biuletyn wdro eń - Główny Instytut Górnictwa

BIULETYN WDROŻEŃ
1/2005 (19)
CZYSTSZEJ PRODUKCJI
Główny Instytut Górnictwa - Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji, Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice
Program Czystszej Produkcji i zarządzania
środowiskowego w Polsce w roku 2005/2006
SPIS TREŚCI
1. Program Czystszej Produkcji i zarządzania
środowiskowego w Polsce w roku 2005/
2006
2. Wdrożenie i promocja systemu
ekozarządzania i audytu (EMAS) w
Polsce
3. Informacja o projekcie „System
zarządzania środowiskowego i audytu
EMAS – wdrożenie techniczne i
weryfikacja”
W dniu 9 sierpnia 2005 r. Zarząd Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podjął
decyzję o dofinansowaniu „Programu Czystszej
Produkcji i zarządzania środowiskowego w Polsce w
roku 2005/2006”. Jest to już siódma edycja Programu
Czystszej Produkcji w Polsce, realizowana przez
Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji
Głównego Instytutu Górnictwa.
„Program
Czystszej
Produkcji
i
zarządzania
środowiskowego w Polsce w roku 2005/2006” adresowany jest do szerokiego grona odbiorców, jakie
stanowią przedstawiciele samorządów i administracji wszystkich szczebli, kadra zarządzająca
restrukturyzowanych zakładów, pracownicy małych i średnich przedsiębiorstw oraz osoby
zainteresowane problemami ochrony środowiska.
Program podzielono na siedem zadań szczegółowych, stanowiących częściowo kontynuację tematyki
rozpoczętej w latach ubiegłych, takich jak np.: wydawanie Biuletynu Wdrożeń Czystszej Produkcji,
prowadzenie strony internetowej Centrum, promocja idei Czystszej Produkcji, koordynacja programu i
doradztwo, jak również zagadnień nowych: ocena efektów ekologicznych i ekonomicznych
uzyskiwanych w następstwie wdrożenia systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami
zawartymi w normie ISO 14001, szkolenia na temat systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z
wymaganiami zawartymi w normie ISO 14001 oraz systemu ekozarządzania i audytu (EMAS),
funkcjonującego w Unii Europejskiej, konferencja na temat systemów zarządzania środowiskowego oraz
wzorców zrównoważonej produkcji i konsumpcji.
Poniżej przedstawiono tytuły zadań przewidzianych do wykonania w ramach przedsięwzięcia „Program
Czystszej Produkcji i zarządzania środowiskowego w Polsce w roku 2005/2006”.
Zadanie 1. Ocena efektywności systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami
zawartymi w normie ISO 14001 w wybranych organizacjach
Zadanie 2. Szkolenia w ramach projektu „Wdrożenie i promocja EMAS w Polsce”
Zadanie 3. Wydawanie Biuletynu Wdrożeń Czystszej Produkcji
Zadanie 4. Prowadzenie i aktualizacja strony internetowej Centrum
Zadanie 5. Organizacja seminariów promujących Czystszą Produkcję
Zadanie 6. Konferencja na temat systemowego zarządzania ochroną środowiska
Zadanie 7. Doradztwo, koordynacja współpracy z partnerami spoza GIG, zarządzanie programem.
Realizację programu rozpoczęto 1 sierpnia 2005 r., natomiast jego zakończenie jest planowane na 31
lipca 2006 r. Kierownikiem „Programu Czystszej Produkcji i zarządzania środowiskowego w Polsce w
roku 2005/2006” jest dr inż. Jacek Boba.
Realizacja programu zbiega się z dziesięcioleciem utworzenia w GIG Krajowego Centrum Wdrożeń
Czystszej Produkcji, które przypada na rok 2006. (jb)
GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA - KRAJOWE CENTRUM WDROŻEŃ CZYSTSZEJ PRODUKCJI
Tel.: (032) 259 21 38, fax: (032) 259 27 74, e-mail: [email protected] http://cp.gig.katowice.pl
Biuletyn sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Opracowanie biuletynu:
Jacek Boba, Aleksandra Saratowicz
Wrzesień 2005 r.
Redakcja i skład: Jacek Boba
Wdrożenie i promocja systemu ekozarządzania i audytu (EMAS) w Polsce
Ministerstwo Środowiska rozpoczęło w czwartym kwartale 2004 r. realizację dwóch
projektów, mających na celu wdrożenie oraz promocję europejskiego systemu
ekozarządzania i audytu (EMAS – ang. Eco-Management and Audit Scheme) w
Polsce. Kierownikiem projektów jest pani Anna Wajnbergier z Departamentu
Polityki Ekologicznej Ministerstwa Środowiska www.mos.gov.pl. Głównym
wykonawcą projektu jest konsorcjum składające się z firm: Royal Haskoning
(Holandia), LEMTECH Konsulting (Polska) oraz SEI – Tallinn (Estonia) Projekty są
finansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach funduszu PHARE.
System ekozarządzania i audytu (EMAS) to narzędzie przeznaczone dla wszystkich
organizacji, które doskonalenie efektów działalności środowiskowej uznają za jeden
z głównych celów swego działania..
Uczestnictwo w systemie EMAS pozwala wszelkiego typu organizacjom, miedzy innymi na:
zwiększenie konkurencyjności na rynku,
zwiększenie zaufania wśród zainteresowanych stron,
uzyskanie wymiernych efektów ekologicznych i ekonomicznych,
utrzymanie zgodności z obowiązującym i przyszłymi przepisami prawa ochrony środowiska.
Bezpłatne szkolenia organizowane w ramach projektu adresowane są do organizacji zainteresowanych
uzyskaniem szerszych informacjami na temat systemu EMAS. Zaplanowano przeprowadzenie siedmiu
dwudniowych sesji szkoleniowych dla 350 przedstawicieli organizacji zainteresowanych wdrożeniem
EMAS oraz pracowników organów administracji publicznej. Założono, że szkolenia będą odbywać się w
grupach 50 osobowych.
Szkolenia obejmują następujące grupy tematyczne:
wprowadzenie do systemów zarządzania środowiskowego (program Czystszej Produkcji, program
Odpowiedzialność i troska, współczesne strategie ochrony środowiska, zrównoważony rozwój),
system zarządzania środowiskowego zgodny z wymaganiami zawartymi w normie ISO 14001,
system ekozarządzania i audytu (EMAS),
działalność Polskiego Forum ISO 14000.
Istotny element szkoleń stanowią ćwiczenia poświęcone identyfikacji bezpośrednich i pośrednich
aspektów środowiskowych, związanych z działalnością przykładowej organizacji oraz analizie deklaracji
środowiskowej firmy Arctic Paper Kostrzyn, która jako pierwsza polska firma przedstawiła do
weryfikacji swoją deklarację. Program szkolenia obejmuje również panelowe dyskusje na temat
wdrażania systemu EMAS w Polsce.
Harmonogram szkoleń dla przedstawicieli organizacji zainteresowanych wdrożeniem systemu EMAS
oraz pracowników organów administracji publicznej przedstawiono w poniższej tabeli:
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Miejsce szkolenia
Szczyrk
Kiekrz k/Poznania
Krąg k/Koszalina
Zamość
Karpacz
Mierki k/Olsztynka
Dębe k.Warszawy
Data szkolenia
25-26 sierpnia 2005
5-6 września 2005
7-8 września 2005
20-21 września
3-4 października 2005
5-6 października 2005
listopad 2005
Szkolenia prowadzą: dr inż. Jacek Boba z Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach, mgr inż. Bożena
Golenko z jednostki certyfikującej SGS Polska Sp. z o.o. w Warszawie oraz mgr inż. Wojciech
Ossoliński z firmy LEMTECH Konsulting Sp. z o.o. w Krakowie.
Osoby zainteresowane udziałem w szkoleniach mogą kontaktować się z Biurem Projektu EMAS:
ul. Dzika 15/11, 00-172 Warszawa, tel/faks +48 22 636 79 87, www.emas-polska.pl (JB)
Informacja o projekcie „System zarządzania środowiskowego i audytu EMAS –
wdrożenie techniczne i weryfikacja” (akronim ETIV)
Główny Instytut Górnictwa uczestniczył, w ramach programu Leonardo da Vinci - Community
Vocational Training Action Programme, w realizacji projektu p.t.: „System zarządzania środowiskowego
i audytu EMAS – wdrożenie techniczne i weryfikacja.
W projekcie wzięło udział 19 organizacji reprezentujących 12 krajów europejskich: Portugalię,
Hiszpanię, Włochy, Danię, Finlandię, Grecję, Wielką Brytanię, Niemcy, Finlandię, Węgry, Czechy
i Polskę. Poniżej wymieniono nazwy wszystkich instytucji uczestniczących projekcie:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
ISQ Instituto de Soldadura e Qualidade (Portugalia) – koordynator
AIRES Associacio Intersectorial de Recuperadors i Empreses Socials de Catalunya
(Hiszpania)
ASECAL, SL (Hiszpania)
CTCV Centro Technologico da Ceramica e do Vidro (Portugalia)
CEUL Cooperativa de Ensino Universidade Lusiada (Portugalia)
Comune di Palermo-Sectore Urbanistica-Gruppo Ambiente (Włochy)
QUALITAL (Włochy)
DTI Danish Technological Institute (Dania)
ENV-NET Environmental Network Limited (Wielka Brytania)
GIG Główny Instytut Górnictwa (Polska)
IDEC SA (Grecja)
IEM ERGA Erevnnesmeletes Perivalontos Horotaxias Ltd. (Grecja)
IPIMAR Instituto de Investigacao das Pescas a do Mar (Portugalia)
ITC Instituto Technologico de Canaria, SA (Hiszpania)
KMG Kolleg fur Management und Gestaltung Nachhaltiger Entwicklung Gmbh (Niemcy)
PBF Progress Business Foundation (Polska)
SYKLI (Finlandia)
University of Szeged (Węgry)
VUSTE ENVIS, SPOL S RO (Czechy)
Koordynatorem projektu ETIV był ISQ – Instituto de Soldadura e Qualidade z Portugalii
Czas realizacji projektu: 1grudnia. 2002 r. - 31 maja 2005 r. (30 miesięcy)
Celem projektu był rozwój narzędzi szkoleniowych służących:
• stymulowania, promocji i wspierania przyjęcia Rozporządzenia EMAS;
• promocji i rozwoju innowacyjnych materiałów szkoleniowych;
• rozpropagowania i rozpowszechnienia opracowanych materiałów.
Rezultatem zrealizowanego projektu są opracowane podręczniki – materiały dydaktyczne (w wersji
wydawniczej i na CD-ROMie) promujące, stymulujące i wspomagające wdrażanie EMAS w różnych
organizacjach, w krajach należących i przystępujących do Unii Europejskiej.
W ramach projektu zostały opracowane materiały metodyczne, będące podstawą do przeprowadzenia
szkoleń beneficjentów projektu w zakresie wymagań EMAS. Zrealizowano osiem modułów, których
efektem są podręczniki omawiające następujące zagadnienia:
• narodowe i europejskie regulacje prawne,
• technologie środowiskowe,
• przegląd środowiskowy,
• Dyrektywa IPPC,
• EMAS - eko-zarządzanie i audytowanie,
• EMAS – audyt wewnętrzny i weryfikacja
•
•
EMAS - ekozarządzanie i audytowanie średnich i małych przedsiębiorstw,
nauki związane z komunikowaniem
Ponadto opracowano 9 podręczników dotyczących „studiów przypadku” („case studies”) – stanowiące
przewodniki wdrażania EMAS w różnych organizacjach takich jak: jednostki badawcze, sektor związany
z przetwórstwem rybnym, przemysł ceramiczny, gmina, instytucje publiczne, przemysł metalowy, sektor
związany z turystyką, sektor szkoleniowy i administracyjny, sektor produkcji środków czystości..
Zadaniem specjalistów z Głównego Instytutu Górnictwa (w tym przedstawiciela Krajowego Centrum
Wdrożeń Czystszej Produkcji) było opracowanie „studium przypadku” – wdrażanie EMAS w gminie. Do
współpracy wybrano Urząd Miejski w Tarnowskich Górach oraz Urząd Miejski w Raciborzu.
Opracowany został podręcznik zatytułowany „Wdrażanie EMAS w gminie (podręcznik dla nauczycieli)”.
Podręcznik składa się z trzech części:
CZĘŚĆ I - Informacje ogólne dotyczące studium przypadku
CZĘŚĆ II - Studium przypadku
CZĘŚĆ III – Wnioski i załączniki 1– 3
CZĘŚĆ I - Informacje ogólne dotyczące studium przypadku
1. WSTĘP
Informacje wstępne
Elementy podręcznika
2. EMAS W GMINIE
EMAS w odniesieniu do gminy
Przedstawienie metodyki szkoleniowej
3. OPISY GMIN
Wybór gmin do studium przypadku
Tarnowskie Góry
Racibórz
CZĘŚĆ II - Studium przypadku
1. Wprowadzenie
2. Przegląd środowiskowy
3. Polityka środowiskowa
4. Aspekty środowiskowe
5. Wymagania prawne
6. Cele i zadania środowiskowe
7. Program zarządzania środowiskowego
8. Dokumentacja
9. Ocena działalności środowiskowej
10. Oświadczenie środowiskowe
Mapka z zaznaczonymi
krajami, których
przedstawiciele uczestniczyli w
projekcie ETIV
CZĘŚĆ III – Wnioski i załączniki
Załącznik 1. Materiały dydaktyczne (slajdy w wersji elektronicznej)
Załącznik 2. Podręcznik dla uczestników szkolenia
Załącznik 3. Materiały do ćwiczeń, przykłady, wzory, formularze
Więcej informacji o projekcie znaleźć można na stronie internetowej www.idec.gr/etiv/ (AS)