„Dziecko. Kultura — sztuka — edukacja” – KInga Łapot

„Dziecko. Kultura — sztuka — edukacja” – KInga Łapot

Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna
Vol. 2
1 (3)/2014
pp. 71–79
KRON IK A Ż Y C I A N A U K O W E G O
II Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Dziecko. Kultura — sztuka —
edukacja”
W dniach 28–29 maja 2015 r. Katedra Edukacji Artystycznej zorganizowała po
raz drugi Międzynarodową Konferencję Naukową pt. „Dziecko. Kultura —
sztuka — edukacja”. Współorganizatorami byli: Instytut Malarstwa i Edukacji
Artystycznej Wydziału Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, Instytut Pedagogiki i Psychologii Narodowego Pedagogicznego Uniwersytetu im. M. P. Dragomanowa w Kijowie, Instytut Muzyki i Sztuk Pięknych
Wydziału Sztuki Uniwersytetu w Preszowie oraz Stowarzyszenie Małopolska
Manufaktura Sztuki i Stowarzyszenie P21.
Patronat honorowy nad konferencją objął JM Rektor UP prof. dr hab. Michał Śliwa.
Tematem spotkania była szeroko pojęta edukacja kulturalna i artystyczna.
Propozycja została skierowana do środowiska naukowego i nauczycielskiego
oraz do osób związanych z ośrodkami i instytucjami działającymi na rzecz upowszechniania kultury i sztuki.
Nasz dyskurs naukowy zogniskowany był wokół następujących obszarów tematycznych:
1. Edukacja w zakresie sztuk wizualnych (edukacja plastyczna).
2. Edukacja muzyczna.
3. Edukacja literacka.
4. Teatr i film jako przestrzeń edukacyjna.
5. Edukacja w muzeum.
6. Edukacja kulturowa (regionalna, międzykulturowa, wielokulturowa).
7. Edukacja medialna.
8. Osoba niepełnosprawna w przestrzeni sztuki.
Według przyjętej formuły w pierwszym dniu konferencji odbywała się sesja
plenarna. Mogliśmy wysłuchać bardzo ciekawych wystąpień naszych gości
z kraju i zagranicy. Przede wszystkim należy tu wymienić wygłoszony przez
Marka Brodzkiego (reżysera filmowego) wykład na temat ożywiania obrazów Jana Matejki, który stanowił piękną lekcję historii. Prof. Jerzy Bielunas (reżyser
teatralny) podzielił się z nami swoimi doświadczeniami z przygotowania spektaklu pt. Pamiętnik z Powstania Warszawskiego. Prof. Tatiana Andruszczenko
72
Mgr Marek Brodzki
Kronika życia naukowego
Prof. Tatiana Andruszczenko
Prof. Jerzy Bielunas
(estetyk) mówiła o wartościach duchowych zawartych w dziełach ukraińskiego
twórcy Tarasa Szewczenki. Kolejne wystąpienia, m.in. prof. Hanny Krauze-Sikorskiej, prof. Ewy Szatan, prof. Ałły Rastryginy, prof. Ołeny Otycz oraz prof.
Ołeny Bykowskiej, ukazywały aspekty edukacyjne poszczególnych dziedzin
sztuki (plastyki, muzyki, literatury).
W pierwszym dniu konferencji w godzinach popołudniowych odbywały się
warsztaty. W tym roku zostały przygotowane dwie propozycje. Pierwsza to prowadzone przez dr Monikę Just warsztaty z edukacji twórczej „Co to znaczy mieć
czarującą i parującą duszę? Czy rozwijanie, misek dopełnianie i kłopotów przekształcanie jest obrazów oswajaniem? Jak stymulować myślenie twórcze dzieci
z wykorzystaniem książki obraz(k)owej?”. Druga propozycja, przygotowana
przez Piotra Kaję i Erana Werbera (P21), nosiła tytuł „Podróże dalekie i bliskie — edukacja regionalna i wielokulturowa”.
Fragment wystawy prac dzieci pt. „Na ścieżkach wyobraźni”
Kronika życia naukowego
73
Młodzi artyści, uczestnicy projektu „Na ścieżkach wyobraźni”
Drugi dzień konferencji rozpoczęliśmy od sesji plenarnej, a po przerwie obrady odbywały się w dwóch sekcjach.
Konferencji towarzyszyło kilka imprez o charakterze artystycznym, m.in.
wystawa prac dzieci ze Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi
nr 162 im. W. Szafera w Krakowie, wystawa twórczości prof. Haliny Sali-Wójcik, koncert chóru Augsburger Domsingknaben w bazylice oo. Franciszkanów.
Szeroka formuła konferencji pozwoliła nam podjąć dyskusję na temat
aktual­nej sytuacji edukacji kulturowej i artystycznej, pogłębić naszą wiedzę
i wymienić doświadczenia.
Kontynuacją konferencji było wydarzenie, które miało miejsce w Instytucie
Pedagogiki Przedszkolnej i Szkolnej 17 czerwca 2015 r. Gościliśmy wówczas
młodych artystów biorących udział w projekcie artystyczno-edukacyjnym „Na
ścieżkach wyobraźni”.
Zapraszamy na kolejną konferencję w 2017 r.
Kinga Łapot-Dzierwa
W tekście wykorzystano fotografie Autorki.
74
Kronika życia naukowego
VII Ogólnopolska Konferencja Metodyczna Nauczycieli Muzyki
Warszawa, 24–25 kwietnia 2015 r.
W dniach 24–25 kwietnia 2015 r. w Służewskim Domu Kultury w Warszawie
odbyła się VII Ogólnopolska Konferencja Metodyczna Nauczycieli Muzyki,
zorganizowana przez Stowarzyszenie Nauczycieli Muzyki. Głównym celem
konferencji były dyskusja i refleksja nad tradycją oraz współczesnością w edukacji muzycznej. Z tak rozległym tematem korespondował bogaty i różnorodny
program, złożony z: wystąpień łączących teorię z praktyką edukacyjną, warsztatów, prezentacji artystycznych oraz występów.
Podczas wystąpień poruszano tematy dotyczące: przeszłości i nowoczesności w wychowaniu muzycznym (prof. Maria Przychodzińska), piękna w życiu
dziecka (prof. Zofia Konaszkiewicz), kształcenia przyszłych nauczycieli muzyki (dr Alicja Delecka-Bury), metod pracy z chórem (prof. Katarzyna Sokołowska). Swoimi refleksjami na temat roli nauczyciela muzyki we współczesnej
szkole podzieliła się redakcja czasopisma „Wychowanie Muzyczne” (m.in.
dr Mirosław Grusiewicz, dr Romualda Ławrowska i dr Ryszard Popowski).
W kolejnych wystąpieniach prezentowano interesujące inicjatywy wprowadzające dzieci i młodzież w świat muzyki artystycznej. Mateusz Cieślik, reprezentujący Instytut Muzyki i Tańca, zapoznał nauczycieli m.in. z projektem
„Filharmonia / ostrożnie, wciąga!!!” W zamyśle twórców tego programu jest on
przeznaczony przede wszystkim dla maturzystów, którzy w sposób świadomy
mogą zwrócić się w kierunku muzyki artystycznej1. Na stronie internetowej
projektu można znaleźć wiele interesujących adresów, m.in. Kanonu Muzykoteki Szkolnej, który zawiera znane kompozycje wraz z opisami (pomagają one
zrozumieć niektóre zasady rządzące utworami muzycznymi)2. Interesującą stroną jest także Orkiestrownik3, gdzie można np. znaleźć informacje dotyczące
rozmieszczenia muzyków na sali koncertowej. Godne uwagi są filmy edukacyjne, w których główni bohaterowie-muzycy dzielą się spostrzeżeniami na temat
własnego rozwoju artystycznego oraz ciekawostkami wykonawczymi. Jan Topolski przedstawił nowe programy i działania Narodowego Instytutu Audiowizualnego, czego egzemplifikacją jest m.in. Ninateka. Jest to pierwsza polska
multimedialna biblioteka edukacyjna, w której zgromadzone są nie tylko filmy
i animacje, ale także gotowe scenariusze lekcji oraz ćwiczenia4. Uważam, że wymienione portale stanowią cenną pomoc dla uczniów oraz studentów m.in. pe1 Filharmonia / ostrożnie, wciąga!!!, www.filharmonia-wciaga.pl/pl/o-programie/idea-programu
(dostęp: 12 VI 2015).
2 Filharmonia / ostrożnie, wciąga!!!, www.filharmonia-wciaga.pl/pl/aktualnosci/kanon muzykoteki-szkolnej-juz-dostepny (dostęp: 12 VI 2015).
3 Orkiestrownik, orkiestrownik.pl/ (dostęp: 12 VI 2015).
4 Ninateka, ninateka.pl/edu (dostęp: 12 VI 2015).
Kronika życia naukowego
75
dagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, którzy w ramach zajęć nabywają
umiejętności i wiadomości z zakresu edukacji oraz kultury muzycznej. Materiały tego typu są również atrakcyjną alternatywą dla tradycyjnych podręczników
szkolnych. Zwieńczeniem wystąpień dotyczących wykorzystania potencjału nowości technicznych w edukacji muzycznej była prezentacja Preludiów multi­
medialnych, skomponowanych przez prof. Edwarda Sielickiego. Dodatkowo
kompozytor wyeksponował możliwości niektórych instrumentów elektronicznych, m.in. kontrolera dętego.
Drugi dzień konferencji wypełniły również warsztaty. Spotkanie z Wojciechem Wierzyńskim i Justyną Szychową przerodziło się w miłe, wspólne muzykowanie na flażoletach. Instrument ten rozpowszechniony był m.in. w średniowieczu i baroku, a grali na nim zarówno amatorzy, jak i profesjonaliści. W Polsce znany był przede wszystkim jako flecik polski5. Współcześnie instrument
ten został doceniony w USA (w edukacji muzycznej dzieci pięcioletnich) oraz
w Irlandii (wprowadzono program nauki gry na flażolecie dla nauczycieli szkół
podstawowych)6. Każdy z uczestników warsztatów otrzymał płytę zawierającą
śpiewnik z nutami, akompaniamentami oraz zestaw czcionek umożliwiających
edycję chwytów na flażolet. Kolejne warsztaty doskonaliły umiejętności nauczycieli z zakresu: tańców integracyjnych (Joanna Jakubowicz), aktywnych form
wychowania muzycznego inspirowanych pomysłami Carla Orffa (Jacek Tarczyński). Poszerzały także wiedzę nauczycieli na temat możliwości brzmieniowych pianina cyfrowego (Wojciech Jakubiec) oraz zastosowania tabletów podczas zajęć muzycznych (Benedykt Ody).
W czasie tych dwóch dni konferencji nie zabrakło koncertów. Konferencję
uświetniły występy: dzieci (z Chóru Dziecięcego PSM I st. w Grodzisku Mazowieckim), młodzieży (ze Służewskiego Domu Kultury), studentów (z Szymanowski Piano Trio) oraz uznanych artystów (pianistki Karoliny Nadolskiej
i multiinstrumentalisty Michała Jurkiewicza wraz z zespołem).
Uważam, że VII Ogólnopolski Konferencja Metodyczna Nauczycieli Muzyki była owocnym spotkaniem, które umożliwiło uczestnikom wymianę doświadczeń pedagogicznych oraz zainspirowało do podjęcia własnych autorskich
inicjatyw.
Joanna Szczyrba
5 Flażolet, [w:] Dom Bretanii, http://www.dombretanii.org.pl/pl/item_118.html (dostęp: 13 VI
2015).
6 Tamże.
76
Kronika życia naukowego
Jubileusz Orkiestry Uniwersytetu Pedagogicznego
W 2015 r. Orkiestra Uniwersytetu Pedagogicznego świętuje jubileusz dziesięciolecia. Z tej okazji w maju odbyły się trzy koncerty pod batutą Małgorzaty
Tęczyńskiej-Kęski, podczas których zespół miał okazję zaprezentować się w bogatym i wymagającym dużych umiejętności repertuarze symfonicznym — od
muzyki klasycznej do rozrywkowej.
Program zawierał następujące utwory: uwerturę do opery Wesele Figara
W. A. Mozarta, Walc z II suity jazzowej D. Szostakowicza, Polonez z filmu Pan
Tadeusz z muzyką W. Kilara w aranżacji M. J. Papary, Viva la Vida Coldplaya
oraz Koncert fortepianowy f-moll op. 21 F. Chopina, z pianistą Gajuszem Kęską
w roli solisty.
Podczas występów można było zaobserwować coraz wyższy poziom wykonawczy orkiestry, co uwydatnił zróżnicowany stylistycznie repertuar. Wykonawcy doskonale odnajdywali się w poszczególnych rodzajach muzyki, ukazali
kwintesencję stylistyki i artystycznego wyrazu, grając zarówno Mozarta, Chopina, jak i popową muzykę Coldplaya. Zespół poradził sobie z łatwością z wymagającymi olbrzymiej precyzji artykulacyjnej przebiegami w uwerturze Mozarta,
z szeroką frazą espressivo w Walcu Szostakowicza, z narracją oraz dialogiem
z pianistą w Koncercie Chopina.
Na uwagę zasługuje również to, że w ciągu ostatnich pięciu lat orkiestra powiększyła się aż sześciokrotnie i liczy obecnie 43 muzyków, co stanowi ewenement wśród zespołów uczelni niemuzycznych. Licznie zgromadzona publiczność każdorazowo nagradzała orkiestrę długimi owacjami na stojąco.
Miejsca koncertów zostały wybrane celowo, głównie ze względu na moż­
liwość dotarcia do różnorodnej publiczności. Otwarcie obchodów jubileuszu
miało miejsce w Auli Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, kolejny występ odbył się w Auli Akademii Muzycznej „Florianka”, a koncert
wieńczący obchody został zorganizowany na zamku w Korzkwi.
Oprócz części artystycznej był też czas na refleksję i podziękowania — przyznano muzykom odznaczenia za długoletnią pracę w orkiestrze oraz nadano tytuły honorowych członków orkiestry: JM Rektorowi Uniwersytetu Pedagogicznego prof. Michałowi Śliwie, prof. Zofii Szarocie, prof. Bożenie Muchackiej
i prof. Adamowi Korzeniowskiemu.
Dzięki orkiestrze Uniwersytet Pedagogiczny zyskuje nowe oblicze, naznaczone pierwiastkiem artystycznym. Uczestnicząc aktywnie w życiu społeczności akademickiej, zespół stwarza nowe możliwości bezpośredniego kontaktu z kulturą wysoką, a przez to umuzykalnia i uwrażliwia artystycznie całe środowisko. Orkiestra
reprezentuje macierzystą uczelnię na licznych imprezach w kraju i za granicą i stanowi jej muzyczną wizytówkę.
Małgorzata Tęczyńska-Kęska
Kronika życia naukowego
77
Piosenki na różne okazje
Działalność artystyczna Koła Naukowego „Ekspresja Sceniczna”
Koło Naukowe „Ekspresja Sceniczna” powstało przed laty z inicjatywy mgra
Józefa Romka i mgra Andrzeja Cebulaka, początkowo jako studium małych
form teatralnych. Obecnie zrzesza studentów kierunków pedagogicznych Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, umożliwiając im rozwijanie umiejętności wokalnych oraz aktorskich. „Od muzyki piękniejsza jest tylko cisza” — to
motto, które towarzyszy naszej działalności od rozpoczęcia pracy.
Koło Naukowe „Ekspresja Sceniczna” liczy obecnie siedmioro członków,
pragnących rozwijać swoje umiejętności muzyczne podczas wspólnych spotkań.
Jednym z ważniejszych zadań realizowanych podczas zajęć Koła jest praca nad
warsztatem aktorskim. Prowadzone są ćwiczenia dykcyjne, nauka prawidłowej
into­nacji oraz świadomej wymowy. Najważniejsze są jednak ćwiczenia wpływające bezpośrednio na rozwój zdolności i umiejętności wokalnych, a więc ćwiczenia emisji głosu, oddechu i artykulacji. Muzyka jest pasją wszystkich stu­
dentów uczęszczających na zajęcia Koła, dlatego prowadzący organizują liczne
koncerty oraz spektakle muzyczne. Koło współpracuje od lat z instytucjami kulturalnymi oraz placówkami edukacyjnymi, takimi jak: krakowskie szkoły pod-
Akompaniator i autor aranżacji st. wykładowca Andrzej Cebulak
78
Kronika życia naukowego
Recital piosenki podczas konferencji „Poznanie i działanie w edukacji dziecka”
Koło Naukowe „Ekspresja Sceniczna”
Kronika życia naukowego
79
stawowe i licea, Dom Kultury w Myślenicach i Środowiskowy Dom Samopomocy w Proszowicach.
Koło Naukowe „Ekspresja Sceniczna” może poszczycić się uczestnictwem
w licznych koncertach organizowanych na terenie Krakowa, a także poza nim.
Ostatnim z prezentowanych w tym roku programów artystycznych były „Ogrodowe inspiracje muzyczne” podczas 10. Festiwalu „Święto Ogrodów”. Koncert
odbył się w Ogrodzie Biblijnym przy ŚDS w Proszowicach. Program obejmował 18 piosenek, zróżnicowanych pod względem tempa, charakteru i przekazu.
Pomiędzy wykonywanymi utworami można było usłyszeć zabawne i ciekawe
anegdoty na temat historii piosenek, wygłaszane przez doskonałego w roli konferansjera st. wykładowcę J. Romka. Koncert został przyjęty wielkimi brawami,
a piękna muzyka w języku polskim i angielskim rozbrzmiewała w całym ogrodzie, ciesząc ucho i dając nadzieję na kolejne, coraz lepsze prezentacje studentów i pracowników Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
W tekście wykorzystano fotografie Moniki Waligóry.
Monika Waligóra
Andrzej Cebulak