Opinia ZP RPD z 8 lipca 2014 r.

Transkrypt

Opinia ZP RPD z 8 lipca 2014 r.
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Warszawa, dnia 8 lipca 2014 r.
Opinia prawna
w przedmiocie przedłużenia studiów doktoranckich
Niniejsza opinia została przygotowana w odpowiedzi na pytanie skierowane
do Zespołu Prawnego Rzecznika Praw Doktoranta Krajowej Reprezentacji Doktorantów
przez XXXXXXXX [dalej jako: Doktorantka ] w dniu 3 lipca 2014 roku.
I
[Stan faktyczny]
XXXXXXXX
jest
Doktorantką
XXXXXXXXXXXXX.
Stacjonarne
studia
doktoranckie rozpoczęła w 2010 roku, a w 2013 roku otworzyła przewód doktorski.
Doktorantka skierowała następujące pytania:
1) Czy Doktorantce przysługuje prawo przedłużenia studiów doktoranckich o 2 lata
celem prowadzenia dalszych badań naukowych i jeśli tak, na jakiej podstawie
prawnej?
2) Czy w przypadku przedłużenia studiów doktoranckich przysługuje Doktorantce
prawo zachowania legitymacji oraz pobierania stypendium doktoranckiego?
II
[Podstawy prawne]
Podstawą prawną niniejszej analizy jest:
1. rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 19 grudnia 2006 r.
w sprawie studiów doktoranckich prowadzonych przez placówki naukowe
(Dz.U. z 2007 r. nr 1 poz. 2 ze zm.), dalej jako: rozporządzenie;
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
2. ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012 r.
poz. 572, z późn. zm.), dalej jako: ustawa;
3. rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie studiów
doktoranckich i stypendiów doktoranckich z dnia 12 grudnia 2013 r. (Dz.U. z 2013 r.
poz. 1581);
4. rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 października 2011 r.
w sprawie studiów doktoranckich oraz stypendiów doktoranckich (Dz. U. Nr 225, poz.
1351).
III
[Analiza prawna]
Analizując zaistniały stan faktyczny w pierwszej kolejności wypada ustalić, które przepisy
powinny mieć zastosowanie w niniejszej sprawie. Doktorantka rozpoczęła bowiem studia
doktoranckie w 2010 r., a w tym okresie nastąpiła zmiana rozporządzenia Ministra Nauki
i Szkolnictwa Wyższego w sprawie studiów doktoranckich i stypendiów doktoranckich.
Należy podkreślić, iż podstawowym aktem prawnym regulującym status doktoranta jest
ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012 r. poz. 572,
z późn. zm.). Zgodnie z art. 201 niniejszej ustawy, Minister właściwy do spraw szkolnictwa
wyższego określi, w drodze rozporządzenia czas trwania studiów i możliwość przedłużania
go. Zgodnie natomiast z art. 196 ust. 6 ustawy, organizację i tok studiów doktoranckich
w zakresie nieuregulowanym w ustawie oraz w odrębnych przepisach określa regulamin
studiów doktoranckich. Zgodnie z powyższym, jeżeli dana kwestia nie pozostała uregulowana
w ustawie należy odwołać się do rozporządzenia, a w dalszej kolejności do regulaminu
studiów doktoranckich obowiązującego na danej uczelni.
Zapytanie Doktorantki dotyczyło § 11 ust.3 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego z dnia 5 października 2011 r. w sprawie studiów doktoranckich oraz stypendiów
doktoranckich (Dz. U. Nr 225, poz. 1351). Należy podkreślić, iż powyższe rozporządzenie
zostało zastąpione rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
studiów doktoranckich i stypendiów doktoranckich z dnia 12 grudnia 2013 r. (Dz.U. z 2013 r.
poz. 1581), które weszło w życie z dniem 18 grudnia 2013 r. Zgodnie jednak z § 16 tegoż
rozporządzenia, studia doktoranckie prowadzone w jednostkach organizacyjnych uczelni oraz
w jednostkach naukowych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia prowadzi
się zgodnie z przepisami obowiązującymi w dniu ich rozpoczęcia do czasu ich zakończenia
według programu tych studiów. Oznacza to zatem, iż w przypadku Doktorantki która
rozpoczęła studia doktoranckie w 2010 r., właściwym do analizy w niniejszej sprawie będzie
rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie
studiów doktoranckich prowadzonych przez placówki naukowe (Dz.U. z 2007 r. nr 1 poz. 2
ze zm.). § 2 ust. 4 tegoż rozporządzenia zezwala na przedłużenie przez kierownika studiów
doktoranckich
okresu
odbywania
studiów
doktoranckich,
zwalniając
jednocześnie
z obowiązku uczestnictwa w zajęciach, w przypadkach uzasadnionych koniecznością
prowadzenia długotrwałych badań naukowych, na czas ich trwania – jednak nie dłużej
niż o rok. Oznacza to zatem, iż osoby które rozpoczęły studia doktoranckie przed wejściem
w życie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 października 2011 r.
w sprawie studiów doktoranckich oraz stypendiów doktoranckich (Dz. U. Nr 225, poz. 1351),
które wprowadziło w § 11 pkt 3 możliwość przedłużenia studiów doktoranckich o 2 lata,
mogą ubiegać się o przedłużenie studiów doktoranckich celem prowadzenia długotrwałych
badań naukowych jedynie o jeden rok. W tym miejscu należy jednak podkreślić, iż każda
uczelnia wypracowała własną praktykę w zakresie przedłużania studiów doktoranckich, która
może zezwalać m.in. na wydłużenie tego okresu (np. poprzez wielokrotne przedłużanie
na okres wskazany w rozporządzeniu). Warto zatem zorientować się w wewnętrznych
procedurach Uniwersytetu w zakresie przyjętej praktyki przedłużania studiów doktoranckich.
Odnosząc się natomiast do zagadnienia statusu doktoranta który przedłużył studia
doktoranckie należy nadmienić, iż ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym w sposób jednolity
definiuje pojęcie doktoranta, nie rozróżniając przy tym jego statusu od korzystania
z możliwości przedłużenia studiów doktoranckich. Również rozporządzenie nie wprowadza
żadnego rozróżnienia względem przedłużonych studiów doktoranckich co jest równoznaczne
z faktem, iż w okresie tym zachowuje się status uczestnika studiów doktoranckich. Oznacza
to, iż doktorant nadal upoważniony jest do korzystania ze wszystkich uprawnień oraz
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
zobligowany do realizacji obowiązków doktoranckich. Powyższa konkluzja dotyczy także
uprawnienia do wszystkich świadczeń o charakterze materialnym, które zachowują
doktoranci po uzyskaniu zgody na przedłużenie studiów. Należy jednak podkreślić,
iż uprawnienie do ubiegania się o stypendium doktoranckie nie jest jednoznaczne
z obowiązkiem jego przyznania. W każdym przypadku jest to bowiem decyzja podejmowana
indywidualnie, po rozważeniu spełnienia przez doktoranta ustalonych kryteriów w zakresie
przyznawania stypendium. Do tych natomiast należy w pierwszej kolejności terminowość
realizacji programu studiów doktoranckich. Z uwagi na fakt, iż rozporządzenie czas trwania
studiów doktoranckich określa na 4 lata, warunek realizacji terminowości programu studiów
doktoranckich w przypadku ich przedłużenia może być oceniany jako niespełniony
i skutkować odmową przyznania stypendium doktoranckiego.
IV
[ Wnioski ]
Zgodnie z wyartykułowaną powyżej analizą prawną Doktorantka, z uwagi na fakt
iż rozpoczęła studia doktoranckie w 2010 r., objęta jest obowiązującymi wówczas regulacjami
dotyczącymi przedłużenia studiów doktoranckich zawartymi w rozporządzeniu Ministra
Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie studiów doktoranckich
prowadzonych przez placówki naukowe (Dz.U. z 2007 r. nr 1 poz. 2 ze zm.). Zgodnie
z powyższym, Doktorantce przysługuje za zgodą kierownika studiów doktoranckich
przedłużenie okresu odbywania studiów doktoranckich, z jednoczesnym zwolnieniem
z obowiązku uczestnictwa w zajęciach, w przypadkach uzasadnionych koniecznością
prowadzenia długotrwałych badań naukowych, na czas ich trwania, jednak nie dłużej
niż o jeden rok. Przytoczona powyżej interpretacja przepisów nie wyklucza jednak przyjęcia
przez Uczelnię praktyki przedłużenia, zezwalającej na wydłużenie tego okresu.
Przedłużenie studiów doktoranckich nie wpłynie natomiast na zachowanie przez
Doktorantkę jej dotychczasowego statusu, co oznacza iż nadal przysługuje jej prawo
do zachowania i posługiwania się legitymacją doktorancką a także ubiegania się o stypendium
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
doktoranckie. W przypadku stypendium należy jednak pamiętać, iż decyzja w zakresie jego
przyznania jest podejmowana indywidualnie w stosunku do każdego doktoranta,
a podstawowym warunkiem jego przyznania jest terminowość realizacji programu studiów
doktoranckich, co w przypadku przedłużenia tego okresu może stanowić podstawę odmowy
przyznania stypendium doktoranckiego.
Zespół Prawny
Rzecznika Praw Doktoranta
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]