rynek leków w polsce dziesięć miesięcy po
Transkrypt
rynek leków w polsce dziesięć miesięcy po
Rynek leków w Polsce dziesięć miesięcy po wejściu w życie nowej ustawy refundacyjnej. Prognoza na rok 2012. Michał Pilkiewicz, Country Manager, IMS Health, Polska 1 Agenda prezentacji • Rynek leków w Europie i segmenty rynku w Polsce. • Podsumowanie 10 miesięcy roku 2012. • Listopadowe listy refundacyjne – wpływ na wydatki NFZ i pacjentów w roku 2012 i 2013. • Prognoza na 2012 rok. Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 2 2 Porównując podstawowe wskaźniki, Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w krajach UE Porównanie podstawowych wskaźników w 2011 roku Wskaźnik Wielkość rynku farmaceutycznego Pozycja Polski na tle analizowanych rynków Europy 6 z 26 Wartość dla Polski Średnia wartość z analizowanych rynków Odchylenie od wartości średniej (dla Polski) 4,9 mld € --- --- Wielkość rynku aptecznego per capita 20 z 23 110 € 225 € - 51 % Wydatki na ochronę zdrowia per capita* 22 z 23 1 389 $ 3 434 $ - 60 % Średnie ceny leków innowacyjnych 21 z 22 7,1 € 17,3 € - 59 % Średnie ceny leków generycznych 26 z 27 2,8 € 4,9 € - 43 % Poziom współpłacenia pacjenta za leki** 1 z 13 67,0 % 34,4 % + 32 pp Udział leków generycznych w wartości sprzedaży 1 z 23 66,3 % 39,5 % + 27 pp Konsumpcja leków per capita (w jednostkach CU)* 12 z 22 1 400 CU 1 515 CU - 7,5 % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MIDAS, Eurostat, OECD | CU – Counted Units = znormalizowane opakowania ** Dane za 2010r. Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 3 3 Rynek leków w Polsce wynosi 28 miliardów zł z czego NFZ na refundację leków przeznacza 11,8 miliarda Rx (refundowane*) 30 25 28,12 mld zł 28,12 mld zł 4,75 20 30 25 16,35 20 Miliardy PLN Rx (nierefundowane) Miliardy PLN Rynek farmaceutyczny w Polsce w 2011 roku i podział na płatników (szpitale i apteki) Pacjenci 12,46 15 15 10 10 Produkty OTC NFZ 7,93 Rynek szpitalny 5 11,77 2,97 0 2011 5 0 Struktura Źródło: NFZ roczne sprawozdanie za 2011 rok, IMS obliczenia własne na podstawie raportów o rynku (IMS DataView, IMS Pharmascope) Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 4 4 Nowe listy spowodowały kilkunastoprocentowy spadek ilościowy i wartościowy rynku leków Rx 18 LISTOPAD GRUDZIEŃ STYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ MAJ 2011/2012 16 CZERWIEC LIPIEC SIERPIEŃ WRZESIEŃ PAŹDZIERNIK 2010/2011 14 12 10 8 -13,8% -7,7% -15,3% -18,1%* W43 W41 W39 W29 W27 W25 W23 W21 W19 W17 W15 W13 W11 W09 W07 W05 W03 W01 W51 W49 W47 W45 • Spadek ilościowy po 9 miesiącach dla rynku aptecznego Rx: -11,2% • Spadek wartościowy po 9 miesiącach dla rynku aptecznego Rx: -14,7% W37 * wrzesieo 2012 vs wrzesieo 2011 0 W35 2 -20,1% W33 4 Zmiany wartości rynku Rx w kolejnych okresach 2-miesięcznych W31 6 W43 Miliony opakowań Sprzedaż tygodniowa opakowań leków na receptę w aptekach w okresie od 11/2010 – 10/2012 (spadek o 1,81 mld PLN) Źródło: IMS Pharmascope weekly , IMS DataView , leki Rx wg. ATC A-V, leki refundowane oraz nierefundowane; dynamika % rok do roku Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 5 5 Głównym beneficjentem nowej ustawy w 2012r. jak dotąd pozostaje NFZ z mniejszymi wydatkami o 2,0 mld zł Wpływ nowych list refundacyjnych na rynek na rynek leków refundowanych (według obwieszczenia z ob. od 1 listopada 2012) 2012r. vs 2011 r. Kategorie zmian Analizowany rynek leków refundowanych w cenach detalicznych Zmiana wysokości dopłaty pacjenta (całkowitej kwoty wydanej na leki przez pacjenta w 2012 roku) Zmiana wysokości refundacji NFZ w 2012 roku Zmiana poziomu współpłacenia pacjenta Zmiana średniej ceny dla pacjenta zmiana % (-) 18,8% wartościowo zmiana wartościowa (-) 2,403 mld PLN (-) 13,8% ilościowo 2012r. vs 2011 r. (przy niezmienionej ilości w 2012 r.)* zmiana % (-) 3,0% wartościowo zmiana wartościowa (-) 384 mld PLN 0,0% ilościowo (-) 9,4% (-) 409,2 mln PLN (+) 11,2% (+) 487 mln PLN (-) 23,6% (-) 1,994 mld PLN (-) 10,3% (-) 872 mln PLN (+) 3,9 punktu procentowego (w tym +4,0 pp dla leków generycznych i +3,7 pp dla leków innowacyjnych) (+) 5,9% W 2011 pacjent dopłacał średnio 34,0% do ceny leku refundowanego. Po zmianie w 2012 roku będzie dopłacał 37,9% W 2011 roku pacjent dopłacał średnio 9,27 PLN do ceny leku refundowanego. Nowe listy przynoszą zmianę do poziomu 9,82 PLN (+) 5,0 punktu procentowego (w tym +5,0 pp dla leków generycznych i +5,1 pp dla leków innowacyjnych) (+) 11,2% W 2011 pacjent dopłacał średnio 34,0% do ceny leku refundowanego. Po zmianie w 2012 roku będzie dopłacał 39,0% W 2011 roku pacjent dopłacał średnio 9,27 PLN do ceny leku refundowanego. Nowe listy przynoszą zmianę do poziomu 10,31 PLN Źródło: IMS Refundator, lista refundacyjna edycja listopad 2012 | W symulacji wykorzystano ceny z listy 11/2012 i sprzedaż ilościową z 2011 r. Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 6 6 NFZ po 9 miesiącach 2012 roku wydał o 1,4 mld zł mniej na refundację leków niż w roku 2011 Wpływ nowych list refundacyjnych na rynek na rynek leków refundowanych (według obwieszczenia z ob. od 1 listopada 2012) - 2,0 mld PLN Oficjalne dane publikowane przez NFZ pokazują, że w okresie styczeo – wrzesieo 2012 NFZ wydał mniej na refundację leków w aptekach o 1,4 mld PLN niż w tym samym okresie w 2011 roku. 8.4 mld 6.4 mld DANE z raportu NFZ po EAN’ach rok 2011 Refundacja specjalna oraz BRAK DANYCH rok 2012 Nie są przedmiotem analizy Dane NFZ Prognoza IMS I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Kwota refundacji 2012 (mln PLN) 407 500 573 547 540 610 488 478 515 524 544 717 6 443 Oszczędności NFZ (mln PLN) 236 150 175 118 132 74 155 164 177 180 187 246 1 994 % oszczędności vs 2011roku -37% -23% -23% -18% -20% -11% -24% -26% -26% -26% -26% -26% -24% *nie zawiera pozycji BRAK DANYCH -1,4 mld PLN Źródło: IMS Refundator, lista refundacyjna edycja listopad 2012, Pharmascope 2012/09 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 7 7 W stosunku do planu finansowego oszczędności NFZ wyniosą w 2012 roku 1,5 mld zł, które powinien przeznaczyć na refundację leków innowacyjnych Wpływ nowych list refundacyjnych na rynek na rynek leków refundowanych (według obwieszczenia z ob. od 1 listopada 2012) w stosunku do roku 2011 w stosunku do planu finansowego na 2012 - 2,0 mld PLN -1,5 mld PLN -6% 8.4 mld -24% 7.9 mld 6.4 mld DANE z raportu NFZ po EAN’ach Refundacja specjalna oraz BRAK DANYCH rok 2011 rok 2012 rok 2012 wydatki na ref. leków plan finansowy NFZ prognozowane wydatki na ref. leków Nie są przedmiotem analizy Źródło: IMS Refundator, lista refundacyjna edycja listopad 2012, Pharmascope 2012/09 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 8 8 Z Top 20 schorzeń w 17 oszczędności ma głównie NFZ. Tylko w 6 pacjenci płacą mniej niż w roku 2011. dopłata w mln PLN 53 50 25 2 29 15 12 0 -5 -8 -50 -35 -100 -150 -147 -200 -142 -124 -92 -79 -1 -41 12 4 3 0 -50 -100 -30 -20 -2 -20 -350 -17 -17 -69 -74 -31 -14 -90 NFZ Przykład: - Padaczka: Pacjenci dopłacą 29 mln PLN NFZ zaoszczędzi 100 mln PLN -300 -6 -19 -38 -186 -250 Pacjent oszczędność w mln PLN -333 Leki na prz/prostaty Leki rozkurczowe Obniż p. cholester. Przeciwbólowe Osteoporoza Choroba Parkinsona Grzybica Leki p/bólowe i p/zapalne Całkowite oszczędności NFZ – 1 994 MLN PLN Immunosupresanty Wspomag przy lecz onkol. Onkologia Padaczka Choroba Wrzodowa Schizofrenia Cukrzyca Przeciwzakrzepowe Astma -363 Cukrzyca testy -400 2 Choroba Alzheimera 100 Infekcja Miliony PLN TOP 20 schorzeniach o największej dynamice zmian w 2012 roku Całkowite oszczędności dla pacjentów - 409,2 MLN PLN Źródło: IMS Refundator, lista refundacyjna edycja listopad 2012, Pharmascope 2012/09 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 9 9 Nowe ceny oraz sztywne ceny i marże spowodowały bardzo duże zmiany cen leków dla pacjentów Porównanie realnej (po rabatach) kwoty współpłacenia pacjenta za leki w głównych schorzeniach w 2011 oraz 2012 roku Rok 2011 Schorzenie/grupa produktów Leki na przerost prostaty Depresja Obniżające poz cholest i trigl Alergia Wspomag przy lecz onkol Nadcisnienie Przeciwbólowe Infekcja Jaskra Astma Cukrzyca Leki p/bólowe i p/zapalne Choroba Wrzodowa Choroba Parkinsona Przeciwzakrzepowe Immunosupresanty Schizofrenia Testy cukrzycowe Padaczka Onkologia Cena detaliczna 36,9 25,6 25,4 19,9 807,0 15,3 40,8 29,4 40,9 62,3 29,2 14,5 21,2 61,1 80,8 268,3 46,5 49,1 32,9 190,7 Rok 2012 Cena dla pacjenta Cena detaliczna 10,8 14,1 12,3 12,5 4,3 10,8 7,8 15,7 10,2 9,6 7,9 6,6 9,5 11,1 11,1 3,9 1,2 3,4 1,6 2,3 34,3 24,2 24,0 21,1 688,6 15,5 40,5 28,9 41,8 61,6 28,2 15,1 20,8 55,7 77,6 222,4 44,3 43,5 33,4 163,5 Zmiana % Cena dla pacjenta Cena dla pacjenta 8,4 11,0 10,7 10,9 3,8 10,1 7,4 15,7 10,6 10,8 9,3 8,0 11,6 14,2 15,2 6,8 2,9 10,8 5,6 10,6 Źródło: IMS Refundator, lista refundacyjna edycja listopad 2012, Pharmascope 2012/09 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 10 10 -23% -22% -13% -13% -12% -7% -5% 0% 3% 13% 17% 21% 22% 28% 37% 73% 137% 222% 252% 367% Poziom współpłacenia pacjentów na rynku aptecznym w ogólnych wydatkach na leki jest najwyższy w Europie Zmiana poziomu współpłacenia pacjenta za leki w 2011 – 2012 (rynek apteczny) 2011 poszczególne etapy współpłacenia pacjenta do ceny leku na rynku aptecznym (EPhMRA A-V)* I. II. poziom współpłacenia pacjenta liczba leków poziom współpłacenia pacjenta Zmiana 2012 vs. 2011 Leki obecne na listach refundacyjnych w 2011 2 329 i 2012 roku (część wspólna) (11,7 mld PLN) 32,9% 2 329 34,6% 1,7% Leki obecne na listach refundacyjnych w każdym z lat (bez refundacji ułomnej) 3 154 (12,5 mld PLN) 34,1% 3 061 34,9% 0,8% 4 440 (12,8 mld PLN) 34,0% 4 440 37,9% 3,9% 7 844 (17,2 mld PLN) 50,9% 7 693 55,4% 4,5% 11 716 (22,4 mld PLN) 62,3% 11 521 66,8% 4,5% Leki zrefundowane w 2011 roku (wraz z III. refundacją ułomną) w porównaniu do kosztów tych samych leków w 2012 roku IV. 2012 Leki na receptę dostępne w aptekach (refundowane i nierefundowane) V. Leki na receptę oraz leki bez recepty liczba leków (wartość rynku) * Wartośd sprzedaży leków refundowanych i nierefundowanych w cenach detalicznych brutto PLN. Źródło: IMS Refundator, lista refundacyjna edycja listopad 2012, Pharmascope 2012/09, produkt definiowany wg IMS (paczka). Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 11 11 Główne czynniki wpływające na prognozę rynku w roku 2012 • „Panika zakupowa” z grudnia 2011 przeniosła część sprzedaży z I kw. 2012 na koniec roku 2011. • Bardzo duży spadek konsumpcji leków spowodowany okresem wprowadzenia ustawy i jednoczesnym wzrostem % i wartościowego poziomu współpłacenia pacjentów za leki. • Zmiany limitów co 2 miesiące, co prowadzi do zaburzeń w dystrybucji wynikających z obaw o poniesienie strat przez detalistów i hurtowników. • Zmniejszenie liczby leków refundowanych wpisanych na listy refundacyjne z 3154 w roku 2011 do 2527 w styczniu 2012 (w listopadzie na listach znajduje się 3061 leków). • Ustalenie stałych marż (dodatkowo wprowadzono brak rabatowania oraz zakaz promocji aptek). • Lęk lekarzy przed sankcjami finansowymi związanymi ze stwierdzeniem nieprawidłowości (prawdziwych lub dyskusyjnych) przy ordynacji leków refundowanych – mniejsza liczba wypisywanych recept na leki refundowane, większa wypisanych na leki OTC i leki na receptę nierefundowane. • Ograniczony dostęp do specjalistów – pacjenci muszą czekać w kolejce aby otrzymać nowe zalecenia co do formy leczenia, często konieczność wizyty po każdej liście. • Brak dostępności leków związane ze zmniejszeniem zapasów w aptekach i hurtowniach - realizacja recept następnego dnia, konieczność odwiedzenia kilku aptek. • Zwiększone zjawisko eksportu równoległego dla części leków powodujące problemy z odstępnością leków dla pacjentów. • Brak kontynuacji leczenia dla osób nie mogących wykupić leków - przejście na leczenie szpitalne. Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 12 12 Nowe listy i niższa konsumpcja ilościowa wpływają na 8,5% spadek rynku w 2012r Prognoza wzrostu poszczególnych segmentów rynku farmaceutycznego w 2012 roku Rok 2011 Prognoza: Milion PLN 28,1 mld PLN Wrzesień’12 28,3 mld PLN 30 000 25,7 mld PLN +0,8% -8,5% -5,0% -18,8% 25 000 PROGNOZA Rx (refundowane*) 20 000 Rx (nierefundowane) 15 000 Produkty OTC Styczeń’12 -15,9% (-2,7 mld PLN) -2,7% 1,2% -7,5% +7,2% +1,4% +7,8% + 7,5% F 2012 F 2012 10 000 5 000 Rynek szpitalny 0 2011 * Leki refundowane – leki podlegające refundacji w 2011 roku z uwzględnieniem nowych pozycji na kolejnych publikacjach list refundacyjnych w 2012 roku. Źródło: IMS Pharmascope, ceny detaliczne brutto (PLN). Rynek apteczny (sell out), rynek szpitalny (sell in) ceny producenta netto. Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 13 13 Podsumowanie kluczowych trendów rynkowych • IMS na bazie 10 miesięcy 2012 roku prognozuje 18,8% spadek wartościowy rynku leków refundowanych oraz 8,5% spadek całego rynku leków w Polsce co odpowiada kwocie 2,4 miliarda zł. • Jedynie rynek szpitalny oraz prawdopodobnie rynek produktów bez recepty (leki OTC i suplementy diety) będą charakteryzowały się dodatnią dynamiką wzrostu. • Poziom współpłacenia pacjentów za leki, które były refundowane w 2011 roku wrośnie z 34% do blisko 38%. W całości wydatków pacjentów na leki ten procent rośnie z 62% do blisko 67%. Oba te wskaźniki są najwyższe w Europie. • Ustawa wpłynęła również na zmniejszenie dostępności leków dla pacjentów ze względu na zmniejszenie zapasów magazynowych i zwiększenie zjawiska eksportu leków. • W ubiegłych latach znaczna grupa chorych w poszukiwaniu najtańszych leków stosowała tzw. ”turystkę cenową”. Obecnie została ona zastąpiona przez ”turystykę” związaną z poszukiwaniem leku w aptekach. • Drobne ale częste zmiany poziomu dopłat pacjentów do leków - kłopotliwe dla aptekarzy i pacjentów, jednocześnie pozostające bez wpływu na poziom wydatków NFZ. • W wyniku dużego spadku rynku oraz obniżenia marż spadła rentowność hurtowni i aptek. • Dwukrotny wzrost wartości recept na leki refundowane wykupione przez pacjentów ze 100% odpłatnością. Wzrósł on z 3,2% na początku 2011 roku do 6,6% wszystkich zrealizowanych recept na leki refundowane w III kwartale 2012 roku. Oznacza to wzrost wydatków pacjentów z około 32 milionów złotych miesięcznie w roku 2011 do poziomu ponad 54 milionów złotych miesięcznie na tego typu recepty. Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 14 14 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 15 15 Badanie opinii na temat wpływu nowej ustawy na Polski rynek farmaceutyczny – pierwsze wyniki I. Druga edycja badania miała na celu określenie wpływu nowej ustawy refundacyjnej na podmioty działające na rynku farmaceutycznym po 9 miesiącach od wejścia w życie ustawy. II. Badanie zostało przeprowadzone wśród właścicieli i kadry zarządzającej firm z sektora farmaceutycznego (195 ankiet): - producentów leków, - hurtowni farmaceutycznych, - sieci aptek, - aptek indywidualnych, - organizacji i stowarzyszeń branżowych. III. Okres przeprowadzonego badania 16 października – 5 listopada 2012 Źródło: Badanie IMS dotyczące wpływu nowej ustawy refundacyjnej na rynek leków w Polsce edycja listopad 2012 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 16 16 Jak wprowadzone zmiany w ustawie refundacyjnej wypłynęły na funkcjonowanie Pana/Pani firmy w 2012 roku? 100% 90% 80% 21% 16% 22% 32% 70% 60% 60% 50% Rewolucyjnie Znacząco 37% 63% 74% 56% Umiarkowanie 40% Nieznacznie 30% 20% 27% Nie wpłynęły wcale 24% 14% 10% 0% 8% Apteki 16% Hurtownie 11% 2% 6% 13% Firmy Rx Generyczne Firmy Rx Innowacyjne Firmy OTC Źródło: Badanie IMS dotyczące wpływu nowej ustawy refundacyjnej na rynek leków w Polsce edycja listopad 2012 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 17 17 W jaki sposób wprowadzone zmiany w ustawie refundacyjnej (całościowo) wpłynęły w 2012 roku na ceny leków dla pacjenta? 100% 90% 5% 5% 2% 12% 13% 21% 80% 70% 13% Nie mam zdania 11% 20% 60% 50% 40% 13% Ogólnie leki są taosze 100% 86% 82% 63% 30% 53% Zasadniczo nie wpłynęły na poziom cen Ogólnie leki są droższe 20% 10% 0% Apteki Hurtownie Firmy Rx Generyczne Firmy Rx Innowacyjne Firmy OTC Źródło: Badanie IMS dotyczące wpływu nowej ustawy refundacyjnej na rynek leków w Polsce edycja listopad 2012 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 18 18 Czy w przeciągu ostatnich 12 miesięcy dokonali Państwo zmian / reorganizacji w działalności firmy w związku z wejściem w życie ustawy refundacyjnej? Zmiany w poziomie zatrudnienia 100% 80% 60% 40% 20% 0% -20% -40% -60% -80% Jaki procent podmiotów zwiększył, zmniejszył lub nic nie zmienił w poziomie zatrudnienia. 21% 6% 3% 37% -61% Apteki 50% -44% Hurtownie 69% 6% 42% -31% 64% -14% -52% Zwiększyliśmy Zmniejszyliśmy Bez zmian Firmy Rx Firmy Rx Firmy OTC Generyczne Innowacyjne Źródło: Badanie IMS dotyczące wpływu nowej ustawy refundacyjnej na rynek leków w Polsce edycja listopad 2012 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 19 19 Czy w przeciągu ostatnich 12 miesięcy dokonali Państwo zmian / reorganizacji w działalności firmy w związku z wejściem w życie ustawy refundacyjnej? Zmiany w poziomie inwestycji 80% 60% 40% 20% 6% 3% 8% 32% 50% 34% 4% 40% 14% 43% 0% -20% -40% Zwiększyliśmy Zmniejszyliśmy -61% -44% -63% -56% -43% Bez zmian -60% -80% Apteki Hurtownie Firmy Rx Firmy Rx Firmy OTC Generyczne Innowacyjne Źródło: Badanie IMS dotyczące wpływu nowej ustawy refundacyjnej na rynek leków w Polsce edycja listopad 2012 Rynek leków w Polsce dzesięć miesięcy po wejściu w życie ustawy refundacyjnej, 8 listopada 2012 © 2012 IMS Health Incorporated or its affiliates. All rights reserved 20 20