Newsletter
Transkrypt
Newsletter
zień 2006 CORDIS ia 273 — Grud Numer wydan ISSN 1830-5245 http://cordis.europa.eu Newsletter ogólna 11 y 3 ● Polityka at m te e sz ej ni i przetargi 22 ● Najważ 18 ● Konkursy je ac w no i 28 In ● ne aktualnośc rogramy 14 ● Projekty i p arzenia 26 ● In yd ? 32 W IS ● RD 23 O C py ro nowego w ● Wieści z Eu rnecie 31 ● Co te In w IS RD ● CO Wszystkie systemy pracują dla 7. PR ●Prezentacja najnowocześniejszych technologii na wystawie IST2006 w Helsinkach, str. 6 ●Norwegia: mały kraj, duże wyniki, str. 10 ●Wydobyć zaniedbane choroby z zapomnienia, str. 12 ●Poprawa jakości wody pitnej w Europie, Kiedy tak się stanie, 22 grudnia 2006 r., jak zaplanowano, Komisja Europejska będzie mogła opublikować pierwsze zaproszenia do składania wniosków. © Parlament Europe str. 15 „To wielki dzień” - powiedział dziennikarzom unijny komisarz ds. nauki i badań naukowych Janez Potočnik zaraz po zatwierdzeniu przez Parlament Europejski (PE) poprawek do wniosku w sprawie siódmego programu ramowego (7. PR), które zostały przygotowane we współpracy z Radą. jski, 2006 W numerze ●Zainteresowane strony ogłaszają © Wspólnota Europe jska, 2006 deklarację w sprawie innowacji, str. 19 7. PR podzielony jest na cztery programy szczegółowe. W ramach „Współpracy” wspierane będą wspólne prace badawcze w kilku sprecyzowanych obszarach tematycznych. Ze środków programu „Pomysły” finansowane będą badania stymulowane przez badaczy za pośrednictwem nowo utworzonej Europejskiej Rady ds. Badań (ERC). Program „Ludzie” będzie skoncentrowany na szkoleniu i rozwoju karier zawodowych naukowców, natomiast „Możliwości” na koordynacji i rozwoju infrastruktury badawczej, regionalnych grup badawczych, współpracy międzynarodowej i ściślejszych powiązań między nauką a społeczeństwem. Janez Potočnik W opinii Janeza Potočnika, budżet programu wynoszący 54,582 miliarda euro w cenach bieżących jest „najważniejszą pozytywną zmianą”. Z tej kwoty 50,521 miliardów euro zostanie przeznaczone na program Wspólnoty Europejskiej, a 2,751 miliardów euro na program Euratomu („Badania nad syntezą termojądrową” oraz „Rozszczepianie i ochrona przed promieniowaniem”) realizowany w latach 2007-2011. Na lata 2012 i 2013 dla Euratomu przewidziane jest kolejne 1,31 miliarda euro. PL Ciąg dalszy na str. 2 Ciąg dalszy ze str. 1 „Wszystkie systemy pracują dla 7. PR” CORDIS focus jest również dostępny na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/news/ focus/home_pl.html Przygotowany na podstawie informacji pochodzących z serwisu CORDIS Wiadomości dostępnego na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/news/home_pl.html CORDIS focus jest wydawany przez Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich jako część Szóstego programu ramowego Wspólnot Europejskich i przedstawia najświeższe wiadomości dotyczące polityki, badań i innowacji w Unii Europejskiej oraz związanych z nią programów unijnych. Subskrypcje i zamówienia: CORDIS focus OPOCE B.P. 2201 L-1022 Luksemburg E-mail: [email protected] Subskrypcja on-line: http://cordis.europa.eu/news/focus/ subscribe_pl.html Przekazywanie informacji do CORDIS CORDIS jest zainteresowany informacjami i wydarzeniami związanymi z B + R oraz działalnością innowacyjną UE poprzez jej programy i inicjatywy. Proszę przekazywać informacje na adres: [email protected] Dziękujemy. Zawartość niniejszego biuletynu została zaczerpnięta z serwisu CORDIS Wiadomości, który jest uaktualniany codziennie na stronie: http://cordis.europa.eu © Wspólnoty Europejskie, 2006 — Powielanie jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. Oświadczenie prawne: Ani Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, ani żadna osoba działająca w jego imieniu nie ponoszą odpowiedzialności za informacje czy ewentualne błędy zawarte w niniejszej publikacji. Eurodeputowani zadbali o nadanie priorytetu badaniom nad energią odnawialną domagając się, aby „znaczącą część” budżetu przyznanego na energetykę przeznaczono na odnawialne źródła energii i efektywność energetyczną u użytkownika końcowego, a pozostałe środki przekazano na badania nad czystymi technologiami węglowymi oraz wychwytywanie i magazynowanie dwutlenku węgla. „To zdanie może oznaczać tylko jedno: że te dwie grupy technologii otrzymają ponad połowę budżetu na badania niezwiązane z energią jądrową, czyli co najmniej 1,175 miliarda euro w ciągu siedmiu lat trwania 7. PR” - powiedział Didier Mayer, prezes European Renewable Energy Research Centres (EUREC). Poprawki spowodują również niewielkie zmiany w budżecie, zwiększając w niewielkim stopniu pulę środków dla trzech z czterech filarów 7. PR („Współpraca”, „Pomysły” i „Ludzie”) i zmniejszając fundusze dla czwartego – „Możliwości”. Dokonano także zmian w budżecie planowanego „Finansowego instrumentu współdzielenia ryzyka” (RSFF). Zamierzeniem twórców RSFF jest ułatwienie dostępu do funduszy Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), co pozwoli na finansowanie bardziej ryzykownych projektów badawczych oraz pozyskanie większych prywatnych środków finansowych na ten cel. W sprawie ERC eurodeputowani bronili swojego wniosku dotyczącego jej średniookresowej oceny, czemu Komisja była początkowo przeciwna. Jerzy Buzek pochwalił jakość pierwotnego wniosku Komisji mówiąc, że PE dokonał kilku zmian, ale nie zmienił koncepcji leżących u podstaw programu i jego struktury. Można byłoby pomyśleć, że teraz, kiedy zbliża się moment uruchomienia 7. PR, ci, którzy go przygotowywali, myślą o zasłużonym odpoczynku. W dniu 30 listopada 2006 r. Janez Potočnik i Jerzy Buzek absolutnie nie sprawiali takiego wrażenia. „Nie skończyliśmy jeszcze. Praca zaczyna się dzisiaj” - powiedział Jerzy Buzek. Następnym etapem będzie wdrożenie programu, dodał. A potem, „musimy przekonać rządy krajowe, decydentów, badaczy, społeczeń- Nie skończyliśmy jeszcze. Praca zaczyna się dzisiaj. stwo, że jest to dobry program. Musimy tchnąć nowe życie w badania naukowe w Europie”. Dla Janeza Potočnika 7. PR jest niewątpliwie największym projektem od czasu powierzenia mu funkcji komisarza ds. nauki i badań naukowych w 2004 r. Program wystarczy już teraz tylko wdrożyć, ale to nie znaczy, że praca jest skończona. „To jest ciągła podróż, bez przystanków” - powiedział. W centrum uwagi komisarza są teraz sprawy nieco bardziej odległe w czasie. Powiedział dziennikarzom, by spodziewali się nowej debaty na temat europejskiej przestrzeni badawczej (ERA) w 2007 r. Następnie w 2009 r. odbędzie się dyskusja nad finansowymi perspektywami UE. „Będzie ona połączona z debatą na temat przyszłości Europy. Musimy być przygotowani” - powiedział – „przygotowani do pokazania decydentom, jak ważne dla konkurencyjności Europy są inwestycje w badania naukowe”. Na podstawie materiałów uzyskanych przez serwis CORDIS Wiadomości podczas briefingu dotyczącego 7. PR. Bliższe informacje na temat 7. PR są dostępne na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/fp7 RCN: 26747 jska, 2006 CORDIS: Wspólnotowy Serwis Informacyjny Badań i Rozwoju nadzieję, że stanie się to zasadą przyszłych dyskusji w Parlamencie” - powiedział. © Wspólnota Europe Wydawany przez: Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich 2, rue Mercier L-2985 Luksemburg Faks (352) 29 29-44090 E-mail: [email protected] Ostateczne zmiany w 7. PR są zgodne z priorytetami PE. Poprawki zgłoszone przez Jerzego Buzka, sprawozdawcę i polskiego eurodeputowanego (MEP), gwarantują przeznaczenie środków finansowych na takie tematy, jak: zdrowie dzieci, choroby dróg oddechowych, choroby zaniedbane i rybołówstwo; celem poprawek jest także ułatwienie udziału małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz większe podkreślenie roli Wspólnego Centrum Badawczego (WCB) w kształceniu naukowym. Jerzy Buzek podziękował także swoim kolegom parlamentarzystom za rezygnację z politycznych preferencji w imię uruchomienia i wdrożenia 7. PR. „Mam Jerzy Buzek CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Najważniejsze tematy Energia i zmiany klimatyczne w centrum programu prac Komisji Europejskiej na 2007 r. Przewodniczący Komisji José Manuel Barroso przedstawił program prac Komisji Europejskiej na 2007 r., w którym na początku listy priorytetów znalazły się kwestie energii i zmian klimatycznych. 6 jski, 200 ©Parlament Europe Kontynuując swoje rozważania dotyczące 2006 r., José Manuel Barroso przedstawił starania na rzecz wspierania innowacji. „Innowacje stały się centralnym punktem naszej strategii gospodarczej i społecznej po to, by zapewnić Europie rozkwit wśród gospodarek jutra opartych na wiedzy. Utworzenie Europejskiego Instytutu Technologii [EIT] pomoże w odwróceniu zjawiska rozdrobnienia działań badawczych, edukacyjnych i innowacyjnych, które dotychczas było barierą dla postępu”. Odpowiadając na prezentację, irlandzki eurodeputowany Brian Cowley nie był zachwycony tempem reform mających wspierać innowacje. „Kiedy postawa radykalna stała się grzechem?” - pytał. Stwierdził, że postępy w realizacji celów lizbońskich były zbyt powolne, i że„nadal są ogromne braki”, a w sprawie badań i innowacji (R & I) więcej się mówi niż działa. Oczywiście, w priorytetowych obszarach określonych przez Komisję Europejską, jakimi są energia i zmiany klimatyczne, R & I mają do odegrania swą rolę. W 2007 r. Komisja przedstawi pierwszy „Strategiczny przegląd sytuacji energetycznej w UE”, w którym zawarte będą wnioski dotyczące przyśpieszenia zastosowania nowych technologii zapewniających niski poziom emisji związków węgla oraz dywersyfikację dostaw. José Manuel Barroso Często używane skróty 5./6./7. PR B + R CIP CORDIS ERA Piąty/Szósty/Siódmy program ramowy Wspólnoty Europejskiej na rzecz badań, rozwoju technologicznego i prezentacji Unii Europejskiej badania i rozwój program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji Wspólnotowy Serwis Informacyjny Badań i Rozwoju europejska przestrzeń badawcza CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 ERC ICT IP MEP MŚP PE R & I Europejska Rada ds. Badań technologie informacyjno-komunikacyjne projekt zintegrowany członek Parlamentu Europejskiego małe i średnie przedsiębiorstwa Parlament Europejski badania i innowacje Najważniejsze tematy Przewodniczący Barroso stwierdził, że „uwolnione siły globalizacji” W kwestii zmian klimatycznych Komisja przedstawi opcje stosowniosą ze sobą więcej wspólnych wyzwań niż kiedykolwiek przednej polityki UE oraz rozwiązania alternatywne odnoszące się do tem. Jak powiedział, wyzwania pojawiają się w postaci zmian kliwspółpracy międzynarodowej. matycznych, bezpieczeństwa energetycznego czy międzynarodowego terroryzmu, Istnieją również szanse na finansowanie licznych projektów badawczych w dzielecz Europa skutecznie na nie odpowiada. „Uwolnione siły dzinie energii i środowiska z budżetu globalizacji” niosą ze sobą 7. PR, który ma być uruchomiony 1 styczwięcej wspólnych wyzwań „Możemy być dumni z naszej dotychczania 2007 r. niż kiedykolwiek przedtem. sowej reakcji na tę szybko zmieniającą się rzeczywistość. Po pierwsze, odnowiliśmy Na podstawie przemówienia José Manuela Barroso, SPEECH/06/683 strategię lizbońską i położyliśmy nacisk i informacji udostępnionych przez PE. bezpośrednio na wzrost i tworzenie miejsc pracy. W efekcie możRCN: 26657 liwe było odbudowanie zaufania do Paktu stabilności i rozwoju, opierając go na bardziej realistycznych i użytecznych podstawach” - powiedział przewodniczący Komisji. Podtrzymywanie więzi S & T z Europą Pośród wielu stoisk wystawowych obecne były delegacje z Bałkanów Zachodnich, krajów bałtyckich, Chin, Egiptu, Indii, Izraela, Nowej Zelandii, Rosji i Singapuru, których członkowie podkreślali istniejące powiązania pomiędzy ich regionami i Europą oraz wskazywali obszary dalszej współpracy S & T. Serwis CORDIS Wiadomości rozmawiał z przedstawicielami z RPA oraz Kanady, pytając o współpracę i powiązania z Europą, jak również o oczekiwania dotyczące nowych partnerstw w związku z uczestnictwem w IST2006. Od kiedy RPA zaistniała na początku lat 90. jako w pełni rozwinięta demokracja, państwo to starało się odzyskać odpowiednią pozycję na świecie budując ścisłe stosunki z Europą i innymi regionami. „Jednym ze strategicznych priorytetów rządu było ponowne zintegrowanie środowiska naukowego RPA ze środowiskiem międzynarodowym” - powiedział serwisowi CORDIS Wiadomości Daan du Toit, wysoki rangą przedstawiciel RPA ds. S & T. W tym celu w 1996 r. rząd RPA podpisał formalną, dwustronną umowę z UE o współpracy S & T. ości, 2006 Ważnym elementem tej umowy o współpracy było zapewnienie badaczom z RPA możliwości udziału w ramowym programie badawczym UE, w ramach „Sekcji międzynarodowej współpracy naukowo-technicznej” (INCO) czwartego programu ramowego (4. PR). Po upływie 10 lat ich uczestnictwo zwiększyło się dzięki otworzeniu wszystkich obszarów tematycznych dla krajów trzecich w ramach szóstego programu ramowego (6. PR). © CORDIS Wiadom Najważniejsze tematy Podczas konferencji IST2006, która odbyła się w Helsinkach, w Finlandii w dniach 21-23 listopada 2006 r., delegaci mogli nie tylko uczestniczyć w debatach politycznych i zapoznać się z prezentacjami najbardziej zaawansowanych technologii w Europie, ale mieli również okazję do dalszego rozszerzania partnerstw międzynarodowych. Choć brak jest jeszcze pełnych statystyk, Daan du Toit szacuje, że od 4. PR do 6. PR badacze z RPA uczestniczyli w blisko 200 projektach. Obszary tematyczne, w których uczestnicy z RPA zaznaczyli swoją obecność to między innymi: jakość i bezpieczeństwo żywności, środowisko naturalne i zrównoważony rozwój oraz nauki przyrodnicze. Natomiast, jak stwierdził Daan du Toit, obszar tematyczny „Technologii informacyjnych i komunikacyjnych” (ICT) okazał się twardszym orzechem do zgryzienia, bez względu na chęć uczestnictwa partnerów z RPA w projektach, jak również na decyzję rządu o uczynieniu tego obszaru jednym z kluczowych priorytetów strategicznych. W sumie partnerzy z RPA uczestniczyli w zaledwie pięciu projektach w ramach priorytetu „Technologie społeczeństwa informacyjnego” (IST) 6. PR. „Biorąc pod uwagę fakt, że startowaliśmy z bardzo niskiej pozycji, jest to skromny, ale satysfakcjonujący początek” - powiedział jednakowoż. „Mamy dowody empiryczne, że dzięki uczestnictwu w programie ramowym RPA zwiększyła swoje możliwości w zakresie S & T” - stwierdził du Toit. Obecnie wydatki RPA na badania i rozwój (B + R) wynoszą 0,87 % PKB, a do 2008 r. mają wzrosnąć do poziomu 1 %. Według Daana du Toit, ograniczone uczestnictwo RPA jest częściowo związane ze sposobem, w jaki 6. PR został zorganizowany, to znaczy ze skoncentrowaniem się na doskonałości i konkurencyjności. „Rozumiemy tę filozofię i w pełni ją popieramy” - powiedział serwisowi CORDIS Wiadomości, zaznaczając, że RPA wniosła swoją wiedzę specjalistyczną do projektów w obszarach takich jak choroby zakaźne, na przykład HIV/AIDS i malaria. Nawiązując do ICT, du Toit zauważył: „Ponieważ mamy dobrych specjalistów pracujących w tym sektorze w RPA, nie jesteśmy lepsi ani gorsi od Belgów czy Holendrów. Więc kiedy konsorcjum [programu ramowego], na przykład w Niemczech, musi wybrać między partnerem z drugiego końca świata a kimś z siedzibą w Austrii, oferującym taką samą jakość pracy, decyzja jest prosta”. Daan du Toit, wysoki rangą przedstawiciel RPA ds. S & T Na podstawie opinii uzyskanych podczas spotkania partnerskiego zorganizowanego przez delegację RPA na konferencji IST2006, Daan du Toit dostrzega oczywisty brak świadomości europejskiego środowiska naukowego, jeżeli chodzi o możliwość uczestnictwa RPA w programie ramowym. Uważa, że zarówno Europa, jak i RPA powinny wspólnie ponosić odpowiedzialność za uwrażliwianie swoich środowisk naukowych na możliwości partnerstwa w ramach 6. PR i 7. PR oraz zachęcanie do większego zaangażowania. Z uwagi na to, południowoafrykański departament nauki i technologii, dysponując środkami z 6. PR, stworzył „Europejskopołudniowoafrykański program rozwoju badań naukowo-technicznych” (Esastap). Celem tej inicjatywy jest rozszerzanie sieci i partnerstwa pomiędzy tymi dwoma regionami. Jednym z instrumentów programu jest Najlepszym sposobem na podtrzymanie współpracy są osobiste spotkania, takie jak te podczas konferencji IST. fundusz zalążkowy dla południowoafrykańskich naukowców, którzy rozważają uczestnictwo w 6. PR. Dzięki takiemu wsparciu finansowemu naukowcy mogą wyjechać za granicę i zbadać możliwości ewentualnego partnerstwa. Inicjatywa oferuje również współfinansowanie naukowców z RPA, którym udało się zakwalifikować do projektów 6. PR, uznanych za mające strategiczne znaczenie dla kraju. „Mamy również świadomość, że musimy się lepiej reklamować i dlatego tu jesteśmy” - powiedział du Toit. Uważa, że konferencja IST2006 stanowi znakomitą okazję do zaznaczenia południowoafrykańskiej wiedzy specjalistycznej w zakresie ICT na mapie. Podkreślił, że osiągnięcia jego kraju związane z rozwiązaniami typu open source i działania dotyczące e-integracji, na przykład w obszarze zdrowia i edukacji, mogą być przydatne dla Europy. Zapytany dlaczego współpraca S & T między Europą i jego krajem ma tak duże znaczenie, du Toit podkreślił, że zaledwie 0,5 % działań B + R na świecie jest prowadzonych w RPA. „Dlatego musimy pozostać w kontakcie z obszarem, w którym ma miejsce pozostałe 99,5 %”. Europa również potrzebuje tego kontaktu. „W związku z rozszerzeniem, cele UE stały się bliższe celom RPA, ponieważ w wielu aspektach borykamy się z takimi samymi wyzwaniami gospodarczymi i społecznymi” - powiedział du Toit. Ciąg dalszy na str. 5 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 rzystać obecnie stosunkowo sprzyjającą koniunkturę gospodarczą, aby spożytkować obecnie prowadzone reformy i zwrócić się ku dziedzinom, w których postęp jest niewielki” - czytamy w oświadczeniu Rady. Ze szczególnym zadowoleniem przyjęli postępy poczynione przez państwa członkowskie w zakresie stwarzania odpowiednich warunków dla pobudzenia innowacji w Europie, wskazując na działania w kierunku zacieśnienia współpracy badawczej między przemysłem a środowiskiem akademickim, następnie opracowanie „wyważonego i przyjaznego dla użytkowników” systemu praw własności intelektualnej oraz zapewnienie dostępu do kapitału, zwłaszcza MŚP. Ministrowie zwrócili uwagę na potrzebę szerszego wspierania prywatnych inwestycji w B + R, nawiązując do ogólnego celu UE, jakim jest uzyskanie pozycji najbardziej konkurencyjnej gospodarki na świecie do 2010 r. „Szczególną uwagę należy również poświęcić wspieraniu innowacji w sektorze usług i tworzeniu dla firm środowiska przyjaznego innowacjom” - stwierdzili. Ponadto, jak czytamy w oświadczeniu, „pań- Ministrowie stwierdzili jednak, że państwa członkowskie nie mogą teraz spocząć na laurach. „Europa powinna właściwie wyko- Na podstawie informacji udostępnionych przez Komisję Europejską. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/growthandjobs/index_en.htm RCN: 26741 jskiej, 2006 Omawiając wdrażanie krajowych programów reform przez państwa członkowskie w latach 2005-08, ministrowie przychylnie odnieśli się do szeregu reform, których efekty są już widoczne. Omówiono również potrzeby zwiększania zatrudnienia, stworzenia w pełni zintegrowanego, jednolitego rynku energii oraz podtrzymania impetu reformy ram regulacyjnych. Ciąg dalszy ze str. 4 „Podtrzymywanie więzi S & T z Europą” Innym krajem – z kolei z półkuli północnej – mającym dostrzec korzyści płynące z bliskiej współpracy z Europą, jest Kanada. „Współpraca jest ważna, ponieważ nie można iść tą drogą w pojedynkę” - powiedziała serwisowi CORDIS Wiadomości Debbie Kemp, reprezentująca kanadyjski krajowy punkt kontaktowy (KPK) ds. technologii społeczeństwa informacyjnego. „Dzięki współpracy wasze badania mają większe szanse na powodzenie oraz komercjalizację i stwarzane są większe możliwości”. W 1995 r. Kanada podpisała umowę o współpracy S & T z UE, która umożliwiła kanadyjskim naukowcom i organizacjom naukowo-badawczym uczestnictwo w konsorcjach w ramach badawczego programu ramowego UE. Jeżeli przeanalizuje się ostatnie statystyki dotyczące uczestnictwa kanadyjskich naukowców, korzyści płynące z tej umowy stają się oczywiste. Tego samego zdania jest Patricia Ockwell, doradca ds. S & T z misji Kanady przy UE. „Współpraca oznacza działanie z najlepszymi ludźmi w danej dziedzinie. Po co powielać działania, które są prowadzone gdzieś indziej na świecie, skoro można pracować razem i szybciej uzyskać rozwiązanie i lepsze wyniki?” - zapytała. Tylko w piątym programie ramowym (5. PR) zawarto co najmniej 75 projektów S & T realizowanych w ramach współpracy pomiędzy Kanadą i UE, w których aktywnie uczestniczyło około 80 kanadyjskich naukowców, jak również kilkaset naukowców z UE. Wśród tych 75 projektów, 28 było związanych z dziedziną IST. W sumie 38 kanadyjskich organizacji uczestniczyło w programie IST w ramach 5. PR, z czego większość pochodziła z sektora publicznego (75 %). Podobnie jak jej odpowiednik z RPA, Patricia Ockwell uważa, że współpraca umożliwia obu regionom zjednoczenie sił w celu sprostania wyzwaniom, przed którymi stoją - takim jak starzejąca się populacja i rozwój obszarów wiejskich - dzieląc się w ten sposób ryzykiem i korzyściami. „Kiedy przyglądam się obszarom tematycznym 6. PR dostrzegam, że bardzo pokrywają się z kanadyjskimi” - dodała. Jak wynika z komentarzy na forum IST2006, obszarami ICT, w których Kanada osiąga doskonałe wyniki są e-zdrowie, e-dostępność i robotyka. Kanadyjska wiedza specjalistyczna w dziedzinie fotoniki została również wymieniona jako obszar, w którym można rozwijać partnerstwa z Europą. Nie jest to bynajmniej niespodzianką, ponieważ Kanada posiada jedyną na świecie w pełni optyczną sieć krajową dużej prędkości. CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Współpracę pomiędzy tymi dwoma regionami wspierano przez lata za pomocą inicjatyw takich jak „Technologie społeczeństwa informacyjnego – Europa-Kanada” (IST-EC). Celem w drugiej fazie wspólnego projektu Kanada-Europa jest połączenie europejskich i kanadyjskich środowisk naukowych w kluczowych obszarach z dziedziny technologii społeczeństwa informacyjnego. Działania obejmują partnerskie usługi i wydarzenia. „Najlepszym sposobem na podtrzymanie współpracy są osobiste spotkania, takie jak te podczas konferencji IST” - stwierdziła Patricia Ockwell. „Są bardzo ważne, ponieważ możemy wrócić do kraju i pozostać w kontakcie, mając świadomość, że relacje zostały nawiązane i będą się rozwijać”. Na podstawie informacji uzyskanych przez serwis CORDIS Wiadomości na IST2006 w Helsinkach. Bliższe informacje na temat współpracy S & T z RPA są dostępne na stronach internetowych: http://www.dst.gov.za http://www.esastap.org.za Bliższe informacje na temat współpracy S & T z Kanadą są dostępne na stronach internetowych: http://www.ist-ec.org http://www.crc.ca/ncp http://www.infoexport.gc.ca/science/eu_home-en.htm http://cordis.europa.eu/canada Bliższe informacje na temat IST2006 w Helsinkach są dostępne na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/information_society/istevent RCN: 26708 Najważniejsze tematy Podczas posiedzenia Rady ECOFIN w Brukseli, w Belgii w dniu 28 listopada 2006 r. ministrowie finansów państw członkowskich UE określili ogólny postęp w kierunku osiągnięcia celów lizbońskich jako „zachęcający”, jednocześnie nawołując do wytężenia wysiłków, zwłaszcza w zakresie wspierania prywatnych inwestycji w B + R. stwa członkowskie powinny dążyć do maksymalizowania zwrotu nakładów na innowacje poprzez poprawę jakości środków politycznych, a zwłaszcza przez podniesienie efektywności wydatków publicznych na badania”. © Rada Unii Europe Ministrowie finansów wyrazili zadowolenie z postępu w realizacji celów lizbońskich Najważniejsze tematy Prezentacja najnowocześniejszych technologii na wystawie IST2006 w Helsinkach Na powierzchni ponad 9 000 m2 uczestnicy około 150 najbardziej innowacyjnych i zaawansowanych technologicznie projektów europejskich mieli możliwość zaprezentowania swoich produktów podczas konferencji i wystawy IST2006 w Helsinkach, w Finlandii, która odbyła się w dniach 21-23 listopada 2006 r. Na powierzchni ponad 9 000 m2 uczestnicy około 150 najbardziej innowacyjnych i zaawansowanych technologicznie projektów europejskich mieli możliwość zaprezentowania swoich produktów podczas konferencji i wystawy IST2006 w Helsinkach, w Finlandii, która odbyła się w dniach 21-23 listopada 2006 r. Reporterzy serwisu CORDIS Wiadomości odwiedzili szereg stoisk wystawienniczych, aby dowiedzieć się czegoś więcej na temat sposobów wprowadzania ICT mających sprostać niektórym wyzwaniom, które napotykamy w naszym codziennym życiu. Jedną z najczęściej odwiedzanych prezentacji było stoisko projektu „Komunikacja poprzez interakcję wzrokową” („Communication by gaze interaction” - Cogain), na którym goście mogli przetestować niektóre z najnowszych urządzeń i oprogramowania technologii sterowania wzrokowego, takie jak MyTobii przenośne urządzenie komunikacyjne, umożliwiające osobom dotkniętym poważnym kalectwem uzyskanie dostępu do komputerów zaledwie dzięki kilku mrugnięciom oka. Urządzenie składa się z ekranu komputera ze zintegrowaną kamerą, które można z łatwością przymocować do wózków inwa- Zrywając ze schematem ludzi obsługujących maszyny, opracowujemy usługi cyfrowe, które służą ludziom. lidzkich. Wraz z nią użytkownicy po prostu koncentrują swój wzrok na cyfrowej klawiaturze i wskazują pożądane litery wzrokiem. Obecnie tekst jest najczęściej wpisywany za pomocą „miękkiej klawiatury”, która jest również klawiaturą cyfrową, ale wymagającą od użytkownika przesuwania kursora do momentu, aż znajdzie odpowiednią literę. Innym urządzeniem opracowanym przez partnerów projektu jest „System I4Control”, składający się z małej kamery przymocowanej do okularów, a który może być używany do sterowania takimi obiektami, jak mysz komputerowa czy klawiatura programowa. Chociaż technologia wykorzystywana w tych urządzeniach może być różna, każde z nich wykorzystuje standardowe oprogramowanie sterujące, które zostało opracowane wspólnie przez partnerów konsorcjum Cogain. To bezprecedensowe rozwiązanie w systemach śledzenia ruchów gałek ocznych, w przypadku których konieczne było pisanie oprogramowania dla każdego nowego urządzenia. Mick Donegan z ACE Centre, jeden z partnerów projektu, wykazał, że standaryzowanie oprogramowania otwiera drogę dla bardziej dostosowanych aplikacji. Przedstawił film, na którym młoda dziewczyna Helen, cierpiąca na bardzo rzadki rodzaj inwalidztwa, wykorzystuje możliwości pisania, dostosowane do jej stopnia niepełnosprawności. Helen nie może korzystać z tradycyjnych pomocy, takich jak przełączniki czy specjalne klawiatury, ponieważ przy każdej próbie poruszania się jej ciało drży, wyjaśnił Donegan. „Stworzyliśmy dla niej specjalne opcje, na przykład ekran wyświetlający historie i grający muzykę. Po pewnym czasie zauważyliśmy, że Helen zaczęła używać oprogramowania sterowania wzrokowego z większą łatwością; a teraz potrafi pisać z jego pomocą”. W konsorcjum Mick Donegan jest odpowiedzialny za przyjmowanie uwag użytkowników o działaniach i przekazywanie dalej naukowcom informacji o ich potrzebach. Aby zapewnić powszechne stosowanie technologii sterowania wzrokowego, konsorcjum pracuje z dużą grupą badanych, która obejmuje między innymi ludzi dotkniętych porażeniem mózgowym oraz osoby z tzw. „zespołem zamknięcia”, które mogą poruszać tylko gałkami ocznymi i porozumiewać się wyłącznie za pomocą wzroku. „Około 2 000 ludzi w całej Europie wykorzystuje obecnie technologie sterowania wzrokowego, ale mamy nadzieje, że ta liczba wzrośnie do setek tysięcy” - powiedział serwisowi CORDIS Wiadomości. Dążąc do tego, konsorcjum zapewnia powszechny dostęp do niektórych stworzonych przez siebie aplikacji i ściśle współpracuje z ośrodkami specjalistycznymi w celu zwiększenia świadomości na temat korzyści, które można czerpać z tej technologii. Inną prezentacją, która przyciągała tłumy w Helsinkach, był projekt „Komputery w pętli ludzkiej interakcji” („Computers in the human interaction loop” - CHIL). „Celem naszego projektu jest odwrócenie starego paradygmatu człowiek-maszyna” - wyjaśnia Margit Rodder z Uniwersytetu w Karlsruhe w Niemczech, jedna z partnerek projektu. „Zrywając ze schematem ludzi obsługujących maszyny, opracowujemy usługi cyfrowe, które służą ludziom”. Wśród tych usług znajduje się na przykład „Memory Jog”, podsuwający ludziom na spotkaniach stosowne informacje i wspierający pamięć oraz „Targeted Audio”, wykorzystujący ultradźwięki, aby porozumiewać się z kimś bezpośrednio podczas spotkania, nie zwracając przy tym uwagi pozostałych obecnych. Margit Rodder sugeruje, że to narzędzie może być użyteczne w sytuacjach, kiedy ktoś na spotkaniu zapomni nazwisko innego uczestnika. Zaprezentowano również rozwiązania „Inteligentnej przestrzeni pracy” („Smart Workspace”) w ramach projektu CHIL, mające na celu umożliwienie pracownikom bardziej efektywnej współpracy. „Jest wiele dostępnych narzędzi pomagających ludziom w samodzielnej pracy, jak naręczne komputery typu Palm Pilot, urządzenia Blackberry i laptopy, ale działania polegające na ogólnej współpracy nadal bazują na długopisie i papierze” - wyjaśnia partner projektu, Fabio Pianesi z włoskiego ośrodka badawczego ITC-IRST. „Nasz system, który spełnia wymogi normalnego komputera osobistego, może być wyświetlany z góry na zwykły stół lub zainstalowany na dużym komputerowym stole z dotykowym ekranem, wokół którego siedzą członkowie grupy roboczej” - powiedział Pianesi serwisowi CORDIS Wiadomości. „Umożliwia to ludziom uczestniczącym w spotkaniu konsultowanie się i wspólną pracę nad dokumentami. Natomiast po spotkaniu można wrócić do biura i otrzymać poprzez stronę internetową streszczenie spotkania, które wyszczególnia omówione tematy i czas poświęcony na każdy dokument”. System został już w pełni opracowany i konsorcjum przeprowadza obecnie ostatnie testy z grupą potencjalnych klientów. Prawdopodobnie najbardziej obleganym i najczęściej testowanym urządzeniem na wystaCiąg dalszy na str. 7 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Ogłoszono zwycięzców nagród 2006 Marie Curie Excellence Awards Nagrody, ustanowione w 2003 r., są przyznawanie w dowolnej dziedzinie nauki w uznaniu wyników osiągniętych przez naukowców korzystających z jednego z europejskich programów wsparcia. Programy zwane „Działaniami Marie Curie” mają na celu poszerzanie perspektyw kariery naukowców i wspieranie osiągnięć w badaniach europejskich. „Nagrody Marie Curie [Excellence] to jeden ze sposobów wyrażenia uznania dla doskonałych wyników osiąganych w badaniach prowadzonych w Europie” - powiedział komisarz ds. nauki i badań naukowych Janez Potočnik. „Chcemy wyzwolić potencjał drzemiący we wszystkich europejskich naukowcach i podkreślić pozytywne skutki przemieszczania się wewnątrz Unii lub poza nią w celu prowadzenia badań”. Zdobywczyni nagrody dr Michal Lavidor to jedna z wielu osób, które skorzystały z oferowanych możliwości w zakresie mobilności za pośrednictwem stypendium Marie Curie. Dzięki jednemu z takich stypendiów mogła wyjechać z Izraela do Zjednoczonego Królestwa, aby podjąć badania nad rolą międzypółkulowej stymulacji mózgu w doskonaleniu czytania. Choć nie jest „urodzonym naukowcem” – przez kilka lat pracowała w firmie konsultingowej – dr Lavidor postanowiła powrócić na uniwersytet, gdzie zafascynowała ją tematyka zachowania człowieka, a w szczególności zdolność czytania, i to doprowadziło ją do obecnie prowadzonych badań. Emocje wyzwania skłoniły dr. Chrisa Ewelsa, innego tegorocznego zwycięzcę, do podjęcia kariery naukowej. Jak twierdzi, bycie naukowcem to dla niego idealne zajęcie, ponieważ gdy odkrywa się nieznane, nie zdarzają się dwa takie same dni. Prace dr. Ewelsa nad modelowaniem komputerowym dotyczącym domieszek oraz usterek w nanorurkach grafitowych i węglowych zawiodły go w podróż po Europie do Zjednoczonego Królestwa, Włoch, Szwecji i Niemiec. Obecnie zajmuje on stałe stanowisko we Centre national de la recherche scientifique (CNRS, francuskie Narodowe Centrum Badań Naukowych), które, jego zdaniem, Według dr. Nicolasa Cerfa z Belgii, kluczowym czynnikiem w jego karierze jest mobilność. Po przepracowaniu dwóch lat we Francji, badania nad informacjami i obliczeniami kwantowymi zawiodły go do słonecznej Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych. Jego zdaniem, obydwa doświadczenia bez wątpienia były źródłem licznych i korzystnych przypadków współpracy międzynarodowej. Uważa on, że w Europie zaczyna się coraz bardziej doceniać pracę tutejszych naukowców, jednak do uznania, jakim się cieszą w Stanach Zjednoczonych, jeszcze daleka droga. Nietrudno o pracę w Europie, ale głównym problemem jest znalezienie stałej posady, mówi. Do pozostałych zdobywców nagród należą dr Paola Borri z Włoch nagrodzona za badania nad nanostrukturami półprzewodnikowymi i ich ultraszybką reakcją na światło laserowe oraz Frank Keppler z Niemiec za odkrycie gazów śladowych mających wpływ na klimat, pochodzących z ekosystemów ziemskich. Europejskie wsparcie finansowe mobilności naukowców ma się znacznie zwiększyć w nadchodzących latach. W 7. PR na „Działania Marie Curie” przeznaczono łącznie 4 miliardy euro. W stosunku do 6. PR środki budżetowe zwiększono więc o 2,3 miliarda euro. Na podstawie informacji udostępnionych przez Komisję Europejską. Bliższe informacje na temat „Działań Marie Curie” są dostępne na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/mariecurie-actions RCN: 26670 Ciąg dalszy ze str. 6 „Prezentacja najnowocześniejszych technologii na wystawie IST2006 w Helsinkach” wie było nowe środowisko gier „SmartUs”. Ulokowany w Pawilonie Fińskim plac zabaw składa się z dużej poduszki do skakania z siatką oraz ekranu, które służą do gier polegających na aktywnej nauce, zarówno w pomieszczeniach zamkniętych, jak i na zewnątrz. Koncepcja gier jest bardzo podobna do zabawy „Szymon mówi”: w momencie pojawienia się litery na konkretnej siatce na ekranie gracze muszą naśladować komputer, skacząc na odpowiadającą tej literze siatkę na poduszce. W miarę upływu czasu gry uczestnicy mają wykonywać instrukcje coraz szybciej. szeniu, ponieważ dzieci nie bawią się na świeżym powietrzu i mają za mało ruchu”. Katrina Lahtinen, projektant treści „SmartUs” z fińskiej grupy Lappest, która jest liderem projektu, wyjaśnia siłę oddziaływania tej gry. „Nasz projekt miał na celu sprostanie niektórym wyzwaniom, przed którymi stoją dzisiaj dzieci. Pierwszym jest zwalczanie otyłości i poprawa zdrowia dzieci, które ulega pogor- Poza grami słownymi, plac zabaw może być wykorzystywany także do innych ćwiczeń do nauki w zakresie matematyki, geografii i muzyki. „Nauczyciele mogą tworzyć treść za pomocą specjalnych narzędzi, które pozwalają na dołączanie obrazów, dźwięków i tekstów do znanych gier” - wyjaśnia Lahtinen. „Dzieci są poddawane zbyt dużej presji w szkole; chcieliśmy dodać nauce przyjemności, ponieważ dzieci nie myślą o nauce podczas zabawy [...]. Naszym celem była również pomoc dzieciom, które mają trudności z nauką konwencjonalnymi metodami” – powiedziała serwisowi CORDIS Wiadomości. Partnerzy projektu mają nadzieję, że dorośli i starsi ludzie będą także korzystać z gry, aby ćwiczyć oraz wykorzystają ją jako sposób spędzania czasu i bycia razem z rodziną. CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Choć projekt rozpoczęto zaledwie dwa lata temu, partnerzy już z powodzeniem skomercjalizowali produkt i przeprowadzili kilka transakcji sprzedaży. Katrina Lahtinen powiedziała, że plac zabaw wzbudził duże zainteresowanie szkół, wesołych miasteczek, a nawet centrów handlowych. Wszystkie trzy projekty otrzymały fundusze w ramach programu „Technologie społeczeństwa informacyjnego” (IST) w 6. PR. Na podstawie informacji zebranych przez serwis CORDIS Wiadomości na IST2006 w Helsinkach. Bliższe informacje są dostępne na stronach internetowych: http://www.cogain.org http://chil.server.de http://www.smartus.fi RCN: 26701 Zobacz także „Krok w krok za komisarz Reding”, str. 30 Najważniejsze tematy W dniu 16 listopada 2006 r. na uroczystości w Lozannie, w Szwajcarii ogłoszono nazwiska pięciu zdobywców tegorocznych nagród Marie Curie Excellence Awards. Każdy ze zwycięzców otrzymał nagrodę pieniężną w wysokości 50 000 euro za wybitne prace w różnych dziedzinach naukowych, w tym neurobiologii poznawczej, nanotechnologii, fizyce i nauce o atmosferze. otrzymał dzięki pozycji zajmowanej w sieci „Europejskie szkolenia i mobilność naukowców” oraz stypendium Marie Curie. Rozszerzenie UE: jak wpłynie na badania naukowe w Bułgarii, Rumunii i samej UE? 2006 r. plan został uaktualniony tak, aby uwzględniał rozwój zdolności uniwersytetów i przygotowania do 7. PR. Obejmie on również współfinansowanie zespołów, które uzyskają dotacje z budżetu 7. PR. © ShutterStock, 200 6 Najważniejsze tematy Zatwierdzenie przez Komisję Europejską w dniu 26 września 2006 r. przystąpienia Bułgarii i Rumunii do Unii Europejskiej wywołało w całej Europie mieszane reakcje. Komentatorzy koncentrowali się na imigracji, funduszach strukturalnych, reformie sądownictwa czy też ostatecznej likwidacji żelaznej kurtyny. Jednak w czasie, gdy badania naukowe określane są sposobem na stworzenie gospodarki opartej na wiedzy i w rezultacie osiągnięcie konkurencyjności i wzrostu gospodarczego, jakie korzyści odniesie z rozszerzenia środowisko badawcze w Europie, a w szczególności w Bułgarii i Rumunii? Jaki będzie wkład badań prowadzonych w tych krajach w działania UE? A także, czy rzeczywiście coś się zmieni, biorąc pod uwagę fakt, że naukowcy z Bułgarii i Rumunii od pewnego czasu w pełni uczestniczą w programach badawczych UE? Tematem dyskusji w wielu krajach była mobilność pracowników i kilka państw wprowadziło ograniczenia wobec liczby Rumunów i Bułgarów, którzy będą mogli podejmować pracę po akcesji w dniu 1 stycznia 2007 r. Jako że problemy naukowe i badawcze mają charakter międzynarodowy, może to niekorzystnie wpłynąć na transfer wiedzy między najmłodszymi i już „zadomowionymi” członkami UE. Wszyscy naukowcy i przedstawiciele, do których zwrócił się serwis CORDIS Wiadomości, uważają, że rozszerzenie, pomimo ograniczonej mobilności, przyniesie zmiany w nauce i technologii (S & T) w Bułgarii i Rumunii. Dr Vesselina Ranguelova, bułgarski naukowiec pracujący we Wspólnym Centrum Badawczym (WCB) Komisji Europejskiej, uważa, że akcesja jej kraju do UE podniesie świadomość współobywateli na temat programów badawczych UE. „Choć już należymy do europejskiej przestrzeni badawczej, nie każdy naukowiec wie, jakie możliwości wiążą się z UE” stwierdziła w rozmowie z CORDIS Wiadomości. Oczekuje ona ponadto, że akcesja ułatwi poruszanie się po Europie i nawiązywanie kontaktów z potencjalnymi partnerami badawczymi. Dr Dan Dascalu, dyrektor rumuńUniwersytet w Bukareszcie, Rumunia skiego Krajowego Instytutu B + R w Dziedzinie Mikrotechnologii (IMT Bukareszt), oczekuje, że członkostwo Rumunii w UE doprowadzi do ściślejszej korelacji badań wykonywanych w tym kraju z badaniami prowadzonymi w całej UE. „Rumunia nie jest na tyle silna, aby osiągnąć we wszystkich dziedzinach masę krytyczną. Musimy nawiązać współpracę przy wspólnie realizowanych projektach. Mam nadzieję, że dzięki przystąpieniu krajowe programy staną się bardziej spójne” - stwierdza. Oczywiście, obydwa kraje samodzielnie zrobiły już bardzo wiele. W 2004 r. Rumunia uruchomiła krajowy program przygotowujący środowisko badawcze do integracji europejskiej i 7. PR. Sfinansowano 2 052 projekty w czterech kategoriach: złożone projekty B + R, zasoby ludzkie, uczestnictwo w projektach europejskich i międzynarodowych oraz infrastruktura badawcza. Mircea Sbarna, konsultant ds. dadań i edukacji w Misji Rumunii przy UE, zwraca uwagę na pewne natychmiastowe efekty zaobserwowane w 2005 r.: 11 przebywających za granicą naukowców z tytułem doktora postanowiło podjąć pracę w rumuńskim instytucie badawczym, powstało 18 platform technologicznych, a 36 % dostępnego budżetu wykorzystano na zakup nowego sprzętu. W 2006 r. budżet Rumunii na R & I został zwiększony do 0,4 % PKB – o 80 % w stosunku do roku 2005. W 2007 r. przewiduje się jego wzrost o dalsze 52,5 %. Bułgaria przyjęła krajowy plan mający na celu zwiększenie nakładów na badania do 3 % PKB. To ambitny wspólny cel 25 państw członkowskich UE. We wrześniu Bułgaria zleciła również przeprowadzenie międzynarodowego przeglądu swej Krajowej Fundacji Nauki. W przygotowanym raporcie znalazły się pewne ważne zalecenia, ale również pochwały dla inicjatyw takich, jak program „Promowanie młodych naukowców” oraz finansowanie w 2005 r. wniosków o środki złożonych przez Bułgarię jako unijnych działań wspierających naukę, odrzuconych na ostatnim etapie przez oceniających z UE. Osoby, które rozmawiały z CORDIS Wiadomości, wskazywały również na inne pozytywne trendy, takie jak działania na rzecz stworzenia podstaw badawczych w sektorze prywatnym w Bułgarii i Rumunii oraz zwiększenie liczby publikacji, a także przypadków cytowania. Przynajmniej dla niektórych zmiany, które się dokonały, tworzą w tych krajach atmosferę bardziej przyjazną dla naukowców. Dr Ranguelova zauważa Bułgarów powra- Rumunia nie jest na tyle silna, aby osiągnąć we wszystkich dziedzinach masę krytyczną. Musimy nawiązać współpracę przy wspólnie realizowanych projektach. cających do kraju po okresie spędzonym za granicą. Uważa ona, że drenaż mózgów osiągnął apogeum w latach 1992-1995, ale teraz został praktycznie wstrzymany. Według naszej rozmówczyni, przyczyną tego zjawiska jest poprawa warunków i „dynamiczne środowisko sprzyjające dobrym pomysłom”, dające większe możliwości niż te oferowane przez inne kraje. W Rumunii również obserwuje się powrót niektórych naukowców, przede wszystkim należy do nich 11 wspomnianych wyżej doktorów. Dr Roumen Nikolov, wicedziekan Wydziału Matematyki i Informatyki na Uniwersytecie w Sofii, nie jest jednak przekonany. Chciałby widzieć odejście od drenażu mózgów i rozpoczęcie „przepływu wysoko kwalifikowanych pracowników”, ale przewiduje, że w wyniku rozszerzenia kolejna fala Bułgarów spakuje swoje walizki i wyjedzie, aby pracować w nowych lśniących laboratoriach i wykorzystywać atrakcyjne szanse gdzie indziej. „W Europie brakuje miliona Ciąg dalszy na str. 9 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Ciąg dalszy ze str. 8 „Rozszerzenie UE: jak wpłynie na badania naukowe w Bułgarii, Rumunii i samej UE?” Obydwa kraje odniosły największe sukcesy w programie „Technologie społeczeństwa informacyjnego” IST, a następnie w programie „Stały rozwój, zmiany globalne i ekosystemy”. Jednak ich udział jest nadal znacząco niższy niż państw członkowskich UE. Jak dotąd zespoły z Niemiec uczestniczyły w 3 027 projektach, zespoły z Polski w 1 005 projektach, zespoły z Portugalii w 597 projektach, a z Węgier w 655 projektach. Sieci są również kluczowym czynnikiem dla dr. Dascalu. Uważa on, że przystąpienie do UE zapewni większy dostęp do sieci. Dumitru-Dorin Prunariu jest dyrektorem otwartego niedawno w Brukseli Rumuńskiego Biura ds. Nauki i Techniki. W rumuńskim środowisku naukowym jest Bułgaria przyjęła krajowy plan mający na celu zwiększenie nakładów na badania do 3 % PKB. To ambitny wspólny cel 25 państw członkowskich UE. dobrze znany jako pierwszy rumuński kosmonauta. Jego zdaniem, aby rozwijać osiągnięcia i wyniki naukowe, Rumunia musi należeć do społeczności międzynarodowej. Z tego powodu kraj ten wysyła pewną liczbę studentów za granicę, aby tam uzyskali tytuł magistra lub doktora. „Mamy dobrych ekspertów, ale niekoniecznie specjalistów w zarządzaniu nauką” - stwierdził w rozmowie z CORDIS Wiadomości. „Będzie to trudne, jeśli nie nauczymy się, jak być sprawnie funkcjonującą częścią społeczności międzynarodowej”. Choć Mircea Sbarna nie jest zadowolony z wyniku uzyskanego przez Rumunię, wskazuje, że „inwestycje nie dają natychmiastowego rezultatu. Mamy teraz dobrą strategię i odnotowujemy wzrost gospodarczy.” Zwrócił również uwagę na liczbę Rumunów przebywających za granicą, którzy mogą uczestniczyć w projektach UE. Naukowcy pytani przez CORDIS Wiadomości, czego ich kraj potrzebuje, aby poprawić te dane liczbowe i ogólnie podnieść jakość prowadzonych badań, prezentowali różne opinie. Dr Nikolov uważa, że odpowiedzią są dotacje, zwłaszcza na rozbudowę infrastruktury. „Wolny rynek jest dobry, ale potrzebujemy dodatków środków, na przykład finansowania dla infrastruktury, w państwach członkowskich” - powiedział serwisowi CORDIS Wiadomości. „To kwestia polityki, a nie pieniędzy [...]. W rezultacie nasze uni- CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Dr Ranguelova jest o tym głęboko przekonana. Uważa, że bułgarscy i rumuńscy naukowcy wniosą element różnorodności oraz nowe sposoby działania i myślenia. „Bułgarscy naukowcy pracowali w bardzo dynamicznym środowisku. Byli zmuszeni do szybkiego dostosowania się. W UE sytuacja zmienia się znacznie wolniej – panuje większa inercja. Bułgarscy naukowcy często musieli myśleć o tym, jak przetrwać i dzięki temu stali się innowacyjni” - wyjaśnia. Stając się z dniem 1 stycznia 2007 r. obywatelami UE, naukowcy z Rumunii i Bułgarii, oprócz umiejętności i wiedzy specjalistycznej, mogą wnieść nowe poczucie optymizmu. Dominuje pozytywne nastawienie i z datą przystąpienia wiązane są pewne oczekiwania. Przyszłość jawi się w jasnych barwach – rok 2007 przyniesie nie tylko przystąpienie Bułgarii i Rumunii do UE, ale także inaugurację nowego programu ramowego, 7. PR, z pewnością stanowiąca znaczący moment dla europejskich badań. Na podstawie wywiadów serwisu CORDIS Wiadomości. Bliższe informacje są dostępne na stronach internetowych: http://cordis.europa.eu/fetch?CALLER= MSS_NEWS_BG_HOME&ACTION=R http://cordis.europa.eu/fetch?CALLER= MSS_NEWS_RO_HOME&ACTION=R RCN: 26611 6 W ten sposób badania stały się pierwszą dziedziną, w której rozszerzenie urzeczywistniło się. Rzut oka na najnowsze dane statystyczne dowodzi, że w realizacji 268 umów podpisanych w kontekście 6. PR wzięło udział 332 uczestników z Bułgarii, a wkład UE na ich rzecz wyniósł około 31,2 miliona euro. W realizacji 317 umów podpisanych w ramach 6. PR uczestniczyło 407 zespołów z Rumunii, a wkład UE na rzecz rumuńskich uczestników wyniósł około 39,8 miliona euro. Dla dr. Ranguelovej istotne jest tworzenie sieci i ustalenie priorytetów. Bułgaria to mały kraj i nie może stać się dużym graczem. W ramach sieci może jednak dzielić się swoją wiedzą specjalistyczną i uczyć się od partnerów. Wydaje się, że w samej Bułgarii i Rumunii naukowcy jednomyślnie spodziewają się pozytywnych efektów członkostwa w UE. I to pomimo ograniczonej mobilności i faktu, że kraje te już uczestniczą w programach ramowych. A co z resztą UE? Czy naukowcy z obecnych państw członkowskich także odniosą korzyści w wyniku rozszerzenia? Sofia, Bułgaria Najważniejsze tematy Bułgaria i Rumunia były związane z programami ramowymi UE na rzecz badań od 4. PR, realizowanego w latach 1994-1998. W tym czasie zakres ich uczestnictwa zwiększył się i w 6. PR zyskały one po raz pierwszy te same prawa i obowiązki, jakie przypadają w udziale państwom członkowskim UE. Dzięki temu naukowcy z tych krajów mogli obejmować funkcje liderów projektu i tworzyć konsorcja złożone wyłącznie z partnerów wywodzących się z krajów kandydujących. wersytety przyciągałyby naukowców tak, jak robią to inne uczelnie” - dodał. © ShutterStock, 200 naukowców, a my stajemy się ich głównym źródłem” - oznajmił w rozmowie z CORDIS Wiadomości. Chętnie jednak podkreśla, że nie jest przeciwny przystąpieniu jego kraju do UE, a nawet od wielu lat prowadzi kampanię na rzecz akcesji. Norwegia może nie być państwem członkowskim UE, ale wskaźnika skuteczności udziału w 6. PR zazdrości jej wiele z tych krajów, które są w tym gronie. Norweski partner uczestniczył w jednym na dziesięć projektów 6. PR, co nie jest złym wynikiem dla kraju mającego tylko 4,6 miliona obywateli. Wnioski przygotowane z udziałem Norwegii również mają wysoki, 28-procentowy wskaźnik skuteczności — znacząco wyższy od średniej unijnej, która wynosi 18 %. Osiągane wyniki są niewątpliwe efektem działań Norwegii na własnym podwórku. Na badania i rozwój (B + R) kraj ten […] jesteśmy w dużym stopniu zależni od współpracy. wydaje 1,75 % PKB, w porównaniu z unijnymi wydatkami na poziomie 1,93 % (celem, podobnie jak w UE, jest wskaźnik 3-procentowy). Jak podkreślił Robert Jan Smits, dyrektor ds. „ERA: programów i możliwości badawczych” w DG ds. Badań Naukowych Komisji Europejskiej, gdyby Norwegia była członkiem UE, zajmowałaby we wspólnotowych rankingach wysoką pozycję. Kraj ten byłby piąty pod względem liczby publikacji naukowych, trzeci pod względem liczby naukowców jako odsetka wszystkich zatrudnionych oraz drugi w kategorii wydatków publicznych na edukację. Dane te wskazują, że Norwegia podchodzi do działalności B + R niezwykle poważnie. 6 © CF Wesenberg, 200 Najważniejsze tematy W dniach 13 i 14 listopada 2006 r. Norwegia jako jedno z pierwszych państw dokonała krajowej inauguracji 7. PR. Norwegowie wybiegają myślą w kierunku 7. PR i oceniają niezwykle pomyślną realizację 6. PR. Øystein Djupedal, norweski minister edukacji i badań 10 © ShutterStock, 200 6 Norwegia: mały kraj, duże wyniki Stało się to jeszcze bardziej oczywiste po publikacji Białej Księgi dotyczącej badań w 2004 r. Podczas wywiadu dla serwisu CORDIS Wiadomości, norweski minister edukacji i badań naukowych Øystein Djupedal określił księgę jako bardzo ważny dokument, wyjaśniając, że „to w rzeczywistości fundament naszej budowli”. „W norweskiej polityce badania zawsze stanowiły istotną kwestię, jednak w Białej Księdze postawiono wygórowane i ambitne cele, zbliżone do celów strategii lizbońskiej - jest tu zadanie osiągnięcia 3-procentowego wskaźnika, a dzięki współpracy w programach ramowych [UE] mamy wiele takich samych obszarów tematycznych. Uważamy zatem, że z norweskiej perspektywy jest to jedna z najważniejszych Białych Ksiąg, jakie opublikowano” - powiedział Øystein Djupedal. Oprócz docelowego poziomu dofinansowania, jako priorytety na lata 2005-10 autorzy dokumentu wymieniają umiędzynarodowienie B + R, badania podstawowe i innowacje. Minister stwierdził, że księga została przychylnie przyjęta przez norweskie środowisko badawcze. „Wszyscy bezustannie nawiązują do jej treści” - oznajmił. Podkreślił również, że została ona jednomyślnie przyjęta przez norweski parlament. Wzorcami dla Norwegii są także niektórzy osiągający sukcesy sąsiedzi. „Oczywiście, bacznie przyglądamy się temu, czego dokonała Szwecja i Finlandia. Obszar, w którym oni odnieśli sukces a my nie jesteśmy tak skuteczni, to inwestycje przedsiębiorstw w działalność badawczą” - powiedział Øystein Djupedal w rozmowie z CORDIS Wiadomości. Większość norweskich firm zostałaby zakwalifikowana w pozostałych krajach Europy do grupy MŚP, z wyjątkiem kilku firm energetycznych. Minister wyjaśnił, że rząd aktywnie analizuje, co może zrobić ze swej strony, by zachęcać przedsiębiorstwa do większego inwestowania. Wielkość przedsiębiorstw jest tylko jednym z wyzwań, przed jakimi stoi Norwegia jako mały kraj. Jednym ze sposobów równoważenia przez Norwegię jej niewielkich rozmiarów jest współpraca z innymi krajami, szczególnie poprzez programy ramowe. „Programy ramowe są najważniejszym elementem naszej współpracy międzynarodo- wej. Jesteśmy małym krajem i choć uważamy się za bystrych ludzi, musimy przyznać, że w innych regionach też takich nie brakuje! Oznacza to, że jesteśmy w dużym stopniu zależni od współpracy”. Jak zauważył minister, metoda ta okazuje się skuteczna: „Dania, Szwecja i Finlandia — w wymiarze europejskim żaden z naszych krajów nie jest duży. Ale nasze społeczeństwa są w rzeczywistości dość zamożne”. Współpraca unijna poszerza również w pewien sposób horyzonty Norwegii, otwierając ten kraj na regiony poza Skandynawią. „Jedną z dziwnych rzeczy, o których właśnie się dowiedziałem, jest fakt, że choć historycznie mamy bliższe kontakty na przykład z takimi krajami, jak Dania, to dzięki szóstemu programowi ramowemu więcej projektów realizujemy z Polską niż z Danią [...]. Byłem naprawdę zaskoczony, gdy to do mnie dotarło, ale tak właśnie powinno być”. Udział Norwegii w 7. PR musi jeszcze zostać ostatecznie sfinalizowany, ale to raczej tylko kwestia formalna, ponieważ kraj ten uczestniczył w programach ramowych od końcowej fazy trzeciego programu ramowego (3. PR). Przyłączenie się do 7. PR musi jednak zostać zatwierdzone przez Radę Ministrów UE i norweski parlament. Ponieważ wszyscy politycy uznają duże znaczenie programów ramowych, minister nie spodziewa się żadnych problemów. Wobec entuzjastycznego stosunku do programów ramowych, jak również obecności ponad 1 300 osób na inauguracji 7. PR w Norwegii, sukces tego kraju w programie wydaje się prawie pewny. Na podstawie materiałów zebranych przez CORDIS Wiadomości podczas inauguracji 7. PR w Norwegii. Bliższe informacje o badaniach naukowych w Norwegii są dostępne na stronach internetowych: http://cordis.europa.eu/norway http://www.forskningsradet.no/english RCN: 26663 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Polityka ogólna UE wprowadza nowe zasady dotyczące pomocy na rzecz ożywiania B + R+ I Komisja Europejska ogłosiła nowe zasady pomocy wypłacanej firmom przez państwa członkowskie na finansowanie projektów badawczo-rozwojowych i innowacyjnych (B + R + I). © Wspólnota Europe jska, 2006 realizowanych przez sektor prywatny. Wspomniane ramy to istotny wkład w strategię na rzecz wzrostu i zatrudnienia”. Jeśli środki zostaną opracowane według wspomnianych wytycznych, Komisja powinna szybciej zatwierdzać przyznanie pomocy niż odbywało się to na podstawie uprzednio stosowanych zasad pomocy państwa. Ponieważ pomoc państwa nie jest dozwolona, o ile nie zostanie wyraźnie zatwierdzona przez Komisję na podstawie prawa UE, rozszerzenie zakresu pomocy państwowej w celu wspierania B + R + I stanowi wysiłek na rzecz ożywienia europejskiej gospodarki i osiągnięcia celu, jakim jest zwiększenie wydatków na B + R do 3 % PKB do 2010 r. Neelie Kroes Ueapme, europejska organizacja pracodawców reprezentujących MŚP, przychylnie przyjęła przedstawione propozycje, ponieważ pozwolą one na udzielenie pomocy w zakresie pokrywania kosztów patentów, usług wsparcia i zatrudnienia wykwalifikowanego personelu. Komisja osobno wezwała do bardziej skutecznego wykorzystania zachęt podatkowych na rzecz B + R, aby ożywić transeuropejską współpracę i zwiększyć zatrudnienie. Propozycje Komisji stanowią „szablon” dla krajowych programów zachęt podatkowych. Wykorzystują one szereg najlepszych praktyk dotychczas stosowanych w 25 państwach członkowskich. Nowe wytyczne powinny wejść w życie od 1 stycznia 2007 r. Komisarz UE ds. konkurencji Neelie Kroes powiedziała: „Dzięki nowym ramom stworzonym przez Komisję dla B + R + I, państwom członkowskim powinno być łatwiej wykorzystywać pomoc państwa do zwiększania liczby projektów B + R i innowacyjnych Na podstawie komunikatu prasowego Komisji Europejskiej. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/comm/competition/state_aid/reform/rdi_en.pdf RCN: 26702 Nowa grupa zadaniowa UE będzie stymulować edukację naukową pie, takie jak projekty „Pollen” i „Nucleus”. Inicjatywa „Pollen” ma wspierać kształcenie naukowe w szkołach podstawowych. Inicjatywa „Nucleus” stanowi zbiór projektów, w których uczestniczą organizacje badawcze, muzea, ośrodki naukowe i uniwersytety z całej Europy. Do dotychczasowych osiągnięć inicjatywy należą: stworzenie europejskiego portalu internetowego zajmującego się edukacją naukową Xplora, stworzenie czasopisma „Science in schools” oraz zorganizowanie festiwalu „Nauka na scenie”. Komisja Europejska utworzyła zespół ekspertów, który ma przeanalizować, w jaki sposób najlepiej wspierać edukację naukową w europejskich szkołach podstawowych i średnich. „Prawdziwe społeczeństwo oparte na wiedzy wymaga zaangażowania swoich obywateli” - powiedział europejski komisarz ds. nauki i badań naukowych Janez Potočnik. „Musimy uczynić więcej, aby przygotować młodzież do życia w przyszłości, która będzie wymagała wysokiego poziomu wiedzy naukowej i rozumienia technologii”. Na podstawie komunikatu prasowego Komisji Europejskiej, IP/06/1631. Bliższe informacje są dostępne na stronach internetowych: http://www.pollen-europa.net http://www.xplora.org RCN: 26724 Zobacz także „Irlandia angażuje superbohaterów do propagowania przedmiotów ścisłych wśród dzieci”, str. 25 6 Pojawia się coraz więcej dowodów na to, że młodzież i dzieci w całej Europie tracą zainteresowanie nauką, nie decydując się na studiowanie jej na uniwersytecie. Jednocześnie najnowszy przegląd Eurobarometru wykazał, że 80 % dorosłej ludności uważa zainteresowanie młodzieży nauką za niezbędne do zagwarantowania naszej przyszłej pomyślności. Nowy zespół skupia czołowych naukowców posiadających duże doświadczenie w edukacji naukowej. Jedna z członkiń, Doris Jorde z Uniwersytetu w Oslo, w Norwegii jest przewodniczącą Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad Edukacją Naukową (ESERA), zaś Dieter Lenzen z Freie Universität Berlin w Niemczech był przewodniczącym Deutsche Gesellschaft für Erziehungswissenschaft (niemieckiego stowarzyszenia edukacji naukowej). Wśród pozostałych członków zespołu znajdują się: Harriet Wallberg-Henriksson z Instytutu Karolinska, ze Szwecji będąca wcześniej członkiem zespołu ekspertów szwedzkiego ministerstwa edukacji i nauki oraz Peter Csermely z Uniwersytetu Semmelweis w Budapeszcie, z Węgier, laureat Nagrody Kartezjusza w dziedzinie popularyzacji w 2005 r. Zespołowi będzie przewodniczył deputowany do Parlamentu Europejskiego Michel Rocard, były premier Francji. © ShutterStock, 200 Nowo powstały zespół sformułuje zalecenia w sprawie polityki, mające na celu usprawnienie metod kształcenia naukowego w Europie i w ten sposób zagwarantowanie, że przyszłe pokolenia zostaną właściwie wyposażone tak, aby mogły żyć i pracować w gospodarce opartej na wiedzy. Eksperci przeanalizują funkcjonujące inicjatywy, których zadaniem jest wspieranie właściwego poziomu edukacji naukowej w Euro- CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 11 Polityka ogólna Nowe wytyczne pozwolą państwom członkowskim na „ukierunkowanie” środków na uruchomienie inwestycji w prywatnym sektorze w zakresie B + R, o ile będą się one wiązały z „określoną przeszkodą rynkową”, miały „skutek motywacyjny” i nie będą „zakłócały nadmiernie konkurencji i handlu”. „Nadszedł czas, aby wydobyć zaniedbane choroby z zapomnienia i dać realną nadzieję pacjentom, u których zbyt często prowadzą one do śmierci”. Tak brzmiało mobilizujące wezwanie skierowane przez brytyjskiego deputowanego do Parlamentu Europejskiego Johna Bowisa do przedstawicieli rządów, firm farmaceutycznych i organizacji non-profit, uczestniczących w pierwszym dniu międzynarodowej konferencji poświęconej zaniedbanym chorobom zakaźnym, rozpoczętej w Brukseli, w Belgii 8 listopada 2006 r. Wrzód Buruli, denga, leiszmanioza, ślepota rzeczna, schistosomoza, śpiączka i choroba Chagasa to tylko niektóre przykłady chorób zakaźnych obecnie nawiedzających całe populacje krajów rozwijających się. Choroby te nazywa się „zaniedbanymi”, ponieważ przeznacza się na nie poniżej 10 % światowych środków wydatkowanych na badania biomedyczne, choć są one odpowiedzialne za około 500 000 zgonów i miliony przypadków kalectw rocznie. W latach 1975-1999 z 1 393 nowych leków, które wprowadzono na rynek, jedynie 13 zatwierdzono do leczenia chorób tropikalnych. Tymczasem część z obecnie dostępnych leków uważa się za wysoce toksyczne, nieskuteczne, bądź trudne do stosowania. „To dysproporcja, której nie możemy ignorować” - powiedział John Bowis, rzecznik ds. zdrowia i praw konsumentów ugrupowania Europejskiej Partii Ludowej i Europejskich Demokratów (EPP-ED). Eurodeputowany wskazał na te dysproporcje w swoim spra- Systemy ochrony zdrowia w wielu krajach rozwijających się cierpią na brak zasobów. wozdaniu parlamentarnym za 2005 r., nadając w ten sposób nową siłę debacie nad skutkami tych chorób i skłaniając Komisję Europejską do zorganizowania konferencji poświęconej zagadnieniom, które wymagają omówienia. W ostatnich latach duża część środków finansowych i pomocowych związanych z chorobami zakaźnymi została przeznaczona na choroby zbierające największe śmiertelne żniwo na świecie: HIV/AIDS, malarię i gruźlicę (tuberkuloza - TB). „Międzynarodowa społeczność słusznie koncentruje się na zapobieganiu tym chorobom i ich leczeniu” – stwierdził John Bowis. „Nie można jednak zapominać przy tym, że co najmniej miliard osób — jedna trzecia ludności na świecie — cierpi na jedną bądź kilka zaniedbywanych chorób tropikalnych. Obciążenia związane z tymi chorobami, z których część wzmaga objawy AIDS i gruźlicy, są niepoliczalne”. Mimo tego nieco przytłaczającego wyzwania podjęto już próby działań i poczyniono pewne kroki dla uświadomienia konieczności zintensyfikowania działalności B + R. 12 W 1975 r. kilka organizacji, w tym Unicef, Bank Światowy i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), aby wymienić tylko niektóre, nawiązały współpracę z rządami, fundacjami i przedsiębiorstwami nad zainicjowaniem „Specjalnego programu badań i szkoleń z zakresu chorób tropikalnych” (TDR). Jak dotychczas dzięki temu programowi wprowadzono na rynek sześć leków, które zwalczają niektóre z tych chorób. W 2003 r. powstała „Inicjatywa na rzecz leków zwalczających choroby zaniedbane” (DNDi), a jej celem było opracowywanie leków i innych narzędzi służących ochronie zdrowia, przeznaczonych dla ludzi cierpiących na choroby pozostające poza sferą zainteresowania stymulowanej przez rynek działalności B + R z powodu ich nieopłacalności. Szacuje się, że przygotowywanie takich leków przez okres następnych 10 lat będzie kosztowało około 250 milionów euro. „Osiągnięto pewien postęp, ale uważam, że konieczne jest pilne zajęcie się szerszym zakresem chorób, o ile mamy usunąć nadzwyczaj realny ciężar choroby, jaki niosą gospodarki i ludność w krajach o niskich dochodach, a także zagwarantować spełnienie warunku koniecznego do stworzenia zdrowej gospodarki, jakim jest zdrowe społeczeństwo” - przekonywał John Bowis. Kierując swoje rozważania w stronę Komisji Europejskiej, eurodeputowany przychylnie odniósł się do prób rozszerzenia wsparcia dla badań nad zapobieganiem zaniedbanym chorobom zakaźnym, ich diagnozowaniem i leczeniem. Zwrócił uwagę na ważne prace podejmowane w ramach programu „Międzynarodowa współpraca naukowa” (INCO), stanowiącego składnik 5. PR i 6. PR; z budżetu tych programów sfinansowano łącznie kwotą 70 milionów euro ponad 50 projektów dotyczących chorób zaniedbanych z udziałem partnerów publicznych i prywatnych z krajów rozwiniętych i rozwijających się. W istocie INCO był jednym z nielicznych międzynarodowych programów finansowania badań stale wspierającym walkę z określonymi chorobami, jak również podejmującym kwestie systemów opieki zdrowotnej i usług zdrowotnych w kontrolowaniu chorób. John Bowis z zadowoleniem przyjął również wyraźne odniesienie w 7. PR do cho- jski, 200 ©Parlament Europe 6 Polityka ogólna Wydobyć zaniedbane choroby z zapomnienia John Bowis rób zaniedbanych oraz nacisk na „badania translacyjne”, które według niego „reprezentują dokładnie ten rodzaj badań, które są niezbędne do przekształcenia w gotowe leki wyników wielu badań naukowych, prowadzonych w instytutach i na uniwersytetach w formie działalności B + R i prób klinicznych”. Eurodeputowany stwierdził, że w uzupełnieniu 7. PR Komisja mogłaby rozważyć rozszerzenie na niektóre choroby zaniedbane prac „Partnerstwa między Europą a krajami rozwijającymi się w zakresie badań klinicznych” (EDCTP), które obecnie zajmuje się opracowywaniem nowych, udoskonalonych leków i szczepionek na HIV/AIDS, malarię i TB. „W działalności «B + R» akcent należy położyć na «R» [...] polityka zwykle koncentruje się na stymulowaniu badań, a wsparcie rozwoju jest często zaniedbywane” - oznajmił John Bowis. Konieczne jest zwrócenie większej uwagi na inicjatywy, w których biorą udział partnerstwa publiczno-prywatne. „Musimy wykorzystać to, co najlepsze w sektorze publicznym (w ramach «B») oraz to, co najlepsze w sektorze prywatnym (w ramach «R») i zastosować skuteczne modele wobec najbardziej zaniedbanych chorób” - dodał. Wprowadzanie leków na rynek ma jednak niewielki sens, jeśli nie istnieją systemy ochrony zdrowia i infrastruktura. „Systemy ochrony zdrowia w wielu krajach rozwijających się cierpią na brak zasobów” powiedział John Bowis. Podkreślił potrzebę zwiększenia przez te kraje inwestycji i uzupełnienia tych środków przez społeczność międzynarodową, udzielającą długoterminowego wsparcia i pomocy technicznej, a także szkolącą pracowników służby zdrowia na poziomie lokalnym. Należy także zająć się problemami związanymi z dostępnością, takimi jak międzynarodowa i krajowa polityka cenowa, taryfy, Ciąg dalszy na str. 13 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Przemysł motoryzacyjny uosabia wyzwania XXI wieku, mówi Verheugen W dniu 22 listopada w2006 r. wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Günther Verheugen otworzył doroczną konferencję Europejskiej Rady B + R w Przemyśle Motoryzacyjnym (EUCAR), mówiąc, że przemysł motoryzacyjny nie ma „innego wyjścia - musi dążyć do osiągnięcia pozycji lidera technologicznego”. „Przemysł motoryzacyjny to kluczowy sektor Europy” - powiedział Verheugen, dodając, że sześciu członków EUCAR należy do największych 20 europejskich inwestorów w dziedzinie B + R, podobnie jak dwóch dostawców z branży motoryzacyjnej. © ShutterStock, 200 6 „Nowe supermocarstwa [wschodzące gospodarki azjatyckie] będą konkurować w każdej dziedzinie. W Europie niektórzy nadal sądzą, że obowiązuje stary podział pracy. Takie myślenie jest niebezpieczne” oświadczył Verheugen. Jednak oprócz konkurencji z Dalekiego Wschodu dysponującego niedrogą i liczną siłą roboczą, sektor motoryzacyjny musi również mierzyć się z ograniczoną dostępnością paliw kopalnych i innych surowców, naciskami na produkcję bardziej ekologicznych pojazdów oraz z kwestiami bezpieczeństwa. „Przemysł motoryzacyjny uosabia wyzwania, przed którymi Europa stanie w XXI wieku” - oświadczył Verheugen. Verheugen powiedział, że przez najbliższe kilka lat zmiany klimatu prawdopodobnie pozostaną dla Komisji zagadnieniem priorytetowym. Zapewnił jednak przedstawicieli przedsiębiorstw, że nie należy upatrywać w tym zagrożenia. Verheugen opowiedział się za współpracą w formie klastrów jako sposobu na skupienie wszystkich podmiotów, które mogą uczyć się od siebie nawzajem i zwiększać swoje szanse na uzyskanie dofinansowania. Tematykę współpracy podjął Thomas Weber, przewodniczący EUCAR w 2006 r. i członek zarządu DaimlerChrysler. Zabierając głos po komisarzu, Weber powiedział: „Potrzebny jest nam przemysł naftowy, potrzebni są nam decydenci, potrzebni są nam klienci”. Wymienił przyszłe obszary priorytetowe, w tym paliwa alternatywne, systemy hybrydowe, bezpieczeństwo czynne i bezpieczeństwo bierne. „Jesteśmy teraz na etapie przedkonkurencyjnym i koncentrujemy się na właściwych problemach” - powiedział. Na podstawie informacji zebranych przez serwis CORDIS Wiadomości podczas konferencji EUCAR. Bliższe informacje na temat EUCAR są dostępne na stronie: http://www.eucar.be RCN: 26703 Ciąg dalszy ze str. 12 „Wydobyć zaniedbane choroby z zapomnienia” podatki oraz stosowanie praw własności intelektualnej (IPR). W kwestii cen John Bowis nawiązał do niedawnej sugestii Pascala Lamy, dyrektora generalnego Światowej Organizacji Zdrowia (WTO), aby kraje rozwijające się wykorzystały swoje prawa wynikające z porozumienia „W sprawie aspektów handlowych praw własności intelektualnej” (TRIPS) do wydawania „obowiązkowych licencji” na leki zwalczające choroby śmiertelne, ponieważ jak dotąd żadne z państw tego nie uczyniło. „Sama groźba podjęcia takich działań mogłaby zwiększyć presję na firmy farmaceutyczne do obniżenia cen” - wyraził przypuszczenie John Bowis. Przemawiający także podczas pierwszego dnia konferencji Octavio Quintana Trias, dyrektor ds. zdrowia w DG ds. Badań Naukowych Komisji Europejskiej, stwierdził, że 7. PR mógłby pomóc w osiągnięciu większej synergii między międzynarodowymi pracami nad chorobami zaniedbanymi a pozostałymi badaniami w dziedzi- nie zdrowia, ponieważ działalność INCO po raz zostałaby włączona do szerszego programu na rzecz zdrowia. „W ten sposób [choroby zaniedbane] zostały lepiej wyeksponowane. Jest to zawsze istotne w przypadku badań, dla których należy pozyskać zwolenników i które wymagają większych środków finansowych” - powiedział Quintana Trias. © ShutterStock, 200 6 Choć przemysł z pewnością ma pełne ręce roboty, jeżeli chce pozostać konkurencyjny w gospodarce globalnej, to obowiązek spoczywa nie tylko na sektorze prywatnym. „Decydenci muszą stworzyć warunki, które Komisarz powiedział również, że problemy polityczne mogą czasem utrudniać innowacje. „Ludzie muszą się przygotować do zaakceptowania zmian. A tego właśnie nie robią. Nie można uniknąć zmian, ale trzeba nimi kierować”. „Rozpoczynamy długofalowe inwestycje w badania nad zaniedbanymi chorobami zakaźnymi i cieszymy się z możliwości współpracy z wami [interesariuszami] nad realizacją tego ambitnego przedsięwzięcia” - podsumował. CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Na podstawie materiałów serwisu CORDIS Wiadomości uzyskanych podczas konferencji poświęconej zaniedbanym chorobom zakaźnym. Bliższe informacje na temat konferencji są dostępne na stronie internetowej: http://teamwork.intbase.com/0606_02/index.php Bliższe informacje na temat INCO są dostępne na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/inco Tekst sprawozdania PE na temat chorób zaniedbanych można przeczytać na stronie internetowej: http://teamwork.intbase.com/0606_02/ download/European_Parliament_Report.doc RCN: 26626 13 Polityka ogólna W przemówieniu skierowanym zarówno do decydentów, jak i do przedstawicieli branży motoryzacyjnej, Verheugen przypomniał swojemu audytorium wyzwania, przed którymi stoi sektor, i podkreślił znaczenie innowacji jako sposobu na utrzymanie konkurencyjności w obliczu tych wyzwań. pozwolą wam zostać i inwestować w Europie” - stwierdził Verheugen. Projekty i programy Projekt UE doprowadzi do powstania biokatalitycznych ogniw paliwowych Partnerzy projekty twierdzą, że użycie biokatalitycznych ogniw paliwowych zamiast bardziej tradycyjnych źródeł energii stanowi znaczące udoskonalenie. Obecnie wszczepiane urządzenia, takie jak rozruszniki serca, działają na baterie, jednak technologia ta wykorzystuje silnie reaktywny lit, co sprawia, że miniaturyzacja jest droga i trudna. „Biokatalityczne ogniwa paliwowe dają realistyczną szansę na zastosowanie wszczepialnych źródeł energii. Istnieje wiele możliwości szerszego wykorzystania biodetektorów w dziedzinie diagnostyki medycznej, monitorowania środowiska i zapewniania jakości żywności” - powiedział dr Donal Leech z National University of Ireland, koordynator projektu BioMedNano. 6 Partnerzy projektu BioMedNano chcą opracować tak zwane„biokatalityczne” ogniwa paliwowe - ogniwa, które wykorzystują płyny ustrojowe jako paliwo oraz enzymy przekształcające energię chemiczną w elektryczność. Takie ogniwa mogą być stosowane do napędzania całej gamy urządzeń medycznych, w tym rozruszników, pomp insulinowych, sztucznych kończyn, robotów mikrochirurgicznych czy układów biodetekcji. Ogniwa paliwowe będą tak małe, że można je będzie wszczepić pod skórę, by zapewnić bezpośrednie zasilanie dla tych urządzeń. © ShutterStock, 200 Projekty i programy Ogniwa paliwowe na krew. Brzmi niewiarygodnie? Nie dla naukowców, którzy realizują nowy projekt badawczy UE o wartości 2,8 miliona euro. „Z ogromnym zadowoleniem przyjmujemy fakt, że uzyskaliśmy środki finansowe, które pozwolą nam poczynić istotne postępy w kolejnych latach. Cieszymy się, że odegramy wiodącą rolę w badaniach prowadzonych w tej dziedzinie” - dodał. W okresie trzech lat partnerzy projektu zamierzają wyszukać nowe enzymy i opracować nowatorskie nanostrukturalne rusztowania do unieruchamiania enzymów, dzięki czemu powstaną urządzenia medyczne o zwiększonej czułości i mocy. Projekt finansowany jest jako konkretnie ukierunkowany projekt badawczy (STREP) 6. PR. Biorą w nim udział partnerzy z Czech, Finlandii, Irlandii, Izraela, Włoch i Zjednoczonego Królestwa. Na podstawie informacji udostępnionych przez BioMedNano. Bliższe informacje na temat projektu BioMedNano są dostępne na stronie internetowej: http://www.nuigalway.ie/biomednano Bliższe informacje na temat priorytetu „Nanotechnologie i nanonauka, materiały wielofunkcyjne, nowe procesy i urządzenia produkcyjne” (NMP) 6. PR są dostępne na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/nmp RCN: 26658 Izraelski naukowiec otrzymuje dotację UE na opracowanie „elektronicznego nosa” Izraelski naukowiec otrzymał od UE dotację w wysokości 1,73 mln w ramach „Programu Marie Curie Excellence” na opracowanie „elektronicznego nosa”, który będzie mógł stwierdzić obecność raka za pomocą węchu. Przyznanie tej dotacji dr. Hossamowi Haickowi z izraelskiego Instytutu Technologii jest częścią działań UE, które mają na celu wspieranie i zachęcanie młodych obiecujących naukowców. Dr Haick ma 31 lat i jest jednocześnie zdobywcą największej jak dotąd dotacji unijnej dla izraelskiego naukowca. Będzie pracował nad sztucznymi systemami węchowymi lub „elektronicznymi nosami”, których zadaniem jest wykrywanie za pomocą węchu i diagnozowanie raka w możliwie najwcześniejszym stadium, przed rozprzestrzenieniem się w organizmie. „Realizacja celu badania umożliwi stworzenie instrumentu opartego na nanoczujnikach, który jest w stanie diagnozować różne rodzaje raka, a nawet określić stadium choroby” - wyjaśnia dr Haick. „Diagnoza może być postawiona w bardzo wczesnym stadium, nawet przed rozpoczęciem rozprzestrzeniania się nowotworu. Dlatego też leczenie będzie podejmowane 14 natychmiast i pozwoli zniszczyć chorobę w zarodku”. Elektroniczne nosy są jednym z przykładów rozwijającego się obszaru badawczego zwanego biomimetyką, obejmującego tworzenie przez ludzi aplikacji wzorowanych na naturalnych zjawiskach. Zapach składa się z cząsteczek, z których każda posiada specyficzny rozmiar i kształt, a wszystkie mają receptory o odpowiadającym im rozmiarze i kształcie w ludzkim nosie. Kiedy określony receptor przyjmuje cząsteczkę, wysyła do mózgu sygnał, a mózg identyfikuje zapach związany z tą konkretną cząsteczką. Elektroniczne nosy oparte na modelu biologicznym działają w podobny sposób, zastępując receptory czujnikami i przekazując sygnał - zamiast do mózgu do programu w celu przetworzenia. Dr Haick zamierza opracować matryce sensorowe z nanomateriałów, rozpoznające podstawowe właściwości chemiczne, Dr Hossam Haick fizyczne i elektryczne tych nanomateriałów jak również mechanizm sygnalizujący tych czujników. Będzie również pracował nad stworzeniem najmniejszych wersji tych nosów elektronicznych, „e-nosa na chipie”, który jest pojedynczym chipem komputerowym, zawierającym zarówno czujniki, jak i komponenty przetwarzające. Poza stawianiem wczesnej diagnozy, wykrywaniem i kontrolowaniem choroby sztuczne systemy węchowe są wykorzystywane w monitorowaniu środowiska, branży spożywczej i sektorze bezpieczeństwa. Na podstawie artykułu z „Electronic News Digest”. RCN: 26673 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 © GridPP, 2006 „Mappa mundi” przetwarzania gridowego już dostępna Jest już dostępna nowa interaktywna mapa ukazująca infrastrukturę EGEE („Enabling Grids for E-science” – „Udostępnienie sieci gridowych e-nauce”) oraz osiem innych największych na świecie rozproszonych sieci obliczeniowych. Gidon Moont z Imperial College London w Zjednoczonym Królestwie, który opracował interfejs z Google Earth, powiedział: „To bardzo ekscytujące, że możemy po raz pierwszy ujrzeć te najważniejsze gridy razem na jednej mapie. Interoperacyjność będzie głównym zagadnieniem dla przyszłości gridów, a mapa będzie ilustrować jej rozwój”. Obiekty gridowe są wyświetlane na Google Earth za pomocą pliku KML. Kiedy ten plik jest otwierany w programie Google Earth, lokalizacje gridów są dodawane do mapy Google Earth. Po kliknięciu każdego obiektu wyświetla się jego nazwa i lokalizacja oraz identyfikacja gridu, do którego należy. Mapa wysyła kwerendy do bazy danych, która zawiera informacje z ośrodków z następu- jących projektów gridowych: • EGEE (zasięg światowy); • „Open science Grid” (OSG, głównie Stany Zjednoczone); • „Nordic data Grid facility” (NDGF, głównie Skandynawia); • „National research Grid initiative” (Naregi, Japonia); • TeraGrid (Stany Zjednoczone); • „Pacific Rim application and Grid middleware assembly” (Pragma, region Pacyfiku); • „Distributed European infrastructure for supercomputing applications” - „Rozproszona infrastruktura europejska do zastosowań komputerowych dużej wydajności” (DEISA, Europa); • „National Grid service” - „Krajowy serwis gridowy” (NGS, Zjednoczone Królestwo); • „Australian partnership for advanced computing” - „Australijskie partnerstwo na rzecz zaawansowanej informatyki” (APAC, Australia). Projekt EGEE jest współfinansowany przez Komisję Europejską. Składa się z ponad 20 000 procesorów głównych (CPU) dostępnych dla użytkowników przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu; jej pojemność to około 5 petabajtów (5 milionów gigabajtów); wykonuje około 20 000 równoczesnych zadań. Dysponowanie takimi dostęp- Poprawa jakości wody pitnej w Europie Nowy europejski projekt ma na celu poszerzenie wiedzy o chorobach przenoszonych przez wodę i dzięki temu pomoc w poprawie jakości wody pitnej w Europie. Problem zanieczyszczenia wody pitnej często kojarzy się z biedniejszymi krajami rozwijającymi się. Jednak także w wielu krajach europejskich jakość wody pitnej pozostawia wiele do życzenia. „Podejrzewamy, że zanieczyszczona woda częściej wywołuje choroby niż się powszechnie uważa” - powiedział dr Manfred Höfle z Helmholtz-Zentrum für Infektionsforschung (Centrum badań nad zakażeniami im. Helmholtza) w Niemczech, koordynator nowego projektu „Zdrowa woda” finansowanego w ramach 6. PR UE. Problemem są ciągle liczne luki w naszej wiedzy o mikrobach obecnych w wodzie pitnej na terenie Europy oraz o ich wpływie na zdrowie człowieka. „Obecnie określamy jedynie występowanie jednej konkretnej bakterii, to jest E. Coli” - wyjaśnił dr Höfle. „Nie wiemy prawie nic o częstotliwości występowania innych bakterii, wirusów czy tak zwanych pierwotniaków będących zwierzętami jednokomórkowymi”. Dr Höfle i jego współpracownicy opracowali „czip wodny”, który już wykazał skuteczność w wykrywaniu patogenów bakteryjnych w wodzie. Obecnie partnerzy projektu dążą do uwrażliwienia czipa na obecność pierwotniaków i wirusów. Naukowcy przeprowadzą także badanie epidemiologiczne w celu zidentyfikowa- CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 nymi środkami oznacza, że są to idealne warunki do prowadzenia wszelkich badań naukowych, w sytuacjach, gdy czas i środki potrzebne do wykorzystania aplikacji wydają się nierealne przy zastosowaniu tradycyjnych infrastruktur informatycznych. EGEE, która wywodzi się z dwóch dziedzin naukowych — fizyki wysokich energii i nauk przyrodniczych, obecnie łączy zastosowania z wielu innych dziedzin, od geologii po chemię informatyczną. Jak powiedział Albert Einstein: „komputery są niezwykle szybkie, dokładne i głupie; istoty ludzkie są niezwykle powolne, niedokładne i inteligentne; razem dysponują niewyobrażalną siłą.” Na podstawie komunikatu prasowego EGEE. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.eu-egee.org Plik pokazujący ośrodki gridowe na Google Earth oraz instrukcje dotyczące sposobu instalacji można pobrać ze strony internetowej: http://www.gridpp.ac.uk/demos/gin_monitor.html RCN: 26679 nia czynników, które mogłyby sugerować związek między zakażeniami a zanieczyszczoną wodą pitną. „Jak dotąd w Europie brak było uporządkowanych danych tego rodzaju” - stwierdził dr Höfle. „Sądzimy, że dzięki badaniu uzyskamy pewne wskazówki dotyczące patogenów, na które musimy zwrócić szczególną uwagę przy opracowywaniu czipa”. Partnerzy projektu mają nadzieję, że wiedza zdobyta podczas realizacji projektu pomoże w poprawie jakości wody pitnej i w konsekwencji pozwoli ograniczyć w Europie obciążenia związane z zakażeniami przenoszonymi przez wodę. Na podstawie informacji uzyskanych z Helmholtz-Zentrum für Infektionsforschung. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.helmholtz-hzi.de/en RCN: 26686 15 Projekty i programy Mapa opracowana przez naukowców z GridPP w Zjednoczonym Królestwie i Europejskim Laboratorium Fizyki Cząsteczek (CERN) w Genewie, w Szwajcarii wykorzystuje Google Earth do odnalezienia lokalizacji sieci gridowych na sześciu kontynentach, wskazując ich w sumie ponad 300. Jak średniowieczna „mappa mundi”, która przedstawiała znaną wówczas wizję świata, ta mapa jest jedną z pierwszych prób ukazania całego świata naukowego podłączonego do tego typu sieci. Jak wynika z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), HIV/AIDS jest przyczyną globalnego kryzysu zdrowotnego bez precedensu w najnowszej historii ludzkości; ocenia się, że w samym tylko 2005 r. z powodu choroby zmarło od 2,4 do 3,3 miliona ludzi, przy czym jedna trzecia tych zgonów miała miejsce w Afryce Subsaharyjskiej. W ramach finansowanego przez UE projektu „Szczepionki działające na błony śluzowe przeciwko chorobom związanym z biedą” („Mucosal vaccines for poverty related diseases” - Muvapred) prowadzony jest cykl badań nad nową donosową szczepionką przeciwko HIV, która ma neutralizować tego wirusa w momencie, gdy dostaje się on do organizmu. Szczepionka wykorzystuje niewielką zmodyfikowaną część zewnętrznego ochronnego płaszcza wirusa HIV, który został przekształcony dla wzmocnienia ochrony przeciwko zakażeniu wirusem HIV. Zastosowano również cząsteczkę „LTK63” jako „adiuwant śluzówkowy”, mający pobudzić odpowiedź immunologiczną na składniki HIV zawarte w szczepionce oraz wywołać reakcję immunologiczną w układzie płciowym, będącym głównym miejscem, w którym dochodzi do zakażenia tym wirusem. Podawanie szczepionki donosowo nie tylko eliminuje konieczność stosowania igieł, ale także wykorzystuje zdolność immunizacji nosowej do wywołania obronnej odpowiedzi immunologicznej w układzie płciowym dzięki „adiuwantom śluzówkowym”. W próbach uczestniczy łącznie 30 badanych, co pozwoli na określenie poziomu bezpieczeństwa i właściwości uodparniających omawia- Prace w ramach projektu finansowanego ze środków UE rzucają światło na HIV w Europie Według najnowszych danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2006 r. wystąpiło około 22 000 nowych przypadków zakażeń HIV w Europie Zachodniej i Środkowej. Ogółem w tym regionie żyje 740 000 osób z HIV. , 2006 Śledzeniem rozwoju choroby u osób niedawno zakażonych HIV w Europie zajmują się partnerzy finansowanego ze środków unijnych projektu „Wspólna akcja badawcza nad serokonwersją i AIDS oraz zgonami w Europie” („Concerted Action on SeroConversion to AIDS and Death in Europe” - Cascade), realizowanego od 1997 r. Partnerzy projektu jska ©Wspólnota Europe Projekty i programy Partnerzy projektów finansowanych przez UE badają możliwości zwalczania HIV i TB przy pomocy nowej szczepionki donosowej Cascade monitorują osoby z dokładnie zdefiniowanym czasem serokonwersji — określa się to jako moment, kiedy we krwi można po raz pierwszy wykryć obecność przeciwciał HIV, co następuje zwykle w ciągu trzech miesięcy od zetknięcia się z wirusem. Obserwując osoby, w przypadku których znane są czasy serokonwersji, partnerzy projektu mogą śledzić postęp choroby od samego początku i badać jakie czynniki wpływają na przewidywany czas przeżycia. „Mogliśmy udokumentować, jeszcze bez wpływu leczenia, co ma decydujące znaczenie dla czasu przeżycia, a co nie” - wyjaśniła dr Kholoud Porter z Działu Badań Klinicznych brytyjskiej Rady ds. Badań Medycznych, który koordynuje projekt. Dr Porter powiedziała, że przy braku leczenia średni czas przeżycia systematycznie maleje wraz z wiekiem. Osoba zakażona, kiedy miała niewiele ponad dwadzieścia lat, mogła przeżyć jeszcze średnio 14 lat, natomiast w przypadku zakażenia w wieku pięćdziesięciu kilku lat średni czas przeżycia wynosił tylko 6 lat. Te ustalenia mają praktyczne konsekwencje dla leczenia, ponieważ mogą pomóc lekarzom klinicystom w podjęciu decyzji, czy rozpoczynać leczenie pacjenta, czy nie. 16 nej szczepionki stosowanej u ludzi. Następnym etapem będzie porównanie reakcji przeciwciał i komórek na składniki HIV z adiuwantem śluzówkowym LTK63 oraz bez niego. Ponadto - i wyjątkowo w tym badaniu w przypadku kobiet zmierzony zostanie poziom reakcji na HIV na podstawie próbek pobranych z szyjki macicy i z pochwy, z zastosowaniem nowych metod. Jeżeli próby wypadną pomyślnie, szczepionka zostanie poddana dalszej i szerszej ocenie w próbach fazy 2 oraz próbach fazy 1 z udziałem ochotników w Afryce. W rezultacie szczepionka mogłaby zapewnić ochronę przeciwko zakażeniom wirusem HIV poprzez kontakty seksualne, będące podstawową drogą przenoszenia wirusa i globalnej pandemii HIV/AIDS. Na podstawie komunikatu prasowego Muvapred. Bliższe informacje są dostępne na stronach internetowych: http://www.mucosalimmunity.org/muvapred http://ec.europa.eu/research/health/poverty-diseases/ projects/111_en.htm RCN: 26749 Ogółem w projekcie śledzi się rozwój choroby u ponad 17 000 osób w całej Europie. Partnerzy projektu zajmują się nie tylko wpływem wieku na przewidywany czas przeżycia, ale badają również różnice związane z płcią, a chcieliby poświęcić więcej pracy badaniom nad różnicami w przewidywanym czasie przeżycia u różnych grup etnicznych. W ramach projektu badano również wpływ leczenia na przewidywany czas przeżycia. Po wprowadzeniu leczenia ludzie żyją dłużej, często ponad 20 lat. „Spodziewamy się teraz, że 10 lat po zakażeniu 90 % chorych nadal będzie żyło”- powiedziała dr Porter. Jednym z interesujących wniosków projektu jest fakt, że leczenie jest bardziej skuteczne w przypadku osób starszych niż ludzi młodych. Chociaż wydaje się to sprzeczne z intuicją, badacze sądzą, że może to wynikać z faktu, że starsi ludzie bardziej przestrzegają zaleceń dotyczących leczenia i wskazówek lekarza. Leczenie jest również bardziej skuteczne w przypadku kobiet niż mężczyzn, prawdopodobnie z tych samych powodów. Ponieważ terapie stają się coraz bardziej skuteczne i przewidywany czas przeżycia wzrasta, wygląda na to, że więcej osób seropozytywnych będzie umierać z powodów innych niż AIDS. Jednak, jak zwróciła uwagę dr Porter, chociaż ludzie żyją dłużej, ich stan immunologiczny nie jest dobry. Obawia się ona szczególnie wzrostu liczby zachorowań na nowotwory. Co więcej, wiele osób z HIV Ciąg dalszy na str. 17 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Jak wynika z badań NoE, karmienie piersią i probiotyki mogą chronić dzieci przed alergiami Sieć doskonałości (NoE) GA2LEN („Global allergy and asthma European network” – „Europejska sieć globalnych alergii i astmy”) –przedstawiła dowody, że karmienie piersią, dieta we wczesnym okresie życia i probiotyki mogą wpływać na rozwój alergii u dzieci. „Panuje powszechna zgodność, że za rozwój alergii i astmy odpowiada połączenie czynników dziedzicznych i środowiskowych. Jednak rozwój tych chorób jest zbyt gwałtowny, żeby można go było wyjaśnić jedynie czynnikami genetycznymi” - mówią partnerzy GA2LEN. Jedną z przyczyn rozpowszechnienia przypadków alergii są zmiany w diecie w ciągu ostatnich 20-40 lat. W artykule opublikowanym w czasopiśmie „Clinical and Experimental Allergy Reviews” 12 europejskich ekspertów z GA 2LEN przekonuje, że na rozwój alergii mogą wpływać trzy czynniki: „Wydaje się, że karmienie dziecka przez cztery miesiące wyłącznie piersią pomaga ochronić je przed alergią na białko mleka krowiego do 18. miesiąca życia, zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia skóry (alergii skórnej) do trzeciego roku życia, a także ogranicza ryzyko pojawienia się nawracającego świszczącego oddechu (czyli astmy) do szóstego roku życia. Jednak długoterminowy wpływ karmienia piersią na rozwój alergii nie jest znany i wymaga badań” - mówią partnerzy. Autorzy artykułu stwierdzają potrzebę dalszych badań we wszystkich tych dziedzinach w celu określenia modeli żywienia, które mogą być związane z rozwojem alergii i astmy, oraz stworzenia bazy danych pozwalającej ustalić, czy suplementacja diety określonymi tłuszczami lub probiotykami może przyczynić się do ochrony lub leczenia. „Potrzebne będą badania na szeroką skalę, dobrze zaplanowane, zaprojektowane i wykonane. Prawdopodobnie będą wymagały współpracy międzynarodowej” - mówią partnerzy. Na podstawie informacji uzyskanych od GA2LEN. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.ga2len.net RCN: 26685 6 Wyniki badania sugerują także, że w przypadku tych dzieci, które nie mogą być karmione piersią, szanse uniknięcia alergii można zwiększyć, karmiąc niemowlęta hipoalergicznym mlekiem i unikając podawania stałych pokarmów w ciągu pierwszych czterech do sześciu miesięcy życia. Jest to szczególnie ważne, jeśli jedno z rodziców ma problemy alergologiczne. © ShutterStock, 200 Liczba ludzi cierpiących na alergie dramatycznie wzrosła w ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci. Zjawisko to jest szczególnie widoczne w przypadku dzieci, wśród których jedna trzecia cierpi obecnie na jakiś rodzaj alergii. Badacze z GA2LEN przewidują, że do 2015 r. problem ten będzie dotyczył połowy Europejczyków. karmienie piersią, odpowiednia dieta we wczesnym okresie życia i probiotyki. Jako priorytet dla przyszłych badań NoE określiła probiotyki i prebiotyki. Te żywe organizmy prawdopodobnie chronią przed rozwojem alergii, wytwarzając zmiany w bakteriach jelitowych pobudzające pracę układu odpornościowego. Drugim ważnym zagadnieniem jest prawdopodobnie skład diety. Odkryto, że obecność w diecie przeciwutleniaczy, takich jak witamina C, witamina E i selen, z których większość występuje w owocach i warzywach, ma działanie ochronne. Potrzeba jednak więcej badań w tej dziedzinie. „W większości badań prowadzonych do tej pory nie stosowano podejścia systematycznego, co sprawia, że Ciąg dalszy ze str. 16 „Prace w ramach projektu finansowanego ze środków UE rzucają światło na HIV w Europie” jest równocześnie zarażonych wirusowym zapaleniem wątroby typu C, co sprawia, że są one bardziej podatne na choroby wątroby. Jednak, mimo iż leczenie wydłuża okres życia pacjentów z HIV, zaniepokojenie partnerów projektu wzbudzają postaci HIV odporne na istniejące terapie. Monitorują oni szczególnie zakres odporności na leki przenoszonej w populacji i pracują nad poznaniem jej konsekwencji dla leczenia. Terenem szczególnego zainteresowania partnerów projektu jest Europa ŚrodkowoWschodnia. Pochodzą oni z czterech krajów w tym regionie: Estonii, Polski, Rosji i Ukrainy. W wielu krajach zachodnioeuropejskich od wielu lat śledzi się przebieg choroby u grup kohortowych pacjentów z HIV, nato- miast w Europie Wschodniej nie ma tradycji tworzenia i badania grup kohortowych. Ważnym celem projektu jest stworzenie potencjału badawczego w tym regionie i dlatego w ramach projektu szkoli się tamtejszych badaczy do prowadzenia takich badań, jak test wykorzystujący algorytm Starhs. Starhs jest skrótem od wyrazów „Serologic testing algorithm for recent HIV sero-converters” („Algorytm badania serologicznego do określenia niedawnej serokonwersji HIV”) i, jak sama nazwa wskazuje, badanie to pokazuje, czy chory został zakażony wirusem HIV niedawno czy w przeszłości. Pacjenci, u których zdiagnozowano niedawne zakażenie, mogą być następnie włączeni do grupy kohortowej w celu śledzenia rozwoju choroby u osób z tych krajów. CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Projekt w obecnej formie będzie finansowany do 2010 r., ale dr Porter ma nadzieję, że prace będzie można kontynuować w następnych latach, a także rozszerzyć ich zasięg na dalsze tereny Europy Wschodniej. Na razie będzie kontynuowany w celu uzyskania niezbędnego obrazu czynników wpływających na przewidywany czas przeżycia coraz większej liczby ludzi zarażonych wirusem HIV żyjących w Europie. Na podstawie wywiadu CORDIS Wiadomości z dr. Kholoud Porter. Bliższe informacje na temat projektu Cascade, finansowanych ze środków UE badań naukowych nad chorobami związanymi z ubóstwem oraz programu HIV/AIDS WHO są dostępne na stronach internetowych: http://www.ctu.mrc.ac.uk/cascade http://ec.europa.eu/research/health/poverty-diseases/index_en.html http://www.who.int/hiv/en RCN: 26739 17 Projekty i programy Projekt GA2LEN jest finansowana ze środków 6. PR i skupia 26 ośrodków badawczych z całej Europy, a także European Academy of Allergology and Clinical Immunology EAACI (Europejską Akademię Alergologii i Immunologii Klinicznej) i European Federation of Allergy and Airways Diseases Patients’ Associations - EFA (Europejską Federację Stowarzyszeń Pacjentów z Alergiami i Chorobami Dróg Oddechowych). bardzo trudno jest wyciągać jednoznaczne wnioski” - stwierdzają partnerzy GA2LEN. Innowacje Według Hübner, polityka regionalna musi wspierać innowacje i solidarność Innowacje jska, 2006 ©Wspólnota Europe „Polityka regionalna zawsze była naszym głównym instrumentem redukowania dysproporcji społecznych i ekonomicznych w regionach Unii, a obecnie jest uznawana również za kluczowy filar strategii promowania wzrostu, zatrudnienia i konkurencyjności” - powiedziała komisarz UE ds. polityki regionalnej Danuta Hübner podczas wizyty w Zjednoczonym Królestwie 17 listopada 2006 r. to na celu zintegrowanie strategii wzrostu na poziomie europejskim, krajowym i regionalnym — aby wprowadzić efektywne, wielopoziomowe partnerstwo, które zwiększy zasadność wdrażania polityki publicznej”. Państwa członkowskie UE zaakceptowały strategiczne wytyczne, określające trzy priorytety dla przyszłych inwestycji: zwiększanie atrakcyjności państw członkowskich, regionów i miast poprzez poprawę dostępności oraz jakości i poziomu usług; wspieranie innowacyjności, przedsiębiorczości i wzrostu, miedzy innymi przez badania, oraz tworzenie większej ilości lepszych miejsc pracy na drodze zachęcania ludzi do podejmowania zatrudnienia i działalności gospodarczej, podnoszenia zdolności adaptacyjnych pracowników oraz zwiększania inwestycji w kapitał ludzki. Komisja Europejska poparła również inicjowanie regionalnych partnerstw, aby móc skuteczniej określać problemy i rozwiązania, jak również zaangażowanie instytucji finansowych w tworzenie Polityka regionalna nadal ma do odegrania rolę w promowaniu i realizację unijnej polityki regionalnej. „Celem jest wspieranie solidarności w UE, która według Hübner jest „podstawową cechą państw członkowskich w tworzeniu takich instrumentów finanprocesu integracji europejskiej”. Jednak w obliczu globalizacji i wyzwań, które z sobą niesie, polityka regionalna musi wspierać sowych, jak kapitał podwyższonego ryzyka czy mikrokredyty. Ułarównież konkurencyjność i innowacje, powiedziała komisarz. twienie dostępu do takich instrumentów ma zasadnicze znaczenie, ponieważ małe przedsiębiorstwa są podstawowym źródłem innowacji i nowych miejsc pracy, a zbyt „Aby odnieść korzyści, musimy wykazać się elastycznością umożliwiającą nam przyczęsto są pozbawione funduszy na finanstosowanie do zmieniającego się wokół Jest to nasz największy sowanie swoich pomysłów” - powiedziała komisarz Hübner. W polityce regionalnej nas świata. Musimy podnieść nasz poziom do tej pory program konkurencyjności, żeby móc wykorzystać inwestycyjny. Stwarza nowej generacji będzie ponadto kładziony możliwości. A z uwagi na fakt, że korzyści nie wspaniałe możliwości większy nacisk na obszary miejskie. zawsze są równomiernie rozłożone w gospoznacznego zwiększenia darce, musimy wprowadzić politykę, która Na politykę spójności z budżetu UE zostawzrostu i konkurencyjności to zapewni” - powiedziała komisarz Hübner Unii Europejskiej. nie przeznaczonych ponad 360 milionów zebranym na Uniwersytecie w Leeds. euro w latach 2007-2013, a po uwzględnieniu wkładu państw członkowskich kwota Komisarz wskazała trzy ważne reakcje polityczne na globalizata prawdopodobnie wzrośnie do 500 milionów euro. „Jest to nasz cję: położenie większego nacisku na badania, rozwój i innowanajwiększy do tej pory program inwestycyjny. Stwarza wspaniałe cje (B + R + I); uwolnienie potencjału gospodarczego małych możliwości znacznego zwiększenia wzrostu i konkurencyjności firm i przedsiębiorców; oraz zwiększenie nakładów na edukację Unii Europejskiej” - powiedziała komisarz Danuta Hübner. i szkolenia. Danuta Hübner Następnie komisarz zwróciła uwagę na wkład, jaki polityka regionalna powinna wnieść w związku z tymi kwestiami, mówiąc, że Komisja wprowadziła nowe, bardziej strategiczne podejście. „Ma Na podstawie przemówienia Danuty Hübner, SPEECH/06/701. Bliższe informacje o polityce regionalnej UE są dostępne na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/dgs/regional_policy/index_en.htm RCN: 26678 Skutecznych innowacji nie można kupić za pieniądze, mówią autorzy nowego badania innowatorów”) ocenili wpływ inwestycji w B + R na wyniki przedsiębiorstw i dostarczyli nowe informacje sugerujące, że związek pomiędzy tymi dwoma nie jest jednoznaczny. Autorzy nowego badania wskazują, że same pieniądze nie mogą zapewnić skutecznych innowacji i zagwarantować wysokiego zwrotu z inwestycji, który starają się osiągnąć firmy. Jak wynika z dorocznego badania globalnych innowacji Global Innovation, obejmującego 1 000 największych korporacyjnych inwestorów w B + R, mniej niż 10 % firm można zaliczyć do „wysoce skutecznych innowatorów”, którzy osiągają zdecydo- 18 wanie lepsze wyniki na dolara wydanego na B + R w dłuższym okresie. Autorzy raportu „Smart Spenders: The Global Innovation 1000” („Inwestorzy z głową: 1 000 największych globalnych Sukces zaledwie 94 wysoce skutecznych innowatorów był uzależniony od ich zdolności do wyciągnięcia korzyści z wydatków na B + R, ich ekonomii skali oraz umiejętności jako „mistrzów łańcucha wartości innowacji” w procesie tworzenia pomyCiąg dalszy na str. 19 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Wśród innych punktów zbieżnych z priorytetami Komisji znajdują się wezwanie do utworzenia Europejskiego Instytutu Technologii (EIT), zwiększenie ochrony własności intelektualnej i usunięcie przeszkód zakłócających mobilność badaczy i inżynierów, zarówno między sektorami, jak i krajami. Podjęto także problem innowacji w sektorze usług. „Innowacje w usługach będą sprzyjać konkurencyjności unijnej gospodarki”, czytamy w dokumencie. „Komisja i państwa członkowskie powinny przez swoje narzędzia polityczne i instrumenty zapewnić wspieranie wszelkich form innowacji, w tym innowacji w usługach”. W innym miejscu deklaracji autorzy apelują do Komisji o stworzenie „ogólnoeuropejskiej platformy inwestycyjnej dla nowopowstających przedsiębiorstw w dziedzinie usług opartych na wiedzy, łączącej wyższe uczelnie, inkubatory Autorzy dokumentu zwracają się do Komisji Europejskiej o wzięcie pod uwagę poruszanych przez nich problemów i przekazanie ich Radzie ds. Konkurencyjności. Europejscy szefowie rządów wyrazili swoje poparcie dla wielu z tych propozycji na nieformalnym szczycie w Lahti, w Finlandii w październiku 2006 r., kiedy omawiali 10-punktową strategię innowacyjną Komisji. Na podstawie informacji uzyskanych z Biura Przedstawicielskiego Regionu Walencja w Brukseli. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.europe-innova.org RCN: 26731 © ShutterStock, 200 Wiele z tych punktów pokrywa się z wymienionymi przez Komisję Europejską w jej własnej opublikowanej we wrześniu 2006 r. 10-punktowej strategii innowacyjnej. Osoby zainteresowane innowacjami, podobnie jak Komisja, nadają wysoki priorytet edukacji, poprawie powiązań między badaniami naukowymi a przemysłem, zreformowaniu zasad udzielania pomocy państwowej, stymulowaniu badań przez zamówienia publiczne i wzmocnieniu innowacji regionalnych. W kwestii miejsc pracy, w dokumencie zauważa się, że „Europa potrzebuje lepszego wykorzystania znacznych szans zatrudnienia, oferowanych w obszarach innowacji ekologicznych i zrównoważonego rozwoju”. Jeśli chodzi o MŚP, w deklaracji zauważa się potrzebę kreowania „środowiska przyjaznego dla innowacji, które pomoże im bardziej aktywnie zaangażować się w badania i rozwój technologiczny”. Autorzy deklaracji apelują do Komisji Europejskiej i państw członkowskich o przyspieszenie reform strukturalnych potrzebnych do osiągnięcia tego celu. Ciąg dalszy ze str. 18 „Skutecznych innowacji nie można kupić za pieniądze, mówią autorzy nowego badania” słów, wyboru projektów oraz opracowywania i komercjalizacji produktu końcowego. Ponadto badanie nie wykazało istnienia jakiegokolwiek statystycznego związku pomiędzy liczbą i jakością patentów a ogólnymi wynikami finansowymi przedsiębiorstwa. Obecnie wykorzystywane ważne innowacje w technologii telewizyjnej nadal opierają się na patentach z pierwszej połowy XX wieku. W raporcie stwierdza się, że: „Według obiegowej opinii, B + R są przewidywalną czarną skrzynką, która od razu automatycznie przekłada dzisiejsze inwestycje w innowacje na jutrzejsze zyski, nawet jeśli nikt dokładnie nie rozumie, jak to działa [...]. Innowacje rzeczywiście często prowadzą do lepszych wyników, ale proces ten nie jest automatyczny.” „Działalność badawczo-rozwojowa wielu firm jest rozproszona. Pieniądze są marnowane na ponowne wynajdowanie koła, które inni już dawno używają. Dobre pomysły utykają w «wąskich gardłach» etapu rozwojowego. A obiecujące innowacje nigdy nie docierają na rynek z powodu błędnego zrozumienia potrzeb klientów oraz słabego marketingu i planowania inwestycji”, czytamy w raporcie. W dalszej części autorzy stwierdzają, że „nie ma cudownego środka. Jedynym czynnikiem najwyraźniej łączącym tych, którym się udało, jest koncentracja na budowaniu wielofunkcyjnych, charakteryzujących całą firmę zdolności, zapewniających trwałą przewagę konkurencyjną. Planują wydatki na innowacje w dłuższej perspektywie czasowej i z czasem generują wyższy wzrost i rentowność.” CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Europejskie firmy wśród 20 globalnych inwestorów w B + R to DaimlerChrysler, Siemens, GlaxoSmithKline, Volkswagen, Sanofi-Aventis, Novartis, Nokia i Roche Holdings. Natomiast 10 europejskich firm, które znalazły się na liście 94 globalnych „wysoce skutecznych innowatorów” to Adidas, Cadbury Scweppes, Christian Dior, Meda, Phonak, Recordati, Smith & Nephew, Synthes, Trelleborg i Volvo Group. Na podstawie raportu „Smart Spenders: The Global Innovation 1000” firmy konsultingowej Booz Allen Hamilton. Tekst raportu jest dostępny na stronie internetowej: http://www.boozallen.com/media/file/ Global_Innovation_1000_2006.pdf RCN: 26664 19 Innowacje Innowatorzy ogłosili listę priorytetowych działań potrzebnych do zapewnienia konkurencyjności UE. W „Walenckiej deklaracji w sprawie innowacji” („Valencia Declaration on Innovation”) określono te działania w 20 punktach, w oparciu o informacje zebrane wśród specjalistów w dziedzinie innowacji, naukowców, kadry kierowniczej, menedżerów i innych osób biorących udział w konferencji Europe Innova w Walencji, w Hiszpanii od 26 do 28 listopada 2006 r. i środowiska finansujące w celu wspierania młodych innowacyjnych MŚP”. 6 Zainteresowane strony ogłaszają deklarację w sprawie innowacji Innowacje Brak dostępu do wiedzy jest główną przeszkodą dla innowacyjności, wynika z portugalskiego przeglądu Wyniki czwartego wspólnotowego przeglądu poświęconego innowacjom („Fourth Community Innovation Survey” - CIS 4) wskazują, że około 40 % firm w Portugalii zajmuje się innowacjami. Jak twierdzą przedstawiciele przedsiębiorstw, wskaźnik ten mógłby się zwiększyć, jeśli mieliby oni dostęp do większych zasobów informacji o technologiach, rynkach i potencjalnych partnerach. Przygotowany przez Observatório da Ciência e do Ensino Superior (OCES, Portugalskie Obserwatorium Nauki i Szkolnictwa Wyższego) pod kierunkiem Eurostatu przegląd dostarcza wiedzy o działalności innowacyjnej firm w latach 2002-2004. Wynika z niego, że we wspomnianym okresie 40 % firm w Portugalii prowadziło różnego rodzaju działalność innowacyjną. Podobne wyniki przyniósł trzeci raport CIS („Third Community Innovation Survey” - CIS3), w którym stwierdzono, iż w latach 1998-2000 46 % portugalskich firm było zaangażowanych w jakąś formę takiej działalności. Portugalia zajmowała wówczas pozycję nieco powyżej średniej unijnej. Autorzy najnowszego przeglądu podają, że wydatki firm na działalność innowacyjną wyniosły 2,8 miliarda euro - jedynie 2 % ich całkowitego obrotu. W przeglądzie CIS3 informowano o średniej unijnej w wysokości 3 %. Ogółem 70 % wymienionej kwoty przeznaczono na pozyskanie maszyn, sprzętu i oprogramowania, zaś 24 % zainwestowano w działalność B + R. Według autorów przeglądu, najwyższy odsetek innowacji stwierdzono w usługach badawczo-rozwojowych – w tym sektorze 100 % firm prowadzi działalność innowacyjną. Kolejne pozycje zajęły: poczta i telekomunikacja (78 %), działalność informatyczna i powiązana (75 %) oraz testy i analizy techniczne (74 %). Analiza lokalizacji geograficznej innowacyjnych firm wskazuje, że większość (44-46 %) prowadzi działalność w środkowej Portugalii i na terenach położonych w pobliżu stolicy kraju, Lizbony. Tylko 1 na 10 firm korzystała z jakiegoś wsparcia publicznego na innowacje. Zwykle nie były to mniejsze przedsiębiorstwa, lecz głównie firmy zatrudniające co najmniej 250 pracowników (40 %). Niewielką przewagę względem sektora usług miały firmy z sektora przemysłowego. Spośród przedstawicieli przedsiębiorstw zapytanych o źródło informacji wspomagających opracowywanie innowacyjnych pomysłów, 29 % wskazało inne firmy działające w tym samym sektorze jako czynnik „niezwykle ważny”. Ogółem 18 % firm za bardzo pomocne uznało instytucje, takie jak rządowe bądź publiczne instytuty badawcze, jak również uniwersytety. Jedynie 8 % stwierdziło, że ważnymi źródłami informacji są zasoby posiadane przez same firmy. Europejska polityka innowacyjności musi uwzględniać małe przedsiębiorstwa Zdaniem członków Ueapme, europejskiej organizacji pracodawców reprezentujących MŚP, europejska polityka na rzecz innowacyjności powinna być skoncentrowana na niezmiernie ważnym wkładzie wnoszonym przez małe przedsiębiorstwa w sektorach „średnio” i „nisko” zaawansowanych technologii. Członkowie organizacji uważają, że MŚP są najbardziej innowacyjnymi przedsiębiorstwami w Europie, ponieważ ich metody pracy charakteryzują nieprzerwane procesy innowacyjne, a nie liniowe, stymulowane badaniami wynalazki wdrażane przez większe przedsiębiorstwa. Z tego powodu przedstawiciele organizacji apelują do fińskiej prezydencji Rady UE 20 o forsowanie szerszego podejścia do innowacji, które uwzględniłoby politykę wspierania podaży wykwalifikowanej siły roboczej, poprawę otoczenia regulacyjnego i lepszy dostęp do finansowania. „Sektor zaawansowanych technologii jest rzeczywiście ważnym motorem innowacji, ale nawet w Stanach Zjednoczonych jego udział w PKB nie przekracza 5 %” - powie- Jeśli chodzi o czynniki stanowiące przeszkodę w innowacyjności, większość przedsiębiorstw wskazała na zdecydowany brak informacji o dostępnych technologiach i rynkach oraz brak wykwalifikowanych kadr. Przedstawiciele firm podkreślali również trudności w znalezieniu partnerów do współpracy. Szczegółowe dane dotyczące wszystkich raportów krajowych prezentowanych w przeglądzie CIS 4 zostały opublikowane pod koniec listopada 2006 r. Na podstawie informacji opublikowanych przez OCES. Bliższe informacje na temat krajowego raportu z Portugalii są dostępne na stronie internetowej: http://www.oces.mctes.pt/?id_categoria=21&id_item=149853 Bliższe informacje na temat CIS są dostępne na stronach internetowych: http://cordis.europa.eu/innovation-smes/src/cis.htm http://epp.eurostat.ec.europa.eu RCN: 26636 dział Paul Reckinger, przewodniczący Ueapme. „W swych ostatnich komunikatach Komisja Europejska uznała potrzebę rozszerzenia definicji innowacyjności, aby położyć nacisk na MŚP i uwzględnić innowacje pozatechniczne we wszystkich sektorach gospodarczych. To nowe podejście musi być teraz zastosowane we wszystkich dziedzinach polityki, aby stało się użyteczne dla małych przedsiębiorstw” - mówił dalej. Podczas spotkania z Tanją Halonen, prezydentem Republiki Finlandii, zarząd Ueapme podkreślił znaczenie promowania transferów technologii za pośrednictwem centrów technologicznych i inkubatorów. Zarząd wskazał również, że w przygotowywanych Ciąg dalszy na str. 21 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Innowacje i IPR w centrum transatlantyckich rozmów Prawa własności intelektualnej (IPR) i innowacje zdominowały program drugiego nieformalnego Ministerialnego Spotkania Gospodarczego UE-Stany Zjednoczone, które odbyło się 9 listopada 2006 r. Wiceprzewodniczący Verheugen powiedział, że Europa i Stany Zjednoczone mogą wiele zyskać zacieśniając więzi gospodarcze. „Cel wzmocnienia wzrostu i konkurencyjności, tworzenia miejsc pracy i zwiększenia wydajności przez innowacje stanowi istotę zarówno europejskiego programu gospodarczego, jak i Transatlantyckiej Inicjatywy Gospodarczej” - stwierdził. © ShutterStock, 200 6 Spotkanie było wynikiem zobowiązań podjętych na szczycie UE-Stany Zjednoczone w czerwcu 2005 r. i potwierdzonych na szczycie w Wiedniu, w Austrii w czerwcu 2006 r. Obie strony uzgodniły tam, między innymi, wspólną strategię egzekwowania praw własności intelektualnej, skupiając się na zagadnieniach takich, jak piractwo i fałszerstwa. Jednak stosunki te mogą ulec zakłóceniu przez uciążliwe bariery regulacyjne i nieodpowiednie polityki, ostrzegli unijni i amerykańscy urzędnicy. Argumentowali oni, że w obszarach innowacji tylko polityki ukierunkowane na wynik — w czym mieści się ochrona i egzekwowanie IPR — oraz regulacje zmniejszyłyby biurokrację i bariery regulacyjne w handlu i inwestycjach. Wiceprzewodniczący Verheugen, minister Pekkarinen oraz sekretarz Gutierrez i sekretarz Bodman uzgodnili, że zajmą się szczególnie tymi przepisami, które spowalniają wzrost gospodarczy, a także że nawiążą bliższą współpracę ze wschodzącymi gospodarkami Chin i Indii w celu zwalczania fałszerstw i piractwa oraz egzekwowania IPR. Obie strony osiągnęły również porozumienie w sprawie współdziałania w ramach kilku projektów R & I w sektorach motoryzacyjnym, związanym z nanotechnologiami i zdrowiem. Następny szczyt UE-Stany Zjednoczone zaplanowany jest na pierwszą połowę 2007 r. Na podstawie informacji udostępnionych przez Komisję Europejską. RCN: 26645 Ciąg dalszy ze str. 20 „Europejska polityka innowacyjności musi uwzględniać małe przedsiębiorstwa” wspólnych ramach regulacyjnych dotyczących pomocy państwa dla badań, rozwoju i innowacji (B + R + I) należy przewidzieć środki wspierające innowacje dla dostawców usług, zgrupowań i sieci. W kwestii finansowania członkowie organizacji uważają, że modele wspólnego ponoszenia ryzyka, takie jak programy wzajemnych i publicznych gwarancji, należy promować zarówno w UE, jak i na poziomie państw członkowskich, by zapewnić nowym przedsiębiorstwom, transferom biznesu i innowacyjnym firmom pełną realizację ich potencjału. Ueapme wezwała do rozpoczęcia w możliwie krótkim terminie nowej kampanii na rzecz europejskiego patentu wspólnotowego. Taki system chroniłby innowacje dzięki obniżonym opłatom dla MŚP i właściwej strukturze ubezpieczeń w przypadku sporów patentowych. Zarząd przedstawił również Tanji Halonen opinie i potrzeby MŚP związane z takimi kwestiami, jak: wysokość opodatkowania, elastyczność rynków pracy, polityka środowiskowa, lepsze regulacje i lepsze sprawowanie rządów. „Małe europejskie przedsię- CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 biorstwa z pewnością odniosłyby korzyści z nowej, udoskonalonej polityki innowacyjnej zarówno w UE, jak i na poziomie państw członkowskich. Sukces odniesiony przez Finlandię w modernizowaniu gospodarki oraz pojmowaniu znaczenia innowacji jest przykładem do naśladowania przez wszystkie państwa członkowskie UE” - oświadczył na zakończenie Paul Reckinger. Na podstawie komunikatu prasowego Ueapme. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.ueapme.com/EN/index.shtml RCN: 26599 21 Innowacje Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Günther Verheugen oraz fiński minister handlu i przemysłu Mauri Pekkarinen spotkali się z amerykańskim sekretarzem handlu Carlosem M. Gutierrezem i sekretarzem energii Samuelem W. Bodmanem w celu przeanalizowania wspólnego postępu w najistotniejszych obszarach transatlantyckiej gospodarki. Już teraz ta transatlantycka para szczyci się najgłębszymi i najsilniejszymi dwustronnymi stosunkami handlowymi i inwestycyjnymi na świecie, obejmującymi coroczną wymianę handlową towarów i usług o wartości około 600 miliardów euro oraz duże przepływy inwestycyjne, a także zapewniającymi miejsca pracy dla aż 14 milionów ludzi po obu stronach Atlantyku. Konkursy i przetargi Konkursy i przetargi Przed skontaktowaniem się z Komisją wnioskodawcy powinni zapoznać się z oryginalnym tekstem zaproszenia do składania wniosków, opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Sprostowanie wcześniejszej informacji: ogłoszenia o badaniu wpływu działań dotyczących oceny etycznej w 6. PR Dyrekcja Generalna ds. Badań Naukowych Komisji Europejskiej opublikowała sprostowanie wcześniejszego wstępnego ogłoszenia informacyjnego dotyczącego badania wpływu działań dotyczących oceny etycznej w 6. PR. Planowaną datę rozpoczęcia procedury udzielania zamówienia zmieniono z 1 października 2006 r. na 31 marca 2007 r. Szczegółowe informacje na temat sprostowania są dostępne na stronie internetowej: http://ted.europa.eu/udl?uri=TED:NOTICE: 236606-2006:TEXT:PL:HTML Dz.U. S 221-236606, 21.11.2006 r. RCN: 26692 ECDC ogłasza zaproszenie dla ekspertów naukowych Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) opublikowało zaproszenie do wyrażenia zainteresowania udziałem dla ekspertów naukowych. ECDC zgłasza zapotrzebowanie na pomoc w następujących zadaniach (lista niepełna) w różnych dziedzinach specjalizacji: • pomoc w przygotowywaniu opinii naukowych; • opracowywanie raportów na podstawie informacji przekazanych przez Centrum i jego partnerów sieciowych; • pomoc w prowadzeniu paneli naukowych ECDC; • zbieranie dowodów naukowych wspierających działania Centrum. Centrum poszukuje ekspertów w następujących dziedzinach: • choroby zakaźne; • mikrobiologia kliniczna; • zdrowie publiczne; • epidemiologia chorób zakaźnych; • statystyka i modelowanie rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych; • sytuacje kryzysowe dotyczące zdrowia publicznego, w tym bioterroryzm; • szkolenia z zakresu zapobiegania epidemiom; • epidemiologia porównawcza; • szczepionki przeciwgrypowe; • leki przeciwwirusowe; • projektowanie i tworzenie baz terminologii medycznej oraz powiązane usługi sieciowe; • standaryzacja/modelowanie/ocena danych zdrowotnych; • socjologia; • HIV/choroby przenoszone drogą płciową; • ocena programów informacyjnych. Termin składania wniosków o dokumentację przetargową upływa 1 sierpnia 2008 r. Termin składania dokumentów przetargowych upływa 8 sierpnia 2008 r. Bliższych informacji udziela: Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, Zamówienia S-17183 Sztokholm Tel. (46-8) 58 60 10 00 Faks (46-8) 58 60 10 01 E-mail: [email protected] Szczegółowe informacje na temat zaproszenia są dostępne na stronie internetowej: http://ted.europa.eu/udl?uri=TED:NOTICE: 170948-2006:TEXT:PL:HTML Dz.U. S 159-170948, 23.8.2006 r. RCN: 26218 IPTS Wspólnego Centrum Badawczego publikuje zaproszenie do składania zgłoszeń do udziału Instytut Perspektywicznych Studiów Technologicznych (IPTS) Wspólnego Centrum Badawczego (WCB) Komisji Europejskiej opublikował zaproszenie do składania zgłoszeń do udziału, dotyczące różnych badań. badań w następujących dziedzinach: 1.1. nauki przyrodnicze: rolnictwo i sektor rolno-żywnościowy; 1.2. nauki przyrodnicze: biotechnologia; 2.1. prognoza dotycząca technologii społeczeństwa informacyjnego i głównych sposobów ich zastosowania w Europie; 2.2. ICT: perspektywy B + R, tożsamość i bezpieczeństwo sieci; 3. technologie energetyczne i polityka złagodzenia skutków efektu cieplarnianego, włącznie z modelowaniem; 4. środowisko: czyste technologie, zrównoważona produkcja i konsumpcja; 5. transport: technika zrównoważonego transportu, włącznie z modelowaniem; 6. wsparcie polityki badawczej (włącznie z zasobami ludzkimi i ośrodkami uniwersyteckimi): analiza i perspektywy; 7. ekonomika postępu technicznego; 8. wymiar ekonomiczny możliwych badań technologicznych; 9. analiza kosztów i korzyści; 10. zrównoważony rozwój w wymiarze społecznym, włącznie z bezrobociem strukturalnym; 11. ekonomika R & I w przemyśle. Termin składania dokumentacji upływa 3 marca 2009 r. Bliższych informacji udziela: Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Wspólnego Centrum Badawczego IPTS Ed. Expo, c/Inca Garcilaso E-41092 Sewilla E-mail: [email protected] Szczegółowe informacje na temat ogłoszenia są dostępne na stronie internetowej: http://ted.europa.eu/udl?uri=TED:NOTICE: 111827-2006:TEXT:PL:HTML Dz.U. S 105-111827, 3.6.2006 r. RCN: 25763 IPTS zamierza sporządzić listę dostawców zainteresowanych przeprowadzeniem Pomimo iż dołożyliśmy wszelkich starań dla zapewnienia, by informacje zawarte w biuletynie CORDIS focus były dokładne, czytelnicy zamierzający skorzystać z możliwości, o których mowa w biuletynie, powinni sprawdzić ważność tych informacji, kontaktując się ze źródłami podanymi w poszczególnych artykułach. 22 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Wieści z Europy Janez Potočnik, komisarz ds. nauki i badań naukowych, w znakomitym artykule dla maltańskiego „Sunday Times” apeluje, żeby ten kraj wykorzystał możliwości współpracy. Komisarz rozpoczął swój artykuł od wezwania rządu do wywiązania się ze swojego zobowiązania do zwiększenia wydatków na B + R z 0,29 do 0,75 % PKB do 2010 r., tak aby stworzyć sprzyjające warunki, które z kolei zachęcą sektor prywatny do większych inwestycji. Zdaniem komisarza, określenie czynników ważnych dla firm przy podejmowaniu decyzji o inwestowaniu w B + R jest kolejną dziedziną, w której Malta mogłaby zyskać na współpracy z partnerami z UE. Wiedza i doświadczenie innych państw członkowskich mogłyby więc zostać dostosowane do potrzeb Malty. Odnosząc się do innowacji w produktach i usługach, Janez Potočnik uznał fundamentalne znaczenie inwestycji sektora prywatnego, i dlatego zachęcał przedsiębiorstwa maltańskie do traktowania inwestycji w B + R jako inwestycji w przyszłość swoich firm. Podał ETP jako przykład realnej siły pobudzającej innowacje, gdzie cały sektor łączy swoje wysiłki w celu określenia wizji przyszłego rozwoju. Pozwalają one także przedsiębiorstwom, wyższym uczelniom, instytutom badawczym, organizacjom finansowym i konsumentom na określenie badań potrzebnych do osiągnięcia tego celu. Tu przytoczył sukces europejskiego przemysłu komunikacji bezprzewodowej. Jeśli chodzi o 7. PR, komisarz podkreślił możliwości zaangażowania się przedsiębiorstw w projekty badawcze, a zwłaszcza podejście tego programu do zwiększenia udziału MŚP we wspólnych projektach. „Dostrzegam wielkie możliwości wykorzystania obu tych aspektów programu przez maltańskie przedsiębiorstwa, ponieważ dla małego kraju, jakim jest Malta, współpraca europejska ma istotne znaczenie. Może ona zapewnić maltańskim naukowcom i firmom dostęp do obiektów i infrastruktury, które po prostu nie są opłacalne na poziomie krajowym” - napisał komisarz. Jako kolejną korzyść z członkostwa w UE podał mobilność. Z sekcji „Mobilność” programu będzie dostępnych prawie 5 miliarda euro na wsparcie badaczy, którzy chcą prowadzić badania w innym państwie członkowskim lub dla naukowców uniwersyteckich zainteresowanych pracą w przemyśle. Komisarz podsumował zauważając, że „przez zaangażowanie się we współpracę z europejskimi partnerami, przedsiębiorstwa maltańskie, wasz uniwersytet i wasi współobywatele mogą odnieść bezpośrednie korzyści. Mam wielką nadzieję, że Malta wykorzysta możliwości, jakie oferuje nowy europejski program i zaangażuje się w niego”. Na podstawie artykułu Janeza Potočnika z maltańskiego „Sunday Times”. Bliższe informacje o badaniach na Malcie są dostępne na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/malta RCN: 26618 Prezydencja fińska uruchamia europejską sieć żywych laboratoriów W dniu 20 listopada 2006 r. w Espoo, w Finlandii przedstawiciele fińskiej prezydencji Rady UE uruchomili europejską sieć żywych laboratoriów, stanowiącą krok w kierunku stworzenia nowego europejskiego systemu innowacji (EIS). Europejska sieć żywych laboratoriów powstała dzięki współpracy partnerstw publiczno-prywatnych (PPP), w ramach której firmy, władze publiczne i osoby fizyczne nawiązują kontakt w celu wymiany informacji, badania oraz testowania nowych produktów w dziedzinie ICT i usług mobilnych. Celem inicjatywy jest stymulowanie innowacji poprzez przeniesienie badań z laboratoriów do warunków rzeczywistych, w jakich funkcjonują miasta i regiony. Obywatele i użytkownicy będą zachęcani do współpracy z naukowcami, wykonawcami i projektantami, co pozwoli im uczestniczyć w całym procesie innowacyjnym. Inaugurując wydarzenie, premier Finlandii Matti Vanhanen powiedział: „Jednym z celów stworzenia sieci jest zainteresowanie firm z całego świata udziałem w europejskiej działalności R & I”. „Potrzebne są nowe konkretne działania po to, by [...] Europa stała się bardziej konkurencyjna i innowacyjna, a jednocześnie ukierunkowana na człowieka, dbająca o rzeczywiste potrzeby obywateli”. Do tej pory do inicjatywy przystąpiło około 20 europejskich miast. „Miasta i regiony w całej Europie odnoszą rela- CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 tywne korzyści poprzez szybki rozwój infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. Miasta, które stają się węzłami w sieciach transgranicznych, przyciągają firmy i inwestorów, turystów i innych gości” - czytamy na stronie internetowej żywych laboratoriów. Na podstawie komunikatu prasowego prezydencji fińskiej Rady UE. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.cdt.ltu.se/projectweb/4421cddc626cb/Intro_2.html http://www.tietoyhteiskuntaohjelma.fi/etusivu/en_GB/mainpage RCN: 26684 23 Wieści z Europy Wykorzystując siłę pióra, zwrócił się bezpośrednio do rządu, prywatnych przedsiębiorstw i naukowców maltańskich, przedstawiając im konkretne korzyści, które może odnieść ich kraj z tytułu bycia częścią UE. Odniósł się do możliwości współpracy oferowanych przez europejskie platformy technologiczne (ETP) i nowy 7. PR. © ShutterStock, 200 6 Janez Potočnik wskazuje na możliwości badawcze dla Malty, oferowane przez UE 6 © Mikolaj Dybko, 200 Polacy inaugurują 7. PR w dobrym stylu Wieści z Europy W dniu 16 listopada 2006 r. w Warszawie, w Polsce na krajowej konferencji inauguracyjnej 7. PR przedstawiciele polskiego rządu i Komisji Europejskiej zachęcali polskie środowisko B + R do pełnego uczestnictwa w7. PR. „Polska nauka musi wykorzystać szansę i możliwości, jakie stwarza uczestnictwo w 7. PR” - powiedział polski minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Michał Seweryński, przemawiając podczas sesji otwierającej konferencję. „Udział Polski w 7. PR będzie korzystny dla Polski i całej UE”. Wyraził nadzieję, że 7. PR doprowadzi do szerszej współpracy między przemysłem a naukowcami, większej mobilności bada- Polska znacząco intensyfikowała swoje działania. To bardzo pokrzepiające, gdy słyszy się o zwiększaniu środków finansowych. czy, uproszczenia biurokracji i powstania dobrych projektów, zwłaszcza w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych. Przez lata udział Polski w programach ramowych stale się zwiększał. Polski rząd z entuzjazmem oczekuje kontynuacji tej tendencji w 7. PR. „Mamy ambitne plany, jeśli chodzi o siódmy program ramowy - dodał prof. Krzysztof Jan Kurzydłowski, podsekretarz stanu w polskim ministerstwie nauki i szkolnictwa wyższego. Ministerstwo opracowało szereg inicjatyw w celu zachęcenia do szerszego udziału w 7. PR. W szczególności prof. Kurzydłowski chce, aby zwiększyła się liczba polskich zespołów badawczych zajmujących się koordynowaniem projektów europejskich i w tym celu zostanie udostępnione wsparcie finansowe dla polskich zespołów przygotowujących propozycje do projektów, których będą koordynatorami. „To coś nowego” - powiedział podczas rozmowy z serwisem CORDIS Wiadomości. „Jak dotąd dofinansowanie dostawały te zespoły, które brały udział, z oczekiwanym skutkiem lub bez powodzenia, w przygotowywaniu propozycji, bez względu na to, czy miały pełnić funkcję koordynatorów czy uczestników. Obecnie wsparcie będzie jeszcze większe, ale otrzyma je większa liczba ambitnych projektów koordynowanych przez polskie zespoły”. W wydarzeniu uczestniczył również dyrektor generalny DG ds. Badań Naukowych Komisji Europejskiej José Manuel Silva Rodriguez. „Jeśli istnieje choć jedna rzecz, co do której europejscy liderzy się zgadzają, to jest nią potrzeba zwiększenia inwestycji w naukę i badania” - oznajmił uczestnikom, dodając, że także państwa członkowskie muszą wykonać swoją część zadania, aby wydatki Europy na B + R zwiększyły się. Niemcy uruchamiają plan działania w zakresie nanotechnologii „Zagwarantujemy, aby w Niemczech znakomite pod względem naukowym wyniki osiągane w dziedzinie nanotechnologii szybciej i skuteczniej uzyskiwały kształt przyszłych produktów” - powiedziała niemiecka minister oświaty i badań naukowych Anette Schavan podczas inauguracji „Planu działania 2010 dotyczącego inicjatywy Nano” w dniu 6 listopada 2006 r. Plan działania ma stworzyć jednolite ramy dla działań wykraczających poza poszczególne departamenty rządowe, łącząc cele i plany związane z nanotechnologią. Początkowo uwaga będzie skupiona na przyszłych dziedzinach, tworzeniu lepszych warunków ramowych, odpowiedzialnemu korzystaniu z technologii i nawiązaniu głębokiego dialogu z opinią publiczną. „To jedna z najbardziej obiecujących dziedzin technologii o dużym potencjale ryn- 24 kowym” - powiedziała Schavan. Według ministerstwa oświaty i badań naukowych, Niemcy zajmują czołową pozycję w Europie w zakresie nanotechnologii. Jej miarą są wydatki na B + R oraz liczba firm i instytutów badawczych zajmujących się tą dziedziną. W 2005 roku Niemcy zainwestowali około 310 milionów euro w działalność B + R związaną z nanotechnologią. W 2006 r. liczba ta powinna wynieść 330 milionów „Należy podjąć działania na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym” - skomentował. „Oczekuje się, że Polska jako największy kraj w regionie będzie przewodzić współpracy krajowej i regionalnej”. „Polska to tradycyjny kraj, w którym nauka i tworzenie wiedzy są w bardzo poważnym stopniu doceniane” - powiedział na konferencji prasowej Christian Patermann, dyrektor Dyrekcji ds. Badań nad Biotechnologią, Rolnictwem i Żywnością w DG ds. Badań Komisji Europejskiej. „Polska znacząco intensyfikowała swoje działania. To bardzo pokrzepiające, gdy słyszy się o zwiększaniu środków finansowych”. Następnie Patermann pochwalił dobrą organizację konferencji, mówiąc, że była „to jak do tej pory jedna z najlepszych imprez, o jakiej słyszeliśmy”. Uczestniczyło w niej ponad 1 300 osób, w tym ponad 300 spoza Polski, co skłoniło Christiana Patermanna do określenia konferencji mianem „prawdziwie europejskiego wydarzenia”. Na podstawie materiałów zebranych przez serwis CORDIS Wiadomości podczas polskiej inauguracji 7. PR. Bliższe informacje na temat konferencji są dostępne na stronie internetowej: http://www.kpk.gov.pl/inauguracja7pr/english/index.html Więcej informacji o B + R w Polsce są dostępne na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/poland RCN: 26669 euro. Już mniej więcej 600 firm, zatrudniających około 50 000 osób, zajmuje się rozwojem i wykorzystaniem produktów opartych na nanotechnologii. Ministerstwo przewiduje, że zostanie stworzonych jeszcze więcej stanowisk pracy, szczególnie w nowo powstałych oraz MŚP. Według niemieckiego ministerstwa, przewiduje się również rozkwit rynku - do wartości ponad 1 miliarda euro w roku 2015. Na podstawie informacji przekazanych przez rząd niemiecki. Tekst planu działań (tylko w języku niemieckim) jest dostępny na stronie internetowej: http://www.bmbf.de/pub/nano_initiative_aktionsplan_2010.pdf RCN: 26607 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Irlandia angażuje superbohaterów do propagowania przedmiotów ścisłych wśród dzieci W 30-minutowych odcinkach o wartkiej akcji czterech młodych superbohaterów wykorzystuje swoją wiedzę naukową w celu pokonania złych „hackerdets”, którzy przejęli ich miasto, Cybernię. Umiejętności właściwe dla każdej z postaci — Luc (światło), Sonia (dźwięk), Amber (elektromagnetyzm) oraz Dig (ICT) — odpowiadają tematyce uwzględnionej w irlandzkim podstawowym programie nauczania przedmiotów ścisłych. Kreskówka „Resistors!” jest nadawana w czasie największej oglądalności przez ogólnokrajową stację telewizyjną oraz jest dostępna nieodpłatnie w Internecie, razem z interaktywnymi grami i eksperymentami. Program został również skonwertowany do formatów kompatybilnych z konsolami PlayStation 2, Gameboy oraz telefonami komórkowymi trzeciej generacji, ponieważ celem jest możliwie szerokie dotarcie do „strefy szkolnej” i duże nagłośnienie. Celem nowego serialu jest spowodowanie, aby przedmioty ścisłe stały się bardziej pasjonujące dla dzieci w szkołach podstawowych w Irlandii. Istnieje również nadzieja, że przedstawienie silnych postaci kobiecych zachęci młode dziewczęta do wzięcia pod uwagę nauk ścisłych jako możliwości wyboru kierunku studiów. Telewizyjny program animowany stanowi część programu edukacyjnego o szerokim zasięgu, opracowanego w Centre for Telecommunications Value Chain Research (CTVR), nowym krajowym telekomunikacyjnym centrum badawczym o budżecie w wysokości 69 milionów euro, finansowanym ze środków Irlandzkiej Fundacji Nauki (Science Foundation Ireland - SFI), Agencji Rozwoju Przemysłu (Industrial Development Agency - IDA Ireland) oraz Bell Labs. W ciągu najbliższych pięciu lat CTVR zamierza wyasygnować ponad 500 000 euro na swój długofalowy program edukacyjny o szerokim zasięgu. W swoim wystąpieniu podczas inauguracji serialu minister ds. oświaty i nauki Mary Hanafin mówiła o wprowadzanych aktualnie nowych i fascynujących zmianach w programie nauczania przedmiotów ścisłych na poziomie szkół podstawowych i ponadpodstawowych w Irlandii. „Zmiany dotyczą nie tylko tego, co jest przedmiotem nauczania, lecz również sposobu nauczania. Inaugurowany tutaj dzisiaj nowy serial telewizyjny „Resistors!” jest kolejnym pasjonującym i innowacyjnym sposobem nauczania przedmiotów ścisłych. Namawiałabym dzieci do włączania odbiorników i do oglądania. Uczniowie nieustannie zwiększają zdolność uczenia się i sprawdzają swoje przewidywania w świecie rzeczywistym” - powiedziała. Na podstawie informacji uzyskanych od CTVR. Bliższe informacje są dostępne na stronach internetowych: http://www.theresistors.com http://www.ctvr.ie RCN: 26687 Zobacz także „Nowa grupa zadaniowa UE będzie stymulować edukację naukową”, str. 11 „Inicjatywa ta jest reakcją na plany rządu irlandzkiego dotyczące rozwoju gospodarki opartej na wiedzy do 2010 r. Będzie to uza- Słoweński premier obiecuje zwiększenie inwestycji na B + R Premier Słowenii Janez Janša podkreślił znaczenie wspierania kreatywności i jej nagradzania w dniu 28 listopada 2006 r. podczas wręczania nagrody za życiowe osiągnięcia Jožemu Toporišičowi, profesorowi słoweńskiego języka literackiego i teorii stylu. „Słowenia zobowiązuje się do zwiększenia środków finansowych na B + R, uznając je za jedyny sposób, dzięki któremu można uzyskać poprawę infrastruktury badawczej na uniwersytetach, zwiększenie liczby początkujących badaczy oraz współfinansowanie „Przyszli doktorzy nauk, rocznik 2015, przystępują w tym roku do irlandzkiego egzaminu gimnazjalnego (Junior Certificate exam). Jeżeli potrafimy zachęcić dodatkowo jednego ucznia w każdej klasie zdającej egzamin gimnazjalny w Irlandii do tego, aby wybrał nauki ścisłe i matematykę jako kierunek studiów wyższych, potrafimy zagwarantować w przyszłości zdolność funkcjonowania irlandzkiego sektora zaawansowanych technologii oraz irlandzkiej gospodarki opartej na wiedzy”. nowych firm zajmujących się zaawansowanymi technologiami” - powiedział Janša. Według „Najważniejszych danych z 2005 r.” („Key Figures 2005”). opublikowanych przez Komisję Europejską, w 2003 r. Słowenia CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 zainwestowała w B + R 1,54 % PKB. W dniu 28 listopada Janša obiecał, że wskaźnik ten będzie zwiększany corocznie o 0,1 %. Janša uwypuklił również znaczenie debaty publicznej nad problemami etycznymi, jakie napotykają naukowcy i tego, co w nauce jest dozwolone. Premier wręczył nagrodę Zois za życiowe osiągnięcia 80-letniemu Jožemu Toporišičowi, który zajmując posadę profesora na Uniwersytecie w Lublanie, opublikował liczne artykuły i książki poświęcone językowi słoweńskiemu. Na podstawie informacji uzyskanych od rządu słoweńskiego. RCN: 26736 25 Wieści z Europy Irlandzka telewizja ogólnokrajowa rozpoczęła ostatnio emisję nowego serialu animowanego dla młodzieży, zatytułowanego „Resistors!”, który zawiera elementy programu nauczania przedmiotów ścisłych; serial wyprodukowano w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP). leżnione od rosnącej liczby absolwentów kierunków ścisłych i technicznych. Konieczne zwiększenie liczby absolwentów na trzecim i czwartym [magisterskim i podyplomowym] poziomie kształcenia nastąpi jedynie w przypadku stałego dopływu uczniów zainteresowanych przedmiotami ścisłymi i matematyką we wcześniejszym okresie nauki” - powiedział Donal O’Mahony, profesor informatyki w Trinity College w Dublinie i dyrektor CTVR. EVENTS Wydarzenia Wystawa „Przyszłość jest dzisiaj” została odwołana Wydarzenia Komisja Europejska odwołała wystawę „Przyszłość jest dzisiaj”, której otwarcie ustalono na dzień 7 marca 2007 r. w Brukseli, w Belgii. Komisja stwierdza, że wystawa, która miała być okazją do zaprezentowania niektórych niezwykłych osiągnięć projektów finansowanych przez UE, nie może się odbyć ze względu na nieprzewidziane i wyjątkowe okoliczności lokalowe. W zawiadomieniu opublikowanym on-line Komisja wyraziła nadzieję, że w najbliższym czasie będzie mogła poinformować o wydarzeniu w nowej formie, poświęconym europejskim badaniom naukowym. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/research/fp7/events RCN: 26468 W kolejnych tygodniach Potočnik i Schavan dokonają inauguracji 7. PR w Niemczech W dniu 15 stycznia 2007 r. w Bonn, w Niemczech komisarz UE ds. nauki i badań naukowych Janez Potočnik i niemiecka minister oświaty i badań naukowych Annette Schavan dokonają otwarcia inauguracyjnego wydarzenia związanego z 7. PR. Oczekuje się, że dwudniowe wydarzenie, zatytułowane „Siódmy ramowy program badawczy UE - Europa w drodze na szczyt” przyciągnie około 2 000 uczestników z Niemiec i z zagranicy. RDIS. RDIS! ział przedstawiciele, oznaczono logotwCO ontaktować się sk o Spotka,awj kCtóO cą Pańs rych wezmą ud sk: stoisku. Jeśli ch y Help de Wydarzeni a na naszym o działu pomoc witamy Państw eg sz po ią na śc do no się m ć je Z przy imy zwróci ej, bardzo pros z nami wcześni Help desk IS RD CO B.P. 2373 burg L-1023 Luksem 01 48 6 26 ) 52 Tel. (3 93 80 64 eu 26 ) 52 (3 ks Fa ations.europa. lpdesk@public he isE-mail: cord Chitosan w naukach medycznych Spotkanie handlowe: GreenVillageTechs 2007 W dniach 25-26 stycznia 2007 r. w Wenecji we Włoszech odbędą się warsztaty poświęcone zastosowaniom chitosanu w naukach medycznych. Głównymi tematami wydarzenia będą: dodatki do żywności, leczenie dysfunkcji trawienia, dozowanie leków i naprawa tkanek. W dniu 26 stycznia 2007 r. w Bolzano we Włoszech odbędzie się spotkanie handlowe dotyczące technologii związanych z biokonstrukcjami, energią odnawialną oraz ochroną środowiska. Chitosan produkowany jest na bazie chityny, która jest składnikiem budulcowym zewnętrznego szkieletu skorupiaków. W programie warsztatów znajdą się wykłady wprowadzające, sesje równoległe i sesje plakatowe. Na podstawie zapowiedzi wydarzenia. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://alisf1.univpm.it/venice2006 RCN: 26625 Wydarzenie „GreenVillageTechs” umożliwi MŚP, jak również ośrodkom badawczym i uniwersytetom, zaprezentowanie swej działalności, technologii i know-how. Potencjalni uczestnicy proszeni są o zarejestrowanie swoich profili za pośrednictwem Internetu, co pozwoli organizatorom na opracowanie katalogu i opublikowanie go w sieci przed rozpoczęciem wydarzenia. Spotkanie handlowe odbędzie się w ramach „Klimahouse”, międzynarodowych targów efektywności energetycznej i zrównoważonego budownictwa. „GreenVillageTechs” jest organizowane przez ośrodek przekazu innowacji (IRC) IRENE. Bliższe informacje i opcja rejestracji są dostępne na stronie internetowej: http://gvt.ircnet.lu RCN: 26624 Wśród międzynarodowy prelegentów znajdą się prof. Fotis Kafatos, przewodniczący Rady Naukowej w ERC, José Manuel Gago, portugalski minister nauki, techniki i szkolnictwa wyższego oraz Esko Aho, przewodniczący ostatniej grupy ekspertów zajmującej się innowacjami. Organizatorzy zapewniają tłumaczenie w pierwszym dniu konferencji, natomiast w drugim dniu warsztaty będą prowadzone głównie w języku niemieckim. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.bmbf.de/en/rp7-auftakt.php RCN: 26660 26 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 Europejska konferencja ICT W dniach 29-30 stycznia 2007 r. w Stambule, w Turcji odbędzie się konferencja poświęcona ICT. Prezentacje poprowadzą przedstawiciele Komisji Europejskiej, serwisu CORDIS, projektów Eureka, IPR helpdesk i innych. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.ictconference-istanbul.org RCN: 26737 W kolejnych miesiącach Konferencja poświęcona badaniom na rzecz zrównoważonego rozwoju w Europie Bundesministerium für Bildung und Forschung (niemieckie federalne ministerstwo oświaty i i badań naukowych, BMBF) organizuje konferencję poświęconą badaniom na rzecz zrównoważonego rozwoju w Europie, zatytułowaną „Sustainable neighbourhood — from Lisbon to Leipzig through research” (L2L), która odbędzie się w dniach 8-10 maja 2007 r. w Lipsku, w Niemczech. Celem konferencji jest takie nadanie rangi badaniom skierowanym na zrównoważony rozwój, aby stały się one siłą napędową europejskiej konkurencyjności w ramach agendy lizbońskiej. Będzie to wspólna impreza dla środowisk politycznych i naukowych, która ma stać się forum umożliwiającym dyskusję nad aktualnymi badaniami w tej dziedzinie, nad kontaktami między środowiskami politycznymi, gospodarczymi i badawczymi, jak również przyszłymi priorytetami badawczymi. Oczekuje się, że konferencja przyciągnie około 500 uczestników z różnych krajów, w tym naukowców i badaczy, instytucje finansujące, osoby podejmujące decyzje polityczne, przedstawicieli przemysłu, jak również prasy i mediów. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.fona.de/de/3_akteure/forum_ 2007/pdf/L2L_Call.pdf RCN: 26602 Konferencja na temat zarządzania informacją i wiedzą W dniach 25-27 października 2007 r. w Stuttgarcie, w Niemczech odbędzie się konferencja zatytułowana „Zarządzanie informacją i wiedzą - wsparcie dla praktyka w procesie planowania i budowania” („Information and Knowledge management: helping the practitioner in planning and building”), organizowana przez Instytut Frauenhofer wspólnie z CIB i CSTB. • powiązanie usług dokumentacyjnych z fachowcami-praktykami (tworzenie popytu na usługi dokumentacyjne); • rozszerzanie, przetwarzanie, wyszukiwanie, odzyskiwanie i przedstawianie informacji w dziedzinie projektowania i budownictwa; • klasyfikacja, indeksowanie, grupowanie dokumentów i zarządzanie nimi; • systemy inteligentnej informacji i inżynierii opartej na wiedzy; • pozyskiwanie, organizacja i prezentacja wiedzy; • zarządzanie wiedzą on-line w procesie projektowania i budowania w ramach współpracy; • wspólnoty praktyków; • wiedza w zakresie przekształcania, wspólnego korzystania i łączenia; • bazy wiedzy, ontologie oraz zasoby pamięci w organizacjach. Bliższe informacje na temat wydarzenia i zaproszeń do zgłoszenia referatów są dostępne na stronach internetowych: http://cib-w102.iconda.org/conference 2007stuttgart RCN: 26023 Konferencja ma na celu doprowadzić do spotkania badaczy i menedżerów z praktykami w dziedzinie planowania i budowania. W toku pracy w ramach projektów związanych z planowaniem i budowaniem nie korzysta się z internetowych źródeł informacji w takim stopniu, jak ma to miejsce w innych sektorach przemysłu. Podczas konferencji omawiane będą instrumenty i technologie niedalekiej przyszłości. Organizatorzy z przyjemnością powitają wystąpienia prelegentów w tej dziedzinie, przedstawiające zagadnienia ze wszelkich możliwych punktów widzenia i w różnym kontekście. Proponowana tematyka obejmuje: • wyznaczenie miejsca informacji w sferze projektowania, wykonywania, budowy i użytkowania obiektów; • t wo r ze n i e w i e d z y w o rg a n i z a c j i budowlanych; • tworzenie uczących się organizacji w środowisko projektowym; Dane o wydarzeniach wymienionych w niniejszym dziale pochodzą z ogłoszeń oficjalnych i zostały wybrane z codziennie aktualizowanego kalendarza wydarzeń CORDIS. Więcej informacji na temat planowanych wydarzeń znaleźć można w dziale Aktualności na internetowej stronie CORDIS: http://cordis.europa.eu/news/ CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 27 Wydarzenia Podczas konferencji zostaną poruszone głównie tematy ujęte w pierwszym zaproszeniu do składania wniosków dotyczących projektów ICT w ramach 7. PR. Będzie ona również okazją dla MŚP zajmujących się ICT do spotkania i wymiany poglądów. Oczekuje się, że oprócz MŚP, w wydarzeniu będą uczestniczyły duże firmy zajmujące się technologiami społeczeństwa informacyjnego (IST), zespoły badawcze i przedstawiciele europejskich platform technologicznych (ETP). Kanclerz Republiki Federalnej Niemiec Angela Merkel jest zaproszona jako patron, a gospodarzem imprezy będzie Annette Schavan, federalny minister oświaty i badań naukowych. Komisję Europejską będzie reprezentował Janez Potočnik, komisarz ds. nauki i badań naukowych. Inne aktualności © ShutterStock, 200 6 Strony ITER podpisują umowę Inne aktualności Przedstawiciele siedmiu stron projektu „Międzynarodowy eksperymentalny reaktor termojądrowy” (ITER) podpisali umowę ustanawiającą międzynarodową organizację, która wdroży projekt. Gospodarzem uroczystości złożenia podpisów w Pałacu Elizejskim był Jacques Chirac, a uczestniczyli w niej przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso, komisarz ds. nauki i badań naukowych Janez Potočnik, a także ministrowie z pozostałych krajów sygnatariuszy ITER (Chin, Indii, Japonii, Republiki Korei, Rosji i Stanów Zjednoczonych). Prezydent Chirac określił to wydarzenie jako „nowy krok w podróży, która jest wyjątkowa pod każdym względem” i wyraził uznanie dla naukowców, inżynierów i techników, którzy wymyślili, żarliwie bronili i opracowywali ITER. „Naszym obowiązkiem jest podjęcie badań prowadzących do przygotowania rozwiązań energetycznych dla naszych potomków” - powiedział zgromadzonym dygnitarzom. „Znaczący projekt naukowy, jakim jest ITER, stanowi jeden z najbardziej innowacyjnych programów nadających kierunek tej ogromnej zmianie. Jest to ręka wyciągnięta do przyszłych pokoleń, w imię solidarności i odpowiedzialności”. Przewodniczący Barroso stwierdził, że ITER pomoże nam podjąć jedno z najpilniejszych wyzwań stojących przed ludzkością: zadanie znalezienia czystych i trwałych źródeł energii na przyszłość. „Dzisiejsze oficjalne powołanie do życia [ITER] ukazuje zarazem siłę zjednoczonej Europy” - dodał. „Dlatego też mogę zapewnić, że Europa jest całkowicie zdecydowana wykonać swe zobowiązania wynikające z projektu”. Podpisana w Paryżu umowa ITER określa niezbędne warunki umożliwiające rozpoczęcie działania przez organizację ITER, między innymi cele i funkcje organizacji, jej członków, osobowość prawną, Radę, dyrektora generalnego i personel. Po wejściu umowy w życie, co nastąpi prawdopodobnie w 2007 r., dokument będzie obowiązywał początkowo przez okres 35 lat. Po uroczystości złożenia podpisów odbyło się pierwsze posiedzenie tymczasowej Rady ITER, któremu przewodniczył Janez Potočnik. „Po dzisiejszym posiedzeniu organizacja ITER, będąca wyrazem międzynarodowej współpracy o zasięgu światowym, może rozpocząć realizację swej misji, jaką jest pomoc w stworzeniu nowego źródła energii dla ludzkości” - powiedział nominowany dyrektor generalny ITER Kaname Ikeda. W czerwcu 2005 r. strony ITER zdecydowały, że projekt będzie realizowany w Cadarache, w południowej Francji. Uruchomienie przewidywane jest na 2016 r., a koszty budowy szacowane są na 5 miliardów euro w okresie 10 lat. Ukończony reaktor ITER będzie produkował energię w procesie fuzji jądrowej, w której dwa lżejsze jądra łączą się w jedno cięższe, uwalniając duże ilości energii. Fuzja jest źródłem energii zasilającej gwiazdy. Na podstawie informacji ze źródeł prasowych. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://www.iter.org Przegląd B + R w dziedzinie fuzji jądrowej w Europie jest dostępny na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/comm/research/fusion-for-energy.html RCN: 26693 Wprowadzanie korzyści z ICT na rynek riałach dla mediów. „Informacje na temat ICT są pełne specjalistycznych terminów, co sprawia, że są one trudne do zrozumienia dla przeciętnego człowieka” - zauważa Bernd Hartmann. Skuteczniejsze rozpowszechnianie wyników w dziedzinie ICT było tematem warsztatów CORDIS, które odbyły się 23 listopada 2006 r. w ramach IST2006 w Helsinkach, w Finlandii. Podczas warsztatów, które zgromadziły koordynatorów projektów, przedsiębiorców i decydentów politycznych, badano złożony charakter działań związanych z informowaniem o badaniach w dziedzinie ICT. Skoncentrowano się przede wszystkim na trudnościach napotykanych przez dziennikarzy, którzy zajmują się tą tematyką oraz konsorcja projektowe, próbujące wybrać odpowiednią formę przekazu medialnego, aby rozpowszechnić informacje na temat swojej pracy. Zaproponowano również szereg możliwych rozwiązań medialnych, które mogą być wykorzystane w tym procesie komunikacji. 28 Analizując problem z perspektywy mediów, uczestnik panelu Bernd Hartmann z Medien- und Filmgesellschaft (MFG) BadenWürttemberg (centrum doskonałości ds. technologii informacyjnych i mediów w Niemczech południowo-zachodnich) zaprezentował niektóre z kluczowych wniosków ostatniego badania opinii przeprowadzonego na grupie około 350 dziennikarzy i specjalistów public relations w Niemczech. Jednym z głównych problemów, które wskazali badani, był wysoce specjalistyczny żargon i akronimy używane w przekazywanych im komunikatach prasowych i innych mate- Dziennikarze twierdzili również, że są generalnie sceptyczni wobec informacji, które otrzymują o nowych produktach, postrzegając je jako zwykłą reklamę przedsiębiorstw zaangażowanych w proces produkcji. Zapytani o czynniki, które pomogłyby im efektywniej przekazywać informacje na temat ICT, dziennikarze podkreślili znaczenie osobistych kontaktów: „Chcą osobiście rozmawiać z naukowcami, aby móc wypracować własną opinię” - powiedział Hartmann, dodając, że dziennikarze cenią sobie rówCiąg dalszy na str. 29 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 nież możliwość rozmowy z niezależnymi ekspertami naukowymi. einschaft, 2006 Choć podczas warsztatów podkreślono problemy związane z rozpowszechnianiem wyników badań w zakresie ICT i informowaniem o nich, uczestnicy dowiedzieli się również o pozytywnych doświadczeniach. Uczestnik panelu Uli Bockholt z projektu „Technologie społeczeństwa informacyjnego” (IST) „Synteza obrazów rzeczywistości wirtualnej w czasie realnym” (Matris) wyjaśnił, w jaki sposób jego konsorcjum projektowe opracowało strategie komunikacyjną na bardzo wczesnym etapie, określając dokładnie, co będą się starać opatentować i opublikować, a które prace B + R powinny być utrzymane w tajemnicy. 6 © ShutterStock, 200 Natomiast uczestnik panelu David Kennedy z „Europejskiej platformy technologicznej” (ETP) mediów elektronicznych i sieciowych (NEM) nawiązał do nadmiernej presji, która jest wywierana na uczestników projektów badawczych w dziedzinie ICT w 6. PR odnośnie rozpowszechniania wyników działań. „Nie jestem pewien, czy jest to zawsze w pełni słuszne, ponieważ projekty te są rozpoczynane na etapie przedkonkurencyjnym” - powiedział. Do czasu zakończenia projektu konsorcja mogą dyspono- David Kennedy uważa, że istnieje sprzeczność pomiędzy kryteriami dotyczącymi projektów w 6. PR, zgodnie z którymi konsorcja są zobowiązane do rozpowszechniania informacji na temat swojej pracy oraz procesem oceny, który według niego nie zawiera żadnych mierników oceny efektywności tej strategii. Uznając potrzebę rozpowszechniania wyników badań w pewnym zakresie, dla celów wiarygodności, Kennedy zaproponował jednak wprowadzenie innych kryteriów dotyczących podawania informacji, uzależnionych od rodzaju prowadzonych badań. „W przypadku projektu, którego uczestnicy starają się osiągnąć konsensus opinii w perspektywie europejskiej, powinno odbywać się dużo dyskusji, a pomysły muszą być intensywnie rozpowszechniane. Natomiast jeżeli w ramach projektu dąży się do rozwiązań w sferze technicznej [...] wówczas prawdopodobnie nie będziemy tak chętni do publicznego rozpowszechniania wyników” - powiedział. Konsorcjum współpracowało również blisko ze studentami z europejskich szkół biznesu, których proszono o zapoznanie się z propozycją projektu i sporządzenie biznesplanów o potencjalnym rynku i zastosowaniach dla ich produktów. „Pomogło to naszym projektantom określić możliwości dalszego rozwoju” - wyjaśnił Bockholt. Dzięki temu konsorcjum mogło również CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 przełożyć naukowe podejście na perspektywę bliską przeciętnemu człowiekowi. Innym udanym projektem jest „YourIS. com”, w ramach którego produkowane są krótkie prezentacje wideo na temat projektów dotyczących technologii społeczeństwa informacyjnego finansowanych przez UE. „Produkowane przez nas prezentacje wideo mają zdecydowanie społeczną perspektywę” - wyjaśnia Mario Martinoli. „Nie są tak bardzo skoncentrowane na działaniach naukowców, ale raczej na tym, jak ludzie w swoim codziennym życiu mogą skorzystać z ich badań”. W ramach projektu wyemitowano w sumie 300 filmów w 29 krajach europejskich. Po przeanalizowaniu blisko 9 000 projektów dotyczących technologii społeczeństwa informacyjnego Martinoli uważa, że niektóre z nich są bardziej telegeniczne niż pozostałe. „Bardzo trudno jest przekazywać informacje na temat wewnętrznych technologii, takich jak te w sieciach gridowych” - powiedział. Przyjęcie perspektywy bliskiej przeciętnemu odbiorcy było również ważne dla twórców serwisu IST Results, jak twierdzi jego redaktor naczelny Philip Hunt. Ten finansowany przez Komisję Europejską portal zapewnia szereg usług medialnych, między innymi artykuły tematyczne dotyczące określonych projektów lub obszarów rynkowych zastosowań technologii społeczeństwa informacyjnego. Zawiera również artykuły o nowych prototypach, uzyskiwanych rezultatach i badaniach, które wyznaczają standardy przyszłości. Portal ten, który odwiedza ponad 150 000 osób miesięcznie, uważa się za sukces medialny. Według redaktora Philipa Hunta kluczem do jego popularności jest podejście dziennikarskie i unikanie żargonu. Na podstawie informacji uzyskanych przez serwis CORDIS Wiadomości na IST2006 w Helsinkach. Bliższe informacje są dostępne na stronach internetowych: http://cordis.europa.eu/guidance/past-events_en.html http://www.youris.com http://istresults.cordis.europa.eu http://www.ist-matris.org http://www.nem-initiative.org http://www.mfg.de/innovation RCN: 26723 29 Inne aktualności Podobnego zdania jest uczestnik panelu Mario Martinoli, dyrektor „YourIS.com”, witryny internetowej projektu IST-TV, który dodaje: „Media publiczne nie chcą być karmione komunikatami prasowymi, lepszym rozwiązaniem jest zapewnianie źródeł informacji, z których dziennikarze mogą tworzyć własne reportaże”. Zaznaczył, że uwaga wszelkich narzędzi prasowych powinna skupiać się na istocie produktu, a nie jego producencie. Jednak według jednego z uczestników z brytyjskiego uniwersytetu, prawdziwa jest również dokładnie odwrotna sytuacja. Z własnego doświadczenia wie, że komunikaty prasowe są lepiej przyjmowane przez media, jeżeli nadawcą jest uniwersytet, a nie małe lub średnie przedsiębiorstwo. Według niego, ma to związek z faktem, że cel MŚP jest postrzegany jako chęć zareklamowania produktu, natomiast w przypadku uniwersytetu uważa się, że uczelnia chce pokazać, jak można w praktyce zastosować badania naukowców. Uczestnik zauważył również, że wiadomość nadana w Zjednoczonym Królestwie jest przyjmowana lepiej, gdy opisuje badania w kontekście brytyjskim. wać jedynie „nieoszlifowanym diamentem”, co oznacza, że produkt wymaga dalszego rozwoju. Dlatego „my [konsorcja] nie zawsze spieszymy się z rozpowszechnianiem wyników na tym etapie: chcemy pracować nad rozwojem i najpierw uzyskać gotowy produkt” - powiedział. © Europäische Gem Ciąg dalszy ze str. 28 „Wprowadzanie korzyści z ICT na rynek” Krok w krok za komisarz Reding Jest ona jedną z siedmiu młodych dziewcząt z całej Europy biorących udział w inicjatywie zapoczątkowanej przez komisarz Reding, nazwanej „dziewczęta-cienie”. Kobietom zajmującym stanowiska kierownicze w firmach z branży IT lub wysokie stanowiska w krajowych organach rządowych przydzielane są młode dziewczęta, które w ten sposób zachęca się do zainteresowania dziedziną ICT. Oczekuje się, że zainteresowanie to przekształci się w chęć jska, 2006 ©Wspólnota Europe Inne aktualności Kiedy 21 listopada 2006 r. w Helsinkach Viviane Reding, komisarz ds. społeczeństwa informacyjnego i mediów, przechodziła przez tłumy delegatów na oficjalnym otwarciu konferencji i wystawy IST2006, 16-letnia Finka o imieniu Mikaela cicho podążała w ślad za nią. Viviane Reding i Mikaela Engelvuori rozpoczęcia kariery badawczej albo biznesowej. Dziewczęta mają towarzyszyć swoim mentorkom przez jeden lub kilka dni, aby dowiedzieć się więcej o pracy w tym sektorze. „Zauważyliśmy, że jeśli chcemy rozwijać przedsiębiorstwa ICT, nie wystarczy, by szeregi kadry zarządzającej i badawczej zasilali tylko młodzi mężczyźni” - powiedziała dziennikarzom Viviane Reding na spotkaniu dla prasy. Na początku tego roku Komisja Europejska opublikowała raport „She Figures 2006” („Dane dotyczące kobiet 2006”), który ujawnił, że choć liczba absolwentek uczelni wyższych rośnie, udział kobiet w badaniach jest ogólnie niski w całej UE i wynosi tylko 18 % w sektorze prywatnym i 35 % w sektorze publicznym. Jest to niepokojąca tendencja, biorąc pod uwagę fakt, że Europa potrzebuje dodatkowo pół miliona naukowców, aby zrealizować cel lizboński UE, czyli osiągnąć pozycję najbardziej konkurencyjnej na świecie gospodarki opartej na wiedzy. Okazuje się, że kobiety nie zajmują tych stanowisk wystarczająco szybko. EMBL udostępnia nowe zasoby dla badaczy w dziedzinie nauk biologicznych „Kiedy czyta się streszczenie artykułu opisujące konkretny gen lub białko, zwykle chce się dowiedzieć więcej o nim, na przykład o jego sekwencji lub funkcji, a także uzyskać łatwy dostęp do całego artykułu” - wyjaśnił Peter Stoehr, koordynujący „CiteXplore”. „CiteXplore” opracowano w Europejskim Instytucie Bioinformatyki (EBI) należącym do EMBL. Gromadzi się tam streszczenia artykułów z wielu baz danych o zawartości literatury, w tym Europejskiej Organizacji Patentowej (EPO), bazy danych Med- 30 Aby pozytywne przesłanie Mikaeli dotarło do szerszego grona, Komisja planuje nakręcenie filmu dokumentalnego przedstawiającego doświadczenia wszystkich dziewcząt-cieni, który będzie potem rozesłany do szkół w całej Europie. Mikaela i jej koleżanki „cienie” wezmą również udział w specjalnej imprezie w Brukseli, w Belgii, która ma zwrócić uwagę na sprawę pracy kobiet w IT i biznesie. Wydarzenie powinno zbiegać się z obchodami międzynarodowego Dnia Kobiet - 8 marca 2007 r. Na podstawie materiałów uzyskanych przez CORDIS Wiadomości podczas IST2006 w Helsinkach. RCN: 26695 Zobacz także „Prezentacja najnowocześniejszych technologii na wystawie IST2006 w Helsinkach”, str. 6 Planuje się poszerzenie zakresu ujętych w „CiteXplore” zasobów literatury o dziedziny takie jak botanika, nauki rolnicze i o żywności oraz zintegrowanie jej z uruchomionym niedawno brytyjskim projektem PubMedCentral. Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL) uruchomiło bezpłatne zasoby internetowe nazwane „CiteXplore”, łączące literaturę naukową z bazami danych z dziedziny biologii. Zdaniem projektantów „CiteXplore”, w naukach biologicznych od dawna brakowało narzędzia łączącego artykuły z czasopism naukowych z bazami danych zawierającymi informacje z dziedziny biologii, takie jak sekwencje DNA i białek, funkcje i struktury cząsteczek i dane o mikromatrycach. W wywiadzie z Mikaelą serwis CORDIS Wiadomości zapytał ją, co dał jej dzień „śledzenia” komisarz Reding. „Dowiedziałam się dzisiaj dużo o pracy w dziedzinie IT” - powiedziała Mikaela. Mówiła o wielu interesujących eksponatach na wystawie, które uświadomiły jej możliwości wykorzystania technologii do pomagania ludziom w codziennym życiu. „Przed przyjściem tutaj nie wiedziałam, jaki zawód chciałabym wybrać, ale teraz biorę pod uwagę IT” - dodała. line Narodowej Biblioteki Medycznej Stanów Zjednoczonych (National Library of Medicine - NLM) oraz Chińskiej Akademii Nauk (Chinese Academy of Sciences - CAS). Następnie system łączy te streszczenia z pełnymi tekstami artykułów. Potężne narzędzie eksplorujące teksty wyszukuje w tekście terminy biologiczne i łączy je bezpośrednio z odpowiednim hasłem w obszernych bazach danych z dziedziny biologii EBI. Wśród nich jest należąca do EMBL baza danych sekwencji nukleotydów (Nucleotide sequence database), obejmująca sekwencje DNA i RNA, uniwersalna baza zasobów protein (UniProt), zawierająca informacje na temat struktury i funkcji białek oraz publiczna baza danych microarray ArrayExpress, zawierająca informacje o sposobach ekspresji genów. EBI jest największą w Europie instytucją upowszechniającą informacje z dziedziny biologii. Fakt ten został niedawno podkreślony w planie Europejskiego Forum Strategicznego Infrastruktur Badawczych (ESFRI). Na podstawie informacji uzyskanych z EMBL. Bliższe informacje na temat „CiteXplore” są dostępne na stronie internetowej: http://www.ebi.ac.uk/citexplore RCN: 26727 CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 CORDIS w Internecie Projekty i programy Inne aktualności Nowa inicjatywa pomoże sieciom realizować strategię lizbońską Europejscy naukowcy jednoczą siły w celu przewidywania tsunami Naukowcy ostrzegają o możliwości załamania się ekosystemów morskich Komisja Europejska opublikowała nowy komunikat, którego celem jest wprowadzenie większego zakresu innowacji do sieci regionalnych i miejskich. Budżet nowej inicjatywy - „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” – wyniesie 375 milionów euro. Komisja określa program ten jako „instrument aktywnej polityki oferowany państwom członkowskim, regionom i miastom, który ma im pomóc we wdrożeniu odnowionej strategii lizbońskiej poprzez działania zmierzające do modernizacji gospodarki”. RCN: 26630 Na ostatnim spotkaniu Euromargins (http://www.esf.org/euromargins) we Włoszech europejscy eksperci badający brzegi oceanów zebrali się, aby omówić sztukę przewidywania tsunami, które mogą powstać w wyniku trzęsień ziemi, podwodnych osuwisk, obsunięć ziemi lub obrywania skał. RCN: 26613 „Każdy gatunek się liczy” to główne przesłanie międzynarodowego raportu poświęconego różnorodności biologicznej zasobów morskich. Czynniki zagrażające niektórym gatunkom poważnie zagrażają zdolności oceanów do produkowania owoców morza, opierania się chorobom, filtrowania zanieczyszczeń oraz odradzania się po wystąpieniu szkodliwych obciążeń, takich jak nadmierne połowy oraz zmiany klimatu - do takiego wniosku doszli naukowcy na zakończenie czteroletniego badania opublikowanego w czasopiśmie „Science”. RCN: 26600 UE uruchamia program badawczy w celu lepszej ochrony sił zbrojnych Ministrowie obrony UE uruchomili nowy wspólny projekt badawczy, w ramach którego przeanalizowane będą technologie mające na celu ochronę wojska UE przed taki zagrożeniami jak: snajperzy, miny pułapkowe i bomby wykonane ręcznie. Wartość trzyletniego Wspólnego Programu Inwestycyjnego (Joint Investment Programme - JIP), koordynowanego przez Europejską Agencję Obrony (EDA, http:// www.eda.europa.eu), to 54,2 miliona euro; w programie bierze udział 19 krajów europejskich. Program ma się rozpocząć 1 stycznia 2007 r. RCN: 26648 Z raportu wynika potrzeba większych nakładów na B + R w celu pobudzenia konkurencyjności sektora ICT Według raportu „Fostering the competitiveness of Europe’s ICT industry” („Sprzyjanie konkurencyjności europejskiego sektora ICT”), opublikowanego przez grupę zadaniową Komisji Europejskiej zajmującą się konkurencyjnością i wykorzystaniem ICT (http://ec.europa.eu/enterprise/ict/taskforce.htm), sektor ICT jest uzależniony od B + R w większym stopniu niż inne sektory przemysłu. Charakter tej branży wymaga krótkich cykli innowacji w reakcji na nowe potrzeby rynku. Powołana w czerwcu 2006 r. grupa zadaniowa stanowi tylko jedno z kilku działań Komisji, badającej sposoby tworzenia bardziej sprzyjającego środowiska dla biznesu UE w ramach „Inicjatywy na rzecz wzrostu i zatrudnienia”. RCN: 26725 Wsparcie uczestnictwa w 7. PR: nowe KPK w serwisie CORDIS Potencjalni uczestnicy 7. PR, szukający pomocy w przygotowaniach do udziału, mogą zwrócić się do szerokiej sieci krajowych punktów kontaktowych (KPK) powołanych i finansowanych przez rządy krajowe (http:// cordis.europa.eu/fp7/get-support_en.html). Sieć KPK zapewnia zindywidualizowaną pomoc w języku ojczystym uczestników we wszystkich państwach członkowskich UE i w krajach stowarzyszonych. RCN: 26638 Wyniki badania: rola technologii obniżających ilość zanieczyszczeń w rozwiązywaniu problemu globalnego ocieplenia Wprowadzanie w życie aktualnych protokołów dotyczących jakości powietrza może nie być wystarczającym środkiem do zmniejszenia szkód w środowisku naturalnym, spowodowanych podwyższonymi emisjami azotu i zwiększeniem stężenia ozonu — tylko wdrożenie technologii obniżających ilość zanieczyszczeń może przeciwdziałać zanieczyszczeniu powietrza i globalnemu ociepleniu. Takie są główne wnioski wypływające z badania przeprowadzonego przez naukowców ze Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej (WCB, http://www.jrc. ec.europa.eu) i z finansowanej przez UE sieci badaczy „Zmiany w składzie atmosferycznym — europejska sieć doskonałości” (Accent, http://www.accent-network.org). RCN: 26666 Raport ostrzega przed zjawiskiem drenażu mózgów wobec niezadowolenia pracowników akademickich z instytucji Nowy raport odkrywa możliwe rozmiary problemu, jaki może dotknąć szkockie uniwersytety ze względu na odpływ profesorów, adiunktów i asystentów, którzy zapowiadają, że będą pracować w innych rejonach Zjednoczonego Królestwa lub za granicą. Oficjalne badanie przeprowadzone na ponad 1 500 pracownikach uniwersyteckich wskazuje, że zaledwie jedna czwarta kadry akademickiej w Szkocji chce pozostać w tym kraju na kolejny okres. RCN: 26605 Nowy raport daje wyobrażenie o internacjonalizacji w dziedzinie B + R Zjednoczone Królestwo jest krajem, który przyciąga najwięcej w Europie inwestycji zagranicznych związanych z badaniami, natomiast w mniejszych państwach członkowskich UE filie zagraniczne odgrywają większą rolę niż firmy krajowe w dziedzinie B + R. Takie wnioski wypływają z niedawno opublikowanego raportu Eurostatu, urzędu statystycznego UE (http://epp.eurostat.ec.europa.eu). RCN: 26677 Artykuły wybrane do biuletynu CORDIS focus Wiadomości zostały opublikowane on-line w poprzednim miesiącu. Są one dostępne bezpośrednio na stronie internetowej – w oknie wyszukiwania należy wprowadzić numer RCN – lub na stronie internetowej (tylko w wersji angielskiej): http://cordis.europa.eu/news/focus Kompletny wykaz artkułów CORDIS Wiadomości jest dostępny na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/news Przywołane w referencjach przemówienia (SPEECH) i komunikaty prasowe (IP) Komisji Europejskiej są dostępne na stronie internetowej: http://europa.eu/rapid CORDIS focus Newsletter — Nr 273 — Grudzień 2006 31 CORDIS w Internecie Polityka ogólna Co nowego w CORDIS? Co nowego w CORDIS? ZZ-AF-06-273-PL-C CORDIS źródłem informacji o 7. PR W oczekiwaniu na ostateczne zatwierdzenie siódmego programu ramowego (7. PR) przez Radę Europejską, Wspólnotowy Serwis Informacyjny Badań i Rozwoju CORDIS uruchomił nową sekcję poświęconą temu programowi. Oferuje ona najbardziej aktualne informacje na temat nowego unijnego programu badawczo-rozwojowego (B + R), który właśnie wchodzi z fazę realizacji. W przyszłości sekcja stanie się w pełni rozwiniętym serwisem wspierającym wszystkich potencjalnych uczestników programu i zainteresowane strony. Nowy serwis, który zastępuje istniejące strony „W kierunku 7. PR ”, zawiera szczegóły dotyczące konkretnych programów i tematów, zasad uczestnictwa i oficjalnych dokumentów związanych z 7. PR. Można tu również znaleźć wszystkie aktualności, zapowiedzi wydarzeń i ogłoszenia. Natychmiast po ich otrzymaniu w serwisie publikowane będą informacje o przyjętych programach prac i zaproszeniach do składania wniosków projektowych. Nowe strony są źródłem ogólnej wiedzy na temat 7. PR, a także szczegółowych informacji o konkretnych programach i tematach oraz działaniach związanych z programem Euratom i Wspólnym Centrum Badawczym (WCB). Dostępny zestaw arkuszy informacyjnych w 21 językach umożliwia użytkownikom ogólne zapoznanie się z nowym programem ramowym. Za pośrednictwem nowego serwisu potencjalni uczestnicy 7. PR uzyskają dostęp do źródeł wsparcia, począwszy od nowo utworzonych krajowych punktów kontaktowych (KPK) w każdym z państw członkowskich UE i krajów stowarzyszonych, po sieć urzędników łącznikowych. Obok podstawowych danych w nowej sekcji znalazło się miejsce dla serwisu prasowego poświęconego 7. PR, który zawiera wiadomości i analizy dotyczące najnowszych wydarzeń mających znaczenie z perspektywy programu. Uzupełnieniem nowego serwisu jest specjalna wyszukiwarka dokumentów w Bibliotece 7. PR, która będzie nadal rozwijana, aby stać się głównym punktem dostępu do wszystkich informacji związanych z 7. PR w CORDIS; ponadto w najbliższej przyszłości planowane jest uruchomienie funkcji wyszukiwania partnerów w celu pomocy w tworzeniu zespołów projektowych w kontekście 7. PR. Dla potencjalnych uczestników przygotowano przewodnik wyjaśniający zasady udziału w 7. PR, w tym kryteria kwalifikacji, najważniejsze procedury oraz zestawienie różnych możliwych form uczestnictwa. Na podstawie informacji CORDIS Wiadomości. Bliższe informacje są dostępne na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/fp7 RCN: 26807 Be zp i j c p y r k s b u s larz Formu ła tn ie ! Nazwisko Imię Kod Pocztowy Adres ■ niemiecka Kraj ■ angielska ■ francuska ■ włoska ■ polska cji „liczba rejestra Państwa numer ć da po y im os ać, pr niej zrezygnow ypcji lub aby z kr bs su Rezygnacja rg ej ■ w so na 1022 Luksembu : ■ Zmia cję n w dotychcza op ia ą zm ciw ć łaś na CE, B.P. 2201, Lw ko yć PO O cz s, na cu Aby do az fo i z IS .... s: CORD ............................ esłać go na adre subskrypcji ”: 0/ y formularz i prz sz ej .html ni pl ni ć e_ ni ib eł focus/subscr ę, należy wyp s/ cj w yp ne kr u/ bs .e su pa ć is.euro Aby rozpoczą ne: http://cord bskrypcji on-li lub dokonać su a egzemplarzy a i liczb Wersja językow PL : ■ hiszpańska Usługi on-line Urzędu Publikacji: bookshop.europa.eu: Publikacje UE cordis.europa.eu: Badania i rozwój eur-lex.europa.eu: Prawo UE ted.europa.eu: Zamówienia publiczne