Prawne aspekty ofiarności publicznej

Zeszyt Naukowy nr 9
„Prace z zakresu nauk społecznych”
WSEiP Kielce 2008
Piotr Ruczkowski
Prawne aspekty ofiarności publicznej
Streszczenie
Zbiórka publiczna nie jest zjawiskiem nowym. Z różnymi formami zbierania ofiar spotykamy się od wieków. Odwoływanie się do ofiarności publicznej cieszyło się dużą popularnością w okresie międzywojennym. Co warte podkreślenia, to z tego
okresu pochodzi pierwsza, i jak na razie jedyna, regulacja prawna poświęcona w całości problematyce organizowania zbiórek
publicznych, tj. ustawa z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych (Dz.U. z 1933 r. nr 22, poz. 162).
W Polsce przeprowadzanie zbiórek publicznych podlega reglamentacji administracyjnoprawnej. Zgodnie z ustawą
wszelkie publiczne zbieranie ofiar w gotówce lub naturze na pewien z góry określony cel (zbiórka publiczna) wymaga
uzyskania pozwolenia.
W zależności od obszaru, na jakim przeprowadzana jest zbiórka, pozwolenie wydawane jest przez wójta, burmistrza,
prezydenta miasta (gmina), starostę (powiat), marszałka województwa (województwo) lub ministra właściwego do spraw
wewnętrznych (obszar obejmujący więcej niż jedno województwo). Jeżeli zaś zebrane ofiary mają być zużyte poza granicami państwa, to pozwolenie wydaje minister właściwy do spraw wewnętrznych, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do
spraw zagranicznych i ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
Pozwolenie na przeprowadzenie zbiórki publicznej nie jest potrzebne w przypadkach, o których mowa w art. 13 ustawy
o zbiórkach publicznych.
Pozwolenie na przeprowadzenie zbiórki publicznej może być udzielone jedynie stowarzyszeniom i organizacjom posiadającym osobowość prawną, albo komitetom organizowanym dla przeprowadzenia określonego celu.
Organ, który udzielił pozwolenia, może je cofnąć w przypadkach wymienionych w art. 10 ustawy.
Zbiórka publiczna ofiar w gotówce może być przeprowadzona w formie dobrowolnych wpłat na konto, zbierania ofiar
do puszek kwestarskich i skarbon stacjonarnych, sprzedaży cegiełek wartościowych oraz przedmiotów i usług.
Zbiórki publiczne mogą być przeprowadzane na wolnym powietrzu lub wewnątrz pomieszczeń, w obiektach publicznych lub prywatnych, za zgodą właścicieli tych obiektów.
Wynik zbiórki i sposób zużytkowania zebranych ofiar powinien być podany do wiadomości organu, który udzielił
pozwolenia, oraz ogłoszony w terminie jednego miesiąca w prasie o zasięgu obejmującym co najmniej obszar, na którym
zbiórka została przeprowadzona.
Zorganizowanie lub przeprowadzenie zbiórki publicznej bez wymaganego pozwolenia lub wbrew jego warunkom stanowi
wykroczenie zagrożone karą grzywny.
Summary
Public collection is not a new phenomenon. Collecting offerings in different forms has been known for centuries. Appeals to the public dedication to good causes were often practised in the interwar period. It might also be mentioned that the
first and only one so far legal regulation devoted exclusively to the issue of organizing public collection and fund-raising,
that is the Act of March 15, 1933 on public collection, originated in that period.
(Government Journal of Law No. 22, Section 162 of 1933).
Public collection in Poland is subject to regulation and administrative control. In compliance with the Act, any collection of gifts, either in cash or in kind, for a purpose determined in advance (public collection) requires a permit.
Depending on the area where a collection takes place, a permit is issued by a voite, mayor, president of a city (district),
staroste (a county), marshal (province) or competent minister of internal affairs (a territory comprising more than one
province). If the proceeds of a collection are to be applied outside the territory of the country, a permit shall be issued by
a competent minister of internal affairs after obtaining approval from a competent minister of foreign affairs and a competent minister of finance.
A permit for a collection is not required in the circumstances specified in Article 13 of the Act on public collection.
A permit for a collection may be granted solely to associations and organizational entities having legal personality or to committees appointed for a definite purpose.
A permit may be revoked by the issuing authority in the circumstances mentioned in Article 10 of the Act.
Public collection may be conducted in the form of voluntary payments into bank accounts. Collecting boxes or stationary receptacles for the reception of money from contributors may also be used. It is possible to sell donation certificates
or different articles and services.
Public collection may take place in the open air or inside buildings, public or private, upon receiving permission of their
owners.
The issuing authority shall be notified about the amounts collected and the application of the proceeds of the collection.
Such information shall also be published in newspapers distributed at least in the area where the collection has been taken
within one month after the date of the collection.
Organising and taking a collection without a required permit constitutes an offence punishable by a fine.