docwymagania edukacyjne z fizyki klasa 3 2016-2017
download 
Reklamacja Transkrypt
wymagania edukacyjne z fizyki klasa 3 2016-2017
FIZYKA Klasa trzecia Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy trzeciej Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze na podstawie programu: „Świat fizyki” Barbary Sagnowskiej wydawnictwa WSiP rok szkolny 2016/2017 Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia DOPUSZCZAJĄCĄ SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ Cele lekcji BARDZO DOBRĄ 8. DRGANIA I FALE SPRĘŻYSTE 1 Jesteśmy w klasie trzeciej - zajęcia organizacyjne DZIAŁ 8: DRGANIA I FALE SPRĘŻYSTE 8.1. Ruch drgający 2. wskazuje w otoczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający objaśnia, co to są drgania gasnące podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, amplituda, okres, częstotliwość dla ruchu wahadła i ciężarka na sprężynie 8.2. Wahadło. Wyznaczanie okresu i częstotliwości drgań 3. 8.3. Fale sprężyste 4. demonstruje falę poprzeczną i podłużną podaje różnice między tymi falami opisuje przemiany energii w ruchu drgającym odczytuje amplitudę i okres z wykresu x (t ) dla drgającego ciała opisuje przykłady drgań tłumionych i wymuszonych doświadczalnie wyznacza okres i częstotliwość drgań wahadła i ciężarka na sprężynie (9.12) opisuje zjawisko izochronizmu wahadła wykorzystuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu wahadła demonstrując falę, posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali wykazuje w doświadczeniu, że fala niesie energię i może wykonać pracę opisuje mechanizm przekazywania drgań jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fali na napiętej linie i sprężynie stosuje wzory oraz do obliczeń uzasadnia, dlaczego fale podłużne mogą się rozchodzić w ciałach stałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne tylko w ciałach stałych -2- Potrafię: opisać ruch wahadła i ciężarka na sprężynie. analizować przemiany energii w tych ruchach. posługiwać się pojęciami: amplitudy drgań, okresu i częstotliwości. analizować wykres x (t ) dla ruchu drgającego harmonicznego. Potrafię: opisać doświadczalny sposób wyznaczania okres i częstotliwość drgań wahadła. opisać zjawisko izochronizmu wahadła. Potrafię: opisać mechanizm przekazywania drgań jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fali na napiętej sprężynie i wężu gumowym. posługiwać się pojęciami: amplitudy, okresu drgań i częstotliwości, szybkości i Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia 8.4. Dźwięki i wielkości, które je opisują. Badanie związku częstotliwości drgań z wysokością dźwięku. 5. DOPUSZCZAJĄCĄ wytwarza dźwięki o małej i dużej częstotliwości (9.13) wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku wyjaśnia, jak zmienia się powietrze, gdy rozchodzi się w nim fala akustyczna Ultradźwięki i infradźwięki. SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powietrzu opisuje doświadczalne badanie związku częstotliwości drgań źródła z wysokością dźwięku wyjaśnia, co nazywamy ultradźwiękami i infradźwiękami podaje cechy fali dźwięko- 6. 7. wej (częstotliwość 16 Hz– 20000 Hz, fala podłużna, szybkość w powietrzu) opisuje występowanie w przyrodzie i zastosowania infradźwięków i ultradźwięków (np. w medycynie) Cele lekcji BARDZO DOBRĄ rysuje wykres obrazujący drgania cząstek ośrodka, w którym rozchodzą się dźwięki wysokie i niskie, głośne i ciche długości fali. wykorzystywać wzór do obliczeń. Potrafię: opisać na przykładzie mechanizm powstawania dźwięku wymienić wielkości fizyczne opisujące dźwięk. podać, od czego zależy wysokość i głośność dźwięku. opisać mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych Potrafię: posługiwać się pojęciami infradźwięków i infradźwięków. opisać występowanie w przyrodzie i zastosowania infradźwięków i ultradźwięków (np. w medycynie) Sprawdzian wiedzy i umiejętności 9. O ELEKTRYCZNOŚCI STATYCZNEJ 8. 9.1. Elektryzowanie przez tarcie i zetknięcie z ciałem naelektryzowanym opisuje budowę atomu i jego składniki elektryzuje ciało przez potarcie i zetknięcie z ciałem naelektryzowanym (9.6) wskazuje w otoczeniu zjawiska elektryzowania przez tarcie objaśnia elektryzowanie przez dotyk określa jednostkę ładunku (1 C) jako wielokrotność ładunku elementarnego wyjaśnia elektryzowanie przez tarcie (analizuje przepływ elektronów) -3- Potrafię: opisać elektryzowanie ciał przez tarcie i dotyk, wyjaśnić, na czym polega elektryzowanie ciał. wskazać kierunek Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia DOPUSZCZAJĄCĄ SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ Cele lekcji BARDZO DOBRĄ 9.2. Siły wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowanych bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelektryzowanymi przez tarcie i formułuje wnioski 9. 9.3. Przewodniki i izolatory podaje przykłady przewodników i izolatorów bada doświadczalnie oddziaływania między ciałami naelektryzowanymi przez zetknięcie i formułuje wnioski opisuje budowę przewodników i izolatorów (rolę elektronów swobodnych) objaśnia pojęcie „jon” 10. podaje jakościowo, od czego zależy wartość siły wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowanych opisuje budowę krystaliczną soli kuchennej wyjaśnia, jak rozmieszczony jest, uzyskany na skutek naelektryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolatorze podaje i objaśnia prawo Coulomba rysuje wektory sił wzajemnego oddziaływania dwóch kulek naelektryzowanych różnoimiennie lub jednoimiennie potrafi doświadczalnie wykryć, czy ciało jest przewodnikiem czy izolatorem 11. 9.4. Zjawisko indukcji elektrostatycznej. Zasada zachowania ładunku objaśnia budowę i zasadę działania elektroskopu analizuje przepływ ładunków podczas elektryzowania przez dotyk, stosując zasadę zachowania ładunku opisuje mechanizm zobojętniania ciał naelektryzowanych (metali i dielektryków) wyjaśnia uziemianie ciał demonstruje elektryzowanie przez indukcję wyjaśnia elektryzowanie przez indukcję wyjaśnia mechanizm wyładowań atmosferycznych objaśnia, kiedy obserwujemy polaryzację izolatora -4- przepływu elektronów podczas elektryzowania. wyjaśnić pojęcie ładunku jako wielokrotności ładunku elektronu. podać jednostkę ładunku elektrycznego. Potrafię: podać, od czego zależy wartość siły wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowanych (ładunków). doświadczalnie potwierdzić te zależności. Potrafię: na przykładzie kryształu soli kuchennej i metalu wyjaśnić różnice w budowie przewodników i izolatorów. podać przykłady przewodników i izolatorów. Potrafię: opisać elektryzowanie przez indukcję. wyjaśnić na przykładzie zasadę zachowania ładunku. wyjaśnić, na czym Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia DOPUSZCZAJĄCĄ SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ opisuje oddziaływanie ciał naelektryzowanych na odległość, posługując się pojęciem pola elektrostatycznego 9.5. Pole elektrostatyczne Cele lekcji BARDZO DOBRĄ opisuje siły działające na ładunek umieszczony w centralnym i jednorodnym polu elektrostatycznym uzasadnia, że pole elektrostatyczne posiada energię 12. Wyprowadza wzór na napięcie między dwoma punktami pola elektrycznego rozwiązuje złożone zadania ilościowe 9.6. Napięcie elektryczne 13. 14. polega uziemianie obiektów i przedmiotów. Potrafię: wyjaśnić, co to znaczy, że wokół naelektryzowanego ciała istnieje pole elektrostatyczne. opisać siły działające na ładunek umieszczony w centralnym i jednorodnym polu elektrostatycznym. uzasadnić stwierdzenie, że pole elektrostatyczne posiada energię. Potrafię: wyprowadzić wzór na napięcie między dwoma punktami pola elektrycznego Sprawdzian wiedzy i umiejętności 10. PRĄD ELEKTRYCZNY 10.1. Prąd elektryczny w metalach. Napięcie elektryczne 15. podaje jednostkę napięcia (1 V) wskazuje woltomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elektronów swobodnych posługuje się intuicyjnie pojęciem napięcia elektrycznego wymienia i opisuje skutki przepływu prądu w przewodnikach -5- za pomocą modelu wyjaśnia pojęcie i rolę napięcia elektrycznego zapisuje wzór definicyjny napięcia elektrycznego wykonuje obliczenia, stosując definicję napięcia Potrafię: opisać przepływ prądu elektrycznego w przewodnikach. za pomocą modelu wyjaśnić rolę napięcia elektrycznego. podać jednostkę napięcia. Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia DOPUSZCZAJĄCĄ SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ 10.2. Źródła prądu. Obwód elektryczny wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulator, prądnica buduje najprostszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika rysuje schemat najprostszego obwodu, posługując się symbolami elementów wchodzących w jego skład wskazuje kierunek przepływu elektronów w obwodzie i umowny kierunek prądu mierzy napięcie na żarówce (oporniku) 10.3. Natężenie prądu podaje jednostkę natężenia prądu (1 A) buduje najprostszy obwód prądu i mierzy natężenie prądu w tym obwodzie oblicza natężenie prądu ze objaśnia proporcjonalność Cele lekcji BARDZO DOBRĄ 16. q~t q wzoru I = t oblicza każdą wielkość ze wzoru I = q t przelicza jednostki ładunku (1 C, 1 Ah, 1 As) 17. -6- wykorzystuje w problemach jakościowych związanych z przepływem prądu zasadę zachowania ładunku wymienić skutki przepływu prądu elektrycznego. używać woltomierza. Potrafię: podać przykłady urządzeń, które są źródłami prądu. wymienić elementy, które wchodzą w skład obwodów elektrycznych. narysować schemat prostego obwodu elektrycznego za pomocą symboli graficznych. wyjaśnić jaki jest umowny kierunek prądu. Potrafię: objaśnić wzór I = q , t przekształcać go i wykorzystywać do obliczeń. podać jednostkę natężenia prądu (1A). odpowiedzieć na pytanie: Co to znaczy, że natężenie prądu wynosi np. 2A? przeliczać wartość ładunku wyrażonego w kulombach na amperosekundy i amperogodziny. Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia 10.4. Prawo Ohma. Wyznaczanie oporu elektrycznego przewodnika DOPUSZCZAJĄCĄ podaje jego jednostkę (1 W) buduje prosty obwód (jeden odbiornik) według schematu mierzy napięcie i natężenie prądu na odbiorniku podaje prawo Ohma SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ oblicza opór przewodnika na U podstawie wzoru R = I oblicza opór, korzystając z wykresu I(U) ze wzoru R = uwzględnia niepewności pomiaru na wykresie zależności I(U) U I sporządza wykresy I(U) oraz odczytuje wielkości fizyczne na podstawie wykresów 18. 10.5. Obwody elektryczne i ich schematy 19. 20. wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i definiuje opór elektryczny przewodnika (9.8) oblicza wszystkie wielkości Cele lekcji BARDZO DOBRĄ 10.6. Praca i moc prądu elektrycznego mierzy natężenie prądu w różnych miejscach obwodu, w którym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle wykazuje doświadczalnie, że odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować tylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezależnie od pozostałych odczytuje i objaśnia dane z tabliczki znamionowej odbiornika odczytuje zużytą energię rysuje schematy obwodów elektrycznych, w skład których wchodzi kilka odbiorników buduje obwód elektryczny zawierający kilka odbiorników według podanego schematu (9.7) objaśnia, dlaczego odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować tylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezależnie od pozostałych wyjaśnia, dlaczego urządzenia elektryczne są włączane do sieci równolegle R= oblicza pracę prądu elektrycznego ze wzoru oblicza każdą z wielkości występujących we wzorach W = UIt W = UIt oblicza moc prądu ze wzoru -7- używać amperomierza. Potrafię: sformułować prawo Ohma. podać definicję oporu elektrycznego. podać jednostkę oporu (1). przekształcać wzór U i I wykorzystywać go w obliczeniach. sporządzać wykresy I(U) oraz odczytywać wielkości fizyczne na podstawie wykresów. Potrafię: oblicza opór zastępczy w połączeniu szeregowym i budować proste równoległym obwody elektryczne, w odbiorników których objaśnia rolę bezpiecznika odbiorniki są w instalacji elektrycznej połączone szeregowo i równolegle. wyjaśnia przyczyny zwarcie w obwodzie rysować schematy elektrycznym obwodów elektrycznych. wyjaśnia przyczyny porażeń prądem wyjaśnić, dlaczego elektrycznym urządzenia elektryczne są oblicza niepewności przy włączone do domowej pomiarach miernikiem instalacji równolegle. cyfrowym Potrafię: rozwiązuje problemy związane z przemianami wymienić formy energii w odbiornikach energii, na jakie może energii elektrycznej się zamienić energia Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia 21. DOPUSZCZAJĄCĄ elektryczną na liczniku podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elektryczny podaje jednostki pracy prądu 1 J, 1 kWh podaje jednostkę mocy 1 W, 1 kW podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się energia elektryczna w doświadczeniu, w którym wyznaczamy ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elektrycznego SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ 2 P = UI U R W= przelicza jednostki pracy t oraz mocy prądu W = I 2 Rt opisuje doświadczalne opisuje przemiany energii wyznaczanie mocy żarówki elektrycznej w grzałce, (9.9) silniku odkurzacza, żarówce objaśnia sposób, w jaki objaśnia sposób wyznacza się ciepło dochodzenia do wzoru właściwe wody za pomocą czajnika elektrycznego (9.5) Cele lekcji BARDZO DOBRĄ podaje definicję sprawności urządzeń elektrycznych podaje przykłady możliwości oszczędzania energii elektrycznej wykonuje obliczenia zaokrągla wynik do trzech cyfr znaczących elektryczna. obliczać pracę prądu elektrycznego za pomocą wzoru W = UIt podać jednostki pracy prądu (1 J, 1 kWh). posługiwać się pojęciem mocy prądu P = UI i podać jej jednostkę. wyjaśnić pojęcie „dane znamionowe”. przeprowadzić rozumowanie, na podstawie którego można wyznaczyć ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elektrycznego. przeliczać energię elektryczną z dżuli na kilowatogodziny i odwrotnie. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 11. ZJAWISKA MAGNETYCZNE. FALE ELEKTROMAGNETYCZNE 11.1. Właściwości magnesów trwałych podaje nazwy biegunów magnetycznych i opisuje oddziaływania między nimi opisuje sposób posługiwania się kompasem opisuje zachowanie igły magnetycznej w pobliżu magnesu wyjaśnia zasadę działania kompasu 22. -8- opisuje oddziaływanie magnesu na żelazo i podaje przykłady wykorzystania tego oddziaływania do opisu oddziaływania używa pojęcia pola magnetycznego za pomocą linii przedstawia pole magnetyczne magnesu i Ziemi podaje przykłady zjawisk związanych z magnetyzmem ziemskim Potrafię: nazwać bieguny magnetyczne i opisać oddziaływania między nimi. opisać zasadę działania magnesu. opisać oddziaływanie magnesu na żelazo i stal. z ustawienia igiełek Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia 11.2. Przewodnik z prądem jako źródło pola magnetycznego 23. 11.3. Zasada działania silnika zasilanego prądem stałym DOPUSZCZAJĄCĄ SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ demonstruje działanie prądu w przewodniku na igłę magnetyczną umieszczoną w pobliżu, w tym: zmiany kierunku wychylenia igły przy zmianie kierunku prądu oraz zależność wychylenia igły od pierwotnego jej ułożenia względem przewodnika (9.10) opisuje działanie elektromagnesu na znajdujące się w pobliżu przedmioty żelazne i magnesy stosuje regułę prawej dłoni w celu określenia położenia biegunów magnetycznych dla zwojnicy, przez którą płynie prąd elektryczny opisuje budowę elektromagnesu objaśnia, jakie przemiany energii zachodzą w silniku elektrycznym podaje przykłady urządzeń z silnikiem na podstawie oddziaływania elektromagnesu z magnesem wyjaśnia zasadę działania silnika na prąd stały opisuje pole magnetyczne zwojnicy opisuje rolę rdzenia w elektromagnesie wyjaśnia zastosowania elektromagnesu (np. dzwonek elektryczny) Cele lekcji BARDZO DOBRĄ opisuje właściwości magnetyczne substancji wyjaśnia, dlaczego nie można uzyskać pojedynczego bieguna magnetycznego podaje informacje o prądzie zmiennym w sieci elektrycznej buduje model i demonstruje działanie silnika na prąd stały 24. 25. wyjaśnia zjawisko 11.4. Zjawisko -9- magnetycznych lub opiłków rozsypanych w pobliżu magnesu wnioskować o istnieniu pola magnetycznego. Potrafię: opisać działanie przewodnika z prądem na igłę magnetyczną. wskazać bieguny magnetyczne wytworzone przez zwojnicę, w której płynie prąd elektryczny. opisać działanie elektromagnesu i rolę rdzenia w elektromagnesie. Potrafię: odróżnić prąd stały od prądu zmiennego. na podstawie wzajemnego oddziaływania elektromagnesu z magnesem wyjaśnić zasadę działania silnika zasilanego prądem stały. wymienić urządzenia, w których wykorzystuje się silniki elektryczne zasilane prądem stałym. Potrafię: Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia DOPUSZCZAJĄCĄ SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ indukcji elektromagnetycznej 11.5. Fale elektromagnetyczne wskazuje najprostsze przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych 26. 27. nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych (radiowe, mikrofale, promieniowanie podczerwone, światło widzialne, promieniowanie nadfioletowe, rentgenowskie) podaje inne przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych omawia widmo fal elektromagnetycznych podaje niektóre ich właściwości (rozchodzenie się w próżni, szybkość c = 3×108 m s , różne długości fal) Cele lekcji BARDZO DOBRĄ indukcji elektromagnetycznej wskazuje znaczenie odkrycia tego zjawiska dla rozwoju cywilizacji opisuje fale elektromagnetyczne jako przenikanie się wzajemne pola magnetycznego i elektrycznego wyjaśnić zjawisko indukcji elektromagnetycznej Potrafię: wymienić rodzaje fal elektromagnetycznych . podać przykłady zastosowania różnych rodzajów fal elektromagnetycznych . Sprawdzian wiedzy i umiejętności 12. OPTYKA 12.1. Źródła światła. Prostoliniowe rozchodzenie się światła podaje przykłady źródeł światła opisuje sposób wykazania, że światło rozchodzi się po liniach prostych 12.2. Odbicie światła. wskazuje kąt padania i odbicia od powierzchni gładkiej podaje prawo odbicia opisuje zjawisko rozproszenia światła na powierzchniach chropowatych 12.3. Obrazy w wytwarza obraz w zwierciadle podaje cechy obrazu wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym objaśnia zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca rysuje konstrukcyjnie obraz rysuje konstrukcyjnie 28. 29. 30. - 10 - Potrafię: wyjaśnić i opisać różne źródła światła. podać wartość prędkości światła w próżni. wyjaśnić powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła. Potrafię: podać przykłady zjawiska odbicia i rozpraszania światła. przytoczyć prawo odbicia. Potrafię: Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia zwierciadłach płaskich DOPUSZCZAJĄCĄ płaskim 12.4. Obrazy w zwierciadłach kulistych szkicuje zwierciadło kuliste wklęsłe wytwarza obraz w zwierciadle kulistym wklęsłym wskazuje praktyczne zastosowania zwierciadeł kulistych wklęsłych 12.5. Zjawisko załamania światła na granicy dwóch ośrodków podaje przykłady występowania zjawiska załamania światła 12.6. Przejście światła przez pryzmat. Barwy 12.7. Soczewki 31. 34. Cele lekcji BARDZO DOBRĄ obraz dowolnej figury w zwierciadle płaskim opisuje oś optyczną główną, ognisko, ogniskową i promień krzywizny zwierciadła wykreśla bieg wiązki promieni równoległych do osi optycznej po jej odbiciu od zwierciadła wymienia cechy obrazów otrzymywanych w zwierciadle kulistym doświadczalnie bada zjawisko załamania światła i opisuje doświadczenie (9.11) szkicuje przejście światła przez granicę dwóch ośrodków i oznacza kąt padania i kąt załamania rysuje konstrukcyjnie obrazy w zwierciadle wklęsłym objaśnia i rysuje konstrukcyjnie ognisko pozorne zwierciadła wypukłego wyjaśnia pojęcie gęstości optycznej (im większa szybkość rozchodzenia się światła w ośrodku tym rzadszy ośrodek) opisuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia wyjaśnia budowę światłowodów opisuje ich wykorzystanie w medycynie i do przesyłania informacji rozpoznaje tęczę jako efekt rozszczepienia światła słonecznego wyjaśnia rozszczepienie światła w pryzmacie posługując się pojęciem „światło białe” opisuje światło białe, jako mieszaninę barw wyjaśnia pojęcie światła jednobarwnego (monochromatycznego) i prezentuje je za pomocą wskaźnika laserowego wyjaśnia, na czym polega widzenie barwne wyjaśnia działanie filtrów optycznych posługuje się pojęciem ogniska, opisuje bieg promieni doświadczalnie znajduje oblicza zdolność 32. 33. SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ powstającego w zwierciadle punktu lub odcinka w płaskim zwierciadle płaskim - 11 - wyjaśnić powstawanie obrazu pozornego w zwierciadle płaskim. wymienić zastosowanie zwierciadeł płaskich. Potrafię: wyjaśnić skupienie promieni w zwierciadle kulistym. posługiwać się pojęciami ogniska i ogniskowej. konstruować obrazy wytworzone przez zwierciadło wklęsłe. Potrafię: wyjaśnić pojęcie gęstości optycznej ośrodka. opisać jakościowo bieg promieni przy przejściu światła z ośrodka rzadszego do gęstszego optycznie i odwrotnie. Potrafię: opisać zjawisko rozszczepienia światła za pomocą pryzmatu. opisać światło białe jako mieszaninę światła o różnych barwach, a światło lasera jako światło jednobarwne. Potrafię: Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia skupiające i rozpraszające DOPUSZCZAJĄCĄ ogniskowej i osi głównej optycznej 37, 38 39-45 46 Cele lekcji BARDZO DOBRĄ skupiającą soczewki ze 1 wzoru z = i wyraża ją f w dioptriach 12.8. Otrzymywanie obrazów za pomocą soczewek. Wady wzroku. Krótkowzroczność i dalekowzroczność wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie (9.14) podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do korygowania każdej z wad wzroku rysuje konstrukcje obrazów wytworzonych przez soczewki skupiające rozróżnia obrazy rzeczywiste, pozorne, proste, odwrócone, powiększone, pomniejszone wyjaśnia, na czym polegają wady wzroku: krótkowzroczności i dalekowzroczności opisuje zasadę działania prostych przyrządów optycznych (lupa, oko) rysuje konstrukcje obrazów wytworzonych przez soczewki rozpraszające wyjaśnia zasadę działania innych przyrządów optycznych np. aparatu fotograficznego) podaje znak zdolności skupiającej soczewek korygujących krótkowzroczność i dalekowzroczność 12.9. Porównanie rozchodzenia się fal mechanicznych i elektromagnetycznych. Maksymalna szybkość przekazywania informacji wymienia ośrodki, w których rozchodzi się każdy z tych rodzajów fal porównuje szybkość rozchodzenia się obu rodzajów fal wyjaśnia transport energii przez fale sprężyste i elektromagnetyczne porównuje wielkości fizyczne opisujące te fale i ich związki dla obu rodzajów fal opisuje mechanizm rozchodzenia się obu rodzajów fal wymienia sposoby przekazywania informacji i wskazuje rolę fal elektromagnetycznych • opowiedzieć o odkryciach Kopernika, Keplera i Newtona, • przedstawić główne założenia teorii heliocentrycznej Kopernika, • podać treść I i II prawa Keplera, • uzasadnić, dlaczego 35. 36. SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ równoległych do osi ognisko i mierzy ogniskową optycznej, przechodzących soczewki skupiającej przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą opisać bieg promieni równoległych do osi optycznej i przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą posługiwać się pojęciami ogniska i ogniskowej. Potrafię: skonstruować geometrycznie obrazy wytworzone przez soczewki skupiające i rozpraszające. rozróżniać obrazy rzeczywiste i pozorne, proste, odwrócone pomniejszone i powiększone. wyjaśnić przyczynę krótkowzroczności i dalekowzroczności. opisać rolę soczewek w ich korygowaniu. Potrafię: wymienić cechy wspólne i różnice między falami mechanicznymi i elektromagnetycznymi. Powtórzenie i sprawdzian wiedzy i umiejętności Przygotowanie do egzaminu, Trochę historii, czyli o odkryciach Kopernika, Keplera i o - 12 - Potrafię: opowiedzieć o odkryciach Koperni- Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia DOPUSZCZAJĄCĄ • geniuszu Newtona. O Newtonie i prawie powszechnej grawitacji • • O ruchu po okręgu i jego przyczynie • . • 47 • Siła grawitacji jako siła dośrodkowa. III prawo Keplera. Ruchy satelitów • wskazać siłę grawitacji, którą oddziałują na siebie Słońce i planety oraz planety i ich księżyce jako siłę dośrodkową, • posługiwać się pojęciem satelity geostacjonarnego. • podać treść III prawa Keplera, • opisywać ruch sztucznych satelitów, • posługiwać się pojęciem pierwszej prędkości kosmicznej, • uzasadnić użyteczność satelitów geostacjonarnych. • stosować III prawo Keplera do opisu ruchu planet Układu Słonecznego, • wyprowadzić wzór na wartość pierwszej prędkości kosmicznej i objaśnić jej sens fizyczny, • obliczyć wartość pierwszej prędkości kosmicznej. Co to znaczy, że ciało jest w stanie nieważkości? • podać przykłady ciał znajdujących się w stanie nieważkości. • podać przykłady doświadczeń, w których można obserwować ciało w stanie nieważkości. • wyjaśnić, na czym polega stan nieważkości, • wykazać, przeprowadzając odpowiednie rozumowanie, 48 49 SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ opisać ruchy planet, podać • zapisać i zinterpretować wzór treść prawa powszechnej przedstawiający wartość siły grawitacji, grawitacji, narysować siły • obliczyć wartość siły oddziaływania grawitacyjnego przyciągania grawitacyjnego dwóch kul dwóch jednorodnych kul, jednorodnych, • wyjaśnić, dlaczego objaśnić wielkości dostrzegamy skutki występujące we wzorze przyciągania przez Ziemię otaczających nas . przedmiotów, a nie obserwujemy skutków ich wzajemnego oddziaływania grawitacyjnego. opisać ruch jednostajny po • opisać zależność wartości okręgu, siły dośrodkowej od masy posługiwać się pojęciem i szybkości ciała okresu i pojęciem poruszającego się po okręgu częstotliwości, oraz od promienia okręgu, wskazać siłę dośrodkową • podać przykłady sił jako przyczynę ruchu po pełniących funkcję siły okręgu. dośrodkowej. - 13 - Cele lekcji BARDZO DOBRĄ hipoteza Newtona o jedności Wszechświata umożliwiła wyjaśnienie przyczyn ruchu planet, • rozwiązywać zadania obliczeniowe, stosując prawo grawitacji. • obliczać wartość siły dośrodkowej, • obliczać wartość przyspieszenia dośrodkowego, • rozwiązywać zadania obliczeniowe, w których rolę siły dośrodkowej odgrywają siły o różnej naturze. • stosować III prawo Keplera do opisu ruchu układu satelitów krążących wokół tego samego ciała, • zaplanować, wykonać i wyjaśnić doświadczenie pokazujące, że w stanie nieważkości nie można ka, Keplera i Newtona, opisać ruchy planet, podać treść prawa powszechnej grawitacji, narysować siły oddziaływania grawitacyjnego dwóch kul jednorodnych, Potrafię: opisać ruch jednostajny po okręgu, posługiwać się pojęciem okresu i pojęciem częstotliwości, wskazać siłę dośrodkową jako przyczynę ruchu po okręgu. Potrafię: wskazać siłę grawitacji, którą oddziałują na siebie Słońce i planety oraz planety i ich księżyce jako siłę dośrodkową, posługiwać się pojęciem satelity geostacjonarnego. Potrafię: wyjaśnić, na czym polega stan nieważkości, Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 Nr lekcji Omawiane zagadnienia DOPUSZCZAJĄCĄ SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ DOBRĄ że przedmiot leżący na podłodze windy spadającej swobodnie jest w stanie nieważkości. Jak zmierzono odległości od Ziemi do Księżyca, planet i gwiazd? • wymienić jednostki odległości używane w astronomii, • podać przybliżoną odległość Księżyca od Ziemi (przynajmniej rząd wielkości). • opisać zasadę pomiaru odległości od Ziemi do Księżyca, planet i najbliższej gwiazdy, • wyjaśnić, na czym polega zjawisko paralaksy, • posługiwać się pojęciem kąta paralaksy geocentrycznej i heliocentrycznej, • zdefiniować rok świetlny i jednostkę astronomiczną. Księżyc – nasz naturalny satelita • opisać warunki, jakie panują na powierzchni Księżyca. • wyjaśnić powstawanie faz Księżyca, • podać przyczyny, dla których obserwujemy tylko jedną stronę Księżyca. Świat planet • wyjaśnić, skąd pochodzi nazwa „planeta”, • wymienić planety Układu Słonecznego. • opisać ruch planet widzianych z Ziemi, • wymienić obiekty wchodzące w skład Układu Słonecznego. 50 51 52 - 14 - Cele lekcji BARDZO DOBRĄ zmierzyć wartości ciężaru ciała. • obliczyć odległość od Ziemi do Księżyca (lub najbliższych planet), znając kąt paralaksy geocentrycznej, • obliczyć odległość od Ziemi do najbliższej gwiazdy, znając kąt paralaksy heliocentrycznej, • dokonywać zamiany jednostek odległości stosowanych w astronomii. • podać warunki, jakie muszą być spełnione, by doszło do całkowitego zaćmienia Słońca, • podać warunki, jakie muszą być spełnione, by doszło do całkowitego zaćmienia Księżyca. • wyrażać kąty w minutach i sekundach łuku. • wyjaśnić, dlaczego planety widziane z Ziemi przesuwają się na tle gwiazd, • opisać planety Układu Słonecznego. • wyszukać informacje na temat rzymskich bogów, których imionami nazwano planety. • wyjaśnić, dlaczego zaćmienia Słońca i Księżyca nie występują często, • objaśnić zasadę, którą przyjęto przy obliczaniu daty Wielkanocy. wykazać, przeprowadzając odpowiednie rozumowanie, że przedmiot leżący na podłodze windy spadającej swobodnie jest w stanie nieważkości. Potrafię: wymienić jednostki odległości używane w astronomii, podać przybliżoną odległość Księżyca od Ziemi (przynajmniej rząd wielkości). Potrafię: opisać warunki, jakie panują na powierzchni Księżyca. podać warunki, jakie muszą być spełnione, by doszło do całkowitego zaćmienia Słońca, podać warunki, jakie muszą być spełnione, by doszło do całkowitego zaćmienia Księżyca. Potrafię: wyjaśnić, skąd pochodzi nazwa „planeta”, wymienić planety Układu Słonecznego. Społecznego Gimnazjum Edukacji Europejskiej w Kamiennej Górze Rok szkolny 2016/2017 W nawiasach podano numery doświadczeń obowiązkowych zgodnie z podstawą programową. - 15 -
