Polskie boje. Udział polskich formacji wojskowych w

Polskie boje. Udział polskich formacji wojskowych w walkach na frontach
II wojny światowej
Autor: Maciej Podbielkowski/Muzeum Powstania Warszawskiego
Lekcja przeznaczona dla klas szóstych szkół podstawowych
Czas trwania – dwie godziny lekcyjne
Materiał zawarty w scenariuszu jest powtórzeniem wiadomości zdobytych
dotychczas przez uczniów o II wojnie światowej.
Celem zajęć jest uświadomienie uczniom stopnia zaangażowania polskiego
wojska podczas II wojny światowej. Liczba ofiar – przede wszystkim
żołnierzy, ale także cywilów – powinna skłonić do refleksji nad ceną
niepodległości oraz wpływać na kształtowanie szacunku wobec minionych
pokoleń.
Po lekcji uczeń powinien:
 znać najważniejsze polskie jednostki wojskowe biorące udział w II
wojnie światowej oraz ich dowódców;
 wiedzieć, jakie były najważniejsze operacje wojskowe i bitwy
polskich sił zbrojnych w kraju i poza granicami, znać ich miejsce
i czas;
 znać przybliżone dane liczbowe dotyczące zaangażowania Polaków
w walce o wolność kraju
(ogólna
liczba żołnierzy walczących
w polskich i sojuszniczych siłach zbrojnych, szacunkowe straty,
zwłaszcza liczbę poległych;
 być świadomym losów własnego państwa i narodu w czasie II wojny
światowej i umieć wpisać je w historię Europy i świata.
Środki dydaktyczne:
 mapa polityczna Europy i Polski z okresu II wojny światowej;
 mapy konturowe
dowolnego
Polski z 1939 roku oraz Europy i świata z
okresu
II
wojny
światowej
(przygotowane
przez
nauczyciela);
 materiały
pomocnicze
nr
1–9
(każdy
zawiera
wskazówki
dla
uczniów, wzory tabelek pomocniczych, krótkie opracowania tematu
do prezentacji oraz zdjęcia).
Metody dydaktyczne:
 rozmowa nauczająca,
 analiza tekstów i materiału ikonograficznego,
 praca w grupach.
UWAGA: Materiał faktograficzny dotyczący tematu jest bardzo duży.
Ważne jest zatem właściwe rozłożenie przekazywania informacji w ramach
dwóch jednostek lekcyjnych. Rekomendujemy taki podział materiału
informacyjnego, aby w trakcie pierwszej lekcji uczniowie prezentowali
tematy 1-4, a w trakcie drugiej 5-8 oraz podsumowanie.
Przebieg zajęć:
1. Tydzień
uczniom
przed
jej
przeprowadzeniem
temat
i
metody
lekcji
realizacji
nauczyciel
(praca
w
zapowiada
zespołach
i prezentacja na forum klasy) oraz dzieli uczniów na dziewięć
zespołów. Następnie rozdaje materiały pomocnicze i rozdziela
zadania Każdy blok tematyczny składa się z trzech mniejszych
zadań;
jeden
uczeń
może
dostać
więcej
niż
jedno
zadanie.
Uczniowie zapoznają się z materiałami w domu. Najlepiej, żeby
zrobili to wspólnie w ramach jednego zespołu.
2. Podczas lekcji zespoły przedstawiają informacje w podanym niżej
porządku, umieszczając dane: na mapie Polski i Europy. Ostatni,
dziewiąty zespół ma za zadanie podsumowanie wcześniejszych
prezentacji na podstawie danych wpisanych do tabeli zbiorczej.
Lista tematów do prezentacji:
 Kampania Wrześniowa 1939 roku i czwarty rozbiór Polski
(materiał pomocniczy nr 1, tekst, instrukcja, zdjęcia);
 walki w Norwegii i we Francji (materiał pomocniczy nr 2, tekst,
instrukcja, zdjęcia);
 Bitwa o Anglię i walki o Tobruk (materiał pomocniczy nr
3,
tekst, instrukcja, zdjęcia);
 2. Korpus Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (materiał
pomocniczy nr 4, tekst, instrukcja, zdjęcia);
 szlak
bojowy
1.
Armii
Wojska
Polskiego
sowieckiej (materiał pomocniczy nr
u
boku
armii
5, tekst, instrukcja,
zdjęcia);
 powstanie w warszawskim getcie i Powstanie Warszawskie
(materiał pomocniczy nr 6, tekst, instrukcja, zdjęcia);
 walki Polaków na froncie zachodnim; bitwy pod Falaise i
Arnhem (materiał pomocniczy nr 7, tekst, instrukcja, zdjęcia);
 Polska Marynarka Wojenna (materiał pomocniczy nr 8, tekst,
instrukcja, zdjęcia);
 zespół
podsumowujący
wprowadza
informacje
do
tabeli
zbiorczej i pod koniec zajęć dokonuje ich prezentacji na forum
klasy (materiał pomocniczy nr 9).
3. W ustalonej kolejności zespoły dokonują prezentacji działań wojsk
polskich podczas II wojny światowej. Ważne jest, aby każdy uczeń
z zespołu brał udział w przedstawianiu efektów wspólnej pracy.
Nauczyciel pełni rolę moderatora i w razie potrzeby komentuje oraz
uzupełnia wystąpienia uczniów. Czas jednej prezentacji – 6–8 min.
4. W podsumowaniu pracy uczniów nauczyciel zwraca uwagę, jak
zmieniała się międzynarodowa sytuacja Polski w czasie II wojny
światowej:
 1939–1941; Polska walczy, a następnie jest okupowana przez dwóch
współdziałających ze sobą wrogów– III Rzeszę i Związek Sowiecki;
w chwili
wybuchu
wojny
Polska
ma
dwóch
sojuszników
zobowiązanych do wspólnej obrony – Francję i Wielką Brytanię, a od
porażki Francji w 1940 roku jedynie Wielką Brytanię;
 1941–1943; w momencie niemieckiej agresji na Związek Sowiecki
ten
ostatni
dołącza
do
koalicji
antyhitlerowskiej
i
staje
się
przejściowo sojusznikiem Polski; od ataku Japonii na Pearl Harbour
7 grudnia 1941 do grona aliantów należą także Stany Zjednoczone;
 1943–1944; po ujawnieniu przez Niemców zbrodni w Katyniu
w kwietniu 1943 roku położenie Polski dramatycznie się komplikuje;
Związek Sowiecki zrywa stosunki dyplomatyczne z władzami RP na
Uchodźstwie; Stalin rozpoczyna plan podporządkowania sobie Polski
i narzucenia jej komunizmu;
 1944–1945; Powstanie Warszawskie – osamotnieni Polacy zrywają
się do walki o wolność kraju; na konferencji w Jałcie w lutym 1945
roku zachodni alianci godzą się na podział Europy na dwie strefy
wpływów.