doc33 Молодь і ринок №2 (121), 2015 WYCHOWANIE
download 
Reklamacja Transkrypt
33 Молодь і ринок №2 (121), 2015 WYCHOWANIE
WYCHOWANIE CHRZESCIJANSKIE W SRODOWISKU SZKOLNYM DIECEZJI BERTOUA W KAMERUNIE. SYTUACJA MŁODZIEŻY УДК 371(671.1):37.03:23.128 Andrzej Kryński, Ks. Prof. nzm. dr hab. Instytut Edukacii i Rozwoju w Częstochowie, Polska WYCHOWANIE CHRZESCIJANSKIE W SRODOWISKU SZKOLNYM DIECEZJI BERTOUA W KAMERUNIE. SYTUACJA MŁODZIEŻY Анджей Криньські, кс. проф, доктор габітольваний Інститут освіти і розвитку в Ченстохові, Польща ХРИСТИЯНСЬКЕ ВИХОВАННЯ У ШКІЛЬНОМУ СЕРЕДОВИЩІ ЄПАРХІЇ БЕРТУ У КАМЕРУНІ. СТАНОВИЩЕ МОЛОДІ Andrzej Krynski, Priest, Prof., Doctor Habilitation Institute of Education and Development, Poland, Czestochowa CHRISTIAN EDUCATION IN THE SCHOOL ENVIRONMENT OF BERT DIOCESE IN CAMEROON. THE SITUATION OF YOUTH П родовження статті № 1 (120) січень 2015 року. Przedmiotem rozważań jest tu problem działalności duszpasterskiej w środowisku uczniowskim. Konieczne jest zatem uświadomienie sobie rzeczywistej sytuacji duszpasterstwa w szkole i poza nią. Drogi, które ku temu wiodą, to doświadczenie diecezjalnego biura duszpasterskiego i katechetycznego, utworzonego w styczniu 1983 r. oraz publikowane sprawozdania. W ramach biura funkcjonują różne sekcje, zależnie od natury działań: sekcja koordynacji nauczania szkolnego, duszpasterska, duszpasterstwo przygotowujące do przyjęcia sakramentów, sekcja pomocy szkolnych do katechezy oraz sekcja kształcenia początkowego i sekcja ustawicznego szkolenia katechetów1. Stawiane tu pytania, mające na celu poznanie rzeczywistego stanu ewangelizacji prowadzonej przez instytucję szkoły w diecezji Bertoua, dotyczą z jednej strony uczniów, z drugiej zaś nauczycieli. Uczniowie a działalność duszpasterska. Zwrócono tu uwagę na różne kwestie: program nauczania zasad religii, życie sakramentalne i liturgiczne, inne sposoby chrześcijańskiego kształcenia uczniów. W szkole państwowej. Program nauczania religii jest zatwierdzony przez delegata do spraw Edukacji Narodowej na Region Wschodni 2. Może się ono odbywać w lokalach państwowych szkół podstawowych, poza godzinami lekcyjnymi. Nauczanie to organizowane jest wyłącznie dla chętnych. W 1988 r., na 212 szkół państwowych, nauka religii odbywała się w 15 placówkach 3. Możnaby powiedzieć, że sytuacja tych szkół wymaga większej troski ze strony parafii. Według sprawozdań, wszystko zależy od parafialnych ekip apostolskich. Dwie parafie tej diecezji zainicjowały pewne doświadczenie realizowane obecnie przez wszystkie pozostałe. Wspólnota chrześcijańska przedkłada projekt kursu religii nauczycielom szkoły państwowej, spośród których do prowadzenia katechezy wybierani są katolicy. W konsekwencji nauczyciele tych 15 szkół państwowych wykorzystują swój wolny czas pozalekcyjny na nauczanie religii w swoich klasach. Wspólnota chrześcijańska bierze na siebie obowiązek dostarczenia materiałów dydaktycznych przewidzianych w programie nauczania religii, natomiast osoba odpowiedzialna w parafii za katechezę szkolną ma obowiązek kształcenia metodycznego. Co miesiąc wizytuje ona szkoły, aby pomóc nauczycielom w przygotowaniu zajęć oraz doradza, jak przezwyciężać napotykane podczas nauczania trudności. Nauczyciele mają prawo do odbywania kursów korespondencyjnych zapewniających lepsze poznanie Biblii. Model ten wydaje się być najlepszym, w związku z czym powinien być zastosowany we wszystkich parafiach; musi tu być jednak spełniony pewien warunek: odpowiednie duszpasterskie wsparcie nauczycieli zapewniające im stałe kształcenie4. 1 Sprawozdanie pięcioletnie, op. cit., S. 18. Biuro Duszpasterskie i Katechetyczne, Rapport sur la pastorale catechetiąue [Sprawozdanie z działalności katechetycznej], Bertoua 1984, S. 19. 3 Sprawozdanie z działalności katechetycznej, Bertoua 1989, S. 14. 4 Ibidem, S. 17. 2 © A. Kryński, 2015 33 Молодь і ринок №2 (121), 2015 WYCHOWANIE CHRZESCIJANSKIE W SRODOWISKU SZKOLNYM DIECEZJI BERTOUA W KAMERUNIE. SYTUACJA MŁODZIEŻY W średnich szkołach publicznych, kurs religii jest teoretycznie dozwolony, jest on włączony w plan lekcji. To właśnie szkoły publiczne utrzymują, że mają charakter neutralny. Nauczanie religii odbywa się w lokalach szkół, zawsze w języku francuskim. Program i podręczniki nie różnią się od stosowanych w szkołach katolickich. Jednakże stwierdzono, że we wszystkich gimnazjach państwowych, we wszystkich klasach uczniowie nie uzyskali podstawowej wiedzy z zakresu religii chrześcijańskiej; na przykład nie potrafią się przeżegnać5. Nauczycielami religii są przede wszystkim księża i katecheci szkolni. Ich liczba ogranicza się do 10 osób duchownych i 2 świeckich. Na poziomie diecezji jest przy parafiach 7 grup duszpasterskich, a każda taka grupa stanowi jednostkę katechetyczną6. Co więcej, Kościół musiał stawić czoło nowej sytuacji administracyjnej: utworzeniu nowych podprefektur, czyli nowych jednostek administracyjnych. Zgodnie z tą nową polityką państwa, otwarto w każdej podprefekturze jedno oficjalne gimnazjum, w każdym departamencie jedno klasyczne liceum i jedno technikum. W związku z tą nową sytuacją, konieczne jest zwiększenie liczby katechetów dla szkolnictwa średniego. W szkole katolickiej. W planie lekcji, w każdej klasie są zarezerwowane na nauczanie religii dwie godziny tygodniowo. W każdym gimnazjum jest katecheta, łącznie 15 osób (księży, braci zakonnych, sióstr i osób świeckich) zapewnia katechizację. Przygotowanie do przyjęcia sakramentów Przygotowanie do przyjęcia sakramentów prowadzone jest poza lekcjami religii. Młodzież i dzieci zachęcane są do dodatkowych starań mających na celu przejście przez etapy prowadzące do przyjęcia sakramentów7. Sprawozdanie z działalności katechetycznej, 1984, op. cit., S. 17. W parafiach wydziela się grupy obejmujące dzieci i młodzież pragnącą przyjąć trzy sakramenty wprowadzające do życia chrześcijańskiego: chrzest, pierwszą komunię i bierzmowanie. Szkoły organizują dla uczniów uroczystości związane z Eucharystią; uroczystości te odbywają się na ogół w Kościele. Natomiast w internatach odprawiane są msze dla praktykujących uczniów. W grupach duszpasterskich stosowane są następujące metody pracy apostolskiej: wolne dyskusje, rozmowy indywidualne, działalność kulturalna, działalność organizacji w ramach Akcji Katolickiej: Katolickiej Młodzieży Studenckiej, Chrześcijańskiej Młodzieży Pracującej, Harcerstwa itd. Duszpasterstwo nauczycieli. Zgodnie z powszechnymi oczekiwaniami nauczyciele pracujący w szkole katolickiej powinni być katolikami. Taka jest tradycyjna koncepcja. Dlatego też we wszystkich dyskusjach na temat wymiaru religijnego w szkole katolickiej, nieuchronnie pojawiają się pytania: “A nauczyciele, czy gotowi są pełnić swe nauczycielskie obowiązki zgodnie z tym programem? Czy są do tego przygotowani? Czy ci z nich, którzy są powoływani do nauczania religii mają odpowiednie do tego wykształcenie?”. W ciągu ostatnich lat pojawiło się wiele takich pytań i stanowią one źródło niepokoju. 120 nauczycieli szkół podstawowych powołanych jest do nauczania religii w swoich klasach. W świetle uważnej lektury dostępnych dokumentów i sprawozdań biura duszpasterskiego i katechetycznego, można wyrobić sobie jasny pogląd na sytuację nauczycieli szkół podstawowych wobec celów edukacji religijnej. Wyłania się pewien zarys całości o trzech głównych cechach: 1. Istnieje pewna liczba nauczycieli wierzących, praktykujących, utwierdzonych w swej wierze, pragnących dzielić się chrześcijańskim doświadczeniem, zainteresowanych katechezą szkolną, dbających o dobrą jakość nauczania religii. Ten rdzeń stanowi 27% obecnego ciała nauczycielskiego. 2. Prawie 44% nauczycieli zgłasza swoją gotowość do prowadzenia lekcji religii, ale są to nauczyciele o raczej biernej postawie, a więc perspektywa zmiany obecnej sytuacji wydaje się przez to odległa. 3. W chwili obecnej ma miejsce napływ nowych nauczycieli, lepiej wykwalifikowanych z akademickiego punktu widzenia, lecz przyjmujących wobec religii nie najlepszą postawę. Chodzi tu o wpływy środowisk cywilizacji świeckiej wywołującej zarówno wśród tych nauczycieli, jak i u całej populacji miejskiej zasadniczą przemianę religijną8. Warto zwrócić uwagę na pewien ważny fakt. Nie można wymagać, by wszyscy nauczyciele byli biegłymi teologami i bez zarzutu dawali świadectwo religii. Są oni odzwierciedleniem chrześcijan swego kraju. Co zaś tyczy wykształcenia nauczycieli prowadzących lekcje religii, to pierwszym warunkiem do spełnienia jest przyjęcie odpowiedzialności przez pracodawcę i podjęcie inicjatywy przez pracownika, mające na celu wypracowanie zgodności programów 5 Biuro Duszpasterskie i Katechetyczne, Bilan et prospectives pour 1’annee 1985/86 [Bilans działalności i prognozy na rok 1985/86], Bertoua 1986, S. 7. 6 Sprawozdanie z działalności katechetycznej, 1984, op. cit., S. 17. 8 Ibid., S. 9. Молодь і ринок №2 (121), 2015 34 WYCHOWANIE CHRZESCIJANSKIE W SRODOWISKU SZKOLNYM DIECEZJI BERTOUA W KAMERUNIE. SYTUACJA MŁODZIEŻY kształcenia nauczycieli z zapotrzebowaniem środowiska. Drugi warunek dotyczy zatrudniania nowych nauczycieli. Pracodawcy, aby wywiązać się ze swych zobowiązań wobec społeczeństwa, powinni przy zatrudnianiu nowych nauczycieli uwzględniać potrzeby edukacji religijnej i instytucji wyznaniowej. Oznacza to w praktyce, że Sekretariat do spraw Edukacji powinien informować kandydatów o wyznaniowym charakterze instytucji i wypływających z tego konsekwencjach. Powinien on także poznać wykształcenie kandydatów i ich gotowość do nauczania religii. Jeśli chodzi o wykształcenie nauczycieli, to nie ograniczamy się do poznania ich wiadomości i metod nauczania. Oddziaływanie nasze powinno zmierzać nie tylko do poznania ich wiedzy i umiejętności jej przekazywania, ale również do poznania ich wiedzy o tym, jak żyć i jak się rozwijać. Stałe kształcenie nauczycieli zaś powinno być ukierunkowane na pogłębianie wiedzy pedagogicznej, religijnej i duchowej. Synteza. Powyżej poddano obserwacji rzeczywistą sytuację duszpasterstwa w diecezji Bertoua, a przede wszystkim położenie młodzieży. Analiza ta doprowadziła do sformułowania nowego programu duszpasterskiego. Obejmuje on treści konieczne do uwzględnienia przez osoby odpowiedzialne za ewangelizację w diecezji Bertoua. Należy więc zwrócić uwagę na: brak zainteresowania rodziców chrześcijańskim wychowaniem ich dzieci; zorganizowanie duszpasterstwa młodzieży uczęszczającej do coraz liczniejszych szkół państwowych; niedostateczną liczbę nauczycieli religii oraz jakość ich wykształcenia. Są to wskazówki, których realizacja mogłaby wpłynąć na lepsze przystosowanie i odnowienie duszpasterstwa młodzieży, lecz osiągnięcie tego celu byłoby zaledwie retuszem tradycyjnego systemu szkolnego. Nowe potrzeby Kamerunu, przeżywającego gruntowne przemiany, wymagają bardziej radykalnego odnowienia duszpasterstwa szkolnego. Te potrzeby wynikają z następujących sytuacji kryzysowych: Ŕ. Główną racją bytu szkół katolickich, utrzymywanych często za cenę wielu ludzkich i finansowych poświęceń, jest edukacja młodych chrześcijan. Otóż przetrwanie szkoły katolickiej jest dziś zagrożone ideologicznymi prądami i sekularyzacją. W szkołach państwowych konieczne jest organizowanie nauczania religii dla celów humanistycznej i chrześcijańskiej edukacji. Â. Konieczność formowania wspólnot 35 odpowiedzialnych za chrześcijańskie nauczanie, ściśle współpracujących z całą społecznością chrześcijańską a zwłaszcza z rodzicami. Czas nie jest po temu, by wyobrażać sobie katolickie nauczanie, jako rzecz Kościoła; zadaniem całej społeczności chrześcijańskiej, osób fizycznych i prawnych, jest rzeczywisty udział w tym zadaniu. Należy kształcić rodziców i informować ich o tym, co szkoła czyni w sferze edukacji chrześcijańskiej. Przystosowanie chrześcijańskiej edukacji do rzeczywistości kameruńskiej wynikającej z pewnej przeszłości, filozofii, mądrości, pewnego sposobu działania i wyrażania uczuć, ze szczególnego rytmu życia. Należałoby zacząć od początku, to znaczy kształcić w dziedzinie humanistycznej i społecznej, ze szczególnym uwzględnieniem spraw dotyczących Kamerunu. D. Uczestnictwo chrześcijan w rozwoju kraju. Jest to zadanie, które należy podjąć. Młodzi ludzie nie oczekująjuż prostych sloganów, ani czysto teoretycznych przesłań, lecz zmierzenia się z konkretną historią ludzi w świecie wymagającym zmian, to jest wyzwolenia człowieka, a nie jakiejkolwiek alienacji. Chcą by zajmowano się prawdziwymi problemami ich życia i ich społeczności, zmierzając ku nowym racjom bytu oraz ku nadziei, która nie zawiedzie. Obowiązki duszpasterskie odpowiadają w swej istocie misji Kościoła, który powinien być obecny we wszystkich środowiskach, a w szczególny sposób w środowisku szkolnym, interesując się wartościami edukacji, świadcząc tym samym o swym zainteresowaniu kulturą nie kulturą jakąkolwiek, ale kulturą kameruńską. EWANGELIZAJA. Opis sytuacji społecznej, kulturowej i religijnej w Kamerunie, a konkretnie w diecezji Bertoua i jej analiza socjologiczna, nie pozostawiają wątpliwości, iż edukacja jest niezbędna z dwóch powodów: ma ona, mianowicie, być odpowiedzią na wyzwania i oczekiwania współczesnego świata, zarówno w dziedzinie życia rodzinnego czy społecznego, jak kulturalnego, także w wymiarze międzynarodowym, bowiem rozwój jest nie do pomyślenia w odcięciu od świata. Następnie, “edukując” (educere = wydobywać), dokonuje się niejako amplifikacji człowieka, to znaczy przyczynia się do uaktywnienia jak największej ilości sfer ludzkiego działania oraz do jak najpełniejszego zrozumienia świata, nie tylko materii, ale i ducha. W ten sposób można mówić o humanizacji pobudek kierujących człowiekiem, co oznacza, że kieruje się on w życiu nie tylko wrodzonymi popędami, ale wartościami podlegającymi jego świadomemu wyborowi. W takim kontekście pojawia się słusznie pytanie: Молодь і ринок №2 (121), 2015 WYCHOWANIE CHRZESCIJANSKIE W SRODOWISKU SZKOLNYM DIECEZJI BERTOUA W KAMERUNIE. SYTUACJA MŁODZIEŻY w jakiej mierze ewangelizacja może współuczestniczyć w procesie edukacji? Odpowiedź na nie musi poprzedzić refleksja nad rozumieniem i interpretacją procesu ewangelizacji. Zbyt często rozumienie ewangelizacji jest niejednoznaczne, a może nawet odbiega od pojęcia pierwotnej kerygmy, co nadaje mu już sens całkowicie różny od tutaj rozważanego. Myśl przewodnia. Ewangelizacja została sprofanowana, upolityczniona, odrzucona, zniekształcona przez świat kapitalistyczny (na korzyść małej grupy ludzi utrwalającej swe panowanie nad resztą) i przez świat komunistyczny (uniformizacja, przymus oraz zniewolenie każdej myśli), traktujące ludzi jako konsumentów lub jako producentów, ingerujące w ekonomię krajów rozwijających się po to, by wprowadzić je na określoną przez siebie orbitę i tam je utrzymać. Kościół nie zawsze umiał oprzeć się pokusie zyskiwania wiernych tym właśnie sposobem. Rosnące ilościowo chrześcijaństwo dostarczało jednak raczej danych statystycznych, co wcale nie świadczyło o jego jakości i wewnętrznym rozwoju. Nigdy też nie można było wykluczyć dla chrześcijaństwa wielce niekorzystnej sytuacji, kiedy jego liderzy stawali się satelitami kręgów politycznych i ekonomicznych działających często wbrew interesowi tubylców. W przypadku takiej postawy Kościoła byłaby to odwrotność jego naturalnego celuewangelizacji. Funkcjonowanie stereotypu. Czyż nie mamy do czynienia z myśleniem stereotypowym w przypadku ludzi zadających pytania: “ile osób ksiądz nawrócił? ile ochrzcił?”; tych, którzy redukują misję ewangelizacji do misji “nawracania” oraz wierzą, że chrystianizacja jest zakończona, kiedy ludzie “praktykują”? Liczba “nawróconych” jest ciągle jeszcze bardzo powszechnie stosowana, jako kryterium wartości trudu misjonarskiego, całkowicie zafałszowując cel ewangelizacji – misji. Czy naprawdę nastąpiła zmiana misjonarskiej wizji ewangelizacji? Pytanie to jest nieskończenie złożone. Dlatego też – jeśli proces ewangelizacji nie ma zabrnąć do ślepego zaułka – konieczne jest rozwiązanie tego węzła gordyjskiego. Dokumenty a rzeczywistość. Teksty i dokumenty dotyczące ewangelizacji są liczne. Niemożliwe jest ignorowanie całego dorobku, wspólnego dla całego Kościoła i zobowiązującego także dla misjonarzy. Kościół rozporządza nagromadzonym doświadczeniem niczym dziedzictwem i zgromadził prawdziwy kapitał refleksji nad tym doświadczeniem. Rozumieć należy go jednak wyłącznie w świetle Ewangelii. Konieczne jest tu sprawdzenie, w jaki sposób elementy szczegó lnie ważne w p r ogramie ewangelizacji stosowane są praktycznie, explicite i implicite, w działalności duszpasterskiej. Już samo wdr ożenie okr eślonego p r ogr amu duszpasterskiego z reguły zakłada, że podstawowe elementy chrystianizmu są już w zasadzie akcep towane. Jednakże ta sama p rawda teologiczna, a wr eszcie także to samo poszukiwanie wierności Jezusowi Chrystusowi może być różnie interpretowane, a zatem może być podstawą rozbieżnych praktyk9. Ramy analizy. Teologiczny fundament ewangelizacji, staje się w pełni zrozumiały w konfrontacji z jego urzeczywistnieniem w świetle procesu historycznego, w jakim dokonuje się zarówno rozwój pojęć teologicznych, jak i techniki ewangelizacyjnej. Analiza tegoż procesu winna koniecznie objąć trzy wymiary, które tym samym wytyczają plan niniejszych dociekań: żywe dziedzictwo do przekazania kulturom, adresaci dziedzictwa – ludzie w łonie swojej kultury, proces ewangelizacji kultur. Definicja metod i celów. Ewangelizacja w aspekcie teologicznym i historycznym wymaga przebadania w podwójnym wymiarze. Najpierw więc, ewangelizacja jest zawsze dobrą nowiną mającą swe źródło w Bogu, konkretną i skuteczną dla człowieka. Już w samej jej istocie tkwi to, że musi być dostępna dla każdego. Po drugie, jest ona wezwaniem do odnowy, do nawrócenia, do podjęcia nowych sposobów życia i wysiłku przeobrażenia świata. Z tego, co nowe i wielopostaciowe w kulturze, należy jednak wybierać treści potrzebne i zastosowalne, ustalić priorytety ich wprowadzenia w obieg, brać pod uwagę potrzeby wszystkich, a nie tylko wybranych kategorii. Taki program edukacyjny jest jedną z części programu ewangelizacji. Nauczanie Kościoła, nie będące przecież zbiorem zaleceń wykluczających wszelką osobistą refleksję, ogranicza się jednak w końcu do ukierunkowywania, do wytyczania drogi, ma być “służbą ludziom”. W każdej sytuacji obowiązuje poszukiwanie podjęte własnym wysiłkiem, potrzebne są jednak wskazania prowadzące i ułatwiające dokonywanie wyboru w zależności od miejscowych realiów. Ogólnie rzecz ujmując, niniejsza część pracy przyjmuje punkt widzenia II Soboru Watykańskiego, gdzie kwestia ewangelizacji, mająca tak wiele aspektów społecznopolitycznokulturalnych, ukazuje swój prawdziwy wymiar. 9 Misjonarze polscy w świecie. “Nasza Rodzina” 1976, numer specjalny, S. 225 – 244. Молодь і ринок №2 (121), 2015 36 WYCHOWANIE CHRZESCIJANSKIE W SRODOWISKU SZKOLNYM DIECEZJI BERTOUA W KAMERUNIE. SYTUACJA MŁODZIEŻY został ustanowiony Panem i Chrystusem14, Wodzem i Zbawicielem15. Można poprzestać na spostrzeżeniu Karola Rahnera, że główne zadanie chrystologii polega bez wątpienia na ukazaniu uniwersalnego znaczenia i kosmicznego wymiaru fenomenu Jezusa Chrystusa. “Chrystus ukazałby się więc jako szczytowy punkt historii [zbawienia], której chrystologia byłaby ostatnim słowem, i odwrotnie, historia zbawienia ukazałaby się jako preludium i rozwinięcie historii Chrystusa”. Definiując w głównych zarysach przesłanie Boga, można powiedzieć, że: “przy podejściu w sposób rzeczywisty do Ewangelii, widać jak obcowanie z Ewangelią jest urzeczywistnieniem “całego człowieczeństwa”, przejściem od “obrazu” stwarzającego “na podobieńdzia, używając swej mocy, ale poprzez to angażując się niejako osobiście w dzieło i ekonomię zbawienia”. “Twierdzenie “Bóg jest miłością” odnajduje tutaj swe najgłębsze znaczenie: jest to miłość między Ojcem i Synem oraz włączenie ludzi do tej relacji. [...] Każda z trzech boskich Osób, wolnym działaniem, jak dzieje się to w porządku łaski, objawia się człowiekowi w sposób jej właściwy i odróżniający ją od pozostałych. Nazywa się tę potrójną łączność “zamieszkaniem Boga”, “łaską przedwieczną”, A należy ją rozumieć nie tylko jako objawienie boskości, przede wszystkim jako działanie w porządku właściwym człowiekowi na sposób relacji między osobą a osobą. Innymi słowy między Bogiem a człowiekiem zachodzi relacja osobowa. Stąd Bóg jest rzeczywistym, ontolo gicznym fundamentem życia łaski w człowieku”16. Objawienie laski Boga i godności człowieka Bóg w Trzech Osobach – łączność w Bogu Chrześcijańskie Credo wyznaje wiarę w Boga w Trzech Osobach10. Karl Rahner pisze na ten temat: “Bóg Ojciec to źródło wszelkiego daru, w którym wszystko bierze swój początek. Jego Słowo nie jest niczym innym jak wyrazem Jego samego znajdującym odbicie w historii. Duch Święty przedstawia natomiast dążenie historii do bezpośredniej łączności ze swym ostatecznym końcem, który jest równocześnie jej pierwotnym źródłem, Bogiem Ojcem. Widzimy, że potrójny wymiar wykazywany przez fakty historii zbawienia nie jest niczym innym niż samą strukturą wewnętrznego życia Boga”11. la na właściwe pojmowanie dziejów ludzkości. Niemniej aktualne jest pytanie indywidualne: jaka jest ta wizja i jak ona do człowieka dociera? Biorąc za podstawę plan miłości, który ma swój początek w Bogu w Trzech Osobach, można podjąć próbę sformułowania odpowiedzi. Największym pewnikiem przekazanym nam przez Słowo Boże jest Wcielenie Boga w Jezusa Chrystusa: “Jest On obrazem Boga niewidzialnego, Pierworodnym całego stworzenia, albowiem wszystko w nim zostało stworzone, w niebiosach i na ziemi”12. Poprzez wpisanie wcielenia Syna w figurę Trójcy Świętej, Jezus jest obrazem Boga w Jego najistotniejszej postaci: “Kto mnie widzi, widzi i Ojca”. Wcielenie Syna Bożego jest w porządku łaski i zbawienia nowością bez precedensu13. Przez swą chwałę, Jezus – Syn Boży, umarły i zmartwychwstały, Стаття надійшла до редакції 20.12.2014 року 10 F. Zapłata, Miejsce misjologii w teologii, “Novum” 1979, nr. 9 – 10, S. 35 – 36. Credo Nicejskie (325): “Syn jest “Bogiem prawdziwym z Boga prawdziwego”, “współistotny [homoousios] Ojcu” oraz credo Soboru Konstantynopolitańskiego (381). Ponadto, Atanazy i Hilary cały swój intelektualny wysiłek włożyli w sformułowanie pojęcia hipostazy, by określić konkretne i za każdym razem inne wcielenie Ojca, Syna i Ducha Św.; por.: Dictionnaire de theologie [Słownik teologiczny], Paryż 1988, S. 99 – 113. 12 Kol 1, 15 – 16. 13 Wcielenie jawiło się jako konieczne do odkupienia ludzkości. Poglądy św. Anzelma są bardziej zniuansowane, gdy mówi, że odkupienie ludzkości jawi się głównie jako tajemnica miłości; por.: M. Corbin, “Wstęp” zatytułowany La nouveaute de 1’incarnation, w: L’oeuvre de S. Anselme de Cantorbery [Dzieła Sw. Anzelma z Canterbury], vol. 3, Cerf, 1988, ss. 11 – 163; patrz również P. Gilbert, Justice et misericorde dans le “Proslogion” de Saint Anselme [Sprawiedliwość i miłosierdzie w “Proslogion” Świętego Anzelma], “Nouvelle Revue Theologiąue” [“Nowy przegląd teologiczny”] 1986, nr 108, S. 218 – 238. 14 Por. Dz. 5, 31. 15 Por. Dz. 5, 31. 16 K. Rahner, Problćmes actuels de christologie [Aktualne problemy chrystologii], “Ecrits theologiąues”, 1958, t. l,s. 11 37 Молодь і ринок №2 (121), 2015
