SCENARIUSZ zajec wyrownawczych TARGOWEK PAZDZIERNIK

Scenariusze zajęć wyrównawczych dla dzieci cudzoziemskich prowadzonych w Szkole Podstawowej
nr 58 w Warszawie przy ul. Mieszka I 7. Scenariusze zostały przygotowane w ramach realizacji projektu
Stowarzyszenia Vox Humana pt.'' Szkoła - początek integracji''. Projekt jest współfinansowany przez
Europejski Fundusz na Rzecz Uchodźców i Budżet Państwa.
Autor scenariuszy:
Marta Gzyra
Grupa docelowa:
Uczniowie klas I-II
Cele: Wspieranie nauki języka polskiego dla uczniów cudzoziemskich.
Interpunkcja
Interpunkcja – graficzny odpowiednik intonacji, rytmu i tempa mowy, akcentu wyrazowego i
zdaniowego. Stanowi ją zbiór znaków - we współczesnej polszczyźnie jest ich 10, inaczej zwanych znakami
przestankowymi, uzupełniających zapis literowy tekstu. Nie odpowiadają one ani fonemom języka mówionego,
ani leksemom. Znaki te pozwalają na odzwierciedlenie w tekście pisanym zależności składniowych między
członami wypowiedzenia lub między wypowiedzeniami, na wyodrębnienie, podkreślenie – ze względów
znaczeniowych lub emocjonalnych – pewnych wyrazów lub fragmentów tekstu, a także na ujednoznacznienie
tekstu pisanego. Jedną z ważniejszych funkcji znaków przestankowych jest zapewnienie tekstowi
jednoznaczności, np. w przypadku wypowiedzi „babcia Fatima i ja” i „babcia, Fatima i ja”. Ułatwiają one także
zrozumienie oraz wygłaszanie tekstu, sugerując przerwy między wypowiedziami, intonację, zawieszenie głosu,
etc.
Za pomocą znaków przestankowych oddaje się strukturę zapisanego wypowiedzenia. Większość
przepisów interpunkcyjnych w polszczyźnie ma charakter obligatoryjny – użycie bądź opuszczenie znaku w
konkretnym tekście jest obowiązkowe.
W języku polskim używane są następujące znaki przestankowe:
•kropka (.),
•przecinek (,),
•dwukropek (:),
•średnik (;),
•wykrzyknik (!),
• pytajnik (?),
•wielokropek (…),
• myślnik - reprezentowany przez półpauzę: – lub pauzę: —,
•nawiasy (zwykłe: ( ), kwadratowe: [ ], klamrowe: { } lub ostrokątne: ⟨ ⟨) oraz cudzysłów („ ” lub « »).
Ze względu na charakter można je podzielić na znaki:
•oddzielające (kropka, średnik, przecinek),
•prozodyczne (wielokropek, myślnik, pytajnik),
•emocji (wykrzyknik, wielokropek, myślnik, pytajnik),
•opuszczenia (wielokropek, myślnik),
•wyodrębniające (dwukropek, cudzysłów, nawias (otwierający i zamykający), para myślników lub przecinków).
Znaki przestankowe zapewniają jednoznaczność, ułatwiają zrozumienie oraz właściwie wygłoszenie
wypowiedzi pisemnych. Poszczególne znaki interpunkcyjne oprócz funkcji ogólnych posiadają funkcje
właściwe tylko dla siebie. Przecinek, średnik i kropka oddzielają w zdaniu sąsiadujące ze sobą człony. Kropka
jednocześnie służy też do zamykania wypowiedzenia. Dwukropek zapowiada wyliczenia przydatne, gdy
chcemy wyliczać przykładowo cechy jakiegoś człowieka, jak na przykład w zdaniu: Magomed jest: mądry,
silny, wysportowany, inteligentny itp. Wielokropek służy natomiast do przerywania zdania, a myślnik wskazuje
na opuszczenie części wypowiedzenia. Na ładunek emocjonalno -logiczny w wypowiedzi pisemnej wskazują
takie znaki interpunkcyjne jak: pytajnik, wykrzyknik, częściowo też pauza oraz wielokropek. Do cytowania
czyjejś wypowiedzi lub artykułu umieszczonego w jakimś źródle tekstowym służy z kolei cudzysłów.
Dzieci wykonują ćwiczenia dotyczące zasad interpunkcji:
1.Dzieci mają za zadanie podzielić wypowiedź na zdania, wstawić kropki, wielkie litery i przecinki.
Czeczeńska legenda o wilczycy:
kiedy bóg ukończył tworzenie świata dostrzegł że nie wszystko idzie zgodnie z jego planami szczególnie
zawiódł się na ludziach którzy nie postępowali tak jak tego oczekiwał łamali ustalone przez niego zasady i nie
wykazywali poprawy rozzłoszczony postanowił więc zniszczyć to co stworzył w tym celu zesłał na ziemię
potężną wichurę aby zmiotła wszystko z jej powierzchni wszystkie żywe stworzenia w wielkim popłochu
opuszczały swoje siedziby i tratując słabszych próbowały ratować się ucieczką sytuacja wyglądała jednak na
beznadziejną ludzie i zwierzęta ginęli nie było bowiem gdzie uciekać i gdzie schronić się przez niszczącym
huraganem spośród żywych stworzeń jedynie szara wilczyca nie uciekała lecz przeciwstawiała się wichurze
próbując własnym ciałem ochronić swoje szczenięta. bóg spostrzegłszy że ktoś mu się opiera nakazał
wiatrowi jeszcze silniej wiać wilczyca jednak nie poddawała się i jeszcze mocniej zapierając się pazurami
przeciwstawiała się huraganowi jej przykład podziałał mobilizująco na ludzi i inne zwierzęta które przystawały i
również podejmowały zmagania z wiatrem stwórca zobaczywszy taką determinację zrozumiał że dopóki
będzie istniał choć jeden dumny i niezależny wilk nie uda mu się zniszczyć ziemi doceniwszy odwagę wilka
("to stworzenie warte jest ocalenia i szacunku") bóg uciszył żywioł
2. Dzieci wstawiają w tekście przecinki.
•Nastał świt wróciliśmy do łodzi.
•Kiedy wyszliśmy z autokaru postanowiliśmy zwiedzić teren.
•Już wiem jak wygląda nasz wielki las.
•Muhammad robił co chciał.
•Niestety musieliśmy już wyjeżdżać.
•Zobaczyliśmy żarłoczne wilki były ogromne.
•Zeszłam niżej aż zobaczyłam światło.
•Gdy spojrzałam jakie ma kły odpłynęłam spanikowana.
3. Popraw interpunkcję (usuń zbędne przecinki, wstaw brakujące) w zamieszczonych poniżej wierszach.
Większość z nich zawiera także rozmaite inne błędy językowe.
Jan Brzechwa
Stonoga
mieszkała, stonoga pod biała
bo tak się jej podobało
raz przychodzi, liścik mały
do stonogi.
że proszona jest do białej
na pierogi
ucieszyło to; stonogę
więc ruszyła szybko w drogę
nim zdążyła? dojść do białej
nogi jej się poplątały
lewa z prawą, przednia z tylną
każdej nodze. bardzo pilno
szósta zdążyć chce? za siódmą
ale siódmej iść za trudno
no bo przed nią stoi ósma
która właśnie jakiś guz
chciała minąć jedenastą
poplątała? się z piętnastą
a ta znów z dwudziestą piątą
trzydziesta z dziewięćdziesiątą
a druga z czterdziestą-czwartą
choć wcale nie było warto
stanęła stonoga! wśród drogi
rozplątać chce sobie nogi
a. w białej stygną pierogi
rozplątała pierwszą drugą
z trzecią trwało bardzo długo
zanim doszła do, trzydziestej
zapomniała o; dwudziestej
przy czterdziestej już się krząta
no a gdzie jest? pięćdziesiąta
sześćdziesiątą nogę beszta
prędzej prędzej, a gdzie reszta
to wszystko tak długo trwało
że przez ten, czas całą białą
przemalowano na zielono
a do zielonej stonogi. nie proszono
Julian Tuwim
Spóźniony słowik
płacze pani, słowikowa w gniazdku na akacji
bo pan słowik? przed dziewiątą miał być na kolacji
tak się godzin wyznaczonych. pilnie zawsze trzyma
a już jest po jedenastej i słowika nie ma
wszystko stygnie. zupka z muszek; na wieczornej rosie
sześć komarów nadziewanych w konwaliowym sosie
motyl z rożna, przyprawiony gęstym cieniem z lasku
a na deser tort z wietrzyka, w księżycowym blasku
może mu się co, zdarzyło może go napadli
szare piórka oskubali srebrny głosik skradli
to przez zazdrość to skowronek, z bandą skowroniątek
piórka głupstwo. bo odrosną ale głos majątek
nagle zjawia się pan słowik? poświstuje skacze
gdzieś ty latał gdzieś ty fruwał! przecież ja tu płaczę
a pan słowik słodko ćwierka wybacz moje złoto
ale wieczór taki piękny ze! szedłem piechotą