spis treści - II Wydział Lekarski
Transkrypt
spis treści - II Wydział Lekarski
ODDZIAŁ FIZJOTERAPII II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTÓW FIZJOTERAPII I ROK studiów pierwszego stopnia r. ak. 2009/2010 PRZEDMIOTY PODSTAWOWE ............................................................................................... 5 1. ANATOMIA PRAWIDŁOWA........................................................................................... 5 2. ANATOMIA OBRAZOWA ............................................................................................. 11 3. BIOFIZYKA ..................................................................................................................... 12 4. BIOLOGIA MEDYCZNA Z MORFOLOGIĄ KOMÓRKI ............................................. 14 5. BIOCHEMIA .................................................................................................................... 16 6. KINEZJOLOGIA .............................................................................................................. 19 7. PEDAGOGIKA OGÓLNA ............................................................................................... 23 8. ERGONOMIA .................................................................................................................. 26 9. KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC MEDYCZNA ............................................ 27 PRZEDMIOTY KIERUNKOWE .............................................................................................. 28 10. FIZJOTERAPIA OGÓLNA .............................................................................................. 28 11. METODYKA NAUCZANIA RUCHU ............................................................................ 30 12. KINEZYTERAPIA - propedeutyka oraz Praktyka w pracowni kinezyterapii ................. 35 13. FIZYKOTERAPIA - propedeutyka oraz Praktyka w pracowni fizykoterapii .................. 38 14. ZAJĘCIA RUCHOWE NA PŁYWALNI ........................................................................ 42 15. ĆWICZENIA W UKŁADZIE RUCHU ........................................................................... 43 16. MASAŻ LECZNICZY ...................................................................................................... 45 POZOSTAŁE PRZEDMIOTY .................................................................................................. 48 17. JĘZYK OBCY................................................................................................................... 48 18. ANTROPOLOGIA............................................................................................................ 51 19. TRENING INTERPERSONALNY dla potrzeb fizjoterapii ............................................. 53 20. SZKOLENIE BIBLIOTECZNE ....................................................................................... 55 21. Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy ...................................................... 56 22. PRAKTYKA WAKACYJNA ........................................................................................... 56 2 WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Prof. dr hab. n. med. MAREK KRAWCZYK Sekretariat Rektora: tel. 5720-101, 5720-151 Prorektor ds. Dydaktyczno-Wychowawczych Prof. ndzw. dr hab. n. med. MAREK KULUS Prorektor ds. Kadr Prof. ndzw. dr hab. n. med. ANNA KAMIŃSKA Sekretariat Prorektorów: tel. 5720-109 Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą Prof. dr hab. n. med. SŁAWOMIR MAJEWSKI Prorektor ds. Klinicznych, Inwestycji i Współpracy z Regionem dr hab. n. med. SŁAWOMIR NAZAREWSKI Sekretariat Prorektorów: tel. 5720-106 WŁADZE II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO DZIEKAN Prof. dr hab. n. med. JERZY A. POLAŃSKI Prodziekan ds. I-III r. – prof. ndzw. dr hab. n. med. JAN KOCHANOWSKI Prodziekan ds. IV-VI r. – prof. dr hab. n. med. WŁODZIMIERZ SAWICKI Sekretariat Dziekanatu: tel. 5720-214, fax 5720-228 Prodziekan ds. Oddziału Nauczania w Języku Angielskim dr hab. n. med. KAZIMIERZ SZOPIŃSKI Sekretariat Dziekanatu: tel. 5720-502 Prodziekan ds. Oddziału Fizjoterapii dr hab. n. med. DARIUSZ SZUKIEWICZ Sekretariat Dziekanatu: tel. 5720-604, fax 5720-555 Pełnomocnik Rektora ds. Studiów Zaocznych w Oddziału Fizjoterapii II WL Prof. ndzw. dr. hab. JERZY JURKIEWICZ Sekretariat Dziekanatu: tel. 5720-604, fax 5720-555 3 Dziekanat Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego Sekretariat pokój 604 tel.: (0-22) 57 20 604; faks: (0-22) 57 20 555 Kierownik Dziekanatu mgr Monika Leszczyńska [email protected] [email protected] Tok studiów pokój 613 tel.: (0-22) 57 20 512; 57-20-514 faks: (0-22) 57 20 555 Studia pierwszego stopnia , lata I – III mgr Monika Jezierska [email protected] Studia drugiego stopnia , lata I – II mgr Ewa Janiak [email protected] Przewodniczący Rady Pedagogicznej I roku - opiekun roku dr n. med. Dariusz Białoszewski tel. 622-80-05 DZIAŁ SPRAW BYTOWYCH STUDENTÓW Centrum Dydaktyczne WUM Osoba zajmująca się sprawami socjalnymi studentów Oddziału Fizjoterapii Pani mgr Elżbieta Kostecka tel. 5720-818, pok. 243 SAMORZĄD STUDENCKI Dom Medyków ul. Oczki 5 pok. 307, 02-007 Warszawa tel./fax. 628-83-06 4 PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. ANATOMIA PRAWIDŁOWA ZAKŁAD ANATOMII PRAWIDŁOWEJ CENTRUM BIOSTRUKTURY Warszawa, ul. Chałubińskiego 5, tel.628-10-41, bezp. tel. i fax 629-52-83 e-mail: [email protected] Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Bogdan Ciszek. Odpowiedzialny za dydaktykę: adiunkt dr n med. Elżbieta Makomaska-Szaroszyk Wykład - 60 godzin Ćwiczenia - 60 godzin CELE NAUCZANIA Celem nauczania anatomii prawidłowej na Oddziale Fizjoterapii jest; zapoznanie studentów z ogólną budową ciała ludzkiego umożliwienie posługiwania się prawidłową i jednoznaczną nomenklaturą medyczną przy opisie części ciała człowieka przygotowanie podstaw morfologicznych do nauki o czynności poszczególnych narządów, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki związanej z układem kostnostawowym, mieśniowym oraz nerwowym zwrócenie uwagi na niektóre aspekty przydatne w udzielaniu pierwszej pomocy przed lekarskiej. TEMATYKA ZAJĘĆ: przedstawiony poniżej program może ulegać niewielkiej modyfikacji w zależności od układu kalendarza WYKŁADY OSTEOLOGIA I ANATOMIA JAM CIAŁA Wykład Inauguracyjny. Anatomia – budowa ciała ludzkiego. Reguły opisu anatomicznego. Budowa jamy klatki piersiowej. Pojęcie śródpiersia. Tchawica, oskrzela. Płuca. Mechanika oddychania. Budowa i rozwój serca. Unaczynienie i unerwienie. Układ pokarmowy i jama brzuszna. Układ żyły wrotnej. Układ moczowo-płciowy Ogólna budowa kości. Biomechanika kręgosłupa. Koncepcja kolumnowa budowy kręgosłupa. Kości i połączenia w obrębie klatki piersiowej Anatomiczne podstawy biomechaniki stawów kończyny górnej. Anatomiczne podstawy biomechaniki stawów kończyny dolnej. Anatomia kliniczna stawów. Podstawy anatomii radiologicznej układu kostnego. OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY I NARZĄDY ZMYSŁÓW Podział układu nerwowego. Znaczenie czynnościowe podziału. Rdzeń kręgowy – nerw rdzeniowy. Budowa czaszki. Podział czaszki. Doły i jamy czaszki Budowa i czynności kory mózgowej. Jądra podstawy. Wzgórze. Podwzgórze. Drogi czuciowe. Drogi wstępujące rdzenia kręgowego, droga wzrokowa, słuchowa, smakowa, węchowa. Układ piramidowy, pozapiramidowy. Zespoły uszkodzenia. 5 Oko – anatomia czynnościowa narządu wzroku. Oczodół mięśnie gałkoworuchowe. Narząd słuchu i równowagi. Anatomiczne podstawy powstawania objawów neurologicznych. Podstawy anatomii radiologicznej ośrodkowego układu nerwowego. TUŁOWIE Topografia ogólna głowy i szyi. Przestrzenie topograficzne. Główne pęczki naczyniowo-nerwowe. Grzbiet: grupy mięśni, przyczepy, czynność, unerwienie i unaczynienie. Ściany klatki piersiowej. Mięśnie międzyżebrowe Unerwienie i unaczynienie. Mechanika oddychania. Ściany jamy brzusznej. Dno miednicy. Miejsca zmniejszonej oporności. Pojęcie przepukliny. Miejsca powstawania przepuklin. Kanał pachwinowy i kanał udowy. Wybrane zagadnienia anatomii klinicznej grzbietu. Anatomia czynnościowa tułowia. Podstawy anatomii radiologicznej grzbietu i ścian klatki piersiowej i jamy brzusznej. KOŃCZYNA GÓRNA Topografia i czynność obręczy kończyny górnej, splot ramienny. Mięśnie obręczy. Tętnica i żyła pachowa. Topografia i czynność ramienia i przedramienia. Mięśnie ramienia i przedramienia. Powrózki naczyniowo-nerwowe. Podziały powięziowe Topografia i czynność ręki. Zespoły uszkodzenia nerwów kończyny górnej. Wybrane zagadnienia anatomii klinicznej. Podstawy anatomii radiologicznej kończyny górnej. KOŃCZYNA DOLNA Topografia i czynność obręczy kończyny dolnej i uda. Splot lędźwiowo krzyżowy. Topografia i czynność goleni i stopy. Podziały powięziowe Biomechanika stawu kolanowego. Układ naczyniowy kończyn. Topografia, wyczuwalność tętna. Krążenie żylne. Zespoły uszkodzenia nerwów kończyny dolnej Wybrane zagadnienia anatomii klinicznej. Podstawy anatomii radiologicznej kończyny dolnej. ĆWICZENIA OSTEOLOGIA I ANATOMIA JAM CIAŁA Ogólna budowa ciała ludzkiego. Klatka piersiowa. Śródpiersie, podział i zawartość. Narządy śródpiersia. Tchawica, oskrzela. Opłucna, jama opłucnej. Płuca budowa płatowa i segmentowa Osierdzie. Budowa serca. Naczynia wieńcowe. Żyły serca. Splot sercowy Rzuty oraz miejsca osłuchiwania zastawek serca. Jama ustna, gardło. Jama nosowa, zatoki przynosowe. Układ pokarmowy – żołądek, jelito cienkie i grube. Wątroba. Śledziona. Trzustka. Żyła wrotna. Aorta brzuszna. Układ moczowy. Nerki: kora i rdzeń. Położenie nerek Nadnercza. Narządy płciowe żeńskie i męskie. Kręgosłup: budowa typowego kręgu. Budowa kręgów w poszczególnych odcinkach kręgosłupa, krzywizny kręgosłupa. Klatka piersiowa: budowa typowego żebra, zmienność budowy żeber, budowa mostka, otwór górny i dolny klatki piersiowej. 6 Kości obręczy: obojczyk i łopatka. Kości kończyny górnej: kość ramienna promieniowa i łokciowa, kości nadgarstka, śródręcza i palców. Połączenia kości. Kości obręczy: kość miedniczna. Kości kończyny dolnej: kość udowa, rzepka, piszczel, strzałka, kości stępu śródstopia i palców. Połączenia kości. Kollokwium OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY I NARZĄDY ZMYSŁÓW Czaszka – nerwy czaszkowe. Mózgowie i podział. Opony mózgowia – budowa ogólna. Rdzeń kręgowy – budowa ogólna. Pień mózgu. Kresomózgowie – komora boczna. Międzymózgowie. Komora III. Podział czynności kory mózgowej. Płyn mózgowo-rdzeniowy. Śródmózgowie. Most. Drogi czuciowe. Drogi wstępujące rdzenia kręgowego, droga wzrokowa, słuchowa, smakowa, węchowa. Rdzeń przedłużony. Drogi zstępujące. Układ piramidowy, pozapiramidowy, przedsionkowy, czynność móżdżku. Oko – budowa oka: rogówka, twardówka, naczyniówka, siatkówka. Oczodół mięśnie gałkoworuchowe. Narząd słuchu i równowagi: ucho zewnętrzne, ucho środkowe-jama bębenkowa, ucho wewnętrzne – błędnik kostny i błoniasty. Kollokwium TUŁOWIE Budowa szyi. Przestrzenie międzypowięziowe. Główne pęczki naczyniowo-nerwowe. Tętnica szyjna wspólna i jej podział. Żyła szyjna wewnętrzna. Grzbiet. Okolice grzbietu. Kark. Powięź piersiowo-grzbietowa. Grupy mięśni grzbietu i karku, przyczepy, czynność. REPETYTORIUM SEMESTRALNE I (sprawdzian semestralny) Warstwowa budowa ściany klatki piersiowej. Mięśnie klatki piersiowej Przestrzeń między żebrowa. Nerwy i naczynia międzyżebrowe. Przepona: przyczepy, budowa, unerwienie Mięśnie brzucha: mięsień prosty, mięśnie skośne, mięsień poprzeczny. Mięsień czworoboczny lędźwi. Mięsień biodrowo-lędźwiowy. Dno miednicy. Miejsca zmniejszonej oporności. Kanał pachwinowy. Kanał udowy. Kollokwium KOŃCZYNA GÓRNA Mięśnie obręczy kończyny górnej: Mięsień podgrzebieniowy, nadgrzebieniowy, podłopatkowy, stożek rotatorów. Mięsień naramienny. Jama pachowa. Splot ramienny. Tętnica i żyła pachowa. Mięśnie ramienia i przedramienia. Mięsień dwugłowy i trójgłowy ramienia. Mięsień kruchoramienny i ramienny. Dół łokciowy. Powrózek naczyniowo-nerwowy ramienia. Powrózki naczyniowo-nerwowe przedramienia. Budowa ręki. Mięśnie kłębu i kłębiku. Mięśnie glistowate i międzykostne. Topografia ścięgien zginaczy. Kanał nadgarstka. Unerwienie i unaczynienie ręki. Kollokwium KOŃCZYNA DOLNA Mięśnie obręczy kończyny dolnej. Mięśnie pośladkowe, mięśnie rotatory stawu bidrowego. Splot lędźwiowo-krzyżowy. Nerw kulszowy. Nerwy pośladkowe. Nerw 7 udowy. Nerw zasłonowy. Nerwy czuciowe. Otwory kulszowe większy i mniejszy. Mięsień biodrowo-lędźwiowy. Mięśnie uda. Grupa przednia. Grupa tylna. Grupa przywodzicieli. Naczynia udowe. Kanał przywodzicieli. Dół podkolanowy. Naczynia podkolanowe. Gałęzie nerwu kulszowego. Mięśnie goleni. Mięśnie strzałkowe. Grupa przednia. Grupa tylna. Budowa stopy. Luki podłużne i poprzeczne. Mięśnie stopy. Naczynia stopy. Kollokwium ĆW POWTÓRZENIOWE REPETYTORIUM SEMESTRALNE II (sprawdzian semestralny) ZALICZENIA KOMISYJNE ZALEGŁYCH KOLLOKWIÓW Regulamin zajęć dla studentów fizjoterapii w Zakładzie Anatomii Prawidłowej. 1.Warunkiem zaliczenia semestru, roku i dopuszczenia do egzaminu z Anatomii jest czynny udział w wykładach i ćwiczeniach oraz uzyskanie zaliczenia z każdego tematu ćwiczeń oraz kolokwiów. UWAGA ! - na każdym ćwiczeniu obowiązuje znajomość materiału ze wszystkich poprzednio odbytych ćwiczeń. 2.Materiał podzielony jest na 5 cykli tematycznych: Osteologia i Anatomia Jam Ciała Ośrodkowy Układ Nerwowy i Narządy Zmysłów Tułowie Kończyna górna Kończyna dolna Cykl tematyczny kończy się kolokwium. Ewentualny drugi termin – poprawkowy – może mieć miejsce na następnych ćwiczeniach (zdaje się go u asystenta). Termin trzeci (w przypadku nie zaliczenia dwóch poprzednich terminów) może mieć miejsce przed sesją egzaminacyjną. (zdaje się go przed dwuosobową komisją bez udziału asystenta prowadzącego). 3.Dopuszczalna jest usprawiedliwiona nieobecność na nie więcej niż 1 ćwiczeniu z jednego cyklu tematycznego. Większa liczba nieobecności uniemożliwia przystąpienie do kolokwium. Osoby te zdają kolokwium w trybie komisyjnym. Łączna liczba nieobecności w semestrze nie może przekroczyć 3 po rygorem niezaliczenia semestru. 4.Usprawiedliwiona nieobecność na kolokwium pozwala na przesunięcie terminu zaliczenia na najbliższe ćwiczenia po ustaniu powodu nieobecności. 5.Egzamin z Anatomii odbywa się w sesji letniej i składa się z części praktycznej i teoretycznej. Warunkiem zdania egzaminu jest pozytywne zaliczenie obu części. 6.Termin poprawkowy jest wyznaczony w sesji jesiennej. Osoby, które w I terminie zaliczyły część praktyczną zdają jedynie część teoretyczną. 7.Studenci winni pamiętać, że znajdują się na salach gdzie mają do czynienia ze szczątkami ludzkimi, wobec których obowiązuje zachowanie nacechowane powagą, szacunkiem i spokojem. 8 8.Wstęp do sal prosektoryjnych mają tylko studenci WUM, legitymujący się książeczką prosektoryjną (lub legitymacją studencką), ubrani w stroje ochronne: biały fartuch chirurgiczny (zapinany z tyłu), biała chusteczka lub czepek chirurgiczny, rękawy zawinięte do łokci. Strój ochronny wkładamy i zdejmujemy poza salą prosektoryjną. Obowiązuje noszenie identyfikatora. Wstęp do sal prosektoryjnych możliwy jest jedynie w godzinach ćwiczeń własnych lub w innych określonych oddzielnymi ogłoszeniami. 9.Wprowadzanie osób postronnych oraz wykonywanie zdjęć lub filmów jest niedozwolone. 10.We wszystkich pomieszczeniach Zakładu obowiązuje bezwzględne przestrzeganie zasad higieny (czystość !!) oraz zasad BHP. 11.W szczególności : a) ręce czyste o krótkich, nielakierowanych paznokciach, bez biżuterii. b)przed przystąpieniem do badania preparatów należy ręce umyć i nasmarować wazeliną lub kremem ( zalecane są rękawiczki ). c)o każdym przypadku skaleczenia lub wprowadzenia formaliny do spojówki należy bezwzględnie poinformować asystenta. 12.W czasie korzystania z preparatów należy wykazać maksymalną troskę o to, aby nie uległy one zniszczeniu lub zaginięciu. 13. Za zniszczenie lub zaginięcie preparatu odpowiedzialny jest starosta grupy. 14.Przypomina się, że na terenie Zakładu i całego gmachu obowiązuje zakaz palenia tytoniu. 15.W salach ćwiczeń panuje bezwzględny zakaz spożywania pokarmów. 16.Można, a nawet należy przynosić ze sobą pensety (anatomiczne), książki i atlasy anatomiczne. 17.Aby w pełni wykorzystać czas ćwiczeń student obowiązany jest przychodzić na zajęcia przygotowany teoretycznie z aktualnego materiału. 18.Po zakończeniu ćwiczeń (korzystania z preparatów) studenci zobowiązani są zabezpieczyć je osobiście (aby nie uległy zniszczeniu) wg wskazówek asystenta. 9 LITERATURA Podręczniki podstawowe do wyboru 1. „Podstawy Anatomii Człowieka” W.Woźniak Wyd. Med. Wrocław 2001 2. „Anatomia Człowieka” W.Sylwanowicz (ostatnio wydany pod red. SokołowskiejPituchowej) 3. „Zarys Anatomii Człowieka” A. Krechowiecki, F.Czerwiński Podręczniki neuroanatomii 1. „Anatomia Ośrodkowego Układu Nerwowego dla Studentów” H. Dobaczewska 2. „Anatomia Czynnościowa Ośrodkowego Układu Nerwowego” B. Gołąb 3. „Neuroanatomia Czynnościowa i Kliniczna” O. Narkiewicz, J. Moryś, PZWL Literatura uzupełniająca 1. „Anatomia Człowieka” A. Bochenek, M. Reicher tom I-V 2. „Anatomia Prawidłowa Człowieka” T. Marciniak 3. „Anatomia Kliniczna Głowy i Szyi” R. Aleksandrowicz, B. Ciszek Wyd. Lek. PZWL 2008 ATLASY KLASYCZNE 1/ Bertollini Atlas Anatomii PZWL dowolne wydanie 2/ Frank H. Netter Atlas Anatomii Człowieka Urban &Partner 2003 3/ Grant Atlas Anatomii Wyd. Med. Górnicki 2003 4/ Kiss Atlas Anatomii PZWL dowolne wydanie 5/ Petra Kopf-Maier Atlas Anatomii Człowieka PZWL 2003 6/ Sinielnikow Atlas Anatomii dowolne wydanie 7/Sobotta Atlas Anatomii Człowieka T I-II Urban&Partner lub inne dowolne wydanie ATLASY FOTOGRAFICZNE 1/ Kolorowy Atlas Anatomii Człowieka Mc.Minn i wsp. Vydavatelstvo Slovart- Solis 1994 2/ Anatomia Człowieka Rohen,Yokochi Kalliope 1995 3/ Atlas Anatomii Vajda PZWL 4/ Atlas Anatomii Grant Wyd. Med. Górnicki 10 2. ANATOMIA OBRAZOWA Zakład Radiologii i Radioterapii Pediatrycznej II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, Ul. Marszałkowska 24, tel./fax. 628-52-19, 621-32-41 w 315, 316 p.o. Kierownik Zakładu : dr n. med. Michał Brzewski Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 15 godzin Treści programowe : 1. Metody obrazowania: zdjęcia rentgenowskie, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, ultrasonografia – zalety i wady poszczególnych metod w obrazowaniu układu kostno-mięśniowego, układu oddechowego i układu nerwowego. 2. Wybrane zagadnienia z anatomii rentgenowskiej i innych metod obrazowania: - anatomia rentgenowska (rtg i TK) układu kostnego: zdjęcia rentgenowskie czaszki, kręgosłupa, obręczy barkowej, obręczy biodrowej, kończyn, klatki piersiowej, kośćca dziecięcego - anatomia obrazowa stawów i tkanek miękkich w badaniach RTG, MR, TK, USG - anatomia obrazowa narządów klatki piersiowej - anatomia obrazowa centralnego układu nerwowego. Ogólna ocena wyników nauczania: ZALICZENIE - II semestr 11 3. BIOFIZYKA Zakład Biofizyki i Fizjologii Człowieka Wydziału Nauki o Zdrowiu WUM Warszawa, ul. Chałubińskiego 5, IV p. tel. 628-78-46, 628-63-34 Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Jacek Przybylski Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Tomasz Siedlecki Godziny przyjęć w sprawach studenckich : środa 9:00-11:00. Wymiar godzin przedmiotu: Wykład - 6 godzin Ćwiczenia - 30 godzin Forma zakończenia przedmiotu: Egzamin testowy z biofizyki obejmuje materiał z ćwiczeń i wykładów Warunkiem dopuszczenia do egzaminu z biofizyki jest zaliczenie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych . Cel nauczania i program nauczania , treści programowe. W ramach programu nauczania biofizyki wyjaśniamy podstawy fizyczne bioelektryczności oraz różne sposoby oddziaływania między falami ultradźwiękowymi a tkanką oraz falami elektromagnetycznymi, a organizmem żywym . Podczas ćwiczeń studenci zapoznają się również z prawami mechaniki płynów , optyką , ultrasonografią i audiometrią. Ćwiczenia z biofizyki dostarczają podstaw do zrozumienia zasad działania aparatury fizycznej i medycznej. Wykłady Odkształcenia i fale mechaniczne, ultradźwięki, oddziaływanie fal z tkanką Podstawy fizyczne bioelektryczności , oddziaływanie prądu z tkanką. Promieniowanie elektromagnetyczne , lasery. Oddziaływanie światła z tkanką. Ćwiczenia laboratoryjne Pomiary akustyczne. Audiometria Zjawiska błonowe - dyfuzja. Zjawiska błonowe. Potencjał dyfuzyjny. Badanie przepływów krwi metodą Dopplera. Badanie absorpcji promieniowania rentgenowskiego. Nieinwazyjne metody badań. Ultrasonografia. Badanie układów soczewek Badanie własności sprężystych ciał Promieniowanie laserowe 12 Organizacja zajęć: Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. Na każdych ćwiczeniach sprawdzana jest wiedza odnośnie tematu ćwiczenia. Na ćwiczeniach studenci sporządzają sprawozdanie, które podlega ocenie. Warunkiem dopuszczenia do testu końcowego jest zaliczenie wszystkich ćwiczeń. Test końcowy obejmuje materiał z wykładów i ćwiczeń. Ogólna ocena wyników nauczania: W trakcie ćwiczeń dokonujemy sprawdzenia stanu wiedzy studentów. EGZAMIN testowy odbędzie się po II semestrze. Literatura : - Jaroszyk M.: Biofizyka , PZWL - Pilawski A.: Podstawy biofizyki , PZWL - Miękisz St. : Wybrane zagadnienia z biofizyki - „Skrypt do ćwiczeń z biofizyki” A.M. w Warszawie - Traczyk W., Trzebski A.: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej , PZWL. 13 4. BIOLOGIA MEDYCZNA Z MORFOLOGIĄ KOMÓRKI Zakład Biologii Ogólnej i Parazytologii I Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul. Chałubińskiego 5, tel. 621-26-07 lub 628-10-41 wew. 44, 54; fax. 628-53-50 Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Barbara Grytner-Zięcina Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr hab. Leszek Szablewski Więcej informacji na stronie http://www.biologia.wum.edu.pl/dyda.html Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 12 godzin Ćwiczenia - 20 godzin Wykłady Mechanizmy powstawania mutacji chromosomowych: mutacje liczbowe i strukturalne. Cytogenetyka. Analiza kariotypu człowieka. Genetyka molekularna. Poradnictwo genetyczne i analiza rodowodów. Budowa komórki. Cykl i podziały komórkowe. Fizjologia komórki. Reakcje endo- i egzoergiczne. Oddychanie komórkowe. Fagocytoza, pinocytoza, transport przez błony. Struktura i funkcja genu; replikacja DNA, biosynteza białek. Podstawy embriologii: gametogeneza, zapłodnienie, rozwój zarodkowy. Ćwiczenia Podstawy genetyki klasycznej, podstawowe pojęcia i definicje genetyczne. Dziedziczenie mendlowskie i niemendlowskie. Układy grupowe krwi. Dziedziczenie autosomalne cech monogenowych u człowieka. Przykłady chorób: dystrofia miotoniczna, pląsawica Huntingtona, achondroplazja. Przykłady hemoglobinopatii i bloków metabolicznych związanych z syntezą białek, tłuszczy i kolagenu. Mutageny i mutacje genowe człowieka. Dziedziczenie wielogenowe, wieloczynnikowe autosomalnych cech człowieka. Determinacja płci i dziedziczenie cech sprzężonych i związanych z płcią u człowieka (np. dystrofie mięśniowe Duchenne’a i Beckera). Pasożyty człowieka. Przykłady gatunków łatwo rozprzestrzeniających się, drogi i źródła inwazji. Pasożyty jelitowe i tkankowe. Pasożytnicze owady i pajęczaki. 14 Skóra i jej wytwory – budowa i funkcja. Morfologia tkanek: nabłonkowej, mięśniowej, łącznej i nerwowej. Anatomia mikroskopowa i funkcja tkanek: tkanki mięśniowe, tkanki chrzęstne i kostna, tkanka nerwowa i krew. Ogólna ocena wyników nauczania: EGZAMIN testowy- po I semestrze – sesja zimowa Literatura obowiązkowa Biologia Medyczna – skrypt dla studentów Oddziału Fizjoterapii, red. B. Grytner – Zięcina, skrypt AM 2005 Literatura zalecana Jorde L.B., Carey J.C., Bamshad M.J., White R.L. Genetyka Medyczna. Czelej 2000 Korf B.R. Genetyka człowieka. Rozwiązywanie problemów medycznych. PWN 2003 Winter P.C., Hickey G.J., Fletcher H.L. Genetyka. PWN 2000 Sawicki W. Histologia. PZWL 2003 Histologia pod redakcją K. Ostrowskiego. PZWL Ostrowski K. i Krassowski T. Embriologia ogólna. PZWL Parazytologia i akaroentomologia medyczna pod redakcją A. Deryło. PWN 2002 Zarys parazytologii lekarskiej pod redakcją R. Kadłubowskiego i A. Kurnatowskiej. PZWL 1999 15 5. BIOCHEMIA Zakład Biochemii II Wydziału Lekarskiego WUM Siedziba: Radiochemia, Wydział Chemii UW ul. Żwirki i Wigury 101 02-091 Warszawa, tel./fax: 0 22 822 02 11 w. 530 e-mail: e-mail: [email protected] Kierownik Zakładu - profesor dr.hab. Marinna Kańska Godziny przyjęć po uzgodnieniu telefonicznym (nie ma sekretariatu) pod numerem: 0 22 822 02 11 w.530 lub 0 606 054 040 Prowadzący zajęcia Prof.dr hab. Marianna Kańska Dr Ewa Mirkiewicz Dr Bożena Stefaniak-Stiasna Dr Aleksandra Wesołowska Dr Ewa Wieniawska-Szewczyk Zajęcia odbywają się w centrum Dydaktycznym Uniwersytetu Medycznego w Warszawie, ul. Trojdena 2a i w siedzibie Zakładu Biochemii, ul.Żwirki i Wigury 101 Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 15 godzin Ćwiczenia - 30 godzin Celem nauczania biochemii jest przygotowanie studentów do umiejętności opisania biochemicznych mechanizmów funkcjonowania organizmu ludzkiego, a także do interpretacji wskaźników biochemicznych oraz ich zmian w efekcie niektórych schorzeń i wysiłku fizycznego. Tematy wykładów : 1. Białka i ich funkcje w organizmie człowieka 2. Biochemia węglowodanów o znaczeniu fizjologicznym 3. Lipidy i ich pochodne – rola w organizmie człowieka 4. Podstawowe mechanizmy regulujące metabolizm ustrojowy 5. Homeostaza tkanki kostnej 6. Biochemia układu mięśniowego. 7. Równowaga wodno-mineralna ustroju 8. Równowaga kwasowo-zasadowa ustroju, bufory krwi 9. Biochemia wysiłku fizycznego 10. Bilans energetyczny organizmu. Gospodarka substratami energetycznymi. 16 Ćwiczenia Celem ćwiczeń jest utrwalenie i uzupełnienie zagadnień będących przedmiotem wykładów, sukcesywne wdrożenie studentów do samodzielnego uzupełniania swojej wiedzy z zakresu biochemii, sprawdzenie poziomu tej wiedzy przez prowadzącego zajęcia oraz nabycie przez studentów umiejętności zastosowania wiedzy biochemicznej w kolejnych etapach kształcenia. Tematy ćwiczeń: 1. Wstęp: organizm ludzki jako układ otwarty, określenie metabolizmu, skład organizmu. 2. Białka: funkcje; budowa; trawienie; białka pełno- i niepełnowartościowe; biosynteza białka; pojęcie wady metabolicznej 3. Enzymy: budowa; klasyfikacja; funkcje 4. Węglowodany: budowa; funkcje; trawienie; wchłanianie; przemiany – glikoliza (fosforylacja substratowa), cykl pentozowy, glukoneogeneza. 5. Węglowodany c.d.: gospodarka węglowodanowa; centralna rola glukozo-6-fosforanu; metabolizm glikogenu (regulacja); rola insuliny w ustroju. 6. Lipidy: budowa; funkcje; trawienie; kwasy tłuszczowe, izomery cis i trans; nienasycone kwasy tłuszczowe; eikozanoidy (rola w ustroju); triacyloglicerole (metabolizm). 7. Lipidy c.d.: gospodarka lipidowa; lipoproteiny; rola tkanki tłuszczowej (otyłość); cholesterol i jego pochodne (kwasy żółciowe, hormony steroidowe); miażdżyca. 8. Utlenianie biologiczne: cykl Krebsa, „łańcuch oddechowy”; bilans energetyczny ustroju. 9. Sprawdzian wiadomości 10. Biochemia wysiłku fizycznego; powtórzenie energetyki; pojęcie hipoksji; biochemia mięśni. 11. Biochemia krwi; metabolizm erytrocytu; antyoksydanty; biochemia wątroby .Biochemia nerki; równowaga wodno-elektrolitowa; równowaga kwasowo-zasadowa. 12. Odżywianie; witaminy; składniki mineralne; rola niezbędnych składników żywności; biochemia zmysłów (percepcja i przetwarzanie sygnału). 13. Sprawdzian wiadomości 14. Repetytorium i zaliczenie (dopuszczenie do egzaminu). UWAGA ! Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Zaliczenie ćwiczeń wymaga uzyskania pozytywnej oceny z sprawdzianów (dwa w ciągu semestru). Zaliczenie ćwiczeń jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu. Egzamin jest pisemny i odbywa się po pierwszym semestrze.. 17 Zalecane podręczniki: Bańkowski E. „Biochemia. Podręcznik dla studentów studiów licencjackich i magisterskich”. MedPharm Polska, Wrocław 2006. Podręczniki uzupełniające: Murray R.K., Granner D. K., Rowell V.W., „Biochemia Harpera”, Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2008 Gertig H., Przysławski J., „Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007. Górski J. „Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006. Tomaszewski J.J., „Diagnostyka laboratoryjna. Podręcznik dla studentów medycyny”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2001. Ogólna ocena wyników nauczania: EGZAMIN - po I semestrze – sesja zimowa 18 6. KINEZJOLOGIA ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05 www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji p.o. Kierownika Zakładu: dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego : dr n med. Dariusz Białoszewski Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 15 godzin w semestrze zimowym Ćwiczenia - 60 godzin (po 30 godzin w semestrach letnim i zimowym) CELE NAUCZANIA Cele nauczania kinezjologii w programach ośrodków kształcących w UE fizjoterapeutów są całkowicie zbieżne z tymi, które stawia przed sobą zespół nauczający tego przedmiotu w ramach Zakładu Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Zasadnicze cele nauczania kinezjologii to zatem: - szczegółowe zapoznanie studentów z zasadami i prawami opisującymi czynność narządu ruchu człowieka, - nauka posługiwania się syntetycznie wiedzą uzyskaną podczas zajęć z anatomii prawidłowej i stały trening tych umiejętności, - przygotowanie słuchaczy do zajęć klinicznych na dalszych latach studiów poprzez sukcesywne wprowadzanie pojęć klinicznych obejmujących różne aspekty funkcjonowania narządu ruchu w zdrowiu i chorobie. Wszystkie wymienione wyżej aspekty nauczania tej, bazowej dla zrozumienia zjawisk zachodzących w narządzie ruchu człowieka, dziedziny nauk anatomicznych są równie ważne. Wydaje się jednak, że najważniejszym i jak uczy doświadczenie najtrudniejszym do osiągnięcia celem jest satysfakcjonujące nauczenie studentów umiejętności syntetycznego myślenia i swobodnego poruszania się w prawach i zależnościach dotyczących anatomii czynnościowej. RAMOWA TEMATYKA ZAJĘĆ Zajęcia z Kinezjologii zawierają zgodnie założeniami większości programów unijnych: 1. Materiał podający syntezę wiadomości stanowiących podstawę do ich szczegółowego rozwijania podczas ćwiczeń oraz elementy wiedzy ogólnej ułatwiającej zrozumienie praw i zjawisk rządzących organizmem człowieka w ruchu. Ta część zajęć jest realizowana poprzez cykl dwugodzinnych wykładów odbywających się w I semestrze. Nabyta na nich wiedza jest sprawdzana podczas końcowego egzaminu testowego w sesji letniej i podczas ćwiczeń ze studentami. Poniżej przedstawiono ramową tematykę wykładów. RAMOWA TEMATYKA WYKŁADÓW I. Wykład inauguracyjny: Specyfika narządów ruchu człowieka - elementy budowy narządów ruchu; - ogólne zależności pomiędzy poszczególnymi składowymi narządów ruchu; - podstawowe prawa i zasady opisujące funkcje narządów ruchu. 19 Rozwój filogenetyczny układu ruchu w aspekcie jego adaptacji do postawy pionowej III. Rozwój ontogenetyczny układu ruchu człowieka IV. Szkielet osiowy - charakterystyka budowy w aspekcie czynnościowym; - analiza funkcji i powiązań z pozostałymi częściami układu ruchu. V. Kończyna górna - charakterystyka budowy w aspekcie czynnościowym; - analiza funkcji i powiązań z pozostałymi częściami układu ruchu ze szczególnym uwzględnieniem funkcji ręki. VI. Kończyna dolna - charakterystyka budowy w aspekcie czynnościowym; - analiza funkcji i powiązań z pozostałymi częściami układu ruchu ze szczególnym uwzględnieniem funkcji stopy. VII. Układ ruchu jako całość czynnościowa - utrzymanie postawy; - biomechanika lokomocji człowieka; - aspekty kliniczne bólu; - rodzaje odruchów i ich znaczenie kliniczne; II. 2. Ćwiczenia szczegółowo omawiające zagadnienia związane z czynnościowymi funkcjami narządu ruchu realizowane w systemie ćwiczeń bazujących na czynnym udziale studentów w analizowaniu przedstawianej tematyki. W trakcie dwugodzinnych zajęć wykorzystywane są modele i plansze anatomiczne oraz współczesne techniki audiowizualne. Niżej podana tematyka bloków ćwiczeniowych jest dostosowana do programu nauczania anatomii prawidłowej i pozwala na optymalną realizację zagadnień kinezjologicznych. ĆWICZENIOWE BLOKI TEMATYCZNE SEMESTR I I . Zasady i prawa opisujące funkcjonowanie poszczególnych składowych układu ruchu - topografia ciała ludzkiego w aspekcie czynnościowym: okolice ciała; główne osie i płaszczyzny ruchów - charakterystyka ogólna układu ruchu; - podział odcinkowy układu ruchu; - wybrane aspekty budowy i fizjologii kości; - wybrane aspekty budowy i fizjologii mięśni; - wybrane aspekty budowy i fizjologii tkanki chrzęstnej, więzadeł i ścięgien; - wybrane aspekty biomechaniki narządów ruchu. - II. Osteologia, artrologia, syndesmologia, myologia charakterystyka morfologiczna i funkcjonalna szkieletu osiowego; charakterystyka morfologiczna i funkcjonalna szkieletu kończyn; morfologia i czynność układu mięśniowego; charakterystyka ,budowa i funkcja połączeń czynnościowych w obrębie układu ruchu. 20 SEMESTR II III. Głowa, szyja, tułów ( kręgosłup, brzuch, klatka piersiowa) i miednica - analiza połączeń czynnościowych czaszki; - analiza czynnościowa połączeń ruchowych kręgosłupa w aspekcie ich budowy anatomicznej; - systemy więzadłowe kręgosłupa; - systemy mięśniowe głowy, szyi i tułowia; - wybrane aspekty biomechaniki kręgosłupa i klatki piersiowej; - biomechanika oddychania; - analiza czynnościowa mięśni ściany jamy brzusznej; - rola tłoczni brzusznej; - czynnościowe aspekty połączeń miednicy; - relacje czynnościowe pomiędzy tułowiem a kończynami; - analiza funkcji w aspekcie unerwienia i unaczynienia; - analiza czynnościowa wybranych dysfunkcji szkieletu osiowego. IV. Kończyna górna - cechy morfologiczne i czynnościowe ze szczególnym uwzględnieniem jej przystosowania do funkcji chwytno- manipulacyjnych; - analiza czynnościowa połączeń ruchowych; - analiza zespołów mięśniowych i ich zdolności kompensacyjnych; - analiza funkcji kończyny w aspekcie jej unerwienia i unaczynienia; - szczegółowa analiza funkcji ręki; - analiza czynnościowa wybranych dysfunkcji kończyny górnej. V. Kończyna dolna - cechy morfologiczne i czynnościowe ze szczególnym uwzględnieniem przystosowania do funkcji podporowo- lokomocyjnych; - analiza czynnościowa połączeń ruchowych; - analiza zespołów mięśniowych i ich zdolności kompensacyjnych; - analiza funkcji kończyny w aspekcie jej unerwienia i unaczynienia - szczegółowa analiza funkcji stopy; - analiza czynnościowa wybranych dysfunkcji kończyny dolnej; - fizjologia i patofizjologia chodu. jej OCENA WYNIKÓW NAUCZANIA Monitorowanie wyników nauczania odbywa się w kilku niżej wymienionych obszarach: 1. Stała ocena wiadomości i aktywności studentów podczas ćwiczeń; 2. Ocena wiedzy studentów na podstawie przeprowadzanych zaliczeń / kolokwiów/, które odbywają się po zakończeniu każdego z w/w bloków tematycznych; 3. Ugruntowywanie wiadomości z anatomii prawidłowej dzięki systemowi zaliczeń pisemnych dotyczących nabytej wiedzy anatomicznej uwzględniających obowiązujące mianownictwo łacińskie; 4. Końcowa ocena wiadomości uzyskanych przez studentów w trakcie wykładów i ćwiczeń podczas testowego egzaminu końcowego. Końcowa ocena wyników nauczania: egzamin testowy- po II semestrze w sesji letniej 21 PODRĘCZNIKI Podręczniki dostępne w Polsce stanowią wystarczającą bazę do nauczania kinezjologii. Uzupełnione wiedzą podawaną podczas wykładów oraz ćwiczeń, wsparte wiadomościami możliwymi do uzyskania z lektury czasopism naukowych i zasobów internetu pozwalają studentom na dobre przygotowywanie się do zajęć i dalsze pogłębianie nabytych na nich wiadomości. Podstawowe 1. Pamela Mac Kinnon, John Morris. Oksfordzki podręcznik anatomii czynnościowej, T. 1- 3, Wyd. 1, PZWL, Warszawa 1997 2. Janusz Wiesław Błaszczyk. Biomechanika kliniczna. PZWL, Warszawa, 2004 3. Krzysztof Spodaryk . Patologia narządu ruchu. PZWL, Warszawa, 2002 4. Wim Jorritsma. Anatomia na żywym człowieku. Wstęp do terapii manualnej, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, 2004 Uzupełniające 1. Artur Dziak. Bóle krzyża. PZWL, Warszawa, 1994: wyd IV. 2. Artur Dziak. Bóle szyi, głowy i barków. Medicina Sportiva, Kraków, 2001.. 3. Artur Dziak (red). Zamknięte uszkodzenia tkanek miękkich narządu ruchu. PZWL, Warszawa, 1985 . 4. Jürgen Krämer. Ortopedia. Springer PWN, Warszawa, 1997. 5. Jerzy Kuch (red): Rehabilitacja. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL, Warszawa, 1989. 6. Kazimiera Milanowska. Kinezyterapia. PZWL, Warszawa, 2002: wyd VI. 7. Robert H. Whitaker, Neil R. Borley: Anatomia błyskawicznie. PZWL, Warszawa, 2002. 8. Janusz Nowotny. Podstawy kliniczne fizjoterapii w dysfunkcjach narządu ruchu, Medi Page, Warszawa 2006. Zalecane czasopisma naukowe 1. 2. 3. 4. „ Fizjoterapia Polska” „Postępy Rehabilitacji” „ Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja” „Medycyna Sportowa” 22 7. PEDAGOGIKA OGÓLNA ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05 www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji p.o. Kierownika: dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego: mgr Anna Ostaszewska Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 6 godzin Seminaria - 15 godzin CELE NAUCZANIA: Pedagogika winna: pomóc studentom w przygotowaniu się do pełnienia roli zawodowej fizjoterapeuty, a więc zaznajomić ich z najnowszymi teoriami pedagogicznymi, dostarczyć wiedzy o istocie, celach i prawidłowościach procesu dydaktycznego - wychowawczego, opiekuńczego, realizowanego w szpitalu i innych placówkach medycznych; kształtować u przyszłych fizjoterapeutów refleksyjny stosunek do poznawanych teorii, twórczą postawę w realizacji procesu usprawniającego pacjenta przewlekle chorego; kształtować innowacyjną postawę kandydatów na fizjoterapeutów, wdrażając ich do samokształcenia; dostarczyć studentom podstawowych pojęć i teorii, które umożliwiają im zrozumienie procesów kształcenia i wychowania oraz rolę edukacji w procesach przebudowy społecznej; ukierunkować percepcję sytuacji mających miejsce w trakcie procesu usprawnia tak, by przyszli fizjoterapeuci potrafili interpretować je w sposób twórczy, by wpływali na ich przebieg; zapoznać z podstawowymi zasadami, metodami aktywizującymi, z takimi sposobami pracy przyszłych fizjoterapeutów, by byli oni zdolni do dialogu z pacjentami, by umiał pomóc sobie i wychowankom w poznawaniu siebie i kierowaniu sobą, zapoznać studentów z najnowszymi osiągnięciami teoretycznymi i praktycznymi w modernizowaniu procesu dydaktyczno-wychowawczego, aby przyszli fizjoterapeuci mogli sprostać nowym wyzwaniom, a także oczekiwaniom społecznym i potrzebom pacjentów ukazywać związek teorii z praktyką, wskazać na przydatność wiedzy pedagogicznej dla przyszłych fizjoterapeutów Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23. IX 2003 – pedagogiczne przygotowanie do zawodu powinno prowadzić do nabycia kompetencji w następujących zakresach: wychowawczym i społecznym - związanym z umiejętnością rozpoznawania potrzeb pacjenta oraz zdolnością do współpracy w różnorodnych relacjach międzyludzkich, kreatywnym - wyrażającym się zdolnością do samokształcenia, twórczymi i innowacyjnymi postawami i działaniami, by w przyszłości kandydaci na fizjoterapeutów mogli sprostać realizacji wielorakich funkcji i zadań w zmieniającej się służbie zdrowia. 23 RAMOWA TEMATYKA WYKŁADÓW Wykład 1 Andragogika – przedmiot, struktura i zadania. Jej działy i subdyscypliny. Kształtowanie indywidualności jako kluczowy paradygmat edukacji dorosłych (refleksje, hipotezy i problemy badawcze). Wybrane dziedziny wychowania dorosłych - andragogika: zdrowia, rehabilitacyjna, sportu i rekreacji, turystyki, resocjalizacyjna, wieku emerytalnego i schyłku życia. Wykład 2 Organizacje rządowe i pozarządowe wspomagające życie i leczenie osób niepełnosprawnych ruchowo oraz przewlekle chorych. Samotność i osamotnienie jako wyzwanie dla współczesnej edukacji. Wykład 3 Etyka zawodowa współczesne standardy. Kształtowanie umiejętności zawodowych. . Humanistyczne, pedagogiczne i społeczne wartości zawodu fizjoterapeuty. RAMOWA TEMATYKA SEMINARIÓW Seminarium 1 Pedagogika jako nauka o wychowaniu. Pedagogika a inne nauki zajmujące się wychowaniem. Historyczny rys pedagogiki. Wychowanie dla przyszłości. Naukowa struktura pedagogiki – fakty, wartości, teoria i praktyka. Podstawy pedagogiki opiekuńczej – pojecie opieki międzyludzkiej – teorie i kryteria doboru. Postawy opiekuńcze jako typ postaw interpersonalnych. Seminarium 2 Medycyna i pedagogika – wspólne cele i ideały. Wartości humanistyczne w pedagogice a efekty udanego procesu edukacyjnego w interakcji pacjent – fizjoterapeuta. Proces rehabilitacji a proces wychowania. Medycyna i pedagogika – Janusz Korczak – lekarz i pedagog – pedagogika w kolejnych okresach rozwoju dziecka. Seminarium 3 Cele wychowania – dziedziny działalności wychowawczej a cele wychowania; zbieżność interesów społecznych i jednostkowych – „człowiek zaangażowany”. Wychowanie umysłowe, moralne i estetyczne – wybór metody nauczania i wychowania. Technologia kształcenia: klasyfikacja i charakterystyka środków dydaktycznych. Metody nauczania ogólna charakterystyka metod (metody oglądowe, słowne, praktyczne, nauczanie programowe) – kształtowanie umiejętności i nawyków łączenia teorii z praktyka . Seminarium 4 Wychowanie prozdrowotne w procesie rewalidacji. Koncepcja wielostronnego rozwoju osobowości pacjenta warunkiem adaptacji osoby przewlekle chorej do życia w społeczeństwie. Człowiek chory lub niepełnosprawny – metody i środki zaradcze. Cele kształcenia kadry specjalistów fizjoterapii w Polsce i na świecie. Seminarium 5 Promocja zdrowia w różnych środowiskach społecznych. Rola instytucji, organizacji pozarządowych i stowarzyszeń pracujących na rzecz osób chorych i niepełnosprawnych w aspekcie współczesnej pedagogiki. Formy zajęć sportowych i rekreacyjnych we wszystkich grupach środowiskowych z uwzględnieniem parametrów zdrowotnych i wieku pacjenta w oparciu o treści kształcenia pedagogicznego . 24 Seminarium 6 Formy i metody oddziaływania terapeutycznego i wychowawczego na pacjenta w aspekcie istniejących standardów leczniczych i terapeutycznych. Czynniki psychopedagogiczne jako wyznacznik subiektywnego obrazu choroby. Wartości rewalidacyjne jako droga do poznawczego schematu choroby. Seminarium 7 Chory człowiek a nie tylko „niesprawny narząd” – skuteczność procesów fizjoterapeutycznych. Poznanie uwarunkowań psychospołecznych pacjenta – techniki współpracy pacjent – fizjoterapeuta (osobisty wpływ fizjoterapeuty, jego wiedzy, kultury i intuicji na obniżenie poziomu leku i złagodzenie skutków zaistniałej choroby). Fizjoterapeuta nośnikiem nadziei, łącznikiem miedzy światem ludzi chorych i zdrowych. OCENA WYNIKÓW NAUCZANIA: Forma zaliczenia przedmiotu: obecność na wszystkich zajęciach seminaryjnych stałej ocenie wiadomości i aktywności studentów podczas zajęć oraz pracy pisemnej semestralnej. Ocena z zaliczenia przedmiotu jest wykładnikiem: obecności na wszystkich zajęciach seminaryjnych aktywności w ramach zajęć seminaryjnych zaliczenie pisemne w formie pracy semestralnej. Ocena wyników nauczania: ZALICZENIE po zakończeniu bloku zajęć. Do zaliczenia końcowego obowiązuje znajomość wiadomości przekazanych podczas wykładów! ZALECANE PODRECZNIKI: 1. Suchodolski B. „Pedagogika” wyd. PWN Warszawa 2002 2. Stochmiałek J.„Pedagogika wobec kryzysów życiowych” wyd. APS Warszawa 2004 3. Osowska M.„Normy moralne” wyd. PWN Warszawa 1998 4. Szewczyk K.„Wychowac człowieka madrego” wyd.PWN Warszawa 1999 5. Rodniański J.„Miedzy dobrem a złem” wyd. Nasza Księgarnia Warszawa 1999 6. Nalaskowski A.„Metody nauczania” wyd. Adam Marszałek Toruń 2000 7. Wienefield R. Helen, Peay Y. Marilyn ,,Nauka o zachowaniu w medycynie” wyd. PZWL Warszawa 2000r. 25 8. ERGONOMIA Zakład Medycyny Zapobiegawczej i Higieny Instytutu Medycyny Społecznej WUM 02-007 Warszawa, ul. Oczki 3, Sekretariat tel. 022 6215197 Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Longina Kłosiewicz-Latoszek Odpowiedzialna za organizację procesu dydaktycznego: dr n. med. D. Szostak-Węgierek Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 10 godzin CEL I PROGRAM NAUCZANIA Zapoznanie studentów z czynnikami determinującymi obciążenie organizmu człowieka pracą zawodową oraz ergonomicznym kształtowaniem stanowiska pracy. TEMATY WYKŁADÓW 1. Zagrożenia zdrowotne na współczesnym stanowisku pracy. 2. Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna. Działy ergonomii: koncepcyjna, korekcyjna, ergonomia systemów. Ergonomia pracy, mieszkania, wyrobów. 3. Pojęcie ryzyka zawodowego i metody oceny. Ergonomia wybranych stanowisk pracy. 4. Ocena obciążenia człowieka pracą zawodową: a/ obciążenie wysiłkiem fizycznym-metody oceny oraz sposoby zapobiegania, pozycja przy pracy i jej wpływ na dysfunkcje, urazy i wypadki. b/ obciążenia neuropsychiczne c/ czynniki materialne środowiska pracy – szkodliwości fizyczne i chemiczne d/ wpływ oświetlenia na warunki pracy e/ czynniki związane z organizacją pracy – praca zmianowa 5. Ergonomia pracy fizjoterapeuty 6. System ochrony zdrowia osób pracujących. Profilaktyka. 7. Choroby zawodowe i parazawodowe. 8. Rola ergonomii w konstrukcji przestrzennej stanowiska pracy, w tym organizowanie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. Zaliczenie przedmiotu na podstawie obecności na wykładach. PIŚMIENNICTWO 1. Augustyńska D., Pośniak M.: Czynniki szkodliwe w środowisku pracy. Wydawnictwa CIOP, Warszawa 2007 2. Jankowska A., Pośniak M.: Zespół chorego budynku. Ocena parametrów środowiska pracy. Wydawnictwa CIOP. Warszawa 2007 3. Zawieska M.: Ryzyko zawodowe. Metodyczne podstawy oceny. Wydawnictwa CIOP. Wydawnictwa CIOP, Warszawa 2007 4. Bilski B.: Higiena pracy dla fizjoterapeutów. Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Naukowe AM im. K. Marcinkowskiego, Poznań 2005. 26 9. KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC MEDYCZNA Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii I Wydziału Lekarskiego WUM ul. Lindleya 4, 02-005 Warszawa tel.: (0-22) 502 17 79 faks: (0-22) 502 21 03 www.anest.pl e-mail: [email protected] Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Ewa Mayzner-Zawadzka Kontakt w sprawach studenckich: I Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii: dr med. Dariusz Kosson e-mail: [email protected] Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 6 godzin Ćwiczenia - 10 godzin 27 PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 10. FIZJOTERAPIA OGÓLNA ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05 www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji p.o. Kierownika Zakładu : dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego : prof. dr hab. n. med. Jerzy Kiwerski Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 10 godz. Seminaria - 30 godz. CELE NAUCZANIA Celem nauczania jest zapoznanie studentów z ogólną teorią fizjoterapii oraz podstawami fizjologicznego oddziaływania zabiegów leczniczych na organizm ludzki. Konstruowanie optymalnych programów rehabilitacji jest uwarunkowane znajomością reakcji poszczególnych układów ciała ludzkiego na ćwiczenia lecznicze, wymuszone ograniczenia naturalnej aktywności fizycznej oraz określone bodźce fizyczne. 1. 2. 3. 4. 5. RAMOWA TEMATYKA WYKŁADÓW Problematyka niepełnosprawności oraz podstawowe pojęcia i definicje. Rehabilitacja medyczna i jej składowe, miejsce fizjoterapii w rehabilitacji medycznej. Interdyscyplinarność rehabilitacji. Związek rehabilitacji z naukami medycznymi, humanistycznymi i o kulturze fizycznej. Ogólna metodyka rehabilitacji i taktyka postępowania fizjoterapeutycznego- hierarchia i racjonalizacja celów, ogólne zasady doboru środków, form i metod fizjoterapii, fizjoterapia jako element rehabilitacji kompleksowej. Organizacja rehabilitacja i fizjoterapii, zespół rehabilitacyjny. Rehabilitacja szpitalna, ambulatoryjna i domowa oraz w uzdrowisku i ośrodku rehabilitacyjnym. Obozy i turnusy rehabilitacyjne. Efektywność rehabilitacji, plastyczność ośrodkowego układu nerwowego, potencjał rehabilitacyjny. Osoba rehabilitowana jako podmiot – podejście fizjoterapeuty do osoby rehabilitowanej. Etyka zawodowa fizjoterapeuty, kompetencje oraz odpowiedzialność moralna i prawna. RAMOWA TEMATYKA SEMINARIÓW 1. Ocena stanu funkcjonalnego, dokumentacja tego stanu i zabiegów fizjoterapeutycznych. 2. Wyrównywanie ubytków funkcjonalnych- regeneracja, kompensacja, adaptacja. 3. Badania diagnostyczne i funkcjonalne w weryfikacji i modyfikacji programów rehabilitacji oraz kontroli ich wyników. 4. Wykorzystanie aparatury diagnostyczno-pomiarowej w diagnostyce funkcjonalnejprezentacja i interpretacja wyników, przydatność i znaczenie różnych badań aparaturowych dla doboru środków fizjoterapii oraz kontroli wyników rehabilitacji. 5. Testy funkcjonalne stosowane w fizjoterapii – dobór odpowiedniego testu, trafność oceny, przydatność i znaczenie dla doboru środków fizjoterapii oraz kontroli wyników rehabilitacji. 6. Testy specyficzne dla różnych metod fizjoterapii. 7. Testy specyficzne dla różnych schorzeń i dysfunkcji. 28 ORGANIZACJA ZAJĘĆ Seminaria prowadzone są zwykle w systemie, w którym nauczyciel dokonuje wprowadzenia do poszczególnych tematów, a następnie dwu- trzy osobowe zespoły studentów referują opracowane wcześniej, zadane treści. Po wygłoszonym referacie rozpoczyna się dyskusja prowadzona przez nauczyciela, w której biorą udział wszyscy studenci. Seminarium kończy się podsumowaniem oraz przyjęciem wspólnie wypracowanych wniosków. OCENA WYNIKÓW NAUCZANIA Monitorowanie wyników nauczania odbywa się w kilku obszarach. 1. Ocena zespołu studentów przygotowującego referat, 2. Ocena aktywności studentów podczas seminariów, 3. Kolokwia semestralne (ustne lub pisemne) z tematyki poruszanej na seminariach. 4. Zaliczenie końcowe na koniec II semestru w formie ustnej, na podstawie odpowiedzi na trzy losowo wybrane pytania, o różnym stopniu trudności. Zaliczenie odbywa się na jednym z ostatnich zajęć seminaryjnych. Do zaliczenia końcowego obowiązuje znajomość wiadomości przekazanych podczas wykładów. ZALECANE PODRĘCZNIKI Podręczniki dostępne w Polsce stanowią wystarczającą bazę do nauczania „Ogólnej teorii fizjoterapii”. Podstawowe 1. Anna Straburzyńska-Lupa , Gerard Straburzyński , Fizjoterapia, PZWL Warszawa 2007 2. Jerzy Kiwerski (red). Rehabilitacja medyczna, PZWL, Warszawa 2007 3. Janusz Nowotny. Podstawy fizjoterapii. Cz. I, Podstawy teoretyczne i wybrane aspekty praktyczne, Wyd. Kasper, Kraków 2007 Uzupełniające 1. Andrzej Kwolek (red). Rehabilitacja medyczna, T.1, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2003 2. Artur Jaskulski. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, Wyd. AWF Wrocław 2002 3. Jan Górski. Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, PZWL Warszawa 2001 Zalecane czasopisma naukowe 1. „ Fizjoterapia Polska” 2. „Postępy Rehabilitacji” 3. „ Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja” 29 11. METODYKA NAUCZANIA RUCHU ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05 www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji p.o. Kierownika Zakładu: dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego: mgr Krystyna Kasperska Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 30 godzin Ćwiczenia - 60 godzin CELE NAUCZANIA Celem metodyki nauczania ruchu jest przygotowanie studenta do profesjonalnej organizacji i prowadzenia ćwiczeń ruchowych w zakresie kinezyterapii zespołowej, zarówno dla osób zdrowych w ramach profilaktyki zdrowotnej, jak i dla niepełnosprawnych pacjentów w zakresie rehabilitacji ruchowej. Kompleksowe poznanie problematyki kultury fizycznej, cech motorycznych człowieka, terminologii gimnastycznej, metod prowadzenia zajęć ruchowych i zasobu ćwiczeń ma zapewnić studentowi właściwe wykonywanie zawodu, odpowiadające potrzebom pacjentów i zapewniające im bezpieczeństwo i zdrowie. W myśl założeń UE zmierzających do wypracowania nowoczesnych programów (uwzględniających nowe osiągnięcia naukowo-badawcze) dotyczących wielu dziedzin życia osób niepełnosprawnych, wdrażamy studentów do pracy metodami proaktywnymi – usamodzielniającymi jak również kreatywnymi, związanymi z twórczym myśleniem i działaniem. Cele ogólne – kierunek dążeń pedagogicznych Przekazanie studentom określonego zasobu wiedzy i umiejętności niezbędnej do realizowania zadań fizjoterapeuty. Przygotowanie studenta do pracy pedagogiczno – dydaktycznej z grupami osób niepełnosprawnych. Kształtowanie właściwego stosunku przyszłych fizjoterapeutów do zagadnień rozwoju i sprawności osób z różnorodnymi zaburzeniami. Cele operacyjne –zamierzone osiągnięcia, w zakresie: sprawności studenta, przyszłego fizjoterapeuty wszechstronny rozwój sprawności fizycznej studenta rozwój wydolności funkcjonalnej organizmu doskonalenie cech motorycznych studenta nabycie umiejętności posługiwania się nowoczesnymi przyborami gimnastycznymi GIMSTICK i Systemu NORDICK WALKING w zakresie wiedzy z tematów: bezpieczeństwa i higieny pracy metodyki i systematyki ćwiczeń ogólnego usprawnienia pacjentów ćwiczeń ruchowych jako środka leczniczego dla osób niepełnosprawnych. motoryczności człowieka oraz warunków i sposobów jej rozwijania. kształtowania sprawności i wydolności fizycznej pacjentów 30 profilaktyki i korekcji wad postawy asekuracji ćwiczącego odpowiedniego doboru ćwiczeń i możliwości sterowania grupami dyspanseryjnymi metod nauczania ruchu /reproduktywnych, proaktywnych i kreatywnych/ terminologii gimnastycznej umiejętności: samodzielnego praktycznego wprowadzania w życie zdobytej wiedzy / opracowanie toków i prowadzenie lekcji / twórczego rozwijania form działania /wprowadzanie nowych ćwiczeń i sposobów aktywności ruchowej/ dostosowywania ruchu do określonych schorzeń i grup wiekowych analizowania i interpretowania opisów ćwiczeń fizycznych myślenia kategoriami „diagnozowania” ćwiczeń fizycznych w zależności od potrzeb ćwiczących. zwiększania atrakcyjności zajęć nawyków opanowanie podstawowych technik działań ruchowych, użytecznych dla osiągnięcia celów głównych rozpowszechnianie w dostępnym sobie środowisku wiedzy o wartości ruchu, jako czynnika profilaktycznego, terapeutycznego i rehabilitacyjnego mobilizowanie do aktywności fizycznej pacjentów, rodzinę i współpracowników inteligencji i uzdolnień dążenie do samokształcenia, poszerzania wiedzy o nowe zagadnienia z zakresu leczenia ruchem dostosowywanie zajęć z pacjentami do różnych warunków lokalowych /sala gimn., teren itp./ operatywne myślenie, czyli umiejętność szybkiego rozwiązywania sytuacji problemowych związanych z pracą z niepełnosprawnymi. TEMATYKA ZAJĘĆ Na zajęciach Metodyki Nauczania Ruchu wdrażamy studentów do pracy z grupami pacjentów, których może cechować duża różnorodność emocjonalna, jak również sprawności i wydolności organizmu. Prowadzenie tego typu zajęć jest trudne i odpowiedzialne, toteż wymaga od fizjoterapeuty dużej wiedzy teoretycznej i praktycznej. Nauczanie czynności ruchowych jest procesem dydaktycznym i opiera się na zasadach pedagogicznych. Dlatego program Metodyki nauczania ruchu zawiera zasady dydaktyczno wychowawcze, które wskazują jak powinno się uczyć i nauczać. oraz metody którymi te zasady będą wdrażane w życie, zarówno dorosłego jak i małego pacjenta. Program zajęć jest realizowany w trzech semestrach, poprzez cykl dwugodzinnych wykładów odbywających się w I i II semestrze i podczas ćwiczeń ze studentami, na których wykonywane są określone zadania. Aby realizowanie przedmiotu przebiegało sprawnie i efektywnie, zajęcia teoretyczne wykłady, są organizowane dla wszystkich słuchaczy jednocześnie i odbywają się w salach wykładowych. Ćwiczenia, na których studenci praktycznie wdrażają na swoich kolegach opracowane konspekty lekcyjne, przebiegają w podgrupach 10-cio osobowych w salach gimnastycznych. 31 1. Poniżej przedstawiono ramową tematykę wykładów. WYKŁADY: 1. Kultura fizyczna – jej miejsce w Kulturze Ogólnej i środki, które ją tworzą. Podział ćwiczeń gimnastycznych, ich cele i zadania. Ćwiczenia kształtujące. Zasady opisu ćwiczeń. 2. Ćwiczenia stosowane. Zasady procesu nauczania. Cele, zadania, środki i metody nauczania i uczenia się ruchu. Metody /formy/ prowadzenia zajęć. Budowa lekcji, tok lekcyjny, konspekty. Natężenie zajęć. Rozpisanie graficzne. Samokontrola i samoocena. 3. Ćwiczenia uzupełniające. Okresy rozwojowe. Postawa i lokomocja w ujęciu rozwojowym. Ogólne zagadnienia dotyczące prowadzenia zajęć. Zasady prowadzenia zajęć w różnych grupach wiekowych. Metody prowadzenia zajęć z małymi dziećmi. Gry i zabawy ruchowe w zależności od kategorii wiekowej. 4. Możliwości nauczania czynności ruchowych u niepełnosprawnych. Ogólne zasady prowadzenia zajęć z osobami niepełnosprawnymi Zasady prowadzenia zajęć dla osób upośledzonych umysłowo, osób niedowidzących i niedosłyszących Rola muzyki w zajęciach – zabawowe i muzyczno – ruchowe formy kształcenia umiejętności ruchowych. Zasady doboru muzyki do ćwiczeń. Możliwości zwiększania zaangażowania ćwiczących w zajęciach. 5. Zasady prowadzenia zajęć z osobami starszymi Zasady prowadzenia zajęć dla osób: z niewydolnością układu krążenia i oddychania. Zastosowane metody nauczania i uczenia się ruchu. Ćwiczenia statyczne, dynamiczne i izometryczne. 6. Zasady prowadzenia zajęć dla osób: po amputacji RR i NN i niedowładach kończyn dolnych osób z zespołami bólowymi kręgosłupa w odcinku szyjnym i odcinku lędźwiowym. Gry sportowe dla osób po amputacjach RR i NN. Zastosowane metody nauczania i uczenia się ruchu. 7. Metody stosowane w zajęciach ruchowych z akcentem na ich przydatność w procesie usprawniania. Prakseologia – diagnoza i prognoza pedagogiczna w procesie nauczania czynności ruchowych. Kontrola i ocena w nauczaniu czynności ruchowych. Przydatność Systemu NORDICK WALKING i ćwiczeń z GIMSTICK w Metodyce nauczania ruchu w aspekcie pracy z pacjentami. 8. Zasady prowadzenia zajęć dla osób z wadami postawy: plecy płaskie, okrągłe, wklęsłe. 9. Zasady prowadzenia zajęć dla osób z wadami postawy: plecy okrągło-wklęsłe, skoliozy. 10. Zasady prowadzenia zajęć dla osób z wadami postawy - z wadami kolan oraz płaskostopiem. Edukacja i reedukacja posturalna. Ćwiczenia specjalne /stretching, ćw. antygrawitacyjne, ćw. w poz. Klappa/. Współczesne spojrzenie na metodykę nauczania ruchu – nowości. 32 Zadania w I semestrze 1. Wiedza praktyczna: a/ płaszczyzny ćwiczeń i pozycje wyjściowe do ćwiczeń b/ wybrane ćwiczenia kształtujące - metoda naśladowcza ścisła c/ wybrane ćwiczenia stosowane – metoda syntetyczna, analityczna, kompleksowa d/ umiejętność prowadzenia prostych układów ćwiczeń fizycznych z zastosowaniem znanych metod reproduktywnych /odtwórczych/ e/ umiejętność posługiwania się muzyką w ćwiczeniach f/ umiejętność opisywania ćwiczeń 2. Sprawdzanie i ocena osiągnięć słuchaczy - ZALICZENIE Zadania w II semestrze 1. Wiedza praktyczna a/ wybrane ćwiczenia uzupełniające – metoda zabawowa naśladowcza, metoda zabawowa klasyczna b/ układanie konspektów i toków lekcyjnych c/ umiejętność zastosowania metod proaktywnych /usamodzielniających/ oraz kreatywnych /twórczych/ d/ umiejętność prowadzenia 15’ pokazów lekcji dobranych do kategorii wiekowych wg przygotowanych konspektów – metoda bezpośredniej celowości ruchu, metoda zadaniowa ścisła e/ umiejętność prowadzenia 30’ pokazów lekcji dla grup o określonych jednostkach chorobowych wg przygotowanych toków lekcyjnych– metoda problemowa f/ umiejętność przeprowadzenia zajęć metodą stacyjną g/ umiejętność prowadzenia zajęć z muzyką h/ umiejętność prowadzenia zajęć nowoczesnymi metodami i formami aktywności ruchowej 2. Sprawdzanie i ocena osiągnięć słuchaczy - ZALICZENIE Ogólna ocena wyników nauczania: ZALICZENIE po I i II semestrze Studenci podlegają: Samokontroli i samoocenie prowadzonych przez siebie zajęć Stałej ocenie wiadomości i aktywności podczas ćwiczeń; Ocenie wiedzy na podstawie opracowywanych konspektów lekcyjnych, przeprowadzanych zaliczeń /kolokwiów/, które odbywają się po zakończeniu każdego bloku tematycznego oraz zaliczenia na koniec każdego semestru. Ocenie umiejętności praktycznych podczas ćwiczeń Ocenie wiadomości uzyskanej na testowym egzaminie końcowym. W wyniku procesu kształcenia, student powinien poznać cele do których będzie dążył w swojej edukacji oraz w przyszłej pracy z pacjentami, zasady, którymi będzie się posługiwał oraz metody, którymi te zasady będzie wdrażał w życie pacjentów. Powinien również umieć: przeprowadzać zgodnie z celem ćwiczenia fizyczne, ich układy oraz lekcje ćwiczeń w różnych formach. 33 prowadzić dokumentację ćwiczeń, przygotowywać konspekty lekcyjne ćwiczeń zbiorowych w salach gimnastycznych dobierać i proponować właściwe zestawy ćwiczeń dla pacjentów, w zależności od ich indywidualnych potrzeb i problemów zdrowotnych Powinien wykazywać odpowiednie postawy: samokontroli i krytycznego stosunku do własnej wiedzy, umiejętności i zachowań konsekwencji, stanowczości, ale też szacunku i zrozumienia dla pacjentów, taktu i życzliwości w rozwiązywaniu problemów odpowiedzialności za zdrowie pacjentów. Studenci muszą nauczyć się takiego postępowania pedagogicznego, aby w swej pracy nieść pomoc pacjentom w przezwyciężaniu cierpienia fizycznego i psychicznego. Obecni studenci, wkrótce absolwenci, będą pracować nie tylko w Polsce, ale poza jej granicami. Aby móc nieść pomoc innym, muszą najpierw zadbać o siebie, zarówno o stronę fizyczną jak i umysłową. Muszą prezentować wizerunek zdrowego, sprawnego fizycznie o wysokich kwalifikacjach fachowca. Współczesna dydaktyka silnie przecież akcentuje tezę, że każdy proces nauczania powinien być procesem nauczania i uczenia się. Nowością w stosowaniu metod nauczania jest położenie nacisku na te, które wdrażają studentów do samodzielnej pracy /metody kreatywne – twórcze, zwłaszcza problemowe i usamodzielniające, gdzie studenci samodzielnie po przeanalizowaniu sytuacji tworzą pomysły rozwiązania problemu i weryfikują jego poprawność w praktycznym działaniu/. Istotną rzeczą jest również korelacja programu Metodyki nauczania ruchu zarówno z programem Kinezjologii, Kinezyterapii jak i z programem Ćwiczeń w Układzie Ruchu w poszczególnych semestrach. ZALECANE PODRĘCZNIKI Podstawowe: 1. Bahrynowska-Fic J. Właściwości i metody ćwiczeń fizycznych oraz sport inwalidzki PZWL Warszawa 1999 2. Jezierski R., Rybicka A. Gimnastyka teoria i metodyka AWF Wrocław 2002. 3. Bondarowicz M. Zabawy w grach sportowych WSiP W-wa 1998 Uzupełniające: 1. Gawlik K., Zwierzchowska A. Wychowanie fizyczne niewidomych i słabowidzących, AWF Katowice 2004. 2. Gawlik K., Zwierzchowska A. Wychowanie fizyczne dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną, AWF Katowice 2004. 3. Gawlik K. Walaszczyk E. Gry i zabawy ruchowe w szkołach specjalnych, AWF Katowice 2002 4.Skrypt dla studentów pod red. J. Juskowej Fizjoterapia w wybranych chorobach układu oddechowego i chorobach układu krążenia, Ofic. Wyd. AM, Warszawa 2005 5. Owczarek S. Atlas ćwiczeń korekcyjnych, PZWL Warszawa 2002 6. Malina H. Wady kończyn dolnych. Postępowanie korekcyjne, Kraków 1996. 34 12. KINEZYTERAPIA - propedeutyka oraz Praktyka w pracowni kinezyterapii ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05 www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji p.o. Kierownika Zakładu: dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego : dr n. o k.f. Edyta Smolis -Bąk Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady: 15 godzin Seminaria: 15 godzin Ćwiczenia: 30 godzin Praktyka zawodowa - 30 godzin ćwiczeń CELE NAUCZANIA Cele nauczania kinezyterapii w programach ośrodków kształcących w UE fizjoterapeutów są całkowicie zbieżne z tymi, które stawia przed sobą zespół nauczający tego przedmiotu w ramach Zakładu Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Zasadnicze cele to: 1. Wyjaśnienie podstaw kinezyterapii jako działu lecznictwa, w którym wykorzystuje się właściwości ruchu w celach profilaktycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych. 2. Stosowanie wiedzy z zakresu nauk medycznych, a w szczególności: anatomii, fizjologii, patologii do sprawnego wykonywania zadań zawodowych, w tym do organizacji i prowadzenia terapii ruchem. 3. Dobieranie właściwych technik badania i oceny narządu ruchu, układu krążenia i układu oddechowego w zależności od sytuacji, interpretowanie uzyskanych wyników badań. 4. Przedstawienie wskazań i przeciwwskazań do wykonywania poszczególnych ćwiczeń fizycznych. 5. Dobieranie pomocy i sprzętu ortopedycznego w zależności od rodzaju choroby i potrzeb pacjentów. 6. Interpretowanie przepisów bhp w odniesieniu do zdrowia własnego i pacjenta, instrukcji obsługi, użytkowania i konserwacji sprzętu rehabilitacyjnego stosowanego w kinezyterapii. 7. Wykorzystanie w sposób prawidłowy wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych dla właściwego i sprawnego przeprowadzania poszczególnych ćwiczeń leczniczych. 8. Prawidłowe wykonywanie podstawowych badań poszczególnych układów i narządów na potrzeby kinezyterapii, ich interpretacja i dokumentowanie. 9. Zastosowanie odpowiednich technik wykonywania ćwiczeń leczniczych i stosowanie ich adekwatnie do możliwości pacjenta. 10. Organizacja swojego stanowiska pracy zgodna z przepisami i zasadami bhp. 11. Przygotowanie studentów do zajęć klinicznych w następnych semestrach nauki. 35 RAMOWA TEMATYKA ZAJĘĆ Zajęcia z Kinezyterapii zawierają zgodnie założeniami większości programów unijnych materiał podający syntezę wiadomości dotyczących oceny stanu pacjenta dla potrzeb kinezyterapii – wywiady, podstawowe pomiary i sposoby oceny funkcjonalnej, testy, plany postępowania kinezyterapeutycznego, dokumentację. RAMOWA TEMATYKA WYKŁADÓW I Podstawy teoretyczne fizjoterapii - rodowód fizjoterapii - miejsce kinezyterapii w procesie kompleksowej rehabilitacji - cele, zadania i zasady kinezyterapeutyczne II Ruch jako czynnik terapeutyczny - skutki hipokinezy i akinezy III Podstawowy sprzęt i urządzenia stosowane w ćwiczeniach leczniczych na różnych stanowiskach pracy kinezyterapeuty - przy łóżku chorego - w sali ćwiczeń zespołowych - w sali ćwiczeń indywidualnych - podczas ćwiczeń w wodzie - w terenie. IV Diagnostyka dla potrzeb kinezyterapii: - wywiad i interpretacja danych V Badanie przedmiotowe - pomiary linijne (obwody i długości kończyn oraz kręgosłupa) VI Badanie przedmiotowe - pomiary zakresów ruchomości stawów - badanie przykurczów - ogólne zasady zapisywania wyników pomiaru VII Pomiary i ocena sprawności mięśni - zarys historii rozwoju oceny siły mięśniowej - zmodyfikowana wersja testu mięśniowego Lovetta RAMOWA TEMATYKA SEMINARIÓW 1. Pozycja anatomiczna. Osie i płaszczyzny ciała, określenie kierunku i położenia ciała. 2. Badanie pacjenta, ocena wizualna. 3. Wywiad z chorym dla potrzeb kinezyterapii. Klasyfikowanie i analizowanie informacji. 4. Ergonomia pracy z pacjentem. Stanowisko pracy – planowanie i organizacja pracy własnej, kontrola sprzętu i aparatów. 5. Ćwiczenia bierne, prowadzone, samowspomagane, czynne w odciążeniu i czynne w odciążeniu z oporem, półpodwieszenia i podwieszenia całkowite. 6. Wprowadzenie do ćwiczeń prowadzonych wg koncepcji S-E-T ( Sling Exercises Therapy). ĆWICZENIOWE BLOKI TEMATYCZNE 1. Sprzęt w pracowni – jego nazwy i zastosowanie. 2. Badanie pacjenta. 3. Wywiad z chorym dla potrzeb kinezyterapii. Klasyfikowanie i analizowanie informacji. 36 4. Pomiary orientacyjne kończyn. Testy funkcjonalne - badanie przykurczy. Pomiary ruchomości kręgosłupa, klatki piersiowej. 5. Technika i metodyka pomiarów długości i obwodów kończyn. 6. Technika i metodyka pomiarów zakresu ruchów w stawach. Zapis metodą SFTR. Dokumentacja i interpretacja badań. 7. Test Lovetta. - OCENA WYNIKÓW NAUCZANIA ocena wiadomości i aktywności studentów podczas ćwiczeń i praktyk zawodowych. ocena wiedzy i umiejętności z przeprowadzanych zaliczeń po zakończeniu bloków tematycznych. ETAPOWE ZALICZENIE wiadomości po II semestrze. Obowiązuje tematyka wykładów! Ogólna ocena wyników nauczania: ZALICZENIE wiadomości po II semestrze ZALECANE PODRĘCZNIKI - Dega W.: Ortopedia i rehabilitacja, Wyd. PZWL, Warszawa 2003 - Kilar J., Lizis P., Leczenie ruchem, część I, Wyd. Kasper, Kraków 1998 - Milanowska K., Kinezyterapia, Wyd. PZWL, Warszawa 2003 - Rosławski A., Skolimowski T.: Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych, Wyd. PZWL, Warszawa 2002 - Zembaty A.: Kinezyterapia tom I, Wyd. Kasper, Kraków 2002 - Zembaty A.: Kinezyterapia tom II, Wyd. Kasper, Kraków 2003 ZALECANE CZASOPISMA - Fizjoterapia Polska - Fizjoterapia - Postępy rehabilitacji - Rehabilitacja medyczna 37 13. FIZYKOTERAPIA - propedeutyka oraz Praktyka w pracowni fizykoterapii ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05 www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji p.o. Kierownika Zakładu : dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik Zespołu Nauczającego : mgr Magdalena Czajkowska Wymiar godzin przedmiotu: Fizykoterapia – propedeutyka I rok Wykłady - 30 godz. Ćwiczenia - 60 godz. Praktyka w pracowni fizykoterapii Ćwiczenia - 30 godz. CELE NAUCZANIA Zgodnie z założeniami UE celem nauczania fizykoterapii jest: - szczegółowe zapoznanie studentów z prawami fizyki wykorzystywanymi w procesie leczenia fizykalnego - nauka i metodyka wykonywania zabiegów leczniczych - bhp pracy fizjoterapeuty i obsługa aparatury medycznej z zakresu fizykoterapii - nauka właściwego doboru zabiegów ,dawkowania , układania prawidłowych programów usprawniania w oparciu o fizykoterapię TEMATYKA ZAJĘĆ Program zajęć z fizykoterapii zawiera szczegółową analizę zabiegów fizykalnych w oparciu o założenia zgodne z programem UE. RAMOWY PROGRAM WYKŁADÓW 1. Informacje ogólne: rys historyczny medycyny fizykalnej, rola medycyny fizykalnej w leczeniu, diagnostyce i rehabilitacji, podział i charakterystyka zabiegów fizykalnych. 2. Termoterapia – właściwości fizyczne energii cieplnej, wpływ ciepła na organizm. 3. Zabiegi termoterapii stosowane w fizykoterapii. 4. Fototerapia – działanie fizyczne i biologiczne promieniowania podczerwonego, widzialnego i nadfioletowego. 5. Profilaktyczne i terapeutyczne zastosowanie światłolecznictwa w medycynie. 38 6. Elektroterapia – wpływ prądu stałego na organizm. 7. Zabiegi elektrolecznicze przy użyciu prądu stałego – galwanizacja, 8. Zabiegi elektrolecznicze przy użyciu prądu stałego – jonoforeza. 9. Kąpiele elektryczno – wodne. Rodzaje, działanie, wskazania i przeciwwskazania do wykonywania kąpieli. 10. Elektrodiagnostyka– zastosowanie w medycynie fizykalnej. 11. Metody jakościowe i ilościowe stosowane w elektrodiagnostyce. 12. Elektrostymulacja prądami Kotza, TENS, HV. 13. Elektrostymulacja – zastosowanie w medycynie fizykalnej. 14. Właściwości i zastosowanie prądów niskiej częstotliwości (wg Bernarda) i (wg Traberta). 15. Prądy interferencyjne i stereointerferencyjne – charakterystyka i działanie prądów na organizm człowieka. RAMOWY PROGRAM ĆWICZEŃ Wyposażenie gabinetów fizykoterapeutycznych. Przepisy BHP obowiązujące w zakładach, pracowniach i gabinetach fizykoterapeutycznych. Leczenie ciepłem. Okłady i kąpiele parafinowe – metodyka, wskazania i przeciwwskazania do zabiegów . Zastosowanie naświetlań promieniami widzialnymi i podczerwonymi – rodzaje aparatów, metodyka, wskazania i przeciwwskazania do zabiegów światłoleczniczych. Zastosowanie promieniowania nadfioletowego - rodzaje aparatów, metodyka, wskazania i przeciwwskazania do zabiegów światłoleczniczych. Laseroterapia – wykonywanie zabiegów przy użyciu różnej długości wiązki laserowej. Rodzaje aparatów, metodyka, wskazania i przeciwwskazania do terapii laserowej. Techniki i zastosowanie biostymulacji laserowej w wybranych jednostkach chorobowych. Galwanizacja - rodzaje aparatów, metodyka, dawki, wskazania i przeciwwskazania do zabiegów. Jonoforeza – podział leków stosowanych w elektroterapii, przygotowanie roztworów lekowych, metodyka, dawki, wskazania i przeciwwskazania do zabiegów. Kąpiele wodno – elektryczne; metodyka, dawki, wskazania i przeciwwskazania do zabiegu. Elektrodiagnostyka – metody ilościowe i jakościowe. 39 Elektrostymulacja – podstawy biofizyczne i rodzaje stymulacji ( czynnościowa, TENS, HV, prądy Kotza ). Tonoliza – stymulacja porażeń spastycznych i wiotkich. Prądy diadynamiczne – rodzaje, zastosowanie, metodyka, dawki, wskazania i przeciwwskazania do zabiegu. PRAKTYKA W PRACOWNI FIZYKOTERAPII- podstawy Celem praktyki zawodowej jest zdobywanie doświadczenia niezbędnego do wykonywania pracy w zakresie fizykoterapii. Praktyka zawodowa daje możliwość ugruntowania nabytej na zajęciach wiedzy dotyczącej wykonywania poszczególnych zabiegów fizykalnych i szczegółowszego poznania organizacji pracy gabinetu fizykoterapii. MONITOROWANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Odbywa się w kilku niżej wymienionych obszarach: - stała ocena wiadomości i aktywności studentów podczas ćwiczeń; - umiejętność swobodnego poruszania się w zakresie poznanego materiału- obsługa aparatury ,metodyka zabiegów. - ocena wiedzy studentów na podstawie przeprowadzanych zaliczeń / kolokwiów/, które odbywają się po zakończeniu każdego z w/w bloków tematycznych; - ugruntowywanie wiadomości z fizykoterapii dzięki systemowi zaliczeń pisemnych dotyczących nabytej wiedzy z fizyki ,anatomii fizjologii. Ogólna ocena wyników nauczania: ZALICZENIE z oceną wiadomości po II semestrze. Do zaliczenia konieczna jest znajomość tematyki wykładów! 40 ZALECANE PODRĘCZNIKI Podstawowe: - Mika T., Kasprzak W.: „Fizykoterapia”. Wyd. IV uzup., Warszawa PZWL, 2003 - Straburzyński G., Straburzyńska-Lupa A.: „Medycyna fizykalna”. Warszawa, Wyd. II PZWL, 2000 - Straburzyńska –Lupa A., Straburzyński G.: „Fizjoterapia”. PZWL, 2004 Uzupełniające: - Gieremek K., Nowotny J.: „Biostymulacja laserowa jako nowa metoda terapii fizykalnej” Zeszyty Metodyczno – Naukowe AWF nr 3/1993, - Gieremek K.: „Kriostymulacja w fizykoterapii” Zeszyty Metodyczno – Naukowe AWF nr 3/1993. - Glinkowski W., Pokora L.:„Lasery w terapii”, Centrum Techniki Laserowej, W-wa, 1993. - Jankowiak J. „Balneologia kliniczna”. Warszawa, PZWL, 1971. - Kinalski R.: „Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii”. Wrocław, Urban & Partner 2002. - Kahn J. „Elektroterapia” Warszawa , PZWL, 1996 - Knoch H.G., Kneuth K.: „Leczenie ultradźwiękami“. Warszawa, PZWL 1984. - Kolster B. Ebelt-Paprotny G. „Poradnik fizjoterapeuty”. Wrocław – Warszawa - Kraków, Ossolineum, 2001 - Konarska I.: „Medycyna fizykalna” we „wskazania i przeciwwskazania do leczenia sanatoryjnego i ambulatoryjnego w uzdrowiskach polskich”. Warszawa, PZWL, 1972. - Sieroń A., Cieślar G., Adamek M.: „Magnetoterapia i laseroterapia”, Śląska Akademia Medyczna, Katowice, 1994. - Straburzyński J. : „Księga przyrodolecznictwa”. Warszawa, PZWL, 1997. - Winklerowa J. „Praktyczny poradnik fizjoterapii”. Warszawa, 1980. Zalecane czasopisma: - „Balneologia Polska” - „Fizjoterapia” - „Fizjoterapia Polska” - „Postępy Rehabilitacji” - „Rehabilitacja Medyczna” 41 14. ZAJĘCIA RUCHOWE NA PŁYWALNI Studium Wychowania Fizycznego i Sportu WUM 02-109 Warszawa ul. Księcia Trojdena 2 tel. 57 20 528, 529 Kierownik Studium: mgr Jerzy Chrzanowski Zastępca kierownika ds. dydaktycznych: dr Halina Tomaszewska Sekretariat Studium czynny codziennie w godz. 8.00 - 15.00 Godziny przyjęć studentów oraz dyżury nauczycieli wychowania fizycznego podane są do wiadomości na tablicy informacyjnej Studium. Czas realizacji: 60 godzin Zajęcia odbywają się: Pływalnia „Nowa Fala ” ul. Garbińskiego 1, Warszawa Treści kształcenia: Wymagania oraz warunki niezbędne do zachowania bezpieczeństwa i higieny na basenie. Metodyka nauczana i systematyka ćwiczeń pływackich: kraul na grzbiecie, kraul na piersiach, styl klasyczny, delfin - doskonalenie poznanych technik pływackich. Cechy środowiska wodnego i ich wpływ na organizm człowieka. Wady postawy ciała, rodzaje i sposoby ich korekcji w wodzie. Budowa jednostki lekcyjnej pływania korekcyjnego, podział na grupy ćwiczeniowe pod względem rodzaju wady. Przykładowe osnowy lekcyjne pływania korekcyjnego. Podstawowe umiejętności z zakresu ratownictwa wodnego: pływanie sposobami ratowniczymi, pływanie pod wodą – penetracja dna, skok ratowniczy, holowanie, wynoszenie tonącego z wody, posługiwanie się sprzętem ratowniczym -akcja ratownicza. Efekty kształcenia-umiejętności i kompetencje: postrzegania poszczególnych technik pływackich, zrozumienia wpływu właściwości fizycznych środowiska wodnego na organizm ludzki w leczeniu usprawniającym; rozpoznawania nieprawidłowości narządu ruch i ich korygowania w warunkach odciążenia w środowisku wodnym; wykonywania indywidualnie i zespołowo-symulacji akcji ratowniczej w wodzie. Ocena wyników nauczania: ZALICZENIE po II semestrze 42 15. ĆWICZENIA W UKŁADZIE RUCHU ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05 www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji p.o. Kierownika Zakładu: dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego : mgr Andrzej Ochal Wymiar godzin przedmiotu: Ćwiczenia - 60 godzin CELE NAUCZANIA Celem zajęć jest kształtowanie ogólnej sprawności fizycznej oraz uczenie się, doskonalenie oraz nauczanie czynności sportowych– w zakresie niezbędnym przyszłym fizjoterapeutom. Do treści programowych należą podstawowe ćwiczenia gimnastyczne, zespołowe gry sportowe, mini gry, gry i zabawy, ćwiczenia lekkoatletyczne. Ćwiczenia semestr I 1. Zajęcia organizacyjne. Wyposażenie i sprzęt sali gimnastycznej. 2. Ćwiczenia porządkowo-dyscyplinujące. Musztra. 3. Ocena ogólnej sprawności fizycznej. 4. Akrobatyka – przewroty, stanie na rękach, stanie na głowie, przerzuty. 5. Ćwiczenia kształtujące szybkość. 6. Ćwiczenia kształtujące siłę. 7. Ćwiczenia kształtujące wytrzymałość. 8. Ćwiczenia kształtujące koordynacje ruchową 9. Ćwiczenia kształtujące gibkość 10. Ćwiczenia kształtujące skoczność 11. Samodzielne prowadzenie zajęć przez studentów – ćwiczenia kształtujące szybkość i koordynacje ruchową 12. Samodzielne prowadzenie zajęć przez studentów – ćwiczenia kształtujące siłę i wytrzymałość 13. Samodzielne prowadzenie zajęć przez studentów – ćwiczenia kształtujące gibkość i skoczność 14. Ćwiczenia ogólnorozwojowe z Gymstick 15. Zaliczenie semestralne. Wprowadzenie do Nordic Walking (historia, wskazania, sprzęt) 43 Ćwiczenia semestr II 1. Zajęcia organizacyjne. Mini gry zespołowe. 2. Ocena ogólnej sprawności fizycznej. 3. Gry i zabawy. 4. Gry i zabawy z elementami tenisa stołowego 5. Trening stacyjno-obwodowy z Gymstick. 6. Gry, zabawy i ćwiczenia techniczne w unihockeju. 7. Ćwiczenia muzyczno – ruchowe – aerobic. 8. Ocena ogólnej sprawności fizycznej – wytrzymałość i szybkość. 9. Nauczanie techniki NW - ćwiczenia przygotowawcze 10. Nauczanie techniki NW - ćwiczenia specjalistyczne 11. Gry, zabawy i ćwiczenia techniczne w siatkówce. 12. Gry, zabawy i ćwiczenia techniczne w koszykówce. 13. Gry, zabawy i ćwiczenia techniczne w piłce nożnej. 14. Gry, zabawy i ćwiczenia techniczne w piłce ręcznej. 15. Zaliczenie semestralne. Gry rekreacyjne. OCENA WYNIKÓW NAUCZANIA Aktywny udział studentów podczas zajęć fizycznych, Samodzielne prowadzenie zajęć przez studentów Końcowa ocena wyników nauczania: zaliczenie po każdym semestrze ZALECANE PODRĘCZNIKI Podstawowe 1. Sozański H. (red.) – „Podstawy teorii treningu sportowego”, AWF Warszawa 1999; 2. Trześniowski R. – „Gry i zabawy ruchowe”; Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 2001 3. Mazurek L. – „Gimnastyka podstawowa”; Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1980 4. Stawczyk Z. – „Ćwiczenia ogólnorozwojowe”; AWF Poznań 2001 Uzupełniające 1. Bondarowicz M. – „Zabawy w grach sportowych” – WSiP Warszawa 1998; 2. Gablankowski A. – Stretching w szkole” – WSiP Warszawa 1994; 3. Brańska Ż. – „Aerobik sportowy” – AWF Warszawa 2002 4. Pilicz S. – „Pomiar ogólnej sprawności fizycznej” – AWF Warszawa 1997 5. Stawczyk Z. – „Gry i zabawy lekkoatletyczne” – AWF Poznań 1998 44 16. MASAŻ LECZNICZY ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05 www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji p.o. Kierownika Zakładu : dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego : dr n. med. Izabela Korabiewska Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 16 godzin Ćwiczenia - 60 godzin CELE NAUCZANIA Celem zajęć z masażu jest nauczenie studentów technik klasycznego masażu leczniczego, uwzględniając teoretyczne podstawy wykonywania masażu, doskonaląc praktykę jego wykonania poprzez wielokrotne ćwiczenia. Studenci podczas ćwiczeń poznają fizjologię reakcji tkanek i ustroju człowieka na mechaniczny bodziec zewnętrzny w postaci masażu z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań do jego wykonywania. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Zajęcia z masażu odbywają się w pracowni masażu Zakładu Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II WL AM. Studenci podzieleni są na małe grupy umożliwiające efektywne prowadzenie ćwiczeń. W trakcie zajęć studenci otrzymują wszystkie niezbędne informacje teoretyczne z zakresu masażu. Oglądają pokaz masażu wykonany przez nauczyciela, a następnie, pod kontrolą nauczyciela, studenci wykonują zademonstrowany masaż wzajemnie na sobie, powtarzając go wielokrotnie. Taki sposób nauczania umożliwia nie tylko nauczenie się prawidłowego wykonywania masażu, ale również zapoznanie się z odczuciami, jakich doznaje pacjent podczas zabiegu. RAMOWA TEMATYKA WYKŁADÓW I sem Teoretyczne wprowadzenie do masażu leczniczego - definicja, podział, zasady, metodyka i skutki masażu. Wyposażenie gabinetu i wymagania stawiane masażyście. Wymagania programowe, organizacja i bezpieczeństwo zajęć. Techniki masażu klasycznego i ich działanie na tkanki ustroju ludzkiego. 45 Przeciwwskazania do wykonania masażu, diagnostyka pacjenta dla potrzeb masażu, dokumentacja zabiegów masażu, środki poślizgowe i pozycje ułożeniowe. II sem Teoretyczne wprowadzenie do masaży specjalistycznych: drenaż limfatyczny, masaż segmentarny, masaż izometryczny, masaże przyrządowe i w środowisku wodnym. Podstawy stosowania masażu w sporcie i kosmetyce. Akupresura i refleksoterapia. RAMOWA TEMATYKA ĆWICZEŃ I sem Poszczególne techniki masażu klasycznego. Masaż klasyczny grzbietu i karku. Masaż klasyczny kończyn górnych. Masaż klasyczny klatki piersiowej i powłok brzusznych. II sem Masaż klasyczny twarzy i szyi. Masaż klasyczny kończyn dolnych. Masaż klasyczny całego ciała OCENA WYNIKÓW NAUCZANIA Monitorowanie wyników nauczania odbywa się w kilku obszarach. Ocena aktywności studentów podczas seminariów i ćwiczeń. Ocena umiejętności praktycznych studentów w zakresie czynności technicznych i higienicznych związanych z masażem dokonywana na każdych ćwiczeniach. Kolokwia semestralne (ustne lub pisemne) z tematyki poruszanej na seminariach. Zaliczenia praktyczne z ćwiczeń po każdym semestrze. Do każdego zaliczenia obowiązuje znajomość wiadomości przekazanych podczas wykładów. 46 ZALECANE PODRĘCZNIKI Podstawowe 1. Zborowski A.: Masaż klasyczny. AZ, Kraków 2004 2. Zborowski A.: Masaż segmentarny. AZ, Kraków 2000 3. Zborowski A. - „Masaż w wybranych jednostkach chorobowych” (część I). AZ, Kraków 1997 4. Zborowski A. - „Masaż w wybranych jednostkach chorobowych” (część II). AZ, Karków 1997 5. Zborowski A.: Masaż limfatyczny. AZ, Kraków 2005 6. Walaszek R. (red).: Masaż z elementami rehabilitacji. Mehmed, Kraków 2001 Uzupełniające 1. Prochowicz Z. – „Podstawy masażu klasycznego”. PZWL Warszawa 1990 2. Magiera L, Walaszek R.: Masaż sportowy z elementami odnowy biologicznej. Biosport, Kraków 2004 3. Hoffa, Gocht, Storck, i in.: Masaż leczniczy. PZWL Warszawa 1996 4. Magiera L., Kasperczyk T. – „Segmentarny masaż leczniczy”. Bio- Styl Krakóa. 1995 5. Jankowiak J.- „Masaż leczniczy”. PZWL Warszawa 1974 6. Kuan Hin – Chiński masaż i akupresura. PZWL Warszawa 1992 Zalecane czasopisma naukowe 1. „ Fizjoterapia Polska” 2. „Postępy Rehabilitacji” 3. „ Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja” 4. „Medycyna Sportowa” 47 POZOSTAŁE PRZEDMIOTY 17. JĘZYK OBCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH Centrum Dydaktyczne WUM ul. Trojdena 1a Warszawa, tel. 5720865,5720863 E-mail: [email protected] Kierownik: mgr Joanna Ciecierska Wymiar godzin przedmiotu (ćwiczenia): Łącznie 120 godzin na I i II roku studiów (po 30 godzin w semestrach I, II, III i IV) Forma zakończenia przedmiotu: Lektorat języka obcego kończy się egzaminem w sesji letniej II roku studiów. Cel nauczania: Lektorat wybranego przez studentów języka obcego (angielskiego, francuskiego, niemieckiego lub rosyjskiego) prowadzony jest na poziomie średnio zaawansowanym i zaawansowanym oraz opiera się na umiejętnościach językowych wyniesionych ze szkoły średniej. Celem lektoratu jest nauka języka specjalistycznego czyli kształcenie sprawności językowych pozwalających na: rozumienie różnego rodzaju tekstów o tematyce zawodowej rozumienie ze słuchu nagrań i wykładów własne wypowiedzi o tematyce zawodowej komunikację w środowisku zawodowym (z lekarzami, personelem pomocniczym, pacjentami) prowadzenie dokumentacji i redagowanie krótkich tekstów. Program nauczania: 1. Wprowadzanie i ćwiczenie podstawowej terminologii anatomicznej rozróżnianie terminów specjalistycznych i potocznych położenie narządów budowa narządów układy narządów 2. Wybrane procesy fizjologiczne: mechanizm i przebieg układ krążenia układ oddechowy układ nerwowy układ narządu ruchu patofizjologia 3. Podstawowa terminologia kliniczna. Objawy podmiotowe i przedmiotowe wybranych chorób układu krążenia układu oddechowego układu nerwowego układu narządu ruchu Rozróżnianie terminów specjalistycznych i potocznych. 48 4. Ból charakterystyka zbieranie wywiadu 5. Fizykoterapia (rodzaje zabiegów leczniczych) 6. Aparaty ortopedyczne, sprzęt do samoobsługi chorych i pomoce techniczne 7. Ćwiczenia fizyczne rodzaje ruchy polecenia dla pacjenta 8. Urazy (zranienie, zwichnięcia, złamania, urazy związane z uprawianiem sportu) mechanizm objawy podmiotowe i przedmiotowe pierwsza pomoc leczenie rehabilitacja 9.Fizjoterapia w kardiologii chorobach układu oddechowego neurologii 10. Uzyskiwanie podstawowych informacji o stanie zdrowia pacjenta, jego leczeniu i rehabilitacji rozmowa z lekarzem interpretacja i wypełnianie formularzy oraz korzystanie z dokumentacji szpitalnej rozmowa z pacjentem nt. jego problemów zdrowotnych 11. Wyjaśnianie pacjentowi charakteru i przebiegu rehabilitacji. 12. Przedstawianie w formie ustnej i pisemnej informacji nt. stanu zdrowia pacjenta, łącznie z omawianiem i opisywaniem przypadków. Zasady i formy oceny wyników nauczania Podstawą zaliczenia semestralnego jest systematyczny i aktywny udział w zajęciach, pozytywne oceny ze sprawdzianów cząstkowych i sprawdzianu końcowego oraz prezentacji samodzielnej pracy (np. omówienie artykułu z czasopisma specjalistycznego, mini-wykład, plakat). Lektorat kończy się egzaminem w sesji letniej II roku studiów. Podręczniki Zajęcia prowadzone są w systemie autorskim, z wykorzystaniem podręczników oraz materiałów własnych opracowanych na podstawie artykułów z czasopism specjalistycznych i bieżącej prasy oraz źródeł internetowych. Język angielski: 1. Ciecierska J, Jenike B, Tudruj K.: English in Medicine. Podręcznik dla studentów akademii medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004 49 2. Ciecierska J, Jenike B, Tudruj K.: English for Medical Purposes. Self-Assessment Tests, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999 Język francuski: 1. Jakimczyk B.: Materiały do nauki języka francuskiego, Gdańsk 1999 2. Anselme B.: Le corps humain, Nathan 2002 3. Gateau B.: Les premiers secours, Nathan 2002 4. Mourlhon-Dallies F., Tolas J.: Santé – médecine.com, CLE 2004 Język niemiecki: 1. Kolster, B, Ebelt-Paprotny G.: Physiotherapie. Leitfaden, Gustav Fischer Verlag 1998 2. Weiss-Wilk I., Drebenstedt M.: Język niemiecki dla studentów medycyny, Collegium Medicum UJ, Kraków 1997 3. Birkenfeld H., Roschek M.: Medizin 1/2, Max Hueber Verlag 50 18. ANTROPOLOGIA Zakład Historii Medycyny i Filozofii AM Ul Złota 7, tel. 827 – 03 – 07 Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Marek Wichrowski Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Maria J. Turos Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady - 6 godzin Seminaria - 16 godzin Wykłady 1. Czym jest antropologia i jej podział wewnątrzdyscyplinarny - stosunek antropologii do innych nauk o człowieku - pojęcie normy w biologii człowieka - antropologia w fizjoterapii 2. Antropologia filogenetyczna - miejsce człowieka w królestwie zwierząt - mechanizmy ewolucji i antropogeneza 3. Rozwój osobniczy człowieka i jego czynniki - ontogeneza [podział na okresy] - osobnicze czynniki rozwojowe - tendencje przemian [akceleracja, inwolucja] 4. Zmienność morfologiczna człowieka - konstytucja i metody typologiczne - dymorfizm płciowy - symetria i asymetria 5. Związki między strukturą i funkcją ustroju 6. Techniki badawcze używane w antropologii - wstępne zagadnienia antropometrii - normy rozwojowe i metody oceny wieku rozwojowego 7. Ekologia człowieka - człowiek a środowisko [geograficzne, klimatyczne] - ekologia środowiska pracy 8. Związki systemu społeczno – kulturowego z postrzeganiem siebie . Elementy antropologii kulturowej 9. Ciało ludzkie w ujęciu antropologiczno – społecznym: „...ja doskonałe...”, „...ja w chorobie...” 51 Seminaria - podstawowe wskaźniki i wyróżniki antropometryczne - pomiary antropometryczne - składniki tkankowe ciała, pomiary tkanki tłuszczowej i beztłuszczowej, BMI - ocena rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży - wiek biologiczny i metody jego oceny [wiek szkieletowy, zębowy] - kulturowe wyznaczniki postrzegania ciała - antropometria ergonomiczna Zalecana literatura 1. Malinowski A. - Wstęp do antropologii i ekologii człowieka [1999] 2. Malinowski A. Bożiłow W. - Podstawy antropometrii 3. Malinowski A. Wolański N. - Metody badań w biologii człowieka. Wybór metod antropologicznych [1988] 4. Malinowski A. – Antropologia fizyczna [1980] 5. Jaczewski A. Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania [2001] 6. Wolański N. Pariżkova J. – Sprawność fizyczna a rozwój człowieka [1976] 7. Wolański N. – Rozwój biologiczny człowieka [1975] 8. Dzierżykray – Rogalski T. – Rytmy i antyrytmy biologiczne [1980] 9. Dzierżykray – Rogalski T. – Modrzewska K. – Zarys antropologii dla medyków [1955] 10. Young J. – Zarys wiedzy o człowieku [1978] 11. Levin R. – Wprowadzenie do ewolucji człowieka „Prószyński i S – ka” 2002 Do ćwiczeń z antropometrii: K. Kucharczyk, M. Nowak – Wskazówki do ćwiczeń anatomicznych na osobniku żywym T. Sokołowski – Elementy dynamiczne kończyn człowieka Ogólna ocena wyników nauczania: ZALICZENIE po II semestrze 52 19. TRENING INTERPERSONALNY dla potrzeb fizjoterapii ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05 www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji p.o. Kierownika Zakładu : dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego : dr n. med. Monika Lewandowska Wymiar godzin przedmiotu: Wykłady – 10 godzin Seminaria - 30 godzin CELE NAUCZANIA Celem nauczania jest teoretyczne zapoznanie studentów z podstawowymi teoriami komunikacji interpersonalnej. Zdobycie przydatnych podczas dalszych studiów i w przyszłej pracy praktycznych i podstawowych umiejętności dotyczących takich zagadnień jak: nawiązywanie dobrego kontaktu i skuteczne porozumiewanie się; asertywne komunikowanie się, udzielanie informacji zwrotnej, zadawanie pytań, umiejętności radzenia sobie z sytuacjami trudnym. RAMOWA TEMATYKA WYKŁADÓW Wprowadzenie do podstawowych zagadnień komunikacji interpersonalnej Komunikacja werbalna Komunikacja niewerbalna Bariery w komunikacji interpersonalnej Tworzenie optymalnych warunków współpracy Radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych Negocjacje Wizerunek fizjoterapeuty. RAMOWA TEMATYKA SEMINARIÓW Kim jestem? - mocne i słabe strony – (rozpoznawanie i wyrażanie) Otwarte wyrażanie uczuć - pozytywnych i negatywnych Trening przyjmowania ocen od innych ludzi Trening skutecznej komunikacji poprzez słowa - (komunikacja werbalna) Trening skutecznej komunikacji poprzez język ciała - (komunikacja niewerbalna) Wartości osobiste jednostki Sposoby eliminowania zakłóceń w komunikacji 53 Sposoby zwiększania efektywności komunikacji interpersonalnej Wypracowanie swojego indywidualnego sposobu autoprezentacji - (ekspresja głosu i ciała). Ocena własnych kompetencji interpersonalnych w zakresie asertywności ORGANIZACJA ZAJĘĆ Seminaria prowadzone są metodami aktywnymi w grupach 4-5 osobowych. W części wstępnej zajęć studenci wprowadzani są w teoretyczne i praktyczne zagadnienia dotyczące określonego seminarium przez nauczyciela prowadzącego zajęcia. W trakcie zajęć seminaryjnych studenci doskonalą umiejętności komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz wypracowują własny indywidualny sposób prezentacji i autoprezentacji. Zajęcia seminaryjne kończą się dyskusją moderowaną przez nauczyciela oraz wspólnym wyciągnięciem wniosków końcowych. OCENA WYNIKÓW NAUCZANIA Monitorowanie wyników nauczania odbywa się na podstawie: Oceny aktywności studentów podczas seminariów. Kolokwium semestralnego (ustnego lub pisemnego) z tematyki poruszanej na seminariach. Przygotowaniu i realizacji prezentacji i wystąpienia publicznego. Zaliczenie końcowe odbywa się na jednym z ostatnich zajęć seminaryjnych. Obowiązuje znajomość wiadomości przekazanych podczas wykładów! ZALECANE PODRĘCZNIKI Podstawowe 1. Castanyer O. Jak docenić samego siebie. Asertywność jako wyraz zdrowej samooceny. Kraków 2002 2. Filipiak M. Homo Communicans. Wprowadzenie do teorii masowego komunikowania. Lublin 2004 3. Kępiński A. Poznanie chorego. Kraków 2002 4. Myerscough P. Ford M. Jak rozmawiać z pacjentem. Gdańsk 2002 5. Nęcki Z. Komunikacja niewerbalna. Kraków 2005 6. Thompson P. Sposoby komunikacji interpersonalnej. Poznań 1998 54 Uzupełniające 1. Aronson E., Człowiek istota społeczna. Warszawa 2001 2. Eicher J., Sztuka komunikowania się. Łódź 1995 3. Nęcki Z. Komunikacja międzyludzka. Kraków, 2006 4. Schulz F. von Thun. Sztuka rozmawiania 1. Analiza zaburzeń. Kraków 2007 5. Sikorski W. Gesty zamiast słów. Psychologia i trening komunikacji niewerbalnej. Kraków 2007 Zalecane czasopisma naukowe „Charaktery”, „Edukacja i Dialog”, „Edukacja Ustawiczna Dorosłych”, „Studia Psychologiczne”, „Personel”. 20. SZKOLENIE BIBLIOTECZNE BIBLIOTEKA GŁÓWNA WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO 02-007 Warszawa, ul. Oczki 1, tel/fax (0 22) 628 22 37, (022) 621 95 45 http://www.bibl.amwaw.edu.pl Dyrektor Biblioteki: mgr Irmina Utrata e-mail: [email protected] Odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Irmina Utrata godziny przyjęć: 9.00-12.00 Jednorazowe zajęcia z przysposobienia bibliotecznego (2 godz.) odbywają się w Czytelni Ogólnej Biblioteki Głównej (parter), przy ul. Oczki 1, dla grup dziekańskich. Celem zajęć jest: przygotowanie do samodzielnego korzystania z systemu informacyjnobibliotecznego uczelni, zapoznanie się z możliwościami oferowanymi przez Bibliotekę w zakresie dostępu do literatury medycznej. Wykład poświęcony jest omówieniu struktury i zasad korzystania z systemu bibliotecznoinformacyjnego WUM oraz najważniejszych bibliotek w Warszawie ze szczególnym uwzględnieniem bibliotek medycznych. Prezentowane są bazy danych, serwisy informacyjne i edukacyjne dostępne ze strony www.bibl.amwaw.edu.pl Ćwiczenia polegają na wyszukiwaniu w katalogach wybranych pozycji z literatury i wypełnieniu rewersu. 55 21. Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy Zakład Medycyny Zapobiegawczej i Higieny Ul. Oczki 3, 02-007 Warszawa [email protected] tel (+48 22) 621 51 97, fax (+48 22) 621 52 56 Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Longina Kłosiewicz-Latoszek Wymiar godzin przedmiotu: Seminaria - 4 godzin 22. PRAKTYKA WAKACYJNA Student po pierwszym roku studiów pierwszego stopnia Fizjoterapii jest zobowiązany do praktyki wakacyjnej w wymiarze 160 godzin dydaktycznych PUBLICZNYM/ NIEPUBLICZNYM ZAKŁADZIE OPIEKI ZDROWOTNEJ, w zakresie: FIZYKOTERAPII Zaleca się, aby student: - uczestniczył we wszystkich zabiegach fizjoterapii. - brał udział w konsultacjach i poradach dla potrzeb rehabilitacji. - był aktywnym uczestnikiem w działalności Kliniki Oddziału/ Zakładu Rehabilitacji. PROGRAM PRAKTYK WAKACYJNYCH DLA KIERUNKU: FIZJOTERAPIA 1. CELE KSZTAŁCENIA : Utrwalenie posiadanej wiedzy z BHP oraz nabycie nowych, praktycznych doświadczeń z tego zakresu, Zapoznanie się i przyswojenie zasad organizacji pracy w pracowni fizykoterapii, Nabycie poczucia odpowiedzialności, sumienności i zdyscyplinowania na stanowisku fizjoterapeuty, Poszerzenie wiedzy teoretycznej i praktycznej z fizykoterapii , Prawidłowe odczytywanie zaordynowanych pacjentowi zabiegów fizjoterapeutycznych 56 2. TRESCI PROGRAMOWE – FIZYKOTERAPIA : Współuczestniczenie w wykonywaniu zabiegów z zakresu : Światłolecznictwa (promieniowanie podczerwone, ultrafioletowe, laserowe, światło spolaryzowane), Elektrolecznictwa (jonoforeza, prądy diadynamiczne, prądy interferencyjne, elektrostymulacja, prądy wielkiej częstotliwości) Magnetoterapii, Terapii ultradźwiękowej (UD), Analiza reakcji chorego na zabiegi fizykoterapeutyczne. 57