IP - Głosy niezłomnych kobiet z wysp_18.07

Materiały prasowe, 18 lipca 2013 r.
GŁOSY NIEZŁOMNYCH KOBIET Z WYSP
Calypso Rose z Trynidadu oraz Moana & The Tribe z Nowej Zelandii – dwie charyzmatyczne
wokalistki wystąpią podczas 9. Warszawskiego Festiwalu Skrzyżowanie Kultur
Wielka diwa Karaibów Calypso Rose oraz królowa muzyki maoryskiej Moana & The Tribe to kolejne
ujawnione gwiazdy wielkiego święta wielokulturowości, które po raz 9. odbędzie się
w Warszawie. W ostatnim tygodniu września w namiocie festiwalowym pod PKiN wystąpią artyści
z dziesięciu Wysp Świata.
Calypso Rose, 73-latka o niespożytej energii, scenicznej charyzmie i wielkim talencie od czterech
dekad jest królową muzyki calypso i najsłynniejszą, najczęściej odznaczaną obywatelką Trynidadu i
Tobago. Ma w dorobku 800 piosenek i ponad 20 płyt. Występowała na jednej scenie z Bobem
Marleyem, Michaelem Jacksonem, Miriam Makebą, Mahalią Jackson i Robertą Flack. Śpiewa o
codziennym życiu, duchowości, polityce, miłości i zabawie. W jej repertuarze są m.in. pieśni gospel,
ska, soul, reggae, utwory taneczne, hymny polityczne i feministyczne.
Dzięki niej rytmy, które narodziły się w XIX wieku wśród Afrykanów mieszkających na Trynidadzie i
Tobago, zyskały światową popularność. Początkowo utwory calypso wykonywali uczestnicy
karnawałowych maskarad i ulicznych orkiestr, śpiewali je w kreolskiej odmianie francuskiego, a
później po angielsku. W latach 20. XX wieku piosenki zaczęły przypominać ballady, nabrały też
charakteru komentarza politycznego. Moda na calypso rozkwitła w latach 30. w USA, ale dopiero w
latach 60. m.in. dzięki Calypso Rose, gatunek zyskał światowy rozgłos.
Naprawdę nazywa się McArtha Lewis, urodziła się 27 kwietnia 1940 r. w Bethel na wyspie Tobago,
jako jedna z trzynaściorga rodzeństwa. Gdy miała dziewięć lat, przeniosła się do ciotki na sąsiedni
Trynidad i dzięki niej zainteresowała się muzyką. Śpiew stał się lekarstwem na nieśmiałość i kłopoty z
jąkaniem. Pierwszy własny utwór „My Tobagonian Boys” napisała, gdy jako piętnastolatka była
świadkiem kradzieży ulicznej w San Juan na wyspie Trynidad. Ostrzegała w nim sąsiadów, by lepiej
zostali w bezpiecznych domach. Kiedy skończyła 23 lata, pojechała w trasę koncertową po Karaibach,
rozpoczynając błyskotliwą karierę.
Śpiewała calypso – gatunek zastrzeżony dla mężczyzn – i zdobywała nagrody wcześniej dla kobiet
nieosiągalne. Jej optymistyczny song „Fire in Me Wire” w 1966 r. osiągnął niespotykany sukces - przez
dwa lata był przebojem karnawału, a ona - najważniejszą piosenkarką regionu. W 1978 r. prestiżowe
muzyczne wyróżnienie Króla Calypso trzeba było przemianować, bo gatunek po raz pierwszy zyskał
swoją królową. Calypso Rose otrzymywała ten tytuł przez kolejne pięć lat, aż zrezygnowała z udziału
w konkursie, by otworzyć drogę innym muzykom. Dla niej otworzyły się wtedy sceny świata – do dziś
koncertuje w prestiżowych salach Europy, USA, Australii i mimo upływu lat nie zwalnia śpiewając
„Gimme More Tempo”. Na scenie porusza się jak młoda dziewczyna, porywa do tańca albo pokazuje
polityczny pazur, w piosenkach ostro komentując rzeczywistość.
Jak Calypso Rose ożywia muzykę Karaibów, tak Moana Maniapoto od ponad dwudziestu lat stoi na
straży kultury maoryskiej. Jest jednym z najważniejszych i najbardziej wyrazistych głosów
przypominających tradycje rdzennej ludności Nowej Zelandii. Początkowo nagrywała z zespołem
Moahunters, od 2002 r. występuje z grupą muzyków i tancerzy jako Moana & The Tribe.
Ich utwory to starannie wyważona mieszanka maoryskich brzmień oraz soulu, reggae, rapu i muzyki
klasycznej. Muzycy wykorzystują maoryskie instrumenty taonga puoro zakazane przez
chrześcijańskich misjonarzy uważających je za narzędzia pogańskie. Rytm utworom nadaje taniec
haka, który narodził się jako polityczny protest przeciw kolonizacji. Słychać też tradycyjny śpiew
tauparapara. Teksty tworzone po angielsku mają trafić przede wszystkim do młodego pokolenia,
które nie mówi w języku maoryskim. Moana już w debiutanckim singlu „A.E.I.O.U.” wzywała młodzież
do aktywnego dbania o swoje dziedzictwo: nauki historii i języka, kontynuowania tradycji przodków.
Album „Rua” opowiadał m.in. o konsekwencjach Traktatu z Waitangi, podpisanego w 1840 r. przez
maoryskich wodzów i brytyjskie władze. Dziś Moana & The Tribe opowiadają o odwiecznym związku
ludzi i Matki Ziemi, poszukiwaniu sprawiedliwości, odrodzeniu lokalnej kultury i języka. Dotykają
polityki i współczesnych problemów społecznych, ale pokazując ich uniwersalnym wymiar. Jak piszą
recenzenci, ich piosenki sprawiają, że „ruszają się nogi i umysły”.
Moana & The Tribe mają za sobą setki koncertów, ostatnio m.in. w Kanadzie, Czechach, Holandii,
Norwegii oraz na Tajwanie. Ich występom często towarzyszą multimedialne projekcje: zdjęcia i filmy
pokazujące krajobrazy Nowej Zelandii i kulturę maoryską.
Calypso Rose oraz Moana & The Tribe dołączają do ogłoszonych już gości Warszawskiego Festiwalu
Skrzyżowanie Kultur. W Warszawie wystąpią tak najsłynniejsi śpiewacy Sardynii - Tenores di Bitti
Mialinu Pira, pochodzący z Hondurasu Aurelio Martinez wraz z powstałą w Belize grupą The
Garifuna Collective; silną kulturę małego Reunionu zaprezentują: legendarny wokalista i buntownik
Danyel Waro oraz zespół Lindigo. Kolejne szczegóły dotyczące programu tegorocznej edycji
poznamy w przyszły czwartek.
W sprzedaży są już karnety na wszystkie wydarzenia festiwalu. Kosztują 90 zł.
Można je kupować w sieci eBilet, w Empikach oraz w siedzibie Stołecznej Estrady (ul. Marszałkowska
77/79, od poniedziałku do piątku, w godzinach 10-17).
Warszawski Festiwal Skrzyżowanie Kultur, poświęcony prezentacji wielokulturowości
i różnorodności świata, odbywa się od 2005 r. W wydarzeniu wzięło dotąd 170 artystów z 54 krajów.
Festiwal jest wydarzeniem o randze międzynarodowej, rekomendowanym przez prestiżowy magazyn
„Songlines” jako jedno z 25 najciekawszych wydarzeń muzyki świata. Program tworzy Rada
Programowa w składzie: Maria Pomianowska – Dyrektor Artystyczna, Maciej Szajkowski, Marta
Dobosz. Organizatorem wydarzenia jest Stołeczna Estrada. Festiwal powstaje dzięki finansowemu
wsparciu Urzędu m. st. Warszawy.
Wejdź na: www.festival.warszawa.pl oraz na www.facebook.com/SkrzyzowanieKultur
Informacji udziela:
Go Culture. Komunikacja dla kultury
Katarzyna Petrykowska
t: + 48 790 797 611, 22 499 10 20
[email protected]
Paulina Wilk
t: + 48 790 797 610, 22 416 53 37
[email protected]