„Platforma Moodle jako narzędzie do nauczania nie tylko

„Platforma Moodle jako narzędzie do nauczania nie tylko

Innowacja pedagogiczna
„Platforma Moodle
jako narzędzie do nauczania
nie tylko przedmiotów informatycznych
w Zespole Szkół im. Hipolita Cegielskiego
w Rogoźnie”
Przewodnik dla nauczycieli
Autor: Weronika Ewertowska
Rogoźno, wrzesień 2013
Spis treści
I.
Wstęp ......................................................................................................... 4
II. Dlaczego Moodle?...................................................................................... 8
III. Instalacja platformy e – learningowej Moodle........................................... 10
IV. Używanie platformy zdalnego nauczania Moodle. ................................... 29
1.
Informacje ogólne na temat budowy witryny. ........................................ 29
2.
Dodawanie użytkownika do systemu. ................................................... 32
3.
Uprawnienia użytkowników platformy Moodle....................................... 38
4.
Zmiana układu strony – tryby pracy w systemie Moodle. ...................... 43
5.
Zacznij nauczać – czyli jak tworzyć, zmieniać i usuwać kurs. ............... 45
V. Podsumowanie ......................................................................................... 84
VI. Informacje na temat dostępu Czytelnika do działającej platformy ............ 85
VII. Bibliografia ............................................................................................... 86
3
Wstęp
I.
W dzisiejszej szkole nauczyciele, aby udoskonalić i uatrakcyjnić proces
edukacyjny, coraz chętniej sięgają po różnorodne technologie informatyczne.
Najczęściej polega to na wyszukiwaniu informacji dostępnych na stronach
internetowych (dokumenty hipertekstowe, dokumenty w formacie .docx czy pdf) czy
też przygotowaniu i wyświetleniu prezentacji multimedialnej. Niekiedy nauczyciel
udostępnia takie materiały uczniom, np. do pobrania ze strony internetowej szkoły
czy wykorzystuje do porozumiewania się ze studentami mechanizm poczty
elektronicznej. I tu rodzi się pytanie: czy to jest e-learning?
Aby na nie odpowiedzieć należy zdefiniować często ostatnio używane „modne”
pojęcia: wirtualna edukacja, kształcenie on-line, nauczanie zdalne.1
Pan Zbigniew Giurko w swej publikacji2 na temat e – learningu w oparciu o
źródła3, do których dotarł podaje, iż już w roku 1700 w Stanach Zjednoczonych
pojawiło się w gazecie ogłoszenie o e–learningu i przez kolejne 300 lat edukacja na
odległość
rozwijała
się
od
kursów
korespondencyjnych,
poprzez
telewizję
edukacyjną, po multimedialne i interaktywne kursy wykorzystujące najnowsze
technologie.
Giurko słusznie stwierdza, iż edukacja na odległość opiera się w większym stopniu
na samokształceniu ucznia w oparciu o dostarczone przez nauczyciela materiały. To
właśnie uczeń w większym stopniu decyduje o przebiegu procesu kształcenia, a
nauczyciel pełni rolę dostarczyciela informacji i egzekutora efektów samodzielnej
pracy ucznia.
Nauka najczęściej polega na przyswajaniu wiedzy z materiałów dydaktycznych
podzielonych na moduły, składające się najczęściej tekstu uzupełnionego o ilustracje,
animację, dźwięk, testy itp. W „wieku informacji” (jak nazywane są dzisiejsze czasy),
dzięki możliwościom teleinformatycznym, proces dydaktyczny bywa wspomagany
konsultacjami z nauczycielem w postaci wideo lub telekonferencji, czatów, forum czy
po prostu przy wykorzystaniu poczty elektronicznej. W czasach dawniejszych
systemy wspomagające naukę na odległość miały charakter asynchroniczny - uczeń
miał dostęp do materiałów edukacyjnych, ale nie miał kontaktu z nauczycielem, jak to
1
http://www.informatyka.pwsz.kalisz.pl/?o-e-learningu,7
www.eschool.sonkis.pl/Elearning.pdf
3
Wirtualna Edukacja http://lttf.ieee.org/we/002.html - informacja z dnia 18.01.2008 r.
2
4
ma miejsce przy tradycyjnym sposobie nauczania. Szybsze łącza oraz komputery
sprawiły, że powstały rozwiązania synchroniczne, umożliwiające prowadzenie zajęć
na żywo na zasadzie tele lub wideokonferencji, wykorzystujące tzw. wirtualne tablice,
chaty itp.
Zatem jak zdefiniować e – learning? Wikipedia definiuje go jako „nauczanie z
wykorzystaniem sieci komputerowych i Internetu, (..) wspomaganie dydaktyki za
pomocą komputerów osobistych, CDROM-u i Internetu. Pozwala na ukończenie
kursu, szkolenia, a nawet studiów bez konieczności fizycznej obecności w sali
wykładowej. Doskonale uzupełnia również tradycyjny proces nauczania.”4 Jerzy
Markiewicz w swym artykule, opublikowanym w kwartalniku „Forum nauczycieli”, a
dostępnym na stronie Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli „WOM”5
stwierdza iż jest to „szeroki zakres aplikacji i procesów przekazywania wiedzy i
umiejętności z wykorzystaniem technologii komputerowych”6. Dalej autor publikacji
podaje, iż powyższe definicje pomijają najważniejszy aspekt jakim jest fakt, że e –
learning polega na uczeniu się. Po otrzymaniu materiałów z Internetu powinien uczeń
przestudiować je samodzielnie, a wszelkie zadania przekazywane przez enauczyciela należy wykonać w ściśle określonych terminach, przy czym warunkiem
przejścia do kolejnego etapu uczenia się jest zaliczenie poprzedniego.
Wikipedia podaje, iż: „coraz więcej tradycyjnych szkół wyższych, jak również
młodszych szkół wyższych online, oferuje przez Internet wybrane programy
dyplomowe na wielu poziomach i w wielu dziedzinach. Zazwyczaj studenci
zobowiązani
są
do
uczęszczania
na
zajęcia,
jednak
wiele
kursów
jest
udostępnianych wyłącznie online. Ponadto, coraz częściej uczelnie oferują
studentom wsparcie online np. w formie informacji i rejestracji w sieci, e-doradztwa,
sprzedaży podręczników przez Internet, stron samorządów czy gazet studenckich
online.
E-learning może również odnosić się do edukacyjnych stron internetowych,
udostępniających np. scenariusze lekcji, arkusze ćwiczeniowe, czy interaktywne
ćwiczenia dla dzieci. Pojęcie to jest również używane w biznesie w odniesieniu do
opłacalnych szkoleń online.”7
4
http://pl.wikipedia.org/wiki/E-learning
www.womkat.edu.pl/files/kwartalnik/12/markiewicz.doc
6
Kompendium wiedzy o sieciach, nr 5. Net World Akademia, 2003, s. 6.
7
http://pl.wikipedia.org/wiki/E-learning
5
5
Przeprowadzono wiele badań, w celu określenia skuteczności nauczania
online. Wyniki tych badań nie są jednoznaczne. Mimo wszystko, istnieje przekonanie
iż kursy online mają istotny wpływ na sukcesy uczniów.
Podstawowe elementy skutecznego kursu online, według Wikipedii, to:
 Jak w każdym środowisku nauczania, znajomość uczestników kursu.
 Tworzenie kursu na postawie jasno sprecyzowanych celów i zaznajomienie z
nimi studentów.
 Zwrócenie szczególnej uwagi na opracowanie graficzne kursu – wygląd nie
jest najważniejszy; układ graficzny kursu powinien ułatwiać nawigację i naukę;
trzeba też zwróć uwagę na realne możliwości studentów jak znajomość
obsługi komputera, a w przypadku zamieszczania plików audio, video lub
linków do stron internetowych również na ograniczenia sprzętowe.
 Zapewnienie ducha współpracy poprzez obowiązkowy podział zadań między
studentów i nauczycieli, umożliwienie konstruktywnej krytyki, odpowiednią
motywację i dostarczenie narzędzi, które pozwolą na dokonanie oceny w
odpowiednim czasie.
 Elastyczne środowisko nauki – dostosowane do indywidualnych potrzeb
studentów, ich zainteresowań oraz priorytetów, które nie mogą jednak stać się
celem samym w sobie; wiedza musi być udoskonalana w czasie rzeczywistym
i dostosowana do potrzeb edukacyjnych.
 Dostępność serwisu technicznego, aby szkolić i zapewniać stałe wsparcie
techniczne zarówno dla uczniów jak i nauczycieli.
 Zamieszczenie
linków
i
listy
zasobów,
umożliwiających
poszerzanie
podstawowego zakresu wiadomości.
 Stałe aktualizowanie informacji na stronach poświęconych szkoleniom online.
Wszystkie wyżej wspomniane cechy dobrego portalu zdalnego nauczania
posiada Modułowe Dynamiczne Zorientowane Obiektowo Środowisko Nauczania
MOODLE (Modular Object Oriented Distanse Learning Environment). Waldemar
Piotrkowski w swej prezentacji pt. „Zostań Moodlerem”8 definiuje go jako pakiet
programów przeznaczony do tworzenia kursów prowadzonych przez Internet.
8
www.spmoszczenica.iap.pl/s/moodle.pdf
6
Celem niniejszej pracy jest stworzenie swoistego przewodnika instalacji i obsługi
platformy Moodle dla nauczyciela w oparciu o konkretne przykłady wykorzystania.
7
II.
Dlaczego Moodle?
Grażyna
Bochenkiewicz
oraz
Maciej
Dawid
w
swej
publikacji9
w
Częstochowskim Biuletynie Oświatowym ze stycznia 2008 roku stwierdzają, że aby
sprostać nowym potrzebom osób uczących się tworzone są przez specjalistów
platformy e-learningowe czyli
systemy
informatyczne
o
wysokim
stopniu
interaktywności, posiadające narzędzia do realizacji procesu dydaktycznego. Mają
one
możliwość
przygotowywania,
gromadzenia
i
udostępniania
materiałów
dydaktycznych oraz pozwalają na moderowanie dyskusji, organizowanie pracy w
grupach oraz prowadzenie pełnej statystyki i kontroli procesu dydaktycznego.
Ilość dostępnych na rynku rozwiązań jest bardzo duża. Są wśród nich
zarówno aplikacje
rozważana
w
przeznaczeniem
komercyjne jak i darmowe. Na tym tle wysoko plasuje się,
niniejszej
jest
pracy,
nauczanie
platforma
przez
e-learningowa
Internet.
MOODLE,
Platforma
MOODLE
której
jest
oprogramowaniem typu Open Source, co oznacza, że jest udostępniana darmowo w
ramach publicznej licencji GNU GPL, a każdy użytkownik ma dostęp do pełnego
kodu źródłowego i może w nim dokonywać potrzebnych zmian, dopisać kolejną
funkcjonalność, a rezultaty udostępnić innym.
Platforma
MOODLE
została
stworzona
w
systemie Linux, w oparciu o
Apache, MySQL, oraz PHP. Ze względu na fakt, iż posiada prosty, efektywny,
przenośny
interfejs dla przeglądarek internetowych i właściwie w całości
obsługiwana jest poprzez przeglądarkę WWW, można
ją
uruchomić w różnych
systemach operacyjnych, m.in. Linux, MS Windows czy Apple Mac. Wikipedia10
podaje, iż pomysłodawcą
platformy
MOODLE
jest
Martin Dougiamas, ur.
1969 r., australijski pedagog i informatyk (Curtis University of Technology).
Rys. 1 Martin Dougiamas, twórca platformy Moodle
9
www.moodle.womczest.edu.pl/.../KSZTALCENIE_NA_ODLEGLOSC.pdf
http://en.wikipedia.org/wiki/Martin_Dougiamas
10
8
Z publikacji Bochenkiewicz i Dawida11 można wyczytać, że Dougiamas tworząc
Moodle kierował się filozofią pedagogiki społeczno – konstruktywistycznej, tj.
zakładał, iż uczenie polega na integracji nowych doświadczeń z już posiadaną
przez człowieka wiedzą. Rolą nauczyciela w tym procesie jest przede wszystkim
pomoc w samodzielnej nauce, wspieranie i motywowanie ucznia oraz formułowanie
pytań i problemów do rozwiązania. Uczniowie uczą się od nauczyciela, ale także
wzajemnie od siebie. Ważne jest założenie, że wiedza przyswajana jest
najefektywniej poprzez współpracę, konstruowanie czegoś w kontekście innych osób,
poprzez wymianę doświadczeń
(np.
wypowiedzi
na
forum
internetowym) i
otwarcie na poglądy innych.
W odpowiedzi na postawione pytanie: „dlaczego właśnie Moodle?” można stwierdzić,
iż platforma Moodle pozwala uczniowi jako aktywnemu podmiotowi, korzystać z
nowoczesnych źródeł nauki i samodzielnie budować własny system wiedzy,
współpracować
w oparciu o posiadaną już wiedzę, umiejętności oraz doświadczenie. Dodatkowymi
atutami są prostota obsługi oraz niezależność od platformy sprzętowej i systemowej.
11
www.moodle.womczest.edu.pl/.../KSZTALCENIE_NA_ODLEGLOSC.pdf
9
III.
Instalacja platformy e – learningowej Moodle.
Tytuł tego punktu brzmi dość groźnie, ale Czytelnik może być spokojny.
Czynności w nim opisane wykonuje tylko administrator, czyli osoba, która tworzy
dany portal, na przykład http://e-zsrogozno.eu . Zanim zacznie się instalację należy
pobrać pliki instalatora. Od czasu opublikowania wersji MOODLE 1.00 (2002 r.)
systematycznie pojawiają się aktualizacje. Najnowsza stabilna wersja to 2.0.3+.
Lista zmian w kolejnych wydaniach oraz pliki instalacyjne do pobrania, dla
konkretnego systemu operacyjnego, dostępne są na stronie http://modle.org.
Rys. 2 Strona pobierania plików instalatora
12
Po wybraniu wersji instalatora, w tym przypadku najnowszej, pojawia się okno zapisu
pobieranego pliku.
Rys. 3 Pobieranie instalatora platformy Moodle
12
http://download.moodle.org/windows/
10
Instalator skompresowany jest w formacie .zip, zatem konieczne jest zainstalowanie
na komputerze programu do dekompresji. W niniejszym opracowaniu rozpakowanie
pliku zostanie wykonane programem WinRar13.
Rys. 4. Wypakowywanie plików instalacyjnych
Po rozpakowaniu plików na dysku komputera należy przygotować środowisko
instalacji. We wstępie wspomniano, iż Moodle powstał na bazie systemu Linux w
oparciu w Apache, MySQL i PHP. Co oznaczają te terminy?
 Linux to nic innego jak system operacyjny, alternatywny do powszechnie
stosowanego systemu z rodziny MS Windows – pośrednik pomiędzy
użytkownikiem a sprzętem.
13
http://www.winrar.pl/winrar/pobierz
11
 Apache jest serwerem www, jak podaje Wikipedia14, najpowszechniej
stosowanym w Internecie. W roku 2007 udział Apache’a w rynkach serwerów
wynosił ponad 48%.
 MySQL15 to wolnodostępny system zarządzania relacyjnymi bazami danych.
Serwer
MySQL
dostępny
jest
dla
wszystkich
popularnych
platform
systemowych i różnorakich architektur procesorów. Jest dostępny także w
wersji źródłowej, co umożliwia skompilowanie go dla dowolnej innej platformy
(Linux, Windows, Solaris, FreeBSD, Mac OS X i inne).
 PHP16 czyli obiektowy, skryptowy język programowania zaprojektowany do
generowania stron internetowych w czasie rzeczywistym. PHP jest najczęściej
stosowany do tworzenia skryptów po stronie serwera WWW, ale może być on
również używany do przetwarzania danych z poziomu wiersza poleceń, a
nawet do pisania programów pracujących w trybie graficznym (np. za pomocą
biblioteki GTK+, używając rozszerzenia PHP-GTK).
Do instalacji Moodl’a niezbędne jest zatem dysponowanie serwerem z
zainstalowanym opisanym powyżej oprogramowaniem. Istnieje kilka wariantów
pozyskania przestrzeni serwerowej. Wybór odpowiedniego zależy od potrzeb
administratora, który instaluje platformę. Jedną z opcji jest wykupienie hostingu17 u
któregoś z dostawców usług internetowych (np. nazwa.pl, home.pl), ewentualnie
wybór jakiegoś bezpłatnego – mankamentem drugiej opcji jest umieszczanie przez
usługodawcę reklam i niejednokrotnie słabsza jakość świadczonych usług. Tak czy
inaczej serwery te muszą dysponować opisanym
wyżej oprogramowaniem
koniecznym do instalacji Moodle’a. Jeżeli, tak jak w przypadku niniejszego
opracowania, platforma instalowana jest na potrzebę uruchomienia na lokalnym
komputerze,
należy
w
systemie
Windows
zainstalować
całe
niezbędne
oprogramowanie.
Na szczęście istnieje duże uproszczenie – implementacja PHP wraz z serwerem
WWW Apache oraz serwerem baz danych MySQL określana jest jako platforma
AMP. Przykładem takich pakietów mogą być takie programy jak: Xampp (Lampp w
14
http://pl.wikipedia.org/wiki/Apache_%28serwer%29
http://pl.wikipedia.org/wiki/MySQL
16
http://pl.wikipedia.org/wiki/PHP
17
http://pl.wikipedia.org/wiki/Hosting
15
12
Linux), Krasnal czy Mowes Portable. W niniejszej pracy wykorzystany zostanie ten
trzeci czyli Mowes.
Pakiet Mowes Portable w wersji II dostępny jest na oficjalnej witrynie
http://www.chsoftware.net/en/mowes/mowesportable/mowes.htm. Na stronie głównej
możemy wyczytać, iż istotnie składa się on z oprogramowania, jakie jest niezbędne
do instalacji naszej platformy, ale nie tylko.
Rys. 5 Strona główna oficjalnej witryny z Mowes Portable
Mowes Portable II ma jeszcze dodatkowe atuty. Zestaw instalacyjny może być
wzbogacony o pakiety oprogramowania, które jest łączone z instalatorem. Wśród
dodatkowego oprogramowania znajduje się również Moodle, co oznacza, że nie
trzeba wrzucać ręcznie pobranego wcześniej instalatora tylko zostanie on
zintegrowany z plikami serwera. A, że w nazwie znajduje się słowo „portable” z ang.
„przenośny” oznacza to, że całość może zostać zainstalowana na przykład na
pendrive’ie. Jak się do tego zabrać?
Szukamy i klikamy na stronie odnośnik „download”, po czym zatwierdzamy wybór
opcji, która mówi mniej więcej tyle, że nie dysponujemy jeszcze plikami
instalacyjnymi i chcemy pobrać pełną wersję instalatora (rysunek poniżej). Druga
opcja pozwala no pobranie plików aktualizacyjnych pakietu.
13
Rys. 6 Wybór wersji oprogramowania.
W następnym kroku dokonuje się właściwy wybór składników pakietu. Za darmo
można wybrać co najwyżej dziesięć spośród wszystkich dostępnych. W poniższym
przykładzie ograniczono się do składników niezbędnych do stworzenia platformy
nauczania Moodle.
Rys. 7 Wybrane składniki instalatora: serwer oraz dodatkowy składnik Moodle
14
Po zatwierdzeniu wyboru oraz wykonaniu prostego działania matematycznego (co
ma na celu weryfikację, czy faktycznie człowiek generuje pobieranie, czy może jest to
działanie np. wirusa) pojawia się okienko pobierania spakowanego .zip’em pliku
instalatora mowes_portable.zip. Należy wskazać miejsce zapisu – pomimo, iż
platforma docelowo ma działać po wywołaniu z pendrive’a warto zapisać plik
tymczasowo na przykład na pulpicie. Dlaczego? Zapis i wypakowanie od razu na
pamięci flash będzie trwało nieporównywalnie dłużej niż rozpakowanie na dysku
twardym komputera i skopiowanie wypakowanego folderu na pendrive’a. Różnica
bierze się z ograniczonej prędkości przesyłania poprzez port USB – ale to już mógłby
być temat osobnego opracowania. Autorka niniejszego zapisuje na pulpicie.
Rys. 8 Zapisywanie pliku z instalatorem
Po pobraniu i wypakowaniu na pulpicie folder mowes_portable zostaje skopiowany
na pendrive’a. W zależności od wybranego oprogramowania może on mieć wielkość
około 30 MB, ale należy zadbać o wystarczającą ilość miejsca na pamięci
przenośnej, ponieważ w trakcie instalacji folder będzie się rozrastał i może osiągnąć
wielkość nawet 500 MB.
15
Rys. 9 Skopiowany na pendrive’a wypakowany folder mowes_portable
Następnie należy poszukać wewnątrz niego pliku wykonywalnego o nazwie
mowes.exe i uruchomić go. Po wybraniu najbardziej przyjaznego języka (w tym
przypadku jest to język angielski) i zatwierdzeniu zasad licencji na oprogramowanie,
oczom administratora ukaże się okno z listą pakietów do instalacji. Należy kliknąć
install i potwierdzić chęć instalacji.
Rys. 10 Proces instalacji Mowes Portable II
16
Proces instalacji może potrwać od kilku do kilkunastu minut, w zależności od ilości
wybranych podczas pobierania instalatora pakietów. W trakcie instalacji pojawia się
komunikat, który mówi, iż należy zapewnić aplikacji swobodne przejście poprzez
firewall’a zainstalowanego na komputerze.
Jeżeli wszystko przebiegło bez komplikacji, po instalacji uruchomią się serwery
Apache i Mysql o czym świadczy okienko jak na rysunku poniżej.
Rys. 11 Działające serwery Apache i Mysql
Wraz z serwerami otwiera się przeglądarka internetowa wyświetlając stronę
informacyjną o zainstalowanym pakiecie Mowes Portable II.
17
Rys. 12 Strona powitalna po instalacji pakietu
Zainstalowano niezbędne oprogramowanie, zatem jak uruchomić serwer po
ponownym włożeniu pamięci flash do portu USB i wreszcie jak włączyć platformę
edukacyjną Moodle?
Serwer uruchamia się tą samą aplikacją, którą startowano instalator Mowes – po
poprawnym uruchomieniu powinno oczom czytelnika pojawić się okienko z rysunku
11. Moodle natomiast wywołuje się w oknie przeglądarki internetowej, w polu adresu
wpisując adres http://127.0.0.1/moodle lub http://localhost18/moodle .Wywołanie
jednego z tych adresów spowoduje zadziałanie uruchomionego wraz z MoWes na
komputerze lokalnym serwera www czyli Apache’a, ze wskazaniem na folder, w
którym umieszczone są pliki omawianej w niniejszym opracowaniu platformy
zdalnego nauczania, zatem powinien uruchomić się Moodle.
18
http://pl.wikipedia.org/wiki/Localhost
18
Rys. 13 Działająca lokalnie platforma
Jest tylko jeden mały problem – ciężko jest dograć język polski do anglojęzycznej
wersji platformy zintegrowanej z Mowes. Z względu na tą komplikację dobrze jest
cofnąć się do momentu, w którym pobrano i rozpakowano polską wersję instalatora
Moodle (punkt Instalacja platformy e – learningowej Moodle).
Jako środowisko serwerowe warto wykorzystać Mowes Portable, ale portal
zainstalować nieco inaczej. Wykorzystując dowolny menedżer plików, w tym
przypadku Total Commander, należy utworzyć w folderze x:\mowes_portable\www (x
– oznacza literę dysku na którym jest Mowes) folder o nawie moodle. Rysunek
poniżej.
Rys. 14 Utworzenie folderu do instalacji ręcznej platformy w środowisku Mowes Portable
Następnie do utworzonego folderu należy skopiować zawartość folderu „moodle” z
paczki instalacyjnej pobranej ze strony http://moodle.org .
19
Rys. 15 Kopiowanie plików platformy na serwer
Teraz można wywołać platformę w przeglądarce http://localhost/moodle i jeśli
wszystko zostało dobrze wykonane powinno pojawić się okno z menu wyboru języka:
Rys. 16 Wybór języka do instalacji platformy
Po wyborze i zatwierdzeniu języka pojawia się komunikat o niepoprawnej konfiguracji
serwera
php
–
wyłączona
obsługa
biblioteki
cURL.
„Jest
to
biblioteka
programistyczna, napisana w języku C, z interfejsami dla ponad 30 innych języków,
która umożliwia wysyłanie zapytań http, w tym pobieranie z serwerów stron i plików,
a także wysyłanie treści formularzy. Ułatwia tworzenie aplikacji korzystających z
protokołu HTTP. Biblioteka cURL posiada ogromne możliwości, jej podstawowym
zastosowaniem jest tworzenie sprzęgów w złożonych systemach opartych o
technologie Webowe”19.
19
http://pl.wikipedia.org/wiki/CURL
20
Rys. 17 Niepowodzenie testu środowiska instalacji
Aby możliwa była dalsza instalacja należy przekonfigurować serwer php w Mowes.
Podpowiedź
można
znaleźć
na
forum
http://moodle.org/mod/forum/discuss.php?d=82592 . Cała sztuczka polega na
usunięciu znaku komentarza (średnik na początku wiersza) w odpowiedniej linii pliku
php.ini w folderze x:\mowes_portable\php5 (x – litera dysku) oraz skopiowaniu dwóch
plików libeay32.dll i ssleay32.dll z folderu php5 do folderu z Windows.
Rys. 18 Konfiguracja php.ini
21
Po skopiowaniu plików oraz usunięciu średnika z php.ini i restarcie serwera Mowes
Portable instalator przechodzi do następnego kroku. Jest nim ustalenie lokalizacji
folderów z plikami moodle’a. Na potrzebę niniejszej instalacji można pozostawić
proponowane parametry bez zmian.
Rys. 19 Ustalenie lokalizacji folderów z plikami platformy.
Następnym krokiem jest przygotowanie bazy danych pod instalację. Niestety
zainstalowany wcześniej pakiet Mowes Portable nie dysponuje programem PHP
MyAdmin, ale w prosty sposób można ten składnik doinstalować. W tym celu z
uruchamianej
wcześniej
strony
http://www.chsoftware.net/en/mowes
wystarczy
pobrać uaktualnienie pakietu w postaci pliku PHPMyAdmin.pck i wrzucić go do
folderu głównego Mowes Portable. Następnie należy zatrzymać serwer i uruchomić
go ponownie, a program po wykryciu pliku z rozszerzeniem .pck automatycznie
doinstaluje składnik po czym uruchomi serwery.
22
Rys. 20 Instalacja PHP MyAdmin
Po instalacji należy wywołać w przeglądarce adres http://localhost i kliknąć łącze
PHPMyAdmin. Pojawia się okno jak na rysunku poniżej:
Rys. 21 Okno programu PHPMyAdmin
23
Kolejnym krokiem jest utworzenie bazy danych o nazwie „moodle” oraz utworzenie
hasła dla użytkownika, którego wskażemy instalatorowi.
Rys. 22 Tworzenie bazy danych „moodle” m PHPMyAdmin
Teraz należy wpisać dane dostępowe do bazy w odpowiednie okienka instalatora.
Jeśli wszystkie dane zostały poprawnie wpisane pojawia się informacja o prawa
autorskich i żądanie ich zatwierdzenia w celu dalszej instalacji:
Rys. 23 Prawa autorskie Moodle
Następnym etapem jest kontrola serwera przez instalator – na czerwono instalator
zaznacza te parametry, które uniemożliwiają instalację, na żółto te które zaleca się
by były skonfigurowane inaczej.
24
Rys. 24 Kontrola serwera
Test na rysunku 24 wskazuje, że kodowanie znaków w bazie danych jest
nieodpowiednio skonfigurowane. Należy zatem poprawić błąd używając programu
PHPMyAdmin.
Rys. 25 Zmiana kodowanie języka w bazie moodle
25
Po zapisaniu zmian w bazie i odświeżeniu strony instalatora pojawia się wynik
ponownego
testu,
na
którym
widać,
iż
nie
ma
już
błędów krytycznych
uniemożliwiających instalację, jak na rysunku poniżej:
Rys. 26 Ponowny test serwera wypadł pomyślnie
Po kliknięciu „Kontynuuj” zaczyna się właściwy proces instalacji, czyli tworzenie tabel
i kopiowanie plików. Trwa to kilka minut, należy cierpliwie czekać.
Rys. 27 Instalacja Moodle
Po instalacji należy wprowadzić dane administratora, jak nazwa użytkownika, hasło
(zgodnie z zasadami haseł), e – mail i inne.
26
Rys. 28 Ustawienia konta administratora
Ostatnim krokiem instalacji jest wprowadzenie ustawień strony głównej.
Rys. 29 Ustawienia strony głównej Moodle.
Następnie pojawia się okno zainstalowanej i gotowej do pracy platformy Moodle.
27
Rys. 30 Działająca platforma z zainstalowanym językiem polskim
Procedury opisane od strony 15 niniejszego opracowania dotyczą każdej instalacji
ręcznej przeprowadzanej zarówno na lokalnym komputerze (Mowes Portable,
Xampp, Krasnal), jak również kiedy platforma instalowana jest na serwerze
dostępnym globalnie (nazwa.pl, home.pl i inne).
W tym miejscu wyczerpuje się zagadnienie instalacji pakietu e – learningowego.
Reasumując: aby zainstalować Moodle’a konieczne jest dysponowanie pakietem
serwerowym AMP oraz minimalną umiejętnością jego obsługi.
Dalsze działania związane są z administracją systemem, o czym mowa w punkcie
kolejnym.
28
IV.
Używanie platformy zdalnego nauczania Moodle.
1.
Informacje ogólne na temat budowy witryny.
Proces instalacji został ukończony, ale sam portal nie jest póki co
przygotowany do działania. Po wywołaniu domeny w przeglądarce otrzymuje
użytkownik okno z informacją o braku kursów, jak na rysunku poniżej.
Rys. 31 Okno „pustej” platformy Moodle dla niezalogowanego użytkownika
W trakcie instalacji utworzone zostało konto administratora wraz zaznaczeniem by
niemożliwa była samodzielna rejestracja. Należy więc zalogować się by móc
zarządzać. Po kliknięciu łącza „Zaloguj się” pojawia się formularz logowania, w który
należy wpisać dane administratora.
Rys. 32 Formularz logowania
29
Po zalogowaniu do systemu okno przeglądarki staje się bogatsze w treści.
Rys. 33 Okno Moodle po zalogowaniu
W zależności od wersji zainstalowanej platformy, okno może różnić się wyglądem –
w przypadku omawianym w niniejszej pracy, ze względu na ograniczenia serwera
nazwa.pl, dalsze czynności opisywane są w oparciu o wersję 1.9.12.
Okno zbudowane jest z czterech zasadniczych części. U góry znajduje się baner, w
miejscu którego można umieścić np. logo szkoły. Po lewej stronie znajduje się menu
„Administracja serwisu” umożliwiające konfigurowanie wszystkich ustawień platformy,
natomiast na prawa strona zawiera informację wprowadzoną przez administratora
(strona główna) oraz kalendarz.
Najistotniejszą częścią jest jednak ta po środku, zawierająca dostępne w serwisie
kursy (na rysunku 33 widać kurs „Technologia informacyjna podstawy”).
Komunikaty od serwera dla administratora.
Zarządzanie kontami, uwierzytelnianiem oraz zezwoleniami.
Tworzenie i edycja kursów, zapisy na kursy, ustawienia kursów oraz kopie zapasowe.
Zawiera oceny zdobyte przez kursanta oraz ustawienia skali ocen i inne.
Ustawienia lokalizacji i czasu serwera.
Pozwala zmienić ustawienia językowe,
edytować zainstalowany język oraz zmieni
Zarządzanie aktywnościami, blokami oraz filtrami.
Ustawienia bezpieczeństwa serwisu.
Zarządzanie wyglądem serwisu.
Rys. 34 Menu
Co działo się na stronie.
30
Ustawienia strony głównej.
Niezaznaczone przez autorkę elementy menu nie mają większego znaczenia w
kontekście tematu niniejszej pracy, pozwoliła sobie ona zatem na ich nie omawianie.
Niektóre ze wskazanych natomiast wymagają bliższego przedstawienia.
„Powiadomienia” - komunikaty od serwera dla administratora wymagają uwagi gdyż
dotyczą bezpieczeństwa pracy w witrynie i zabezpieczają przez jej poprawne
działanie. Może się pojawić np. informacja, iż należy wykonać skrypt cron.php20 albo,
że należy zmienić uprawnienia do jakiegoś folderu systemowego.
„Uwierzytelnianie” umożliwia ustawienie w jaki sposób witryna weryfikować będzie
użytkownika.
„Zezwolenia” – tu administrator może nadawać bądź odbierać uprawnienia danemu
użytkownikowi, albo dla konkretnego kursu, albo w obrębie całego serwisu. Może
również dowolnie zdefiniować role jakie mają być przypisywane.
„Aktywności” to elementy kursu. Aktywnością może być na przykład forum, na którym
użytkownik dyskutuje, materiały z których się uczy czy tez quizy, które rozwiązuje. 21
20
21
http://docs.moodle.org/20/en/Cron
http://cku1.waw.pl:81/moodle.pdf
31
2.
Dodawanie użytkownika do systemu.
Zanim platforma zacznie przynosić wymierne efekty nauczania, należy
stworzyć użytkowników, którzy będą z niej korzystać. Przypomnieć należy, iż w
trakcie instalacji pozostawiono bez zmian opcję zabraniającą samodzielnie się
rejestrować użytkownikom, także by zacząć nauczać należy utworzyć stosowne
konta. Proces tworzenia rozpoczyna się od wybrania z menu bocznego opcji
„Użytkownicy”.
Rys. 35 Wybranie z menu opcji dodawania użytkownika
Pojawi się formularz, w którym należy obowiązkowo wypełnić pola oznaczone na
czerwono.
Rys. 36 Formularz tworzenia konta użytkownika
32
Poza standardowymi informacjami jak login, e-mail czy miasto, Moodle wymaga by
zastosować silne hasło zgodnie z zasadą:

hasło nie krótsze niż 8 znaków

co najmniej jedna cyfra

co najmniej jedna mała litera

co najmniej jedna duża litera

co najmniej jeden znak niealfanumeryczny.
W polach nieobowiązkowych użytkownik może opisać siebie, wstawić zdjęcie do
profilu, napisać o swoich zainteresowaniach, podać swoje numery gg, AIM,
identyfikator Skype, stronę WWW i wiele innych.
Kiedy wszystkie, wymagane przez system i opcjonalne pola zostaną wypełnione,
pozostaje kliknąć „Zmień profil” u dołu ekranu. Jeśli wszystko przebiegło zgodnie z
planem pojawi się lista wszystkich użytkowników systemu. Tą samą stronę
otworzymy wybierając link „Przeglądaj listę użytkowników” dostępną w menu „Konta”.
Rys. 37 Lista użytkowników
Z poziomu tej strony administrator może przejść do profilu każdego z użytkowników,
może zmodyfikować każdy z profili oraz każdy z nich usunąć. Na rysunku poniżej
przedstawiono zawartość przykładowego profilu użytkownika Jan Nowak wraz ze
stronami, które wywołują poszczególne hiperłącza.
33
34
Rys. 38 Połączenia pomiędzy zakładkami i stronami użytkownika
Jak interpretować powyższy schemat? Przeglądanie zawartości konta użytkownika
odbywa poprzez wybór odpowiedniej zakładki. I tak, zakładka „Profil” powoduje
35
wyświetlenie informacji o pochodzeniu użytkownika, jego mailu, pierwszym
logowaniu i ostatniej aktywności. „Modyfikuj profil” powoduje wywołanie znanego już
Czytelnikowi formularza, którym tworzy się konta (z tą różnicą, że teraz jest już po
części wypełniony). Zakładka „Posty forum” wyświetla wszystkie posty danego
użytkownika na forach, na których się wypowiadał. „Blog” powoduje wyświetlenie
blogu użytkownika, a „Notatnik” uruchamia stronę z notatkami przez niego
utworzonymi. W „Raportach aktywności” może administrator znaleźć szczegółowe
informacje na temat wszystkich działań danego użytkownika w platformie, to znaczy:
w których kursach wziął udział (w jakich aktywnościach), ile razy się logował,
statystyki,
itp.
Ostatnia
zakładka
„Role”
powoduje
wyświetlenie
uprawnień
użytkownika, ale o nich mowa w następnym punkcie opracowania.
Rozważając menu „Konta” warto wspomnieć o ciekawej opcji, jaką jest
niewątpliwie „Wielokrotne akcje na użytkownikach”. W przypadku platformy
utworzonej na potrzebę edycji niniejszej pracy, nie wyda się ona zapewne
nieodzowna, niemniej jednak trzeba nadmienić, iż standardowo na platformach e –
learningowych zarejestrowanych mogą być setki, a nawet tysiące użytkowników.
Wysłanie maila o jednakowej treści do 100 osób wiązałoby się z nie lada zadaniem.
Moodle daje tutaj idealne rozwiązanie w postaci omawianej opcji.
Rys. 39 Wielokrotna akcja na użytkownikach
36
Jak to zrobić? Wystarczy spośród wszystkich użytkowników wybrać interesujące
Czytelnika konta, kliknąć „Dodaj do zaznaczenia”, w skutek czego pojawią się one w
okienku po prawej stronie (staną się zaznaczonymi użytkownikami). Później już tylko
z listy rozwijalnej wybiera się konkretną akcję, np. „Dodaj/wyślij wiadomość” i
zatwierdza klawiszem „Wykonaj”. Teraz pozostaje już tylko wpisać treść wiadomości i
zatwierdzić. System zada jeszcze pytanie czy na pewno chce użytkownik wykonać
operację na kilku kontach (rysunek poniżej):
Rys. 40 Potwierdzenie wielokrotnej akcji na użytkownikach
Po kliknięciu „Tak” wiadomość zostanie wysłana. Kiedy któryś z adresatów zaloguje
się do systemu, otrzyma informację o wiadomości w postaci wyskakującego okienka.
Rys. Dostarczona wiadomość
Uwaga! Należy zachować szczególną ostrożność zwłaszcza przy akcji wielokrotnego
usuwania kont.
37
3.
Uprawnienia użytkowników platformy Moodle.
W poprzednim punkcie opracowania dowiedział się Czytelnik w jaki sposób
może stworzyć konto użytkownika. Jakie ma on uprawnienia w systemie Moodle?
Dobrze jest to sprawdzić na konkretnym przykładzie. W tym celu stworzono konto
użytkownika Jan Kowalski z loginem „janek” i hasłem „P@ssw0rd”.
Po zalogowaniu na to konto widać od razu, iż strona wygląda odmiennie niż w
przypadku logowania na konto administratora (z rysunku 33).
Rys. 41 Okno systemu Moodle dla użytkownika bez praw administratora
Różnica między rysunkiem 33 i rysunkiem 41 polega na tym, iż na tym drugim
brakuje menu administracyjnego. To, co widzi Jan Kowalski po zalogowaniu to strona
główna platformy z dostępnymi w niej kursami. Nie ma on zatem możliwości
wprowadzania żadnych zmian w konfiguracji systemu.
Do nadawania uprawnień służy menu „Zezwolenia” (składnik menu „Użytkownicy”).
Rys. 42 Menu zezwolenia
„Zdefiniuj role” jest opcją pozwalająca na modyfikację uprawnień poszczególnych
grup kont (zwanych rolami). Zmiana ustawień domyślnych może spowodować błędy
w dostępie wszystkich użytkowników do zasobów platformy, włączając w to
administratora, zatem niewskazana jest ingerencja w te ustawienia osób nie
38
posiadających odpowiednich umiejętności. W związku z tym pomija autorka
opracowania szczegółowy opis tej funkcji.
„Przypisz role w obrębie całego serwisu” jest tą opcją, w której dokonuje się przydział
poszczególnych ról kontom. Jakie są te role?
Rys. 43 Definicja ról w systemie Moodle.
 Administratorzy mogą robić wszystko we wszystkich kursach w obrębie
serwisu – w przypadku omawianej platformy są nimi: Weronika Ewertowska
oraz Jan Nowak.
 Autorzy kursów mogą tworzyć nowe kursy i być w nich nauczycielami – tutaj
nie ma kont o takich uprawnieniach.
 Prowadzący mogą robić wszystko w kursie, np. zmieniać składowe czy
oceniać studentów – jedno konto Weronika Ewertowska.
 Nauczyciele bez praw edycji mogą uczyć w kursach i oceniać studentów, ale
nie mogą wprowadzać zmian edycyjnych – w przypadku tego serwisu dwa
konta mają takie uprawnienia.
 Studenci mają z zasady mniej uprawnień w kursach – czterech uczniów.
 Goście mają niewiele uprawnień i przeważnie nie mogą nigdzie nic wpisywać.
Wyświetlone w tabeli role są zarazem łączami do podstrony, która umożliwia
„wrzucanie” kont do poszczególnej grupy uprawnień. I tak, po kliknięciu w
Administrator pojawia się formularz dodawania kont do grupy administratorów.
39
Rys. 44 Formularz przypisywania praw użytkownikom
W zakładce „Przyznaj tę rolę” należy wybrać tą, która ma być nadana. Z prawej
strony zaznacza się konta i klawiszem „Dodaj” przenosi się je do „kontenera” danej
roli. Analogicznie odbiera się uprawnienia używając klawisza „Usuń” (po uprzednim
zaznaczeniu konta, tym razem po lewej stronie).
Należy pamiętać, że role przyznawane w ten sposób nadawane są użytkownikom w
całym serwisie, w tym na stronie głównej i wszystkich kursach. Jeżeli administrator
nie chce by użytkownik miał prawa edycji całego serwisu, a jedynie by mógł
administrować konkretnym kursem, dla każdego z nich można role nadawać osobno.
Warto to pokazać na przykładzie wspomnianego już Jana Kowalskiego. Administrator
w obrębie całego serwisu nadał mu uprawnienia studenta:
Rys. 45 Jan Kowalski z rolą studenta w obrębie całego serwisu
40
Może on wziąć udział w kursie, co znaczy przeglądać jego treści i rozwiązywać
zadania, nie może jednak dodawać tematów i modyfikować jego ustawień. Na
rysunku poniżej okno kursu „Technologia informacyjna podstawy” dla studenta Jan
Kowalski.
Rys. 46 Okna kursu dla studenta
Jeżeli administrator zechce by Kowalski zarządzał kursem „Technologia informacyjna
podstawy” to może mu przypisać role w obrębie danego kursu. Wystarczy, że
wejdzie administrator w kurs i z menu „Administracja” wybierze łącze „Przypisz role”.
Pojawi się tabela analogiczna do tej z rysunku 43 z tą różnicą, że teraz nadawane
role dotyczą wyłącznie danego kursu. Sposób nadawania uprawnień jest dokładnie
taki sam jak w przypadku całego serwisu. Po przypisaniu Kowalskiemu roli
administratora w kursie „Technologia informacyjna podstawy” tabela wyglądać może
jak na rysunku poniżej:
Rys. 47 Administratorzy kursu TI
Jeśli teraz Jan Kowalski zaloguje się do systemu i wejdzie do kursu TI, okno z
rysunku 46 wzbogaci się o menu administracyjne.
41
Rys. 48 Jan Kowalski administratorem kursu
Administrator systemu może być spokojny o bezpieczeństwo witryny, bo jedynie w
obrębie kursu Kowalski może wprowadzać wszelkie zmiany ustawień. A jak
edytować kurs dowie się Czytelnik w następnym punkcie.
42
4.
Zmiana układu strony – tryby pracy w systemie Moodle.
Moodle jest rodzajem dynamicznej strony www. Znaczy to, że użytkownik o
odpowiednich uprawnieniach (administrator) może dokonywać modyfikacji układu
elementów ją tworzących. Służy do tego „tryb edycji”. Uruchamia się go klawiszem o
tej samej nazwie.
Rys. 49 Klawisz uruchamiania trybu edycji
Po uruchomieniu tego trybu pracy obok poszczególnych elementów witryny pojawiają
się dodatkowe klawisze i listy rozwijalne służące do wprowadzania zmian.
Usuwanie elementu.
Przesunięcie w dół.
Przeniesienie elementu na
drugą stronę.
Ukrywanie elementu.
Przypisywanie ról.
Rys. 50 Klawisze trybu edycji
Po wprowadzeniu zmian układ witryny może być taki jak na rysunku poniżej – proszę
porównać z tym z rysunku 33 ze strony 26.
Rys. 51 Zmieniony układ witryny
43
Poszczególne
bloki
witryny
zarządzane
są
w
menu
„Bloki”.
Rys. 52 Menu „Bloki”.
Administrator wybiera z listy rozwijalnej składnik, który chce dodać do swojego
systemu, po czym używając klawiszy opisanych na rysunku 50 ustawia blok w
odpowiednim miejscu. Dla przykładu doda autorka blok „Wiadomości” na lewą stronę
oraz „Zalogowani użytkownicy” na prawą stronę witryny.
Rys. 53 Witryna z dodanymi blokami
44
5.
Zacznij nauczać – czyli jak tworzyć, zmieniać i usuwać kurs.
Potrafi już Czytelnik stworzyć konto użytkownika i nadać mu role w systemie.
Czas poznać sposób tworzenia kursów w systemie Moodle.
Tworzenie nowego kursu jest zadaniem administratora. Służy do tego menu „Kursy”.
Rys. 54 Menu kursy
Po wybraniu łącza „Dodaj/edytuj kursy” pojawia się strona z kategoriami kursów, na
której wybiera administrator grupę, do której należeć ma tworzony kurs albo tworzy
zupełnie nową.
Rys. 55 Kategorie kursów
Utworzenie nowej kategorii polega na wypełnieniu formularza jak na rysunku poniżej:
Rys. 56 Tworzenie kategorii kursu
45
W zależności od tego czy tworzona jest kategoria główna czy podkategoria
odpowiednią opcję wybiera się z listy rozwijalnej „Kategoria nadrzędna”.
Po zatwierdzeniu klawiszem „Utwórz kategorię” system przenosi administratora do
strony danej kategorii i z jej poziomu może on stworzyć nowy kurs w danej kategorii.
Rys. 57 Strona kategorii „Języki obce”.
Jeżeli tworzony kurs ma należeć do już istniejącej kategorii to na stronie pokazanej
na rysunku 55 należy wybrać nazwę kategorii, po czym na kolejnej stronie wybrać
opcję „Dodaj nowy kurs”.
Rys. 58 Strona kursów w kategorii „Inne”.
W skutek tego pojawi się formularz tworzenia kursu, który jak w przypadku tworzenia
użytkownika, posiada pola niezbędne zaznaczone na czerwono oraz pola
opcjonalne. Warto pamiętać, że nawet jeśli w trakcie tworzenia kursu nie wypełni się
wszystkich to zawsze można je uzupełnić w trybie edycji.
Formularz podzielony jest na bloki.
 Pierwszym z nich są parametry „Ogólne”. Tutaj wprowadza się pełną nazwę
oraz nazwa skróconą kursu. Opcjonalnie można wpisać streszczenie czyli
46
krótką informację na temat tworzonego kursu. W oknie „Format” można
ustawić czy kurs ma mieć układ tygodniowy, tematyczny czy na przykład
towarzyski. Następnie podaje się liczbę tygodni (tematów) i datę rozpoczęcia
kursu. Ustala się tu również maksymalny rozmiar nadsyłanego przez
uczestnika pliku, oraz to czy kurs ma być oceniany i czy ma pokazywać
raporty aktywności.
 Drugim blokiem są „Zapisy”. Tutaj ustawia się czy na dany kurs użytkownik
może sam się zapisywać, jaka będzie jego domyślna rola po zapisaniu, można
wyznaczyć okres w jakim można się zapisywać oraz okres uczestnictwa.
„Internal enrollment, czyli zapis wewnętrzny, jest najbardziej typową dla
Moodle metodą zapisów na kursy - każdy zarejestrowany uczestnik Moodle
ma prawo zapisać się na kurs znajdujący się na platformie. Prawo to można
ograniczyć definiując hasło dostępu do kursu lub ręcznie modyfikując listę
uczestników, o czym za chwilę. Zasadniczo jednak wychodzimy z założenia,
że wstępna weryfikacja uczestników odbywa się na etapie tworzenia kont w
Moodle, a gdy użytkownik już takie konto ma, to może dość swobodnie
korzystać z oferty dydaktycznej naszej platformy. Warto wiedzieć, że w razie
potrzeby można korzystać z innych metod zapisu, w szczególności takich,
które wymagają wniesienia opłaty za kurs (np. Paypal). Jeśli chcemy, by
47
wnoszenie opłat i weryfikacja odbywały się automatycznie, to musimy ustalić z
administratorem Moodle dostępność takiej metody zapisu (będzie wówczas
widoczna na liście możliwych metod obok Internal enrollment) i podać w
formularzu Moodle koszt kursu i walutę.”22
 Trzeci blok to „Zgłoszenie o wygaśnięciu powiadomienia”. Jeżeli w
poprzednim bloku ustawi administrator jakiś okres uczestnictwa to w tym bloku
może ustawić czy system ma powiadamiać uczestników kursu (studentów i
nauczycieli) o upływającym okresie trwania kursu.
 „Grupy” pozwala ustalić czy uczestnicy kursu będą dzieleni na grupy i czy te
grupy będą widoczne czy nie. Grupy można stworzyć na dwóch poziomach:
1. Poziom kursu
Jest to domyślne ustawienie dla wszystkich aktywności w ramach danego
kursu.
2. Poziom aktywności
Każda aktywność, która umożliwia grupową pracę pozwala określić tryb
pracy w grupach. Jeśli kurs wymusza pracę w grupach wówczas ten parametr
nie jest brany pod uwagę.
22
http://informatyka.wroc.pl/kursy/mod/page/view.php?id=166
48
 „Dostępność” to blok w którym ustala administrator czy kurs ma być dostępny
dla studentów czy nie.
 W bloku „Język” można ustawić język w jakim ma być kurs wyświetlany –
spośród zainstalowanych w systemie.
 Ostatnim blokiem jest „Role renaming” czyli pole, w którym można w obrębie
tworzonego kursu zmienić domyślne nazwy ról, np. z Administratora na
Władce itp.
Kiedy wszystkie bloki zostaną wypełnione całość zatwierdza się klawiszem „Zapisz
zmiany”. Następnym krokiem jest przypisanie ról w kursie w sposób opisany w
punkcie 3 rozdziału.
49
Rys. Nadawanie ról w kursie TI
Po kliknięciu na klawisz u dołu system uruchomi nowo utworzony kurs. W przypadku
niniejszego opracowania jest to kurs „Technologia informacyjna”.
Rys. 60 Okno kursu TI
Kurs jest, użytkownicy są, ale poza zalogowaniem nic nie mogą w nim zrobić. Nie ma
bowiem jeszcze czego się uczyć. Czas na wypełnienie kursu treściami. W tym celu
należy uruchomić „tryb edycji”.
50
Rys. 61 Tryb edycji kursu TI
W skutek tego, poza omówionymi w punkcie 4 niniejszego rozdziału funkcjami edycji
bloków, pojawią się funkcje edycji tematów, w postaci list rozwijalnych „Dodaj
zasób…” oraz „Dodaj składową…”.
„Zasób” to typowy materiał zamieszczony w kursie czyli plik zawierający
odpowiednie treści. Może być podpięty bezpośrednio w kursie lub udostępniony
przez adres URL. Zasoby, które Moodle pozwala zamieścić w kursie, można
podzielić na dwie grupy:
 materiały, które można tworzyć bezpośrednio w Moodle - do tej grupy zalicza
się etykietę, stronę tekstową i stronę html;
 materiały tworzone gdzie indziej i (ewentualnie) kopiowane do Moodle - w tej
grupie znajdą się link do pliku lub strony, katalog plików oraz pakiet IMS.
Podział ten nie jest bardzo rygorystyczny, bo materiały "tworzone w Moodle" można
samodzielnie stworzyć i przekopiować do Moodle. Jednak ostatecznie materiały z
pierwszej grupy muszą zostać wkopiowane na platformę i tam są przechowywane są to głównie materiały tekstowe. Materiały z drugiej grupy mogą zostać zapisane na
platformie, ale mogą być też udostępniane tylko w postaci linku do dokumentu - są to
pliki rozmaitego typu: filmy, nagrania, grafika, prezentacje, ale także pliki tekstowe.
Załączony zasób zazwyczaj jest widoczny w temacie kursu w postaci tytułu i linku
prowadzącego do pełnej treści - jedynie w przypadku etykiety widać od razu całą
zawartość. Dodatkowo, w zależności od typu materiału, tytuł może być poprzedzony
odpowiednią ikonką: pliku tekstowego lub html
, folderu
czy linku Internetowego
.
51
, pliku graficznego
, prezentacji
Aby dodać zasób należy z listy rozwijalnej „Dodaj zasób…” wybrać odpowiednią
opcję. Na ekranie pojawia się wówczas formularz dodawania zasobu. Może być on
różny dla różnych zasobów, ale pewne cechy (grupy opcji) ma wspólne dla
wszystkich bądź wielu zasobów. Autor opracowania na witrynie Wrocławskiego
Portalu Informatycznego23 zebrał cechy wspólne formularzy w następującą tabelę:
Cecha
Tytuł i streszczenie
Treść
Lokalizacja
Okno zasobu
Pokaż/ukryj
W jakim zasobie występuje
Parametry te podaje się dla wszystkich rodzajów zasobów,
oprócz etykiety. Tytuł zasobu widać na stronie kursu
(kliknięcie na niego pozwala otworzyć materiał). Tytuł wraz ze
streszczeniem widać na wykazie wszystkich zasobów
otwieranym przez opcję Zasoby w bloku Aktywności.
Streszczenie powinno być niedługim opisem informującym o
zawartości zasobu.
Pole to służy do wprowadzania treści materiału i występuje w
formularzach etykiety, dokumentu tekstowego i dokumentu
html. Do pola może być dołączony edytor WYSIWYG
ułatwiający edycję. Można także wprowadzać tekst w html lub
języku znaczników.
Pole to występuje w przypadku linków do plików lub stron
www, katalogu plików oraz pakietów IMS. W każdym z tych
przypadków należy wskazać miejsce, w którym znajduje się
zamieszczany zasób. W wyborze lokalizacji pomocne są
okienka wyboru pozwalające przeszukać zasoby Moodle,
komputera lub Internetu.
W przypadku zasobów, których treść może być wyświetlona w
przeglądarce, można podać, czy powinno to być w
oddzielnym oknie niż kurs i jakie powinny być parametry tego
okna. Atrybuty te są charakterystyczne dla wszystkich
zasobów oprócz etykiety, która zawsze jest wyświetlana w
oknie kursu, oraz katalogu plików.
W przypadku wszystkich zasobów, oprócz etykiety
stanowiącej opis tematu, można zasób ukryć lub pokazać
uczniom. Wybór takiej opcji w formularzu jest równoważny
ukrywaniu i pokazywaniu elementu za pomocą ikonek „oka”
bezpośrednio na stronie kursu.
Tabela 1 Wspólne cechy zasobów w Moodle
Najlepiej jednak pokazać to na przykładzie omawianego kursu TI. Należy zatem
stworzyć temat i nadać mu odpowiedni zasób.
Niech pierwszym tematem będzie „Historia komputerów”, a zasobem etykieta.
23
http://informatyka.wroc.pl/kursy/mod/page/view.php?id=324
52
Rys. 62 Wstawianie zasobu - etykieta
Należy wypełnić formularz i zatwierdzić:
Rys. 63 Etykieta formularz
W skutek tego okno kursu będzie wyglądało teraz następująco:
Rys. 64 Etykieta w pierwszym temacie kursu
Ale etykieta to tylko napis, zatem należy dodać kolejny zasób, tym razem „Stwórz
stronę tekstową”. Po wypełnieniu formularza treścią kurs wygląda już nieco bardziej
bogato.
Rys. 65 Dwa zasoby w temacie.
Kliknięcie na łącze „Historia komputerów – strona tekstowa” spowoduje otwarcie się
okna z treścią lekcji.
53
Rys. 66 Strona tekstowa w pierwszym temacie
Kolejnym tematem niech będzie „Sposoby przedstawiania informacji” z zasobem
„Stwórz stronę HTML”. Proces edycji strony www wymaga pewnych umiejętności,
niemniej jednak w przypadku tego zasobu tworzenie strony odbywa się w intuicyjnym
edytorze WYSIWYG i nie powinien przysporzyć większego kłopotu.
Rys. 67 Edytor WYSIWYG w zasobie Moodle
W tym przykładzie wybrano opcję uruchomienia w nowym oknie, w związku z czym
po wybraniu tego zasobu przez użytkownika wynik będzie taki jak na rysunku
poniżej:
54
Rys. 68 Nowe okno w skutek wywołania zasobu „Strona HTML”
Trzeci temat w kursie zostanie utworzony z wykorzystaniem zasobu „Link do pliku lub
strony”. W pierwszym oknie należy podać nazwę, klikniecie której wywoła dany plik
lub stronę, a następnie należy albo wpisać adres www albo kliknąć „Prześlij plik…” by
wskazać konkretny plik z dysku komputera. W pierwszym przypadku autorka
opracowania wybiera ten drugi wariant:
Rys. 69 Okno wyboru pliku do wstawienia
Na rysunku widać, iż dotychczas żaden plik nie został przesłany przez administratora
na serwer, w związku z tym ponownie wybrać należy łącze „Prześlij plik…”. Pojawi
55
się kolejne okno z informacją o maksymalnym rozmiarze pliku (taki jaki ustawiliśmy
tworząc kurs) oraz klawiszami „Przeglądaj…” oraz „Prześlij ten plik”. Ten pierwszy
służy do wskazania pliku na dysku komputera, a ten drugi do przesłania go na dysk
serwera. Okno w wybranym plikiem z dysku na rysunku poniżej:
Rys. 70 Wybór pliku do przesłania
Po przesłaniu pliku na serwer pojawi się on na liście plików do wstawienia w
tworzony zasób:
Rys. 71 Lista plików na serwerze do wykorzystania w kursie T.inf
Teraz wystarczy zaznaczyć plik i kliknąć „Wybierz”. W formularzu zasobu zaznaczyła
autorka to samo okno uruchomienia. Wynik działań:
Rys. 72 Link do pliku
56
Jeżeli wstawi się odnośnik do pliku, którego przeglądarka nie jest w stanie otworzyć,
zaproponuje ona użytkownikowi pobranie pliku na dysk twardy.
Działania prowadzące do wstawienia zasobu w postaci odnośnika do innej strony
www ograniczają się do wpisania w formularzu zasobu adresu, np.:
Rys. 73 Tworzenie linku do strony spoza serwisu
Podsumowując – trzeci temat wyczerpuje zagadnienie zasobu „Link do pliku lub
strony…” ponieważ zawiera wszystkie 3 możliwości, mianowicie:
 link do pliku otwieranego przez przeglądarkę,
 link do pliku nie otwieranego przez przeglądarkę,
 link do strona poza serwisem.
Rys. 73 Linki w temacie trzecim
W czwartym temacie pokaże autorka zasób „Wyświetl katalog plików”. Pozwala on
na pobieranie przez użytkowników plików z folderu, który udostępni im administrator.
Domyślnie w trakcie edycji formularza zasobu system wskazuje folder główny kursu.
W nim jednak znajdują się pliki wcześniej przesłane w trakcie tworzenia zasobów dla
tematu trzeciego. Dobrze jest na przykład utworzyć ręcznie folder z plikami do
danego tematu i tylko ten folder udostępnić. Jak się do tego zabrać? Z menu
Administracja wewnątrz kursu wybrać należy łącze „Pliki”.
57
Rys. 74 Menu Administracja w kursie T.inf
Spowoduje to wywołanie okna jakie pokazano na rysunku 71. Tam należy utworzyć
folder dotyczący tematu (w tym wypadku Algorytmy) i następnie wejść do niego. Na
rysunku poniżej pokazano ścieżkę dostępu świadczącą o tym iż użytkownik jest
wewnątrz utworzonego folderu.
Rys. 75 Zawartość folderu Algorytmy.
Teraz już tylko pozostaje przygotować odpowiednie pliki do wysłania do utworzonego
katalogu i wykorzystując procedurę pokazaną na rysunkach 69 – 71. Po poprawnym
wykonaniu czynności zawartość folderu Algorytmy mogłaby wyglądać jak na rysunku
poniżej:
58
Rys. 76 Pliki w folderze Algorytmy
Jeżeli przygotowano już odpowiedni folder można wskazać go w trakcie tworzenia
zasobu dla tematu czwartego:
Rys. 77 Wybór folderu
Po zatwierdzeniu w miejscu tematu czwartego pojawi się folder z plikami do pobrania
przez uczestników kursu.
Rys. 78 Czwarty temat z zasobem „Katalog plików”
59
Po kliknięciu na łącze pojawi się okno umożliwiające ich pobranie.
Rys. 79 Zawartość udostępnionego katalogu plików
Ostatnim zasobem jest „Dodaj pakiet IMS” i zostanie opisany na podstawie tematu
piątego kursu.
Wydawcą
tego
standardu
e
–
learning’owego
jest
„Global
Consortium
(http://www.imsproject.org), organizacja non-profit. W związku z tym, korzyści z
członkostwa należne są jedynie zarejestrowanym na stronie WWW członkom, którzy
mogą np. głosować w różnych kwestiach. IMS powstało w ramach konsorcjum
instytucji edukacyjnych, firm produkujących oprogramowanie oraz wydawców, które
postawiło sobie za cel specyfikację zarówno środowiska, jak i nauczanych treści w
kształceniu rozproszonym tak, aby umożliwić skuteczną współpracę wielu twórców.
Cel tyleż szlachetny, co ogólny. W praktyce specyfikacja proponowana przez IMS
oznacza opisy grup możliwych obiektów (np. obiekt "dane osobowe", "dane grupy"
itd.) oraz reguły tworzenia powiązań pomiędzy obiektami. Wskazuje się tu również na
konieczność jednolitego opisu danych w obiektach, jak i samych obiektów, podając
za przykład takie pojęcia, jak: stopień i ocena, które nie tylko mogą się różnić nazwą,
ale i sposobem zapisu (słowo lub liczba). IMS generuje wskazówki, przewodniki,
które są zintegrowane z wciąż ewoluującymi wersjami SCORM do praktycznej
implementacji.”24
„Załączenie w kursie pakietu IMS polega na skopiowaniu do Moodle pliku
zawierającego materiał dydaktyczny zapisany w odpowiednim formacie, służącym do
przenoszenia materiałów pomiędzy platformami. Skopiowany plik należy rozpakować
i udostępnić w postaci linku na stronie kursu.”25 Do przygotowania pakietu należy
użyć odpowiedniego oprogramowania w standardzie WEB 2.0. Przykładem aplikacji
24
25
http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/19/id/406
http://informatyka.wroc.pl/kursy/mod/page/view.php?id=324
60
generującej pakiet jest program eXe – informacje o nim może Czytelnik znaleźć na
stronie http://www.enauczanie.com/authoring/exe . Po przygotowaniu pakietu można
przystąpić do wstawiania w temat piąty zasobu. Formularz wypełnia się analogicznie
do tego, który wykorzystywało się do wstawiania łącza do pliku. Po przesłaniu
spakowanego .zip’em pliku na serwer można go wybrać z listy plików.
Rys. 80 Pakiet IMS do wyboru
Po wyborze pliku i zatwierdzeniu ustawień zasobu na liście pojawia się nowy temat.
Rys. 81 Wszystkie rodzaje zasobów
Pierwsze uruchomienie tematu z pakietem IMS spowoduje wywołanie zapytania o
rozwinięcie pakietu.
61
Rys. 82 Zapytanie o rozwinięcie pakietu
Kliknięcie „rozwiń” spowoduje przygotowanie pakietu do użycia.
Rys. 83 Działający pakiet IMS.
Drugim rodzajem list rozwijalnych dostępnych w trybie edycji kursu są listy
„Dodaj składową…”. Są to zasoby interaktywne czyli takie, które pozwalają uczniom
na współpracę z nauczycielem, systemem lub innymi uczniami.
Rys. 84 Dodaj składową
62
 Ankiety w Moodle’u zawierają pytania dotyczące podejścia uczniów do nauki
oraz opinii towarzyszących korzystaniu z kursu. Moodle zawiera pięć rodzajów
wbudowanych ankiet, podzielonych na 3 typy, jak na rysunku poniżej:
Rys. 85 Rodzaje ankiet
1. COLLES - w tej kategorii znajdują się trzy rodzaje ankiet z których każda
składa
się
z 24
pytań.
Ankiety
te
badają:
zgodność
kursu z
zainteresowaniami ucznia; stopień interaktywności kursu; stopień w jakim
uczeń uzyskał pomoc od innych uczniów; stopień w jakim nauczyciel i inni
uczniowie prawidłowo zrozumieli interakcję z uczniem.
Rys. 86 Fragment ankiety COLLES
2. ATTLS - składa
się
z 20
pytań
dotyczących
stylu
uczenia
się,
dyskutowania czy myślenia. Ankieta jest przydatna w celu oceny ogólnej
postawy uczniów, a nie odbioru i satysfakcji z kursu.
63
Rys. 87 Fragment ankiety ATTLS
3. Zdarzenia krytyczne - ankieta bada odczucia uczniów związane z ostatnimi
zdarzeniami w kursie.
Rys. 88 Ankieta zdarzenia krytyczne
Aby wstawić ankietę, po wybraniu z listy rozwijalnej składowej, administrator musi
wprowadzić jej nazwę, dokonać wyboru rodzaju ankiety oraz ewentualnie wpisać
krótkie streszczenie. Formularz na rysunku poniżej:
64
Rys. 89 Formularz tworzenia ankiety
Na potrzebę pokazania różnic wstawiła autorka wszystkie 3 rodzaje ankiety do
pierwszego tematu w kursie „Technologia informacyjna”:
Rys. 90 Trzy rodzaje ankiet w temacie pierwszym
 Czat służy do komunikacji wielu osób w tzw. pokojach. Po dodaniu pokoju
rozmów do kursu każdy uczeń zapisany na kurs może wejść do niego w
dowolnym momencie. Istnieją dwa rodzaje rozmowy - prywatna, której
przebieg
mogą śledzić tylko dwie osoby, oraz publiczna, dostępna dla
wszystkich zalogowanych użytkowników kursu. Dostępne są również graficzne
emotikony, stworzone dla ułatwienia ekspresji emocji. Element ten można
wykorzystać np. kiedy uczniowie mają wykonać wspólną pracę (np. w
grupie). Wówczas kanał komunikacji jakim jest czat może okazać się bardzo
przydatny.
Tworzenie czatu wymaga wypełnienia formularza jak na rysunku poniżej:
65
Rys. 91 Formularz tworzenia czatu
W temacie drugim kursu utworzono czatroom:
Rys. 92 Czat w temacie drugim
Kiedy wybierze uczestnik kursu łącze „Czat dla tematu drugiego” i potwierdzi
chęć jego uruchomienia pojawi się okno czatu, na którym można porozmawiać
„na żywo”.
66
Rys. 93 Działający czat
 Ćwiczenie do samooceny jest prostym a dającym duże możliwości zadaniem.
W tym ćwiczeniu nauczyciel zadaje studentom praktyczną pracę do
wykonania. Może być to esej, raport, przygotowanie prezentacji czy arkusza
kalkulacyjnego. Po wykonaniu ćwiczenia, student musi ocenić swoją własną
pracę. Po przesłaniu pracy i samooceny, nauczyciel ocenia zarówno pracę jak
i jej ocenę dokonaną przez studenta. Nauczyciel może poprosić studenta o
ponowne przesłanie ulepszonej już pracy.
Po wybraniu tego składnika musi administrator wypełnić formularz:
67
Rys. 94 Formularz tworzenia ćwiczenia do samooceny
Po wypełnieniu formularza musi jeszcze administrator ustalić skalę w jakiej
student będzie oceniał efekt swojej pracy. W temacie drugim kursu wstawiono
przykładowe zadanie.
Rys. 95 Składowe tematu drugiego
 Forum dyskusyjne to forma grup dyskusyjnych, która służy do wymiany
informacji i poglądów między osobami zapisanymi do kursu. Moduł ten daje
duże możliwości.
Dobrze
prowadzone
forum
może
stymulować
przemyślenia, motywować uczniów do zaangażowania się w kurs.
Po wypełnieniu formularza z rysunku poniżej można zacząć wpisywać posty.
68
Rys. 96 Formularz tworzenia forum
W temacie 3 kursu wstawiono przykładowe forum dyskusyjne.
Rys. 97 Forum w trzecim temacie kursu
Po kliknięciu „Wypowiedz się na forum” pojawia się okno, w którym można
dodawać nowy temat bądź wprowadzić post do tematu już istniejącego. Warto
pamiętać o tym, że po wpisaniu swojego postu ma użytkownik 30 minut na
jego edycję lub usunięcie.
69
Rys. 98 Działające forum
 Głosowanie
pozwala
na
stworzenie
pytania
oraz
predefiniowanych
odpowiedzi. W trakcie wypełniania formularza administrator formułuje pytanie,
możliwe odpowiedzi do wyboru, okres w jakim głosowanie jest dostępne dla
studenta, opcje wyświetlania na stronie, sposób pokazania wyników
studentom i inne.
Rys. 99 Fragment formularza tworzenia głosowania
W omawianym kursie „Technologia informacyjna” utworzono głosowanie w
temacie trzecim.
70
Rys. 100 Głosowanie w temacie trzecim
Po uruchomieniu głosowania pojawia się strona internetowa z pytaniem i
możliwymi odpowiedziami oraz (w zależności od ustawień) dotychczasowe
wyniki.
Rys. 101 Uruchomione głosowanie
Po
wybraniu
opcji
„Przejrzyj
odpowiedzi”
może
administrator
kursu
przeanalizować wszystkie jaki padły i w oparciu o wyniki dokonać na przykład
modyfikacji sposobu realizacji materiału (jeżeli głosowanie wykazałoby niską
efektywność nauczania). Ponadto system umożliwia pobranie raportu w
postaci arkusza kalkulacyjnego lub pliku tekstowego, na przykład w celu
dalszej analizy (czy stworzenia jakiegoś opracowania).
Rys. 102 Odpowiedzi w głosowaniu
71
 Lekcja jest jednym z bardziej złożonych elementów systemu Moodle, dającym
bardzo
duże
możliwości.
Składa
się
ze
stron
internetowych,
które
przedstawiają użyteczne informacje i pytania. Lekcja Moodle łączy w sobie
cechy prezentowania informacji i oceniania użytkowników. Są elastyczne jak
strony internetowe, interaktywne jak quizy i mają możliwość rozgałęziania się.
Lekcje składają się za stron internetowych. Zazwyczaj lekcja zawiera część
informacji i pytanie na temat materiału, który uczeń dopiero przeglądał.
Pytanie jest wykorzystywane do sprawdzenia czy uczeń zrozumiał temat.
Jeżeli tak, jest przenoszony do kolejnego zagadnienia. Jeżeli nie, to zostaje
przeniesiony do
poprzedniej
strony lub
pozostaje
na
obecnej
albo
przenoszony jest do zupełnie innej strony stanowiącej uzupełnienie materiału.
Do każdej odpowiedzi pytania nauczyciel może stworzyć informację zwrotną
dla ucznia. Informacja ta może mieć bardzo różny charakter: może być
uzupełnieniem informacji zawartej w treści lekcji lub po prostu informacją o
rodzaju odpowiedzi dobra/zła. Uczeń może zostać też zapytany czy
jest
zainteresowany nauką następnego zagadnienia lub jakie zagadnienie chciałby
zobaczyć w następnej kolejności itp. Strona lekcji może też zawierać na końcu
przycisk „kontynuuj”, który pozwala przejść do kolejnej strony lekcji. Strona
lekcji może zawierać też kilka odnośników do tematów stanowiących
rozgałęzienie bieżącej lekcji. Ścieżek i rozgałęzień lekcji nauczyciel może
tworzyć dowolną ilość.
W czasie tworzenia lekcji pojawia się wiele opcji, które należy ustawić zanim
utworzy się jakąkolwiek stronę w lekcji. Jeśli nie ma się pewności jakie
ustawienia będą odpowiednie na początek można spróbować wybrać dowolne
lub pozostawić domyśle. Zawsze można wrócić do tej strony i zmienić
ustawienia. Należy też pamiętać o jednej z dużych cech Moodle’a, jaką jest
prostota eksperymentowania z różnymi ustawieniami. Warto śmiało z tego
korzystać i poznawać zastosowanie poszczególnych opcji.
72
Rys. 103 Fragment formularza dodawania lekcji
Po zapisaniu ustawień lekcji należy stworzyć pierwsze pytanie lub
zaimportować z systemu zewnętrznego.
Rys. 104 Lekcja w temacie czwartym kursu
Aby zaimportować dane do lekcji musi administrator ją uruchomić (tutaj
łączem „Algorytmy lekcja”) i wybrać z na uruchomionej stronie jedną z
dostępnych opcji.
Rys. 105 Strona przygotowania lekcji
73
Dla przykładu wprowadzony zostanie do lekcji plik typu WebCT utworzony
programem Hot Potatoes26. Należy kliknąć „Zaimportuj pytania” po czy z listy
rozwijalnej dokonać wyboru rodzaju pliku, który będzie importowany:
Rys. 106 Import pliku WebCT do lekcji
Po zatwierdzeniu importowanych pytań na stronie lekcji pojawiają się pytania:
Rys. 107 Zaimportowane pytania do lekcji
W następnym kroku, używając łącza „Edytuj”, może administrator dokonać
modyfikacji poszczególnych pytań, wstawić dodatkowe pytania, wstawić treść
lekcji w postaci eseju i inne.
26
http://www.partnerstwodlaprzyszlosci.edu.pl/chemia/Lists/Aktualnoci/DispForm1.aspx?List=d
77fc59a-cec3-4a84-9174-83289318c3dc&ID=25
74
Rys. 108 Strona edycji lekcji
 Quiz umożliwia prowadzącemu tworzenie i zadawanie testów składających się
z pytań wielokrotnego wyboru, pytań typu prawda/fałsz, oraz pytań
wymagających udzielenia krótkich odpowiedzi. Pytania te, uporządkowane
według kategorii, przechowywane są w bazie danych i mogą być ponownie
wykorzystywane w ramach danego kursu lub nawet przenoszone do innego
kursu. Quizy mogą dopuszczać wielokrotne próby znalezienia rozwiązania.
Każda próba jest automatycznie sprawdzana i prowadzący może decydować,
czy przedstawić swój komentarz czy też udostępnić poprawne odpowiedzi.
Moduł ten oferuje narzędzia umożliwiające wystawianie ocen.
Tworzenie quizu odbywa się poprzez wypełnienie formularza po wybraniu
łącza „Quiz” z listy rozwijalnej.
Rys. 109 Fragment formularza tworzenia quizu
75
Wypełniając go administrator ustala między innymi czas dostępności quizu dla
uczestników kursu, liczbę podejść, sposób oceniania, opcje przeglądu,
informację zwrotną i inne. Po zatwierdzeniu pojawia się w kursie quiz.
Rys. 110 Quiz w temacie czwartym kursu
Po uruchomieniu nowo utworzonego quizu pojawia się strona z informacją, iż
nie dodano jeszcze żadnego pytania i że można to teraz zrobić.
Rys. 111 „Pusty” quiz
W tym celu z listy rozwijalnej „Utwórz nowe pytanie” wybrać należy jedną z
dostępnych opcji – na potrzebę pokazu utworzony zostanie quiz „Wielokrotny
wybór”. Należy wypełnić kolejny formularz podając nazwę pytania i jego treść,
domyślną ocenę, mnożnik kary. Następnie trzeba ustalić czy to quiz
wielokrotnego wyboru, format numerowania odpowiedzi i naturalnie możliwe
odpowiedzi. Na końcu można sformułować odpowiedzi zwrotne dla dobrej i
złej odpowiedzi. Po zatwierdzeniu utworzone pytanie pojawi się bazie pytań:
76
Rys. 112 Pytanie pierwsze w bazie pytań
W analogiczny można utworzyć następne pytanie, po czym używając klawisza
„Dodaj do quizu” można wypełnić nimi tworzony quiz.
Rys. 113 Pytania dodane do quizu
Kiedy zakończy się edycję quizu można go uruchomić i odpowiedzieć na
pytania.
77
Rys. 114 Działający quiz
 Quizy Hot Potatoes umożliwia import utworzonych we wspomnianym
wcześniej programie Hot Potatoes. Robi się to poprzez formularz jak na
rysunku poniżej:
Rys. 115 Fragment formularza dodawania quizu Hot Potatoes
Najlepiej jest stworzyć quiz i wypełniając formularz wskazać plik z
rozszerzeniem .jqz na dysku komputera.
78
Po poprawnym wypełnieniu formularza w temacie piątym kursu pojawia się
quiz stworzony w zewnętrznym programie.
Rys. 116 Quiz Hot Potatoes w temacie piątym
Działający quiz przedstawia rysunek poniżej:
Rys. 117 Działający quiz
 Scorm27 podobnie jak poprzedni składnik opiera się na imporcie danych z
zewnątrz, tym razem paczki plików w formacie .zip, do wygenerowania której
można użyć programu Hot Potatoes.
Rys. 118 Fragment formularza tworzenia SCORM
27
http://pl.wikipedia.org/wiki/SCORM
79
Przykładowy SCORM dodano w temacie piątym kursu „Technologia
informacyjna”.
Rys. 119 SCORM w temacie piątym kursu
 Słownik pojęć jak nazwa wskazuje umożliwia stworzenie strony pełniącej rolę
słownika. Tworzy się go używając formularza jak na rysunku poniżej:
Rys. 120 Fragment formularza do tworzenia słownika
Po zatwierdzeniu danych wpisanych w formularz słownik pojawia się w kursie.
Dla przykładu utworzono słownik ponad tematami lekcji w kursie.
Rys. 121 Słownik pojęć w kursie
Po wybraniu łącza „Słownik pojęć” pojawia się strona w której można wpisać
słowo by znaleźć jego definicję, a administrator może w nim dopisywać
definicje.
80
Rys. 122 Działający słownik pojęć
 Wiki jest platformą do grupowego tworzenia dokumentów w prostym języku
zapisu przy użyciu przeglądarki internetowej. "Wiki wiki" w języku Hawajskim
oznacza
"super szybki".
Nazwa
dobrze
oddaje
szybkość tworzenia,
zmieniania, poprawiania i aktualizowania dokuementów za pomocą tego
modułu. Zasada jest taka, że wszyscy mający prawo edycji mogą wprowadzać
dowolne zmiany w dokumentach składających się na serwer wiki, ale zmiany
te są odwracalne. Wszyscy, którzy mają dostęp do serwera wiki mogą czytać
zawarte w nim pliki. Moduł ma opcje ograniczania czytania i edycji.
Wstawienie Wiki ogranicza się do wypełnienia prostego formularza. Po
poprawnym wypełnieniu formularza pojawia się moduł w kursie – w przypadku
omawianego kursu w temacie piątym.
Rys. 123 Wiki w temacie piątym
Poza omówionymi powyżej składnikami Moodle w rozwijalnym menu „Dodaj
składową…” dostępne są też zadania. Utworzenie zadania powoduje automatyczne
przeniesienie do strony edycji.
81
Rys. 124 Formularz dodawania nowego zadania
Pole „Nazwa zadania” pojawia się na stronie kursu, a opis pojawia się po
uruchomieniu danego zadania. Powinien on zawierać dokładny opis wraz z
instrukcjami przesyłania plików.
Moodle udostępnia cztery rodzaje plików:
a) „Zaawansowane ładownie plików” to funkcja podobna do znanej już
Czytelnikowi „prześlij plik”, ale wyposażona w więcej opcji określających
możliwość wysyłania pliku. Nauczyciel może miedzy innymi określić ile wersji
roboczych może wysłać uczeń. Uczeń może podmieniać istniejący plik
nieoznaczony jako wersja ostateczna. Uczniowie mają możliwość przesyłania
uwag wraz z plikiem. Opcja włączona w temacie pierwszym kursu.
b) „tekst online” umożliwia stworzenie strony online wraz ze wszystkimi
elementami dostępnymi dla stron html. Opcja włączona w temacie drugim.
c) „Prześlij plik” wymaga od ucznia aby przesłał jeden plik online. Opcja
włączona w temacie trzecim.
d) „Zadanie offline” to zadanie które uczeń wykonuje poza systemem (np.
wywiad). Zadanie powinno być przygotowane w wersji do druku by mógł on
instrukcje zabrać od komputera ze sobą. Opcja włączona w temacie
czwartym.
82
Na rysunku poniżej kurs „Technologia informacyjna” wraz z wszystkimi elementami
omówionymi w rozdziale „Używanie platformy zdalnego nauczania Moodle”.
Rys. 125 Kurs wraz ze wszystkimi opisanymi w opracowaniu składowymi
83
V.
Podsumowanie
Opracowanie
powstało
w
celu
przedstawienia
możliwości
systemu
e – learningowego Moodle. Aby zrobić to dokładnie, stworzyła autorka opracowania
w
pełni
funkcjonalny
system
dostępny
w
Internecie
pod
adresem
www.wewertowska.prv.pl . Jeżeli Czytelnik chciałby w praktyce przetestować
wszystkie funkcje może zalogować się używając loginu „czytelnik” z hasłem
„P@ssw0rd”. Domyślną rolą tego konta w kursie „Technologia informacyjna” jest
„nauczyciel bez prawa edycji”.
Zdalne nauczanie staje się coraz bardziej popularne w coraz wcześniejszych etapach
nauczania. Autorka opracowania chciałaby by niniejsze opracowanie oraz stworzona
przez nią platforma stała się narzędziem używanym do szkolenia nauczycieli i
wdrażania systemu Moodle do nauczania w szkołach.
84
VI.
Informacje na temat dostępu Czytelnika do działającej
platformy
Działająca
platforma
dostępna
jest
dla
Czytelnika
www.wewertowska.prv.pl .
 Konto, które ma uprawnienia nauczyciela bez praw edycji:
Login: czytenik
Hasło: P@ssword
 Konto z uprawnieniami studenta:
Login: janek
Hasło: H@sl01234
85
pod
adresem
VII.
Bibliografia
1. http://www.informatyka.pwsz.kalisz.pl/?o-e-learningu,7
2. www.eschool.sonkis.pl/Elearning.pdf
3. Wirtualna
Edukacja http://lttf.ieee.org/we/002.html
- informacja
z dnia
18.01.2008 r.
4. http://pl.wikipedia.org/wiki/E-learning
5. www.womkat.edu.pl/files/kwartalnik/12/markiewicz.doc
6. Kompendium wiedzy o sieciach, nr 5. Net World Akademia, 2003, s. 6.
7. http://pl.wikipedia.org/wiki/E-learning
8. www.spmoszczenica.iap.pl/s/moodle.pdf
9. www.moodle.womczest.edu.pl/.../KSZTALCENIE_NA_ODLEGLOSC.pdf
10. http://en.wikipedia.org/wiki/Martin_Dougiamas
11. www.moodle.womczest.edu.pl/.../KSZTALCENIE_NA_ODLEGLOSC.pdf
12. http://download.moodle.org/windows/
13. http://www.winrar.pl/winrar/pobierz
14. http://pl.wikipedia.org/wiki/Apache_%28serwer%29
15. http://pl.wikipedia.org/wiki/MySQL
16. http://pl.wikipedia.org/wiki/PHP
17. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hosting
18. http://pl.wikipedia.org/wiki/Localhost
19. http://pl.wikipedia.org/wiki/CURL
20. http://docs.moodle.org/20/en/Cron
21. http://cku1.waw.pl:81/moodle.pdf
22. http://informatyka.wroc.pl/kursy/mod/page/view.php?id=166
23. http://informatyka.wroc.pl/kursy/mod/page/view.php?id=324
24. http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/19/id/406
25. http://informatyka.wroc.pl/kursy/mod/page/view.php?id=324
26. http://www.partnerstwodlaprzyszlosci.edu.pl/chemia/Lists/Aktualnoci/DispForm
1.aspx?List=d77fc59a-cec3-4a84-9174-83289318c3dc&ID=25
27. http://pl.wikipedia.org/wiki/SCORM
86