Urszula Budzich-Tabor, FARNET Support Unit

Lokalne Grupy Rybackie i Oś 4 w
różnych krajach UE
Próba podsumowania
Urszula Budzich-Tabor, FARNET Support Unit
Warszawa, 25 czerwca 2013 r.
Co
trzeba wiedzieć o Osi 4 w UE, żeby ją
zrozumieć?
Gdzie
jesteśmy we wdrażaniu?
Do
czego może służyć Oś 4 na obszarach
rybackich?
Jakie
są główne problemy napotykane we
wdrażaniu?
Czemu
służą sieci LGR?
2
Co trzeba wiedzieć o Osi 4?
 Budżet
Osi 4 w stosunku do całego budżetu EFF waha się:
• od 2,6% (Francja)
• do 32% (Polska, Rumunia)
• średnio wynosi 13.4% całego EFF dla danego kraju
 Liczba
LGR:
• 1 (Belgia, Cypr, Słowenia) do 2 (Irlandia)
• 6 – 18 (większość krajów)
• 23 – 48 (Niemcy, Wlk. Brytania, Łotwa, Hiszpania, Włochy, Polska)
 Budżet
LGR:
• poniżej 1 mln EUR (Litwa, Łotwa, Wlk. Brytania, Irlandia)
• około 1-3 mln EUR (większość krajów)
• od 4 do 7 mln EUR (Belgia, Bułgaria, Polska, Rumunia)
 Obszary
LGR:
• tylko nadmorskie (większość krajów)
• nadmorskie i śródlądowe (Niemcy, Szwecja, Finlandia, Litwa,
Łotwa, Estonia, Polska, Bułgaria, Rumunia)
3
Projekty w Osi 4
 Średnia
wielkość projektu (Oś 4):
• 20-50 tys. EUR (Finlandia, Francja, Łotwa, Szwecja)
• 200-440 tys. EUR (Cypr, Słowenia, Holandia)
• Polska: ok. 70.000 EUR, średnia UE: 125 tys. EUR
 Udział
środków prywatnych:
• 4-10% (Francja, Niemcy, Bułgaria, Szwecja)
• ponad 40% (Hiszpania, Cypr, Dania, Holandia – blisko 60%!)
• Polska: ok. 31%, średnia UE: 35%
 Kraje
które pozyskały więcej środków spoza Osi 4 niż z
samej Osi 4 (współczynnik dźwigni powyżej 2):
• Belgia, Cypr, Dania, Finlandia, Francja, Holandia (5,7!), Hiszpania,
Szwecja
• Polska: 1,9, średni wskaźnik UE: 2,3
4
Gdzie jesteśmy we wdrażaniu?
 Irlandia,
Włochy, Rumunia jeszcze nie mają żadnych
projektów
 LGR mogą dokonywać wyboru projektów do:
•
•
•
•
połowy 2013 (np. Szwecja, Holandia, Dania)
końca 2013 (np. Portugalia, Łotwa, Wlk. Brytania, Rumunia)
2014 (Estonia, Irlandia, Francja, Polska)
2015 (Belgia, Grecja, Włochy, Finlandia)
 Mają
zakontraktowane:
• mniej niż 30% budżetu (Irlandia, Grecja, Włochy, Litwa)
• 30-70% (Polska, Portugalia, Szwecja, Hiszpania, Dania)
• ponad 70% (Estonia, Łotwa, Niemcy, Holandia, Finlandia, Francja)
 Mają
wydatkowane:
• mniej niż 30% (większość krajów)
• 30-70% (Estonia, Łotwa, Niemcy, Finlandia, Dania, Holandia)
5
Oś 4: między rozwojem terytorialnym a
sektorowym?
Rozwój terytorialny
Prezentowanie
głosu
Pomoc w
organizacji niesłyszanych Wzmocnienie
pozycji sektora
sektora
na obszarze LGR
rybackiego
Integracja pionowa
Pomoc w
wydatkowaniu (w łańcuchu dostaw)
EFR i innych
środków
Lokalne
zarządzanie
zasobami
Zapewnienie
sektorowi korzyści
z rozwoju
lokalnego
Katalizowanie
innowacji i nowych
miejsc pracy
Korzyści z
„błękitnego wzrostu”
Rozwój sektorowy
Ta sama LGR może odgrywać wiele ról (jednocześnie lub po kolei)
6
Problemy z wdrażaniem Osi 4
Cztery główne typy problemów:
 Koncepcja
Osi 4 (co chcemy osiągnąć)
 Przepływy
finansowe i procesy decyzyjne
 Poziom
autonomii LGR
 Budowanie
zdolności instytucjonalnych (capacity building)
7
Koncepcja Osi 4 (co chcemy osiągnąć)
 Brak
jasności co do celów i uzasadnienia stosowania Osi 4
• Rozproszenie środków pomiędzy zbyt wiele obszarów, co może
skutkować niskimi funduszami LGR (Łotwa), trudnościami w
zainteresowaniu sektora prywatnego (Niemcy, Dania), w
szczególności rybackiego (Grecja, Szkocja)
 Spójność
obszarów
• brak ciągłości, nie zawsze dobrze uzasadniony (Niemcy)
• łączenie obszarów o różnym poziomie rozwoju (Portugalia)
 Adekwatność
budżetów (łącznie i na grupę) w stosunku do
rozmiarów i możliwości sektora
• bardzo małe budżety w krajach o silnym sektorze rybackim
(Francja, Łotwa, Szkocja), duże budżety w krajach o małym
sektorze rybackim (Polska, Rumunia, Irlandia Północna)
• w niektórych krajach budżety tak niskie, że potrzeba tworzenia
LGR budzi wątpliwości
8
Przepływy finansowe i procesy decyzyjne
 Podział
ról między IZ, AP, IP, LGR – kto za co odpowiada
• znaczące różnice między zakresem zadań LGR (ograniczony:
Holandia, Niemcy; szeroki: Grecja, niektóre regiony Hiszpanii)
• brak zrozumienia Osi 4, brak zaufania do LGR prowadzi czasem do
powielania funkcji lub do nadmiernej sztywności reguł krajowych i
rozbudowanych kontroli. Może uniemożliwić działania (Bułgaria)
 szybkość
podejmowania decyzji i płatności
• np. w Finlandii cały proces trwa zwykle poniżej 6 tygodni, w
niektórych krajach wiele miesięcy - Polska, Francja
 wkład
krajowy
• trudności z jego pozyskaniem mogą być znaczącą barierą w
finansowaniu projektów; jeśli wkład mają wnosić władze lokalne,
daje im to nieproporcjonalnie dużą kontrolę nad wyborem projektów
– np. Belgia, Niemcy, Francja
 możliwość
wypłaty zaliczek
• jest często jednym z kluczowych warunków powodzenia (Polska,
niektóre regiony Hiszpanii)
9
Poziom autonomii LGR
 Tworzenie
dodatkowych reguł np. kwalifikowalności
• np. zawężanie listy działań przewidzianych w rozporządzeniach
unijnych (Łotwa)
• szczegółowe listy kosztów kwalifikowalnych (np. Polska)
• dodatkowe wymogi, np. minimalna kwota projektu (Holandia)
 Utrudnianie
aktywnej postawy LGR
• ograniczanie możliwości wpływu LGR na kształt projektu po jego
złożeniu (np. poprawienia założeń projektu, rewizji kosztów,
zwiększenia udziału własnego - np. Estonia, Polska) – traktowanie
LGR jako organizatora konkursów na projekty, a nie realizatora
strategii lokalnej
• uniemożliwianie wsparcia pewnego typu beneficjentów (np. małych
inicjatyw w przypadku Holandii) poprzez wprowadzanie reguł
ograniczających autonomię LGR
10
Czemu służą sieci LGR
 Większość
krajów mających więcej niż 1 LGR stworzyło
sieci krajowe
 Podstawową rolą sieci jest doskonalenie funkcjonowania
LGR, poprzez na przykład:
• Organizację szkoleń, spotkań, wymiany doświadczeń
• Zbieranie i upowszechnianie dobrych praktyk i przykładów (z
danego kraju oraz z zagranicy)
• Działalność analityczna (np. analiza potrzeb LGR, stanu i barier
wdrażania)
• Pomoc w nawiązywaniu współpracy i realizacji wspólnych działań
 Inne
funkcje mogą obejmować:
• Neutralną płaszczyznę spotkania i dyskusji między LGR, IZ, IP itp.
• Reprezentowanie interesów LGR i środowisk lokalnych
 Konieczne
jest zapewnienie środków na podstawowe
funkcje sieci, a także wpływu LGR na jej funkcjonowanie
11
Dziękuję za uwagę!
FARNET Support Unit
38 rue de la Loi
B - 1040 Bruxelles
+32 2 613 26 53
www.farnet.eu
[email protected]
12