Rynek pracy specjalistów IT - Stowarzyszenie Współpracy Polska

HRM
Wyzwania związane z rekrutacją informatyków
Rynek pracy
specjalistów IT.
Jest trudno, będzie jeszcze trudniej
Jakie formy rekrutacji są najskuteczniejsze w przypadku
poszukiwania specjalistów IT? Co powinien wiedzieć
HR-owiec rekrutujący informatyków? Jakie wyzwania stoją
w tym obszarze?
Monika Dawid-Sawicka
Z
Z badania „Monitoring Rynku Pracy 2012”,
opracowanego przez serwis GazetaPraca.pl,
w y nik a, że w miniony m rok u pracodawcy opublikowali w Internecie ponad 55 tys.
ogłoszeń dla informatyków. Dla porównania
w 2011 r. było to nieco więcej niż 45 tys. Podobne tendencje ujawnia badanie Antal Global
Snapshot, mające na celu oszacowanie zmian
w zatrudnianiu i zwalnianiu specjalistów
i menedżerów na najbardziej dynamicznych
rynkach pracy. Wyniki najnowszej, 14. edycji badania przeprowadzonego w II kwartale 2013 r. wskazują, że zatrudnienie zwiększa
65 proc. pracodawców z branży IT zajmujących się oprogramowaniem i tyle samo planuje realizację nowych projektów rekrutacyjnych.
Informatyk – zawód z przyszłością
Na dokuczliwy niedobór pracowników działów IT wskazują również wyniki globalnego badania ManpowerGroup, opublikowane
w corocznym raporcie „Niedobór talentów”.
W ostatniej, ósmej edycji z czerwca 2013 r.
pracownicy działów IT znaleźli się na pozycji
78 Personelplus | listopad2013
ósmej w grupie 10 zawodów najtrudniejszych
do obsadzenia. Również w poprzednich trzech
edycjach badań z lat 2010–2012 pracownicy
IT byli zawsze wskazywani w grupie 10 zawodów najbardziej dotkniętych niedoborem.
Polski rynek pracy wcale nie odbiega od światowych tendencji: w globalnym zestawieniu
10 zawodów najbardziej dotkniętych kłopotami z zatrudnieniem z 2013 r. pracownicy działów IT znaleźli się na siódmej pozycji. Rekrutacja do działów IT znalazła się również wśród
wyzwań na rok 2014 wskazanych przez praktyków HR w raporcie „Wyzwania HR 2014”
opublikowanym przez Grupę Pracuj. Wyniki tych badań jednoznacznie potwierdzają, że
rekrutacja specjalistów IT jest i będzie trudnym problemem. Tym bardziej że eksperci IT
nigdy nie doświadczyli tzw. rynku pracodawcy, a wyniki badań tylko potwierdzają, że nic
nie zapowiada tego, aby doświadczyli go w ciągu najbliższych lat. Problemu permanentnego braku wykwalifikowanych specjalistów
IT nie zniwelowało spowolnienie gospodarcze, a szacunki związane z sytuacją demograficzną z jednej strony i potrzebami technologicznymi z drugiej strony, przewidują, że
zapotrzebowanie może się jedynie pogłębić,
a zapewnienie niezbędnych zasobów i ciągłości pracy działów IT stanie się dla HR coraz
trudniejszym wyzwaniem.
Problemem niedopasowanie
kompetencyjne
Na problem ogólnego niedoboru specjalistów
IT nakłada się trudność z dopasowaniem kompetencji pracowników do potrzeb pracodawców. W badaniu Bilans Kapitału Ludzkiego
PARP z 2012 r. 85 proc. pracodawców poszukujących pracowników i mających problemy
w znalezieniu odpowiednich osób potwierdziło, że przyczyną utrudnień w prowadzonych
projektach rekrutacyjnych było niespełnienie
stawianych kandydatom wymagań. Największym problemem dla pracodawców są braki kompetencji zawodowych, jednak wskazują oni często także na braki w kompetencjach
organizacyjnych i interpersonalnych, czyli
kłopoty z pracą w grupie i komunikatywnością. Chociaż niedopasowanie kompetencyjne
staje się jednym z głównych problemów całego rynku pracy, to najbardziej odczuwalne
jest w przypadku zawodów specjalistycznych,
a szczególnie specjalistów IT. Niewiele jest zawodów, na których ciągły rozwój technologii
wymusił tak głęboką specjalizację i tak szeroki
zakres specyficznych kompetencji. Stanowisko
„informatyka” czy „programisty” może oznaczać kilkadziesiąt różnych specjalności zależnych od przewidywanych zadań i stosowanej
technologii.
Z jednej strony w działach IT potrzebni są pracownicy zapewniający ciągłość funkcjonowania organizacji, obsługujący sformalizowane procesy, którym oprócz wiedzy fachowej
przydają się takie umiejętności, jak skrupulatność i cierpliwość. Z drugiej strony potrzebni
są twórcy systemów – analitycy i projektanci
z dużą kreatywnością, umiejętnością twórczego myślenia i poszukiwania nowych, niestandardowych rozwiązań. Poszczególne stanowiska w działach IT wymagają specyficznych
kompetencji interpersonalnych: efektywnej
komunikacji, zdolności pracy w zespole, empatii czy umiejętności przywódczych. Ich brak
coraz częściej potrafi przekreślić szanse na
pracę kandydatów dobrze przygotowanych
i doświadczonych technologicznie. Na kompetencje miękkie bowiem coraz częściej zwracają swoją uwagę szefowie IT.
Rekruterze, zrozum specyfikę
pracy w obszarze IT
W rezultacie rekrutacja specjalistów IT staje
się coraz trudniejsza nie tylko z powodu rosnącego zapotrzebowania ze strony pracodawców. Aby zatrudnić informatyka, specjalista
HR musi wiedzieć, jaki zestaw różnych kompetencji jest mu potrzebny, w jaki sposób są one
ze sobą powiązane, w końcu – jakie kompetencje interpersonalne są pożądane na przewidywanym stanowisku. Bez zrozumienia zadań,
specyfiki pracy, struktury i sposobu zarządzania informatyką w organizacji, bez podstawowej wiedzy o technologiach informatycznych nie da się tego dobrze przeprowadzić. Zadanie poszukiwania nowych pracowników na
stanowiska projektantów, programistów i administratorów systemów wymaga od HR zupełnie nowych kwalifikacji oraz umiejętności
i staje się być może najtrudniejszym zadaniem.
Nie sposób je zrealizować bez ścisłej współpracy z działem IT, która z kolei sama w sobie
wymaga dobrej komunikacji, wspólnego języka i wzajemnego zrozumienia specyfiki pracy.
Najważniejszym i zarazem najtrudniejszym
obszarem, w którym specjaliści HR muszą podnosić kwalifikacje, staje się więc informatyka.
Zadanie na miarę strategii
organizacji
Na rynku pracy specjalistów IT normalne, tradycyjne formy rekrutacji przestają wystarczać. Aby pozyskać pracowników, są organizowane specjalne kampanie rekrutacyjnie oparte o system staży, podnoszenia kwalifikacji
i budowanie dobrego wizerunku pracodawcy.
Jednak sam proces budowania marki dobrego
pracodawcy jest złożonym i długotrwałym zadaniem. Potrzeba wiele czasu i pracy, aby strategia rozwoju pracowników wewnątrz organizacji stała się czytelnym i wiarygodnym instrumentem rekrutacyjnym. Specjaliści IT stanowią
w dalszym ciągu niezwykle elitarną grupę zawodową i, co ważne, doskonale zdają sobie
z tego sprawę. Środowisko IT jest jednym
listopad2013 | Personelplus
79
HRM
Wyzwania związane z rekrutacją informatyków
z najbardziej hermetycznych, ale też dobrze
poinformowanych. Informacje i opinie o standardach oraz warunkach pracy w poszczególnych firmach wymieniane są w nim wyjątkowo często i, aby pełniły oczekiwaną rolę przy
rekrutacji, programy rozwoju muszą być rzeczywiście starannie i dobrze prowadzone. Wizerunek pracodawcy na zewnątrz powinien
być spójny z faktycznie realizowaną strategią.
Wymaga to od HR jeszcze głębszej i ściślejszej
współpracy z działem IT, dużo trudniejszej niż
przy prostej rekrutacji. Opieka nad stażystami, organizacja szkoleń, budowanie ścieżki kariery to tradycyjne zadania HR, ale ich wspólna
i systematyczna realizacja z działem IT to kolejne nowe umiejętności i wyzwania. Tym bardziej że dział IT zaangażuje się w to tylko wtedy, kiedy zobaczy, że naprawdę warto. W innej
sytuacji jasno da do zrozumienia, że jego zadania w organizacji są zupełnie inne.
Jesteśmy w takim momencie rozwoju gospodarczego, w którym poszczególne organizacje mają dostęp do podobnych technologii
i ich zastosowanie nie stanowi już samo w sobie przewagi konkurencyjnej. Taką przewagę
mogą stworzyć jedynie ludzie, którzy te nowoczesne technologie w ykorzystują, przede wszystkim informatycy, ale także wszyscy użytkownicy nowoczesnych informatycznych rozwiązań. Ich rekrutacja jest i będzie
zadaniem HR. Zadaniem na miarę strategii
organizacji.■
Monika Dawid-Sawicka
autorka tekstów i opracowań
dotyczących tematyki ZZL.
Organizatorka konferencji i debat
skierowanych do przedstawicieli
działów HR. W PARP odpowiada
za realizację projektu Bilans Kapitału Ludzkiego.
Jarosław Ubysz
jest doradcą zarządu Altkom Akademii. Związany z rynkiem informatycznym od lat 70., jeden z twórców krajowej edukacji
informatycznej. Jest również jednym z założycieli i współwłaścicielem Altkom Akademii.
Altkom Akademia od 20 lat towarzyszy specjalistom IT w rozwoju zawodowym i zdobywaniu nowych umiejętności.
Wiemy, jakie są ich potrzeby i jak dynamicznie się zmieniają wraz z nowymi technologiami. Od dawna rozmawiamy
o tym nie tylko z informatykami, lecz także ze specjalistami HR. Z tej perspektywy wiemy, jak poważne zadanie stoi
dziś przed służbami HR, starającymi się jak najlepiej wykonać swoje obowiązki nie tylko w zakresie rekrutacji i zapewnienia ciągłości pracy w działach IT, lecz także rozwoju, podnoszenia kwalifikacji i zapewnienia informatykom warunków do trwałego
związania z zespołem i firmą. Specjaliści HR wykonują w firmach coraz trudniejsze i bardziej złożone cele wymagające coraz większych
kompetencji – także informatycznych. Korzystając z naszych doświadczeń w edukacji informatycznej, podpowiadamy działom HR, na
co zwrócić uwagę, szczególnie w zakresie procesu rekrutacji dla IT i ogólnie współpracy z IT. Z naszych doświadczeń wynika, że kluczem
do sukcesu dla pracowników HR może być poszerzanie ich wiedzy na temat specyfiki i organizacji pracy IT, dbałości o komunikację,
technologii informatycznych, tak aby brak wspólnego języka lub nieznana terminologia nie stanowiły przeszkody na żadnym etapie
współpracy. Lepsze poznanie oczekiwań i sposobu pracy IT ułatwia nie tylko rekrutację, umożliwia także zbudowanie reputacji pracodawcy na rynku pracy i mocniejsze związanie specjalistów IT z organizacją. Dlatego warto zwrócić uwagę na takie zagadnienia, jak:
• definiowanie potrzeb, celów i kryteriów rekrutacyjnych;
• organizacja i prowadzenie programów stażowych;
• weryfikacja poziomu kompetencji (rekrutacja nowych i ocena obecnych pracowników);
• przygotowywanie, przeprowadzanie i analiza testów kompetencyjnych;
• rozwój kompetencji technologicznych;
• rozwój kompetencji kierowniczych;
• rozwój kompetencji zawodowych informatyków, certyfikaty i tytuły zawodowe;
• badania satysfakcji pracy;
• projektowanie ścieżek kariery, zadania i role w procesach informatycznych;
• systemy motywacyjne w zespołach informatycznych;
• zarządzanie zespołem projektowym.
Od 20 lat kierujemy się zasadą, że wszystko można osiągnąć i wszystkiego można się nauczyć. Do tego sposobu myślenia zachęcamy słuchaczy naszych szkoleń. Do tej pory byli to informatycy, teraz są to także specjaliści HR.■
80 Personelplus | listopad2013