Nr 67, Luty 2012

Numer 67  Luty 2012
50-LECIE INSTYTUTU PASTORALNEGO
WE FRIEDBERGU (NIEMCY)
W 2011 roku z radością świętowaliśmy 50 lat owocnej pracy, podejmowanej przez
kapłanów różnych zgromadzeń, w obszarze formacji pastoralnej.
Pół wieku formacji pastoralnej
Gdy w 1959 roku bł. Jan XXIII zwołał Sobór Watykański II, Kościół i świat przyjął
to wydarzenie jako zaproszenie do odważnego poszukiwania nowych dróg. Mimo, że tradycja ma
znaczącą rolę w życiu Kościoła, jednak stała się mniej dominującą jako autorytet moralny
i społeczny w świecie, który się zmienia.
Pięćdziesiąt lat temu, gdy młody pallotyński ksiądz Alfons Fehringer, który doktoryzował
się z teologii w Paryżu, został wezwany, aby udzielić sakramentu chorych osobie umierającej, zdał
sobie wówczas sprawę z tego, że nie wiedział, co powiedzieć, ani też, co zrobić. Zrozumiał
wówczas, że teologia doprowadziła młodych, takich jak on, do duszpasterskiej ignorancji.
Dlatego w roku 1961 zainicjował powstanie Instytutu pastoralnego we Friedbergu.
Program pastoralny
Do chwili obecnej program Instytutu oferuje kursy i warsztaty w formie półstacjonarnej
dla diakonów i księży (SAC oraz innych) w czasie pierwszych lat po święceniach i na początku ich
działalności pastoralnej (od pierwszego do piątego roku). Aktualnie oferowane są kursy
obejmujące tematy: teologiczno-biblijne, komunikacji, towarzyszenia duchowego, kryzysów
i wiele innych. Wszystkie te kursy są adresowane nie tylko do księży, którzy uczestniczą
w kształceniu pastoralnym, lecz również do współbraci, którzy chcą się formować. Wiele kursów
jest przygotowanych w taki sposób, aby proponowane treści uczestnicy mogli przeżyć nie tylko
na poziomie „głowy”, lecz również wyruszyć na głębię serca.
Warunkiem uczestnictwa w kursach jest posiadanie dyplomu z teologii oraz znajomość
języka niemieckiego. Odnosi się to do współbraci, którzy przybywają z Polski, z Azji i Afryki,
a którzy stanowią od 20 do 30 procent uczestników. Cały program Instytutu jest przygotowany
na wzór programów diecezjalnych, których celem jest przygotować do zdania egzaminu,
wymaganego do otrzymania nominacji na proboszcza. Ze swej natury program ma na celu
formowanie i towarzyszenie współbraciom w ich doświadczeniu pastoralnym od pierwszego roku
po diakonacie oraz w latach następnych. W pierwszym roku uczestnicy są wspierani
w wykonywaniu ich posługi diakońskiej i kapłańskiej. W czasie pobytu w Instytucie istnieje
możliwość doświadczenia życia w grupie, superwizji czy znalezienia czasu na refleksję. Zwłaszcza
doświadczenie życia w grupie, które jest integralną częścią kursu, odgrywa ważną rolę w procesie
formacji. W pierwszej fazie kursu, która obejmuje pierwszy rok, gdy współbracia żyją już
na parafiach, prawie osiem tygodni przeżywają razem w Instytucie. W drugiej fazie (od drugiego
do piątego roku) uczestnicy są wprowadzani w pracę duszpasterską. W tym właśnie czasie można
wybrać spośród różnych propozycji tematycznych, które oferuje Instytut.
Formacja pallotyńska
Instytut oferuje również kursy dla naszych współbraci pallotynów. Są to tradycyjne kursy
przeznaczone dla proboszczów, dla współbraci, którzy mają powyżej 60 lat, a także młodszych,
którzy chcą uczestniczyć w dokształceniu czy odnowie duchowej. Instytut oferuje również
zakwaterowanie dla naszych współbraci i pallotyńskich przyjaciół. Niektóre z naszych kursów
są postrzegane i cenione jako dobre (kurs dla proboszczów i ich współpracowników
duszpasterskich), inne natomiast wymagają zmian i przepracowania tematycznego. Pallotyńska
formacja permanentna jest więc ważnym wyzwaniem dla przyszłości Instytutu we Friedbergu.
Konieczność nowego spojrzenia na formację
Według Soboru Watykańskiego II życie konsekrowane ma być zakotwiczone w tradycji
Kościoła i w rzeczywistości, w której żyjemy (Perfectae caritatis, 2). Kościół oraz życie
konsekrowane zmieniają się dziś radykalnie. Już w 1975 roku adhortacja apostolska Evangelii
nuntiandi zauważa „rozdźwięk między Ewangelią a współczesną kulturą”. Wyzwaniem
dla Kościoła jest więc wypracowanie nowej formy ewangelizacji dla życia wartościami
ewangelicznymi, bez jednoczesnego separowania się od dzisiejszej kultury.
W naszych czasach potrzebujemy zatem metody „elastycznej”, która ukierunkuje nas
na rzeczywistość życia konsekrowanego. Formacja zakonna i duszpasterska jest – zgodnie ze swą
naturą – permanentnym procesem uczenia się i dostosowywania do rzeczywistości życia, która się
zmienia. Jest to formacja życia, która obejmuje osobę we wszystkich jej wymiarach: ciało, umysł
i serce. Taka formacja permanentna może być nazwana „pracą duszy” w prawdziwym tego słowa
znaczeniu. Według św. Pawła i Prawa SAC formacja to „wzrastanie w dojrzałości Chrystusa”.
Jest więc „procesem stopniowego przyswajania sobie myśli i uczuć Chrystusa ku Ojcu” (Vita
consecrata, 65). Każda osoba konsekrowana potrzebuje być zachęcona i sprowokowana
do kształtowania w sobie umysłu i serca otwartych na pragnienie wzrostu i przekształcenia swego
życia w Chrystusie, bez jednoczesnej utraty kontaktu z kulturą i współczesnymi ludźmi. Zdobycie
teologicznych i pastoralnych narzędzi nie powoduje automatycznej zmiany w sercu księdza
i w sercu Kościoła. Widzę więc, że największym wyzwaniem dla przyszłości Instytutu
pastoralnego i formacji pallotyńskiej w ogólności jest to, by w Kościele rozpoczął się proces
wzrostu i transformacji, który pomoże klerykom doświadczyć autentycznej nowości życia
w Chrystusie.
ks. Thomas Lemp SAC
Friedberg, Niemcy