Metody pomiaru działalności gospodarczej

25. Im wyższa jest stopa procentowa (cena kredytu), tym niższa jest stopa rezerw
dobrowolnych banków komercyjnych.
26. Baza monetarna to wielkość zasobów, jakie bank komercyjny może przeznaczyć na
udzielanie kredytów.
27. Bank centralny ma monopol na emisję pieniądza gotówkowego.
28. Operacje otwartego rynku polegają na zapewnieniu bankom komercyjnym całkowitej
swobody w zakresie kreacji pieniądza.
Pieniądz i system bankowy
Prawda/Fałsz
1. W gospodarce, w której istnieje tylko wymiana barterowa, nie występuje powszechnie
akceptowany środek wymiany.
2. Współczesny pieniądz ma wartość dlatego, że podlega wymianie na złoto.
3. Współcześnie większość walut w krajach o gospodarce rynkowej jest wymienialna na
złoto.
4. Wzrost dochodu powoduje wzrost transakcyjnego popytu na pieniądz.
5. Neutralność pieniądza to sytuacja, gdy popyt na pieniądz jest równy jego podaży.
6. Wzrost rezerw dobrowolnych banków komercyjnych powoduje wzrost podaży pieniądza.
7. Przy założeniu stałej wielkości bazy monetarnej wzrost oprocentowania depozytów
bankowych powoduje zwiększenie możliwości kreacji pieniądza przez system bankowy.
8. Bank centralny może zmniejszyć podaż pieniądza obniżając stopę rezerw
obowiązkowych banków komercyjnych.
9.Wypłacalność banku zależy przede wszystkim od wysokości utrzymywanych rezerw.
10. Wielkość spekulacyjnego popytu na pieniądz jest funkcją realnej stopy procentowej.
11. Ułomność pieniądza w jego funkcji środka przechowywania bogactwa zmniejsza się
wraz ze wzrostem ogólnego poziomu cen.
12. Gdy rezerwy banku komercyjnego są równe depozytom zgromadzonym w tym banku
przez jego klientów, bank nie może kreować pieniądza.
13. Banki komercyjne, podobnie jak bank centralny, pełnią funkcję „kredytodawcy
ostatniej instancji".
14. Podstawowym narzędziem kontroli podaży pieniądza przez bank centralny są operacje
otwartego rynku.
15. W większości krajów o gospodarce rynkowej państwo nie ma wpływu na wielkość
podaży pieniądza.
16. Według ilościowej teorii pieniądza, przeciętny poziom cen w gospodarce jest
proporcjonalny do nominalnego zasobu pieniądza w obiegu.
17. Według ilościowej teorii pieniądza, wzrost przeciętnego poziomu cen, przy innych
wielkościach niezmienionych, spowoduje spadek popytu na pieniądz w ujęciu nominalnym.
18. Wzrost stopy procentowej powoduje spadek popytu na pieniądz zarówno w ujęciu
nominalnym, jak i realnym.
19. Jeżeli bank komercyjny podniesie stopę rezerw powyżej stopy rezerw obowiązkowych,
to wartość współczynnika kreacji depozytów zmniejszy się.
20. Wzrost stopy rezerw obowiązkowych zmniejsza potencjalne zyski banków
komercyjnych.
21. Spadek stopy rezerw obowiązkowych wywołuje na ogół wzrost aktywności
gospodarczej.
22. Im wyższa jest stopa rezerw obowiązkowych, tym wyższa jest cena kredytu.
23. Stopa redyskontowa to cena, po jakiej bank centralny skupuje weksle od banków
komercyjnych.
24. Wzrost stopy redyskontowej jest jednym z elementów restrykcyjnej polityki pieniężnej
banku centralnego.
Test
1. Całkowity popyt na pieniądz w ujęciu nominalnym jest w danej gospodarce:
a) wprost proporcjonalny do nominalnego PKB i stopy procentowej,
b) wprost proporcjonalny do nominalnego PKB i odwrotnie proporcjonalny do stopy
procentowej,
c) odwrotnie proporcjonalny do nominalnego PKB i wprost proporcjonalny do stopy
procentowej,
d) odwrotnie proporcjonalny do nominalnego PKB i stopy procentowej.
2. Pojedynczy bank kreuje pieniądz:
a) gdy jego całkowite rezerwy są równe rezerwom obowiązkowym,
b) udzielając kredytu,
c) w większej ilości niż cały system bankowy,
d) przyjmując spłatę kredytu.
3. Transakcyjny popyt na pieniądz wynika z tego, że:
a) pieniądz jest najbezpieczniejszą lokatą kapitału,
b) pieniądz jest wykorzystywany do zakupu produktów i usług,
c) nie ma żadnych kosztów alternatywnych związanych z utrzymywaniem pieniądza,
d) wszystkie powyższe odpowiedzi są dobre.
4. Bank centralny prowadzi politykę ekspansywną, jeśli:
a) obniża stopę rezerw obowiązkowych,
b) podnosi stopę redyskontową,
c) sprzedaje papiery wartościowe,
d) wszystkie powyższe odpowiedzi są dobre.
5. Załóżmy, że bank centralny ustala stopę rezerw obowiązkowych dla banków
komercyjnych równą 100%; oznacza to, że:
a) bank centralny całkowicie kontroluje podaż pieniądza,
b) współczynnik kreacji depozytów jest równy zeru,
c) mnożnik pieniężny jest ujemny,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
21
6. Stopa rezerw obowiązkowych wynosi 20%; w banku komercyjnym zostaje złożony
depozyt gotówkowy w wysokości 1000 zł, w związku z tym bank będzie mógł udzielić
kredytu maksymalnie w wysokości:
a) 200 zł,
b) 800 zł,
c) 1000 zł,
d) 2000 zł.
c) 4 500 000 zł,
d) 5 000 000 zł.
12. Z ilościową teorią pieniądza nie jest zgodne założenie, według którego:
a) wielkość podaży pieniądza w danej gospodarce jest ustalona przez banki komercyjne,
b) w krótkim okresie ilość zawieranych transakcji jest stała,
c) w krótkim okresie szybkość obiegu pieniądza nie zmienia się,
d) w gospodarce występuje neutralność pieniądza.
7. Aktualne rezerwy banku komercyjnego są równe 9000 zł, natomiast - depozyty 30000
zł; jeżeli rezerwy obowiązkowe stanowią 20% depozytów, to rezerwy dobrowolne
wynoszą:
a) 3000 zł,
b) 6000 zł,
c) 7500 zł,
d) 9000 zł.
13. Jeżeli w danym okresie zawarto 5000 transakcji, nominalna podaż pieniądza M = 1000,
a szybkość obiegu pieniądza Vm = 7, to poziom cen wynosi:
a) P = 1,4,
b) P = 3,5,
c) P = 5,
d) P = 6.
8. Wzrost nominalnej stopy procentowej powoduje wzrost:
a) kosztu posiadania pieniądza,
b) transakcyjnego popytu na pieniądz,
c) spekulacyjnego popytu na pieniądz,
d) ceny obligacji.
Zadanie 1.
Stopa rezerw obowiązkowych banków komercyjnych zro wynosi 0,1. Banki nie utrzymują
rezerw dobrowolnych. Baza monetarna Bm wynosi 20 mld zł. Stopa ubytku gotówki z
systemu bankowego um jest równa 0,5.
a. Oblicz wielkość podaży pieniądza.
b. Ile wyniesie podaż pieniądza, jeśli bank centralny podniesie poziom rezerw
obowiązkowych banków komercyjnych do wysokości 20% wkładów (pozostałe wielkości
nie zmienione)?,
c. Ile wyniesie podaż pieniądza, jeśli bank centralny wykorzysta operacje otwartego rynku
i zmniejszy bazę monetarną o 2 mld zł (pozostałe wielkości niezmienione)?
9. Bank centralny może obniżyć podaż pieniądza przez:
a) sprzedaż obligacji rządowych, obniżenie stopy rezerw obowiązkowych i wzrost stopy
redyskontowej,
b) skup obligacji rządowych, wzrost stopy rezerw obowiązkowych i wzrost stopy
redyskontowej,
c) skup obligacji rządowych, obniżenie stopy rezerw obowiązkowych i wzrost stopy
redyskontowej,
d) sprzedaż obligacji rządowych, wzrost stopy rezerw obowiązkowych i wzrost stopy
redyskontowej.
Zadanie 2.
Załóżmy, że w danej gospodarce działa n banków komercyjnych. Do banku pierwszego
wpłacono gotówkę w wysokości 4000 jednostek pieniężnych jako wkład na żądanie. Stopa
rezerw obowiązkowych wynosi 20%, a środki pieniężne z udzielonych kredytów są
lokowane w kolejnych bankach.
a. Uzupełnij podaną tabelę, ukazującą mnożnikową kreację depozytów w systemie
bankowym.
b. Ile pieniądza wykreuje cały system bankowy?
Banki
Depozyty Kredyty Rezerwy obowiązkowe
Bank pierwszy
4000
Bank drugi
Bank trzeci
Bank czwarty
Bank piąty
10. Koszt posiadania pieniądza jest równy:
a) nominalnej stopie procentowej,
b) realnej stopie procentowej,
c) stopie inflacji,
d) różnicy między nominalną stopą procentową a stopą inflacji.
11. Jeżeli wkłady w banku komercyjnym wynoszą 500 000 zł, a stopa rezerw
obowiązkowych systemu bankowego wynosi 10%, to całkowita kreacja pieniądza przez
system bankowy wynosi:
a) 50 000 zł,
b) 450 000 zł,
22
Zadanie 3.
W pewnej gospodarce sektor pozabankowy utrzymuje zasoby gotówki na poziomie 40%
swych wkładów bankowych. Stopa rezerw obowiązkowych wynosi 5%, a zasób pieniądza
wielkiej mocy — 12 mld £.
a Jaka jest wielkość podaży pieniądza?
Każda z czterech poniższych sytuacji odzwierciedla próbę ograniczenia przez bank
centralny podaży pieniądza. Przyjmij, iż w każdej z nich w punkcie wyjścia system
bankowy wygląda tak, jak to opisano wyżej.
b Ile wyniesie podaż pieniądza, jeśli bank centralny nałoży na banki komercyjne wymóg
utrzymywania rezerw gotówkowych w wysokości 10%?
c Ile wyniesie podaż pieniądza, jeśli bank centralny podniesie stopę dyskontową do takiego
(karnego) poziomu), iż banki same zdecydują się zwiększyć stan swych rezerw
gotówkowych o dodatkowe 5% w stosunku do wkładów?
d Jak zmieni się podaż pieniądza, jeśli bank centralny wprowadzi depozyty specjalne w
wysokości odpowiadającej 5% wkładów w bankach komercyjnych?
e O ile zmniejszy się podaż pieniądza, jeśli bank centralny zastosuje operacje otwartego
rynku w celu zmniejszenia zasobu pieniądza wielkiej mocy o 1 mld £?
Zadanie 4.
Rysunek przedstawia sytuację na rynku pieniężnym. Proste LL0 i LLl obrazują dwie
funkcje realnego popytu na pieniądz, a MS0 i MS1 — dwie różne funkcje realnej podaży
pieniądza. W punkcie wyjścia rynek pieniężny znajduje się w równowadze, gdy funkcja
popytu na pieniądz znajduje się
w położeniu LL0, a funkcja podaży pieniądza — MS0.
a Wskaż wielkość zasobów pieniądza oraz wysokość stopy procentowej w wyjściowym
stanie równowagi.
b Co mogło sprawić, że linia popytu na pieniądz przesunęła się z położenia LLO do LLl?
c Przypuśćmy, że po tej zmianie nie
dokonały się jeszcze na rynku pieniężnym
MS1
LL1
LL0
procesy dostosowawcze: czy na rynku
pieniądza wystąpi nadwyżka popytu czy
MS0
podaży?
D
d W jaki sposób nierównowaga na rynku
pieniądza wpłynie na rynek obligacji?
C
e Wskaż nowy punkt równowagi na rynku
pieniężnym.
B
f Załóżmy, że funkcja popytu na pieniądz
A
pozostaje w położeniu LL; co mogą uczynić
władze monetarne, aby spowodować
przesunięcie funkcji podaży pieniądza z
pozycji MS0 do MS1?
g Wskaż nowy punkt równowagi.
E
F
Zadanie 5.
Banki komercyjne postanowiły utrzymywać rezerwy gotówkowe w wysokości 5 % stanu
zgromadzonych wkładów. Klienci banków część swych zasobów pieniężnych trzymają w
postaci gotówki (banknoty i bilon w obiegu), a część w postaci wkładów bankowych, przy
czym stosunek gotówki do wkładów wynosi 1:4. Zasób pieniądza wielkiej mocy w
gospodarce wynosi 12 min £.
a Oblicz mnożnik kreacji pieniądza.
b Ile wynosi podaż pieniądza, jeżeli zarówno klienci, jak i banki, utrzymują zasoby
gotówki na zamierzonym poziomie?
c Przypuśćmy, że banki dochodzą do wniosku, iż mogą utrzymywać rezerwy gotówkowe
na poziomie 4% wkładów. Oblicz nową wartość mnożnika kreacji pieniądza. d Ile wynosi
obecnie wielkość podaży pieniądza odpowiadająca warunkom równowagi?
e Przypuśćmy, że banki nadal utrzymują stopę rezerw gotówkowych na poziomie 5%
wkładów, ale klienci zwiększają zasoby gotówkowe do poziomu 30% wkładów w bankach.
Oblicz nową wartość mnożnika kreacji pieniądza.
f Jaka ilość pieniądza zapewni teraz równowagę?
g Czy przeprowadzona analiza pomaga w zrozumieniu problemu wyboru metod i narzędzi,
za pomocą których władze monetarne mogą wpływać na rozmiary podaży pieniądza?
Zadanie 6.
Po przeprowadzeniu operacji otwartego rynku przez bank centralny, baza monetarna
zwiększyła się o 2,5mld złotych. Stopa bankowych rezerw gotówkowych wynosi 0,2,
natomiast sektor pozabankowy dysponuje gotówką stanowiącą 60% wartości depozytów
bankowych. W następstwie operacji otwartego rynku zmieni się podaż pieniądza a także
struktura podaży. Oblicz:
a O ile wzrosną depozyty bankowe,
b O ile wzrośnie wartość udzielanych kredytów,
c O ile wzrosną rezerwy bankowe,
d O ile zwiększy się ilość pieniądza gotówkowego w obiegu pozabankowym,
e Wartość mnożnika kreacji,
f Przyrost podaży pieniądza.
G
23
7. Szybkość i pewność, z jaką dany rodzaj aktywu można zamienić w dowolnym
momencie na pieniądz.
8. W czasach złotników ilość złota oddana złotnikowi na przechowanie (współcześnie:
suma pieniędzy złożona w banku).
9. Funkcja pieniądza ułatwiająca wymianę dóbr i usług.
10. Wielkość zasobów pieniądza wyrażona w cenach stałych.
11. Stosunek rezerw bankowych do wkładów.
12. Banknoty i bilon w obiegu oraz rachunki bieżące (rozliczeniowe) sektora
prywatnego.
13. Funkcja pieniądza polegająca na tym, iż stanowi on jednostkę,
14. Sytuacja, w której realna wielkość zapotrzebowania na pieniądz jest równa wielkości
podaży pieniądza.
15. Funkcja pieniądza umożliwiająca jego wykorzystanie do dokonywania zakupów w
przyszłości.
16. Motyw utrzymywania pieniądza (gotówki) mający swe źródło w niepewności.
Niepewność sprawia, iż ludzie trzymają pieniądze, by pokryć nieprzewidziane wydatki.
17. Działania banku centralnego, których celem jest zmiana wielkości bazy monetarnej
przez kupno lub sprzedaż papierów wartościowych na otwartym rynku.
18. Ilość banknotów i bilonu znajdujących się w obiegu oraz rezerwy
19. Funkcja banku centralnego polegająca na tym, iż jest on gotów wspomóc pożyczkami
banki i inne instytucje finansowe, gdyby panika finansowa zagroziła stabilności całego
systemu finansowego.
20. W czasach złotników dyspozycyjna ilość złota przeznaczona do zaspokojenia
natychmiastowych żądań klientów (współcześnie: rezerwy gotówkowe banków).
21. Gospodarka, w której nie występuje środek wymiany, a jedne towary są bezpośrednio
wymieniane na inne.
22. Stopa procentowa pobierana przez bank centralny od pożyczek udzielanych bankom
komercyjnym.
23. Minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów w bankach komercyjnych,
ustalana przez bank centralny.
24. Zmiana wielkości podaży pieniądza wynikająca ze zmiany bazy monetarnej o
jednostkę.
25. Pieniądz mający formę zapisu na rachunku bankowym, wykorzystywany przez
dysponenta do dokonywania płatności na rzecz innych jednostek przez przeniesienie
określonej kwoty na ich rachunek. Staje się pieniądzem bankowym, kiedy jest niezależny
od pokrycia w postaci depozytu pieniężnego złożonego w banku i wynika z kredytu
bankowego.
26. Wartość zasobów pieniądza nie skorygowana o zmiany poziomu cen.
gotówkowe systemu bankowego; niekiedy bywa nazywana zasobem
odpowiedzialny za emisję pieniądza i występujący w roli banku banków i banku państwa.
pieniądza wielkiej mocy.
w której wyrażane są ceny i prowadzone rozrachunki.
Pojęcia i określenia
Każdemu z pojęć oznaczonych literami przyporządkuj odpowiednie określenie oznaczone liczbą:
.... (a) motyw przezorności
.... (b) środek przechowywania wartości (tezauryzacji)
.... (c) środek wymiany
.... (d) bank centralny
.... (e) nominalne zasoby pieniądza
.... (f) pieniądz
.... (g) stopa redyskontowa
.... (h) pieniądz bezgotówkowy
.... (i) operacje otwartego rynku
.... (j) realne zasoby pieniądza
.... (k) podaż pieniądza
.... (l) kredytodawca ostatniej instancji
.... (m) płynność
.... (n) banki komercyjne
.... (o) stopa rezerw obowiązkowych
.... (p) stopa rezerw
.... (q) równowaga na rynku pieniądza
.... (r) mnożnik kreacji pieniądza
.... (s) motyw transakcyjny
.... (t) jednostka rozrachunkowa
.... (u) baza monetarna
.... (w) koszt alternatywny utrzymywania pieniądza
.... (x) rezerwy bankowe
.... (y) gospodarka bezpieniężna (barterowa)
1. Najważniejszy bank w kraju, zwykle mający status agendy rządowej,
2. Powszechnie akceptowany środek płatniczy.
3. Motyw utrzymywania pieniądza wynikający z niedoskonałej synchronizacji
dochodów i wydatków w czasie.
4. Pośrednicy finansowi upoważnieni przez państwo do udzielania kredytów i
przyjmowania wkładów pieniężnych, w tym wkładów, które mogą być uruchomione
przez wystawienie czeków.
5. Odsetki, z których rezygnujemy trzymając pieniądze w gotówce, a nie w postaci
oprocentowanych obligacji.
6. Wartość całego zasobu pieniądza, jako środka wymiany, znajdującego się w obiegu.
24