10.Ewolucja orzecznictwa sadów administracyjnej ws. przesłanek

X.
EWOLUCJA ORZECZNICTWA SĄDÓW ADMINISTRACYJNEJ WS. PRZESŁANEK ODMOWY
USTANOWIENIA PRAWA UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO GRUNTÓW WARSZAWSKICH
1.
Dekret z dnia 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy
wymienia wprost tylko jedną przesłankę odmowy ustanowienia prawa użytkowania wieczystego –
niemożność korzystania przez dotychczasowego właściciela z gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem
w planie zabudowy, zaś w przypadku osób prawnych gdy użytkowanie gruntu zgodnie z jego
przeznaczeniem w myśl planu zabudowania nie pozostaje w sprzeczności z zadaniami ustawowymi lub
statutowymi tej osoby prawnej. Po upływie kilkudziesięciu lat obowiązywania jego przepisów nie można
uznać aby stanowił on akt wyizolowany od całokształtu porządku prawnego obowiązującego na terenie
RP. Prezydent m. st. Warszawy rozpatrując wnioski o przyznanie prawa własności czasowej nie może
zatem pomijać innych aktów prawnych uzasadniających rozszerzenie katalogu przesłanek odmowy
ustanowienia prawa użytkowania wieczystego. Przeciwne stanowisko zajął Naczelny Sąd
Administracyjny w wyroku z dnia 5 sierpnia 2010 roku, w sprawie o sygn. akt I OSK 1364/09,
stwierdzając, iż „Przesłanki rozpatrzenia wniosku złożonego w trybie art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26
października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy wyczerpująco
zostały uregulowane w dekrecie i nie ma potrzeby sięgać do odrębnych przepisów dotyczących
gospodarki nieruchomościami”. Zważyć należy, iż obecnie wydawane decyzje administracyjne nie mogą
pomijać zmian jakie zaszły w systemie prawa przez okres kilkudziesięciu lat, w szczególności nie można
uznać za irrelewantne dla prowadzonych postępowań przepisy: Kodeksu cywilnego, ustawy z dnia
21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy z dnia 21 marca 1985 roku
o drogach publicznych. Na gruncie prowadzonych spraw wykształciło się kilka innych przesłanek
odmowy ustanowienia prawa użytkowania wieczystego, które zostaną omówione poniżej
2.
Niezmiernie istotną kwestią pozostaje stan budynku na dzień wejścia w życie przepisów dekretu.
W przeszłości odmawiano przyznania prawa własności czasowej (użytkowania wieczystego) do gruntu
nieruchomości, jeżeli na budynek usytuowany na tym gruncie poczyniono nakłady, które mogłyby być
należne gminie czy osobom trzecim; jako argument wysuwano tezę, iż budynki takie nie spełniają
przesłanek art. 5 dekretu warszawskiego, a więc próbowano podnosić, iż fakt jakiejkolwiek naprawy
budynku przez osoby trzecie pozbawia byłego właściciela prawa własności budynku. Jak wskazuje
orzecznictwo, które przez lata ukształtowało się na kanwie restytucji nieruchomości warszawskich jak
i norma przepisu art. 7 dekretu, fakt iż budynki obecnie znajdujące się na gruncie nie spełniają wymogów
art. 5 dekretu, nie stanowi negatywnej przesłanki przyznania prawa użytkowania wieczystego gruntu.
Organy nadzorcze i sądowo-administracyjne, wskazują w przypadkach poczynienia nakładów przez
Skarb Państwa bądź osoby trzecie na rozbudowę, nadbudowę, odbudowę ze zniszczeń wojennych
budynków drogę cywilno-prawną. Wyraźnie negując rozliczanie tychże nakładów w postępowaniu
administracyjnym zupełnie wykluczają możliwość, aby nakłady poczynione na w/w cele miały stanowić
powód odmowy przyznania prawa użytkowania wieczystego gruntu. Pojawił się też postulat aby wobec
braku jasnej definicji budynku w przepisach dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.
st. Warszawy stosować późniejsze przepisy dekretu z dnia 3 lipca 1947 roku o popieraniu budownictwa
(Dz., U. Nr 52, poz. 270 ze zm), który w art. 2 ust. 2 stwierdza, iż naprawę budowli położonych na
Ziemiach Odzyskanych, zniszczonych więcej niż w 33%, a na pozostałym obszarze kraju więcej niż w
66%, uważa się za budowę nową. Przeciwnicy restytucji wskazują, że sam fakt, iż budynki uległy
zniszczeniu podczas wojny przesądza o tym, że nie stanowi on odrębnego od gruntu przedmiotu
własności i tu nie istotną kwestią jest nawet to, iż z tychże zniszczeń wojennych odbudowali go poprzedni
właściciele po wezwaniu władz budowlanych do naprawy i za ich pozwoleniem wydanym w trybie
cytowanego niżej dekretu o rozbiórce i naprawie budynków zniszczonych i uszkodzonych wskutek wojny.
Przyjmując powyższą argumentację należałoby uznać, że zgodnie z art. 5 dekretu o własności
i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy, budynek czy też budynek uszkodzony po dniu
424
21 listopada 1945 roku (data wejścia w życie dekretu) pozostał własnością dotychczasowego właściciela,
ale paradoksalnie, na skutek przeprowadzonej na własny koszt i za zgodą ówczesnych władz
administracyjnych odbudowy budynku dawny właściciel utracił jego własność. Wobec znacznego
zniszczenia zwłaszcza centralnej części Warszawy na skutek działań wojennych wiele budynków zostało
zniszczonych w stopniu wyższym niż 66% i taka interpretacja spowodowałaby wyłączenie zasady
określonej w dekrecie o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy w myśl, której w
określonych sytuacjach budynek stanowi odrębny od gruntu przedmiot własności. (jeżeli był zniszczony
w stopniu wyższym niż 66% a następnie odbudowany czy to przez dawnego właściciela, czy przez Skarb
Państwa lub osoby trzecie na podstawie przepisów dekretu z dnia 26 października 1945 roku o rozbiórce
i naprawie budynków zniszczonych i uszkodzonych wskutek wojny (Dz. U. Nr 50, poz. 389), to nie jest
tym samym budynkiem, o którym mowa w art. 5 dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze
m. st. Warszawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie o sygn. akt I CKN
739/99). Tak ustalony stan faktyczny nie jest przyczynkiem do odmowy przyznania prawa własności
czasowej w trybie art. 7 tego dekretu. Inna interpretacja naruszałaby prawa gwarantowane dekretem
o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy i pozostawałaby w sprzeczności
z zasadą lex retro non agit. Wskazując na te i inne argumenty odnośnie interpretacji art. 5 dekretu i
pojęcia „budynku” obszernie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 29 października 1999
roku, sygn. I CKN 108/99, jak również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 stycznia 2002
roku, sygn. I SA 1482/00.
3.
Kwestią niebudzącą obecnie wątpliwości jest możliwość ustanowienia prawa użytkowania wieczystego
wraz ze sprzedażą budynku, który został wybudowany po dniu wejścia w życie przepisów dekretu.
Warunki sprzedaży części budynku, w tym w szczególności należna cena, zostają określone w protokole
z rokowań. Podstawą ustalenia ceny jest wartość części budynku określona w operacie szacunkowym
sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego na zlecenie m.st. Warszawy.
4.
W praktyce rozpatrywania wniosków o przyznanie prawa własności czasowej często napotyka się
sytuacje gdzie po 1945 roku ze środków publicznych wybudowano budynek przekraczający granice
dawnej nieruchomości hipotecznej. Powyższa sytuacja powoduje zdaniem Prezydenta m.st. Warszawy
niemożność ustanowienia prawa użytkowania wieczystego. Zgodnie z art. 93 ust. 3b ustawy
o gospodarce nieruchomościami, tj. „Jeżeli przedmiotem podziału jest nieruchomość zabudowana,
a proponowany jej podział powoduje także podział budynku, granice projektowanych do wydzielenia
działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany
oddzielenia przeciwpożarowego usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia
dachu. W budynkach, w których nie ma ścian oddzielenia przeciwpożarowego, granice projektowanych
do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są
przez ściany usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu, wyraźnie
dzielące budynek na dwie odrębnie wykorzystywane części”. W zdecydowanej większości prowadzonych
spraw brak jest możliwości dokonania podziału w sposób określony w przywołanym przepisie, co
skutkuje koniecznością wydania decyzji o odmowie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego,
stanowisko powyższe spotyka się z aprobatą orzecznictwa (np. wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego z dnia 9 listopada 2001 r., sygn. I OSK 1874/10, wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 lipca 2010 r., sygn. I SA/Wa 731/10).
5.
Kolejną przesłanką stosowaną przez organy rozpatrujące tzw. wnioski dekretowe do odmowy
ustanowienia prawa użytkowania wieczystego jest przeznaczenie nieruchomości pod cele publiczne
określone w art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami. O ile decyzje odmowne w zakresie
przeznaczenia i wykorzystywania gruntów jako drogi publiczne są powszechnie utrzymywane przez
Samorządowe Kolegium Odwoławcze oraz aprobowane przez sądownictwo administracyjne (np. wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 października 2015 r., sygn. I OSK 387/14, wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 marca 2013 r., sygn. I SA/Wa 1725/13,
wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 września 2011 r., sygn. I SA/WA
425
650/11) to już inne cele publiczne (np. związane z oświatą) nie są traktowane analogiczne. W uchwale
7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 listopada 2008 roku, sygn. I OPS 5/08
wskazano, iż „Przeznaczenie nieruchomości w planie zagospodarowania przestrzennego na cele
użyteczności publicznej nie wyłączało możliwości przyznania byłemu właścicielowi prawa własności
czasowej (wieczystej dzierżawy) na podstawie art. 7 ust. 2 dekretu z dnia 26 października 1945 r.
o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279 ze zm.)”. Od
tego czasu sądy administracyjne konsekwentnie stoją na stanowisku, iż cele użyteczności publicznej nie
wykluczają możliwości ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na rzecz osób, którym przysługują
roszczenia wynikające z przepisów cyt. dekretu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. I SA/Wa
1071/12 wskazał, iż „Nie można przyjąć, iż przeznaczenie nieruchomości na cele użyteczności publicznej
"automatycznie" przesądzało o wyłączeniu możliwości przyznania byłemu właścicielowi prawa własności
czasowej (wieczystej dzierżawy) i zwalniało od obowiązku czynienia ustaleń w sprawie. Przeznaczenie
nieruchomości w planie zagospodarowania przestrzennego na cele użyteczności publicznej nie
wyłączało możliwości przyznania byłemu właścicielowi prawa własności czasowej (wieczystej dzierżawy),
na podstawie art. 7 ust. 2 dekretu z 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze
m. st. Warszawy”. Analogicznie uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia
7 grudnia 2011 r., sygn. I SA/Wa 545/11 wskazując, iż „Nie można z góry wykluczyć przyznania prawa
własności czasowej do określonego gruntu z tego tylko powodu, że grunt ten znajduje się na terenie
przeznaczonym na cele użyteczności publicznej” oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia
17 grudnia 2009 r., sygn. I OSK 656/09 stwierdzając, że „Nie można z góry wykluczyć przyznania prawa
własności czasowej gruntu przeznaczonego w planie pod cele użyteczności publicznej”.
Mając na względzie powyższe Prezydent m.st. Warszawy orzeka o ustanowieniu prawa użytkowania
wieczystego również w przypadku niektórych gruntów stanowiących tereny zajmowane przez szkoły,
przedszkola, żłobki, parki.
6.
Termin do złożenia wniosku o przyznanie prawa wieczystej dzierżawy lub prawa zabudowy (później
prawa własności czasowej, obecnie prawa użytkowania wieczystego) określony w art. 7 ust. 1 dekretu
z dnia 26 października 1945r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy jest
terminem zawitym prawa materialnego. Jest to zatem termin nieprzywracalny, do którego nie ma
zastosowania procedura przywracania terminów przewidziana w art. 58-60 obecnie obowiązującego
Kodeksu postępowania administracyjnego. Terminu tego nie można było przywracać również pod
rządami przepisów art. 41-43 rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu
administracyjnym (Dz.U. Nr 36, poz. 341 z późn. zm.), które normowały tę kwestię przed wejściem
w życie obecnego Kodeksu. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w utrwalonej linii orzecznictwa
Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. uchwała składu pięciu sędziów Naczelnego Sądu
Administracyjnego z dnia 14 października 1996 r. w sprawie o sygn. akt. OPK 19/96 oraz wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 września 1999 r., sygn. IV SA 1378/97).
W wyroku z dnia 3 lutego 1995 roku w sprawie sygn. akt IV SA 832/93 Naczelnego Sądu
Administracyjnego stwierdził, że określony w art. 7 ust. 1 dekretu termin do złożenia wniosku
o przyznanie prawa wieczystej dzierżawy lub prawa zabudowy jest terminem prawa materialnego. Ta
wykładnia była kontynuowana przez Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z dnia 21 kwietnia
1998 r., sygn. IV SA 1091/96, w którym sąd ten stwierdził, iż konsekwencją materialnoprawnego
charakteru omawianego terminu jest prekluzyjność, co powoduje wygaśnięcie roszczenia
w przeciwieństwie do terminów procesowych, które z reguły są przywracane. Również Wojewódzki Sąd
Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie o sygn. akt I SA/Wa 276/05,
podzielił w pełni prezentowane stanowisko.
Jak wynika z powyższego, nie jest prawnie dopuszczalne potraktowanie wniosku złożonego po upływie
tego terminu o przyznanie prawa użytkowania wieczystego, jako zawierającego jednocześnie
426
domniemany wniosek o przywrócenie terminu. Natomiast same przepisy art. 7 ust. 1 i 2 dekretu
o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy nie dają podstawy do ustanowienia
prawa użytkowania wieczystego z powodu opóźnienia w złożeniu wniosku (tak m.in. Naczelny Sąd
Administracyjny w wyroku z dnia z dnia 26 stycznia 2001 r., sygn. I SA 1425/99). Należy zatem przyjąć,
że z upływem terminu na złożenie wniosku dekretowego wygasło uprawnienie do uzyskania w trybie
dekretu prawa wieczystego użytkowania. Kwestia przywrócenia terminów dotychczasowym właścicielom
gruntów warszawskich (lub ich następcom prawnym), którzy nie złożyli wniosków w terminie, czy też
ustalenia nowych terminów na składanie takich wniosków, nie może być rozwiązywana w drodze
zastosowania instytucji przywrócenia terminu w ramach indywidualnego postępowania
administracyjnego, lecz jedynie w drodze odrębnego aktu normatywnego o charakterze generalnym rangi
ustawowej.
Terminy zawite, pomimo pewnych podobieństw, różnią się od terminów przedawnienia, w szczególności
w zakresie skutków upływu terminu, możliwością jego dysponowania (nie można zrzec się zarzutu
upływu terminu zawitego), koniecznością uwzględniania upływu terminu z urzędu. Wynika to z założenia,
w myśl którego terminy zawite powinny ograniczać realizację praw w sposób bardziej rygorystyczny,
aniżeli czynią to terminy przedawnienia; w związku z tym bieg ich nie podlega żadnym zakłóceniom,
takim jak zawieszenie, przerwa czy wstrzymanie.
Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 10 listopada 2006 r., w sprawie o sygn.
akt I OSK 32/06, ,,Termin wynikający z art. 7 ust. 1 dekretu warszawskiego jest terminem prawa
materialnego i jego bezskuteczny upływ – wskutek niezłożenia wniosku powoduje wygaśnięcie
przysługującego b. właścicielowi uprawnienia. Nie ma przy tym znaczenia, z jakich powodów doszło do
niezłożenia omawianego wniosku w terminie dekretowym, ponieważ […] termin ten jako termin prawa
materialnego nie jest przywracalny.” Orzeczenie to zapadło w stanie faktycznym, w którym właściciel
nieruchomości warszawskiej został skazany wyrokiem sądu wojskowego na karę więzienia i przepadku
mienia - zapadłym w roku 1948 przed dniem objęcia w posiadanie przez Gminę należącej do niego
nieruchomości - którego nieważność została stwierdzona w 2001r. w trybie ustawy z dnia 23 lutego
1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na
rzecz niepodległego bytu Państwa polskiego (Dz.U. Nr 34, poz. 149).
Należy zatem uznać, że wobec niezłożenia stosownych wniosków przez uprawnione osoby wygasły
wszelkie uprawnienia dawnych właścicieli (względnie ich następców prawnych) do nieruchomości, w tym
własność budynków posadowionych na gruncie tych nieruchomości.
Osobnym zagadnieniem, które nie budzi sporów pozostaje złożenie wniosku przed terminem określonym
w art. 7 ust. 1 dekretu - Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 09 sierpnia 2003 r. w sprawie
o sygn. akt OPS 3/03, stwierdził, iż „termin do zgłoszenia przez dotychczasowego właściciela gruntu
określonego w art. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na
obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279) wniosku o przyznanie mu na tym gruncie prawa
wieczystej dzierżawy(własności czasowej), o którym mowa w art. 7 ust. 1 tego dekretu, jest zachowany
także wówczas, gdy wniosek został zgłoszony przed objęciem gruntu w posiadanie przez gminę”.
7.
Oprócz terminowości składanych wniosków o przyznanie prawa własności czasowej Prezydent
m.st. Warszawy obowiązany jest do badania czy wniosek pochodzi od podmiotów uprawnionych, którymi
w myśl art. 7 dekretu byli: dotychczasowi właściciele gruntu, prawni następcy właścicieli będący
w posiadaniu gruntu, lub osoby prawa ich reprezentujące. Na kanwie rozpatrywanych spraw pojawiły się
wątpliwości odnośnie legitymacji Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego do złożenia wniosku o przyznanie
prawa własności czasowej. Powstanie, organizację i zakres działania Urzędów Likwidacyjnych określają
przepisy dekretu z dnia 08 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. z 1946 r.
Nr 13 poz. 87 ze zm.) zgodnie z art. 7 ust. 2 tego dekretu do zakresu działania urzędów likwidacyjnych
należały:
427
-
zabezpieczanie majątków ubezpieczonych do czasu objęcia ich w zarząd przez władze, właściwe ze
względu na rodzaj majątku,
-
kontrola i sporządzanie inwentarza majątków,
-
oddawanie w najem lub dzierżawę majątków opuszczonych, przeznaczonych do tego przez władze
właściwe na rodzaj majątku,
-
przedsiębranie czynności co do majątków przechodzących na własność Skarbu Państwa lub osób
prawnych prawa publicznego,
- sprzedaż ruchomości w przypadku gdy zachodzi niebezpieczeństwo niszczenia ich substancji lub gdy
koszty ich przechowywania są niewspółmiernie wysokie do ich wartości.
Przepis art. 7 ust. 3 stanowił, iż Urzędy Likwidacyjne powołane są ponadto do wykonywania innych
czynności, zleconych im przepisami niniejszego dekretu lub rozporządzeń wydawanych na jego
podstawie bądź też przepisami szczególnymi.
Jak zatem wynika z zakresu działania Urzędów Likwidacyjnych, zawartego w art. 7 ust. 2, nie mieści się
w nim składanie wniosków o przyznanie prawa własności czasowej do gruntu, ale działanie w imieniu
i na rzecz właściwej władzy. Z kolei ani dalsze przepisy tego dekretu (art. 7 ust. 3) ani przepisy dekretu
o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy, które są przepisami szczególnymi,
a więc powinny być wykładane ściśle i nie jest dopuszczalna jakakolwiek inna ich interpretacja, również
nie nakładały na Urzędy Likwidacyjne zadania polegającego na złożeniu takiego wniosku. Działając na
gruncie przepisów ww. dekretu, Urzędy Likwidacyjne nie mogły reprezentować byłych właścicieli
nieruchomości ani w postępowaniu administracyjnym ani sądowym. Powyższy pogląd podzielają sądy
administracyjne twierdząc, iż Urzędy Likwidacyjne nie mogły składać skutecznego wniosku o przyznanie
prawa własności czasowej (tak: Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 16 lutego 2006 r.
w sprawie o sygn. akt I OSK 440/05, w wyroku z dnia 26 kwietnia 2012 r. w sprawie sygn. akt I OSK
616/11 oraz w wyroku z dnia 11 marca 2016 r. w sprawie I OSK 1306/14.
8.
Kolejną przesłanką odmawiająca ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu jest fakt
rozdysponowania nieruchomości na rzecz osób trzecich. W zdecydowanej większości przepadku mamy
do czynienia z przekazaniem gruntu w użytkowanie wieczyste bądź też ustanowieniem prawa własności
nieruchomości. Prezydent m.st. Warszawy konsekwentnie stoi na stanowisku, iż nie można ustanowić
w wyniku rozpoznania wniosku dekretowego prawa u zbytkowania wieczystego w sytuacji
rozdysponowania gruntów. W ostatnim czasie stanowisko powyższe jest podtrzymywane przez sądy
administracyjne (tak: Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 września 2009 r. w sprawie
o sygn. akt I OSK 32/09 oraz w wyroku z dnia 24 maja 2013 r. w sprawie I OSK 2168/11, a także
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 13 października 2014 r. w sprawie sygn.
akt I SA/Wa 988/14). Należy stwierdzić, iż ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na rzecz
podmiotów trzecich na gruncie komunalnym stanowi negatywną przesłankę do pozytywnego
rozpatrzenia wniosku dawnego właściciela o przyznanie prawa własności czasowej (obecnie prawa
użytkowania wieczystego). Ekspektatywa przyznania prawa własności czasowej znajduje w takim
przypadku nieusuwalną przez organ administracyjny przeszkodę prawną, która powoduje konieczność
wydania decyzji orzekającej w tej części o odmowie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego
przedmiotowego gruntu.
9.
Reasumując podkreślić należy, iż na przełomie lat orzecznictwo administracyjne i sądowoadministracyjne wykształciło więcej przesłanek do odmowy ustanowienia prawa użytkowania
wieczystego aniżeli przewidzianych wprost w przepisach dekretu, jednakże w dalszym ciągu pozostaje
do rozstrzygnięcia wiele spraw spornych uzasadniających ewolucję przesłanek odmowy ustanowienia
prawa użytkowania wieczystego.
428