a może stwarzać potencjalne zagrożenie dla
bezpieczeństwa danych. Co więcej, przyjęto rozwiązania, zgodnie z którymi
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji będzie miało
możliwość gromadzenia danych o lokalizacji obywateli posługujących się
dowodem osobistym do składania podpisu elektronicznego.
Nowe dowody miały zostać wprowadzone 1 lipca 2011 r., ale ostatnia
nowelizacja ustawy przesunęła ten termin na 1 stycznia 2013 r.
Teksty na stronie internetowej (np. Co
warto wiedzieć o nowych dowodach
osobistych?) i wypowiedzi dla mediów.
24