Ograniczniki przepięć SN i 110 kV

Specyfikacja techniczna
Załącznik nr 10
do „Standardów technicznych
w ENERGA-OPERATOR SA”
Strona 1 z 8
Wersja: 02
Data publikacji:
27.02.2013 r.
Ograniczniki przepięć SN i 110 kV
Opracowanie:
Departament Rozwoju
Majątku
Akceptacja:
Zatwierdzenie:
Grzegorz Widelski –
Zatwierdzenie:
Menadżer procesu
„Opracowanie
standardów/specyfikacji
technicznej urządzeń’”
Stanisław Kubacki –
Właściciel Megaprocesów:
Zarządzaniem Majątkiem
Sieciowym, Wykonawstwo prac
na sieci, Rozwój Majątku OSD,
Zarządzanie pomiarami
Specyfikacja techniczna
Ograniczniki przepięć
SN i 110 kV
Strona 2 z 8
Wersja: 02
Data publikacji:
27.02.2013 r.
1 Cel specyfikacji
Określenie charakterystycznych parametrów technicznych jakie powinien posiadać nowe ograniczniki
przepięć SN i 110 kV montowane w sieci ENERGA-OPERATOR SA.
2 Odpowiedzialność
Za nadzór nad realizacją niniejszej specyfikacji odpowiedzialny jest właściciel megaprocesu „Rozwój
majątku OSD”.
3 Zakres stosowania
3.1 Zakres podmiotowy
a) w Centrali:
 Biuro Zarządzania Eksploatacją,
 Biuro Rozwoju,
 Biuro Zarządzania Inwestycjami,
 Biuro Umów i Zamówień,
 Biuro Zarządzania Zakupami,
b) w oddziałach:
 Wydział Zarządzania Usługami Sieciowymi,
 Wydział Zarządzania Usługami Specjalistycznymi,
 Wydział Rozwoju,
 Wydział Zarządzania Inwestycjami,
 Wydział Umów i Zamówień,
 Wydział Zakupów.
3.2 Zakres przedmiotowy
Niniejszy dokument określa szczegółowe wymagania techniczne dla przedmiotu zamówienia
umieszczane w Specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ)/Warunkach zamówienia (WZ).
4 Definicje
Beziskiernikowy
ogranicznik przepięć
z tlenków metali
Dane znamionowe
Graniczny udar
prądowy ogranicznika
Klosz
Moment zginający
Ogranicznik składający się z szeregowo lub równolegle, lub szeregowo
i równolegle połączonych warystorów z tlenków metali bez jakichkolwiek
szeregowych lub równoległych iskierników.
Wartości liczbowe wielkości, które definiują pracę ograniczników przepięć
SN i 110 kV w warunkach wymienionych w normie i na których oparte są
próby i gwarancja wytwórcy.
Wartość szczytowa udaru prądu wyładowczego mającego kształt 4/10 µs,
który jest stosowany do sprawdzania odporności ogranicznika na
bezpośrednie uderzenie piorunowe.
Izolacyjna wystająca część osłony, przewidziana do zwiększenia drogi
upływu.
Iloczyn siły poziomej działający na osłonę ogranicznika i pionowej
odległości pomiędzy podstawą (dolny poziom okucia) osłony ogranicznika
i punktem przyłożenia siły.
Specyfikacja techniczna
Ograniczniki przepięć
SN i 110 kV
Strona 3 z 8
Wersja: 02
Data publikacji:
27.02.2013 r.
Należy, powinien
Napięcie średnie (SN)
Napięcie trwałej pracy
ogranicznika Uc
Napięcie obniżone
ogranicznika Ures
Napięcie znamionowe
ogranicznika Ur
Słowa należy lub powinien należy rozumieć jako musi lub wymaga się.
Napięcie znamionowe sieci wyższe od 1 kV i niższe od 110 kV.
Zadeklarowana dopuszczalna wartość skuteczna napięcia częstotliwości
sieciowej, jaka może być doprowadzona trwale do zacisków ogranicznika.
Wartość szczytowa napięcia występującego na zaciskach ogranicznika
podczas przepływu prądu wyładowczego.
Najwyższa dopuszczalna wartość skuteczna napięcia częstotliwości
sieciowej między zaciskami ogranicznika, która zapewnia poprawne
działanie w warunkach przepięcia dorywczego w próbach działania.
Odłącznik ogranicznika Urządzenie do odłączania ogranicznika od sieci w przypadku jego
uszkodzenia, mające na celu niedopuszczenie do powstania trwałego
zwarcia w sieci oraz uzyskanie widocznego wskazania uszkodzonego
ogranicznika.
Ogranicznik do łączenia Ogranicznik, który może być dołączany i odłączany w obwodzie będącym
pod napięciem
pod napięciem.
Ogranicznik w osłonie Ogranicznik, w którym jako materiał osłony zastosowano polimery
polimerowej
i materiały kompozytowe z komponentami.
Osłona
Zewnętrzna izolacyjna część ogranicznika, która zapewnia niezbędną drogę
upływu i chroni wewnętrzne części przed wpływami środowiska.
Prąd trwały
Prąd płynący przez ogranicznik pod wpływem doprowadzonego napięcia
ogranicznika
trwałej pracy.
Warystor z tlenków
Część ogranicznika, która dzięki swojej nieliniowej charakterystyce
metali
napięciowo-prądowej stanowi mała rezystancję dla przepięć, ograniczając
w ten sposób napięcie między zaciskami ogranicznika, i dużą rezystancję
przy normalnym napięciu częstotliwości sieciowej.
Wskaźnik uszkodzenia Urządzenie przeznaczone do sygnalizowania, że ogranicznik uległ
uszkodzeniu, ale nie odłączające ogranicznika od sieci.
Znamionowy prąd
Wartość szczytowa udaru prądowego, stosowanego do klasyfikowania
wyładowczy
ogranicznika.
ogranicznika In
5 Regulacje zewnętrzne i wewnętrzne
5.1 Regulacje zewnętrzne
5.1.1
5.1.2
5.1.3
5.1.4
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U.2002.166.1360
z późniejszymi zmianami).
PN-EN 60099-4:2009 Ograniczniki przepięć - Część 4: Beziskiernikowe ograniczniki
przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego.
PN-EN 60099-4:2009/A2:2009 Ograniczniki przepięć - Część 4: Beziskiernikowe
ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego (oryg.).
PN-E-06303:1998 Narażenie zabrudzeniowe izolacji napowietrznej i dobór izolatorów do
warunków zabrudzeniowych.
5.2 Regulacje wewnętrzne
5.2.1
5.2.2
Proces „Opracowanie standardów /specyfikacji technicznej urządzeń”.
Standardy techniczne w ENERGA-OPERATOR SA.
Specyfikacja techniczna
Ograniczniki przepięć
SN i 110 kV
Strona 4 z 8
Wersja: 02
Data publikacji:
27.02.2013 r.
6 Wymagania
6.1 Wymagania ogólne
6.1.1
6.1.2
6.1.3
6.1.4
Ograniczniki przepięć SN i 110 kV stanowiące przedmiot zamówienia powinny być
fabrycznie nowe i wyprodukowane nie wcześniej niż 12 miesięcy licząc od daty dostawy.
Dostawca ma gwarantować jakość i zgodność z dokumentami odniesienia ograniczników
przepięć SN i 110 kV. Okres gwarancji nie może być krótszy niż 3 lata.
Dostawca ma zapewnić udział ograniczników przepięć SN i 110 kV pochodzących z państw
członkowskich Unii Europejskiej lub państw, z którymi Wspólnota Europejska zawarła
umowy o równym traktowaniu przedsiębiorców, na poziomie nie niższym niż 50 %.
Ograniczniki przepięć SN i 110 kV mają spełniać warunki określone w niniejszej
specyfikacji i w dokumentach normatywnych w niej wymienionych. W przypadku, gdy
wymagania podane w niniejszej specyfikacji są bardziej rygorystyczne od wymagań
zawartych w dokumentach normatywnych, należy wówczas stosować się do wymagań
zawartych w specyfikacji.
6.2 Warunki klimatyczne
6.2.1
6.2.2
6.2.3
Zakres temperatur otoczenia w czasie pracy ogranicznika przepięć SN i 110 kV: od -40○C
do +40○C.
Wysokość pracy – nie więcej niż 1000 m n.p.m.
Poziom zanieczyszczenia powietrza – III strefa zabrudzeniowa wg PN-E-06303:1998
Narażenie zabrudzeniowe izolacji napowietrznej i dobór izolatorów do warunków
zabrudzeniowych.
6.3 Budowa i parametry ograniczników przepięć SN
6.3.1
6.3.2
6.3.3
6.3.4
6.3.5
Ogranicznik przepięć SN ma być beziskiernikowy i posiadać budowę zapewniającą
szczelność oraz usunięcie pęcherzyków powietrza z wnętrza ogranicznika podczas
produkcji.
Ogranicznik przepięć ma posiadać następujące elementy:
a) warystor (stos warystorów) z tlenku cynku z dodatkiem tlenków innych metali,
b) elektrody wykonane z aluminium,
c) elementy zapewniające odpowiedni docisk warystorów i elektrod,
d) obudowę wewnętrzną wykonaną z materiału izolacyjnego lub inne rozwiązanie
techniczne zapewniające bardzo dobrą wytrzymałość mechaniczną,
e) obudowę zewnętrzną jednolitą z tworzywa (np. guma silikonowa HCR, LSR lub
mieszaniny na bazie elastomerów) o własnościach hydrofobowych,
f) zaciski: liniowy i uziomowy, wykonane ze stali nierdzewnej klasy A2 – 70.
g) osłonę zacisku liniowego z tworzywa izolacyjnego odpornego na działanie
promieniowania UV.
Ograniczniki przepięć SN mogą być montowane w pozycji pionowej oraz poziomej oraz
umożliwiać montaż na wsporniku izolacyjnym.
Ogranicznik przepięć ma posiadać możliwość podłączenia odłącznika do zacisku
uziomowego.
Ograniczniki przepięć dla sieci o napięciu znamionowym 15 kV mają posiadać niżej
wymienione właściwości i parametry:
a) napięcie znamionowe Ur – w przedziale 21 – 22,5 kV
b) częstotliwość znamionowa – 50 Hz,
c) napięcie trwałej pracy Uc – w przedziale 17,4 – 18 kV
Specyfikacja techniczna
Ograniczniki przepięć
SN i 110 kV
Strona 5 z 8
Wersja: 02
Data publikacji:
27.02.2013 r.
d)
e)
f)
g)
napięcie obniżone przy znamionowym prądzie wyładowczym Ures ≤ 63 kV
znamionowy prąd wyładowczy 8/20 µs ≥10 kA,
graniczny prąd wyładowczy 4/10 µs ≥100 kA,
zdolność pochłaniania energii w próbie działania przy granicznym prądzie
wyładowczym – w przedziale 3,4 – 6,8 kJ/kV Uc,
h) wytrzymałość zwarciowa (0,2 s) ≥20 kA,
i) klasa rozładowania linii:
 1 – dla ograniczników instalowanych na liniach napowietrznych,
 2 – dla ograniczników instalowanych na stacjach 110 kV/SN
j) wytrzymałość na długotrwały prąd udarowy (dla udaru prostokątnego o czasie trwania
2000 µs) ≥ 250 A,
k) wewnętrzne wyładowania niezupełne ≤5 pC,
l) prąd trwały ogranicznika:
 dla 1 klasy rozładowania linii ≤ 0,6 mA,
 dla 2 klasy rozładowania linii ≤ 0,9 mA*,
m) wytrzymałość na moment zginający ≥200 Nm,
n) wytrzymałość na moment skręcający zacisku ≥40 Nm.
*) klasa rozładowania linii zostanie podana w SIWZ
6.4 Budowa i parametry ograniczników przepięć 110 kV
6.4.1
6.4.2
6.4.3
6.4.4
6.4.5
6.4.6
6.4.7
Ogranicznik przepięć 110 kV ma być beziskiernikowy i posiadać budowę zapewniającą
szczelność oraz usunięcie pęcherzyków powietrza z wnętrza ogranicznika podczas
produkcji.
Ogranicznik przepięć 110 kV musi być tak zaprojektowany, skonstruowany i wykonany,
aby można było dokonać jego sprawdzenia.
Ogranicznik przepięć 110 kV mają być jednofazowe, wolnostojące, w wykonaniu
napowietrznym, przystosowane do instalacji na osobnej konstrukcji wsporczej dla każdej
z faz, hermetycznie zamknięte.
Ogranicznik przepięć 110 kV ma posiadać następujące elementy:
a) warystor (stos warystorów) z tlenku cynku z dodatkiem tlenków innych metali,
b) elektrody wykonane z aluminium,
c) elementy zapewniające odpowiedni docisk warystorów i elektrod,
d) obudowę wewnętrzną wykonaną z materiału izolacyjnego lub inne rozwiązanie
techniczne zapewniające bardzo dobrą wytrzymałość mechaniczną,
e) obudowę zewnętrzną jednolitą z tworzywa (np. guma silikonowa HCR lub LSR)
o własnościach hydrofobowych,
f) zaciski: liniowy i uziomowy.
Ograniczniki przepięć 110 kV mają być montowane w pozycji pionowej oraz umożliwiać
montaż na podstawie izolacyjnej.
Każdy ogranicznik przepięć 110 kV powinien być wyposażony, w łatwo dostępny dla służb
eksploatacyjnych, licznik zadziałań oraz umożliwiać pomiar prądu trwałej pracy
ogranicznika.
Ogranicznik przepięć 110 kV ma posiadać nie gorsze parametry niż podane poniżej:
a) napięcie znamionowe (Ur):
 w przedziale 93 – 100 kV – dla podłączenia faza – ziemia,
 w przedziale 51 – 60 kV – dla podłączenia punkt neutralny (gwiazdowy) – ziemia,
b) częstotliwość znamionowa – 50 Hz,
Specyfikacja techniczna
Ograniczniki przepięć
SN i 110 kV
Strona 6 z 8
Wersja: 02
Data publikacji:
27.02.2013 r.
c) napięcie trwałej pracy (Uc ):
 w przedziale 74,5 – 80,0 kV – dla podłączenia faza – ziemia,
 w przedziale 41 – 48 kV – dla podłączenia punkt neutralny (gwiazdowy) – ziemia,
d) napięcie wytrzymywane udaru piorunowego dla izolacji ogranicznika przepięć
≥ 550 kV,
e) napięcie obniżone przy znamionowym prądzie wyładowczym (Ures) – nie większe niż:
 300 kV – dla podłączenia faza – ziemia,
 200 kV – dla podłączenia punkt neutralny (gwiazdowy) – ziemia,
f) znamionowy prąd wyładowczy 8/20 µs ≥10 kA,
g) graniczny prąd wyładowczy 4/10 µs ≥100 kA,
h) zdolność pochłaniania energii w próbie działania przy granicznym prądzie
wyładowczym:
 dla 2 klasy rozładowania linii ≥ 5 kJ/kV Ur,
 dla 3 klasy rozładowania linii ≥ 7,8 kJ/kV Ur,
i) wytrzymałość zwarciowa (0,2 s) ≥40 kA,
j) klasa rozładowania linii – 2 lub 3*,
k) wytrzymałość na długotrwały prąd udarowy (dla udaru prostokątnego o czasie
trwania 2000 µs) ≥ 600 A,
l) wewnętrzne wyładowania niezupełne ≤5 pC,
m) prąd trwały ogranicznika:
 dla 2 klasy rozładowania linii ≤ 0,8 mA,
 dla 3 klasy rozładowania linii ≤ 1 mA,
n) wytrzymywany moment siły zginający przy obciążeniu statycznym ≥ 800 Nm,
o) wytrzymywany moment siły zginający przy obciążeniu dynamicznym ≥ 1200 Nm,
p) wytrzymywany moment siły skręcający zacisku ≥ 40 Nm.
*) klasa rozładowania linii zostanie podana w SIWZ.
6.4.8 Licznik zadziałań ma posiadać nie gorsze parametry niż podane poniżej:
a) gwarantowane działanie licznika w zakresie udarów prądowych:
 udary prądowe o kształcie 8/20 µs – w zakresie 200 A – 20 kA,
 udary prądowe o kształcie 30/60 µs – w zakresie 200 A – 1 kA,
b) wytrzymałość na 2 udary prądowe granicznego prądu wyładowczego 4/10 µs –
100 kA,
c) wytrzymałość na 18 udarów prądowych długotrwałych, o kształcie prostokątnym
i czasie trwania 2000 µs – 700 A,
d) wytrzymałość na prąd zwarciowy w czasie 0,2 s – 50 kA,
e) szczelność przy podciśnieniu 0,05 MPa.
6.4.9 Licznik zadziałań ma umożliwiać pomiar prądu upływu ogranicznika nie powodując
zadziałania licznika przy wartości szczytowej prądu upływu 25 mA.
6.4.10 Ograniczniki przepięć mają przejść badania (próby) typu oraz wyrobu z wynikiem
pozytywnym zgodnie z normą PN-EN 60099-4:2009+A2:2009 Ograniczniki przepięć –
Część 4: Beziskiernikowe ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu
przemiennego (oryg.).
6.4.11 Liczniki zadziałań ma przejść badania wyrobu z wynikiem pozytywnym zgodnie
z wytycznymi producenta licznika.
6.5 Oznakowanie
6.5.1
Wszystkie znaki oraz napisy informacyjne powinny być wykonane w sposób trwały.
Specyfikacja techniczna
Ograniczniki przepięć
SN i 110 kV
6.5.2
6.5.3
Strona 7 z 8
Wersja: 02
Data publikacji:
27.02.2013 r.
Każdy ogranicznik przepięć powinien posiadać tabliczkę znamionową zawierającą
informacje zgodnie PN-EN 60099-4:2009 Ograniczniki przepięć - Część 4: Beziskiernikowe
ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego.
PN-EN 60099-4:2009/A2:2009 Ograniczniki przepięć - Część 4: Beziskiernikowe
ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego (oryg.). Dodatkowo
wymaga się aby na tabliczce znamionowej umieszczony był numer seryjny.
Tabliczka znamionowa powinna być wykonana z materiału niedziałającego korozyjnie.
Powinna ona być trwale zamocowana do ogranicznika przepięć. Dopuszcza się
umieszczenie informacji z tabliczki znamionowej na okuciu ogranicznika.
6.6 Wymagana dokumentacja techniczna
6.6.1
Dokumentacja techniczna musi być napisana w języku polskim i zawierać m.in.
podstawowe dane techniczne, rysunki gabarytowe, szczegółową specyfikację
wyposażenia, instrukcję montażu różnych przewodów na różnych konstrukcjach
wsporczych.
6.6.2 Karty katalogowe oferowanych ograniczników przepięć SN i 110 kV zawierające
podstawowe dane techniczne, rysunki gabarytowe oraz szczegółową specyfikację
wyposażenia.
6.6.3 Kopie certyfikatów zgodności, poświadczonych za zgodność z oryginałem, badania (próby)
typu z niżej wymienionymi normami: PN-EN 60099-4:2009 Ograniczniki przepięć - Część 4:
Beziskiernikowe ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego, PNEN 60099-4:2009/A2:2009 Ograniczniki przepięć - Część 4: Beziskiernikowe ograniczniki
przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego (oryg.).
6.6.4 Kopie protokołu badania typu, w wersji elektronicznej na płycie DVD, na zgodność z niżej
wymienionymi normami: PN-EN 60099-4:2009 Ograniczniki przepięć - Część 4:
Beziskiernikowe ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego,
PN-EN 60099-4:2009/A2:2009 Ograniczniki przepięć - Część 4: Beziskiernikowe
ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego (oryg.), o ile zostanie
to podane w SIWZ.
ENERGA-OPERATOR SA zastrzega sobie prawo do przeprowadzenia badania (próby) typu
bieżącej produkcji ograniczników przepięć SN i 110 kV w celu sprawdzenia parametrów
w niezależnym laboratorium na własny koszt.
6.6.5 Wymagane dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań technicznych dostarczane
z każdą dostawą – oryginał protokołu badania (próby) wyrobu dla ogranicznika przepięć
SN i 110 kV.
ENERGA-OPERATOR SA zastrzega sobie prawo do przeprowadzenia badań (prób)
odbiorczych bieżącej produkcji ograniczników przepięć SN i 110 kV w celu sprawdzenia
parametrów w niezależnym laboratorium na własny koszt.
Certyfikaty zgodności z normami wydane przed datą publikacji ww. norm, w oparciu o normy
wówczas obowiązujące, są taktowane na równi z certyfikatami zgodności z ww. normami, do daty
wskazanej przez jednostkę certyfikującą.
Certyfikaty zgodności muszą być wydane przez niezależne akredytowane jednostki certyfikujące
w tym zakresie na podstawie badań wykonanych w niezależnych laboratoriach akredytowanych
w tym zakresie.
Certyfikaty zgodności z Dyrektywami Europejskimi Nowego Podejścia (dokumenty niewymagane
przez ENERGA-OPERATOR SA) muszą być wydane przez niezależne notyfikowane jednostki
certyfikujące w zakresie odpowiednich dyrektyw na podstawie badań w niezależnych
notyfikowanych laboratoriach w zakresie odpowiednich dyrektyw.
Specyfikacja techniczna
Ograniczniki przepięć
SN i 110 kV
Strona 8 z 8
Wersja: 02
Data publikacji:
27.02.2013 r.
Protokoły badania typu zgodnie z normą muszą być wydane przez niezależne laboratoria
akredytowane w tym zakresie.
Protokoły badania typu wydane przed datą publikacji ww. norm, w oparciu o normy wówczas
obowiązujące, są taktowane na równi z protokołami badania typu poświadczającymi zgodność
z ww. normami, do daty wskazanej przez laboratorium.
Oceny techniczne wydawane przez niezależne akredytowane polskie laboratoria są traktowane na
równi z protokołem badania typu.
ENERGA-OPERATOR SA zastrzega sobie prawo wglądu w oryginały certyfikatów zgodności oraz
prawo wglądu do raportu badań typu na zgodność z normami.
Normy równoważne są traktowane na równi z normami zatwierdzonymi przez Polski Komitet
Normalizacyjny. Za normę równoważną uważa się normę, zawierającą w całości treść normy EN
lub dokumentu harmonizacyjnego HD, zatwierdzoną przez krajowy komitet normalizacyjny
członka CENELEC Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego Elektrotechniki lub normę
zatwierdzoną przez Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną, która bez jakichkolwiek zmian
została wprowadzona jako norma EN lub dokument harmonizacyjny HD.
Definicje: akredytowane jednostki certyfikujące, notyfikowane jednostki certyfikujące, laboratoria
akredytowane, laboratoria notyfikowane, certyfikaty, badanie (typu), deklaracja zgodności
producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela – zgodnie z ustawą z pkt. 5.1.1.
W specyfikacji przywołano normy aktualne na dzień wydania. W dniu stosowania specyfikacji
należy sprawdzić aktualny status normy i zastanowić się nad uwzględnieniem ewentualnych
zmian.
7 Decyzje
Decyzja
Komórka lub stanowisko podejmujące decyzję
Zastosowanie rozwiązań innych niż
ujęte w niniejszej specyfikacji
Dyrektor Departamentu Zarządzania Usługami – w zakresie
stosowania innych rozwiązań ze względu na przyczyny
eksploatacyjne
Dyrektor Departamentu Rozwoju Majątku – w zakresie
stosowania innych rozwiązań ze względu na przyczyny
techniczne.
Historia wprowadzanych zmian:
Nr
wersji
Opis wprowadzonej zmiany
01
Wprowadzenie specyfikacji
02
Uzupełnienie specyfikacji o wymagania dla
ograniczników 110 kV oraz zweryfikowanie treści
specyfikacji
Podstawa wprowadzenia
zmiany
Rozszerzenie zakresu
specyfikacji