Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych

Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych
Zadanie 232 (3 pkt.)
Ile gramów węgliku wapnia (karbidu) zawierającego 10% zanieczyszczeń należy użyć, aby
otrzymać 1 m3 etynu CH≡CH w warunkach normalnych?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 233 (3 pkt.)
Na 300 g wapienia zawierającego 10% zanieczyszczeń niereagujących z roztworem kwasu
solnego, podziałano HCl w nadmiarze. Oblicz, ile dm3 tlenku węgla (IV) wydzieli się w tej
reakcji (warunki normalne)?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 234 (2 pkt.) Pr. I/2009/A1
Wodorowęglan amonu ulega rozkładowi termicznemu, tworząc wyłącznie produkty gazowe.
ogrzewanie
NH4HCO3(s)
NH3(g) + H2O(g) + CO2(g)
Oblicz łączną objętość (w przeliczeniu na warunki normalne) gazowych produktów reakcji
całkowitego rozkładu 1,58 g wodorowęglanu amonu.
Rozwiązanie:
Odpowiedź:
Zadanie 235 (2 pkt.)
Oblicz, ile gramów tlenku siarki (VI) można otrzymać utleniając tlenek siarki (IV)
44,8 dm3 tlenu w warunkach normalnych?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
60
Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych
Zadanie 236 (3 pkt.)
W wapienniku, w temperaturze ok 1200 K rozkładano 1 tonę węglanu wapnia. Ile kilogramów
wapna palonego otrzymano obok wydzielającego się tlenku węgla (IV), jeśli reakcja ta biegnie
z wydajnością 70%?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 237 (2 pkt.)
Przez płuczkę z wodą wapienną przepuszczono tlenek węgla (IV). Wytrąciło się 75 g osadu.
Oblicz, jaką objętość tlenku węgla (IV) przepuszczono przez płuczkę, jeśli pomiarów
dokonano w warunkach normalnych?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 238 (2 pkt.)
W latach 70-tych w szkolnych laboratoriach otrzymywano tlen rozkładając tlenek rtęci (II) na
tlen i rtęć. Metodę tę jednak zarzucono, ze względu na dużą toksyczność par rtęci. Oblicz, ile
gramów HgO należy ogrzewać aby zebrać 224 cm3 tlenu w warunkach normalnych?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 239 (2 pkt.)
Oblicz, jaka objętość wodoru wydzieli się (w przeliczeniu na warunki normalne) podczas
rozpuszczania 8 g wapnia w wodzie?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
61
Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych
Zadanie 240 (2 pkt.)
Jaka objętość czadu (tlenku węgla (II)) należy utlenić w warunkach normalnych, aby otrzymać
11 g tlenku węgla (IV)?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 241 (3 pkt.)
Ile dm3 gazów (pomiary objętości gazów wykonano w przeliczeniu na warunki normalne)
wydzieli się podczas prażenia w jednym reaktorze 2 moli chlorku amonu i 2 moli
wodorowęglanu amonu?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 242 (2 pkt.) V/2009/A1
Etyloaminę (etanoaminę) można otrzymać w wyniku katalitycznej redukcji etanalu
w obecności amoniaku (aminowanie redukcyjne), zgodnie z poniższym równaniem reakcji.
Kat. Ni
CH3–CHO + NH3 + H2
CH3–CH2–NH2 + H2O
Na podstawie: R.T. Morrison i R.N. Boyd: Chemia organiczna, PWN, Warszawa 1998
Oblicz, ile dm3 amoniaku (w przeliczeniu na warunki normalne) przereaguje z 77,0 g
etanalu podczas otrzymywania etyloaminy metodą aminowania redukcyjnego.
Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 243 (2 pkt.)
Utleniono w warunkach normalnych i ze 100% wydajnością 2,24 dm3 amoniaku. Ile gramów
tlenku azotu (II) otrzymano obok pary wodnej?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
62
Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych
Zadanie 244 (2 pkt.)
Ile dm3 powietrza (warunki normalne) potrzeba do otrzymania 100 dm3 tlenku siarki (IV)
w wyniku spalania pirytu, jeśli drugim produktem jest tlenek żelaza (II)?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 245 (2 pkt.)
Jedną z metod otrzymywania tlenu jest rozkład nadtlenku wodoru. Ile moli H2O2 należy
rozłożyć w warunkach normalnych, aby otrzymać 17,92 dm3 tlenu cząsteczkowego?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 246 (2 pkt.)
Laboratoryjna metoda otrzymywania tlenku siarki (IV) polega na działaniu kwasem
siarkowym (VI) na siarczan (IV) potasu. Obliczyć, ile moli siarczanu (IV) potasu potrzeba do
otrzymania 0,4 mola tlenku siarki (IV)?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 247 (2 pkt.)
W reakcji magnezu z kwasem solnym wydzieliło się 1,204 · 1023 cząsteczek wodoru. Oblicz
masę magnezu użytą do reakcji.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 248 (2 pkt.)
Laboratoryjna metoda otrzymywania tlenu polega na termicznym rozkładzie manganianu
(VII) potasu. Powstają wówczas manganian (VI) potasu, tlenek manganu (IV) i tlen.
63
Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych
Ile gramów nadmanganianu potasu należy ogrzewać, aby otrzymać 4,48 dm3 tlenu
w przeliczeniu na warunki normalne?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 249 (3 pkt.)
Jaką objętość wodoru należy użyć do reakcji z azotem odmierzonych w temperaturze 298 K
pod ciśnieniem 1010 hPa, aby otrzymać 136 g amoniaku?
Rozwiązanie:
Stała gazowa R = 83,14 hPa · dm3/K · mol
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 250 (2 pkt.)
0,6 g stopu żelaza z węglem spalono w strumieniu tlenu, w wyniku czego powstało 0,066 g
tlenku węgla (II). Jaki procent stanowił węgiel w tym stopie?
Rozwiązanie:
Procent węgla w stopie: ..............................................................................
Zadanie 251 (3 pkt.)
Azotan(III) amonu rozkłada się podczas ogrzewania na azot i parę wodną. Ile gramów
azotanu(III) amonu należy rozłożyć, by otrzymać 336 cm3 azotu odmierzonego
w temperaturze 298 K pod ciśnieniem 1010 hPa?
Rozwiązanie:
Stała gazowa R = 83,14 hPa · dm3/K · mol
Odpowiedź: ......................................................................................................
64
Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych
Zadanie 252 (3 pkt.)
Do 100 g mieszaniny węglanu wapnia i tlenku wapnia dodano nadmiaru kwasu solnego.
Objętość wydzielonego tlenku węgla (IV) wyniosła w warunkach normalnych 5,6 dm3. Jaki
procent stanowiło wapno palone w mieszaninie wyjściowej?
Rozwiązanie:
Procent CaO w mieszaninie wyjściowej: ...................................................
Zadanie 253 (2 pkt.)
Czterech uczniów A – D rozpuszczało cynk w kwasie solnym. Każdy z nich zebrał wodór
i obliczył jego ilość w warunkach normalnych: uczeń A otrzymał 0,5 mola wodoru, uczeń B –
2,24 dm3 H2, uczeń C – 2 g wodoru a uczeń D – 9,03 · 1022 cząsteczek wodoru. Oblicz, który
uczeń rozpuścił najwięcej a który najmniej cynku.
Uczeń A
Obliczenia:
Uczeń B
Obliczenia:
Uczeń C
Obliczenia:
Uczeń D
Obliczenia:
Najwięcej cynku rozpuścił uczeń .............
Najmniej cynku rozpuścił uczeń ..............
Zadanie 254 (2 pkt.)
Ile moli chlorku wapnia powstało w reakcji wapna palonego z kwasem solnym, jeżeli
jednocześnie otrzymano 1,8 g wody?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 255 (2 pkt.)
Ile dm3 gazu wydzieli się w warunkach normalnych, jeśli na 50 g węglanu wapnia podziałamy
roztworem kwasu solnego?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
65
Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych
Zadanie 256 (4 pkt.)
Do czterech probówek zawierających rozcieńczony kwas siarkowy (IV) wrzucono
w warunkach normalnych kawałki metali: cynku, miedzi, glinu i żelaza o masie 1 g każdy.
Oblicz, jakie objętości wodoru wydzieliły się w każdym z naczyń?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 257 (2 pkt.)
126 g substancji X rozłożono całkowicie w oparciu o reakcję:
X → Y + Z + W
W wyniku rozkładu otrzymano produkty w stosunku wagowym Y : Z : W = 4 : 5 : 9
Oblicz, ile gramów poszczególnych substancji otrzymano?
Rozwiązanie:
Otrzymano substancji:
Y - ............................
Z - ............................... W - ................................
Zadanie 258 (2 pkt.)
256 g substancji X rozłożono całkowicie w oparciu o reakcję:
X → A + B + C
W wyniku rozkładu otrzymano produkty w stosunku wagowym A : B : C = 16 : 9 : 7
Oblicz, ile gramów poszczególnych substancji otrzymano?
Rozwiązanie:
Otrzymano substancji:
A – ............................
B – ............................... C – ................................
Zadanie 259 (3 pkt.)
Ustal wzór tlenku azotu, który powstaje w reakcji katalitycznego utleniania amoniaku
wiedząc, że w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury, każdy 1 dm3 amoniaku zużywa
1,25 dm3 tlenu i powstaje 1 dm3 tlenku azotu oraz para wodna.
66
Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych
Rozwiązanie:
Wzór tlenku azotu: ............................................
Zadanie 260 (2 pkt.) V/2008/A2
Mangan można otrzymać w wyniku reakcji MnO2 z glinem, przebiegającej zgodnie
z równaniem:
3 MnO2 + 4 Al → 3 Mn + 2 Al2O3
Źródłem MnO2 jest występujący w przyrodzie minerał, piroluzyt, który zawiera od 94% do
99% masowych tego tlenku.
Oblicz, ile gramów glinu potrzeba do redukcji 55 g piroluzytu, który zawiera 95% masowych
tlenku manganu(IV). Pozostałe 5% masy minerału to substancje niereagujące z glinem ani
manganem.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 261 (3 pkt.) V/2006/A2
Oblicz maksymalną objętość tlenku siarki (IV), jaka może być związana przez wodny roztwór
zawierający 3 mole wodorotlenku sodu w temperaturze 250C i pod ciśnieniem 1013 hPa.
Załóż, że produktem reakcji jest sól obojętna.
Wartość stałej gazowej R wynosi 83,14 hPa·dm3/K · mol.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
INFORMACJA DO ZADAŃ 262 i 263
W przyrodzie występuje kilka minerałów tytanu. Najważniejsze z nich to ilmenit FeTiO3
i rutyl TiO2. Czysty metal otrzymuje się z rutylu podczas ogrzewania z węglem i chlorem,
w wyniku czego powstaje chlorek tytanu (IV) i tlenek węgla (II).
W drugim etapie chlorek tytanu ogrzewa się w odpowiednich warunkach z magnezem.
Czysty tytan lub jego stop o składzie masowym 85% Ti, 8% Al, 7% V stosowany jest np. do
wytwarzania implantów.
67
Rodzaje reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych
Zadanie 262 (2 pkt.) V/2007/A2
Na podstawie powyższego tekstu napisz równania reakcji przebiegających podczas
otrzymywania czystego tytanu.
……………………………………………………………………………………………...……
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 263 (2 pkt.) V/2007/A2
Oblicz, ile moli tytanu i ile moli glinu zawiera tzw. gwóźdź ortopedyczny o masie 120 g
wykonany ze stopu tytanu o podanym wyżej składzie.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
68
Wydajność reakcji chemicznych
WYDAJNOŚĆ REAKCJI
Zadanie 264 (3 pkt.)
Podczas prażenia 25 g węglanu wapnia otrzymano 10 g wapna palonego. Oblicz wydajność tej
reakcji.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 265 (3 pkt.)
Do roztworu zawierającego 42,5 g azotanu (V) srebra dodano kwasu solnego i otrzymano 27 g
osadu. Oblicz wydajność tej reakcji.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 266 (3 pkt.)
W reakcji 54 g glinu z nadmiarem rozcieńczonego kwasu siarkowego (VI) powstało
33,6 dm3 wodoru (warunki normalne). Oblicz wydajność tej reakcji.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 267 (3 pkt.)
Podczas reakcji magnezu ze stechiometryczną ilością kwasu etanowego CH3COOH
wydzieliło się 10 dm3 wodoru w przeliczeniu na warunki normalne. Ile gramów magnezu
wzięło udział w reakcji, jeśli jej wydajność wynosiła 75%?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
69
Wydajność reakcji chemicznych
Zadanie 268 (3 pkt.)
W reakcji 25,2 g siarczanu (IV) sodu z roztworem kwasu siarkowego (VI) wydzieliło się
3 dm3 gazu w warunkach normalnych. Oblicz wydajność tej reakcji.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 269 (3 pkt.)
Do 6,3 g manganianu (VII) potasu dodano stechiometryczną ilość HCl. Zbierano wydzielający
się gaz w temperaturze 273 K i pod ciśnieniem 1013 hPa. Jaką objętość zajął ten gaz jeśli
wydajność procesu wyniosła 90%?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 270 (3 pkt.)
Do roztworu zawierającego 42,5 g azotanu (V) srebra dodano kwas bromowodorowy. Masa
wytrąconego osadu wyniosła 42,5 g. Oblicz wydajność tej reakcji.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 271 (3 pkt.)
Jeżeli z 16 dm3 stechiometrycznej mieszaniny wodoru i azotu otrzymujemy po reakcji
7 dm3 amoniaku to ile wynosi wydajność tej reakcji? Pomiarów dokonano w stałych
warunkach ciśnienia i temperatury.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
70
Wydajność reakcji chemicznych
Zadanie 272 (4 pkt.) AM V/2005
31,6 g manganianu (VII) potasu poddano rozkładowi termicznemu. Otrzymano dwa produkty
stałe (sól i tlenek) oraz tlen.
Zapisz równanie przebiegającej reakcji, a następnie oblicz, ile dm3 tlenu odmierzonego
w warunkach normalnych wydzieliło się, jeżeli wydajność tej reakcji wynosiła 90%.
Równanie reakcji: .........................................................................................................
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 273 (3 pkt.)
W wyniku spalenia 59 g węgla otrzymano 99 dm3 tlenku węgla (IV) (warunki normalne). Ile
wynosi wydajność tej reakcji?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
71
Stosunki niestechiometryczne w reakcjach
OBLICZENIA W OPARCIU O RÓWNANIA
BIEGNĄCE W STOSUNKACH
NIESTECHIOMETRYCZNYCH
Zadanie 274 (1 pkt.) Pr. I/2010/A2
Żelazo spala się w chlorze, tworząc tlenek żelaza (III), zgodnie z następującym równaniem
reakcji:
2 Fe(s) + 3 Cl2(g) → 2 FeCl3(s)
Uzupełnij poniższe zdanie:
W reakcji 1 mola żelaza z dwoma molami chloru, przy założeniu 100% wydajności reakcji,
powstaje(-ą) ………………….. mol(-e) cząsteczek chlorku żelaza (III).
Zadanie 275 (3 pkt.)
Do roztworu zawierającego 0,5 mola azotanu (V) srebra dodano roztwór zawierający 0,8 mola
chlorku potasu. Oblicz, ile gramów osadu wytrąciło się w tej reakcji?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 276 (3 pkt.)
Do roztworu zawierającego 0,25 mola chlorku żelaza (III) dodano roztwór zawierające
0,70 mola wodorotlenku potasu. Oblicz, ile gramów brunatnego, galaretowatego osadu
wytrąciło się?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 277 (3 pkt.)
Zmieszano 13 g cynku i 12,8 g siarki. Oblicz, ile gramów siarczku cynku otrzymano? Którego
z substratów i w jakiej ilości moli użyto w nadmiarze?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
72
Stosunki niestechiometryczne w reakcjach
Zadanie 278 (3 pkt.) Pr. XII/2004/A2
Amoniak spalono w tlenie. Produktami reakcji były tlenek azotu (II) i para wodna.
Oblicz liczbę moli tlenu, która nie uległa reakcji spalania, jeżeli użyto 7 moli tlenu i 3 mole
amoniaku.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 279 (3 pkt.)
Do roztworu zawierającego 6 g zasady sodowej dodano roztwór zawierający 12,6 g kwasu
azotowego(V). Jaki odczyn miał otrzymany roztwór? Ile cm3 wody powstanie w tej reakcji?
Przyjmij gęstość wody odpowiednią dla warunków: p = 1013 hPa, T = 277 K.
Rozwiązanie:
gęstość wody 1g/cm3
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 280 (3 pkt.)
Do 10 g HNO3 dodano 2,8 g wapna palonego. Który substrat i w jakiej masie nie
przereagował całkowicie i pozostał po zakończeniu reakcji?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 281 (3 pkt.)
Prowadzono syntezę srebra i siarki w celu otrzymania osadu Ag2S. Zmieszano 0,1 mola srebra
i 16 g siarki. Ile gramów siarczku srebra otrzymano?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
73
Stosunki niestechiometryczne w reakcjach
Zadanie 282 (3 pkt.)
Ile gramów siarczku glinu otrzymamy, jeżeli użyjemy do reakcji 2,5 g glinu i 0,125 mola
siarki?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 283 (3 pkt.)
Jaką objętość tlenku węgla (IV) otrzymano w warunkach normalnych, jeśli do redukcji 144 g
tlenku żelaza (II) użyjemy 18 g węgla?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 284 (4 pkt.) I/2006/A2
Zmieszano 3 g wodoru i 15 dm3 chloru odmierzonego w warunkach normalnych
i zainicjowano reakcję. Napisz równanie zachodzącej reakcji.
Oblicz, ile moli cząsteczek produktu powstanie w tej reakcji przy założeniu 100% wydajności
i określ, którego z substratów użyto w nadmiarze?
Równanie reakcji: .......................................................................................................................
Obliczenia:
W nadmiarze użyto: ..........................................................................................
Zadanie 285 (3 pkt.)
20 g cynku wrzucono do roztworu zawierającego 28 g kwasu siarkowego (VI). Obliczyć
objętość wydzielonego wodoru (warunki normalne).
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
74
Stosunki niestechiometryczne w reakcjach
Zadanie 286 (3 pkt.)
Zmieszano 25 cm3 wodoru i 75 cm3 gazowego chloru, a następnie zainicjowano reakcje.
Obliczyć objętość gazowego chlorowodoru, który powstanie w wyniku tej reakcji. Pomiarów
dokonano przy zachowaniu stałości wartości temperatury i ciśnienia.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 287 (3 pkt.)
Do zlewki zawierającej 100 cm3 wody o gęstości 1g/cm3 wprowadzono 448 cm3 tlenku siarki
(VI) w warunkach normalnych. Oblicz, ile gramów kwasu otrzymano?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 288 (3 pkt.)
Przeprowadzono w warunkach normalnych silnie egzoenergetyczną reakcję rozpuszczania
7,8 g potasu w 5,4 g wody. Oblicz objętość gazu, jaki wydziela się wśród produktów reakcji.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 289 (3 pkt.)
Oblicz, ile cm3 amoniaku powstanie, gdyby do syntezy użyć takiej objętości wodoru,
w której znajduje się 12,04 · 1023 cząsteczek, i takiej objętości azotu, w której znajduje się
6,02 · 1023 cząsteczek (warunki normalne).
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 290 (3 pkt.)
Po eksplozji 110 dm3 mieszaniny wodoru z tlenem stwierdzono, że w otrzymanej parze
wodnej znajduje się domieszka tlenu. Mieszaninę rozdzielono i otrzymano 20 dm3 tlenu,
75
Stosunki niestechiometryczne w reakcjach
zmierzonych w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury, co objętość gazu przed
reakcją. Obliczyć, jaki procent objętościowy tlenu i jaki procent objętościowy wodoru
zawierała mieszanina przed reakcją.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 291 (3 pkt.)
Przeprowadzono syntezę wodoru i azotu w celu otrzymania amoniaku. Oblicz, ile dm3 NH3
otrzymano, jeśli użyto 30 dm3 wodoru i 85 dm3 azotu. Pomiarów dokonano w warunkach
izobaryczno–izotermicznych.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 292 (3 pkt.)
W reaktorze umieszczono 15 cm3 azotu i 10 cm3 wodoru i zainicjowano reakcję. Oblicz, ile
cm3 amoniaku powstało po reakcji oraz jaka objętość, którego z substratów pozostała
nieprzereagowana? Pomiarów dokonano w stałej temperaturze i przy stałym ciśnieniu.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 293 (3 pkt.)
Zmieszano po 0,5 dm3 powietrza i wodoru w warunkach normalnych. Oblicz, ile gramów
wody powstało przy założeniu 100% wydajności reakcji?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 294 (3 pkt.)
Do reaktora wprowadzono 70 dm3 mieszaniny tlenu i wodoru. Po zainicjowaniu reakcji
mieszanina eksplodowała i otrzymano wodę. W wyniku analizy ustalono, że oprócz wody
76
Stosunki niestechiometryczne w reakcjach
pozostało jeszcze 10 dm3 nieprzereagowanego tlenu. Oblicz, jaki procent objętościowy tlenu
i wodoru zawierała mieszanina wyjściowa, jeśli wszystkie pomiary prowadzono w stałej
temperaturze i przy stałym ciśnieniu.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 295 (3 pkt.)
Do syntezy amoniaku użyto 70 cm3 wodoru i 20 cm3 azotu odmierzonych w warunkach
normalnych. W reakcji otrzymano 20 cm3 amoniaku. Ustal, ile cm3 wodoru i ile cm3 azotu
pozostało w mieszaninie poreakcyjnej?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 296 (3 pkt.)
W reakcji syntezy amoniaku brało udział 18,06 · 1023 atomów wodoru i 6,02 · 1023 cząsteczek
azotu w warunkach normalnych. Ile teoretycznie mogło w tej reakcji powstać dm3 amoniaku?
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
Zadanie 297 (3 pkt.)
Po reakcji 100 cm3 mieszaniny wodoru i tlenu, oprócz otrzymanego produktu reakcji
pozostało 16 cm3 tlenu. Całość pomiarów prowadzono w warunkach izobaryczno –
izotermicznych. Oblicz skład procentowy mieszaniny wyjściowej w procentach
objętościowych.
Rozwiązanie:
Odpowiedź: ......................................................................................................
77
Właściwości pierwiastków bloku s
WŁAŚCIWOŚCI PIERWIASTKÓW
BLOKU s
Zadanie 298 (2 pkt.) V/2009/A1
W przemyśle wodór otrzymuje się przede wszystkim w procesie konwersji węglowodorów
z parą wodną. Źródłem węglowodorów jest najczęściej gaz ziemny, którego głównym
składnikiem jest metan. W mieszaninie gazu ziemnego z parą wodną w temperaturze 1025 K
i w obecności katalizatora niklowego zachodzą następujące reakcje:
I. CH4(g) + H2O(g) → CO(g) + 3 H2(g)
II. Tlenek węgla(II) reaguje z parą wodą, tworząc tlenek węgla(IV) i wodór
Na podstawie: A. Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
Napisz równanie reakcji II oraz sumaryczne równanie obu etapów:
Równanie reakcji II: …………………………………………………………………………….
Sumaryczne równanie reakcji I i II:
………………………………………………………………………………………………….
INFORMACJA DO ZADAŃ 299 i 300
Tlenek magnezu ma zastosowanie do produkcji cegieł, którymi wykłada się wnętrza pieców
hutniczych. Związek ten stosuje się również w medycynie, jako składnik leków przeciw
nadkwasocie (dolegliwości polegającej na nadmiernym wydzielaniu się w żołądku kwasu
solnego).
Zadanie 299 (2 pkt.) V/2006/A1
a) Korzystając z tablicy elektroujemności, oblicz różnicę elektroujemności magnezu
i tlenu, a następnie określ rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu.
Różnica elektroujemności: ....................................................................................
Rodzaj wiązania: ....................................................................................................
b) Poniżej wymieniono pięć właściwości fizycznych tlenku magnezu. Spośród nich
wybierz i podkreśl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do budowy
wnętrz pieców hutniczych.
ma wysoką temperaturę topnienia, ma wysoką temperaturę wrzenia,
jest ciałem stałym, stopiony przewodzi prąd elektryczny, jest białej barwy
Zadanie 300 (3 pkt.) V/2006/A1
a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w żołądku po zażyciu
przez osobę cierpiącą na nadkwasotę leku zawierającego tlenek magnezu.
................................................................................................................................
b) Określ, jaki charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, obojętny) przejawia tlenek
magnezu w tej reakcji?
................................................................................................................................
78
Właściwości pierwiastków bloku s
Zadanie 301 (3 pkt.)
Poniżej podano kilka stwierdzeń dotyczących litowców. Które z poniższych zdań są
prawdziwe?
1) Litowce to metale lekkie;
2) Wodorki litowców to związki, które rozpuszczając się w wodzie tworzą roztwór
o odczynie zasadowym;
3) Reakcje litowców z wodą są silnie endoenergetyczne.
Prawdziwe są zdania: ............................................................................
Zadanie 302 (2 pkt.)
Z podanej poniżej listy tlenków wybierz te, które mogą reagować z NaOH i zapisz te reakcje
w formie cząsteczkowej:
a)
Tlenek azotu (V)
b)
Tlenek węgla (II)
c)
Tlenek fosforu (V)
d)
Tlenek wapnia (wapno palone).
Z NaOH reagują: ...........................................................................................................................
Reakcje: ........................................................................................................................................
…………………………………………………………………….......…………………………
Zadanie 303 (1 pkt.) Pr. I/2005/A1
W poniższej tabeli zamieszczono w kolejności alfabetycznej nazwy wybranych litowców,
podano ich gęstości oraz temperatury topnienia.
Nazwa metalu
Gęstość [g/cm3]
Temperatura topnienia [oC]
Cez
1,9
29
Lit
0,53
180
Potas
0,86
64
Rubid
1,53
39
Sód
0,97
98
Oceń poprawność poniższej informacji zakreślając literę „P”, jeśli uznasz ją za prawdziwą lub
literę „F”, jeśli uznasz ją za fałszywą.
Im większa gęstość, tym wyższa temperatura topnienia litowca.
P
79
F
Właściwości pierwiastków bloku s
Zadanie 304 (2 pkt.)
Przeprowadzono reakcje przedstawione poniższym schematem:
1 g Na
1 g NaH
I
1 g Na2O
II
III
100 g wody
Oblicz, w której probówce wydzieliło się najwięcej gazu po reakcji (warunki normalne)?
Obliczenia
Odpowiedź:
Zadanie 305 (2 pkt.) Pr. XI/2006/A1
Przeprowadzono doświadczenie zilustrowane rysunkiem.
wapń
potas
I
II
H 2O
a) Podaj symbol pierwiastka, który gwałtowniej reaguje z wodą: …………
b) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w naczyniu I.
…………………………………………………………………………………………………...
80