gimnazjada 2007 CA£Y A

Część I: JĘZYK POLSKI (około 25 minut)
Przeczytaj uważnie oba teksty. Odpowiedz na pytania zamknięte i otwarte.
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Pisz tylko w wyznaczonych miejscach!
Tekst I
Zrywajcie lepiej kajdany niewiedzy…
Stan wojenny zastał mnie w pierwszej klasie II Liceum Ogólnokształcącego
w Gdańsku Wrzeszczu. Moja polonistka (najlepsza nauczycielka, jaką w życiu
miałam) została internowana. Zmieniono też dyrektora
i
przyszła nowa
wicedyrektor, która – jak mówiono – była od spraw politycznych. Internowano
kilkoro uczniów klas starszych, którzy zajmowali się roznoszeniem ulotek.
Jednak rzeczą, która pamiętam najlepiej, były tzw. przerwy ciszy. Na
długiej przerwie wszyscy siadaliśmy pod ścianami na korytarzu i milczeliśmy.
Czasem ktoś przyniósł gitarę i wtedy śpiewaliśmy Mury. Podczas jednej z takich
przerw na korytarz wpadł dyrektor i wrzeszczał, że mamy wstawać. Oczywiście
nikt go nie posłuchał, więc podbiegał do kolejnych uczniów i kazał im się
przedstawiać. Następnie pytał, czy chcą zdać maturę, bo jeśli mają taki zamiar,
muszą wstawać i spacerować. Jedynym nauczycielem, który wtedy udzielił mu
wsparcia, była żałosna polonistka, która – słysząc, jak śpiewamy Mury – biegała po
korytarzu i krzyczała „Zrywajcie lepiej kajdany niewiedzy!!!”.
Iwona Stępieńska
(Świadkowie stanu wojennego. Wspomnienia mieszkańców Pomorza, pod red. A. Chledzińskiego, M.
Drzewickiego, wyd. REGION (patronat: „Gazeta Wyborcza), Gdańsk – Gdynia 2006, s. 150)
Tekst II.
Mury
(…) Wyrwij murom zęby krat!
Zerwij kajdany, połam bat!
A mury runą, runą, runą
I pogrzebią stary świat!
Aż zobaczyli ilu ich, poczuli siłę i czas,
I z pieśnią, że już blisko świt szli ulicami miast. (…)
Jacek Kaczmarski, 1978
(L. Biernacki, Kronika Solidarności. 20 lat dzień za dniem…, Sopot 2000, s. 5)
GIMNAZJADA 2007
strona
1
1. Kim jest narrator w Tekście I?
a) uczniem
b) licealistką
c) nauczycielem
d) rodzicem
2. Co oznacza słowo ‘internować’?
a) Umieścić kogoś w internacie.
b) Umieścić przymusowo w wyznaczonym miejscu odosobnienia osoby
uważane ze względów politycznych za niebezpieczne dla państwa.
c) Wyszukiwać wiadomości za pośrednictwem sieci internetowej.
d) Zwolnić, usunąć ze stanowiska/szkoły osoby ze względów politycznych
uważane za niebezpieczne dla państwa.
3. „Przerwy ciszy” były wyrazem:
a) aprobaty działań władz szkoły.
b) obojętności na sytuację w Polsce.
c) momentami wypoczynku od zgiełku szkolnego.
d) buntu i sprzeciwu wobec władzy.
4. W ramach zmian personalnych w szkole
a) zmieniono polonistkę.
b) awansowano dyrektora.
c) przydzielono klasom nowych wychowawców.
d) przeniesiono karnie uczniów pomiędzy klasami.
5. Jak rozumiesz metaforę Jacka Kaczmarskiego: „Wyrwij murom zęby krat! / Zerwij
kajdany, połam bat!”?
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
GIMNAZJADA 2007
strona
2
6. Z jakich powodów należy zrywać kajdany (na podstawie tekstu Stępińskiej), a
z jakich na podstawie tekstu Kaczmarskiego? Porównaj, uzasadnij.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
7. Zastanów się i odpowiedz, z jakich powodów internowano niektórych
nauczycieli.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
8. Na podstawie tekstu I i II napisz, jakie formy przybierał protest społeczeństwa
wobec systemu komunistycznego.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
9. Wyjaśnij, jak rozumiesz znaczenie zwrotu ‘bohaterowie niezauważeni’. Które z
postaci przywołanych w tekście I i II zasługują na takie miano?
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
RAZEM PUNKTÓW:
GIMNAZJADA 2007 strona
3
BRUDNOPIS
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
GIMNAZJADA 2007
strona
4
CZĘŚĆ II
(około 25 min)

n ⋅ 605
1. Liczba n jest iloczynem 360 * 25. Jaki jest wynik działania
605 ⋅ 360
?
A) 1
B) 250
C) 25
D) 605
2. Przez wiele lat PRL-u byliśmy potęgą lekkoatletyczną . Najlepsi sprinterzy przebiegali 100
metrów czasie około 10 sekund. Jaka była ich średnia prędkość?
A) 28 km/h
B) 20 km/h
C) 36 km/h
D) 42 km/h
3. Najpopularniejszym środkiem transportu w Polsce Ludowej była kolej. Jeśli bilet
1
uczniowski (ze zniżką 33 % ) na jakiejś trasie kosztował 60 zł, to jaka była cena całego
3
(normalnego) biletu:
A) 40 zł
B) 60 zł
C) 90 zł
D) 180 zł
4. Kupiliśmy już bilet i jedziemy koleją. Pociąg znajduje się w odległości 56 km od
najbliższej stacji i zbliża się do niej pokonując 9 km w ciągu każdych 10 minut. W jakiej
kolejności od stacji znajdzie się pociąg po upływie 30 minut?
A) 27
B) 39
C) 29
D) pociąg przejedzie już tę stację
5. Wreszcie dojechaliśmy. Wyciągamy plan miejsca, do którego należało dotrzeć. Na planie
w skali 1:2500 pewien teren ma kształt prostokąta o wymiarach 64 mm długości i 48 mm
szerokości. Jaka jest prawdziwa powierzchnia tego terenu ?
A) 192 m2
B) 1,92 ha
C) 768 ha
D) 7,68 ha
6. W sklepie spożywczym 1 kg cukru kosztował w pewnym okresie 2,30 zł (o ile udało się go
dostać). Na odległej „giełdzie towarowej” (w PRL-u nie było hipermarketów) cena bywała
niższa (o ile cukier był dostępny) i wynosiła 2 zł za 1 kg. Jaka jest najmniejsza liczba
kilogramów cukru, po którą opłaciło się pojechać na giełdę, jeśli cena biletu tramwajowego w
obie strony wynosiła 1,60 zł ?
A) 10 kg
B) 8 kg
C) 6 kg
D) 2 kg
GIMNAZJADA 2007
strona
5
7. Jaka jest powierzchnia zaciemnionego obszaru na rysunku obok (symbol oznacza liczbę
„pi”)?
A) 9 dm2
B) 12 dm2
C) 9 dm2
D) (12 - 9 ) dm2
8. Na rysunku obok ABCD jest kwadratem, zaś ABE trójkątem równobocznym. Jaka jest
miara kąta DEC ?
A) 120O
B) 90 O
C) 140 O
D) 150 O
9. Od czasu do czasu ówczesne media walczyły z „tematami zastępczymi” („inwazja” stonki,
cieknące krany etc.) czyniąc z nich problem polityczny. Z takiego niedokręconego kranu co 2
sekundy kapie kropla wody. 15 kropel wchodzi na 1 cl (centylitr – to jednostka
„imperialistyczna”). Ile wody wycieknie w ciągu jednej minuty?
A) 0,5 cl
B) 1 cl
C) 2 cl
D) 3 cl
10. W socjalizmie wszystko musiało być największe lub najlepsze (tak jak i sam socjalizm).
Które zwierzę jest najcięższe wśród tych, które ważą odpowiednio:
A) 85 kg
B) 8500 g
C) 0,008500 t
D) 850 dag.
11. Idąc dalej tym tropem z 95 małych sześcianików o krawędzi długości 1 cm chcemy
zbudować tak duży sześcian, jak to jest możliwe. Ile sześcianików pozostanie
niewykorzystanych?
A) 68
B) 31
C) 14
D) 5
12. „Typowa” według wyobrażeń propagandy rodzina składała się z rodziców i dwójki dzieci.
Tymczasem Piotruś ma dwa razy więcej braci niż sióstr, zaś jego siostra Ania ma braci pięć
razy więcej niż sióstr. Ilu chłopców i ile dziewcząt jest w tej rodzinie?
A) 4 chłopców, 2 dziewczyny
B) 2 chłopców, 5 dziewczyn
C) 5 chłopców, 2 dziewczyny
D) 5 chłopców, 1 dziewczyna
GIMNAZJADA 2007
strona
6
13. W takiej rodzinie czytało się dzieciom bajki i wiersze – między innymi o rzepce w
ogrodzie. Pewien uczony po latach badań obliczył, że występujący w bajce piesek Kruczek
waży dziewięć razy więcej niż kot Mruczek, mysz jest 20 razy lżejsza od kotka, z rzepka jest
6 razy cięższa niż mysz (wagę dziadka, babci i wnuczka pomijamy dla uproszczenia
obliczeń). Ile razy pies jest cięższy od rzepy
A) 30
B) 27
C) 1080
D) pies jest lżejszy od rzepy
14. Ten sam uczony zauważył, że kiedy pada, kot jest w pokoju lub w piwnicy. Kiedy kot jest
w pokoju, mysz jest w przedpokoju a ser w lodówce. Gdy ser leży na stole i kot jest w
piwnicy, to mysz jest w pokoju.
Teraz pada i ser leży na stole. Zatem na pewno
A) kot jest w pokoju
B) mysz jest w przedpokoju
C) kot jest w piwnicy i mysz jest w pokoju
D) taka sytuacja jest niemożliwa
15. W niedzielę członek opozycji postanowił, że nie spocznie póki na murach miasta nie
będzie widniało 10 antykomunistycznych napisów. Nie chcąc dać się złapać malował 2 napisy
w ciągu nocy, z czego jeden napis Służba Bezpieczeństwa zamalowywała w ciągu następnego
dnia. W którym dniu tygodnia rano opozycjonista wypełni swoje postanowienie?
A) wtorek
B) czwartek
C) sobotę
D) niedzielę
(miejsce na obliczenia)
RAZEM PUNKTÓW
(MATEMATYKA )
GIMNAZJADA 2007
strona
7
BRUDNOPIS
GIMNAZJADA 2007
strona
8
Część III: HISTORIA (około 10 minut)
Przeczytaj uważnie tekst źródłowy.
Henryka Krzywonos – Strycharska
Wszystko przez ten głupi wałek
Kiedy wybuchł stan wojenny, byłam w szóstym miesiącu ciąży. Cała sytuacja
mnie zszokowała i przerażała. Nie mogłam uwierzyć, że do tego doszło. Wpadłam
w panikę, chciałam uciekać, wyjeżdżać z kraju, bałam się, że mnie tak jak innych
moich kolegów z „Solidarności” też internują. Ale do tego nie doszło. W ogóle w
pierwszych dniach stanu wojennego Służba Bezpieczeństwa się mną nie
interesowała. Trochę się uspokoiłam, ale przeczuwałam, że tak spokojnie to nie
będzie, że w końcu mnie drapną. I nie pomyliłam się, wkrótce miałam w domu
rewizję. Zomowcy zabrali mi różne zdjęcia z Sierpnia 1980 roku i inne,
wszystkie, które były związane z „Solidarnością”. Potem znowu było spokojnie.
Zaczęłam więc działać w podziemnej „Solidarności”. Byłam łącznikiem między
gdańskim portem, a nielegalną drukarnią. Zabierałam stamtąd bibułę i zanosiłam
do portu. Zajmowałam się też zbiórką pieniędzy dla rodzin internowanych
kolegów i koleżanek.
Pamiętam, to był początek 1982 roku, poszłam z listą potrzebujących osób
do mojego kolegi z podziemia Stefana Lewandowskiego. Weszłam do jego bloku, a
tu sąsiadka z parteru wyskakuje i wciąga mnie do swojego mieszkania. Okazało
się, że akurat było u niego SB. Widziałam przez okno, jak go wyprowadzają. To
był szok!
Ale najgorsze nastąpiło dokładnie tydzień później, kiedy ZOMO wtargnęło
do mojego domu. Zachowywali się strasznie! Niszczyli sprzęty domowe, meble,
wyrzucili całe jedzenie na podłogę i je podeptali. Niestety wpadłam! Znaleźli u
mnie wałek drukarski. Dowodzący zomowiec zapytał mnie: „Co to jest”? A ja mu
na to, że wałek do ciasta! Ku mojemu zdziwieniu nie wziął go, tylko wyszedł z
reszta załogi. (…)
(Świadkowie stanu wojennego. Wspomnienia mieszkańców Pomorza, red. A Chledziński, M. Drzewicki, wyd.
REGION ( patronat: „Gazeta Wyborcza”), Gdańsk – Gdynia 2006, s. 87)
GIMNAZJADA 2007
strona
9
Na podstawie powyższego tekstu oraz wiedzy własnej odpowiedz na poniższe
pytania (test jednokrotnego wyboru /test pytań otwartych):
1) Kiedy wprowadzono stan wojenny? (1 pkt)
a) 13 grudnia 1981 roku
b) 13 stycznia 1982 roku
c) 22 lipca 1983 roku.
2) Dlaczego tak ważny był „Sierpień 1980 roku” (zwróć uwagę, że autorka tekstu pisze o
tym wydarzeniu z wielkiej litery)? (1 pkt)
a) ponieważ rozpoczęły się obrady „okrągłego stołu”
b) ponieważ wprowadzono stan wojenny
c) ponieważ komunistyczny rząd PRL zgodził się na wprowadzenie w życie 21
postulatów strajkujących robotników ze Stoczni Gdańskiej.
3) Co oznacza skrót NSZZ przed słowem „Solidarność” w oficjalnej nazwie tej
organizacji? (1 pkt)
a) Nowy Samodzielny Związek Zawodowy,
b) Niezależny Samodzielny Związek Zawodowy,
c) Niezależny Samorządny Związek Zawodowy.
4) Czym była „bibuła”, którą autorka tekstu dostarczyła do portu? (1 pkt)
a) był to papier drukarski, którego potrzebowali urzędnicy administracji w porcie
gdańskim, aby sporządzać dokumenty
b) były to nielegalne ulotki i gazetki, w których zwolennicy „Solidarności”
przedstawiali swoje poglądy
c) był to materiał potrzebny do pakowania towarów wysyłanych statkami z portu
gdańskiego.
5) Na podstawie tekstu wymień 2 metody walki ze zwolennikami „Solidarności”,
stosowane przez ZOMO lub SB w czasie stanu wojennego; (2 pkt)
a)
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
b)
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
RAZEM PUNKTÓW
(HISTORIA )
GIMNAZJADA 2007
strona
10
BRUDNOPIS
GIMNAZJADA 2007
strona
11