owinien być szefem żony

Transkrypt

owinien być szefem żony
05-12-RZ-1-F-006-KO
6
tematdnia
Piątek | 5 grudnia 2008
◊ rp .pl
Mąż nie powinien być szefem żony
WARUNKI PRACY | Kumoterstwo w rekrutacji, wykorzystywanie
stanowisk do prywatnych celów, apolityczność w łączeniu funkcji
publicznych ma zwalczać wiele prawnych zakazów.
Szkoda że wszystkie dotyczą tylko budżetówki
JADWIGA SZTABIŃSKA
Zakaz działalności konkurencyjnej z kodeksu pracy nie ma
racji bytu w administracji samorządowej i państwowej. Prymat
wiodą tu bowiem interesy obywateli i państwa. Aby faktycznie
urzędnicy stawiali sobie te cele
napierwszym miejscu, przepisy
wprowadzają liczne ograniczenia i limity. Przyjrzyjmy się im
i konsekwencjom ich naruszenia.
# Z bliskimi bez zależności
służbowej
# W gminach, powiatach czy
urzędach marszałkowskich
jest najważniejsze, aby pracownik nie łączył urzędu z
działalnością prywatną i nie
pozostawał w bezpośredniej
zależności służbowej z bliskimi.
# W gminach czy w jednostkach powiatowych może pracować małżeństwo albo matka
i córka czy rodzeństwo, gdy nie
ma między nimi bezpośredniej
podległości służbowej. Zakaz
pozostawania w tego typu relacjach rodzinnozawodowych
wynika z art. 6 ustawy z
22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tekst
jedn. DzU z 2001 r. nr 142,
poz. 1593 ze zm.), a od 1 stycznia 2009 r. z art. 26 ustawy z 21
listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst
ustawy przekazany do podpisu prezydenta).
# Z dala od krewnego
# Przepisy te zabraniają takiego bezpośredniego związku między małżonkami, osobami pozostającymi w stosunku pokrewieństwa do
drugiego stopnia włącznie
(dziadkowie, rodzice, dzieci,
wnuki, rodzeństwo, kuzyni)
lub w stosunku powinowactwa pierwszego stopnia, przysposobienia, opieki lub kurateli. Ponieważ zakaz ma cha-
>Służba cywilna
# w nowej ustawie
Po poprawkach Senatu
została 21 listopada 2008 r.
uchwalona nowa ustawa
o służbie cywilnej, która
wejdzie w życie po trzech
miesiącach od ogłoszenia.
Zachowuje wszystkie
opisane zakazy, z niewielkimi
modyfikacjami dla pracowników
służby cywilnej zajmujących
wyższe stanowiska
– por. art. 78 – 80. ∑
rakter bezwzględny, trzeba go ska urzędnicze, w tym kierowprzestrzegać na każdym eta- nicze oraz czynności:
pie, gdyż działa bez względu ∑ pozostające w sprzeczności
na rodzaj spraw załatwianych # lub związane z zajęciami, któprzez zatrudnionego. Nie pore realizuje w ramach obozwala również na powstanie,
wiązków służbowych, wywochoćby okresowej, bezpołujące uzasadnione podejrześredniej podległości służbonie o stronniczość lub interewej między wskazanymi ososowność,
bami.
∑ sprzeczne z obowiązkami
# Potwierdził to Naczelny Sąd # wynikającymi z ustawy.
Administracyjny w Warszawie
Chodzi o wszelkiego rodzaju
w wyroku z 8 maja 1992 r. zajęcia bez względu na podsta(II SA 403/92). Jest zatem wy- wę prawną ich świadczenia
kluczona zależność służbowa (własna działalność gospodarwskutek:
cza, umowa o pracę lub cywil∑ nawiązania nowego stosunku na) lub jej brak.
# pracy,
# Pracodawca samorządowy
∑ kontynuowania istniejącego nie musi wykazywać konkret# stosunku pracy, np. po prze- nych zdarzeń lub faktów poniesieniu jednego z małżon- twierdzających stronniczość
ków na drugie stanowisko lub interesowność podwładne(uzasadnienie wyroku Sądu go. Wystarczy sama możliwość
Najwyższego z7 sierpnia2001 r., wywołania podejrzeń o ich wyI PKN 578/00).
stąpienie, co potwierdził SN w
orzeczeniu z 18 czerwca 1998 r.
(I PKN 188/98). Wtedy utrata
>PRZYKŁAD 1
posady na pewno albo w trybie odwołania, albo dyscypli# Pan Marian został
burmistrzem miasta,
narki.
w którego urzędzie jego syn
szefował wydziałowi
>PRZYKŁAD 2
administracyjnemu. Kiedy
objął swoją funkcję, syn
# Pani Iwona jest głównym
odszedł do prywatnej firmy.
specjalistą do spraw
Jeden z nich musiał złożyć
bezpieczeństwa i higieny
rezygnację, gdyż
pracy w urzędzie gminy.
w przeciwnym razie złamaliby
Ponieważ ma uprawnienia
zakaz bezpośredniej
do prowadzenia szkoleń bhp,
podległości służbowej.
rozważała założenie własnej
Z kolei żona pana Mariana,
działalności szkoleniowej.
mimo odpowiednich
Pomysł ten jednak odrzuciła,
kwalifikacji i doświadczenia,
gdy uświadomiła sobie,
w ogóle nie powinna się
że może zostać posądzona
ubiegać o fotel kierownika
o interesowność
urzędu stanu cywilnego,
i stronniczość. Wybrała
gdzie od lat jest
stały etat, gdyż bała się
wicekierownikiem. Nabór
dyscyplinarki.
na to stanowisko został
bowiem ogłoszony już
Wykonywanie
prywatnej
po przejęciu przez pana
działalności gospodarczej przez
Mariana fotela burmistrza.
pracownika samorządowego
A że etat kierownika urzędu
w czasie i miejscu zatrudnienia
stanu cywilnego podlega
pozostaje w sprzeczności z jego
wójtowi bezpośrednio, to
obowiązkami pracowniczymi
– gdyby żona pana Mariana
oraz może wywoływać uzasadwygrała konkurs
nione podejrzenie o stronni– powstałaby niedozwolona
czość lub interesowność.
# Nawet wtedy, gdy dotyczy
zależność służbowa.
działalności nieobjętej bezpoBez działalności
średnio jego zakresem czynnosprzecznej z obowiązkami ści pracowniczych – uznał SN
# Do końca bieżącego roku w wyroku z 15 lutego 2006 r.
pracownik samorządowy nie (II PK 134/05). Jednostki samomoże wykonywać zajęć toż- rządowe mogą przecież konsamych, pozostających w trolować, czy i jaką działalność
sprzeczności lub związanych gospodarczą podwładni proz zajęciami, jakie realizuje w ra- wadzą. Mają taką możliwość
mach swoich obowiązków służ- dzięki oświadczeniom o probowych, wywołujących uzasad- wadzeniu działalności gosponione podejrzenie o stronni- darczej, do składania których
czość lub interesowność. Sta- samorządowcy są zobowiązanowi tak art. 18 ust. 1 ustawy ni. Wynika tak z art. 18a ustawy
o pracownikach samorządo- o pracownikach samorządowych. Od 1 stycznia 2009 r. za- wych oraz art. 31 nowej ustawy,
kaz obejmie (art. 30 ust. 1 nowej który zawęża adresatów do staustawy) wyłącznie samorzą- nowisk urzędniczych, w tym
dowców zajmujących stanowi- kierowniczych.
>ZAKAZY ŁĄCZENIA STANOWISK PEŁNIĄCYCH FUNKCJE KIEROWNICZE W ADMINISTRACJI *
Osoby objęte zakazem
Rodzaje zakazanych stanowisk
(dotyczą wszystkich wymienionych
osób w trakcie pełnienia funkcji)
∑ zajmujący kierownicze stanowiska państwowe w rozumieniu
przepisów o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze
stanowiska państwowe
∑ sędziowie Trybunału Konstytucyjnego
∑ pracownicy urzędów państwowych, w tym członkowie korpusu
służby cywilnej, zajmujący stanowiska kierownicze: dyrektora
generalnego, dyrektora departamentu (jednostki równorzędnej)
i jego zastępcy oraz naczelnika wydziału (jednostki równorzędnej)
– w urzędach naczelnych i centralnych organów państwowych
∑ dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego, dyrektor wydziału
(jednostki równorzędnej) i jego zastępcy oraz główny
księgowy – w urzędach terenowych organów rządowej
administracji ogólnej
∑ kierownik urzędu i jego zastępcy – w urzędach terenowych
organów rządowej administracji specjalnej
pracownicy urzędów państwowych, w tym członkowie korpusu
służby cywilnej, zajmujący stanowiska równorzędne
pod względem płacowym z wymienionymi wyżej
członek zarządu, rady nadzorczej
lub komisji rewizyjnej spółki
prawa handlowego
stanowisko lub wykonywanie takich zajęć
w spółkach prawa handlowego,
które mogłyby wywołać podejrzenie
o stronniczość lub interesowność
Konsekwencje
naruszenia zakazu
∑ odpowiedzialność
dyscyplinarna
∑ rozwiązanie stosunku
pracy bez wypowiedzenia
z winy pracownika
członek zarządu, rady nadzorczej lub komisji ∑ odpowiedzialność
rewizyjnej spółdzielni, z wyjątkiem rad
dyscyplinarna
nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych
∑ rozwiązanie stosunku
pracy bez wypowiedzenia
z winy pracownika
inni niż wymienieni poprzednio członkowie
członek zarządu fundacji prowadzącej
∑ odpowiedzialność
korpusu służby cywilnej zatrudnieni w urzędzie obsługującym
działalność gospodarczą
dyscyplinarna
ministra właściwego do spraw finansów publicznych
∑ rozwiązanie stosunku
pracy bez wypowiedzenia
z winy pracownika
∑ dyrektor generalny Najwyższej Izby Kontroli
posiadanie w spółkach prawa handlowego ∑ odpowiedzialność
∑ pracownicy NIK nadzorujący lub wykonujący czynności kontrolne więcej niż 10 proc. akcji lub udziałów
dyscyplinarna
przedstawiających więcej niż 10 proc.
∑ rozwiązanie stosunku
kapitału zakładowego – w każdej z tych
pracy bez wypowiedzenia
spółek
z winy pracownika
prezes i wiceprezes oraz starsi radcowie i radcowie Prokuratorii ∑ prowadzenie działalności gospodarczej
∑ odpowiedzialność
Generalnej Skarbu Państwa
na własny rachunek lub wspólnie z innymi dyscyplinarna
osobami
∑ rozwiązanie stosunku
∑ zarządzanie taką działalnością lub bycie pracy bez wypowiedzenia
przedstawicielem czy pełnomocnikiem
z winy pracownika
w prowadzeniu takiej działalności
(nie dotyczy to działalności wytwórczej
w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej
i zwierzęcej, w formie i zakresie
gospodarstwa rodzinnego)
przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego i jego zastępcy
∑ odpowiedzialność
dyscyplinarna
∑ rozwiązanie stosunku
pracy bez wypowiedzenia
z winy pracownika
pracownicy regionalnych izb obrachunkowych zajmujący
∑ odpowiedzialność
stanowiska: prezesa, członka kolegium, naczelnika wydziału
dyscyplinarna
oraz inspektora do spraw kontroli
∑ rozwiązanie stosunku
pracy bez wypowiedzenia
z winy pracownika
pracownicy samorządowych kolegiów odwoławczych zajmujący
odwołanie ze stanowiska
stanowiska: przewodniczącego, jego zastępcy oraz etatowego
członka kolegium
∑ wójt, burmistrz lub prezydent miasta i ich zastępcy
wygaśnięcie mandatu
∑ skarbnik gminy, sekretarz gminy, kierownik jednostki
organizacyjnej gminy
∑ osoba zarządzająca i członek organów zarządzających
gminnymi osobami prawnymi oraz inne osoby wydające decyzje
administracyjne w imieniu wójta, burmistrza lub prezydenta miasta
∑ członek zarządu powiatu, skarbnik powiatu i sekretarz powiatu
odwołanie ze stanowiska
∑ kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca
i członek organu zarządzającego powiatowej osoby prawnej
oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne
w imieniu starosty
członek zarządu województwa, skarbnik województwa, kierownik
odwołanie ze stanowiska
wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba
zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką
osobą prawną oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne
w imieniu marszałka województwa
pracownicy banków państwowych zajmujący stanowiska: prezesa,
odwołanie ze stanowiska
wiceprezesa, członka zarządu oraz skarbnika
pracownicy przedsiębiorstw państwowych zajmujący stanowiska:
odwołanie ze stanowiska
dyrektora przedsiębiorstwa, jego zastępcy oraz głównego
księgowego
pracownicy jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz spółek,
odwołanie ze stanowiska
w których udział Skarbu Państwa przekracza 50 proc. kapitału
zakładowego lub 50 proc. liczby akcji, zajmujący stanowiska:
prezesa, wiceprezesa i członka zarządu
pracownicy agencji państwowych zajmujący stanowiska: prezesa,
odwołanie ze stanowiska
wiceprezesa, dyrektora zespołu, dyrektora oddziału terenowego
i jego zastępcy lub stanowiska równorzędne
* Są one wspólne dla osób na kierowniczych stanowiskach w administaracji państwowej i samorządowej. Wynika tak
z ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje
publiczne (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 216, poz. 1584). Tabela zawiera tylko podstawowe zakazy, bez przedstawiania
wyjątków, jakie dopuszcza ustawa.