Książka abstraktów - Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich

Transkrypt

MATERIAŁY
XXIII KONFERENCJI NAUKOWEJ
INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO
Dobczyce 20-22 czerwca 2016
MATERIAŁY
Dobczyce, 20-22 czerwca 2016
ORGANIZATORZY
POLSKA AKADEMIA NAUK
ODDZIAŁ W KRAKOWIE
Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi
UNIWERSYTET ROLNICZY im. Hugona
Kołłątaja w Krakowie
INSTYTUT INŻYNIERII ROLNICZEJ
I INFORMATYKI
Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki
UR w Krakowie
KATEDRA INŻYNIERII SANITARNEJ
I GOSPODARKI WODNEJ
Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji
UR w Krakowie
Konferencja Naukowa została objęta honorowym
patronatem Wójta Gminy Raciechowice
Marka Gabzdyla
2
MATERIAŁY
KOMITET NAUKOWY
prof. dr hab. inż. Jerzy Gruszczyński
Redaktor Naczelny czasopisma „Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich”
prof. dr hab. inż. Stanisław Krzanowski
Przewodniczący Komisji Technicznej Infrastruktury Wsi PAN
prof. dr hab. inż. Jan Pawełek
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
prof. dr hab. inż. Stanisław Węglarczyk
Politechnika Krakowska
prof. dr hab. inż. Jacek Żarski
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
prof. dr hab. inż. Stanisław Rolbiecki
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
prof. dr hab. inż. Antoni T. Miler
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
dr hab. inż. Andrzej Woźniak prof. UEK
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
dr hab. inż. Jacek Salamon
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
KOMITET ORGANIZACYJNY
dr Anna Krakowiak-Bal
dr inż. Jakub Sikora
dr inż. Mateusz Malinowski
dr inż. Stanisław Famielec
dr inż. Maciej Gliniak
3
MATERIAŁY
TEMATYKA KONFERENCJI
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Infrastruktura wodno-ściekowa
Energetyka i paliwa
EKOLOGIA I OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH
Kształtowanie środowiska i ochrona przyrody
Chemia w inżynierii środowiska
Gospodarka odpadami
ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH
Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich
Zagospodarowanie przestrzenne obszarów wiejskich
4
MATERIAŁY
RAMOWY PROGRAM KONFERENCJI
PONIEDZIAŁEK 20.06.2016
11.00 Rejestracja uczestników
14.00 Otwarcie konferencji, Przywitanie gości, I Sesja Plenarna
16.00 I Sesja Referatowa
17.15 I Sesja Posterowa
18.00 II Sesja Referatowa
WTOREK 21.06.2016
9.30
III Sesja Referatowa
11.15 II Sesja Posterowa
12.00 IV Sesja Referatowa
14.00 II Sesja Plenarna
15.30 V Sesja Referatowa
16.30 I Wyjazd Studyjny
ŚRODA 22.06.2016
9.30
Zakończenie konferencji
10.00 II Wyjazd Studyjny – Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów
w Krakowie
Szczegółowy program konferencji znajduje się na stornie internetowej
www.infraeco.pl
5
MATERIAŁY
REFERATY
MATERIAŁY
ZMIENNOŚĆ WARUNKÓW ANEMOMETRYCZNYCH W WYBRANYM
REGIONIE AGLOMERACJI KRAKOWSKIEJ
Małgorzata Antoniak, Maciej Gliniak1, Zbigniew Zuśka2, Janusz Miczyński2
Uniwersytet Rolniczy, Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki, Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki,
Zakład Infrastruktury Technicznej i Ekoenergetyki, [email protected]
2
Uniwersytet Rolniczy, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza,
[email protected], [email protected]
1
W prezentacji przedstawiono problematykę wpływu szorstkości podłoża na powstawanie
oporów przepływu powietrza i występowanie zjawiska tarcia kinetycznego. Są to dwa główne
czynniki wpływające na hamowanie prędkości wiatru, brak przewietrzania terenów zabudowanych
oraz stagnację zanieczyszczeń nad wspomnianymi obszarami. W pracy przedstawiono wyniki
autorskich pomiarów terenowych, które przeprowadzono podczas pogody słonecznej oraz
deszczowej. Pomiary przeprowadzono na odcinku rzeki Rudawy, znajdującej się granicach miasta
Krakowa. Prędkość wiatru została zmierzona we wszystkich założonych punktach pomiarowych.
Najbliższe otoczenie punktów było zróżnicowane pomiędzy sobą stopniem zwartości zabudowy.
Dodatkowo sprawdzono wpływ zmian kształtu i średnicy zastępczej profilu pomiarowego na
wielkość powstającego oporu przepływu oraz tarcia. Na podstawie przeprowadzonych badań
uznano, że najbardziej optymalnym typem zabudowy wokół doliny rzeki Rudawy jest zabudowa w
układzie równoleżnikowym. Brak obiektów budowlanych na drodze którą przepływa strumień
powietrza, kształtuje odpowiednie warunki do przewietrzania Miasta, a tym samym do
oczyszczania powietrza z zanieczyszczeń.
7
MATERIAŁY
DETERMINATION OF THE POTENTIAL BIOGAS ENERGY
PRODUCTION AMOUNTS AND AREAS IN THE TIGRIS BASIN
USING GIS
Ozan Artun1, Atilgan Atilgan2, Burak Saltuk3
1
Cukurova University in Adana
Süleyman Demirel University in Isparta
3
Siirt University
2
The increasing world population renders the developed energy sources of the industry
insufficient, and existing energy sources become expensive. It is anticipated that the energy
deficit will further increase in the future. Scientists are in search of new energy sources in the
face of this fact. It is considered that the cattle breeding potential of the Southeastern Anatolia
Region may increase both as a result of state supports and arable lands. Determining the potential
biogas energy production areas of the Southeastern Anatolia Region in terms of cattle breeding is
possible with the use of today’s knowledge and technology. With this study, it was aimed to
determine the obtainable biogas energy fields and the current situation for the provinces in the
Tigris Basin (Diyarbakir, Mardin, Siirt, Batman, Sirnak). The number of cattle in the basin for
2015 was benefited from in this framework. The boundaries of the research provinces were drawn
using ARCMAP 10.0 software by making geographical corrections. In order for the inquiries of
each province to be made independently from other provinces, all boundaries were divided on the
basis of provinces, districts and villages as separate layers. These data constitute the main material
of the study. The number of cattle was entered into the database of Geographical Information
System (GIS), and the obtainable potential biogas energy production areas were determined
considering the amount of waste that will be left in the environment by cattle. The finding that
a total of 2809939 tons of annual wet manure can be obtained in the study area was obtained.
It was determined that a total of 1175913 MJ biogas energy amount can be obtained per year
from this wet manure. Furthermore, the project created with a cartographic base, the geographical
correction of which was made, was assessed in accordance with the purpose of this study in the
database, and the areas that are suitable, non-suitable or partially suitable for biogas energy
production areas were determined.
8
MATERIAŁY
WPŁYW PROMIENIOWANIA MIKROFALOWEGO I UV NA
WŁAŚCIWOŚCI HYDROŻELI CHITOZANOWYCH
Katarzyna Bialik-Wąs, Sonia Kudłacik, Anna Drabczyk, Bożena Tyliszczak
Politechnika Krakowska, Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej,
Katedra Chemii i Technologii Polimerów, [email protected]
W prezentowanej pracy porównano wpływ promieniowania mikrofalowego i UV na
przebieg reakcji sieciowania hydrożeli chitozanowych. W dobie zrównoważonego rozwoju
i zgodnie z zasadami zielonej chemii, zastosowanie promieniowania mikrofalowego
i promieniowania UV w reakcjach otrzymywania hydrożeli wydaje się interesującym
rozwiązaniem w porównaniu do tradycyjnych metod syntezy związków wielkocząsteczkowych.
Syntezy prowadzono zarówno w oparciu o chitozan komercyjny, jak i Beetosan – chitozan
pochodzący z pszczół z osypu zimowego oraz dla układów mieszanych chitozan – Beetosan.
Hydrożele chitozanowe należą do grupy materiałów biodegradowalnych, biokompatybilnych oraz
nietoksycznych, dlatego też znajdują szerokie zastosowanie w kosmetyce, biotechnologii,
biomedycynie, medycynie i farmacji. Otrzymane materiały hydrożelowe zostały poddane
badaniom zdolności pęcznienia i badaniom inkubacyjnym w wodzie destylowanej oraz
symulowanych płynach ustrojowych. Ponadto, dla wybranych układów określono morfologię
powierzchni przy użyciu skaningowego mikroskopu elektronowego. Wyznaczono również kąty
zwilżania θ metodą geometryczną poprzez naniesienie kropli cieczy na powierzchnię badanego
materiału.
Podziękowania
Badania realizowane w ramach projektu LIDER/033/697/L-5/13/NCBR/2014 finansowane przez
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR).
9
MATERIAŁY
WPŁYW ZAKRESU ROBÓT REGULACYJNYCH NA ZMIANY
EKOLOGICZNE W KORYCIE CIEKU
Elżbieta Bondar-Nowakowska, Justyna Hachoł
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska,
[email protected], Justyna.hachoł@up.wroc.pl
W pracy przyjęto hipotezę badawczą: „istnieje silna korelacja między poziomem
złożoności technicznej robót regulacyjnych a skutkami przyrodniczymi wykonanych robót”.
W celu weryfikacji tej hipotezy wykonano badania terenowe oraz analizy statystyczne.
Badania terenowe przeprowadzono na małych i średnich ciekach nizinnych. W ciekach
tych wyznaczono odcinki przekształcone w wyniku robót regulacyjnych. Ocenę wpływu zakresu
wykonanych robót na elementy przyrodnicze systemu koryta cieku, określono na podstawie
analizy zmian pięciu wskaźników biologicznych. W celu wyznaczenia tych wskaźników, na
każdym odcinku badawczym, zidentyfikowano gatunki naczyniowych roślin wodnych oraz
określono stopień pokrycia przez nie dna.
Wyniki badań, wykazały, że roboty regulacyjne, miały zróżnicowany wpływ na stan
koryta, wyrażony przez rozpatrywane wskaźniki Zmiany ich, rozpatrywane w odniesieniu do
nieuregulowanych odcinków koryt, były zarówno korzystne jak i niekorzystne. W związku
z tym, przyjęta w pracy hipoteza badawcza nie została zweryfikowana pozytywnie.
Przeprowadzone badania wykazały, nie można określić wskaźnika biologicznego, którego wartość
wykazuje związek z zakresem ingerencji technicznej w korycie cieku.
10
MATERIAŁY
ANALIZA ZMIENNOŚCI DOPŁYWU ŚCIEKÓW DO OCZYSZCZALNI
DLA AGLOMERACJI DĘBICA
Krzysztof Chmielowski, Piotr Bugajski, Ewa Wąsik, Agnieszka Cupak
1
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji,
Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej, [email protected]
W pracy dokonano analizy zmienności dopływu ścieków do oczyszczalni w Dębicy.
W tym celu określono podstawowe statystyki opisowe dotyczące dopływu ścieków do
oczyszczalni. Przedstawiono szczegółowe dobowe dopływy ścieków surowych do oczyszczalni
w Dębicy w latach 2019-2015 na tle wartości dopuszczalnej z pozwolenia wodno-prawnego oraz
wartości średniej. Określono średnie dobowe wartości przepływów ścieków dla poszczególnych
miesięcy roku dla okresu 2009-2015. Dokonano zestawienia średnich dobowych przepływów
ścieków w poszczególnych latach badanego okresu. Zestawiono średnie dobowe wartości
przepływów ścieków w poszczególnych dniach tygodnia dla okresu 2009-2015. Ponadto
pozyskano dane opadowe ze stacji w Tarnowie (najbliższa stacja opadowa od badanego obiektu)
i na tej podstawie określono średnie wartości dobowego opadu atmosferycznego dla
poszczególnych miesięcy w latach 2009-2015. Dokonano podziału dób okresu badawczego ze
względu na wielkość opadów atmosferycznych na 7 zasadniczych grup. Określono wpływ
opadów atmosferycznych na ilość ścieków dopływających do badanego obiektu. Stwierdzono
znaczący wpływ opadów atmosferycznych na dopływ ścieków do oczyszczalni w Dębicy.
11
MATERIAŁY
PRZYCZYNY ZDARZEŃ DROGOWYCH W WOJEWÓDZTWIE
WIELKOPOLSKIM W LATACH 2011-2013
Andrzej Czerniak, Maria Leszczyńska, Antoni T. Miler
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Pomimo, ze w ostatnich latach na polskich drogach odnotowuje się coraz mniej
wypadków i kolizji drogowych ważna jest identyfikacja najistotniejszych przyczyn. W pracy
analizowano 34 przyczyny zdarzeń drogowych odnotowanych przez policję w województwie
wielkopolskim w latach 2011-2013. Grupowania wydzielonych 34 przyczyn zdarzeń drogowych
(wypadków i kolizji - odpowiednio X1, ..., X34) wykonano z zastosowaniem hierarchicznej
analizy skupień metodą najbliższego sąsiedztwa z zastosowaniem euklidesowej miary odległości,
w czterowymiarowej przestrzeni cech (liczba wypadków - LW, liczba zabitych - LZ, liczba
rannych, w tym lekko rannych w kolizjach - LR, liczba kolizji - LK). Obliczenia wykonano przy
użyciu pakietu Statistica ver. 12. Przeprowadzone badania wykazały, że najczęstszą zdarzeń
drogowych przyczyną były zderzenia boczne pojazdów oraz zderzenie tylne pojazdów,
nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu, niedostosowanie prędkości do warunków ruchu
i niezachowanie bezpiecznej odległości miedzy pojazdami. Najechanie na drzewo było dopiero
19-tą (na 34 analizowane przyczyny) lecz zdarzenia te były bardzo tragiczne w skutkach (8%
zdarzeń śmiertelnych).
12
MATERIAŁY
CHARAKTERYSTYKA HYBRYDOWYCH MATERIAŁÓW
HYDROŻELOWYCH
Anna Drabczyk, Sonia Kudłacik, Katarzyna Bialik-Wąs, Bożena Tyliszczak
Hydrożele (in. superabsorbenty) należą do grupy polimerów, która ostatnimi czasy staje
się coraz bardziej popularna. Związki te znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach ze
szczególnym uwzględnieniem medycyny oraz farmacji. W niniejszej pracy dokonano syntezy
hydrożeli na bazie chitozanu, a ich matrycę zmodyfikowano produktami pochodzenia naturalnego
(tj. ekstraktem z szałwii i pyłkiem pszczelim) oraz nanocząstkami złota bądź srebra. Otrzymane
hydrożele zbadano pod kątem zdolności sorpcyjnych, jak również określono ich tendencję do
degradacji w symulowanych płynach ustrojowych. Ponadto, określono zwilżalność
zsyntezowanych materiałów. Na podstawie uzyskanych wyników potwierdzono, że wprowadzenie
dodatków do matrycy hydrożelowej ma wpływ na właściwości fizyko-chemiczne badanych
materiałów.
Badania wspierane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
(Grant Lider/033/697/L-5/13/NCBR/2014)
13
MATERIAŁY
CHARAKTERYSTYKA I SPOSOBY ZAGOSPODAROWANIA
STRUŻYN – ODPADÓW Z PROCESU STRUGANIA SKÓR
W ZAKŁADACH GARABRSKICH
Stanisław Famielec
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki,
Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki, [email protected]
Podczas procesów garbowania skór powstaje znaczna ilość odpadów stałych – ok.
60-70% masy skór surowych. Strużyny są odpadem powstającym w procesach wykańczania skór
podczas wyrównywania grubości skór garbowanych. Ich zagospodarowanie jest problematyczne,
gdyż charakteryzują się znaczną zawartością wilgoci (nawet do 50%) oraz obecnością związków
chromu(III) pochodzących z procesu tzw. właściwego garbowania (stabilizacji włókien
kolagenowych w skórze z cząsteczkami garbników chromowych). W referacie zaprezentowane
zostanie charakterystyka fizykochemiczna strużyn, jak również możliwości ich zagospodarowania,
zarówno stosowane w przemyśle oraz znajdujące się w fazie badań. Szczególna uwaga zwrócona
zostanie na metody termiczne unieszkodliwiania tych odpadów z uwzględnieniem możliwości
odzysku chromu w popiołach.
14
MATERIAŁY
WPŁYW WILGOTNOŚCI NAWIERZCHNI NA NOŚNOŚĆ
DROGI LEŚNEJ
Sylwester M. Grajewski
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Leśny, Katedra Inżynierii Leśnej, [email protected]
W ramach pracy badano wpływ wzrostu wilgotności warstw konstrukcji nawierzchni na
parametry nośności drogi leśnej o nawierzchni twardej nieulepszonej. Wybrany odcinek
doświadczalny podzielono na trzy sekcje badawcze (A, B, C), które zalano po pierwszej dobie
pomiarów trzema różnymi dawkami wody w ilości 10 (sekcja A), 20 (sekcja B) i 30 mm (sekcja
C). W kolejnych dwóch dobach dokonano ustalenia wilgotności warstw konstrukcji nawierzchni
drogi (warstwy ścieralnej, podbudowy zasadniczej i pomocniczej) oraz wykonano pomiary lekką
płytą dynamiczną (Evd, s/v) i płytą statyczną (E1 , E2 , Io). Uzyskane uśrednione wyniki badań
jednoznacznie wskazują na negatywny wpływ wzrostu wilgotności warstw nawierzchni (będących
konsekwencją, np. intensywnych opadów deszczu) na nośność drogi leśnej oraz parametry
zagęszczenia jej warstw. W drugiej dobie od zalania wodą zarejestrowano obniżenie wartości
badanych modułów średnio o 16 (E2 ) do 25% (Evd) oraz spadek zagęszczenia o 16 (s/v) i 4% (Io).
15
MATERIAŁY
ANALIZA ZYSKÓW CIEPŁA Z HELIOAKTYWNYCH ELEMENTÓW
W BUDYNKU O KONSTRUKCJI SZKIELETOWEJ
Piotr Herbut, Sabina Angrecka, Grzegorz Nawalany, Paweł Sokołowski
Katedra Budownictwa Wiejskiego, [email protected]
System zysków bezpośrednich ze słońca w budynkach mieszkalnych polega on na
maksymalnym pozyskiwaniu promieniowania słonecznego przenikającego przez przeszklone
przegrody. Najpowszechniejszymi systemami do biernego pozyskiwania ciepła są: okna, przegrody
akumulacyjno kolektorowe, ogrody zimowe.
Celem pracy była analiza trzech przyjętych rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych
służących do biernego pozyskiwania ciepła słonecznego w modelowym budynku o konstrukcji
szkieletowej pod kątem zapotrzebowania na energie grzewczą. Zakres badań obejmował na
wykonanie dokumentacji technicznej oraz niestacjonarną analizę energetyczną budynku. Jako
kryterium rozstrzygające o wyborze najkorzystniejszego systemu biernego pozyskiwania energii
słonecznej został przyjęty wskaźnik ilości energii którą można zaoszczędzić na 1 m2 powierzchni
użytkowej budynku.
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że najefektywniejszym systemem
pozyskującym energię cieplną ze słońca są duże przeszklenia okienne na południowej ścianie
budynku. Dzięki zastosowaniu takiego rozwiązania można ograniczyć zużycie energii grzewczej
w budynku modelowym nawet o 14% przy jego prawidłowej lokalizacji względem stron świata.
16
MATERIAŁY
PROEKOLOGICZNE SILNIKI ELEKTRYCZNE MAŁEJ MOCY DO
NAPĘDU URZĄDZEŃ W GOSPODARSTWACH ROLNYCH
I INSTALACJACH KOMUNALNYCH
Paweł Idziak, Mariusz Barański
Politechnika Poznańska, Instytut Elektrotechniki i Elektroniki Przemysłowej,
Zakład Mechatroniki i Maszyn Elektrycznych,
[email protected], [email protected]
W artykule przedstawiono najważniejsze przyczyny wywołujące straty energii w obwodach
magnetycznych maszyn elektrycznych. Zaprezentowano nową konstrukcję silnika indukcyjnego
synchronizowanego. Wyznaczono i porównano podstawowe parametry użytkowe dwóch konstrukcji:
maszyny indukcyjnej z wirnikiem klatkowym (IM) i zaprojektowanej maszyny z wirnikiem
z magnesami trwałymi oraz klatką rozruchową (maszyna indukcyjna synchronizowana
z samodzielnym rozruchem - LSPMSM). Parametry użytkowe wyznaczono dla pracy w stanach
ustalonych. W obu konstrukcjach wykorzystano stojan silnika indukcyjnego typu Sg 100L-4B
o mocy 3 kW. W silniku synchronicznym zastosowano klatkę rozruchową wykonaną z miedzi.
Wykazano, że silnik LSPMSM zasilany z ogólnodostępnej sieci elektrycznej wykazuje
sprawność ok. 5% większą niż silnik klasyczny. Zbadano wpływ zmiany częstotliwości napięcia
zasilającego na pracę obu konstrukcji tzn. na sprawność, współczynnik mocy i prąd pobierany
z sieci. Badania wykazały, że silnik LSPMSM może stanowić zamiennik silnika indukcyjnego.
Wykazano, że występujące w nowej konstrukcji pulsacje momentu (moment zaczepowy) nie
zwiększają zagrożeń dla środowiska. Badania wykazały, że maszyny tego typu nie powinny
pracować bez obciążenia. Nadają się one do pracy np. w systemach pompowych i grzewczowentylacyjnych.
17
MATERIAŁY
BUDOWA I FUNKCJONOWANIE PRZYDOMOWYCH OCZYSZCZALNI
ŚCIEKÓW W ŚWIETLE OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW
Bartosz Jawecki1, Joanna Marszałek2, Katarzyna Pawęska3, Marcin Sobota1,
Beata Malczewska3
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Architektury Krajobrazu, [email protected]
2
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wydział Przyrodniczo-Technologiczny
3
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Inżynierii Środowiska
1
Przedmiotem prezentacji są wymagania prawne stawiane budowie i eksploatacji
przydomowych oczyszczalni ścieków. Przedstawiono definicję i podstawowe rodzaje
przydomowych oczyszczalni. Zaprezentowano w jakich przypadkach można wyposażyć
nieruchomość w taką oczyszczalnię, m.in. brak kanalizacji oraz ograniczeń wynikających
z ustaleń aktów prawa miejscowego. Wyszczególniono przypadki, w których budowa
przydomowej oczyszczalni wymaga uzyskania pozwolenia na budowę i/lub pozwolenia
wodnoprawnego (w tym wymagania stawiane projektom) oraz innych zezwoleń wynikających
z przepisów szczególnych. Zaprezentowano wymagania techniczne jakie należy spełnić przy
lokalizowaniu indywidualnej oczyszczalni w obrębie działki budowlanej. Wskazano ograniczenie
wynikające m.in. z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, odnośnie budowy
przydomowych oczyszczalni ścieków. Przedstawiono standardy jakości ścieków oczyszczonych
wprowadzanych z przydomowych oczyszczalni do wód lub do ziemi z uwzględnieniem wymagań
jakie należy spełnić w zależności od ich położenia (w obrębie lub poza aglomeracją). Podano
przypadki, w których wymagane jest zgłoszenie eksploatacji przydomowej oczyszczalni
ścieków do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Stwierdzono, że część przydomowych
oczyszczalni ścieków, szczególnie tych położonych na terenie aglomeracji, może nie spełniać
współczesnych wymogów skuteczności oczyszczania ścieków odprowadzanych do wód, urządzeń
wodnych lub ziemi.
18
MATERIAŁY
WPŁYW ILOŚCI FOTOINICJATORA NA WŁAŚCIWOŚCI
I STRUKTURĘ MATRYCY HYDROŻELOWEJ
Sonia Kudłacik, Anna Drabczyk, Katarzyna Bialik-Wąs, Bożena Tyliszczak
W pracy przedstawiono syntezę materiałów hydrożelowych metodą fotopolimeryzacji.
Zsyntezowano szereg materiałów różniących się zawartością fotoinicjatora oraz przeprowadzono
badanie zdolności pęcznienia i inkubację. Wykonano pomiar kątów zwilżania i analizę
spektroskopową FT-IR. Na podstawie przeprowadzonych badań potwierdzono wpływ ilości
fotoinicjatora na budowę materiału polimerowego. Zsyntezowane materiały cechowały się różną
strukturą usieciowania, a co za tym idzie różnymi właściwościami. Możliwość modyfikacji
struktury stwarza większe możliwości w zastosowaniach tych materiałów.
Badania wspierane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
(Grant Lider / 033/697 / L -5/13 / NCBR/ 2014)
19
MATERIAŁY
GOSPODARKA ENERGETYCZNA W UPRAWACH POD OSŁONAMI –
WYBRANE PRZYKŁADY
Hubert Latała
Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Zakład Infrastruktury Technicznej i Ekoenergetyki,
[email protected]
Ze względu na wysokie koszty energetyczne w produkcji ogrodniczej pod osłonami
trwają ciągłe poszukiwania w ograniczeniach zużycia energii. Dotyczą one z jednej strony
ograniczenia strat ciepła, a po drugie, efektywniejszego wykorzystania dostępnych źródeł energii.
Wiele nowych rozwiązań, szczególnie związanych z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii
może być z powiedzeniem zastosowana w komercyjnych uprawach. Dotyczy to między innymi
wykorzystania nadmiaru ciepła powstałego w wyniku efektu cieplarnianego i jego akumulację
w złożu kamiennym lub rezerwuarze wodnym. Innym rozwiązaniem może być gromadzenie
energii w ciągu dnia powstałej w procesie fotoelektrycznej konwersji promieniowania
słonecznego w akumulatorze przemiany fazowej.
Gromadzenie nadwyżki ciepła w akumulatorze kamiennym przyczynia się do lepszej
gospodarki zawartością wody w powietrzu wewnątrz obiektu. Umożliwiając tym samym
utrzymanie parametrów mikroklimatu na wymaganym poziomie. Działanie takie wpływa
pozytywnie na zdrowotność roślin, jakość plonu i ogranicza użycie środków ochrony roślin.
Zastosowanie akumulacji energii pochodzącej z promieniowania słonecznego z użyciem
fotowoltaiki i akumulatora przemiany fazowej stanowi uzupełniające źródło ciepła. Jego
wykorzystanie w okresach niesprzyjających warunków termicznych szczególnie w nocy ogranicza
lub eliminuje pracę źródeł konwencjonalnych. Stosowanie tego typu rozwiązań wpływa również
na obniżenie emisji pyłów i gazów cieplarnianych.
20
MATERIAŁY
KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA TURYSTYCZNEGO
GMINY ZBĄSZYŃ
Marta Lisiak, Klaudia Borowiak, Ewelina Muńko
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Inżynierii Środowiska i Gospodarki Przestrzennej,
Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, [email protected], [email protected], [email protected]
Głównym celem pracy jest ocena możliwości poprawy zagospodarowania turystycznego
gminy Zbąszyń. Badania podzielono na dwa etapy. Pierwszy etap polegał na przeprowadzeniu
ankiety wśród mieszkańców oraz opracowaniu mapy walorów przyrodniczo-kulturowych gminy
Zbąszyń. Uzyskane rezultaty zostały uwzględnione podczas drugiego etapu, jakim było
opracowanie koncepcji zagospodarowania turystycznego omawianego obszar.
Przeprowadzone badania wskazały, że gmina Zbąszyń posiada głównie tereny o małych,
umiarkowanych lub dużych walorach przyrodniczych-kulturowych dzięki użytkom leśnym oraz
zbiornikom wodnym. Jednocześnie przeprowadzona wśród mieszkańców ankieta podkreśliła
niewystarczające zagospodarowanie turystyczne tych terenów i wskazała na konieczność
wytyczenia nowych szlaków rowerowych. Zaproponowano w związku z tym działania
wzbogacające zagospodarowanie turystyczne koncentrując się na zorganizowaniu miejsc
postojowych, oznakowaniu szlaków oraz promocji istniejących i projektowanych szlaków
turystycznych poprzez tablice oraz foldery informacyjne. Dodatkowo zaprojektowano dwa szlaki
rowerowe: łącznikowy o długości 18 km oraz lokalny o długości 39 km.
21
MATERIAŁY
OTRZYMYWANIE NANOCZASTEK METALICZNYCH W POLU
PROMIENIOWANIA MIKROFALOWEGO Z ZASTOSOWANIEM
WYBRANYCH SUBSTANCJI REDUKUJĄCO-STABILIZUJĄCYCH
Dagmara Malina, Klaudia Pluta, Agnieszka Sobczak-Kupiec, Anna Gąsior
Katedra Technologii Nieorganicznej i Biotechnologii Środowiska, [email protected]
W poszukiwaniu bardziej wydajnych i ekologicznych metod otrzymywania nanocząstek
metalicznych, coraz częściej zwraca się uwagę na możliwość zastosowania różnych czynników
fizycznych, wspomagających procesy syntezy nanometali.
Celem niniejszej pracy badawczej była próba otrzymania monodyspersyjnych
i stabilnych w czasie nanocząstek metalicznych na przykładzie nanosrebra i nanozłota.
Zastosowano metodę redukcji chemicznej wspomaganej promieniowaniem mikrofalowym.
Czynnikami różnicującymi były warunki prowadzenia reakcji oraz wpływ wybranych parametrów
na uzyskane nanomateriały, czyli rodzaj stabilizatora i reduktora, moc mikrofal, ciśnienie,
temperatura i czas reakcji. Kluczowym punktem badań była analiza spektrofotometryczna
i analiza rozkładu wielkości nanocząstek oraz określenie ich stabilności w czasie. W większości
przypadków otrzymać pożądany produkt, który jednak w zależności od warunków prowadzenia
procesu, charakteryzował się różną wielkością, stabilnością i stężeniem nanocząstek.
Niniejsza praca jest finansowana przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju nr umowy
LIDER//037/481/L-5/13/NCBR/2014 w ramach projektu LIDER.
22
MATERIAŁY
ANALIZA PROCESU STABILIZACJI TLENOWEJ FRAKCJI
PODSITOWEJ WYSORTOWANEJ ZE ZMIESZANYCH ODPADÓW
KOMUNALNYCH
Mateusz Malinowski
Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Zakład Infrastruktury Technicznej i Ekoenergetyki,
[email protected]
Celem badań była analiza procesu stabilizacji tlenowej odpadów (frakcji podsitowej)
z wykorzystaniem standardowego dna napowietrzającego, w tym: analiza zmian wybranych
parametrów fizykochemicznych w wyniku przetwarzania odpadów (między innymi straty
prażenia, zawartość węgla, azotu, wilgotności i gęstości odpadów). Ponadto celem badań było
określenie tempa samonagrzewania się odpadów w bioreaktorze oraz czasu trwania fazy
termofilnej, a także rozpoznanie zmian zachodzących w składzie gazów odlotowych z bioreaktora.
Badania przeprowadzono na odpadach pochodzących z obszarów wiejskich aglomeracji
krakowskiej w wydziałowym bioreaktorze BKB 100.
W ramach prowadzonych badań stwierdzono, iż rozkład temperatury wewnątrz
bioreaktora jest bardzo zróżnicowany, natomiast faza termofilna nie przebiega jednocześnie
w całej jego objętości. Podobnie jak w przypadku temperatury, zawartość tlenu i CO2 zmieniała się
w sposób intensywny w pierwszych dniach procesu w okresie lata i jesieni. Natomiast w okresie
wiosennym zmiany te przebiegały wolnej co mogłoby być spowodowane dużą zawartością
frakcji drobnej oraz niskim udziałem odpadów ulegających biodegradacji w składzie
morfologicznym tych odpadów.
Podziękowania
Badania zostały zrealizowane w ramach projektu BM-4629/WIPIE/2015.
23
MATERIAŁY
PRÓBA OCENY CZYNNIKÓW HYDROMETEOROLOGICZNYCH
WPŁYWAJĄCYCH NA WIELKOŚĆ WYDZIELAJĄCEGO SIĘ
POSUSZU NA OBSZARZE LASU ŁĘGOWEGO UROCZYSKA WARTA
Antoni T. Miler
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Leśny, Katedra Inżynierii Leśnej, 60-625 Poznań,
[email protected]
Uroczysko Warta stanowi jedno z najważniejszych skupisk lasów łęgowych w Polsce.
Regulacja rzek i ochrona przeciwpowodziowa przyczynia się niestety do ich degradacji.
W Polsce jedynie 0,2% całkowitej powierzchni zajmują lasy łęgowe. Wybudowanie
w środkowym biegu rzeki Warty zbiornika Jeziorsko przyczyniło się do zmiany reżimu rzeki
(ograniczenie powierzchni zalewów i ich częstotliwości). Wydaje się, iż zastosowanie prostych
systemów melioracyjnych – zastawek, progów, przepustów z klapami zwrotnymi, może
spowodować odtworzenie korzystnych warunków hydrologicznych. Wystąpi wtedy zwiększenie
pojemności retencyjnej starorzeczy, a wody gruntowe będą się utrzymywały na wyższym
poziomie przez dłuższy okres. Planowana budowa licznych zastawek na ciekach oraz
podpiętrzeń zbiorników wodnych to najtańsze metody zwiększania zasobów wodnych
w zlewniach. Budowa tych urządzeń technicznych bez wątpienia przyczyni się też do ochrony
bardzo wartościowych biotopów mokradłowych, pełniących głównie funkcje ochronną
i rekreacyjną. W niniejszej pracy przedstawiono wpływ czynników klimatycznych oraz stanów
wód powierzchniowych w starorzeczach i gruntowych na terenie uroczyska na wielkość
wydzielającego się posuszu.
24
MATERIAŁY
ROŚLINY NACZYNIOWE POBOCZA DROGOWEGO W PUSZCZY
NOTECKIEJ
Paweł Mizera1, Sylwester M. Grajewski2, Adrian Kasztelan3
2
3
1
This paper presents the edge effect of a very low-volume road on the belt of roadside
vegetation in the Notec Forest, Poland – one of the biggest compact forest complexes in Europe.
The aim of the study was a floristic characteristics of a roadside belt of a very
extensively exploited provincial road no. 150 (comparable to the main forest road) under the
conditions of coniferous forest sites in the Notecka Forest in Poland.
The observations were carried out in the vicinity of pine stands in the fresh coniferous
forest and fresh mixed coniferous forest sites. Twelve rectangular experimental sites 30 and 50
meters wide at a distance of 0 to 10 meters from the edge surfaces were established. 75 species
characteristic for the 13 phytosociological classes and 20 species associated devoided of the
diagnostic value were recognized in the roadside area. Native species dominated, where the most
numerous species belonged to meadow communities (Molinio-Arrhenatheretea) and ruderal
(Artemisietea vulgaris). Despite the significant participation of synanthropic plants, there was no
invasion of alien species.
25
MATERIAŁY
THE EFFECT IF MOISTURE OF SELECTED AUTOCLAVED AERATED
CONCRETES ON THEIR DRYING
Grzegorz Nawalany, Paweł Sokołowski, Piotr Herbut, Sabina Angrecka
University of Agriculture in Krakow, Faculty of Environmental Engineering and Land Surveying,
Department of Rural Building, [email protected]
The aim of the work was an analysis of the effect of selected autoclaved aerated
concretes (AAC) moisture on their drying. The scope of work comprised testing of: specific
density, bulk density, porosity, tightness and absorbability of the samples, as well as
determining the drying time of selected aerated concretes.
The tested material consisted of 60 cubic samples (10 x 10cm) of fly ash aerated concrete
and sand aerated concrete, types 400 and 600. The results of basic physical parameters of the
samples, such as: specific density, bulk density, porosity, tightness and absorbability were
presented in the paper. The test revealed that the rate of autoclaved aerated concrete drying
in the first place depends on its structure and the moisture content. The drying period of samples
soaked with water was the shortest for the type 600 sand aerated concrete. The longest drying
period was observed for the samples of type 600 fly ash aerated concrete. The results of conducted
analyses allowed to distinguish two phases of autoclaved aerated concretes drying: the first – up
to 10 days when an intensive decrease in mass wetness takes place and the second – from 10 to
25-40 days when a slow decline in mass wetness is observed.
26
MATERIAŁY
OCHRONA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH
W ASPEKCIE REALIZACJI MAŁYCH ELEKTROWNI WODNYCH
Agnieszka Operacz1, Tomasz Kotowski2
2
1
Nadrzędnym celem Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE jest ochrona wód
i środowiska wodnego dla przyszłych pokoleń. Wydzielone tzw. jednolite części wód
należy chronić, a przyszłym pokoleniom pozostawić w dobrym stanie ilościowym
i jakościowym. Inwestycje w energetykę odnawialną są wysoko cenione zarówno w skali
regionalnej, jak i skali globalnej, szczególnie ze względu na zmiany klimatyczne oraz
postępujące zanieczyszczenie środowiska. Krajowe doświadczenia w realizacji małych
elektrowni wodnych świadczą jednak o wysokim stopniu niejednoznaczności i budzą wiele
kontrowersji. Wpływ zarówno pozytywny, jak i negatywny realizacji MEW, jest wysoko
zależny od indywidualnej lokalizacji oraz od aktualnego stanu środowiska. W artykule
przedstawione zostały obowiązujące przepisy prawne oraz wskazane możliwe oddziaływania
przedsięwzięcia ograniczone do analizy wpływu na ochronę jednolitych części wód
podziemnych. Zarówno funkcjonowanie, a tym bardziej realizacja małych elektrowni wodnych
„od podstaw” wywiera wpływ na wody podziemne. W pracy przedstawiono zarówno pozytywne,
jak i potencjalnie negatywne aspekty realizacji takich przedsięwzięć w odniesieniu do ochrony
wód podziemnych.
27
MATERIAŁY
SKORUPY JAJ KURZYCH JAKO SUROWIEC DO PRODUKCJI
FOSFORANÓW WAPNIA
Klaudia Pluta, Dagmara Malina, Agnieszka Sobczak-Kupiec
Katedra Technologii Nieorganicznej i Biotechnologii Środowiska,
[email protected]
Wykorzystanie produktów ubocznych pochodzących z produkcji wyrobów spożywczych
i ferm wylęgowych, jakimi są skorupki jaj kurzych, stanowi interesującą alternatywę dla
klasycznych metod otrzymywania potencjalnego materiału implantacyjnego – fosforanów wapnia.
Popularność ceramiki hydroksyapatytowej w środowisku medycznym spowodowana jest
właściwościami jakimi obdarzone są te materiały tj. bioaktywność, biozgodność oraz
osteokonduktywność.
Celem badań było wykorzystanie skorupek jaj kurzych jako surowca do produkcji
fosforanów wapnia. Wstępnie oczyszczone skorupki zostały poddane jednostopniowej kalcynacji
w piecu komorowych w zmiennych warunkach temperaturowych, które miały na celu zbadanie
wpływu temperatury na właściwości finalnego produktu. Skorupki jaj kurzych zawierają w swym
składzie ok. 94% (m/m) węglanu wapnia, który w procesie termicznym ulega rozkładowi do
tlenku wapnia. Syntezę hydroksyapatytu przeprowadzono metodą mokrą, stosując jako substraty
zawiesinę wodorotlenku wapnia pozyskanego z produktu kalcynacji skorupek oraz roztwór kwasu
fosforowego(V). Otrzymane proszki poddano analizie fizykochemicznej potwierdzającej
występowanie hydroksyapatytu.
Niniejsza praca jest finansowana przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju nr umowy
LIDER//037/481/L-5/13/NCBR/2014 w ramach projektu LIDER.
28
MATERIAŁY
THE CONCEPT OF TOURISM ENRICHMENT POTENTIAL OF
WITKOWO COMMUNE CONCERNING GNIEZNO COUNTY AREA
Kinga Robaszkiewicz 1Marta Lisiak1, Klaudia Borowiak1, Jolanta Kanclerz2
1
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Instytut Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji
2
Celem pracy była ocena istniejącego potencjału turystycznego gminy Witkowo na
podstawie analizy porównawczej wskaźników określających jej potencjał turystyczny i potencjał
innych gmin leżących w granicach administracyjnych tego samego powiatu. Na tej podstawie
wskazano możliwości zwiększenia potencjału turystycznego i służących temu atrybutów. Jako
podstawę określenia istniejącego stanu zagospodarowania turystycznego i wizji wzbogacenia
możliwości jego rozwoju w gminie Witkowo zastosowano wielowymiarową analizę porównawczą
wartości syntetycznych. Zgodnie z obliczonymi miernikami, najwyższy potencjał turystyczny
posiada gmina Witkowo, przy wartości miernika syntetycznego równym 0,64. Zestawienie
zamyka gmina Niechanowo, dla której ogólny miernik wynosi zaledwie 0,23. Na podstawie
przeprowadzonej analizy zaproponowana została koncepcja przebiegu nowego szlaku
turystycznego w gminie Witkowo, modyfikująca potencjał turystyczny gminy i wpływająca na
polepszenie jakości infrastruktury turystycznej na jej obszarze.
29
MATERIAŁY
ANIMATED 3D TRAINING SOFTWARE – INNOVATIVE TOOL FOR
THE WEEE REUSE AND RECYCLING INDUSTRY
Bohdan Stejskal
1
Mendel University in Brno, Faculty of Agronomy, Department of Applied and Landscape Ecology,
[email protected]
Animated 3D training software is an innovative tool describing the dismantling process
step by step for 50 most common electrical appliances. The tool is intended for two groups of
WEEE reuse and recycling industry workers: low-skilled workers (including non-native, disabled
or marginalized workers) and corporate management personnel. The tool will be available from
the Internet in seven languages (English, German, French, Czech, Greek, Romanian and
Slovenian) and the basic version will be free of charge.
30
MATERIAŁY
WYZNACZANIE GRANIC DZIAŁEK ROLNYCH
Z WYKORZYSTANIEM BEZZAŁOGOWYCH SYSTEMÓW
LATAJĄCYCH
Grzegorz Stępień, Józef Sanecki, Andrzej Klewski , Krzysztof Beczkowski
Akademia Morska w Szczecinie
W pracy przedstawiono problematykę pomiarów geodezyjnych na terenach rolnych.
Nakreślono tradycyjne metody pomiarów i wskazano na przyczyny nieścisłości osiąganych
wyników tych pomiarów ze stanem faktycznym na gruncie. Przy ocenie niezgodności pomiarów
ze stanem faktycznym wykorzystano doświadczenia jednego z autorów (Beczkowski K.), który
jest biegłym sądowym. Wskazano na możliwość wykorzystania metod fotogrametrycznych do
wyznaczania granic działek i użytków, ze szczególnym uwzględnieniem Bezzałogowych
Systemów Latających (BSL). Opisano metody przetwarzania zdjęć pomiarowych pozyskanych
kamerami niemetrycznymi zamontowanymi na BSL. Wskazano na potrzebę samokalibracji
kamer, w wyniku której wyznaczane są ich elementy orientacji wewnętrznej, co w przypadku
dokładnie wyznaczonej osnowy fotogrametrycznej, podnosi dokładność opracowań końcowych –
Numerycznego Modelu (Pokrycia) Terenu i ortofotomapy. W celu uzyskania wysokich
dokładności wyznaczania elementów orientacji kamer pomiarowych w niniejszym opracowaniu
wykorzystano specjalnie zaprojektowaną polową osnowę fotogrametryczną. W eksperymencie
pomiarowym wykonano naloty fotogrametryczne dwoma rodzajami BSL – konstrukcją
wielowirnikową (pionowego startu) i płatowcem (lotu horyzontalnego), który dodatkowo
wyposażony był w pozycjonowanie GNSS środka rzutów z poprawkami w czasie rzeczywistym
(RTK). Przetworzenie danych z nalotów wykonano w trybach GNSS RTK bez fotopunktów,
GNSS z fotopunktami i GNSS bez fotopunktów. Następnie wyznaczono dokładności wszystkich
przetworzeń i odniesiono je do granic wykazanych na mapie zasadniczej.
31
MATERIAŁY
ZBIORNIKOWE OSADY DENNE – CENNY MATERIAŁ NAWOZOWY
CZY PROBLEMATYCZNY ODPAD?
Marek Tarnawski1, Agnieszka Baran2, Tomasz Koniarz3
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki,
[email protected]
2
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Rolniczo-Ekonomiczny, Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej,
[email protected]
3
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki,
[email protected]
1
Rolnicza utylizacja osadów dennych nieskażonych chemicznie i biologicznie może mieć
duże znaczenie przyrodniczo-ekologiczne i być najbardziej racjonalnym sposobem ich
wykorzystania.
Celem badań była ocena wpływu osadów dennych na plon i skład chemiczny kukurydzy
oraz właściwości gleby lekkiej.
W doświadczeniu wykorzystano osady pochodzące z czterech zbiorników. Osad
dodano do gleby w ilości 5, 10, 30 i 50%. Zastosowanie dodatku osadu do gleby lekkiej wpłynęło
pozytywnie na zwiększenie plonowania kukurydzy. Największy plon wykazano przy dawce 5%
osadu (Rybnik, Besko, Narożniki) oraz 50% (Rzeszów). Oceniając jakość uzyskanej biomasy
kukurydzy, stwierdzono niedoborowe ilości większości makroelementów co wskazuje na
konieczność stosowania nawożenia przy rolniczym wykorzystaniu osadów. Zastosowane osady
wpłynęły pozytywnie na poprawę właściwości fizyczno-chemicznych i chemicznych gleby.
Podsumowując, osady denne, w szczególności te, które charakteryzują się odczynem
obojętnym lub zasadowym oraz wysoką zawartością frakcji pylastych i iłowych są cennym
materiałem nawozowym i mogą być wykorzystywane do poprawy właściwości
fizykochemicznych gleb lekkich i kwaśnych, a tym samym zwiększenia ich produkcyjności.
Badania finansowane z Grantu nr N305 295037 „Ocena możliwości rolniczego wykorzystania
zbiornikowych osadów dennych” oraz z dotacji przyznanej przez MNiSzW na działalność
statutową
32
MATERIAŁY
FUNKCJONOWANIE INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ
OBSZARÓW LEŚNYCH
Grzegorz Trzciński1, Andrzej Czerniak2, Sylwester M. Grajewski3
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Leśny, Katedra Użytkowania Lasu,
[email protected]
2
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Leśny, Katedra Inżynierii Leśnej, [email protected],
3
1
Celem pracy była analiza zagadnień związanych z funkcjonowaniem dróg leśnych oraz
dróg publicznych znajdujących na obszarach leśnych w kontekście transportu drewna. Badania
mas zestawów wywozowych wykonywano w celu określenia ewentualnych zagrożeń dla
konstrukcji dróg leśnych i lokalnych dróg publicznych.
Zakres pracy obejmował: analizę dróg leśnych w PGL LP i dróg publicznych, określenie
jednostkowych ładunków drewna i mas zestawu wywozowego oraz nacisków poszczególnych osi,
ocenę nośności i stopnia zagęszczenia typowych konstrukcji nawierzchni dróg leśnych ustalanych
różnymi metodami pomiarowymi.
Na terenie PGL LP znajduje się 106640 km dróg wewnętrznych leśnych, co daje średnią
wartość na jedno nadleśnictwo 248 km, przy rozpiętości wyników od poniżej 100 km do ponad
900 km. Można stwierdzić, że nastąpiło zmniejszenie ładunków drewna transportowanego
zestawem wywozowym do średniej wartości 29,23 m3, a prawie 69% transportów miało ładunek
w przedziale 25-30 m3. Ważąc zestawy wywozowe na wadze stacjonarnej otrzymano masy
rzeczywiste zestawów na poziomie 41,25-60,80 Mg, a średnia masa zestawu wynosi ponad 50
Mg. Przykładowe rozwiązania konstrukcji nawierzchni wykazują, że nośność konstrukcji wynika
z zastosowanego materiału i poprawności zagęszczenia.
33
MATERIAŁY
DOBÓR PARAMETRÓW PROWADZENIA REAKCJI
OTRZYMYWANIA NANOCZĄSTEK MAGNETYCZNYCH
OTOCZKOWANYCH NANOZŁOTEM
Bożena Tyliszczak, Katarzyna Bialik-Wąs, Anna Drabczyk, Sonia Kudłacik
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej,
Głównym celem przeprowadzanych badań był dobór parametrów prowadzenia reakcji
otrzymywania nanocząstek magnetycznych (nanoFe3 O 4 ) na drodze syntezy Massarta. Jednakże
nanocząstki magnetyczne należą do bardzo niestabilnych układów i szybko ulegają aglomeracji.
Dlatego też, w drugim etapie syntezy przeprowadzono otoczkowanie nanocząstek magnetycznych
nanozłotem (nanoFe3 O 4 /Au) w obecności odpowiedniego stabilizatora. W związku z tym
przeprowadzono syntezy w obecności 10% r-ru PVP, 0,1M r-rze cytrynianu sodu oraz 3% r-ru
gumy arabskiej, w temperaturze pokojowej oraz podwyższonej do 80°C. Przebieg reakcji
kontrolowano za pomocą spektrofotometrii UV- Vis. Uzyskane nanocząstki magnetyczne
otoczkowane nanozłotem zostały poddane analizie rentgenograficznej oraz dla wybranych próbek
wyznaczono średni rozmiar cząstek za pomocą metody dynamicznego rozpraszania światła
laserowego (DLS).
Podziękowania
Badania realizowane w ramach projektu IUVENTUS PLUS o numerze 0489/IP3/2015/73.
34
MATERIAŁY
WPŁYW OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W KOTLINIE SĄDECKIEJ
NA ZMIENNOŚĆ ILOŚCIOWĄ ŚCIEKÓW DOPŁYWAJĄCYCH
DO OCZYSZCZALNI WIELOPOLE
Ewa Wąsik, Piotr Bugajski, Krzysztof Chmielowski, Agnieszka Cupak
Celem pracy była ocena wpływu opadów atmosferycznych, które były obserwowane
w Nowym Sączu, na zmienność ilościową ścieków dopływających w latach 2008-2014 do
oczyszczalni Wielopole. Dokonano analizy danych z wielolecia w postaci szeregu czasowego,
a następnie wykorzystano metodę widmową Fouriera do operacji wygładzania z użyciem okna
Hamminga. Określony po dekompozycji związek pomiędzy wysokością opadu a natężeniem
ścieków surowych wykazał 56%-owy stopień ich powiązania. Oznacza to, że w okresie
analizowanego wielolecia zmienność dopływu do oczyszczalni Wielopole można wytłumaczyć
wysokością opadu przez 204 dni w roku. Łatwa do zastosowania metoda oparta na analizie
widma Fouriera poprzedzonego operacją okienkowania okazała się być użytecznym narzędziem
do określenia cykliczności zmian opadu atmosferycznego.
35
MATERIAŁY
ELECTROOXIDATION OF DIESEL FUEL IN ALKALINE
ELECTROLYTE
Paweł P. Włodarczyk1, Barbara Włodarczyk2
1
Opole University, Faculty of Natural Sciences and Technology, Department of Process Engineering,
[email protected]
2
[email protected]
In recent decades the demand of energy has increased significantly. Providing more and
more energy is an essential task of today's energetic industry. In the last few years, addition to
traditional methods of energy production, alternative energy sources have been fast developing.
One of these sources is fuel cell, mainly due to their high efficiency. Generally fuel cells are
powered by hydrogen. However, problems with the storage of hydrogen are the reason for the
search of new fuels for fuel cells. Moreover, fuel cells can provide an additional/emergency
electricity source in energy systems using combustion engines. So, is important to using main
fuel to powering fuel cell. One of fuel for powering of fuel cells could be diesel fuel. Diesel
engines drives cars, trucks, boats, tanks and also agricultural machinery e.g. tractors or harvesters.
So, the possibility of using this solution is a lot. The paper presents measurements of
electrooxidation of diesel fuel emulsion prepared on the basis of a nonionic surfactant on
a smooth platinum electrode in an aqueous solution of KOH. The resulting current density reached
the level of 25 mA/cm2. So, the possibility of using diesel fuel as fuel for emergency fuel cells has
been proved.
36
MATERIAŁY
THE INVESTIGATION OF RELATIONSHIP OF HEATING AND
COOLING DEGREE HOUR CALCULATIONS FOR SOUTHEASTERN
ANATOLIA REGION WITH ALTITUDE, LATITUDE AND LONGITUDE
Ali Yucel1, Atilgan Atilgan2, Hasan Oz3, Burak Saltuk3
1
Osmaniye Korkut Ata University
Süleyman Demirel University in Isparta
3
Siirt University
2
Degree-day values can be calculated using climatic data. Thus, seasonal, monthly, daily
and hourly energy requirements for heating and cooling in buildings can be calculated. The effect
of outside ambient temperature can be determined by means of the degree-day method in
determining the basic temperature values in buildings. The altitude and latitude affect
significantly the temperature distribution in the Earth. Thus, the latitude and altitude values are
required to determine the degree hour values.
This study was taken in 9 provinces located in the Southeastern Anatolia Region (SAR).
The annual outdoor dry-bulb thermometer temperatures for a long period of nine provinces in
the SAR were obtained to determine heating and cooling degree hour values according to the six
different base temperatures. According to the suggested six different base temperature values, the
cumulative long-term annual heating degree-hour (HDH) value was 50862 in total for Gaziantep
province. The lowest cumulative long-term annual heating degree-hour value took place in
Sanliurfa province as 39638. Also, the highest total cooling degree-hour (CDH) value took place
in Sanliurfa province as 10886 degree-hour value and the lowest value took place in Sirnak
province as 3909.
It was determined that there was not an exact linear or monotonous relationship between
HDH and CDH values and altitude, latitude and longitude values. However, although it was
seen that the relationship of CDH values with the altitude was not a formal linear or monotonous
relationship, it was determined that CDH values decreased linearly together with the increasing
altitude values when the values were examined.
37
MATERIAŁY
POSTERY
MATERIAŁY
ZMIANY MIKROTEKSTURY GLEBY POD WPŁYWEM OPADÓW
SYMULOWANYCH
Anna Baryła
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska,
Katedra Kształtowania Środowiska, [email protected]
Zmienność przestrzenna powierzchni gleby (mikrotopografia) wpływa na inicjowanie
spływu powierzchniowego i przepływ wody głównie przez zagłębienia, w których poprzez
przechwycenie odpływu wody następuje opóźnienie spływu, zwiększenie infiltracji. Celem
przeprowadzonych badań była ocena zmian urzeźbienia powierzchni gleb pod wpływem opadów
w doświadczeniu modelowym. Pomiary mikrotekstury przeprowadzono na dwóch glebach –
piasek luźny i glina piaszczysta. Do pomiaru wykorzystano bezstykowy Skaner 3D. Urządzenie
służy do bezkontaktowego pomiaru bezwzględnych współrzędnych obiektów trójwymiarowych
(x,y,z) oraz pozyskania informacji o teksturze obiektu (R,G,B). Uzyskane dane poddano
analizie za pomocą oprogramowania Mesh 3D. Następnie wykreślono mapy przestrzenne
wykorzystując program Sufrer 8. Powierzchnia pomiarowa miernika wynosiła 875 cm2. Ilość
punktów pomiarowych 93 pkt./mm2. Wpływ opadów na urzeźbienie powierzchni gleby
oceniano przed opadem oraz w przedziałach 10 minutowych trwania deszczu. Obliczone wartości
RR (wskaźnik szorstkości powierzchni) nie wykazały stałych zmniejszających się wartości
w trakcie trwania opadów.
39
MATERIAŁY
WPŁYW ŚCIEKÓW POCHODZĄCYCH ZE ZBIORNIKÓW
BEZODPŁYWOWYCH NA ZMIENNOŚĆ STĘŻEŃ ZANIECZYSZCZEŃ
W ŚCIEKACH PODDAWANYCH PROCESOM OCZYSZCZANIA
Piotr Bugajski, Krzysztof Chmielowski, Agnieszka Cupak, Ewa Wąsik
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki
Wodnej, [email protected], [email protected], [email protected], [email protected]
Celem pracy było określenie wpływu udziału ścieków pochodzących ze zbiorników na
nieczystości płynne na zmienność stężeń zanieczyszczeń w mieszaninie ścieków poddawanych
procesowi oczyszczania w zbiorczej oczyszczalni ścieków. W pracy pomiarem objęto dobową
ilość ścieków dopływających oraz dowożonych taborem asenizacyjnym i określono udział
procentowy ilość ścieków dowożonych w stosunku do całości ścieków poddawanych procesowi
oczyszczania. W okresie 5-cio letnich badań pobrano i poddano analizie 20 próbek ścieków,
w których wykonano oznaczenia wskaźników: BZT 5 , ChZT oraz zawiesina ogólna. Po
wykonaniu analizy statystycznej stwierdzono, że wraz ze wzrostem udziału ścieków dowożonych
o 1% w zrasta wartość BZT5 o 14,6 mgO2 ·dm-3, wzrasta wartość ChZT o 40,2 mgO2 ·dm-3 oraz
wzrasta stężenie zawiesiny ogólnej o 21,4 mg·dm-3 w ogólnej mieszaninie ścieków poddawanych
procesowi oczyszczania.
40
MATERIAŁY
ALTERNATYWNE MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA BETONU
KOMÓRKOWEGO W INŻYNIERII ŚRODOWISKA
Agnieszka Bus
Katedra Kształtowania Środowiska, e-mail: [email protected]
Celem pracy jest ocena możliwości wykorzystania betonu komórkowego jako materiału
reaktywnego do usuwania fosforu z roztworów wodnych. Do badań użyto betonu komórkowego
wyprodukowanego według technologii piaskowej. Na podstawie krótkich testów kontaktowych
oszacowano optymalny czas kontaktu materiału reaktywnego z roztworem wynoszący 60 min
podczas których 82% fosforu jest usuwane z roztworu. Badania laboratoryjne wykazały, że
materiał ten charakteryzuje się dobrymi zdolnościami sorpcyjnymi (6,03 mg·g-1). Na podstawie
izotermy Langmuira oszacowano wartość maksymalnej pojemności sorpcyjnej Smax , która wynosi
16,87 mg P-PO4 ·g-1. Z tych powodów, beton kosmówkowy może znaleźć zastawanie jako medium
filtracyjne do usuwania fosforu z zanieczyszczonych wód powierzchniowych jak i ścieków.
41
MATERIAŁY
PRZEPŁYW KORYTOTWÓRCZY – ZARYS TEORII I PRZYKŁAD
OBLICZENIOWY ZE ZLEWNI RZEKI RABY
Wiktoria Czech1, Bartosz Radecki-Pawlik2, Karol Plesiński2, Artur Radecki-Pawlik1
1
University of Agriculture in Krakow, Deprtment of Hydraulics Engineering and Geotechnics,
[email protected]
2
Cracow University of Technology, Institut of Structural Mechanics
Projektowanie konstrukcji wodnych przez inżynierów hydrotechników opiera się prawie
zawsze w Polsce na obliczeniach przepływów prawdopodobnych. Wiedza o wartości przepływu
dominującego może pomóc projektantom, którzy są zainteresowani zmianami morfologii koryt
rzecznych, szczególnie w zakresie transportu rumowiska. To właśnie ruch rumowiska rzecznego
zmienia geometrię rzeki w poszczególnych przekrojach. W niniejszej pracy wykorzystując
obserwacje Wolmana i Millera i przeanalizowano wartość przepływu dominującego w sześciu
wodowskazowych przekrojach rzeki Raby, a następnie porównano je z wartościami
przepływów prawdopodobnych obliczonych wzorami Punzeta. Dla Raby wartości przepływu
dominującego wahają się od 31 m3/s (dla sekcji w Rabce-Zdroju) 395 m3/s (w Proszówkach).
Na wartość tych przepływów maja zarówno prace hydrotechniczne jak i obecność zbiornika
wodnego.
42
MATERIAŁY
CHARAKTERYSTYKA MORFOLOGICZNA NIEŁUPEK I PŁODNOŚĆ
ROŚLIN ROŻNIKA PRZEROŚNIĘTEGO OTRZYMANEGO NA DRODZE
MIKROROZMNAŻANIA I UPRAWIANEGO W WARUNKACH
NAWODNIEŃ
Anna Figas1, Anna Sawilska2, Roman Rolbiecki3, Magdalena Tomaszewska-Sowa1
1
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii,
Katedra Genetyki, Fizjologii i Biotechnologii Roślin, e-mail: [email protected], [email protected]
2
Katedra Botaniki i Ekologii, e-mail: [email protected]
3
Katedra Melioracji i Agrometeorologii, e-mail: [email protected]
Doświadczenie polowe przeprowadzono w dwóch sezonach wegetacyjnych w latach
2012 i 2013 na glebie bardzo lekkiej w Kruszynie Krajeńskim w pobliżu Bydgoszczy. Celem
pracy była charakterystyka morfologiczna niełupek oraz określenie płodności potencjalnej
i rzeczywistej roślin rożnika przerośniętego (Silphium perfoliatum L.) pochodzącego
z mikrorozmnażania uprawianego w warunkach nawodnienia. Rośliny rożnika przerośniętego
rosnące w tych warunkach wydały niepłodne owoce - niełupki. Ze względu na to, iż roślina ta
wpisana jest na listę gatunków inwazyjnych, właściwość ta może być pożądana podczas
zakładania plantacji. Dzięki temu roślina ta nie będzie tak łatwo przenikać do ekosystemów
oraz nie będzie stanowić zagrożenia dla rodzimej bioróżnorodności. W celu potwierdzenia
zależności konieczna jest kontynuacja badań.
43
MATERIAŁY
ANALIZA FUCJONOWANIA SORTOWNI ODPADÓW
KOMUNALNYCH
Tomasz Jakubowski1, Jakub Sikora2
1
Instytut Eksploatacji Maszyn, Ergonomii i Procesów Produkcyjnych, [email protected]
2
Celem pracy była charakterystyka i analiza funkcjonowania sortowni odpadów
komunalnych w systemie gospodarki odpadami na terenie aglomeracji krakowskiej. Badaniami
objęto lata 2013- 2015. Zakres pracy obejmował: analizę masy przyjmowanych do odzysku
zmieszanych odpadów komunalnych (20 03 01), przebieg procesu sortowania, charakterystykę
infrastruktury technicznej związanej z procesem odzysku oraz masę odpadów wytworzonych.
Instalacja do mechaniczno- biologicznego przetwarzania odpadów (część mechaniczna) przyjęła
w roku 2015: 103 320,29 Mg odpadów komunalnych. Największą zmienność wagową w kwartale
III (97,4%) odnotowano w przypadku odpadów wielomateriałowych (kod 15 01 05), a najmniejszą
2,5% dla odpadów papieru i tektury (kod 19 12 01) w IV kwartale (średnio dla badanego okresu).
Badania zostały wykonane na nowej, w pełni zmechanizowanej i zautomatyzowanej
sortowni zmieszanych odpadów komunalnych. Instalacja ta pozwala na prowadzenie sprawnego
sortowania odpadów przekazywanych do recyklingu (papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło
i inne) oraz odzysku na paliwo alternatywne. Eksploatacja sortowni pozwala również na
wydzielenie frakcji odpadów ulegających biodegradacji, które następnie poddawane są procesom
biologicznym.
44
MATERIAŁY
ANALIZA FUNKCJONOWANIA KOMPOSTOWNI ODPADÓW
ZIELONYCH
Tomasz Jakubowski1, Jakub Sikora2
1
Instytut Eksploatacji Maszyn, Ergonomii i Procesów Produkcyjnych, [email protected]
2
Celem pracy była charakterystyka i analiza funkcjonowania kompostowni odpadów
komunalnych w Baryczy (Kraków). Badaniami objęto lata 2010-2015. Zakres pracy obejmował:
analizę masy odpadów zbieranych selektywnie (odpady zielone), analizę procesu kompostowania,
charakterystykę infrastruktury technicznej wchodzącej w skład w procesu biologicznego
przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji, ilość uzyskanego kompostu spełniającego
wymagania stawione nawozom organicznym oraz wielkość strat pojawiających się w procesie
kompostowania. W latach 2010-2014 przyjęto do kompostowni 59 129 Mg odpadów zielonych,
z czego do intensywnego przetwarzania trafiło 42 630 Mg. W wyniku procesu kompostowania
otrzymano łącznie 24 066 Mg kompostu o wartości handlowej, co stanowiło 56% wsadu.
Pozostałą masę stanowił kompost niespełniający wymagań nawozowych oraz straty powstałe
podczas procesu biologicznej obróbki. W 2015 r. biologicznemu przetwarzaniu poddano również
42 290 Mg frakcji podsitowej zawierającej odpady ulegające biodegradacji, wydzielonej ze
strumienia zmieszanych odpadów komunalnych co stanowiło około 42% całego strumienia tych
odpadów. Na efektywne prowadzenie procesu kompostowania ma wpływ wiele czynników, które
powinno się kontrolować aby powstał kompost spełniający wymagania stawiane nawozom
organicznym. Do tych czynników zalicza się przede wszystkim: temperaturę, wilgotność,
zawartość tlenu, liczebność i rodzaj mikroorganizmów, pH, struktura cząstek, stosunek C:N.
45
MATERIAŁY
WPŁYW LOKALIZACJI OCZYSZCZALNI
NA TEMPERATURĘ DOPŁYWAJĄCYCH DO NIEJ ŚCIEKÓW
Grzegorz Kaczor1, Piotr Bugajski2, Krzysztof Chmielowski3
2
3
1
Celem przeprowadzonych badań było uzyskanie wiedzy, jak umiejscowienie
oczyszczalni względem układu zlewni kanalizacyjnej wpływa na temperaturę dopływających do
niej ścieków. Analizą objęto cztery systemy kanalizacyjne, różniące się długością kolektora
tranzytowego pomiędzy oczyszczalnią a granicą zabudowań mieszkalnych, w których
wytwarzane były ścieki bytowe.W badanych systemach kanalizacyjnych ścieki odprowadzane
były do oczyszczalni o przepustowości hydraulicznej od 100 do 300 m3·d-1, charakteryzujących
się liczbą RLM nie większą niż 2000. Pomiary temperatury ścieków odpływających z kanalizacji
oraz powietrza atmosferycznego, w analizowanym roku 2012, prowadzono w sposób ciągły,
z interwałem 1 godzinnym, za pomocą czujników rezystancyjnych połączonych z rejestratorami
danych. Przeprowadzone badania wykazały, że odległość oczyszczalni od zlewni kanalizacyjnej
wywiera istotny wpływ na temperaturę ścieków odpływających z sieci kanalizacyjnej. W okresie
zimowym średnia dobowa temperatura ścieków odpływających z kolektorów tranzytowych
o długości od 300 do 600 m była niższa nawet o blisko 3oC, natomiast w okresie letnim aż o 8oC,
w porównaniu do kolektorów tranzytowych o długości nieprzekraczającej 10 m. Wykazano
ponadto, że na temperaturę ścieków dopływających do oczyszczalni, oprócz długości kolektora
tranzytowego, istotnie wpływa także natężenie przepływu ścieków. Przy wzroście natężenia
odpływu ścieków z kanalizacji o 100%, ich temperatura może wzrosnąć w okresie zimowym
o 1oC, natomiast w letnim o 3oC. W przypadku sieci kanalizacyjnych zakończonych długimi
kolektorami tranzytowymi, niekorzystnemu skróceniu ulega czas trwania temperatury ścieków
optymalnej w aspekcie usuwania związków biogennych, a przy tym jednocześnie wydłuża się
czas trwania temperatury ścieków niekorzystnej dla procesów ich biologicznego oczyszczania.
46
MATERIAŁY
OKREŚLANIE PRZEPUSZCZALNOŚCI GRUNTU NA POTRZEBY
ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW Z OCZYSZCZALNI PRZYDOMOWYCH
Agnieszka Karczmarczyk
Katedra Kształtowania Środowiska, [email protected]
Większość przydomowych oczyszczalni odprowadza ścieki do odbiornika w postaci
ziemi, najczęściej za pomocą urządzeń infiltracyjnych. Celem badań było porównanie wybranych
metod określania przepuszczalności gruntu pod kątem oceny jego przydatności jako odbiornika
ścieków. Współczynniki filtracji określono w badaniach terenowych, laboratoryjnych oraz metodą
obliczeniową. Analizą objęto 7 potencjalnych lokalizacji przydomowych oczyszczalni. Najwyższe
wartości współczynników filtracji badanych gruntów uzyskano w badaniach terenowych,
a najniższe metodami obliczeniowymi. Obliczone obciążenia hydrauliczne badanych gruntów we
wszystkich przypadkach są znacznie niższe niż wartość LTAR. Przyczyną może być fakt, że
wykorzystana do obliczeń zależność była opracowana dla ścieków oczyszczonych mechanicznie
i uwzględniała kolmatację systemu odpływającymi z osadnika zawiesinami. W przypadku
ścieków biologicznie oczyszczonych rozprowadzanych w badanych gruntach drobnoziarnistych,
powierzchnia infiltracji obliczona na podstawie testu perkolacyjnego zapewni bezpieczne
odprowadzanie ścieków przez wiele lat eksploatacji przydomowej oczyszczalni.
47
MATERIAŁY
OCENA WIEDZY TURYSTÓW O STANIE ŚRODOWISKA
TATRZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO Z UWZGLĘDNIENIEM
PODZIAŁU WEDŁUG PŁCI I WIEKU
Dariusz Kayzer1, Klaudia Borowiak2, Aleksandra Surma2
1
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Metod Matematycznych i Statystycznych, [email protected]
2
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska
Zasoby naturalne są ograniczone stąd też są niezwykle istotne. Koniecznością jest
zaszczepienie w opinii publicznej ich szerokiego wpływu na jakość życia ludzi. Celem pracy było
określenie poziomów świadomości ekologicznej turystów korzystających z dobrodziejstw
Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz wykazanie w jaki sposób edukacja w postaci pogadanki
wpływa na poziom wiedzy odwiedzających ten obszar.
Analizy zostały przeprowadzone na podstawie 929 ankiet przeprowadzonych wśród osób
odwiedzających Tatrzański Park Narodowy. Sprawdzono różnice w odpowiedziach na pytania
dotyczące świadomości ekologicznej wśród osób wypełniających ankietę. Jednym z aspektów
badań było określenie, czy zmiana w rozkładzie liczebności rozważanych czynników dotyczących
świadomości powiązanej z problemami ochrony środowiska zależy od wieku i płci respondentów.
48
MATERIAŁY
ROZMYTA JAKOŚCIOWA ANALIZA PORÓWNAWCZA fsQCA
W OCENIE TRANSFERU WIEDZY
Anna Krakowiak-Bal, Urszula Ziemiańczyk
Uniwersytet Rolniczy im. H.Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki, [email protected]
Celem artykułu jest przedstawienie rozmytej jakościowej analizy porównawczej (fuzzy
set Qualitative Comparative Analysis - fsQCA) jako koncepcji metodologicznej w ocenie
procesów z udziałem wiedzy związanych z rozwojem obszarów wiejskich. Do studium przypadku
wybrano jednostki samorządowe, w których na co dzień realizowane są zadania na rzecz
rozwoju lokalnego. W analizie skupiono się na procesie transferu wiedzy. Transfer jest
najbardziej złożonym procesem wśród procesów z udziałem wiedzy. Zawiera kilka istotnych
elementów, które stanowią mocny fundament efektywności organizacji, a mianowicie:
pozyskiwanie wiedzy, udostępnianie wiedzy, rozpowszechnianie wiedzy oraz dzielenie się wiedzą.
Od skuteczności tego procesu zależy w dużym stopniu poziom rozwoju danego obszaru
m.in.: aktualizacja informacji, szybkość podejmowania decyzji, wykorzystywanie zróżnicowanych
źródeł finansowania do realizacji przedsięwzięć czy implementacja innowacyjnych rozwiązań
prowadząca do budowania konkurencyjności obszaru.
49
MATERIAŁY
TREND ANALYSIS OF CHANGES IN SOIL MOISTURE FROM THE
DIFFERENT DEPTHS IN THE MARTEW FORESTRY
Anna Krysztofiak-Kaniewska1, Antoni T. Miler2, Marek Urbaniak3,
Klaudia Ziemblińska4, Michał Wróbel5
1
Uniwersity of Life Sciences in Poznań, Forest Faculty, Department of Forest Engineering, [email protected]
2
Uniwersity of Life Sciences in Poznań, Forest Faculty, Department of Forest Engineering, [email protected]
3
Uniwersity of Life Sciences in Poznań, Faculty of Land Reclamation and Environmental Engineering,
Department of Meteorology, [email protected]
4
Uniwersity of Life Sciences in Poznań, Faculty of Land Reclamation and Environmental Engineering,
Department of Meteorology, [email protected]
5
Forestry Research Institute in Sękocin Stary, Department of Forest Ecology, [email protected]
The paper presents trends in average annual soil moisture in the area covered by the sixty
year old pine stand. The area of analysis is located in the Tuczno Forest District, the Martew
Forestry, in the north-western part of Poland. The calculations were based on the
measurements of soil moisture at seven different depths below the ground level. A set of probes
was installed for measuring the moisture using TDR method in order to calculate retention
changes in the unsaturated zone. Humidity measurements used in this work were carried out at
daily intervals throughout the year 2014. Designated trends were analyzed using the nonparametric Mann- Kendall test, which is used for detecting trend of hydrological and
meteorological parameters. Negative values of the Mann-Kendall statistics point to a declining
trend for most - six out of the seven, analyzed levels of measurement. The tendency toward
dryness, was not confirmed by the data set of precipitations. Although precipitations are
considered to be the main driver of variations in soil moisture their impact severity seems to be
controlled by other characteristics of the catchment area and components of the water balance,
such as evapotranspiration.
50
MATERIAŁY
EFEKT BRZEGOWY DROGI A WYSTĘPOWANIE KRZEWINEK
Z RODZINY ERICACEAE I ZMIENNOŚĆ pH GLEB W PUSZCZY
NOTECKIEJ
Paweł Mizera1, Sylwester M. Grajewski2
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Leśny, Katedra Inżynierii Leśnej, [email protected],
2
1
Zbadano wpływ drogi o małym natężeniu ruchu na roślinność zielną, w szczególności na
występowanie 3 gatunków: Calluna vulgaris (L.) Hull, Vaccinium myrtillus L. i V. vitis-idaea L.,
oraz zmienność pH gleb. Obserwacje prowadzono w sośninach Puszczy Noteckiej w siedlisku
boru świeżego i boru mieszanego świeżego. Założono 12 prostopadłych do drogi prostokątnych
powierzchni doświadczalnych. Na każdym z nich wyznaczono 3-4 działki zlokalizowane w różnej
odległości od krawędzi jezdni. Na działkach przeprowadzono obserwacje roślinności i pomiary pH
gleb. Stopień pokrycia warstwą roślinności zielnej oraz ilościowość gatunków ustalono wg skali
Brauna-Blanqueta. Do oznaczeń pH pobierano próbki z poziomu organicznego i próchnicznego
mineralnego. Oznaczenie odczynu wykonano pehametrem CP-251. Uzyskane z transektów wyniki
uśredniono w obrębie działek ulokowanych w tej samej odległości od drogi i porównano z innymi.
Przy drodze próchnica leśna okazała się istotnie mniej kwaśna niż w głębi drzewostanu, obficiej
występowała roślinność, w tym wrzos, rzadziej natomiast pojawiały się borówka czarna i
brusznica, których to częstość występowania istotnie rosła wraz ze zwiększaniem odległości od
drogi.
51
MATERIAŁY
CONTENTS OF CADMIUM AND LEAD IN SELECTED GOAT AND
SHEEP TISSUES FROM VARIOUS AREAS UNDER DIFFERENT
ANTROPOGENIC PRESSURE
Paweł Mundała1, Artur Szwalec2, Agnieszka Baran3, Renata Kędzior4
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Ekologii,
Klimatologii i Ochrony Powietrza, [email protected]
2
4
3
[email protected]
1
The aim of the study was to estimate the diversify of cadmium and lead contents in livers,
kidneys and wool of sheep and livers, kidneys and hair of goats reared in the vicinity of the
steelworks in Nowa Huta in Krakow and in the control field, in which there was no emitters of
heavy metals. Samples were collected post mortem from animals of one race (within a species)
and one sex, from birth living in the studied areas, in the age of one year. The contents of the
metals studied depend on the species, of test areas and on the collected part of the animal. Tissues
from sheep contained more cadmium and lead than the tissue of goats. Both species were fed with
the same fodder and have remained in the same places. In the acquired tissue highest cadmium
content was found in the kidney, the liver lower, the lowest in the hair / wool of tested animals.
According to the standards of consumer kidneys goats from both areas of research and sheep with
Rożniatów meet consumer standards for cadmium. These standards do not meet 20% of kidney
taken from sheep with Górka Kościelecka. The lead content exceeded the limit in all of the
kidneys and livers of Górka Kościelcka (in both species) in Rożniatow all kidneys and livers of
goats, all sheep kidneys and in the 70% of the liver of sheeps.
52
MATERIAŁY
CONTENTS OF Cd, Pb, Zn AND Cu IN WILLOW SHOOTS (SALIX
VIMINALIS L.) CULTIVATED IN THE NEIGHBOURHOOD OF
COMBUSTON WASTE LANDFILL IN TERMS OF ITS ENERGY USE
Paweł Mundała1, Artur Szwalec2, Agnieszka Baran3, Renata Kędzior4
2
4
3
[email protected]
1
The aim of the study was to evaluate the contents of Cd, Pb, Zn and Cu in shoots of
willow (Salix viminalis L.) cultivated in the vicinity of the combustion waste landfill in terms
of its energy use. Agricultural production space in which the landfill is located, is characterized
by the presence of the two negatively affecting its phenomena: the dust and flooding. The result of
these interactions is the systematic and annual reduction of agricultural value of the land. A field
with an area of 96 acres were chosen. It is located in a osier and for many years has been
cultivated. It is located east to the landfill. A total of 40 averaged samples of biomass were
collected. The contents of analysed elements were determined by FAAS on the apparatus
Unicam Solaar M6. Distance from landfills affects the contents of Cd, Pb, Zn and Cu in the
tested willow shoots. However, there is no single concentration gradient for all the investigated
metals. Potential cultivation of willow on the described area can bring a good environmental effect
and become an example of proper management of the neighbourhood of a furnace waste
landfills located in the oxbow lakes.
53
MATERIAŁY
PRZEBUDOWA STOPNIA WODNEGO ORAZ SPOSÓB DOBORU
GŁAZÓW NA PŁYCIE SPADOWEJ RAMPY
Artur Radecki-Pawlik1, Karol Plesiński1, Bartosz Radecki-Pawlik2
1
University of Agriculture in Krakow, Deprtment of Hydraulics Engineering and Geotechnic, [email protected]
2
Cracow University of Technology, Institut of Structural Mechanics
W prezentacji przedstawiono rekonstrukcję stopnia betonowego na rzece Brennica
w miejscowości Brenna. Rekonstrukcji dokonano, budując na istniejących fundamentach
i ocalałych częściach korpusu poprzednio istniejącego obiektu, stopień-bystrze. Praca pokazuje
w jaki sposób można dobrać wielkość kamieni na płycie bystrza stosując wzory empiryczne oraz
wykres Radeckiego-Pawlika i in. 2015. Dodatkowo przenalizowano rozkład prędkości
i naprężeń stycznych powyżej górnego progu bystrza i dokonano próby określenia odległości
oddziaływania budowli wodnej na dno koryta rzecznego.
54
MATERIAŁY
WYKORZYSTANIE KOMPOSTOWANEGO OSADU ŚCIEKOWEGO
I EKTOPRÓCHNICY LEŚNEJ DO WZBOGACANIA GLEB W DWUI TRZYLETNIEJ UPRAWIE SZKÓŁKARSKIEJ SOSNY ZWYCZAJNEJ
Stanisław Rolbiecki1, Andrzej Klimek2, Roman Rolbiecki3,
Anna Figas4, Wiesław Ptach5, Grzegorz Gackowski6
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, Katedra Melioracji i Agrometeorologii,
[email protected]
2
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, Katedra Zoologii i Kształtowania
Krajobrazu, [email protected]
3
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, Katedra Melioracji i Agrometeorologii,
[email protected]
4
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, Katedra Genetyki, Fizjologii i
Biotechnologii Roślin, [email protected]
5
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska,
[email protected]
6
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, Katedra Ekologii,[email protected]
1
W pracy badano wpływ nawożenia kompostem przygotowanym na bazie
higienizowanych osadów ściekowych z dodatkiem kory sosnowej i ściółkowania świeżą
ektopróchnicą leśną na wybrane parametry wzrostu dwu- i trzyletnich roślin sosny zwyczajnej
oraz występowanie roztoczy (Acari) glebowych. Badania przeprowadzono w latach 2009-2010
w szkółce leśnej Białe Błota (Nadleśnictwo Bydgoszcz) na glebie rdzawej właściwej. Cała
powierzchnia doświadczenia była nawadniana za pomocą deszczowni stałej.
Zastosowanie nawożenia organicznego spowodowało istotne zwiększenie wysokości
roślin i średnicy w szyi korzeniowej u dwuletnich sadzonek sosny. Wpływ ściółkowania na te
parametry był nieistotny. Współdziałanie obu badanych czynników na kształtowanie się
wysokości roślin oraz średnicy szyjki korzeniowej sosny było nieistotne. Nawożenie organiczne
spowodowało istotne zwiększenie wysokości 3-letnich roślin sosny, zaś nie oddziaływało ono
istotnie na średnicę w szyi korzeniowej. Zabieg ściółkowania istotnie zwiększył wysokość 3-latek,
natomiast nie miał udowodnionego statystycznie wpływu na średnicę w szyi korzeniowej.
Czynnikiem, który istotnie kształtował występowanie roztoczy glebowych, zwłaszcza
mechowców, było ściółkowanie. Po zastosowaniu tego zabiegu liczebność mechowców
wielokrotnie wzrosła. Wzrost ten oraz podwyższenie stosunku liczebnego Oribatida do
Actinedida może świadczyć o poprawie równowagi biologicznej badanych gleb oraz ich
aktywności biologicznej.
55
MATERIAŁY
BADANIA NAD WYKORZYSTANIEM KOMPOSTOWANEGO OSADU
ŚCIEKOWEGO I EKTOPRÓCHNICY LEŚNEJ DO WZBOGACANIA
GLEB W DWU- I TRZYLETNIM CYKLU PRODUKCJI SADZONEK
BUKA ZWYCZAJNEGO
Stanisław Rolbiecki1, Andrzej Klimek2, Roman Rolbiecki3,
Anna Figas4, Wiesław Ptach5, Grzegorz Gackowski6
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii,
Katedra Melioracji i Agrometeorologii, [email protected]
2
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt,
Katedra Zoologii i Kształtowania Krajobrazu, [email protected]
3
4
Katedra Genetyki, Fizjologii i Biotechnologii Roślin, [email protected]
5
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, [email protected]
6
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, Katedra Ekologii, [email protected]
1
W pracy badano wpływ nawożenia kompostem przygotowanym na bazie
higienizowanych osadów ściekowych z dodatkiem kory sosnowej i ściółkowania świeżą
ektopróchnicą leśną na wybrane parametry wzrostu dwu- i trzyletnich sadzonek buka zwyczajnego
oraz występowanie roztoczy (Acari) glebowych. Badania przeprowadzono w latach 2009-2010 w
szkółce leśnej Białe Błota (Nadleśnictwo Bydgoszcz) na glebie rdzawej właściwej. Cała
powierzchnia doświadczenia była nawadniana za pomocą deszczowni stałej. Sadzonki buka
zwyczajnego na poletkach nawożonych kompostem były istotnie wyższe od rosnących na
poletkach z nawożeniem mineralnym. Ściółkowanie zwiększyło istotnie wysokość sadzonek
jedynie w ostatnim, trzecim roku badań. Najwyższe sadzonki trzyletnie stwierdzono na
poletkach, na których przeprowadzono oba testowane zabiegi (nawożenie organiczne
i ściółkowanie). Oba badane czynniki nie oddziaływały istotnie na średnicę w szyjce
korzeniowej w drugim roku uprawy szkółkarskiej, w trzecim zaś – zwiększyły ją istotnie.
Nawożenie kompostem z dodatkiem kory sosnowej zwiększyło istotnie liczbę liści na roślinie
i powierzchnię liścia u sadzonek dwu- i trzyletnich. Korzystne, istotne oddziaływanie na te
parametry ze strony ściółkowania stwierdzono w trzecim roku uprawy. W drugim roku uprawy
szkółkarskiej zagęszczenie roztoczy było istotnie pozytywnie kształtowane przez ściółkowanie.
Natomiast w 3. roku obydwa czynniki doświadczenia miały pozytywny wpływ na występowanie
tych stawonogów. Najliczniejszym rzędem roztoczy były mechowce, u których najwyższą
liczebność stwierdzono na poletkach ściółkowanych. Nawożenie kompostem oraz mulczowanie
wpłynęło na wzrost wartości stosunku liczebnego Oribatida/Actinedida, co może świadczyć
zwiększeniu się równowagi biologicznej środowiska glebowego.
56
MATERIAŁY
COMPARISON OF WATER NEEDS OF APPLE TREES DURING THE
VEGETATION PERIOD IN VICINITIES OF BYDGOSZCZ (POLAND)
AND ISPARTA (TURKEY)
Stanisław Rolbiecki1, Ulas Senyigit2, Waldemar Treder3,
Roman Rolbiecki4, Stanisław Dudek5
1
UTP University of Science and Technology in Bydgoszcz, Faculty of Agriculture and Biotechnology,
Department of Land Melioration and Agrometeorology, [email protected]
2
Suleyman Demirel University in Isparta, Faculty of Agriculture,
Department of Agricultural Structure and Irrigation, [email protected]
3
Research Institute of Horticulture in Skierniewice, Irrigation Laboratory, [email protected]
4
5
The aim of the study is to present the comparison of water requirements of
apple trees grown under different climatic-soil conditions: in the vicinity of
Bydgoszcz (Poland) and in the vicinity of Isparta (Turkey). Using daily
meteorological data, the reference crop (grass) evapotranspiration (ETo) was
calculated according to the simple formula devised by Hargreaves and modified
by Droogers and Allen (HDA). The application of the Hargreaves model modified
by Droogers and Allen generate results closest to the reference model
recommended by FAO (Penman-Monteith formula). It is also important that in
order to apply the Penman-Monteith model in practice, a lot of meteorological
parameters are required, which is a serious limitation. On the basis of the
evapotranspiration (ETo) and using crop coefficients according Doorenbos and
Pruitt, potential evapotranspiration (ETp) for apple trees was calculated. Mean
sums of precipitation in April and October were higher in Isparta, and those of
May, June, July, August and September – in Bydgoszcz. Mean values of ETp
(water requirements for apple trees) in particular months of the growing season
were higher in Isparta, as compared to those in Bydgoszcz. In case of Isparta, all
of the months – except April, were characterized by precipitation deficits (minus
water balance for apple trees). In the Bydgoszcz vicinity, the deficits of
precipitation occurred in May, June, July and – a slight shortage – in September.
The largest precipitation deficits in both the compared vicinities occurred in July,
and on average they amounted around 100 mm and 260 mm, in Bydgoszcz and
Isparta, respectively.
57
MATERIAŁY
OCENA POZIOMU ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
W POLSCE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ
Jacek Salamon
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki, Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki,
Zakład Infrastruktury Technicznej i Ekoenergetyki, [email protected]
Infrastruktura techniczna pełni ważną rolę w przemianach obszarów wiejskich.
Działalność gospodarcza, przemiany społeczne oraz stan środowiska przyrodniczego uzależnione
są od rozmieszczenia infrastruktury, jej jakości i wzajemnego powiązania poszczególnych
elementów tworzących otoczenie infrastrukturalne. Istotną przyczyną marginalizacji obszarów
wiejskich jest niedorozwój infrastruktury technicznej.
W pracy dokonano oceny poziomu rozwoju infrastruktury wodno-ściekowej w Polsce
południowo-wschodniej w okresie od roku 2008 do 2013. Badania objęły 306 gmin wiejskich
oraz obszarów wiejskich w gminach miejsko-wiejskich. Grupowania badanych obiektów
w zależności od gęstości, dostępności i tzw. komfortu życia przeprowadzono metodą k-średnich.
Dokonano oceny dynamiki zmian zarówno w całej zbiorowości, jak i w wyróżnionych grupach.
58
MATERIAŁY
WYZNACZENIE POTENCJAŁU ENERGETYCZNEGO BIOGAZU
W WYBRANYM GOSPODARSTWIE ROLNYM
Jakub Sikora, Aleksandra Tomal, Elżbieta Olech
Produkcja biogazu w Polsce corocznie zwiększa swój udział w wztwaryaniu energii
odnawialnej kraju, a także stanowi doskonałą metodę zagospodarowania odpadów organicznych
z rolnictwa oraz przemysłu rolno-spożywczego. Powstały w wyniku fermentacji metanowej
biogaz jest wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej jak i cieplnej.
Celem pracy było wyznaczenie ilości wydzielanego biogazu, z dostępnej biomasy,
uzyskanej w wyniku działalności rolniczej gospodarstwa, zlokalizowanego w miejscowości
Kazimierza Wielka. Na podstawie otrzymanych wyników obliczono ilość energii możliwą do
uzyskania z dostępnej biomasy w gospodarstwie rolnym. Wszystkie badania nad jakością i ilością
wydzielonego biogazu zostały przeprowadzone w laboratorium biogazowni znajdującym się na
Wydziale Inżynierii Produkcji i Energetyki Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Badaniu
zostały poddane następujące frakcje pochodzenia rolniczego: liście buraka cukrowego, korzeń
buraka cukrowego, słoma z kukurydzy oraz kiszonka z kukurydzy.
Na podstawie dostępnych materiałów oraz przeprowadzonych badań, dobrano generator
tłokowy o mocy 350 kW a całkowita energia możliwa do wytworzenia wynosi ok. 2806 MWh. Ma
podstawie przeprowadzonej analizy wynika, że badane gospodarstwo rolne może prowadzić
działalność związaną z produkcją biogazu, która będzie stanowić dywersyfikacje jego dochodów.
59
MATERIAŁY
ANALIZA WYDZIELANEGO BIOGAZU Z WSADÓW
SKOMPONOWANYCH NA BAZIE DOSTĘPNYCH FRAKCJI
W GOSPODARSTWIE ROLNYM
Jakub Sikora, Barbara Mruk, Elżbieta Olech
Biogaz rolniczy jest paliwem gazowym otrzymywanym w procesie fermentacji
metanowej biomasy pochodzącej z produkcji rolniczej, mas odpadowych z przetwórstwa rolnospożywczego a także odchodów zwierzęcych. Celem pracy było określenie ilości oraz jakości
wytworzonego biogazu z mas organicznych pozyskanych z gospodarstwa rolnego. Analizie
podano podłoża skomponowane na bazie wytłoków jabłkowych, wysłodków buraczanych, pulpy
ziemniaczanej oraz CCM (Corn-Cob-Mix). W wykonanych podłożach wyznaczono zawartości
wilgoci, a następnie podano rozdrobnieniu i uwodniono do wilgotności 90%. Wykonane wsady
umieszczono w fermentorach, proces prowadzono przez 30 dni. W pracy przedstawiono wyniki
ilości i jakości uzyskanego biogazu. Największe opóźnienie fermentacji odnotowano dla podłoża
wykonanego na bazie CCM. Biogaz uzyskany z wysłodków buraczanych charakteryzował się
najwyższym poziomem zawartości CH4 (66%). Przeprowadzone badania wykazały, iż
analizowane masy organiczne z powodzeniem mogą być używane jako substrat do biogazowni
rolniczej. Z podłoża wykonanego na bazie wycierki ziemniaczanej uzyskano najmniejszą ilość
biogazu tj. 90 Ndm3·kg-1 s.m., największym wydzielanie biogazu charakteryzował się wsad
wykonany z CCM (240 Ndm3·kg-1 s.m.).
60
MATERIAŁY
WARUNKI TERMICZNO-OPADOWE NA OBSZARZE
WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO W LATACH 1981–2010
Barbara Skowera, Jakub Wojkowski, Agnieszka Ziernicka–Wojtaszek
Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza, [email protected]
Celem pracy była charakterystyka warunków termiczno-opadowych w województwie
opolskim na podstawie miesięcznej temperatury powietrza i sum opadów atmosferycznych ze
stacji Łosiów, Stare Olesno, Opole i Głubczyce w latach 1981–2010.
Na podstawie przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że na obszarze województwa
opolskiego średnia roczna temperatura powietrza wahała się od 8,0°C do 9,1°C,
a w przypadku dwóch miejscowości wystąpił istotny jej wzrost. Zaobserwowano również istotny
wzrost temperatury miesięcznej w kwietniu i miesiącach letnich. Wzrost temperatury przełożył
się na zmiany czasu trwania okresów termicznych, które na badanym obszarze były
zróżnicowane co do długości. Zima trwała od 54 do 76 dni, okres gospodarczy od 246 do 260
dni, okres wegetacji od 221 do 235 dni, okres intensywnej wegetacji od 161 do 176 dni, a okres
termicznego lata od 90 do 111 dni. Średnie roczne sumy opadów wynosiły od 586 mm
w Głubczycach do 652 mm w Starym Oleśnie i cechowały się zmiennością od 17% do 21%.
Stwierdzono istotne tendencje rosnące sum opadów rocznych w Łosiowie i Głubczycach oraz sum
miesięcznych w styczniu, lutym, listopadzie oraz w lipcu. Zmiany warunków termicznych
i opadowych przełożyły się na zmiany wartości wskaźnika suchości; w miesiącach czerwiec –
sierpień stwierdzono jego wzrost, a w styczniu spadek, co oznacza, że wzrasta zagrożenie suszą
w miesiącach letnich a styczeń staje się coraz bardziej wilgotny.
61
MATERIAŁY
BADANIA WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH
GLEB I OZNACZANIE WYBRANYCH PIERWIASTKÓW
Agnieszka Sobczak-Kupiec1, Jolanta Królczyk2, Alicja Handzel1,
Klaudia Pluta1, Agnieszka Latawiec2, Dagmara Malina1
1
Katedra Technologii Nieorganicznej i Biotechnologii Środowiska, [email protected]
2
Politechnika Opolska, Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki, Katedra Inżynierii Biosystemów, [email protected]
Znaczna część powierzchni Europy (ponad 50%) jest użytkowana rolniczo, co powoduje,
że rolnictwo ma ogromny wpływ na środowisko naturalne oraz życie i działalność człowieka.
Właściwości gleb mają bezpośredni wpływ na wielkość i jakość otrzymywanych plonów. Badania
gleb odgrywają ważną rolę w produkcji rolniczej. Określenie właściwości fizykochemicznych oraz
składu pierwiastkowego ma wpływ na otrzymywane plony oraz dawkowanie nawozów. Gleba jest
zróżnicowanym materiałem, dlatego ważne jest stosowanie odpowiednich metod analitycznych.
Celem pracy było sprawdzenie czy dana metoda analityczna ma zastosowanie w
przypadku materiału jakim jest gleba oraz oznaczenie wybranych pierwiastków. Badania
obejmowały analizę granulometryczną, pomiar zawartości wilgoci oraz pomiar pH gleby.
Wykonano analizę za pomocą spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej w celu oznaczenia
składu pierwiastkowego oraz za pomocą spektroskopii w zakresie promieniowania podczerwonego
(FT-IR) w celu identyfikacji charakterystycznych ugrupowań chemicznych. Za pomocą
spektrofotometrii UV-VIS oznaczono ilościowo zawartość Fe2+ oraz P 2 O 5 w badanym materiale.
Dokonano pomiaru zawartości magnezu, żelaza oraz wapnia za pomocą
absorpcyjnej
spektrometrii atomowej (AAS).
62
MATERIAŁY
UWARUNKOWANIE INFRASTRUKTURALNO-ORAGANIZACYJNE
HANDLU HURTOWEGO OWOCAMI I WARZYWAMI NA
PRZYKŁADZIE GIEŁDY ROLNO-SPOŻYWCZEJ W KRAKOWIERYBITWACH
Anna Szeląg-Sikora1, Zbigniew Kowalczyk2
1
1
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki,
[email protected]
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki,
[email protected]
Celem pracy było przedstawienie organizacji rynku hurtowego owoców i warzyw na
przykładzie giełdy rolno-spożywczej w Krakowie-Rybitwach. Zaprezentowano wybrane aspekty
dotyczące warunków prowadzenia handlu oraz dokonano analizy procesu dostarczania i sprzedaży
owoców i warzyw przez producentów. Do szczegółowej analizy wybrano losowo 30 dostawców
owoców oraz 30 dostawców warzyw. Przedstawiono m. in. koszty wynikające z możliwości
korzystania z giełdy, odległość transportową z jakiej dostarczane są produkty, ilość zbiorów
sprzedawaną na objętej badaniami giełdzie, koszty sprzedaży oraz ich strukturę. Dokonano
ogólnej analizy środków transportowych służących do przywozu owoców i warzyw, a także
obliczono częstotliwość przyjazdów i czas pobytu na giełdzie w poszczególnych miesiącach.
Analizę przeprowadzono osobno dla sprzedaży owoców oraz warzyw. Stwierdzono m. in., że
organizacja rynku zbytu płodów ogrodniczych pozostawia wiele do życzenia, czego dowodem jest
częstotliwość przyjazdów, czas pobytu producentów na giełdzie, skuteczność oraz koszty
sprzedaży.
63
MATERIAŁY
ZRÓŻNICOWANIE ZAWARTOŚCI Cd, Pb, Zn i Cu W KOMPOSTACH
WYTWARZANYCH W RÓŻNYCH TECHNOLOGIACH I MIEJSCACH
Artur Szwalec1, Paweł Mundała2, Renata Kędzior3, Marek Telk4
2
3
Klimatologii i Ochrony Powietrza,[email protected]
43
1
Celem pracy była ocena zróżnicowania zawartość Cd, Pb, Zn i Cu w kompostach
wytwarzanych w różnych technologiach i miejscach z podobnego materiału wsadowego (odpadów
roślinnych). Materiał badawczy pozyskano z krakowskiej kompostowni w Baryczy należącej do
MPO w Krakowie, kompostowni w Płaszowie (dzielnica Krakowa) należącej do firmy
Ekokonsorcjum-Efekt z przydomowych pryzm i kompostowników zlokalizowanych
w podkrakowskich sołectwach Bobin, Czarnochowice i Rzozów oraz z ogrodów działkowych
położonych przy ul. Praskiej w Krakowie. Zawartości analizowanych pierwiastków oznaczono
metodą FAAS na aparacie Solaar M6 firmy Unicam. W badanym materiale oznaczono
również zawartość materii organicznej a także pH. Badane komposty różniły się istotnie
statystycznie pod względem zawartości kadmu, ołowiu, cynku, miedzi i substancji organicznej.
Pod względem zawartości analizowanych metali komposty spełniały wymagania stawiane im
przez Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (2008). W odniesieniu do minimalnej
zawartości materii organicznej w stałych nawozach organicznych zamieszczonej w wym.
rozporządzeniu wymogi spełniał jedynie kompost z Płaszowa.
64
MATERIAŁY
OCENA SEZONOWOŚCI WYSTĘPOWANIA PRZEPŁYWÓW NISKICH
RZEKI GÓRSKIEJ ZA POMOCĄ WSKAŹNIKÓW COLWELLA
Andrzej Wałęga1, Dariusz Młyński2
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji,
2
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Inżynierii
Sanitarnej i Gospodarki Wodnej, [email protected]
1
W pracy dokonano oceny sezonowości występowania przepływów niskich (NQ)
wykorzystując wskaźniki Colwella. Analizę przeprowadzono dla rzeki górskiej Kamienica
Nawojowska w profilu Łabowa – prawostronny dopływ Dunajca. Dane do obliczeń, w postaci
przepływów dobowych z wielolecia 1983 – 2012, pozyskano z Instytutu Meteorologii
i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie. Na podstawie uzyskanych
danych wyznaczono podstawowe wskaźniki przepływów niskich oraz wskaźniki Colwella, takie
jak przewidywalność (P), stałość (C) oraz niepewność (M). Dodatkowo określono wpływ długości
serii obserwacyjnej oraz przyjętej liczebności przedziałów klasowych na kształtowanie się
wielkości P.
Stwierdzono, że wyznaczony dla przepływów NQ wartość wskaźnika P na poziomie
43%
świadczy o przewidywalności tych przepływów na poziomie poniżej przeciętnej.
Przypadkowość stanowi tylko 18% wartości P, stąd przepływy te charakteryzują się nieregularną
sezonowością. Dodatkowo stwierdzono, że długość serii obserwacyjnej wpływa istotnie na
wielkość przewidywalności. Natomiast nie stwierdzono takiej zależności w przypadku
zwiększania liczebności przedziałów klasowych stanów analizowanych zjawisk.
65
MATERIAŁY
WYKORZYSTANIE SYSTEMU TYPU GIS NA PRZYKŁADZIE PARKU
NARODOWEGO UJŚCIE WARTY
Agata Witzurki1, Monika Metynowska2, Józef Sanecki2, Andrzej Klewski2, Iwona
Sobczyk2, Grzegorz Stępień2
1
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny
2
Akademia Morska w Szczecinie
Obecnie parki narodowe gromadzą znaczne ilości danych przestrzennych. Dane te
pozyskiwane są z powietrza, z ziemi oraz z wody. Występują one zarówno w postaci cyfrowej jak
i analogowej, a do ich przetwarzania wykorzystywane są systemy o różnorodnych
funkcjonalnościach i różnym stopniu złożoności. Budowa infrastruktury geoinformacyjnej parków
odbywa się najczęściej z wykorzystaniem zobrazowań satelitarnych, lotniczych oraz danych z
bezpośrednich pomiarów terenowych. Dane terenowe zbierane są na ogół przy użyciu odbiorników
nawigacji satelitarnej (GNSS). Duże możliwości gromadzenia geodanych dają obecnie,
wykorzystywane coraz częściej technologie Bezzałogowych Systemów Powietrznych (UAS) oraz
skaningu laserowego. Analityczne opracowanie danych odbywa się na ogół przy zastosowaniu
aplikacji typu GIS (Geographic Information System), która umożliwia analizy danych rastrowych,
bazodanowych i wysokościowych. Dane te mają także swoje odniesienie przestrzenne, dzięki
czemu możliwe jest np. określanie natężenia szlaków turystycznych czy stopnia wilgotności
ściółki leśnej. W publikacji zaprezentowano możliwości wykorzystania systemu typu GIS na
przykładzie Parku Narodowego Ujście Warty. W przedstawionym rozwiązaniu podstawą
uzyskiwania informacji są dane atrybutowe zapisane w geobazie (w środowisku ArcGIS), dane
obrazowe (obrazy lotnicze, satelitarne i z UAS) oraz Numeryczne Modele Wysokościowe. Dzięki
opisanej propozycji możliwe stało się utworzenie w pełni funkcjonalnego systemu,
wykorzystującego szerokie spektrum danych przestrzennych. W publikacji przedstawiono
również możliwości trójwymiarowego opracowania przestrzeni parków narodowych
z wykorzystaniem danych z UAS i naziemnego skaningu laserowego.
66
MATERIAŁY
METHANOL ELECTROOXIDATION WITH Cu-B CATALYST
Barbara Włodarczyk1, Paweł P. Włodarczyk2
1
[email protected]
2
[email protected]
In the last few years alternative energy sources have been fast developing. One of these
sources is fuel cell. Due to development of the renewable energy sources, the powering of fuel
cells with bio-fuels is very important. The one of this fuel is methanol. The use of fuel cells on a
large scale is mainly limited by the high cost of catalysts - mainly platinum. Elimination of Pt
as catalyst would allow for wider commercial application of fuel cells. The presentation presents
a study of methanol electrooxidation on electrode with Cu-B alloy catalyst. Researches were done
by the method of polarizing curves of electrooxidation of methanol in glass vessel. An aqueous
solution of KOH was used as the electrolyte. Conducted measurements show that there is a
possibility of electrooxidation of methanol on Cu-B catalyst. In any case, the process of
electrooxidation of methanol occurs. A current density of about 10-30 mA/cm2 has been
obtained for all concentrations of methanol and B in alloy. So, the work shows possibility to
use Cu-B alloys as catalysts for fuel electrode of DMFC.
67
MATERIAŁY
OCENA JAKOŚCI MIKROBIOLOGICZNEJ WÓD ZALEWU
W NOWEJ HUCIE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM
DROBNOUSTROJÓW STANOWIĄCYCH ZAGROŻENIE
Z EPIDEMIOLOGICZNEGO PUNKTU WIDZENIA
Katarzyna Wolny-Koładka
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, , Wydział Rolniczo-Ekonomiczny,
Katedra Mikrobiologii, [email protected]
Celem przeprowadzonych badań była ocena jakości mikrobiologicznej wód Zalewu w
Nowej Hucie (Kraków, Polska) a także określenie, czy w zbiorniku występują drobnoustroje
potencjalnie niebezpieczne dla ludzi. Analizy mikrobiologiczne obejmowały określenie
liczebności bakterii mezofilnych, psychrofilnych, bakterii grupy coli, form kałowych E. coli, a
także E. faecalis, C. perfringens, Staphylococcus spp. i Salmonella spp.. Próbki wód pobierane
były w 5 punktach na terenie zalewu, 4 razy w roku w równych odstępach czasu dla
uwzględnienia zjawiska sezonowości. Dodatkowo, w każdym punkcie pomiarowym mierzono
temperaturę wody oraz powietrza. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że
liczebność badanych mikroorganizmów zależała od zmieniającej się temperatury wody i
powietrza. Dodatkowo, na bioróżnorodność izolowanych drobnoustrojów wpływ miało w sezonie
wakacyjnym użytkowanie zalewu w charakterze kąpieliska przez okolicznych mieszkańców.
Zidentyfikowano wszystkie badane wskaźniki czystości mikrobiologicznej wód, które stanowią
potencjalne zagrożenie epidemiologiczne dla kąpiących się w zbiorniku ludzi.
68
MATERIAŁY
WIELKOŚĆ TURBULENCJI W PODSTAWOWYCH JEDNOSTKACH
HYDROMORFOLOGICZNYCH RZEK GÓRSKICH
NA PRZYKŁADZIE ODCINKA SKAWY
Agnieszka Woś
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, [email protected]
Celem przedstawionej pracy jest analiza wielkości turbulencji w podstawowych
jednostkach hydromorfologicznych rzeki górskiej na przykładzie odcinka Skawy. Pomiary
składowych prędkości chwilowej sondą MicroADV w ośmiu losowych lokalizacjach na
poziomie 20% i 40% głębokości lokalnej wykonano w czterech jednostkach
hydromorfologicznych – ploso, nurt, bystrze i rwący nurt. Na podstawie uzyskanych wartości
obliczono lokalne wartości prędkości wypadkowej oraz parametry ruchu turbulentnego:
intensywność turbulencji i turbulentną energię kinetyczną. Wyniki badań wskazują na duże
zróżnicowanie lokalnych wartości parametrów turbulencji w obrębie jednostki. Wielkość
turbulencji wzrasta wraz z prędkością układając jednostki w kolejności ploso, nurt, rwący nurt,
bystrze. Zauważono wzrost wielkości turbulencji w kierunku dna w jednostkach o niskiej
prędkości przepływu – ploso i nurt , natomiast w jednostkach o wyższej prędkości (bystrze i rwący
nurt) nie wykazały jednoznacznego podobnej tendencji.
69
MATERIAŁY
ZASTOSOWANIE MODELU MODFLOW DO OCENY ZMIAN
WARUNKÓW WODNYCH W SĄSIEDZTWIE BUDOWLI PIĘTRZĄCEJ
NA RZECE ŁUTOWNI
Michał Wróbel1, Kamil Mańk1, Andrzej Brandyk2, Anna Krysztofiak-Kaniewska3
1
Instytut Badawczy Leśnictwa, Zakład Ekologii Lasu, [email protected]
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska,
Katedra Kształtowania Środowiska,
[email protected]
3
Uniwersytet Przyrodniczy, Wydział Leśny, Katedra Inżynierii Leśnej, [email protected]
2
Niniejsza praca przedstawia możliwości wykorzystania programu Processing Modflow do
oceny wpływu zbiornika na wody gruntowe terenów do niego przyległych. Obszarem badań objęto
próg piętrzący zlokalizowany na rzece Łutowni w Puszczy Białowieskiej. Obliczenia modelowe
przeprowadzono z wykorzystaniem danych z okresu 2004-2005 oraz 2015 wprowadzając do
modelu wartości występujących strumieni zasilających bądź drenujących analizowany obszar:
opad i parowanie według danych ze stacji meteorologicznej w Białowieży, stany wody gruntowej
bądź natężenia jej przepływu na przyjętych granicach obiektu badań. Etap obliczeniowy
przeprowadzano do momentu uzyskania wymaganej zgodności pomiędzy stanami modelowanymi
a obserwowanymi w sieci piezometrów. Dokonano obliczeń położenia zwierciadła wód
gruntowych w bezpośrednim sąsiedztwie progu piętrzącego, które realizowano wariantowo,
zakładając różne wysokości piętrzenia przez wykonany próg. Stwierdzono jego istotny wpływ na
wody gruntowe, ponieważ zmiany piętrzenia w przyjętym zakresie skutkują zmniejszeniem się
natężenia wymiany wody pomiędzy rzeką Łutownią a gruntem o kilkadziesiąt procent.
70
MATERIAŁY
ZIMY Z DODATNIĄ TEMPERATURĄ POWIETRZA NA OBSZARZE
POLSKI (1981-2010)
Agnieszka Ziernicka-Wojtaszek, Zbigniew Zuśka
Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza, [email protected]
Celem pracy jest charakterystyka termiczna zim z dodatnią temperaturą powietrza na
obszarze Polski w najnowszej normie wskazywanej przez WMO do opracowań klimatycznych
1981-2010, na którą przypada okres wyraźnego wzrostu temperatury powietrza w skali globalnej
i na obszarze Polski, ze wskazaniem konsekwencji jej zmian na walory rekreacyjno-turystyczne
obszarów wiejskich. W opracowaniu wykorzystano średnie miesięczne wartości temperatury
powietrza z 53 stacji meteorologicznych położonych na terenach nizinnych. Za okres zimowy
przyjęto miesiące – XII, I, II. Wyróżniono 6 zim we wszystkich trzech miesiącach o temperaturze
średniej obszarowej dodatniej. Były to zimy: 1987/1988, 1988/1989, 1989/1990, 1997/1998,
2006/2007 i 2007/2008. Przeciętna ciepła zima z dodatnią temperaturą we wszystkich miesiącach
cechuje się południkowym przebiegiem izoterm stycznia o wartościach od 1 do 3ºC ze wschodu
na zachód. W najcieplejszym styczniu 2007 roku przebiegały cztery takie izotermy
w podobnym układzie o wartościach od 2 do 5ºC. Najważniejszym ujemnym skutkiem ocieplenia
w okresie zimowym jest zmniejszenie się czasu trwania i grubości pokrywy śnieżnej.
71
MATERIAŁY
TENDENCJE ZMIAN KLIMATYCZNEGO RYZYKA UPRAWY
KUKURYDZY NA ZIARNO W REJONIE BYDGOSZCZY
Jacek Żarski, Renata Kuśmierek-Tomaszewska, Stanisław Dudek
Celem pracy była ocena kierunku i stopnia istotności zmian wybranych wskaźników
klimatycznego ryzyka kukurydzy uprawianej na ziarno, w wieloleciu 1985-2014. Wykorzystując
dane meteorologiczne ze Stacji Badawczej UTP Bydgoszcz wyznaczono niekorzystne czynniki
pogodowe w uprawie kukurydzy: skrócenie okresu aktywnego wzrostu roślin, występowanie
przygruntowych przymrozków późnowiosennych, posuch atmosferycznych oraz posuch
rolniczych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono dużą zmienność czasową
niekorzystnych w uprawie kukurydzy warunków atmosferycznych, występujących z różną
częstością, zależnie od rodzaju niekorzystnego czynnika i przyjętego kryterium jego określenia.
Nie stwierdzono istotnych trendów zmian badanych wskaźników klimatycznego ryzyka produkcji
ziarna kukurydzy wraz z upływem lat od 1985 do 2014, z wyjątkiem przyrostu liczby
przymrozków późnowiosennych umiarkowanych i silnych. W latach 2000-2014, w stosunku do
poprzedniego 15-lecia 1984-1999, wykazano zwiększenie zmienności czasowej długości okresu
aktywnego wzrostu roślin oraz występowania przymrozków późnowiosennych umiarkowanych
i silnych, ale także wyraźne zmniejszenie zróżnicowania warunków zaopatrzenia kukurydzy
w wodę.
72

Książka abstraktów - Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich

Transkrypt

Podobne dokumenty

Komunikat 1 - Wydział Leśny - Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

sztuka gotycka - kultura i sztuka