L3. Podstawy zapisywania programu w języku Pascal

Podstawy zapisywania programu w języku Pascal
- pierwszy program.
Higiena pracy
Pracując z kompilatorem naleŜy pamiętać o kilku waŜnych zasadach, które mają za zadanie uprzyjemnić i
przyspieszyć naszą pracę.
NajwaŜniejszym zadaniem programisty jest stworzenie funkcjonalnego (czytaj: prostego w obsłudze) programu, który
miałby jednocześnie wartość uŜytkową. Dlatego teŜ przed włączeniem komputera naleŜy zastanowić się jakie dokładnie
funkcje ma spełniać ten twór i czy jesteśmy w stanie, wykorzystując nasze umiejętności, taki program napisać.
Potem znając juŜ podstawowe załoŜenia powinniśmy podzielić zadania programu na jakieś funkcjonalne bloki. Wielu
młodych, niedoświadczonych programistów zapomina o tym, co prowadzi to tego, Ŝe gubią się potem we własnym
programie.
Tworząc juŜ konkretne fragmenty kodu nie powinniśmy dodawać w locie kolejnych funkcji - prowadzi to niechybnie
do zaśmiecenia kodu i utraty funkcjonalności przez program. Program pisz zawsze w ten sam, wygodny dla ciebie sposób,
nie sugeruj się stosowanymi przez innych wcięciami. WaŜne, Ŝebyś ty widział i rozumiał jego strukturę.
Warto stosować opisowe nazwy zmiennych, ale bez przesady, jeśli chodzi o ich długość. Poza tym przejrzystości
programu sprzyja oddzielanie pewnych części kodu komentarzami - łatwiej wtedy odnaleźć funkcję odpowiedzialną za
określone działanie.
Na koniec jeszcze jedna, waŜna moim zdaniem wskazówka - staraj się zawsze rozumieć swój program, nie kopiuj
bezmyślnie kodu ze stron internetowych lub z ksiąŜek. Postaraj się sam znaleźć jakieś rozwiązanie. Nawet jeśli będzie ono
gorsze od tego, które gdzieś widziałeś, przynajmniej czegoś się nauczysz. MoŜesz oczywiście korzystać za starych,
sprawdzonych rozwiązań, pod warunkiem, Ŝe je rozumiesz.
Pierwszy program
Nie zwlekając juŜ ani chwili dłuŜej przedstawiam kod prostego programu, którego jedynym zadaniem jest wypisanie
na ekranie słów "Hello, World!":
Program HelloWorld;
Begin
WriteLn('Hello, World!');
readln()
End.
Przystępujemy do omówienia programu. Na pierwszy rzut oka wydaje się, Ŝe nawet dla osoby nie znającej się na
programowaniu kod jest rozumiały. Wydaje się? Nie, tak jest w istocie. Taki właśnie jest pascal!
Program nasz zaczyna się od słowa Program, które zostało napisane pogrubioną czcionką. Zostało ono tak
wyróŜnione, poniewaŜ jest słowem kluczowym, co oznacza, Ŝe nie moŜe być uŜyte przez programistę jako nazwa
(identyfikator). Jest ono po prostu częścią składni języka.
Dalej występuje nazwa programu. Wszelkie nazwy mogą składać się z liter alfabetu angielskiego, cyfr i znaku
podkreślnika '_'. Litery mogą być małe, lub duŜe - ich wielkość nie jest rozróŜniana. Nazwa musi zaczynać się literą.
Linia została zakończona średnikiem: ';'. Średnik jest uŜywany do rozdzielania instrukcji (swoją drogą nie tylko w
pascalu), zatem jego stosowanie nie jest wymagane na końcu kaŜdej linii.
Po słowie Begin następuje właściwa treść programu. Znajduje się tam procedura WriteLn(), która słuŜy do
wyprowadzania danych, niekoniecznie na ekran, jak się później okaŜe. BliŜej jej działaniem zajmiemy się później.
Do procedurze WriteLn() występuje następna procedura Readln(). SłuŜy ona do wczytywania danych z klawiatury do
programu. W naszym przypadku słuŜy do zatrzymania programu, abyśmy mogli zobaczyć działanie programu.
Koniec programu jest sygnalizowany przez słowo End. z kropką. Kropka po End występuje tylko i wyłącznie na
końcu programu.
Poza konstrukcją programu poznaliśmy przed momentem jeszcze jedną - mianowicie blok. Blok zaczyna się słowem
Begin, a kończy End:
Begin
Instrukcja1;
Instrukcja2;
Instrukcja3
End.
Widać tu, Ŝe po ostatniej instrukcji nie został uŜyty średnik. Stało się tak dlatego, Ŝe nie znajduje się za nią Ŝadna inna
instrukcja. Co stałoby się gdybyśmy umieścili tam średnik? Nic - znalazłaby się tam po prostu pusta instrukcja, która nie
wpłynie na działanie programu.
Bloki moŜna oczywiście zagnieŜdŜać, czyli umieszczać jeden blok w drugim:
Begin
Instrukcja1;
Begin
Instrukcja2; Instrukcja3; Instrukcja4
End;
Instrukcja5
End.
W powyŜszym listingu blok takŜe został oddzielony od innych instrukcji średnikiem. Warto zaznaczyć, Ŝe jeŜeli blok
składa się tylko z jednej instrukcji, moŜemy pozwolić sobie na opuszczenie słów Begin i End.
Na koniec jeszcze ciekawostka - najkrótszy, nic-nie-robiący program w pascalu:
Begin
End.