Innowacyjny duet- design i nowe technologie
Transkrypt
Innowacyjny duet- design i nowe technologie
Innowacyjny duet – Design i nowe technologie. Design nierozłącznie związany jest z nowymi technologiami. Początek jego historii datuje się od XVIII wieku w Anglii - od powstania maszyny drukarskiej. Potem był mebel . Było to krzesło - THONET 14. Dla branży meblowej jest tym, czym Ford T był dla samochodów. Tylko, że THONETA 14 nigdy nie wycofano z produkcji. Nawiązując do historii, przypomnę Charlesa i Ray Eames’ów -designerski duet, który w znaczący sposób wpłynął na myślenie o projektowaniu. To najważniejsi i najsłynniejsi projektanci amerykańscy XX wieku. Dziś miłośnicy designu kojarzą ich głównie z genialnymi projektami krzeseł, foteli i innych mebli. Jednak byli oni daleko bardziej wszechstronni. Przede wszystkim projektowali wnętrza, następnie ich umeblowanie, tkaniny, wprowadzając nowe materiały i technologie. MoMA (Muzeum of Modern Art) zorganizowało konkurs 'Organic design in home furnishing' (Wzornictwo organiczne w wyposażeniu domu). Charles Eames i Eero Saarinen, we współpracy z Ray ( wówczas jeszcze panną) Kaiser, zaproponowali rewolucyjny projekt mebli - Organic Chair i konkurs wygrali. Rewolucja polegała na połączeniu nowoczesnych technologii - formowania sklejki oraz zgrzewania cyklicznego, które pozwalało na łączenie metalu i drewna. Ten projekt wyznaczył kierunek ich dalszej pracy twórczej. Charles dbał o szczegóły techniczne, produkcyjne i surowcowe, śledził nowe technologie, eksperymentował i szukał nowych rozwiązań. Ray zwracała uwagę na estetykę, przestrzeń i formę ich prac. Organic chair , źródło: www.vitra.com Po eksperymentach z drewnianą sklejką przyszedł czas na inny materiał: włókno szklane. Krzesła Eamesów były pierwszymi tego rodzaju meblami plastikowymi bez obicia. Poza tym miały jeszcze jeden plus: możliwość łączenia gotowych siedzisk z dowolnie wybranymi podstawami. Dawało to mnóstwo możliwości tworzenia nowych mebli. Kolejnym nowym materiałem było aluminium - tak powstała seria Aluminium Group. Aluminium chair , źródło: www.vitra.com Współczesne wzornictwo przemysłowe? Jego celem jest ukazanie kompleksowości designu, którego zadania wykraczają daleko poza estetyzację produkcji przemysłowej. W dynamicznym świecie, sztuka odzwierciedla rzeczywistość, a design przyczynia się do dalszego rozwoju globalnego społeczeństwa. Nowe technologie pozwalają projektantom do sięgania po nowe, nie stosowane dotychczas materiały, komputerowe techniki wspomagania projektowania. Przedmioty w ten sposób zaprojektowane są bardziej funkcjonalne, wykonane w bardziej ekologiczny sposób, ergonomiczne, odpowiadają potrzebom konsumentów i są zgodne z ideą zrównoważonego rozwoju. Innowacyjnym przykładem podejścia do projektowania mebla jest bez wątpienia droga jaka obrał Oskar Zięta- wykorzystuje on technologię FIDU. Technologia, której nazwa pochodzi od niemieckiego Freie Innen Druck Umformung – czyli swobodne formowanie pod ciśnieniem – polega na kształtowaniu brył przez wdmuchiwanie powietrza pod ciśnieniem pomiędzy dwie metalowe powierzchnie połączone na krawędziach. W latach dziewięćdziesiątych, potraktowana jako eksperyment, była wykorzystywana w zasadzie jedynie jako plastyczny efekt w sztuce. Oskar Zięta odkrył FIDU na nowo wraz z zespołem z Akademii w Zurychu. Pierwsze eksperymenty prowadzone przez Oskar Zietę, Philipp,a Dohmen i profesor Ludger Hovestadt rozpoczęto na ETH w Zurychu w 2002 roku, dotyczyły analizy właściwości blach. Celem było znalezienie skutecznego sposobu na stabilizację cienkiego materiału i budowy z niego trwałych elementów konstrukcyjnych. Pierwsze eksperymenty na technologii FiDU rozpoczęły się w 2007 roku. FiDU można porównać do technologii IHU używanej do hydroformowania w przemyśle samochodowym, ale jest o wiele tańsza, ponieważ nie ma formy, nie jest potrzebna. W ten sposób mogą być wykonane krótkie unikatowe serie. FiDU wymaga jednej tysięcznej ciśnienia potrzebne do IHU. Główną zaletą jest to, że produkcja jest bardzo szybka, łatwa i precyzyjna. Pierwsza kolekcja produktów codziennego użytku z serii Zieta Prozessdesign pokazuje wykorzystanie technologii FiDU dla domu i biura. Produkty wykorzystują lata badań - są innowacyjne w ekscytującym kształcie nowych technologii. Ikoną produktów Oskara Ziety jest stołek PLOOP. Niepowtarzalność i niedosłowność poduszkowatej formy to atuty tego produktu. Stołek wygląda na nadmuchany, lekki, gumowy. Ploop źródło: www.zieta.pl Ploop źródło: www.zieta.pl Kolejnym projektem była ławka dla przestrzeni publicznych. Tutaj zademonstrowano inne możliwości technologiczne FIDU. W tej odsłonie zastosowano specjalne profile , które umożliwiły kontrolę ostatecznego kształtu. W tej technologii skonstruowany został również most, który w 2007 roku przeszedł pierwsze testy. W dalszym rozwoju badań nad technologią FIDU kolejnym zadaniem było wyprodukowanie niesymetrycznego profilu wirnika na wiatr . Powstały trzy aerodynamiczne profile - pomyślnie przeszły testy dla turbiny wiatrowej. Projekt posiada wiele korzyści, w stosunku do tradycyjnych konstrukcji turbiny wiatrowej. Oprócz znacznie niższych kosztów produkcji, możliwe jest również produkcja skrzydła w skali - w niemal każdej wielkości, a tym samym można je dopasowywać do specyficznych warunków pogody w każdym miejscu. Projekt turbin zainteresował chilijskiego inwestora – obecnie Oskar Zięta z Philippem Dohmene i studentami z pracowni CAAD Federalnego Instytutu Technologii z Zurychu jest w trakcie dalszych badań nad projektem. Ogromny potencjał FIDU to : wytrzymałość na obciążenie, lekkość konstrukcji, precyzyjność kształtu, komiczne wykorzystanie materiału, niższy w porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami koszt. Technologia FIDU wykorzystuje sterowane komputerowo maszyny. Nie jest to tania technologia, jednakże pozwala na proste i nie generujące dodatkowych kosztów modyfikacje formy. Przy jej zastosowaniu, równie dobrze sprawdza się produkcja serii , jak i jednego egzemplarza. Najnowszym projektem Oskara Zięty w technologii FIDU, jest jej wykorzystanie w projekcie barier ustawionych wzdłuż drogi. Koncepcja, której celem jest stworzenie „aktywnych” powierzchni energochłonnych i dźwiękochłonnych, które mają być poduszkami powietrznymi. Naprężenie takich barierek miałoby być zmienne, zależne od masy i prędkości przejeżdżającego pojazdu. Specjalne czujniki umieszczone przy trasie kontrolowałyby i wprowadzały do systemu dane potrzebne do dostosowania parametrów barierki w miejscu przejazdu danego auta. Jest to projekt, w który zaangażowane są Szwajcaria i Polska. Został już opatentowany i obecnie trwają dalsze badania. W innowacyjnym podejściu do projektowania mebla, na uwagę zasługuje spojrzenie na - XVII wieczne projekty stołów holenderskiego projektanta Jeroena Verhoevena. Niecodzienny i zaskakujący sposób – wykorzystujący najnowsze technologie produkcji masowej – do stworzenia pięknych wyrobów. Zeskanowane szkice stołów , dzięki technologii cyfrowej min.: renderingom 3D, zostały wyprodukowane w technologii przemysłowej. Tutaj rozwiązania technologiczne charakterystyczne do popularnej produkcji masowej państw wysoko rozwiniętych, zostały wykorzystane do stworzenia przedmiotów pięknych, wywołujących niezapomniane doznania estetyczne. W tym procesie powstał pomost pomiędzy dziełem sztuki a przedmiotem użytkowym. CINDERELLA, źródło: demakersvan.com W dobie potrzeby zrównoważonego rozwoju coraz większą wagę przykłada się do wykorzystania w produkcji bezpiecznych dla środowiska materiałów np. bambus, korek czy też materiały „odpadowe” uzyskane w wyniku recyclingu – WPC (wood plastic composites), rPET. Ważnym jest również aspekt biodegradacji i recyclingu po okresie użytkowania. Zainteresowanie i nacisk na te zagadnienia przez projektantów i producentów wynika w dużej mierze z faktu zainteresowania kwestami związanymi z ochroną środowiska obecnych konsumentów. Pamiętać należy, iż to właśnie projektanci w znacznym stopniu kształtują przyszłe środowisko, w jakim funkcjonować będzie człowiek, tworząc produkty otaczające go każdego dnia. Ostatecznie projektanci kreują nowe trendy, nawyki, mody, potrzeby konsumentów, wpływają na ich obraz świata i styl życia. Kreacje projektantów, ich wizje, innowacyjne pomysły i ich realizacje w znaczący sposób wpływają na jakość życia w danym społeczeństwie. To design w duecie z technologią pozwalają na przekraczanie ciągle nowych, nieuświadomionych granic, tworzenie nowych trendów, poglądów. Tu spojrzenie na rzeczy już istniejące - odkryte nabiera innego kreatywnego wymiaru. To przyczynia się do postępu cywilizacyjnego, przenoszącego doczesny dorobek na nowe, wyższe poziomy rozwoju. Takie unikalne, nowatorskie projekty przekraczające dotychczasowe granice w projektowaniu, odnotowywane są w rankingu magazynu Business Week. Na uwagę zasługuje Richard Liddle. Projektant opatentował proces wytwarzania mebli z materiału w pełni wykorzystującego recyclingowi – plastikowych butelek. Tutaj połączyły się idee produkcji z materiałów odpadowych jak i recyclingu. W tej technologii butelki są topione, a następnie formowane bez żadnych łączników, kleju w dany kształt mebla. Pierwszym tego typu projektem jest krzesło RD4 ( Roughly Drawn). Ten sposób pozwala na wykorzystanie materiału – topiąc go i formując - w nieskończoność. Każde z krzeseł jest wykonywane ręcznie, jest niepowtarzalnym jedynym modelem. RD4, źródło: http://www.treehugger.com Przykładem wykorzystania procesu recyclingu jest krzesło Cell zaprojektowane przez Anona Parot’a dla firmy DISGUINCIO, wykonane z całości z aluminium. Cell, źródło: www.niken.net The Coca-Cola Company oraz Emeco, wiodący producent mebli, połączyli swoje kultowe produkty konturową butelkę Coca-Coli oraz słynne krzesło Navy, aby stworzyć nowe krzesło wykonane z co najmniej 111 plastikowych butelek pochodzących z odzysku. Krzesło, nazwane "111 Navy Chair™" zadebiutowało na 2010 Salone Internazionale del Mobile, jednych z największych targów meblarskich na świecie, które odbyły się w Mediolanie, w dniach 14-19 kwietnia 2010 roku. 111 Navy Chair™, źródło: http://emecowithcoke.com Krzesło 111 Navy Chair zostało wykonane na wzór oryginalnego mebla Emeco Navy Chair (#1006), zaprojektowanego w 1944 r. dla amerykańskiej marynarki wojennej. Mebel zawiera kombinację 60% plastiku rPET (odzyskanego z recyklingu politereftalanu etylenu) oraz specjalnie dobranych materiałów, między innymi barwnika oraz włókna szklanego, dzięki którym jest wytrzymały. Każdego roku do produkcji tego typu krzeseł wykorzystanych zostanie ponad trzy miliony butelek PET. Ten sposób ukazany został pozytywny aspekt recyclingu, gdyż wszędzie indziej na świecie ludzie wykorzystują około 80% butelek w powtórnej produkcji, podczas gdy w USA poddane recyklingowi jest tylko około 20%. Inną niezwykle delikatną, lekką formę wykorzystująca tradycyjne techniki i nowe technologie jest fotel Crochet Chair, zaprojektowany przez holenderskiego projektanta Marcela Wanders’a. Mebel ten wykonany na szydełku, następnie został zanurzony w żywicy epoksydowej. Crochet Chair źródło: http://colorandtexture.wordpress.com/ Niekonwencjonalnym materiałem jest również korek. Tym surowcem posłużył się Daniel Michalik. Pomimo posiadanych unikalnych właściwości, materiał ten nie jest często wykorzystywany. Szezlong Cortica, to mebel do dynamicznego relaksu, gdzie mięsnie użytkownika są cały czas zaangażowane. Korek jest materiałem ekologicznym i surowcem odnawialnym oraz podlegający procesowi recyclingu. Cortica, źródło: www.danielmichalik.com/ Czy to szafy, czy stoły, czy to regały, czy blaty kuchenne – produkcja mebli bez stosowania płyt wiórowych jest obecnie nie do pomyślenia. Płyty wiórowe mają różne grubości i różne rodzaje powierzchni, można je stosować w suchych i wilgotnych pomieszczeniach. Są bardzo uniwersalne i stabilne, jednak niestety dość ciężkie. Wie o tym każdy, kto siłował się z ciężką paczką mebli w częściach, ładując ją na wózek w sklepie. Dlatego przemysł meblowy już od dawna poszukuje lżejszych płyt. W dotychczasowych rozwiązaniach – jak na przykład płyta komórkowa (typu „plaster miodu”) z papierowym łącznikiem między warstwami płyt drewnianych – oszczędności na wadze osiąga się jednak kosztem pogorszenia właściwości przy produkcji i obróbce. Teraz pod nazwą Kaurit® Light BASF opracował technologię nowatorskiego surowca drzewnego, który może zrewolucjonizować rynek meblowy. „Płyty wiórowe wytwarzane nową technologią ważą o 30 procent mniej niż dotychczasowe, przy takiej samej wytrzymałości” – wyjaśnia dr Stephan Weinkötz, manager projektu w BASF. „Płyty Kaurit®-Light składają się z wiórów, spienionego polimeru i kleju Kaurit®. Przy opracowywaniu tej nowej technologii skutecznie wykorzystaliśmy połączone know-how dwóch działów przedsiębiorstwa” – wyjaśnia dalej pan Weinkötz. Siostrzana spółka Nolte Küchen, jeden z największych w Europie producentów mebli kuchennych, po raz pierwszy w lipcu 2008 roku dostarczyła na rynek płyty robocze AirMaxx®. W międzyczasie firma Nolte Küchen produkuje już wszystkie blaty robocze o grubości od 38 milimetrów w nowej technologii. Zbadano także ekologiczność płyt Kaurit®-Light. Opracowana przez BASF i sprawdzona przez TÜV procedura tak zwanej „analizy efektywności ekologicznej” wykazała, że efektywność ekologiczna nowego surowca drzewnego jest co najmniej nie gorsza od zwykłych płyt wiórowych. Analizowano przy tym cały cykl życia produktu – od wyprodukowania płyty, przez transport i użytkowanie, aż do recyklingu. Technologia Kaurit®-Light firmy BASF cieszy się dużym zainteresowaniem, ponieważ jest ona dokładną odpowiedzią na potrzeby przemysłu surowców drzewnych - lekka płyta wiórowa, która może być produkowana i obrabiana na tych samych co dotychczas liniach produkcyjnych Płyta Kaurit®-Light, źródło: www.kauritlight.com Z opisanych kilku innowacji projektów mebli, można stwierdzić, że w coraz większym stopniu proces projektowania mebla podlega przemianom związanym z dynamicznym rozwojem technologii, a tym samym stylem życia współczesnych społeczeństw. Rozwiązania techniczne i informatyczne – komputerowe wspomaganie projektowania czy technologia wirtualnej rzeczywistości w znacznym stopniu pomagają sprostać wymaganiom stawianym przedsiębiorstwom. Wykorzystanie innowacyjnych technologii, to znaczne korzyści, wpływające na efektywność wytwórczą. Zyskiem jest szybsze projektowanie, prototypowanie, badania rynku. Ważnym jest również aspekt technologii bezpiecznych dla środowiska naturalnego. Głównym powodem jest rosnącą świadomość zagrożeń wynikającą z drastycznie pogarszającego się stanu Ziemi. Technologia i design są integralnie ze sobą związane. Ten duet inicjuje innowacje - dotyczą one innowacyjnych sposobów wdrażania nowych produktów, innowacyjnych strategii zarządzania, metod badawczych. Duet pozwalający na innowacyjną konkurencję, długotrwałe strategie rozwoju marki, trendów i nowatorskie koncepcje, wsparcie zrównoważonego ekorozwoju. Ten duet, sprawdzony przez inne kraje ( wprowadzony jako strategiczny czynnik rozwoju min.: Wielką Brytanię, Danię, Szwecja, Niemcy) inicjuje i wzmacnia rozwój przedsiębiorstw, regionów i kraju. Autor: Joanna Maria Brudecka Design manager/projektantka Bibliografia: Fabisiak B., Dzięgielewski S., Wybrane problemy innowacyjności współczesnego wzornictwa meblowego, Przemysł Drzewny, marzec 2010; www.meblarstwo.pl; www.meblarstwo.pl; www.niken.net; www.despoke.com; www.treehugger.com; www.kauritlight.com; www.colorandtexture.wordpress.com; www.vitra.com; www.zieta.pl; http://www.rzeczowo.gazetadom.pl;