Co ma piekarz do matematyki?

Transkrypt

Co ma piekarz do matematyki?
Co ma piekarz do matematyki?
Bartosz Frej
Instytut Matematyki i Informatyki
Politechnika Wrocławska
Dolnośląski Festiwal Nauki
Wrzesień 2009
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
x
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
x
(x1 , x2 )
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
x
(x1 , x2 )
(x1 , x2 , x3 )
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
x
(x1 , x2 )
(x1 , x2 , x3 )
(x1 , x2 , x3 , x4 )
..
.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
x
d(x, y) = |x − y|
(x1 , x2 )
(x1 , x2 , x3 )
(x1 , x2 , x3 , x4 )
..
.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
x
(x1 , x2 )
d(x, y) = |x − y|
d(x, y) =
p
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2
(x1 , x2 , x3 )
(x1 , x2 , x3 , x4 )
..
.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
d(x, y) = |x − y|
x
(x1 , x2 )
(x1 , x2 , x3 )
d(x, y) =
d(x, y) =
p
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2
p
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2 + (x3 − y3 )2
(x1 , x2 , x3 , x4 )
..
.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
d(x, y) = |x − y|
x
(x1 , x2 )
(x1 , x2 , x3 )
(x1 , x2 , x3 , x4 )
p
d(x, y) =
d(x, y) =
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2
p
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2 + (x3 − y3 )2
d(x, y) =
..
.
p
(x1 − y1 )2 + ... + (x4 − y4 )2
..
.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
d(x, y) = |x − y|
x
(x1 , x2 )
(x1 , x2 , x3 )
(x1 , x2 , x3 , x4 )
p
d(x, y) =
d(x, y) =
p
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2 + (x3 − y3 )2
p
(x1 − y1 )2 + ... + (x4 − y4 )2
d(x, y) =
..
.
(x1 , x2 , ..., xn )
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2
..
.
d(x, y) =
p
Bartosz Frej
(x1 − y1 )2 + ... + (xn − yn )2
Co ma piekarz do matematyki?
d(x, y) = |x − y| =
x
(x1 , x2 )
(x1 , x2 , x3 )
(x1 , x2 , x3 , x4 )
p
d(x, y) =
d(x, y) =
(x − y)2
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2
p
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2 + (x3 − y3 )2
p
(x1 − y1 )2 + ... + (x4 − y4 )2
d(x, y) =
..
.
(x1 , x2 , ..., xn )
p
..
.
d(x, y) =
p
Bartosz Frej
(x1 − y1 )2 + ... + (xn − yn )2
Co ma piekarz do matematyki?
d(x, y) = |x − y| =
x
(x1 , x2 )
(x1 , x2 , x3 )
(x1 , x2 , x3 , x4 )
p
d(x, y) =
d(x, y) =
(x − y)2
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2
p
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2 + (x3 − y3 )2
p
(x1 − y1 )2 + ... + (x4 − y4 )2
d(x, y) =
..
.
(x1 , x2 , ..., xn )
p
..
.
d(x, y) =
p
(x1 − y1 )2 + ... + (xn − yn )2
Odcinek między x a y to zbiór punktów postaci
x + t · (y − x), gdzie t ∈ [0, 1].
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
d(x, y) = |x − y| =
x
(x1 , x2 )
(x1 , x2 , x3 )
(x1 , x2 , x3 , x4 )
p
d(x, y) =
d(x, y) =
(x − y)2
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2
p
(x1 − y1 )2 + (x2 − y2 )2 + (x3 − y3 )2
p
(x1 − y1 )2 + ... + (x4 − y4 )2
d(x, y) =
..
.
(x1 , x2 , ..., xn )
p
..
.
d(x, y) =
p
(x1 − y1 )2 + ... + (xn − yn )2
Odcinek między x a y to zbiór punktów postaci
x + t · (y − x), gdzie t ∈ [0, 1].
Kula o środku w x0 i promieniu r to zbiór punktów x, dla
których d(x0 , x) 6 r.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
trzy współrzędne
położenia
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
trzy współrzędne
położenia
trzy współrzędne pędu
(lub prędkości)
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
trzy współrzędne
położenia
trzy współrzędne pędu
(lub prędkości)
w sumie stan układu to
punkt w R6
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
3k współrzędnych
położenia
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
3k współrzędnych
położenia
3k współrzędnych pędu
(lub prędkości)
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
3k współrzędnych
położenia
3k współrzędnych pędu
(lub prędkości)
w sumie stan układu to
punkt w przestrzeni
6k-wymiarowej
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
111010010100100101001010000001010110101001010011100...
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
111010010100100101001010000001010110101001010011100...
Podstawowa przestrzeń w teorii informacji to zbiór
wszystkich nieskończonych ciągów zerojedynkowych, czyli
{0, 1}Z . Jeden punkt jest charakteryzowany przez
nieskończenie wiele współrzędnych!
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
111010010100100101001010000001010110101001010011100...
Podstawowa przestrzeń w teorii informacji to zbiór
wszystkich nieskończonych ciągów zerojedynkowych, czyli
{0, 1}Z . Jeden punkt jest charakteryzowany przez
nieskończenie wiele współrzędnych!
Pierwszy problem: szyfrowanie (kryptografia)
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
111010010100100101001010000001010110101001010011100...
Podstawowa przestrzeń w teorii informacji to zbiór
wszystkich nieskończonych ciągów zerojedynkowych, czyli
{0, 1}Z . Jeden punkt jest charakteryzowany przez
nieskończenie wiele współrzędnych!
Pierwszy problem: szyfrowanie (kryptografia)
Drugi problem: kompresja danych
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Zbiór Cantora
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Stała Avogadra – w jednym
molu gazu znajduje się około
6 · 1023 cząsteczek
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Stała Avogadra – w jednym
molu gazu znajduje się około
6 · 1023 cząsteczek
To jest 18 · 1023
współrzędnych;
dla uproszczenia – 1024
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Stała Avogadra – w jednym
molu gazu znajduje się około
6 · 1023 cząsteczek
To jest 18 · 1023
współrzędnych;
dla uproszczenia – 1024
1 mol gazu doskonałego w
typowych warunkach (20◦ C,
105 Pa) zajmuje 24 dm3
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Biblia „Tysiąclatka” zawiera
655 539 słów
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Biblia „Tysiąclatka” zawiera
655 539 słów
Dla uproszczenia
przyjmijmy, że słów jest 106
i jedno słowo opisuje jedną
współrzędną
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Biblia „Tysiąclatka” zawiera
655 539 słów
Dla uproszczenia
przyjmijmy, że słów jest 106
i jedno słowo opisuje jedną
współrzędną
Do opisu tego układu
potrzebujemy około
1024 /106 = 1017 tomów
wielkości Biblii!
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Musimy stawiać inne pytania!
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Musimy stawiać inne pytania!
jakie jest prawdopodobieństwo, że układ w trakcie swojej
ewolucji będzie się znajdował w jednym ze stanów z
wyróżnionego zbioru (np. wszystkie cząstki w jednej
połówce pudełka)?
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Musimy stawiać inne pytania!
jakie jest prawdopodobieństwo, że układ w trakcie swojej
ewolucji będzie się znajdował w jednym ze stanów z
wyróżnionego zbioru (np. wszystkie cząstki w jednej
połówce pudełka)?
czy stan układu będzie dążył do jakiegoś położenia
równowagi?
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Musimy stawiać inne pytania!
jakie jest prawdopodobieństwo, że układ w trakcie swojej
ewolucji będzie się znajdował w jednym ze stanów z
wyróżnionego zbioru (np. wszystkie cząstki w jednej
połówce pudełka)?
czy stan układu będzie dążył do jakiegoś położenia
równowagi?
czy układ będzie miał tendencję do powracania do stanu
początkowego?
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Ludwig
1906):
Boltzmann
(1844–
związki między
termodynamiką a
mechaniką statystyczną
(statystyczna interpretacja
II zasady termodynamiki)
rozkład prędkości cząstek
gazu (rozkład
Maxwella-Boltzmanna)
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Josiah Willard Gibbs (1839–
1903):
mechanika statystyczna
(twórca tej nazwy)
chemia fizyczna
analiza wektorowa
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Paul Ehrenfest (1880–1933):
mechanika statystyczna a
fizyka atomowa
fizyka kwantowa
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Andriej Kołmogorow (1903–
1987):
rachunek
prawdopodobieństwa
mechanika
złożoność obliczeniowa
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
George Birkhoff (1884–1944):
równania różniczkowe
teoria ergodyczna
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Teoria ergodyczna to dziedzina matematyki zajmująca się
badaniem przekształceń określonych na pewnych
abstrakcyjnych przestrzeniach, ze szczególnym uwzględnieniem
asymptotycznych własności tych przekształceń.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Teoria ergodyczna to dziedzina matematyki zajmująca się
badaniem przekształceń określonych na pewnych
abstrakcyjnych przestrzeniach, ze szczególnym uwzględnieniem
asymptotycznych własności tych przekształceń.
Matematyczny model:
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Teoria ergodyczna to dziedzina matematyki zajmująca się
badaniem przekształceń określonych na pewnych
abstrakcyjnych przestrzeniach, ze szczególnym uwzględnieniem
asymptotycznych własności tych przekształceń.
Matematyczny model:
X — zbiór wszystkich stanów układu
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Teoria ergodyczna to dziedzina matematyki zajmująca się
badaniem przekształceń określonych na pewnych
abstrakcyjnych przestrzeniach, ze szczególnym uwzględnieniem
asymptotycznych własności tych przekształceń.
Matematyczny model:
X — zbiór wszystkich stanów układu
Tt -– przekształcenia przestrzeni X (funkcje Tt : X → X)
odpowiadające upływowi czasu t,
tzn. po czasie t układ przechodzi od stanu x do stanu Tt (x)
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Teoria ergodyczna to dziedzina matematyki zajmująca się
badaniem przekształceń określonych na pewnych
abstrakcyjnych przestrzeniach, ze szczególnym uwzględnieniem
asymptotycznych własności tych przekształceń.
Matematyczny model:
X — zbiór wszystkich stanów układu
Tt -– przekształcenia przestrzeni X (funkcje Tt : X → X)
odpowiadające upływowi czasu t,
tzn. po czasie t układ przechodzi od stanu x do stanu Tt (x)
Zakładamy, że Tt+s (x) = Tt (Ts (x)) dla każdego stanu x
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Upraszczając sytuację mierzymy stan układu jedynie co
pewien czas t0 , np. co sekundę, i zamiast zestawu
przekształceń Tt rozważamy tylko to jedno T = Tt0 .
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Upraszczając sytuację mierzymy stan układu jedynie co
pewien czas t0 , np. co sekundę, i zamiast zestawu
przekształceń Tt rozważamy tylko to jedno T = Tt0 .
Otrzymujemy układ dynamiczny (X, T), czyli zbiór z
działaniem pewnego przekształcenia.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
X – kwadrat, którego bokami są odcinki [0, 1)
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
X – kwadrat, którego bokami są odcinki [0, 1)
T – przekształcenie kwadratu, w którym kwadrat najpierw
ściskamy dwukrotnie w pionie, a następnie przekrawamy na
pół i jedną połówkę ustawiamy na drugiej
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
X – kwadrat, którego bokami są odcinki [0, 1)
T – przekształcenie kwadratu, w którym kwadrat najpierw
ściskamy dwukrotnie w pionie, a następnie przekrawamy na
pół i jedną połówkę ustawiamy na drugiej
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
X – kwadrat, którego bokami są odcinki [0, 1)
T – przekształcenie kwadratu, w którym kwadrat najpierw
ściskamy dwukrotnie w pionie, a następnie przekrawamy na
pół i jedną połówkę ustawiamy na drugiej
(
T(x, y) =
(2x, 21 y)
dla x <
1
(2x − 1, 2 y + 1) dla x >
Bartosz Frej
1
2
1
2
Co ma piekarz do matematyki?
Rozważmy ciasto-kwadrat z nadzieniem.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Rozważmy ciasto-kwadrat z nadzieniem.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Rozważmy ciasto-kwadrat z nadzieniem.
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Definicja
Jeśli przez P(A) oznaczymy pole zbioru A, to przekształcenie
kwadratu T ma własność mieszania, gdy dla dowolnych zbiorów
A i B zachodzi:
P(A ∩ Tn B) → P(A) · P(B)
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Nie wszystkie przekształcenia tak ładnie mieszają
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Nie wszystkie przekształcenia tak ładnie mieszają
(
T(x, y) =
(x + r, y)
gdy x + r < 1
(x + r − 1, y) w przeciwnym razie
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
Nie wszystkie przekształcenia tak ładnie mieszają
(
T(x, y) =
(x + r, y)
gdy x + r < 1
(x + r − 1, y) w przeciwnym razie
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
{0, 1}Z – zbiór wszystkich ciągów zerojedynkowych
obustronnie nieskończonych
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
{0, 1}Z – zbiór wszystkich ciągów zerojedynkowych
obustronnie nieskończonych
Każdy punkt z odcinka [0,1) można zakodować ciągiem
zerojedynkowym (zwykłym), a punkt z kwadratu ciągiem
obustronnie nieskończonym
...1001010
| {z } . 001010001...
|
{z
}
y
Bartosz Frej
x
Co ma piekarz do matematyki?
...1001010
| {z } . 001010001...
|
{z
}
y
Bartosz Frej
x
Co ma piekarz do matematyki?
...1001010
| {z } . 001010001...
|
{z
}
y
Bartosz Frej
x
Co ma piekarz do matematyki?
...1001010
| {z } . 001010001...
|
{z
}
y
x
Mnożenie przez 2 to skasowanie pierwszej współrzędnej
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
...1001010
| {z } . 001010001...
|
{z
}
y
x
Mnożenie przez 2 to skasowanie pierwszej współrzędnej
Dzielenie przez 2 to dopisanie pierwszej współrzędnej 0
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?
...1001010
| {z } . 001010001...
|
{z
}
y
x
Mnożenie przez 2 to skasowanie pierwszej współrzędnej
Dzielenie przez 2 to dopisanie pierwszej współrzędnej 0
Liczby z [0, 12 ) mają współrzędna 0; dodawanie
zamiana tego 0 na 1
Bartosz Frej
1
2
to
Co ma piekarz do matematyki?
...1001010
| {z } . 001010001...
|
{z
}
y
x
Mnożenie przez 2 to skasowanie pierwszej współrzędnej
Dzielenie przez 2 to dopisanie pierwszej współrzędnej 0
Liczby z [0, 12 ) mają współrzędna 0; dodawanie
zamiana tego 0 na 1
1
2
to
Przekształcenie piekarza na kwadracie to przesunięcie ciągu
o jedna pozycję w lewo(
(2x, 12 y)
dla x < 12
T(x, y) =
(2x − 1, 12 y + 1) dla x > 21
Bartosz Frej
Co ma piekarz do matematyki?

Podobne dokumenty