Zbiór zaleceń Instyucji Zarządzającej Programem Operacyjnym

Transkrypt

Minister Rozwoju Regionalnego
Narodowe Strategiczne
Ramy Odniesienia
2007‑2013
Zbiór Zaleceń
Instytucji Zarządzającej
Programem Operacyjnym
Infrastruktura i Środowisko
Listopad 2012
Zbiór Zaleceń IZ POIiŚ

Wydawca
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
ul. Wspólna 2/4, 00 ‑ 926 Warszawa
www.pois.gov.pl
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
www.mrr.gov.pl
Punkt Informacyjny
Programu Infrastruktura i Środowisko
tel.: (22) 461 35 14
fax: (22) 461 32 60
e-mail: [email protected]
www.pois.gov.pl
ISBN: 978 ‑ 83 ‑ 7610 ‑ 364 ‑ 8
Publikacja finansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa w ramach
pomocy technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko
2
Spis treści
Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1
Zalecenia dla beneficjentów funduszy UE dotyczące interpretacji przepisów ustawy Prawo zamówień
publicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Zalecenia w zakresie systemu obiegu środków finansowych w ramach Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Załącznik nr 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Załącznik nr 1a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Załącznik nr 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Załącznik nr 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Załącznik nr 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Załącznik nr 4a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Załącznik nr 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Załącznik nr 6a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Załącznik nr 6b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
3
Zalecenia nr 1/2009 Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym „Infrastruktura i Środowisko”
w sprawie sposobu oceny występowania w projektach w priorytecie XI pomocy publicznej w rozumieniu
art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz postępowania w takich
sytuacjach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
w sprawie sposobu oceny ryzyka występowania w projektach w priorytecie XIII pomocy publicznej
w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz postępowania
w takich sytuacjach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Zalecenia nr 5/2010 Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (IZ
POIiŚ) w sprawie ustanawiania zabezpieczeń należytego wykonania przez beneficjentów zobowiązań
wynikających z umowy o dofinansowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Założenia do umowy pomiędzy beneficjentem a podmiotem upoważnionym do ponoszenia wydatków
kwalifikowanych w zakresie realizacji przedsięwzięć współfinansowanych w ramach Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Zalecenia nr 8/2010 Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko
dotyczące rozliczania i dokumentowania przedsięwzięć realizowanych siłami własnymi w ramach
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
2
4
5
6
7
3
Spis treści
Załącznik nr 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Załącznik nr 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Załącznik nr 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
8
Stanowisko Instytucji Zarządzającej w sprawie stosowania Warunków Kontraktowych FIDIC oraz
niektórych klauzul umownych w projektach finansowanych ze środków Funduszu Spójności oraz
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
9
w sprawie sposobu oceny i postępowania odnośnie dzielenia projektów w kontekście przepisów
dot. wydatkowania środków unijnych i pomocy publicznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura
i Środowisko 2007‑ 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Załącznik nr 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Załącznik nr 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Załącznik nr 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
10
Zalecenia IZ POIiŚ nr 15/2011 dotyczące interpretacji pkt 6.4.2 Wytycznych w zakresie kwalifikowania
wydatków w ramach POIiŚ Roboty dodatkowe oraz inne wydatki wynikające ze zwiększenia wartości
zamówień podstawowych albo udzielenia zamówień w trybach niekonkurencyjnych . . . . . . . . . . . . . . . 118
11
Zalecenia IZ POIiŚ nr 16/2011 dotyczące interpretacji zasady jawności przedstawionej w podrozdziale 5.5
pkt 4 lit. a oraz pkt 7 Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach P
OIiŚ . . . . . . . . . . . . 121
4
Wstęp
Wstęp
Niniejsza publikacja stanowi zbiór zaleceń Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym Infrastruktura i Śro‑
dowisko (POIiŚ) odnoszących się do szczegółowych zagadnień systemu realizacji Programu. Ma ona na celu ułatwie‑
nie beneficjentom POIiŚ korzystanie ze środków unijnych poprzez stworzenie jednego, pełnego źródła informacji
w tym zakresie. Z pewnością okaże się także pomocna Instytucjom Pośredniczącym (IP) i Instytucjom Wdrażającym
(IW/ IP2) w systemie zarządzania i kontroli POIiŚ.
W perspektywie finansowej 2007- 2013 oddelegowano na poziom państwa członkowskiego obowiązek określe‑
nia szczegółowych ram wdrażania funduszy europejskich. Minister Rozwoju Regionalnego jako Instytucja Zarządza‑
jąca w systemie zarządzania i kontroli POIiŚ zobligowany został na mocy art. 18 i art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia
6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 ze zm.) dalej Ustawa,
do opracowania, w porozumieniu z właściwymi ministrami, dokumentów programowych, tj. Programu Operacyj‑
nego Infrastruktura i Środowisko oraz Szczegółowego Opisu Priorytetów Programu Infrastruktura i Środowisko wraz
z załącznikami. Artykuł 25 pkt 1 Ustawy czyni Instytucję Zarządzającą odpowiedzialną za prawidłową realizację pro‑
gramu operacyjnego. Minister Rozwoju Regionalnego, pełniąc tę funkcję dla programów o zasięgu ogólnokrajowym,
wprowadził po konsultacjach społecznych i międzyresortowych szereg regulacji na poziomie bezpośredniej realizacji
priorytetów i związanych z nimi działań. W tym celu opracowane zostały wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego,
dotyczące zarówno kwestii horyzontalnych (w odniesieniu do wszystkich Programów Operacyjnych), jak i zagad‑
nień związanych z poszczególnymi dokumentami programowymi. Dzięki uregulowaniu tych obszarów realizacji pro‑
gramów operacyjnych za pomocą wytycznych, a nie rozporządzeń, zwiększyła się efektywność wdrażania funduszy
europejskich. Pozwoliło to Instytucji Zarządzającej na szybsze i bardziej elastyczne podejście do propozycji IP, IW/ IP2
oraz beneficjentów w zakresie zmian w sposobie funkcjonowania systemu. Dotychczas, na podstawie art. 35 ust. 3
Ustawy, wydane zostały trzy pozycje opisujące zasady postępowania w ramach POIiŚ:
– Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko,
– Wytyczne w zakresie kontroli realizacji Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007‑ 2013,
– Wytyczne w zakresie sprawozdawczości Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Elastyczność systemu wdrażania i kontroli POIiŚ zapewniają także dokumenty uszczegółowiające wybrane kwe‑
stie zawarte w wytycznych. Najczęściej pozycje te przybierają postać zaleceń Instytucji Zarządzającej POIiŚ, zda‑
rza się także forma stanowiska bądź założeń. Zalecenia dotyczą najczęściej kwestii uregulowanych w wytycznych,
ale wymagających doprecyzowania z uwagi na ich szczególną złożoność bądź potrzebę pilnej reakcji na zmiany
zachodzące w systemie prawa UE, a tym samym zmierzają do zagwarantowania odpowiedniego poziomu pewno‑
ści prawnej beneficjentom realizującym projekty POIiŚ. W przypadku konieczności wprowadzenia zmian do systemu
realizacji POIiŚ za pomocą zaleceń, Instytucja Zarządzająca dokłada starań, aby przy okazji kolejnych aktualizacji
zapisy zaleceń znalazły odzwierciedlenie w odpowiednich postanowieniach wytycznych. Zalecenia, wydawane na
podstawie art. 9 ust. 1 pkt 3 porozumień pomiędzy Instytucją Zarządzającą a Instytucją Pośredniczącą w sprawie
systemu realizacji POIiŚ, jako oficjalne stanowisko Instytucji Zarządzającej odpowiedzialnej za określenie podsta‑
wowych zasad realizacji systemu zarządzania i kontroli programu, obowiązują wszystkie instytucje zaangażowane
w realizację projektów finansowanych w ramach jednego z 15 priorytetów POIiŚ. Również beneficjenci, z chwilą
podpisania umowy o dofinansowanie, zobowiązują się do zrealizowania projektu zgodnie z systemem realizacji
POIiŚ poprzez postępowanie zgodne z regulacjami tworzącymi system zarządzania i kontroli POIiŚ. Dlatego także
w sytuacji, gdy zalecenia Instytucji Zarządzającej nie są kierowane bezpośrednio do beneficjentów POIiŚ, zastoso‑
wanie się do wskazówek w nich zawartych może uchronić od popełnienia błędów i wystąpienia nieprawidłowo‑
ści we wdrażanych projektach.
W odniesieniu do projektów POIiŚ, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego opracowało i opublikowało dotychczas
ponad 20 pozycji o takim charakterze. Dotyczą one m.in. kwestii interpretacji prawa zamówień publicznych, rozlicza‑
nia i dokumentowania przedsięwzięć realizowanych siłami własnymi czy systemu obiegu środków finansowych.
Ustawiczne monitorowanie systemu wdrażania kontroli POIiŚ w celu identyfikowania niedoskonałości tego mecha‑
nizmu, jak i zmiany zachodzące w prawie UE, obligują Ministra Rozwoju Regionalnego do wprowadzania zmian
i publikowania uaktualnionych tekstów ww. pozycji. Obowiązujące dokumenty oraz ich wersje archiwalne opubli‑
kowane są na portalu programu operacyjnego pod adresem: www.pois.gov.pl.
Niniejszy zbiór zawiera większość zaleceń Instytucji Zarządzającej POIiŚ obowiązujących w dacie wydania tej
publikacji. Z uwagi na toczący się w trakcie prac przygotowawczych proces konsultowania i wprowadzania zmian,
5
Wstęp
niniejszy zbiór nie zawiera Zaleceń w zakresie wzoru wniosku beneficjenta o płatność w ramach POIiŚ oraz załącz‑
nika 1b tego dokumentu – Zaleceń do sporządzania dokumentacji rozliczeniowej w kontraktach na roboty budow‑
lane/dostawy w projektach POIiŚ.
Publikacja ta nie zawiera także Zaleceń w sprawie wymogów kontroli na zakończenie realizacji projektów oraz
kontroli trwałości po zakończeniu realizacji projektu, których tekst został uwzględniony przy aktualizacjach Wytycz‑
nych w zakresie kontroli realizacji POIiŚ, jak również dokumentu Zalecenia w zakresie sposobu korygowania wydat‑
ków nieprawidłowo poniesionych w ramach POIiŚ, który jest przewidziany jako element Wytycznych w zakresie
korygowania wydatków nieprawidłowo poniesionych, które zostaną wydane w najbliższym czasie w ramach odręb‑
nego opracowania.
6
Zalecenia dla beneficjentów funduszy UE dotyczące interpretacji przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych
dnia 10 kwietnia 2009 r.
ZALECENIA DLA BENEFICJENTÓW FUNDUSZY UE
DOTYCZĄCE INTERPRETACJI PRZEPISÓW USTAWY
PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
1. W odpowiedzi rządu RP na zarzuty formalne KE dotyczące niezgodności polskiego ustawodawstwa w dziedzinie
zamówień publicznych ze wspólnotowymi dyrektywami oraz TWE, rząd RP uznał część argumentów KE odno‑
śnie braku zgodności pomiędzy polską ustawą Pzp i prawem unijnym. Jednocześnie rząd RP podjął prace w celu
niezwłocznego wniesienia projektu nowelizacji ustawy Pzp do rozpatrzenia w trybie pilnym przez Parlament.
2. Zgodnie z art. 9 ust. 5 Rozporządzenia Rady 1083/20061 operacje finansowane z funduszy są zgodne z posta‑
nowieniami Traktatu i aktów przyjętych na jego podstawie.
3. Zgodnie z art. 12 Rozporządzenia Rady 1260/19992 działania finansowane przez fundusze lub otrzymujące
wsparcie z EBI lub z innego instrumentu finansowego są zgodne z postanowieniami Traktatu, z instrumentami
przyjętymi w ramach Traktatu oraz z politykami i działaniami Wspólnoty, włączając w to reguły konkurencji,
udzielanie zamówień publicznych, ochronę i poprawę stanu środowiska naturalnego, zniesienie nierówności
i wspieranie równości kobiet i mężczyzn.
4. Zgodnie z art. 12 ust. 1 Rozporządzenia Rady 1164/943 projekty finansowane przez Fundusz są zgodne z posta‑
nowieniami traktatów, przyjętymi na ich mocy dokumentami oraz z politykami Wspólnoty, w tym z tymi które
dotyczą ochrony środowiska, transportu, sieci transeuropejskich, polityki konkurencji i udzielania zamówień
publicznych.
5. Do czasu wejścia w życie znowelizowanych przepisów ustawy Pzp beneficjenci funduszy unijnych, udzielając
zamówień, stosują obecnie obowiązującą ustawę. Może to prowadzić do sytuacji takiej, iż beneficjenci, podej‑
mując działania zgodne z polską ustawą, naruszą jednocześnie prawo unijne, co może skutkować uznaniem czę‑
ści lub całości środków przekazywanych z budżetu WE i poniesionych przez beneficjentów za niekwalifikowalne
(niepodlegające zwrotowi).
6. Mając na uwadze powyższe, w niniejszych Zaleceniach przedstawiono wskazówki, w jaki sposób, stosując
obecnie obowiązującą ustawę Pzp, działać w możliwie najszerszym zakresie w zgodzie z prawem UE.
7. Do czasu wejścia w życie zmian w ustawie Prawo zamówień publicznych dostosowujących jej przepisy
do wymogów prawa UE, beneficjentom funduszy unijnych zaleca się stosowanie Zaleceń w celu unik‑
nięcia nieprawidłowości.
8. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1163 ze zm.)
jest aktem implementującym przepisy wspólnotowe z zakresu zamówień publicznych (dyrektywy: 2004/17/
WE i 2004/18/WE). W konsekwencji należy wskazać, że niniejsze Zalecenia dotyczą postępowań, których war‑
tość jest równa lub przekracza progi wskazane w dyrektywach, a co za tym idzie ustalone w rozporządzeniu
wydanym na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
9. Dokonując wykładni przepisów ustawy, należy uwzględniać orzecznictwo polskich sądów oraz Trybunału Spra‑
wiedliwości Wspólnot Europejskich (ETS).
10. Interpretując przepisy krajowe wydane w celu transpozycji postanowień dyrektywy, należy kierować się
tzw. prowspólnotową wykładnią prawa. Zasada ta wywiedziona z utrwalonego orzecznictwa ETS wskazuje,
że wynikające z dyrektywy zobowiązanie państwa członkowskiego do osiągnięcia rezultatu przewidzianego
przez dyrektywę oraz jego obowiązek na mocy art. 10 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE)
do podjęcia wszelkich właściwych środków ogólnych lub szczególnych w celu zapewnienia wykonania tego
zobowiązania są wiążące dla wszystkich organów państw członkowskich, włączając organy administracji oraz
sądy w ramach ich kompetencji. Wynika z tego, że stosując prawo krajowe, niezależnie czy dane przepisy
zostały przyjęte przed czy po wejściu w życie dyrektywy, organy państwowe wezwane do przeprowadzenia
1 Rozporządzenie Rady nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regional‑
nego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999.
2 Rozporządzenie Rady nr 1260/1999 (WE) z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych.
3 Rozporządzenie Rady nr 1164/94 (WE) z dnia 16 maja 1994 r. ustanawiającego Fundusz Spójności.
1 Zalecenia – 1
7
ich wykładni zobowiązane są zrobić to w największym możliwym stopniu, w świetle treści i celu dyrektywy,
dla osiągnięcia jej rezultatu i przez to uzyskać zgodność z art. 249 akapit trzeci TWE4.
11. W konsekwencji ETS uznał, że jeśli zastosowanie prawa krajowego w zgodzie ze wskazanymi zasadami nie
jest możliwe, organy władzy państwa członkowskiego są zobowiązane do stosowania prawa wspólnotowego
i ochrony praw, które przyznaje ono jednostce. W sytuacji, gdy zastosowanie prawa krajowego w danej sytu‑
acji byłoby sprzeczne z prawem wspólnotowym, nie należy stosować przepisów prawa krajowego5.
12. W jednym z najnowszych orzeczeń z dnia 11 października 2007 r. ETS potwierdził dotychczasową linię
orzeczniczą, odnosząc się bezpośrednio do przepisów wspólnotowych dot. zamówień publicznych. Wskazał
mianowicie wyraźnie, że rolą sądu krajowego jest nadanie prawu wewnętrznemu, które ma on stosować, o ile
to tylko możliwe, wykładni zgodnej z celem dyrektywy. Przepis dyrektywy, jeśli jest sformułowany w sposób
bezwarunkowy i wystarczająco precyzyjny, daje podstawę, by można było powołać się na niego przeciwko
danej instytucji zamawiającej6.
I. Dokumenty potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu – art. 26
ustawy Pzp
13. Zgodnie z art. 26 ust. 5 ustawy Pzp zamawiający ma prawo odstąpić od żądania dokumentów poświadczają‑
cych spełnienie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmio‑
tem są m.in. usługi bankowe oraz usługi ubezpieczeniowe.
14. Jednakże, jak wynika z art. 45 ust. 1 dyrektywy 2004/18/WE, „z udziału w zamówieniu wykluczany jest każdy
kandydat lub oferent, który został skazany prawomocnym wyrokiem sądu...” za jedną z kategorii wymienio‑
nych w tym artykule przestępstw. Przepis dyrektywy jest jednoznaczny i nie pozostawia jakiejkolwiek uzna‑
niowości państwu członkowskiemu w jego implementacji. Oznacza to, że bezpośrednio nakłada określone
obowiązki na zamawiających, z których przepisy prawa krajowego nie mogą ich zwalniać7.
15. Przesłanki te obejmują kategorie przestępstw, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt. 4 ‑ 9 ustawy Pzp.
16. W konsekwencji zamawiający zobowiązani są do weryfikacji i wykluczenia wykonawców w ww. zakresie rów‑
nież w przypadku zamówień, których przedmiotem są usługi bankowe lub usługi ubezpieczeniowe.
II. Modyfikacja istotnych warunków zamówienia po jego opublikowaniu – art. 38
ustawy Pzp
17. Zgodnie z art. 38 ust. 6 ustawy Pzp zamawiający jest zobowiązany do przedłużenia terminu składania ofert,
jeżeli okaże się to konieczne w wyniku modyfikacji treści Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ).
Modyfikacja taka, zgodnie z art. 38 ust. 4 ustawy Pzp, może być dokonana w każdym czasie przed terminem
składania ofert. Termin na wprowadzenie zmian w ofertach musi wynosić co najmniej 7 dni.
18. Może to powodować sytuację, w której zamawiający wprowadza modyfikację do SIWZ na 7 dni przed termi‑
nem złożenia ofert, co nie musi skutkować obowiązkiem przedłużenia tego terminu. W konsekwencji może
okazać się, że potencjalni wykonawcy nie będą dysponowali odpowiednim czasem na dostosowanie swoich
ofert do zmienionych wymagań. W takim przypadku może dojść do naruszenia jednoznacznie brzmiących prze‑
pisów dyrektywy 2004/18/WE, która w art. 38 wskazuje minimalne terminy na składanie ofert.
19. Dodatkowo w art. 38 ust. 4 ustawa Pzp przewiduje, że informacja o modyfikacji SIWZ będzie przekazywana
jedynie wykonawcom, którym przekazano jej pierwotną wersję, a gdy SIWZ udostępniono na stronie interne‑
towej, jej modyfikację zamieszcza się także na tej stronie.
20. Powodować to może brak dostępu do odpowiedniej informacji dla wszystkich potencjalnych wykonawców, a co
za tym idzie może zostać uznane za naruszenie zasady przejrzystości prowadzenia postępowania dot. udzie‑
lenia zamówienia publicznego.
21. Wprowadzanie zmian jedynie w SIWZ nie gwarantuje zachowania zasady uczciwej konkurencji i równego trak‑
towania – SIWZ zostaje bowiem przekazany tylko tym uczestnikom, którzy po zapoznaniu się z ogłoszeniem
uznali, że są zainteresowani uzyskaniem zamówienia.
4 Por. m.in. ETS z dnia 10 kwietnia 1984 r. w sprawie 14/83 Von Colson i Kamann; ETS z dnia 13 listopada 1990 r. w sprawie C-106/89 Marleasing.
Por. m.in. ETS z dnia 26 września 2000 r. w sprawie C-262/97 Engelbrecht; ETS z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie Santex.
6 ETS z dnia 11 października 2007 r. w sprawie C-241/06 Lämmerzahl.
7 Por. m.in. ETS z dnia 20 września 1988 r. w sprawie C-31/87 Beentjes.
5 8
1 Zalecenia – 2
22. W konsekwencji, biorąc pod uwagę cel regulacji oraz dokonując jej interpretacji w świetle przepisów wspólno‑
towych, należy wskazać, że zamawiający ma obowiązek poinformować o modyfikacji SIWZ poprzez publika‑
cję dodatkowego ogłoszenia oraz przedłużenie minimalnego terminu składania ofert w przypadku modyfikacji
SIWZ.
23. W celu uniknięcia wątpliwości dotyczących właściwego stosowania przepisów dot. zamówień publicznych
zamawiający powinien postępować w następujący sposób:
24. Jeżeli w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego modyfikacja treści SIWZ prowadzi
do zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu, zamawiający przekazuje informację o zakresie modyfikacji Urzę‑
dowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich drogą elektroniczną zgodnie z formą i procedurami wska‑
zanymi na stronie internetowej określonej w dyrektywie (portal SIMAP; www.simap.europa.eu), za pomocą
formularza Ogłoszenia dodatkowych informacji, informacji o niekompletnej procedurze lub sprostowania.
25. Jeżeli w wyniku modyfikacji treści SIWZ niezbędny jest dodatkowy czas na wprowadzenie zmian w ofertach,
zamawiający przedłuża odpowiednio termin składania ofert, informując o tym wykonawców, którym prze‑
kazano specyfikację istotnych warunków zamówienia, oraz zamieszczając stosowną informację na stronie
internetowej.
26. Jeżeli zamawiający dokonał modyfikacji treści SIWZ prowadzącej do zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu,
przedłuża termin składania ofert o czas niezbędny na wprowadzenie zmian w ofertach.
27. Jeżeli zamawiający dokonał modyfikacji treści SIWZ prowadzącej do istotnej zmiany ogłoszenia o zamówie‑
niu, termin składania ofert powinien biec od nowa, licząc od dnia przekazania Ogłoszenia dodatkowych infor‑
macji, informacji o niekompletnej procedurze lub sprostowania Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot
Europejskich.
28. W tym celu zamawiający wykorzystuje formularz, który pozwala na modyfikację pierwotnie wysłanego do UE
ogłoszenia: OGŁOSZENIE DODATKOWYCH INFORMACJI, INFORMACJE O NIEKOMPLETNEJ PROCEDURZE LUB
SPROSTOWANIE zamieszczony na stronie SIMAP. Formularz ten nie jest przewidziany przez Rozporządzenie
1564/2005 dot. standardowych formularzy ogłoszeń, lecz został wprowadzony jako użyteczny środek mający
pomóc zamawiającym w takich przypadkach.
III. Informacja dot. możliwości udzielenia zamówienia uzupełniającego na roboty
budowlane lub usługi – art. 67 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp
29. Zgodnie z art. 67 ust. 1 pkt 6 Pzp zamawiający może udzielić uzupełniającego zamówienia publicznego na
usługi lub roboty budowlane w trybie negocjacji bez ogłoszenia wykonawcy realizującemu zamówienie pod‑
stawowe. Informacja o zamówieniu uzupełniającym musi być zawarta w SIWZ. Dodatkowo, zgodnie z art. 32
ust. 3 Pzp, jeśli zamawiający przewiduje udzielenie zamówienia uzupełniającego, uwzględnia jego wartość przy
szacowaniu wartości zamówienia podstawowego na potrzeby jego ogłoszenia.
30. Z analizy formularza „Ogłoszenia o zamówieniu”, o którym mowa w Rozporządzeniu 1564/2005 dot. standar‑
dowych formularzy ogłoszeń, w szczególności z pola II.2.1, w którym zamawiający podaje informacje o „cał‑
kowitej wielkości lub zakresie zamówienia”, wynika, że w sytuacji, gdy przewiduje on możliwość udzielenia
zamówień uzupełniających, zostaje to wyraźnie wskazane. Tak jak przy obliczaniu całkowitej wartości zamó‑
wienia bierze się pod uwagę wartość zamówienia podstawowego, dodając wartość możliwych zamówień
uzupełniających, tak przy opisie zamówienia wskazuje się wielkość lub zakres zamówienia podstawowego,
dodatkowo wskazując na możliwą wielkość i zakres zamówienia uzupełniającego.
31. Z art. 31 pkt 4 lit. b dyrektywy 2004/18/WE wynika natomiast wprost, że możliwość skorzystania z procedury
negocjacji bez ogłoszenia na zamówienia na roboty budowlane lub usługi uzupełniające musi być wskazana
w zaproszeniu do ubiegania się o realizację pierwszego projektu, a całkowita wartość zamówienia na kolejne
roboty budowlane lub usługi jest uwzględniana przez zamawiającego przy obliczaniu szacunkowej wartości
zamówienia podstawowego.
32. W konsekwencji w celu skorzystania z możliwości udzielenia zamówienia uzupełniającego na podstawie art. 67
ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp zamawiający, poza obowiązkiem wskazania takiej informacji w SIWZ, jest zobowiązany
podać taką informację również w ogłoszeniu o zamówieniu dla zamówienia podstawowego oraz uwzględnić
wartość zamówienia podstawowego łącznie z wartością możliwych zamówień uzupełniających przy oblicza‑
niu całkowitej wartości zamówienia.
1 Zalecenia – 3
9
IV. Zmiana sposobu spełnienia świadczenia oferenta przed zawarciem umowy – art. 140
ust. 2 ustawy Pzp
33. Zgodnie z art. 140 ust. 2 ustawy Pzp możliwe jest dokonanie zmiany sposobu spełnienia świadczenia wyko‑
nawcy. Zmiana taka może mieć miejsce jedynie na etapie przed podpisaniem umowy, jednak już po wyborze
najkorzystniejszej oferty.
34. Dopuszczenie zmiany sposobu spełnienia świadczenia wykonawcy może mieć miejsce tylko i wyłącznie w sytu‑
acji, gdy wystąpią określone w ust. 2 przesłanki. Ich wystąpienie musi być kumulatywne:
– szczególnie uzasadniony przypadek,
–związany z wystąpieniem okoliczności, których nie można było przewidzieć najpóźniej w chwili wyboru
oferty, lub gdy zmiany te są korzystne dla zamawiającego,
– a wykonawca wyrazi na nie zgodę.
35. Dodatkowo art. 140 ust. 2 ustawy Pzp wyraźnie wskazuje, że zmiany te nie mogą mieć wpływu na elementy
oferty, które podlegały ocenie przez zamawiającego.
36. Naczelnymi zasadami prowadzenia postępowania przetargowego są równe traktowanie wykonawców i przej‑
rzystość postępowania rozumiana jako dostęp wszystkich do jednakowych informacji. Podstawowym założe‑
niem wskazanych zasad jest wyeliminowanie ryzyka pojawienia się uprzywilejowanego traktowania danego
podmiotu. Pociąga to za sobą obowiązek określenia w sposób jasny, precyzyjny i eliminujący ryzyka subiek‑
tywnej oceny warunków zamówienia wskazanych w ogłoszeniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamó‑
wienia, na co składa się przede wszystkim:
– opis przedmiotu zamówienia,
– kryteria podmiotowe wykonawców,
– kryteria oceny oferty.
37. Pozwolić to ma z jednej strony potencjalnym wykonawcom na zapoznanie się i jednakowe rozumienie podsta‑
wowych informacji dot. zamówienia, a więc na właściwe przygotowanie się do postępowania, z drugiej daje
zamawiającemu instrument obiektywnej oceny i kwalifikacji zarówno podmiotów ubiegających się o zamó‑
wienie, jak i przedstawianych przez nich ofert.
38. Przepis art. 140 ust. 2 Pzp zawiera dwie istotne regulacje.
39. Po pierwsze, przepis mówi o możliwości „zmiany sposobu spełnienia świadczenia”, po drugie warunkuje ją fak‑
tem, że zmiana ta nie może dotyczyć „zobowiązań wykonawcy zawartych w ofercie, które były oceniane”.
40. Zgodnie z orzecznictwem ETS „zawarcie umowy na warunkach istotnie odmiennych od tych określonych w ofer‑
cie stanowi co do zasady poważne naruszenie zasad przejrzystości i równego traktowania”8.
41. Należy uznać, że tam gdzie zamawiający może przewidzieć i określić warunki ewentualnej zmiany w warun‑
kach zamówienia, jest zobowiązany do ich uwzględniania na etapie ogłoszenia.
42. Przepis art. 140 ust. 2 ustawy Pzp nie zezwala zamawiającemu na wprowadzanie zmian powodowanych oko‑
licznościami, które pozostają w jego dyspozycji. Możliwość zmiany sposobu świadczenia wykonawcy istnieje
w szczególnie uzasadnionych przypadkach, których nie można było przewidzieć. Zawsze więc tam, gdzie zama‑
wiający nie dochował należytej staranności w określaniu warunków zamówienia, choć mógł i powinien był to
przewidzieć, zmiana, o której mowa w art. 140 ust. 2 Pzp, nie będzie możliwa.
43. Wszelkie istotne zmiany specyfikacji istotnych warunków zamówienia są co do zasady zakazane, a ich ewen‑
tualne wprowadzenie pociąga obowiązek wszczęcia nowego postępowania lub co najmniej wyznaczenia
odpowiednich terminów, które pozwolą potencjalnym wykonawcom na wprowadzenie właściwych korekt
w przygotowywanej przez nich ofercie, zgodnie z opisanymi w pkt. 2 niniejszych Zaleceń zasadami.
44. Drugą przesłanką pozwalającą w świetle art. 140 ust. 2 ustawy Pzp na wprowadzenie zmian w sposobie świad‑
czenia wykonawcy po wyborze oferty, a przed podpisaniem umowy, jest sytuacja, gdy „zmiany są korzystne
dla zamawiającego”.
45. Termin ten jest pojęciem, którego nie można jednoznacznie zdefiniować. Należy wskazać, że na ewentualne
zmiany muszą wyrazić zgodę obie strony, co w praktyce oznacza, że każda zmiana sposobu świadczenia wyko‑
nawcy będzie korzystna zarówno dla zamawiającego, jak i wykonawcy. Powoduje to, że w rzeczywistości strony
umowy mogłyby dowolnie kształtować treść umowy, co w sposób oczywisty jest sprzeczne z celami, dla któ‑
rych prowadzi się postępowanie mające na celu wyłonienie wykonawcy.
46. Ewentualne zmiany sposobu świadczenia nie mogą dotyczyć zobowiązań wykonawcy zawartych w ofercie,
które były oceniane w toku postępowania. Wprowadzenie zmian nie może odnosić się do elementów oferty,
które były przedmiotem oceny. Oznacza to, że wszelkie zmiany dotyczące zarówno przedmiotu zamówienia,
jak również kryteriów, na których opierał się zamawiający, oceniając oferty, są zakazane. Podobnie rzecz ma
się ze wszelkimi zmianami dotyczącymi zakresu świadczenia wykonawcy.
8 Por. m.in. ETS z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-496/99 Succhi di Frutta.
10
1 Zalecenia – 4
47. Może to błędnie sugerować, że inne parametry wskazane w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, które
nie podlegały ocenie, mogą ulec zmianie. Takie rozwiązanie należy uznać za niezgodne z prawem w kontekście
naczelnych zasad prowadzenia postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, w szczególności
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp9.
48. Za dopuszczalne należałoby jednak uznać zmiany, które dotyczą np. miejsca lub czasu świadczenia w sytuacji,
w której od momentu wyboru oferty do podpisania umowy zaistniały nie dające się do wcześniejszego przewi‑
dzenia okoliczności, za które zamawiający nie ponosi odpowiedzialności, powodujące, że spełnienie świadcze‑
nia w pierwotnym miejscu jest nieracjonalne (np. zniszczenie magazynu, w którym miały być przechowywane
dostarczane towary). Podobnie będzie w sytuacji kolejności wykonywania określonych czynności przez wyko‑
nawcę, które nie będą miały znaczenia dla istoty zamówienia (np. rozpoczęcie prac remontu ulic w innym niż
pierwotnie przewidzianym miejscu również objętym przedmiotem zamówienia).
49. Należy przy tym pamiętać, że możliwość zmiany sposobu świadczenia wykonawcy należy traktować jako
odstępstwo od ogólnej zasady wyrażonej w art. 140 ust. 1 ustawy Pzp, zgodnie z którą zakres świadczenia
wykonawcy wynikający z umowy jest tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie, i w konsekwencji
interpretować ściśle i zawężająco.
V. Zmiana postanowień zawartej umowy – art. 144 ust. 1 ustawy Pzp
50. Zgodnie z art. 144 ust. 1 ustawy Pzp zakazane są wszelkie zmiany zawartej umowy w sprawie zamówienia
publicznego. Na zasadzie wyjątku dopuszcza się możliwość ich wprowadzenia jedynie w sytuacji, gdy koniecz‑
ność wprowadzenia zmian wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili jej zawarcia,
lub gdy zmiany takie są korzystne dla zamawiającego.
51. Należy podkreślić, że regulacja art. 144 ust. 1 ustawy Pzp jest przepisem szczególnym w stosunku do zasady
wolności umów wyrażonej w art. 3531 Kodeksu cywilnego (k.c.) i stanowi jej ograniczenie10. Naruszenie tego
zakazu skutkuje nieważnością czynności prawnej w zakresie dokonanej zmiany.
52. Zmiana umowy na podstawie art. 144 ust. 1 ustawy Pzp jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy wprowadzenie
zmian jest konieczne i wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy.
Przepis ustawy nie zezwala zamawiającemu na wprowadzanie dowolnych zmian powodowanych okoliczno‑
ściami, które pozostają w jego dyspozycji. Jeśli zamawiający nie przewidział tych okoliczności, choć mógł i powi‑
nien to zrobić, zmiana postanowień umowy nie jest dopuszczalna.
53. Konieczność wprowadzenia zmian do umowy wynika z zaistnienia takiej sytuacji, która czyni niemożliwym
utrzymanie postanowień umowy w niezmienionej postaci. Tak jak konieczność wprowadzenia zmian jest
warunkiem ich dokonania, tak wyznacza ona również dopuszczalną granicę ich wprowadzania. Zmiany takie
nie mogą więc wykraczać poza to, co jest koniecznie niezbędne i wynika z zaistniałych okoliczności. Wszelkie
zmiany wykraczające poza wskazany zakres należy uznać za zakazane.
54. Należy podkreślić, że możliwość wprowadzenia zmian do zawartej umowy w sprawie zamówienia publicz‑
nego, jako wyjątek od ogólnej zasady wyrażonej w art. 144 ust. 1 ustawy Pzp, powinna być interpretowany
ściśle i zawężająco.
55. Należy przyjąć, że zmiana zawartej umowy może mieć miejsce jedynie na skutek wystąpienia okoliczności,
których przy dołożeniu należytej staranności nie można było przewidzieć w chwili jej zawarcia i które nie są
uzależnione od działania lub zaniechania stron. Zmiana umowy powinna się ograniczać jedynie do działań
koniecznych w celu należytego wykonania zamówienia.
56. Należy podkreślić, że szczególne znaczenie ma możliwość wprowadzenia zmian do umowy w zakresie zobo‑
wiązań wykonawcy zawartych w ofercie, które były oceniane w toku postępowania. Wprowadzenie zmian nie
powinno odnosić się do elementów oferty, które były przedmiotem oceny. Oznacza to, że wszelkie zmiany
dotyczące zarówno przedmiotu zamówienia, jak również kryteriów, na których opierał się zamawiający, oce‑
niając oferty, należy traktować w sposób szczególny. Podobnie rzecz się ma ze wszelkimi zmianami dotyczą‑
cymi zakresu świadczenia wykonawcy.
57. Może to błędnie sugerować, że inne parametry wskazane w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, które
nie podlegały ocenie, mogą ulec zmianie. Takie rozwiązanie należy uznać za niezgodne z prawem w kontek‑
ście naczelnych zasad prowadzenia postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, w szczegól‑
ności uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp,
z którą związana jest zasada przejrzystości prowadzonego postępowania.
9 Por. m.in. ETS z dnia 5 października 2000 r. w sprawie C-337/98 Komisja Europejska przeciwko Francji.
Por. SN IV CKN 70/00 z dnia 28 czerwca 2000 r.
10 1 Zalecenia – 5
11
58. Znajduje to potwierdzenie w utrwalonym orzecznictwie ETS11. Zasada równego traktowania wykonawców
oznacza, że wszyscy potencjalni wykonawcy dysponują takimi samymi informacjami, na podstawie których
podejmują decyzje o ubieganiu się o zamówienie. Przejrzystość postępowania stanowi jedną z gwarancji braku
uprzywilejowanej pozycji któregokolwiek z potencjalnych wykonawców. Stąd koniecznym jest określenie na jak
najwcześniejszym etapie postępowania wszystkich warunków udzielenia zamówienia, w tym warunków umowy.
Z jednej strony pozwala to na przygotowanie odpowiednich ofert, z drugiej ich obiektywną ocenę przez zama‑
wiającego. Nakłada to na zamawiającego obowiązek ścisłego przestrzegania szczegółowych kryteriów usta‑
lonych na potrzeby kwalifikacji wykonawcy, wyboru oferty, jak również warunków umowy do momentu jej
zrealizowania. W konsekwencji oferta, która nie odpowiada wymaganiom wskazanym w ogłoszeniu i specyfi‑
kacji istotnych warunków zamówienia, zostaje odrzucona. Analogicznie sytuacja powinna wyglądać w sytuacji
zmiany warunków umowy, w szczególności gdy zmiana ta mogłaby wpłynąć na treść oferty, która stanowiła
podstawę wyboru danego wykonawcy.
59. Dopuszczenie możliwości zmiany warunków umowy w stosunku do treści ocenianej oferty mogłoby stanowić
niewątpliwie podstawę do zarzutu naruszenia zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonaw‑
ców. Dopuszczenie takich zmian byłoby sprzeczne z filozofią organizowania postępowania o udzielenie zamó‑
wienia publicznego12.
60. Trzeba zaznaczyć, że ewentualne rozszerzenie zakresu przedmiotu zamówienia powinno być traktowane jako
nowe zamówienie, którego udzielenie może podlegać procedurze negocjacji bez ogłoszenia lub procedurze
z wolnej ręki tylko i wyłącznie w przypadku spełnienia przesłanek wskazanych odpowiednio w art. 62 lub 67
ustawy Pzp albo art. 134 ust. 5 lub 6 ustawy Pzp.
61. Należy równocześnie wskazać, że niektóre warunki umowy o udzielenie zamówienia publicznego mogą pod‑
legać modyfikacjom w trakcie jej realizacji. Aby jednak było to dopuszczalne, zamawiający jest zobowiązany
do wskazania tej możliwości oraz określenia warunków wprowadzenia ewentualnych zmian w ogłoszeniu
o zamówieniu13.
62. Przykładem takich zapisów są klauzule waloryzacyjne. W myśl art. 358¹ § 2 k.c. strony mogą zastrzec w umo‑
wie, że wartość świadczenia pieniężnego określona zostanie według innego niż pieniądz miernika wartości.
Zgodnie z zacytowanym przepisem, strony licząc się z istniejącym albo przewidywanym wzrostem cen, mogą
postanowić, że wartość świadczenia pieniężnego określona zostanie w relacji do innego niż pieniądz (polski)
miernika wartości. Umowne klauzule waloryzacyjne mogą być oparte na różnego rodzaju miernikach wartości
takich jak: złoto, waluty obce, określone grupy dóbr konsumpcyjnych, określone grupy materiałów (tzw. klau‑
zule indeksowe). Omawiany przepis nie wprowadza żadnego ograniczenia, co do rodzaju umów, w których
klauzule waloryzacyjne mogą być zastrzegane. Przedmiotowe klauzule mogą więc być stosowane także w umo‑
wach zawieranych po przeprowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
63. Przepis art. 144 ust. 1 ustawy Pzp znajdzie zastosowanie w sytuacji, w której przedmiot lub zakres zamówie‑
nia pozostaje niezmieniony, a zmianie ulegają inne warunki umowy, które nie wpływają jednak na warunki
zamówienia ani na treść oferty. Za dopuszczalne należałoby zatem uznać zmiany, które dotyczą np. miejsca
lub czasu świadczenia w sytuacji, w której od momentu podpisania umowy zaistniały nie dające się do wcze‑
śniejszego przewidzenia okoliczności powodujące, że spełnienie świadczenia w pierwotnym miejscu jest nie‑
racjonalne (np. zniszczenie magazynu, w którym miały być przechowywane dostarczane towary). Podobnie
będzie w sytuacji kolejności wykonywania określonych czynności przez wykonawcę, które nie będą miały zna‑
czenia dla istoty zamówienia (np. rozpoczęcie prac remontu ulic w innym niż pierwotnie przewidzianym miej‑
scu, ale również objętym przedmiotem zamówienia).
64. Klasycznym przykładem zastosowania przepisu art. 144 ust. 1 ustawy Pzp będzie sytuacja, w której po podpi‑
saniu umowy dochodzi do ustawowej zmiany podatku od towarów i usług (VAT), a umowa nie przewidywała
odpowiedniej klauzuli w tym zakresie.
65. Należy zaznaczyć, że sama zmiana stawki podatku VAT nie skutkuje koniecznością zapłacenia wykonawcy ceny
wyższej, o ile sama umowa nie zawierała klauzuli rodzącej takie zobowiązanie. Stąd też w powyższej sytuacji
istotnym zagadnieniem jest określenie w jakich okolicznościach powstanie konieczność wprowadzenia zmian
w umowie umożliwiająca ich dokonanie. W tym przypadku wydaje się zasadnym wzięcie pod uwagę regula‑
cji zawartych w Kodeksie cywilnym. Zgodnie bowiem z art. 139 ust. 1 ustawy Pzp, w zakresie nie uregulowa‑
nym ustawą, do umów w sprawach zamówień publicznych mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.
Z przesłanką konieczności wprowadzenia zmian do umowy w sprawie zamówienia publicznego mielibyśmy do
czynienia przede wszystkim w okolicznościach określonych w art. 3571 k.c., zgodnie z którym, jeżeli z powodu
nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo
groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po
11 Por. m.in. ETS z dnia 27 listopada 2001 r. w sprawie Lombardii i Mantovani C-285/99 i C-286/99; ETS z dnia 19 czerwca 2003 r. w sprawie GAT
C-315/01; ETS z dnia 18 czerwca 2002 w sprawie HI C-92/00.
12 Por. ETS z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-496/99 Succhi di Frutta.
13 Ibidem.
12
1 Zalecenia – 6
66.
67.
68.
69.
70.
71.
14 15 Zbiór Zaleceń IZ POIiŚ
rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobo‑
wiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Należy uznać, że zmiana stanu praw‑
nego stanowi nadzwyczajną zmianę okoliczności. Jednak jedynie w sytuacji, gdy nie można jej było przewidzieć
w chwili zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Należy przyjąć, że podobnie jak w przypadku
art. 3571 k.c., tak w sytuacji możliwości zmiany umowy na podstawie art. 144 ust. 1 ustawy Pzp zakresem jego
zastosowania są objęte przypadki nadzwyczajnej zmiany stosunków po zawarciu umowy14.
Stwierdzenie nadzwyczajnej zmiany okoliczności wymaga porównania warunków, w jakich zawierano umowę,
z warunkami w jakich przyszło ją wykonywać15.
Dodatkowo należy wskazać, że wszelkie rzeczywiste lub potencjalne zmiany okoliczności, które wystąpiły lub
mogą wystąpić po wszczęciu postępowania prowadzonego na podstawie ustawy Pzp i które mają lub mogą
mieć wpływ na warunki umowy, powinny zostać uwzględnione w prowadzonym postępowaniu lub skutko‑
wać unieważnieniem dotychczasowej procedury i rozpisaniem nowego przetargu.
Drugą przesłanką pozwalającą w świetle art. 144 ust. 1 ustawy Pzp na wprowadzenie zmian w umowie jest
sytuacja, gdy „zmiany są korzystne dla zamawiającego”.
Termin ten jest pojęciem, którego nie można jednoznacznie zdefiniować. Należy wskazać, że na ewentualne
zmiany muszą wyrazić zgodę obie strony, co w praktyce oznacza, że każda zmiana umowy będzie korzystna
zarówno dla zamawiającego, jak i wykonawcy. Powoduje to, że w rzeczywistości strony umowy mogłyby dowol‑
nie kształtować treść umowy, co w sposób oczywisty jest sprzeczne z celami, dla których prowadzi się postę‑
powanie mające na celu wyłonienie wykonawcy.
W związku z powyższym zamawiający, dokonując zmian w umowach, nie powinni powoływać się na fakt, iż
zmiany są dla nich korzystne, z wyjątkiem sytuacji, gdy zmiany te nie ingerują w treść oferty lub są nieistotne.
Zgodnie z interpretacją ETS przedstawioną w sprawie C-496/99 Succhi di Frutta, pkt 116, postanowienia umowy
należy uznać za istotne przede wszystkim wówczas, gdy uwzględnienie takiego postanowienia w pierwotnym
ogłoszeniu o zamówieniu pozwoliłoby oferentom przedstawić znacząco odmienną ofertę. Natomiast w orze‑
czeniu z dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie C-454/06 Pressetext Nachrichtenagentur ETS uznał, iż udziele‑
nie nowego zamówienia stanowi zmiana postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego w czasie
jego trwania, jeżeli w sposób istotny odbiega od postanowień pierwotnego zamówienia i w ten sposób może
wskazywać na wolę ponownego negocjowania przez strony podstawowych ustaleń tego zamówienia (podob‑
nie w sprawie C-337/98). Zmiana zamówienia publicznego w czasie jego trwania może być uznana za istotną,
jeżeli wprowadza warunki, które gdyby zostały ujęte w ramach pierwotnej procedury udzielania zamówie‑
nia, umożliwiłyby dopuszczenie innych oferentów niż ci, którzy zostali pierwotnie dopuszczeni, lub umożliwi‑
łyby dopuszczenie innej oferty niż ta, która została pierwotnie dopuszczona. Zmiana zamówienia może zostać
uznana za istotną również wówczas, gdy modyfikuje ona równowagę ekonomiczną umowy na korzyść usłu‑
godawcy w sposób, który nie był przewidziany w postanowieniach pierwotnego zamówienia. Mając powyższe
na uwadze, w świetle orzecznictwa ETS ocena istotności dokonywanych zmian w umowie w sprawie zamó‑
wienia publicznego powinna odbywać się w szczególności z uwzględnieniem ww. elementów. Tym samym
należy przyjąć, iż ww. zmianę należałoby uznać za istotną, jeżeli zmiana klauzuli kwot zatrzymanych na możli‑
wość zastosowania gwarancji bankowej jeszcze na etapie formułowania ogłoszenia o zamówieniu lub specyfi‑
kacji istotnych warunków zamówienia umożliwiłaby np. dopuszczenie większej liczby oferentów niż ci, którzy
zostali pierwotnie dopuszczeni, lub umożliwiłaby dopuszczenie innej oferty niż ta, która została pierwotnie
dopuszczona.
W konsekwencji dokonanie na podstawie art. 144 ust. 1 ustawy zmian umowy o zamówienie publiczne jest
możliwe w sytuacji łącznego spełnienia następujących przesłanek:
–zaistnienia obiektywnej konieczność wprowadzenia zmian, np. gdy spełnienie świadczenia byłoby połączone
z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą w rozumieniu art. 3571 k.c.,
–zmiana wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w momencie zawarcia umowy, i za które
zamawiający nie ponosi odpowiedzialności,
–zmiana pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowo ‑ skutkowym z wystąpieniem danych okoliczności
i nie wykracza poza to, co konieczne w celu przeciwdziałania skutkom takiej zmiany okoliczności.
Por. SN III CK 674/04 z dnia 9 czerwca 2005 r.
Por. SN CSK 8/05 z dnia 18 maja 2006 r.
1 Zalecenia – 7
13
14
Zalecenia w zakresie systemu obiegu środków finansowych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
dnia 23 sierpnia 2011 r.
Zalecenia w zakresie systemu obiegu
środków finansowych w ramach
Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko
SPIS TREŚCI
Rozdział 1 Podstawy prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Rozdział 2 Zakres informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Rozdział 3 Planowanie dochodów i wydatków w ramach POIiŚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
3.1 Informacje ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
3.2 Planowanie budżetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Rozdział 4 Prognozowanie płatności w POIiŚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Rozdział 5 Przekazywanie środków finansowych w ramach POIiŚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
5.1 Zlecenie płatności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
5.2 Ogólny schemat przepływów finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
5.3 Schemat przepływów finansowych dla beneficjentów będących państwowymi jednostkami
budżetowymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
5.4 Wypłata wynagrodzeń, płatności gotówkowe, płatności walutowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
5.5 Przepływy finansowe w przypadku projektów pomocy technicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
5.6 Struktura rachunków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
5.7 Odsetki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Rozdział 6. Wnioskowanie o płatność do KE w ramach POIiŚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
6.1 Wnioskowanie o płatność przez IP2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
6.2 Wnioskowanie o płatność przez IP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
6.3 Wnioskowanie o płatność przez IZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
6.4 Korekty poświadczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Rozdział 7 Zwrot kwot i rejestr kwot podlegających procedurze odzyskiwania oraz kwot wycofanych . . 27
7.1 Ścieżka zwrotów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
7.2 Rejestr kwot podlegających procedurze odzyskiwania oraz kwot wycofanych . . . . . . . . . . . . . 28
Rozdział 8 Częściowe zamknięcie POIiŚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Rozdział 9 Załączniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
2 Zalecenia – 1
15
Rozdział 1 Podstawy prawne
Dokument konsoliduje informacje zawarte w następujących aktach prawnych i dokumentach:
– rozporządzeniu Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące Euro‑
pejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchy‑
lającym rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.07.2006 r., s. 25 ‑ 78 ze zm.), zwanego
w dalszej części „rozporządzeniem nr 1083/2006”;
– rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wyko‑
nania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozpo‑
rządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego (Dz. Urz. UE L 371 z 27.12.2006 r., s. 1 ‑ 169 ze zm.) zwanego w dalszej części „rozporządzeniem
nr 1828/2006”;
– ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240 ze zm.), zwanej
w dalszej części „ufp”;
– ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712);
– decyzji Komisji Europejskiej z 7 grudnia 2007 r. zatwierdzającej Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007‑ 2013 (program przyjęty przez Radę Ministrów dnia 29 listopada 2006 r.);
– wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sprawozdawczości w ramach POIiŚ z dnia 22 grudnia
2009 r.;
– wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie warunków certyfikacji oraz przygotowania prognoz wnio‑
sków o płatność do Komisji Europejskiej w Programach Operacyjnych w ramach NSRO na lata 2007‑ 2013 z dnia
22 marca 2011 r.;
– rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 18 grudnia 2009 r. w sprawie warunków i trybu udziela‑
nia i rozliczania zaliczek oraz zakresu i terminów składania wniosków o płatność w ramach programów finanso‑
wanych z udziałem środków europejskich (Dz.U. z 2009 r. Nr 223, poz. 1786);
– rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie płatności w ramach programów finansowa‑
nych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności (Dz.U. z 2009 r.
Nr 220, poz. 1726).
Zalecenia w zakresie systemu obiegu środków finansowych w ramach POIiŚ wchodzą w życie w dniu
1 września 2011 r.
Rozdział 2 Zakres informacji
Dokument ma na celu przedstawienie informacji na temat procesów zachodzących w ramach PO Infrastruktura
i Środowisko związanych z przekazywaniem środków finansowych na realizację projektów pomiędzy poszczegól‑
nymi uczestnikami systemu, w tym planowania, wydatkowania i rozliczania środków.
W dokumencie używane są następujące skróty:
BGK
Bank Gospodarstwa Krajowego
EFRR
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
EUR
skrót waluty euro
FS
Fundusz Spójności
IA
Instytucja Audytowa
IC
Instytucja Certyfikująca
IP
Instytucja Pośrednicząca
IP2
Instytucja Pośrednicząca II stopnia/ Instytucja Wdrażająca
IZ
Instytucja Zarządzająca
KE
Komisja Europejska
16
2 Zalecenia – 2
KFD
Krajowy Fundusz Drogowy
NSRO
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia
PO
Program Operacyjny
POIiŚ
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Poświadczenie
Poświadczenie i deklaracja wydatków oraz wniosek o płatność okresową
PT
Pomoc techniczna
RPD
Roczny Plan Działań
Tabele finansowe
Indykatywna tabela finansowa zobowiązań dla POIiŚ stanowiąca załącznik nr 3 do „Szczegółowego
opisu priorytetów POIiŚ w ramach NSRO 2007‑ 2013
Dokument nie zawiera opisu sposobu obiegu środków finansowych w przypadku realizacji projektów drogowych
finansowanych poprzez KFD. Wszelkie regulacje w tym zakresie zawiera ustawa z dnia 27 października 1994 r. o auto‑
stradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (t.j. Dz.U. 04.256.2571).
Rozdział 3 Planowanie dochodów i wydatków w ramach POIiŚ
3.1 Informacje ogólne
Począwszy od 1 stycznia 2010 r. nowy system finansów publicznych wyłącza środki UE z budżetu państwa i two‑
rzy dla nich budżet środków europejskich. Budżet środków europejskich jest definiowany jako roczny plan dochodów
i podlegających refundacji wydatków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków
europejskich, z wyłączeniem środków przeznaczonych na realizację pomocy technicznej. W budżecie państwa znaj‑
dują się środki przeznaczone na realizację wydatków na współfinansowanie krajowe projektów oraz finansowanie
i współfinansowanie wydatków w ramach projektów PT.
Beneficjenci realizujący projekty w ramach POIiŚ (poza projektami PT) nie otrzymują środków bezpośrednio
z budżetu UE, lecz z budżetu środków europejskich oraz z budżetu państwa:
– beneficjenci nie będący państwowymi jednostkami budżetowymi – otrzymują środki z budżetu środków europej‑
skich w formie płatności i z budżetu państwa w formie dotacji celowej;
– beneficjenci będący państwowymi jednostkami budżetowymi – korzystają ze środków objętych planem finanso‑
wym (lub finansują wydatki z innych źródeł, jeśli przepisy szczególne tak stanowią). W części stanowiącej wkład UE
przekazywane są one do wykonawców w formie płatności za pośrednictwem BGK, zaś w części dotyczącej wkładu
krajowego (tzw. współfinansowania krajowego) przekazywane są bądź bezpośrednio przez właściwego dysponenta
bądź za pośrednictwem BGK (jeśli dysponent ten zawrze z BGK umowę, o której mowa w art. 192 ust. 3 ufp).
W każdym przypadku podstawą udzielenia dofinansowania jest umowa o dofinansowanie (lub decyzja w przy‑
padku PT dla IZ) w terminach, wysokości i na warunkach w niej określonych.
3.2 Planowanie budżetu
Wydatki na realizację poszczególnych priorytetów/działań POIiŚ (w tym uwzględniające wysokość płatności
w zakresie wkładu UE, dotacji celowych w zakresie wkładu krajowego planowanych do udzielenia w danym roku
budżetowym, środków na realizację projektów PT) planowane są w częściach budżetowych właściwych dysponen‑
tów głównych, będących odpowiednimi IP (sektor środowiska, infrastruktury, energetyki, kultury, zdrowia, szkolnic‑
twa wyższego) oraz beneficjentów będących państwowymi jednostkami budżetowymi.
Zgodnie z art. 138 ust. 3 ufp materiały do ustawy budżetowej w zakresie programów finansowanych z udziałem
środków europejskich przedstawia Ministrowi Finansów Minister Rozwoju Regionalnego zgodnie z wymaganiami
określanymi corocznie w rozporządzeniu Ministra Finansów określającym szczegółowy sposób, tryb i terminy opra‑
cowania materiałów do projektu ustawy budżetowej, wydanym na podstawie art. 138 ust. 6 ufp.
Poszczególni dysponenci części budżetowych pełniący funkcję IP i/lub będący beneficjentami przesyłają, w ter‑
minach i formatach określonych w ww. rozporządzeniu Ministra Finansów (oraz ewentualnie na dodatkową na
2 Zalecenia – 3
17
prośbę Ministra Rozwoju Regionalnego), plany dochodów i wydatków budżetu środków europejskich w zakresie
wkładu UE, jak również budżetu państwa w zakresie wkładu krajowego oraz finansowania i współfinansowania
wydatków w ramach projektów pomocy technicznej na trzy kolejne lata. Dodatkowo przy sporządzaniu tych pla‑
nów należy brać pod uwagę:
1. W przypadku dysponentów będących IP/ IP2 – liczbę i charakter już realizowanych projektów z uwzględnieniem kwot
przyznanego dofinansowania oraz liczbę i charakter projektów planowanych do realizacji na podstawie harmono‑
gramu konkursów i innych form naboru projektów. Należy pamiętać, że część refundacji na rzecz beneficjentów nie
będących państwowymi jednostkami budżetowymi może nastąpić w roku późniejszym niż rok poniesienia wydat‑
ków przez wspomnianych beneficjentów, a z drugiej strony w danym roku mogą mieć miejsce płatności stanowiące
refundację wydatków poniesionych z pozabudżetowych środków w latach wcześniejszych. W przypadku szacowania
kwot w zakresie projektów PT, IP powinna zweryfikować zgłoszenia podległych jednostek, a IZ ma prawo uwzględ‑
nić ostatecznie te kwoty w zakresie projektów PT, które zostały wskazane dla danego sektora przez właściwą IP;
2. W przypadku dysponentów będących tylko i wyłącznie beneficjentami – liczbę i charakter już realizowanych pro‑
jektów z uwzględnieniem kwot przyznanego dofinansowania oraz liczbę i charakter projektów planowanych do
realizacji, w tym z uwzględnieniem decyzji o zapewnieniu z rezerw celowych;
Dysponenci wymienieni w pkt. 1 i 2 powyżej szacują zatem:
a)wysokość środków odpowiadających dofinansowaniu, które będzie przekazane/udzielone na podstawie umowy
o dofinansowanie (tj. wkład UE oraz ewentualnie wkład krajowy pochodzący z budżetu państwa – jeśli w danym
przypadku taką możliwość przewidują tabele finansowe POIiŚ);
b)wysokość środków pochodzących z budżetu państwa, które przeznaczone zostaną na pokrycie wydatków kwa‑
lifikowalnych (jako wkład własny beneficjenta w rozumieniu umowy o dofinansowanie1);
c)wielkość tych środków pochodzących z budżetu państwa, które przeznaczone zostaną na pokrycie wydatków
niekwalifikowalnych.
W uzasadnieniu do zgłoszonych kwot dysponenci wymienieni w pkt. 1 i 2 powyżej przedstawiają szczegółowy opis
planowanych do realizacji zadań, umożliwiający identyfikację zadania, jego zakres, koszt i źródła finansowania.
3. W trakcie prac nad projektem budżetu na rok kolejny, opracowane przez dysponentów i przekazywane do IZ wła‑
ściwe druki i formularze budżetowe wg wzorów wskazanych przez Ministra Finansów powinny przedstawiać dane
przynajmniej w podziale na poszczególne priorytety (w samych formularzach bądź w uzasadnieniach). Taki podział
danych pozwoli na ich uporządkowaną prezentację oraz ułatwi weryfikację. Na żądanie IZ (pisemne lub przeka‑
zane drogą mailową), IP odpowiedzialna za dany sektor zobowiązana jest do pomocy w weryfikacji zgłoszeń dys‑
ponentów będących tylko i wyłącznie beneficjentami w tym sektorze. W związku z powyższym IZ sugeruje, aby
IP tak zaplanowały proces planowania budżetowego w swoim sektorze, aby uzyskać informacje o planowanych
wydatkach/dochodach od wszystkich podległych beneficjentów. Tylko w ten sposób zostanie zapewniona wła‑
ściwa koordynacja procesu planowania budżetowego w ramach POIiŚ;
4. W przypadku szacowania dochodów budżetu środków europejskich i budżetu państwa uwzględnia się opraco‑
wane prognozy płatności, w tym przewidywany czas niezbędny na dokonanie certyfikacji poniesionych wydatków
wobec KE oraz weryfikacji tych wydatków przez KE. Należy pamiętać, że w celu dochowania zapisów art. 87 rozpo‑
rządzenia nr 1083/2006 certyfikacja wydatków gwarantujących uzyskanie w tym samym roku budżetowym docho‑
dów powinna następować zgodnie z warunkami określonymi w podrozdziale 6.2 tiret 1. Tym samym część środków
planowanych do certyfikacji w danym roku budżetowym może stanowić dochód dopiero kolejnego roku.
IZ dokonuje weryfikacji przedstawionych danych w szczególności pod kątem formalnym oraz czy planowane kwoty
wydatków zgłoszone przez jednego lub kilku dysponentów nie są zbyt wysokie (tak aby łącznie nie przekroczyć np. alokacji
przewidzianej na dane działanie lub priorytet) lub zbyt niskie na rok bieżący (zagrażające zachowaniu zasady n+3/n+2,
i tym samym niewykorzystaniem dostępnej alokacji), w stosunku do danych zawartych w tabelach finansowych oraz oce‑
nia je pod kątem zgodności z ufp, prognozami płatności czy informacji wynikających z przedstawionych uzasadnień lub
wiedzy IZ na temat stanu wdrażania POIiŚ. Wszelkie uwagi IZ przekazuje właściwemu dysponentowi (pisemnie lub drogą
elektroniczną), który przedstawia stosowne wyjaśnienia i w razie konieczności dokonuje korekt w formularzach. IZ może
również zwrócić się do właściwej IP z prośbą o pomoc w weryfikacji formularza, jak opisano w pkt. 3 powyżej.
Środki, w odniesieniu do których nie ma możliwości dokonania szczegółowego podziału wg klasyfikacji budżetowej
na etapie planowania budżetowego oraz wydatki na realizację projektów realizowanych w ramach POIiŚ, w stosunku
do których wydana została w roku poprzednim decyzja Ministra Finansów o zapewnieniu finansowania realizacji
przedsięwzięcia, zostaną ujęte w rezerwie celowej budżetu środków europejskich i budżetu państwa. W trakcie prac
nad projektem ustawy budżetowej na rok kolejny Minister Finansów w porozumieniu z Ministrem Rozwoju Regio‑
nalnego może część wydatków zgłoszonych przez poszczególnych dysponentów ująć w rezerwie celowej. Dotyczy to
zwłaszcza wydatków, w odniesieniu do których brak jest pewności, że zostaną zrealizowane w danym roku budżeto‑
wym. Środki dostępne w rezerwie celowej uruchamiane będą przez Ministra Finansów na wniosek Ministra Rozwoju
1 Dotyczy sytuacji, w której zgodnie z odrębnymi przepisami beneficjent zobowiązany jest zapewnić tzw. „minimalny wkład własny”, a z różnych
powodów, wkład ten będzie pochodził z budżetu państwa (np. niektórzy beneficjenci Priorytetu 11).
18
2 Zalecenia – 4
Regionalnego. Minister Rozwoju Regionalnego każdego roku określa procedurę uruchamiania rezerwy celowej oraz
dokonuje alokacji środków dostępnych w tej rezerwie pomiędzy poszczególne programy operacyjne.
Ostatecznie uzgodnione dane ujmowane są w postaci załącznika do ustawy budżetowej. Dane te określają:
1) środki na realizację PO, w tym m.in. środki z budżetu środków europejskich, z budżetu państwa, z budżetu jed‑
nostek samorządu terytorialnego,
2) planowane w roku budżetowym i kolejnych dwóch latach dochody budżetu środków europejskich z tytułu wpływu
środków z budżetu UE,
3) planowane w roku budżetowym i kolejnych dwóch latach wydatki na realizację PO,
4) plan wydatków budżetu środków europejskich i budżetu państwa w roku budżetowym na finansowanie PO
w szczegółowości klasyfikacji budżetowej: część, dział, rozdział.
Minister Finansów
Plan dochodów i wydatków
w ramach wszystkich PO
Minister Rozwoju Regionalnego
Plan dochodów i wydatków
w ramach danego PO
IZ PO
IZ PO
Plan dochodów i wydatków w ramach POIiŚ
Instytucja Zarządzająca POIiŚ
Plan dochodów i wydatków w ramach
priorytetów POIiŚ
Instytucja Pośrednicząca
Plan dochodów i wydatków w
ramach projektów (beneficjent)
priorytetu i/lub działania POIiŚ
(IP2)
Beneficjent
(państwowa jednostka budżetowa w ramach
innej części budżetowej niż IP/IP2)
Instytucja Wdrażająca
Harmonogramy projektów
Beneficjent
Rys. 1. Schemat przepływu informacji w zakresie przygotowania planu dochodów i wydatków budżetu państwa w ramach P
OIiŚ
Rozdział 4 Prognozowanie płatności w POIiŚ
Zagadnieniem powiązanym z planowaniem dochodów i wydatków jest planowanie wystąpień do KE o refunda‑
cję poniesionych wydatków. Zgodnie z art. 76 ust. 3 rozporządzenia nr 1083/2006, nie później niż do dnia 30 kwiet‑
nia każdego roku państwa członkowskie przesyłają do KE tymczasową prognozę dotyczącą ich prawdopodobnych
wniosków o płatność na bieżący oraz kolejny rok budżetowy.
Wobec powyższego w terminie najpóźniej do 31 marca danego roku IZ przesyła do IC prognozy wydatków, jakie
wykazane zostaną w danym roku oraz roku następnym w poświadczeniach przedkładanych do IC.
IZ sporządza takie prognozy w oparciu o dane dostarczane przez IP zgodnie ze wzorem formularza stanowią‑
cym Załącznik nr 1 pn. „Wzór formularza Prognoz Płatności”. Otrzymane od IZ prognozy płatności IC po przelicze‑
niu ich na EUR przekazuje do KE.
Szczegółowy opis do formularza zawierającego prognozy płatności, jak również terminy jego sporządzania i aktu‑
alizacji stanowi Załącznik Nr 1a pn. „Instrukcja wypełniania formularza Prognoz Płatności”.
2 Zalecenia – 5
19
Rozdział 5 Przekazywanie środków finansowych w ramach POIiŚ
Nowy system przepływów finansowych, dla projektów innych niż projekty PT, wprowadza instytucję Płatnika, któ‑
rego rolę pełni Bank Gospodarstwa Krajowego. Instytucja Płatnika nie jest instytucją systemu zarządzania i kon‑
troli POIiŚ, dokonuje jedynie wypłaty:
a) dofinansowania w części odpowiadającej wkładowi UE na rzecz beneficjentów, lub na rzecz wykonawców w pro‑
jektach realizowanych przez państwowe jednostki budżetowe – w formie płatności, oraz
b) dofinansowania w części odpowiadającej wkładowi krajowemu, jeżeli właściwy dysponent zawarł z BGK umowę,
o której mowa w art. 192 ust. 3 ufp – w formie dotacji celowej.
W związku z powyższym mogą występować sytuacje, w których beneficjent otrzymywać będzie dofinansowanie
w dwóch formach: płatności i dotacji celowej.
W przypadku projektów PT środki przekazywane są w formie dotacji celowej (beneficjenci nie posiadający statusu pań‑
stwowej jednostki budżetowej) lub wykorzystywane w ramach planu finansowego państwowej jednostki budżetowej.
Przepisy ufp przewidują różne reżimy rozliczania otrzymanych środków, w zależności od formy ich przekazania,
co ma znaczenie zwłaszcza w kontekście wypłaty dofinansowania w formie zaliczki. Z uwagi na fakt, że współfinan‑
sowanie krajowe w formie dotacji celowej może być przekazywane w formie zaliczki, podlega ono rygorom rozlicze‑
nia określonym w art. 168 ufp. Powyższemu rygorowi nie podlega część dofinansowania odpowiadająca wkładowi
UE przekazywana w formie płatności.
Wypłaty na rzecz beneficjentów są dokonywane zgodnie z warunkami określonymi w umowie o dofinansowa‑
nie w formie:
a) zaliczki – na podstawie umowy o dofinansowanie i/lub wniosków o płatności zaliczkowe;
b) płatności pośredniej i końcowej – na podstawie zatwierdzonych wniosków o płatności pośrednie i płatność końcową.
5.1 Zlecenie płatności
Podstawą dokonania na rzecz beneficjenta wypłaty dofinansowania w części odpowiadającej wkładowi UE w formie
płatności, w projektach innych niż PT, jest zlecenie płatności wystawione przez instytucję zawierającą z beneficjentem
umowę o dofinansowanie i złożone do BGK.
Dofinansowanie ze środków budżetu państwa w części odpowiadającej wkładowi krajowemu, tzw. współfinansowanie
krajowe (środki które nie wchodzą do budżetu środków europejskich) będzie przekazywane beneficjentowi w formie dotacji
celowej przez właściwego dysponenta części budżetowej bezpośrednio albo za pośrednictwem BGK (zgodnie z art. 192 ust. 3
i 4 ufp, dysponent ma możliwość przekazania zadania w postaci wypłacania środków współfinansowania krajowego BGK).
W przypadku zawarcia umowy, o której mowa powyżej, instytucja zawierająca z beneficjentem umowę o dofinansowanie
występuje do BGK z dwoma zleceniami płatności (połączonymi w jeden formularz w systemie informatycznym):
– pierwszym dotyczącym dofinansowania w części UE;
– drugim dotyczącym dofinansowania w części współfinansowania krajowego.
Sposób wystawiania zleceń płatności w przypadku projektów realizowanych przez państwowe jednostki budże‑
towe opisany jest w podrozdziale 5.3.
W przypadku projektów PT zlecenie płatności nie występuje.
5.2 Ogólny schemat przepływów finansowych
Ogólny schemat przepływów finansowych wygląda następująco:
1. Beneficjent składa wniosek o płatność.
2. W wyniku jego weryfikacji instytucja weryfikująca wniosek o płatność zatwierdza do wypłaty określoną kwotę
dofinansowania.
3. Instytucja weryfikująca wniosek o płatność2 wystawia zlecenie płatności3, które stanowi podstawę dokonania
wypłaty beneficjentowi dofinansowania w części UE oraz, w przypadku zawarcia umowy, o której mowa w art. 192
2 3 Lub IP w Priorytecie XI.
Zlecenie płatności może również dotyczyć zaliczki na rzecz beneficjenta wypłacanej na podstawie umowy o dofinansowanie.
20
2 Zalecenia – 6
ust. 3 ufp, w części odnoszącej się do współfinansowania krajowego i przedstawia je BGK. Zleceniu płatności
towarzyszyć musi pisemna zgoda dysponenta części budżetowej na dokonanie płatności (wypłat) w ramach czę‑
ści, w której zostały zaplanowane środki na projekt. Wspomniana zgoda dysponenta może przyjąć charakter
upoważnienia (zgoda blokowa) do dokonywania płatności (do określonego limitu w ramach kwot wynikających
z ustawy budżetowej), stąd nie ma konieczności każdorazowego jej uzyskiwania.
4. Zlecenie płatności w zakresie budżetu środków europejskich w części odpowiadającej wkładowi UE oraz w zakre‑
sie budżetu państwa w części odpowiadającej wkładowi krajowemu (wypłaty dotacji celowej), przekazywane jest
do BGK, który po uprzednim otrzymaniu środków zgodnie z zapotrzebowaniem przesłanym do Ministra Finan‑
sów (środki europejskie) oraz właściwego dysponenta (współfinansowanie krajowe z budżetu państwa), doko‑
nuje wypłaty środków na wskazany w zleceniu rachunek beneficjenta.
5. W przypadku niezawarcia umowy, o której mowa w art. 192 ust. 3 ufp, instytucja weryfikująca wniosek o płat‑
ność2 wypłaca beneficjentowi współfinansowanie krajowe ze środków zgromadzonych na rachunku własnym.
Wzór zlecenia płatności został określony w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2009 r. w spra‑
wie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informa‑
cji dotyczących tych płatności (wydanym na podstawie art. 188 ust. 6 ufp).
Minister
Finansów
Środki budżetu
europejskiego.
Na podstawie
zapotrzebowania
z BGK
Współfinansowanie
krajowe (budżet
państwa) na podstawie
zapotrzebowania BGK
IP
Właściwy dysponent
części budżetowej
BGK
Zgoda/
upoważnienie
Zlecenie
płatności
Wypłata dla beneficjenta
w ramach budżetu
środków europejskich
i współfinansowania
krajowego (pkt 3)
IPII
Instytucja podpisująca
umowę o dofinansowanie
z beneficjentem
Wniosek o płatność/
wypłata współfinansowania
krajowego (pkt 5)
beneficjent
FV/zapłata
Wykonawca
Rys. 2. Ogólny schemat przepływów finansowych
5.3 Schemat przepływów finansowych dla beneficjentów będących państwowymi
jednostkami budżetowymi
W przypadku beneficjentów będących państwowymi jednostkami budżetowymi w projektach innych niż PT, z uwagi
na konieczność terminowego regulowania zobowiązań beneficjenta wobec wykonawców, przyjęto inny schemat
przepływu środków, zapewniający szybsze przekazywanie środków z BGK bezpośrednio do wykonawców4.
4 lub podmiotu upoważnionego do ponoszenia wydatków zgodnie z art. 188 ust. 5 ufp, przy czym zasady przepływu środków w takim przy‑
padku reguluje umowa współpracy pomiędzy beneficjentem a podmiotem upoważnionym do ponoszenia wydatków.
2 Zalecenia – 7
21
Ogólny schemat przepływów finansowych w przypadku, gdy beneficjentem jest państwowa jednostka budże‑
towa, wygląda następująco:
1. Beneficjent będący państwową jednostką budżetową (pjb) otrzymuje od wykonawcy fakturę za wykonaną usługę/
dostarczony towar.
2. Beneficjent (pjb) – upoważniony przez instytucję zawierającą z nim umowę o dofinansowanie – przesyła drogą
elektroniczną zlecenie płatności do BGK opiewające na kwotę wynikającą z faktury w podziale na wkład UE i współ‑
finansowanie krajowe (jeśli dysponent zawarł umowę z BGK na obsługę wypłat współfinansowania krajowego
przez BGK, o której mowa w art. 192 ust. 3 ufp), do określonego limitu wynikającego z ustawy budżetowej.
3. BGK po otrzymaniu zlecenia płatności postępuje wg dwóch schematów:
–Finansowanie w części odpowiadającej wkładowi UE – w określonym dniu występuje do Ministra Finansów
z zapotrzebowaniem na środki odpowiadające wkładowi UE (wielkość zapotrzebowania wynika ze zleceń płat‑
ności zgromadzonych w danym okresie);
–Finansowanie w części odpowiadającej wkładowi krajowemu – w określonym dniu występuje do właściwego
dla danej pjb dysponenta części budżetowej z zapotrzebowaniem na środki odpowiadające współfinansowa‑
niu krajowemu (wielkość zapotrzebowania wynika ze zleceń płatności zgromadzonych w danym okresie).
4. Minister Finansów oraz właściwy dysponent części budżetowej na podstawie zapotrzebowania BGK przekazują
do jego dyspozycji (przelewają na właściwe rachunki):
a) na rachunek Ministra Finansów w BGK – środki odpowiadające wkładowi UE;
b)rachunek właściwego dysponenta części budżetowej w BGK – środki odpowiadające części współfinansowa‑
nia krajowego.
5. W tym samym dniu BGK dokonuje dwóch przelewów (część wkładu UE, część współfinansowania krajowego)
na rzecz wykonawcy, który wystawił fakturę beneficjentowi.
6. W przypadku nie zawarcia umowy, o której mowa w art. 192 ust. 3 ufp, beneficjent wypłaca wykonawcy współ‑
finansowanie krajowe ze środków zgromadzonych na rachunku własnym.
Minister
Finansów
¥URGkiEXGĝHtu
europejskiego.
Na podstawie
zapotrzebowania
z BGK
Wspóïğnansowanie
krajowe (budĝet
SDñstwa) na podstawie
zapotrzebowania BGK
WïDĂciwy dysponent czÚĂci
budĝetowej
IP2
Instytucja podpisujÈca
umowÚ o doğQDQVRZanie
z beneğcjentem
BGK
Zlecenie
SïDWQRĂci
Wypïata za FV w
ramach budĝetu
ĂURGNöw europejskich
LZVSöïğQansowania
krajowego (pkt 3)
Upowaĝnienie do
wystawiania
zleceñzgodnie z
rozporzÈdzeniem
dot. pïaWQRĂFL
Beneğcjent pjb
FV/wySïDWa
ZVSöïğQansowania
krajowego (pkt 6)
Wykonawca
Rys. 3. Schemat przepływów finansowych w przypadku beneficjenta będącego państwową jednostką budżetową
22
2 Zalecenia – 8
5.4 Wypłata wynagrodzeń, płatności gotówkowe, płatności walutowe
W przypadku projektów innych niż PT realizowanych przez beneficjenta będącego państwową jednostką budże‑
tową, w ramach których występuje wypłata wynagrodzeń (wraz pochodnymi), płatności gotówkowe (np. pobra‑
nie z kasy zaliczki na delegację) lub wypłaty w walutach, BGK może przekazać środki z rachunku Ministra Finansów
(rachunek budżetu środków europejskich) na rachunek pomocniczy właściwego dysponenta, który będzie mógł regu‑
lować powyższe zobowiązania z tego rachunku.
5.5 Przepływy finansowe w przypadku projektów pomocy technicznej
Przepis art. 117 ust. 1 ufp wyłącza z budżetu środków europejskich środki przeznaczone na realizację projek‑
tów PT. Środki, zarówno w części odpowiadającej wkładowi UE, jak i w części odpowiadającej wkładowi krajowemu
w ramach projektów PT, pozostawiono w budżecie państwa.
W sytuacji, gdy beneficjentem jest państwowa jednostka budżetowa, finansuje ona wydatki w ramach projektu
ze środków wynikających z jej planu finansowego, zaplanowanych w części budżetowej właściwego dysponenta.
W sytuacji, gdy beneficjentem jest inny niż państwowa jednostka budżetowa podmiot, finansuje on wydatki
w ramach projektów PT w części odpowiadającej wkładowi UE i krajowemu ze środków przekazanych w formie dota‑
cji celowej otrzymywanej od właściwego dysponenta – instytucji nadrzędnej w systemie wdrażania, z którą zawarł
umowę o dofinansowanie.
5.6 Struktura rachunków
IP2 nie będące państwowymi jednostkami budżetowymi w przypadku, gdy IP nie zawarła umowy, o której mowa
w art. 192 ust. 3 ufp na obsługę rachunku na wypłaty w ramach współfinansowanie krajowego w BGK, gromadzą
środki na realizację projektów w części odpowiadającej wkładowi krajowemu na wyodrębnionych rachunkach/sub‑
kontach otworzonych wyłącznie do obsługi poszczególnych działań (również jeśli IP2 odpowiada za więcej niż jeden
priorytet/działanie). Operacje księgowane na danym rachunku powinny umożliwić ich identyfikację w stosunku do
poszczególnych projektów.
IP oraz IP2 będąca państwową jednostką budżetową, w przypadku gdy nie została zawarta umowa, o której mowa
w art. 192 ust. 3 ufp, na obsługę rachunku na wypłaty w ramach współfinansowanie krajowego w BGK, gromadzi
środki przeznaczone na realizację poszczególnych priorytetów/działań POIiŚ w części odpowiadającej wkładowi kra‑
jowemu oraz środki na realizację projektów PT, na rachunku wydatków bieżących.
Porozumienia międzyinstytucjonalne zawierają postanowienia umożliwiające IZ polecenie wstrzymania, do czasu
wyjaśnienia, operacji bankowych związanych z obsługą POIiŚ w sytuacji, gdy system realizacji POIiŚ nie gwarantuje
należytego bezpieczeństwa przekazywanych środków.
Każdy beneficjent nie będący państwową jednostką budżetową (również beneficjent PT) zobowiązany jest do
wskazania w umowie o dofinansowanie informacji o rachunku bankowym, który służył będzie do przekazywania
beneficjentowi dofinansowania, przy czym może być to dotychczasowy rachunek beneficjenta i/lub specjalnie otwo‑
rzony w tym celu rachunek (w zależności od zapisów umowy). W sytuacji, gdy umowa o dofinansowanie przewiduje
przekazanie dofinansowania w formie zaliczki, beneficjent zobowiązany jest do wskazania w umowie o dofinanso‑
wanie informacji o wyodrębnionym rachunku bankowym (lub o dwóch rachunkach na obsługę środków przekaza‑
nych w formie zaliczki na dofinansowanie w części odpowiadającej wkładowi krajowemu i wkładowi UE), który służył
będzie wyłącznie do obsługi otrzymywanych transz zaliczki. Rachunek ten powinien być oprocentowany, a odsetki
narosłe od środków przekazanych beneficjentowi w formie zaliczki będą pomniejszały kwoty kolejnych wypłat dofi‑
nansowania przekazywanych danemu beneficjentowi lub podlegały zwrotowi, zgodnie z zapisami podrozdziału 5.7.5
Operacje księgowane na ww. rachunkach powinny umożliwić ich identyfikację w stosunku do danego projektu.
Beneficjent będący państwową jednostką budżetową zobowiązany jest do otworzenia pomocniczego rachunku
bankowego do obsługi środków przekazywanych z BGK w stosunku do operacji opisanych w podrozdziale 5.4.
5 Chyba, że na podstawie odrębnych przepisów wspomniane odsetki stanowią dochód beneficjenta.
2 Zalecenia – 9
23
5.7 Odsetki
Odsetki mogą powstać w następujących przypadkach:
1. Odsetki narosłe od przekazanych środków:
–odsetki narosłe od środków przekazanych poszczególnym IP2 w formie dotacji celowej (zaliczki) w przypadku,
gdy IP nie zawarła z BGK umowy, o której mowa w art. 192 ust. 3 ufp na obsługę rachunku na wypłaty w ramach
współfinansowania krajowego w BGK – jeśli utrzymywane są na wyodrębnionych, oprocentowanych rachun‑
kach bankowych, podlegają zwrotowi w terminach i na rachunek bankowy wskazany przez dysponenta środ‑
ków lub pomniejszają kolejną transzę przekazywanej dotacji celowej
–odsetki narosłe od środków przekazanych beneficjentowi w formie dotacji celowej w części odpowiadającej
wkładowi krajowemu, odsetki od środków przekazanych beneficjentowi w formie płatności w części odpo‑
wiadającej wkładowi UE, odsetki od środków w formie dotacji celowej na realizację projektów PT (w każdym
przypadku chodzi o odsetki narosłe od kwot zaliczki). Odsetki te pomniejszają kwotę kolejnych wypłat na rzecz
beneficjenta lub podlegają zwrotowi zgodnie z zasadami określonymi w umowie o dofinansowanie6.
2. Odsetki karne i umowne:
–odsetki naliczone za okres, o którym mowa w art. 207 ust. 1 ufp (dalej zwane odsetkami umownymi). Odsetki
te nie pomniejszają kwoty wydatków kwalifikowalnych wykazywanych w poświadczeniu sporządzanym przez
instytucję weryfikującą wniosek beneficjenta o płatność;
–odsetki naliczone za okres po upływie terminu do zwrotu, o którym mowa w art. 207 ust. 1 ufp (dalej zwane
odsetkami karnymi). Odsetki te pomniejszają kwoty wydatków kwalifikowalnych wykazywanych w poświad‑
czeniu sporządzanym przez instytucję weryfikującą wniosek beneficjenta o płatność.
Każda z instytucji prowadzi rejestr kwot podlegających procedurze odzyskiwania oraz kwot wycofanych, jak rów‑
nież rejestr odsetek od tych kwot w podziale na „odsetki karne” oraz „odsetki umowne”, również w systemie KSI
(SIMIK 07‑ 13).
3. Odsetki od udzielonego beneficjentowi dofinansowania w formie zaliczki, które nie zostało rozliczone w terminie
przewidzianym w umowie o dofinansowanie (art. 189 ust. 3 ufp). Odsetki te pomniejszają kwotę kolejnych wypłat
na rzecz beneficjenta lub podlegają zwrotowi zgodnie z zasadami określonymi w umowie o dofinansowanie.
Rozdział 6 Wnioskowanie o płatność do KE w ramach POIiŚ
Beneficjent realizujący projekt, w tym RPD PT (za wyjątkiem IZ, która występuje z odpowiednim wnioskiem o płat‑
ność w ramach swoich struktur), występuje do odpowiedniej instytucji w systemie z wnioskiem beneficjenta o płatność,
zgodnie z warunkami określonymi w umowie o dofinansowanie projektu, Wytycznymi Ministra Rozwoju Regional‑
nego w zakresie sprawozdawczości w ramach POIiŚ oraz Zaleceniami w zakresie wzoru wniosku beneficjenta o płat‑
ność w ramach POIiŚ.
Wszystkie dokumenty składane przez IP2, IP oraz IZ, zarówno wnioski o płatność, jak i poświadczenia są rejestro‑
wane również w KSI (SIMIK 2007‑ 2013).
Należy podkreślić, iż certyfikowane mogą zostać wydatki spełniające m.in. warunki wymienione w art. 78 rozpo‑
rządzenia nr 1083/2006, a w szczególności w przypadku występowania w projekcie pomocy publicznej certyfiko‑
wane mogą zostać tylko wydatki oraz zaliczki, które zostały zrefundowane/wypłacone beneficjentowi. W przypadku
zatem certyfikowania wydatków/zaliczek dotyczących projektów objętych pomocą publiczną, wypłata dofinansowa‑
nia powinna nastąpić nie później niż do dnia podpisania poświadczenia przez osobę upoważnioną ze strony instytucji
składającej poświadczenie. Powyższe pozwoli na spełnienie warunku, o którym mowa na stronie 2 poświadczenia.
Na każdym poziomie weryfikacji ww. dokumentów, instytucja dokonująca weryfikacji i poświadczenia pomniejsza
wnioskowaną kwotę na zasadach i w wysokościach, o których mowa w podrozdziale 5.7, w rozdziale 7 niniejszych
Zaleceń… oraz w Zaleceniach w zakresie sposobu korygowania wydatków nieprawidłowo poniesionych w ramach
POIiŚ. Pomniejszenie dokonywane jest jednokrotnie.
Poniższy rysunek ilustruje schemat przepływu dokumentów stanowiących podstawę wnioskowania o płatności
w ramach POIiŚ. Szczegółowe informacje odnośnie każdego z poziomów określają podrozdziały.
6 Chyba, że na podstawie odrębnych przepisów wspomniane odsetki stanowią dochód beneficjenta.
24
2 Zalecenia – 10
Komisja Europejska
PoĂwiadczenie i deklaracja wydatków
oraz wniosek o pïatnoĂÊ okresoZÈ
Instytucja CertyğkujÈFD
PoĂwiadczenie i deklaracja wydatków oraz
wniosek o pïatnoĂÊ okresoZÈna poziomie
POIi¥ z uwzglÚdnieniem wydatków
poniesionych w ramach
Rocznego Planu Dziaïañ PT
Instytucja ZarzÈdzajÈFD
PoĂwiadczenie i deklaracja wydatków
oraz wniosek o pïatnoĂÊ od IP do IC
na poziomie priorytetu
wniosek o pïatnoĂÊ od IP do IZ na
poziomie priorytetu z uwzglÚdnieniem
wydatków poniesionych w ramach
Rocznego Planu DziaïañPT przez IP2
oraz PKP PLK S.A. i GDDKiA.
Wniosek o pïatnoĂÊ beneğcjenta
wydatki poniesione przez IP w ramach
Rocznego Planu DziaïañPT
Instytucja PoĂredniczÈFD
wniosek o pïatnoĂÊ na poziomie dziaïania.
Wniosek o pïatnoĂÊ beneğcjenta
(IP2 oraz PKP PLK S.A. i GDDKiA)
– wydatki poniesione w ramach
Rocznego Planu Dziaïañ PT
Instytucja WdraĝajÈFD
Wniosek beneğcjenta o pïatnoĂÊ
Beneğcjent
Rys. 4. Schemat przepływu Poświadczeń i deklaracji wydatków oraz wniosków o płatności w ramach P
OIiŚ
6.1 Wnioskowanie o płatność przez IP2
IP2 sporządza i przekazuje do IP następujące dokumenty:
– Poświadczenie i deklarację wydatków oraz wniosek o płatność od IP2 do IP wraz z załącznikami, z wyszczegól‑
nieniem poszczególnych działań (wzór w załączniku nr 2 i 7 do Zaleceń..., a w zakresie kwot odzyskanych i wyco‑
fanych zgodnie z pismem IZ znak: DWI ‑ II-82116-(2)-13-DB/11 z dnia 11 lipca 2011) – na podstawie prawidłowo
sporządzonych i zatwierdzonych wniosków o płatność beneficjentów zagregowanych przez IP2. Dokument ten
jest przekazywany do IP w okresach i terminie przez nią ustalonym;
– w przypadku, gdy w danym okresie IP2 nie poświadczyła wydatków, przekazuje do IP w powyższym terminie
oświadczenie, którego wzór stanowi załącznik nr 5 do Zaleceń…. Wniosek o płatność, składany w ramach następ‑
nego poświadczenia od IP2 do IP powinien obejmować cały okres od następnego dnia po dacie końcowej poprzed‑
niego poświadczenia od IP2 do IP;
– wniosek beneficjenta o płatność w zakresie realizacji RPD PT.
Na tym poziomie poświadczenie od IP2 do IP nie obejmuje wydatków poniesionych przez IP2 w ramach PT.
2 Zalecenia – 11
25
6.2 Wnioskowanie o płatność przez IP
Po otrzymaniu wskazanych w pkt. 6.1 dokumentów, IP dokonuje ich weryfikacji, a następnie agreguje je w formie
poświadczenia od IP do IZ/ IC, z wyszczególnieniem poszczególnych priorytetów (wzór dokumentu przedkładanego
przez IP do IZ określa załącznik nr 3 i 7 do Zaleceń... Wzór dokumentu przedkładanego przez IP w ramach wyszcze‑
gólnionych priorytetów bezpośrednio do IC określiła i przekazała IC). IZ otrzymuje do wiadomości kopie poświad‑
czeń przesyłanych bezpośrednio od IP do IC.
IP sporządza i przekazuje do IZ:
– Poświadczenie i deklarację wydatków oraz wniosek o płatność od IP do IZ wraz z załącznikami (wzór w załączniku
nr 3 i 7 do Zaleceń..., a w zakresie kwot odzyskanych i wycofanych zgodnie z pismem IZ znak: DWI ‑ II-82116-(2)‑13-DB/11 z dnia 11 lipca 2011), w odniesieniu do priorytetów, za które jest odpowiedzialna oraz w odniesieniu
do projektów PT (począwszy od RPD na rok 2010) realizowanych przez jednostki podległe – na podstawie zagre‑
gowanych informacji z zatwierdzonego poświadczenia od IP2, ale odnoszącego się do poszczególnych działań i na
podstawie wniosków o płatność w ramach Rocznego Planu Działań PT jednostek podległych (w tym GDDKiA i PKP
PLK S.A.). Dokument ten jest przekazywany do IZ w terminie 18 dni kalendarzowych (data wpływu dokumentu
do IZ) od dnia określonego jako data kończąca okres, za jaki zostało złożone poświadczenie od IP2 do IP lub od
dnia zakończenia kwartału kalendarzowego, jeśli IP wyznaczyła inny okres składania poświadczenia przez IP2.
W przypadku, gdy IP przesyła poświadczenie bezpośrednio do IC, poświadczenie powinno zawierać wydatki
w odniesieniu do priorytetów, za których realizację odpowiedzialna jest dana IP, natomiast do IZ przesyłane jest
odrębne poświadczenie w odniesieniu do projektów PT (począwszy od RPD na rok 2010) realizowanych przez
jednostki podległe. W takiej sytuacji należy zachować szczególną ostrożność w zakresie prawidłowej numeracji
dokumentu (ciągłość w stosunku do Poświadczeń przekazywanych bezpośrednio do IC) oraz określania okresu,
za jaki jest on składany (oddzielny dla Poświadczeń przekazywanych do IZ i oddzielny dla Poświadczeń przekazy‑
wanych do IC).
Poświadczenie od IP do IZ powinno obejmować co do zasady okres kwartału kalendarzowego. Na wniosek IP lub
na prośbę IZ skierowaną do IP okres ten może zostać skrócony, jeśli częstsze składanie dokumentu w danym sek‑
torze umożliwi realizację zakładanej na dany kwartał/rok prognozy płatności.
W wyjątkowych przypadkach, jeżeli poświadczane wydatki miałyby zagwarantować uzyskanie w danym roku
budżetowym dochodów z budżetu UE, możliwe jest przekazanie poświadczenia od IP do IZ w terminie do 1 paź‑
dziernika, a od IP do IC do 15 października danego roku.
– w przypadku, gdy w danym okresie IP nie poświadczyła wydatków, przekazuje do IZ w powyższym terminie oświad‑
czenie, którego wzór stanowi załącznik nr 5 do Zaleceń… Wniosek o płatność, składany w ramach następnego
poświadczenia od IP do IZ powinien obejmować cały okres, tj. od następnego dnia po dacie końcowej poprzed‑
niego poświadczenia od IP do IZ;
– wniosek beneficjenta o płatność od IP do IZ (określony w załączniku do Zaleceń w zakresie wzoru wniosku
beneficjenta o płatność w ramach POIiŚ), w terminach wynikających z umowy o dofinansowanie w odniesieniu
do wydatków poniesionych przez IP w ramach Rocznego Planu Działań PT.
6.3 Wnioskowanie o płatność przez IZ
Po otrzymaniu dokumentów, o których mowa w podrozdziale 6.2, IZ dokonuje ich weryfikacji oraz na podsta‑
wie zatwierdzonych dokumentów oraz własnego wniosku o płatność w zakresie poniesionych przez siebie wydat‑
ków w ramach Rocznego Planu Działań PT agreguje je w formie Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku
o płatność okresową od IZ do IC oraz przekazuje do IC w terminie określonym w Wytycznych w zakresie warunków
certyfikacji… W POIiŚ dokument ten obejmuje co do zasady okres kwartału kalendarzowego.
6.4 Korekty poświadczeń
Co do zasady w przypadku, gdy instytucja weryfikująca zgłosi uwagi do złożonego poświadczenia, instytucja skła‑
dająca poświadczenie powinna niezwłocznie dokonać jego poprawy (również w systemie KSI SIMIK 07‑ 13) lub udzie‑
lić stosownych wyjaśnień. Po dokonaniu wymaganych poprawek instytucja składająca poświadczenie przedkłada do
instytucji weryfikującej poprawioną wersję poświadczenia (również w systemie KSI SIMIK 07‑ 13).
26
2 Zalecenia – 12
W sytuacji konieczności dokonania poprawek w poświadczeniu, możliwe jest, aby instytucja weryfikująca samo‑
dzielnie dokonała takich poprawek lub uzupełnień bez konieczności wycofywania dokumentu przesłanego poprzez
KSI SIMIK (07‑ 13), o ile poprawki nie mają wpływu na dane zawarte w tym systemie. W zależności od charakteru
tych poprawek/uzupełnień instytucja weryfikująca może zadecydować o dwóch sposobach postępowania:
– dokonuje poprawek/uzupełnień, a o wprowadzonych zmianach informuje instytucję składającą poświadczenie
drogą elektroniczną bądź pisemną;
– przed dokonaniem poprawek/uzupełnień uzyskuje potwierdzenie co do prawidłowości tych poprawek/uzupeł‑
nień, których zamierza dokonać. Potwierdzenie instytucji składającej poświadczenie może zostać dokonane drogą
elektroniczną lub pisemną. Dodatkowo należy zadbać, aby instytucja składająca poświadczenie dokonała analo‑
gicznych poprawek/uzupełnień na egzemplarzu poświadczenia pozostającym w jego siedzibie lub aby instytucja
weryfikująca przekazała jej kopię poświadczenia z naniesionymi przez siebie poprawkami/uzupełnieniami.
W opisanych wyżej sytuacjach poprawka/uzupełnienie dokonywana jest poprzez jednokrotne skreślenie treści
błędnej i zapisanie obok/nad/pod treści właściwej, przystawienie parafy i daty.
Możliwa jest również sytuacja, aby instytucja składająca poświadczenie dokonała poprawek/uzupełnień na for‑
mularzu poświadczenia w siedzibie instytucji weryfikującej. Konieczne jest jednak w takiej sytuacji, aby osoba doko‑
nująca tych poprawek/uzupełnień widniała na karcie wzorów podpisów.
Rozdział 7 Zwrot kwot i rejestr kwot podlegających procedurze
odzyskiwania oraz kwot wycofanych
Zgodnie z art. 98 rozporządzenia nr 1083/2006, państwo członkowskie dokonuje korekt finansowych wymaga‑
nych w związku z pojedynczymi lub systemowymi nieprawidłowościami stwierdzonymi w operacjach dokonywanych
w ramach realizacji PO. Korekty te polegają na anulowaniu części lub całości wkładu publicznego w ramach PO. Uwol‑
nione w ten sposób zasoby funduszy mogą być ponownie wykorzystane na PO, jednakże nie mogą zostać wykorzy‑
stane na operację poddaną wcześniej korekcie, lub gdy korekta dotyczyła nieprawidłowości systemowej, na wszystkie
operacje w ramach całości lub części priorytetu, w obrębie której wystąpiła ta nieprawidłowość.
Szczegółowe zasady dotyczące nakładania korekt finansowych, wydawania decyzji o zwrocie na podstawie art. 207
ufp, egzekwowania i rejestrowania kwot podlegających procedurze odzyskiwania lub wycofanych określa dokument
Zalecenia w zakresie sposobu korygowania wydatków nieprawidłowo poniesionych w ramach POIiŚ. Poniżej podano
jedynie ogólne informacje lub informacje uzupełniające.
Uwaga:
Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicz‑
nych (Dz.U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241) dotacje udzielone przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 27 sierp‑
nia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240) podlegają zwrotowi na podstawie dotychczasowych
przepisów. Oznacza to, że do spraw związanych ze zwrotem środków dotacji, w tym dotacji rozwojowych, udzie‑
lonych do 31.12.2009 r., mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych
(Dz.U. z 2005 r. Nr 249, poz. 2104 ze zm.).
7.1 Ścieżka zwrotów
W przypadku zwrotów dokonywanych na mocy art. 207 ufp oraz zwrotów nierozliczonych zaliczek, o których
mowa w art. 189 ust. 3, środki powinny być zwracane na te rachunki, z których zostały wypłacone (o ile nie nastąpi
pomniejszenie kolejnej wypłaty dofinansowania na rzecz beneficjenta):
– w części odpowiadającej wkładowi UE (płatności) – na rachunek Ministra Finansów w BGK,
– w części odpowiadającej wkładowi krajowemu – na rachunek pomocniczy dysponenta w BGK lub rachunek pod‑
stawowy w zależności od tego, z którego rachunku zostały wypłacone środki.
Beneficjent nie będący państwową jednostką budżetową może otrzymywać środki na realizację projektu w części
odpowiadającej wkładowi krajowemu oraz na realizację projektu PT w ramach dotacji celowej. Zgodnie z art. 126
ufp dotacja stanowi wydatek budżetu państwa podlegający szczególnym zasadom rozliczania. W myśl § 19 ust. 1
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżeto‑
wych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną
2 Zalecenia – 13
27
formę organizacyjno‑prawną (Dz.U. Nr 116, poz. 783 ze zm.) uzyskane przez państwowe jednostki budżetowe
zwroty wydatków dokonanych w tym samym roku budżetowym przyjmowane są na rachunki bieżące wydatków
i zmniejszają wykonanie wydatków w tym roku budżetowym (z zastrzeżeniem ust. 3). Zgodnie natomiast z § 19
ust. 2 ww. rozporządzenia uzyskane zwroty wydatków dokonanych w poprzednich latach budżetowych są przyjmo‑
wane na rachunki bieżące dochodów i podlegają odprowadzeniu na dochody budżetu państwa, w terminach okre‑
ślonych odrębnymi przepisami.
7.2 Rejestr kwot podlegających procedurze odzyskiwania oraz kwot wycofanych
Kwoty wycofane to kwoty, które pomniejszają poświadczenie niezależnie od ich faktycznego odzyskania.
Kwoty podlegające procedurze odzyskiwania to kwoty, które pozostają w poświadczeniu do momentu ich odzy‑
skania. Pomniejszane jest pierwsze poświadczenie po odzyskaniu kwoty, poprzez pomniejszenie o kwotę do odzy‑
skania następnej płatności do beneficjenta lub otrzymanie fizycznego zwrotu środków od beneficjenta.
Zgodnie z zapisami art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 1828/2006, w terminie do 31 marca każdego roku IC prze‑
syła do KE Roczne oświadczenie o wycofanych i odzyskanych kwotach, kwotach poddanych procedurze odzyskiwa‑
nia oraz nieściągalnych należnościach (zał. XI do ww. rozporządzenia). Powyższa deklaracja określa w odniesieniu
do każdego priorytetu:
a) kwoty wycofane z poświadczeń przedłożonych w poprzednim roku po anulowaniu całości lub części wkładu
publicznego dla operacji;
b) kwoty odzyskane, które zostały odliczone od poświadczeń przedłożonych w ciągu poprzedniego roku;
c) kwoty podlegające procedurze odzyskiwania na dzień 31 grudnia poprzedniego roku, ujęte w porządku lat wyda‑
nia zlecenia windykacji;
d) wykaz kwot, co do których wykazano poprzedniego roku, że nie mogą zostać odzyskane lub których nie spo‑
dziewa się odzyskać, ujęte w porządku lat wydania zlecenia windykacji.
Każda z instytucji przekazuje do instytucji wyższego szczebla wraz z poświadczeniem rejestr kwot podlegających
procedurze odzyskiwania oraz kwot wycofanych, jak również informację o wysokości odsetek karnych oraz odse‑
tek umownych.
Rejestr kwot podlegających procedurze odzyskiwania oraz kwot wycofanych aktualizowany jest każdorazowo przez
daną instytucję w oparciu o informacje, o których mowa w Zaleceniach w zakresie sposobu korygowania wydat‑
ków nieprawidłowo poniesionych w ramach POIiŚ. Rejestr kwot podlegających procedurze odzyskiwania oraz kwot
wycofanych prowadzony jest w module Rejestr obciążeń w KSI (SIMIK 07‑ 13) oraz w formacie określonym przez IZ,
stanowiącym część poświadczenia, w formie papierowej i elektronicznej.
W związku art. 20 rozporządzenia nr 1828/2006, IP przekazuje na żądanie IZ informację o kwotach niemożliwych
do odzyskania (opisanych w pkt. d powyżej).
Informacja taka powinna przedstawiać kwoty w walucie EUR (wg kursu EUR z modułu Rejestr obciążeń na pro‑
jekcie w KSI (SIMIK 07‑ 13) w odniesieniu do danej kwoty) oraz obejmować wyłącznie kwoty spełniające następu‑
jące warunki:
1) środki zostały zakwalifikowane jako kwoty podlegające procedurze odzyskiwania,
2) środki zostały wcześniej zadeklarowane do KE w formie wydatków (tylko kwoty, w przypadku których w Rejestrze
obciążeń na projekcie uzupełnione jest pole Kurs Euro),
3) beneficjent jest zobowiązany do zwrotu środków w związku z nieprawidłowością w rozumieniu art. 2 pkt 7
rozporządzenia nr 1083/2006 (zarówno nieprawidłowości podlegające zgłoszeniu do KE, jak i nie podlegające
zgłoszeniu),
4) w toku postępowania windykacyjnego stwierdzono brak możliwości odzyskania środków od beneficjenta.
Rozdział 8 Częściowe zamknięcie POIiŚ
Zgodnie z art. 88 rozporządzenia nr 1083/2006 państwo członkowskie w określonych przez siebie terminach
może dokonać częściowego zamknięcia PO. Zasady dotyczące częściowego zamknięcia PO regulują Wytyczne COCOF
08/0043/02-EN z 18.02.2009 r.
Częściowego zamknięcia PO można dokonać w stosunku do projektów, które zostały zakończone do dnia 31 grud‑
nia poprzedniego roku. Dodatkowo, wydatki poniesione w ramach tych projektów powinny zostać uprzednio ujęte
28
2 Zalecenia – 14
w Poświadczeniu i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od Instytucji Certyfikującej do Komisji
Europejskiej przed złożeniem deklaracji wydatków do celów częściowego zamknięcia.
Wobec powyższego, na podstawie informacji o zrealizowanych projektach i certyfikowanych dla nich wydat‑
kach, IP2, IP lub IZ (we wspólnym porozumieniu) może wszcząć procedurę częściowego zamknięcia PO. W tym celu
począwszy od IP2 sporządzana jest Deklaracja wydatków do celów częściowego zamknięcia programu operacyjnego
oraz Lista projektów objętych częściowym zamknięciem, w formacie określonym w Załączniku 6a i 6b do Zaleceń….
IP2 sporządza ją w podziale na poszczególne działania, a IP w podziale na priorytety. IP powinna przekazać doku‑
ment do IZ w terminie do dnia 15 sierpnia w roku, w którym składana jest ww. Deklaracja.
IZ jest zobowiązana przekazać do IC oraz do IA Deklarację wydatków do celów częściowego zamknięcia programu
operacyjnego od IZ do IC oraz Listę projektów objętych częściowym zamknięciem.
W przypadku wydania przez IA negatywnej oceny zgodności, IZ na podstawie danych uzyskanych od IP prze‑
kazuje do IC oraz do IA odpowiednie wyjaśnienia. IZ może przekazać również odpowiednie zalecenia IA do IP i po
ich wypełnieniu IP ponownie sporządza i przekazuje do IZ Deklarację wydatków do celów częściowego zamknięcia
programu operacyjnego od IP do IZ oraz Listę projektów objętych częściowym zamknięciem, na podstawie których
IZ sporządza analogiczne dokumenty w odniesieniu do wszystkich priorytetów.
IP może zobowiązać IP2 do złożenia dokumentów pomocniczych w celu uzyskania danych koniecznych do złożenia
Deklaracji wydatków do celów częściowego zamknięcia w wymaganym zakresie, w terminie określonym przez IP.
Rozdział 9 Załączniki
1. Wzór formularza Prognoz Płatności;
1a. Instrukcja wypełniania Prognoz Płatności;
2. Wzór Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od IP2 do IP;
3. Wzór Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od IP do IZ;
4. Instrukcja wypełniania załącznika 2, 3 i 7;
4a. Karta wzorów podpisów;
5. Wzór oświadczenia;
6a. Deklaracja wydatków do celów częściowego zamknięcia POIiŚ w podziale na priorytety od IP do IZ;
6b. Deklaracja – tabele.
7. Wzór listy wniosków beneficjentów o płatność (w tym korekt dodatnich wniosków o:
–płatność wpływających na wysokość wydatków podlegających certyfikacji) oraz
–zaliczek wypłaconych beneficjentom pomocy publicznej, które były podstawą sporządzenia deklaracji wydat‑
ków za dany okres.
2 Zalecenia – 15
29
Instytucja IP
Opis działania
5
Prognozy płatności
1
2 Zalecenia – 16
NFOŚiGW
NFOŚiGW
NFOŚiGW
2
w tym:
w tym:
w tym:
3
D 4.4
D 4.3
D 4.2
4
Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami w przedsiębiorstwach
projekty konkursowe
projekty indywidualne
Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT)
projekty konkursowe
Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodno – ściekowej
projekty konkursowe
5
PO IiŚ razem od I do XIII priorytetu – BEZ POMOCY TECHNICZNEJ
MŚ razem
MŚ
FS P I
Gospodarka wodno-ściekowa
w tym:
projekty konkursowe
N / WFOŚiGW
D 1.1 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM
w tym:
projekty konkursowe
FS P II
Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi
MŚ
w tym:
projekty konkursowe
N / WFOŚiGW
D 2.1 Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych
w tym:
projekty konkursowe
N / WFOŚiGW
D 2.2 Przywracanie terenom zdegradowanym wartości przyrodniczych i ochrona brzegów morskich
w tym:
projekty konkursowe
FS P III
Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska
MŚ
w tym:
projekty konkursowe
NFOŚiGW
D 3.1 Retencjonowanie wody i zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego
w tym:
projekty konkursowe
NFOŚiGW
D 3.2 Zapobieganie oraz ograniczanie skutków zagrożeń naturalnych oraz przeciwdziałanie poważnym awariom
w tym:
projekty konkursowe
NFOŚiGW
D 3.3 Monitoring środowiska
w tym:
projekty konkursowe
EFRR P IV
Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska
MŚ
w tym:
projekty konkursowe
NFOŚiGW
D 4.1 Wsparcie systemów zarządzania środowiskowego
w tym:
projekty konkursowe
2
Instytucja IP 2
1
7
6
RAZEM
7
w tym
środki
unijne
Całkowita kwota
alokacji *)
6
36
37
38
39
40
41
42
43
44
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
8
9
9
w tym
środki
unijne
I-IV
Wydatki kwalifikow
RAZEM
I-IV
8
Załącznik nr 1 Wzór formularza prognoz płatności
36
37
38
39
40
41
42
43
44
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
4
3
Priorytet
30
Działanie
PROGNOZY PŁATNOŚCI W RAMACH PO IiŚ w PLN
7
2 Zalecenia – 17
6
RAZEM
w tym
środki
unijne
Całkowita kwota
alokacji *)
6
31
7
36
37
38
39
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
8
12
13
15
16
17
18
19
20
21
Prognozy płatności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
14
22
23
24
25
26
27
9
10
11
w tym
środki
w tym
I kwartał
unijne
śr. UE
I-IV
12
II
kwartał
13
w tym
śr. UE
14
III
kwartał
15
w tym
śr. UE
16
IV
kwartał
17
w tym
śr. UE
18
RAZEM
I-IV
19
20
21
w tym
środki
w tym
I kwartał
unijne
śr. UE
I-IV
22
II
kwartał
23
w tym
śr. UE
24
III
kwartał
25
w tym
śr. UE
26
IV
kwartał
27
w tym
śr. UE
Wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez Beneficjenta we wniosku beneficjenta
o płatność, zatwierdzone przez Instytucję Wdrażającą
– Dane na rok bieżący
11
o płatność do Instytucji Wdrażającej
10
2
9
1
RAZEM
I-IV
8
36
37
38
39
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
29
28
RAZEM
I-IV
29
w tym
środki
unijne
I-IV
Wydatki kwalifik
Pośredniczącej
(lub do Instytucji Cer
28
w tym
26
IV
kwartał
w tym
śr. UE
sku beneficjenta
drażającą
27
32
26
2 Zalecenia – 18
27
36
37
38
39
40
41
42
43
44
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
32
33
35
36
37
38
39
40
41
34
42
43
44
45
46
47
28
RAZEM
I-IV
29
30
31
w tym
środki
w tym
I kwartał
unijne
śr. UE
I-IV
32
II
kwartał
33
w tym
śr. UE
34
III
kwartał
35
w tym
śr. UE
36
IV
kwartał
37
w tym
śr. UE
38
RAZEM
I-IV
39
40
41
w tym
środki
w tym
I kwartał
unijne
śr. UE
I-IV
42
II
kwartał
43
w tym
śr. UE
44
III
kwartał
45
w tym
śr. UE
46
IV
kwartał
47
w tym
śr. UE
o płatność do Instytucji Wdrażającej
– Dane na rok przyszły
31
4
30
3
29
Wydatki kwalifikowalne poświadczone przez Instytucję Wdrażającą do Instytucji
Pośredniczącej oraz przez Instytucję Pośredniczącą do Instytucji Zarządzającej
(lub do Instytucji Certryfikującej jeżeli IP przekazuje poświadczenie bezpośrednio do IC)
28
36
37
38
39
40
41
42
43
44
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
49
Wydatki kwalifikowa
48
48
49
w tym
RAZEM środki
I-IV
unijne
I-IV
47
2 Zalecenia – 19
w tym
46
IV
kwartał
w tym
śr. UE
e wniosku beneficjenta
46
33
47
36
37
38
39
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
52
54
55
56
57
58
59
60
61
62
53
63
64
65
66
67
69
Pozostała
dostępna
kwota
alokacji **)
68
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
w tym
w tym
w tym
w tym
II
w tym
III
w tym
IV
w tym RAZEM środki
I
w tym
II
w tym
III
w tym
IV
w tym
RAZEM środki
I
RAZEM środki
I-IV
unijne kwartał śr. UE kwartał śr. UE kwartał śr. UE kwartał śr. UE
I-IV
unijne
I-IV
I-IV
Wydatki kwalifikowalne poświadczone przez Instytucję Wdrażającą do Instytucji
Pośredniczącej oraz przez Instytucję Pośredniczącą do Instytucji Zarządzającej (lub
do Instytucji Certryfikującej, jeżeli IP przekazuje poświadczenie bezpośrednio do IC)
51
Wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez Beneficjenta we wniosku o płatność, zatwierdzone przez Instytucję Wdrażającą
50
6
49
5
48
70
Uwagi
70
36
37
38
39
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
34
2 Zalecenia – 20
88
89
90
91
92
93
94
95
96
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
72
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
30
31
32
33
34
35
2
w tym:
w tym:
w tym:
w tym:
w tym:
3
CKPŚ
CKPŚ
CKPŚ
CKPŚ
w tym:
w tym:
w tym:
w tym:
EFRR P V
w tym:
NFOŚiGW
NFOŚiGW
NFOŚiGW
NFOŚiGW
NFOŚiGW
5
1
CUPT
CUPT
CUPT
2
w tym:
w tym:
w tym:
3
D 7.4
D 7.3
D 7.2
4
Rozwój transportu morskiego
projekty konkursowe
Transport miejski w obszarach metropolitalnych
projekty konkursowe
Rozwój transportu intermodalnego
projekty konkursowe
5
MI razem
FS P VI
Drogowa i lotnicza sieć TEN-T
MI
w tym:
projekty konkursowe
CUPT
D 6.1 Rozwój sieci drogowej TEN-T
w tym:
projekty konkursowe
CUPT
D 6.2 Zapewnienie sprawnego dostępu drogowego do największych ośrodków miejskich na terenie wschodniej Polski
w tym:
projekty konkursowe
CUPT
D 6.3 Rozwój sieci lotniczej TEN-T
w tym:
projekty konkursowe
FS P VII
Transport przyjazny środowisku
MI
w tym:
projekty konkursowe
CUPT
D 7.1 Rozwój transportu kolejowego
w tym:
projekty konkursowe
Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami w przedsiębiorstwach
projekty konkursowe
D 4.3 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT)
projekty konkursowe
D 4.4 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodno – ściekowej
projekty konkursowe
D 4.5 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza
projekty konkursowe
D 4.6 Wsparcie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów innych niż komunalne
projekty konkursowe
Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
projekty konkursowe
D 5.1 Wspieranie kompleksowych projektów z zakresu ochrony siedlisk przyrodniczych (ekosystemów) na obszarach chronionych oraz zachowanie różnorodności gatunkowej
projekty konkursowe
D 5.2 Zwiększenie drożności korytarzy ekologicznych
projekty konkursowe
D 5.3 Opracowanie planów ochrony
projekty konkursowe
D 5.4 Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska, w tym różnorodności biologicznej
projekty konkursowe
D 5.5 Poprawa stanu śródlądowych dróg wodnych
projekty konkursowe
4
D 4.2
EFRR P IV
Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska
w tym:
projekty konkursowe
NFOŚiGW
D 4.1 Wsparcie systemów zarządzania środowiskowego
w tym:
projekty konkursowe
beneficjent
RZGW w tym:
MŚ
1
MŚ
6
6
7
7
88
89
90
91
92
93
94
95
96
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
72
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
30
31
32
33
34
35
8
8
9
9
i gatunkowej
6
6
2 Zalecenia – 21
7
7
88
89
90
91
92
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
72
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
8
8
9
9
10
10
11
11
12
12
13
13
14
14
15
15
16
16
17
17
18
18
19
19
20
20
21
21
22
22
23
23
24
24
25
25
26
26
27
27
88
89
90
91
92
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
72
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
28
28
35
29
29
27
36
26
26
2 Zalecenia – 22
27
88
89
90
91
92
93
94
95
96
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
72
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
30
31
32
33
34
35
28
28
29
29
30
30
31
31
32
32
33
33
34
34
35
35
36
36
37
37
38
38
39
39
40
40
41
41
42
42
43
43
44
44
45
45
46
46
47
47
88
89
90
91
92
93
94
95
96
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
72
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
30
31
32
33
34
35
48
48
49
49
47
2 Zalecenia – 23
46
46
37
47
88
89
90
91
92
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
72
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
48
48
49
49
50
50
51
51
52
52
53
53
54
54
55
55
56
56
57
57
58
58
59
59
60
60
61
61
62
62
63
63
64
64
65
65
66
66
67
67
68
68
69
69
70
70
88
89
90
91
92
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
72
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
38
2 Zalecenia – 24
137
138
139
140
141
142
143
144
145
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
82
83
84
85
86
87
2
w tym:
w tym:
w tym:
w tym:
3
CUPT
CUPT
CUPT
CUPT
w tym:
w tym:
w tym:
w tym:
EFRR P VIII
w tym:
CUPT
CUPT
CUPT
CUPT
Rozwój transportu morskiego
projekty konkursowe
D 7.3 Transport miejski w obszarach metropolitalnych
projekty konkursowe
D 7.4 Rozwój transportu intermodalnego
projekty konkursowe
D 7.5 Poprawa stanu śródlądowych dróg wodnych
projekty konkursowe
Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe
projekty konkursowe
D 8.1 Bezpieczeństwo ruchu drogowego
projekty konkursowe
D 8.2 Drogi krajowe poza siecią TEN-T
projekty konkursowe
D 8.3 Rozwój Inteligentnych Systemów Transportowych
projekty konkursowe
D 8.4 Bezpieczeństwo i ochrona transportu lotniczego
projekty konkursowe
4
D 7.2
FS P VII
Transport przyjazny środowisku
w tym:
projekty konkursowe
CUPT
D 7.1 Rozwój transportu kolejowego
w tym:
projekty konkursowe
5
5
MG
1
3
4
EFRR P X
Bezpieczeństwo energetyczne w tym dywersyfikacja źródeł energii
w tym:
projekty konkursowe
INiG
D 10.1 Rozwój systemów przesyłowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz budowa i przebudowa magazynów gazu ziemnego
w tym:
projekty konkursowe
INiG
D 10.2 Budowa systemów dystrybucji gazu ziemnego na terenach niezgazyfikowanych i modernizacja istniejących sieci dystrybucji
w tym:
projekty konkursowe
2
MG razem
FS P IX
Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna
MG
w tym:
projekty konkursowe
NFOŚiGW
D 9.1 Wysokosprawne wytwarzanie energii
w tym:
projekty konkursowe
NFOŚiGW
D 9.2 Efektywna dystrybucja energii
w tym:
projekty konkursowe
NFOŚiGW
D 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej
w tym:
projekty konkursowe
IPiEO
D 9.4 Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych
w tym:
projekty konkursowe
IPiEO
D 9.5 Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych
w tym:
projekty konkursowe
IPiEO
D 9.6 Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych
w tym:
projekty konkursowe
MI
1
MI
6
6
7
7
137
138
139
140
141
142
143
144
145
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
82
83
84
85
86
87
8
8
9
9
7
2 Zalecenia – 25
39
7
137
138
139
140
141
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
8
8
9
9
10
10
11
11
12
12
13
13
14
14
15
15
16
16
17
17
18
18
19
19
20
20
21
21
22
22
23
23
24
24
25
25
26
26
27
27
137
138
139
140
141
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
28
28
6
6
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
29
29
27
40
2 Zalecenia – 26
27
137
138
139
140
141
142
143
144
145
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
28
28
29
29
30
30
31
31
32
32
33
33
34
34
35
35
36
36
37
37
38
38
39
39
40
40
41
41
42
42
43
43
44
44
45
45
46
46
47
47
137
138
139
140
141
142
143
144
145
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
82
83
84
85
86
87
48
48
26
26
82
83
84
85
86
87
49
49
47
2 Zalecenia – 27
47
41
46
46
137
138
139
140
141
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
48
48
49
49
50
50
51
51
52
52
53
53
54
54
55
55
56
56
57
57
58
58
59
59
60
60
61
61
62
62
63
63
64
64
65
65
66
66
67
67
68
68
69
69
70
70
137
138
139
140
141
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
42
2
3
w tym:
w tym:
4
D 9.6
D 9.5
Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych
projekty konkursowe
Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych
projekty konkursowe
5
1
2
3
4
6
6
**) Pozostała dostępna kwota alokacji stanowi różnicę pomiędzy Całkowitą kwotą alokacji a kwotą złożonych w latach ubiegłych lub roku bieżącym lub kwotą planowaną do złożenia wniosków o płatność do KE.
*) Całkowita kwota alokacji podawana jest przez IZ, do ewentualnej weryfikacji przez IP.
5
EFRR P X
Bezpieczeństwo energetyczne w tym dywersyfikacja źródeł energii
w tym:
projekty konkursowe
INiG
D 10.1 Rozwój systemów przesyłowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz budowa i przebudowa magazynów gazu ziemnego
w tym:
projekty konkursowe
INiG
D 10.2 Budowa systemów dystrybucji gazu ziemnego na terenach niezgazyfikowanych i modernizacja istniejących sieci dystrybucji
w tym:
projekty konkursowe
IPiEO
D 10.3 Rozwój przemysłu dla OZE
w tym:
projekty konkursowe
MKiDN razem
Kultura i dziedzictwo kulturowe
MKiDN EFRR P XI
w tym:
projekty konkursowe
WWPE
D 11.1 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym
w tym:
projekty konkursowe
WWPE
D 11.2 Rozwój oraz poprawa stanu infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym
w tym:
projekty konkursowe
WWPE
D 11.3 Rozwój infrastruktury szkolnictwa artystycznego
w tym:
projekty konkursowe
MZ razem
EFRR P XII
Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia
MZ
w tym:
projekty konkursowe
CSIOZ
D 12.1 Rozwój systemu ratownictwa medycznego
w tym:
projekty konkursowe
CSIOZ
D 12.2 Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia o znaczeniu ponadregionalnym
w tym:
projekty konkursowe
MNiSW razem
MNiSW EFRR P XIII Infrastruktura szkolnictwa wyższego
w tym:
projekty konkursowe
OPI
D 13.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego
w tym:
projekty konkursowe
1
MG
IPiEO
IPiEO
Zastosowany kurs przeliczeniowy euro/złoty: ………..
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
132
133
134
135
136
7
7
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
132
133
134
135
136
8
8
2 Zalecenia – 28
9
9
7
6
ków o płatność do KE.
7
2 Zalecenia – 29
6
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
128
129
130
131
132
133
134
135
136
8
8
9
9
10
10
11
11
12
12
13
13
14
14
15
15
16
16
17
17
18
18
19
19
20
20
21
21
22
22
23
23
24
24
25
25
26
26
27
27
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
128
129
130
131
132
133
134
135
136
28
28
43
29
29
27
27
26
26
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
132
133
134
135
136
28
28
29
29
30
30
31
31
32
32
33
33
34
34
35
35
36
36
37
37
38
38
39
39
40
40
41
41
42
42
43
43
44
44
45
45
46
46
47
47
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
132
133
134
135
136
48
44
48
2 Zalecenia – 30
49
49
47
47
46
2 Zalecenia – 31
46
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
128
129
130
131
132
133
134
135
136
48
48
49
49
50
50
51
51
52
52
53
53
54
54
55
55
56
56
57
57
58
58
59
59
60
60
61
61
62
62
63
63
64
64
65
65
66
66
67
67
68
68
69
69
70
70
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
128
129
130
131
132
133
134
135
136
45
1
1
Instytucja IP
2
3
4
5
PO IiŚ razem od XIV do XV priorytetu
EFRR P XIV Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
D 14.1 Sprawne zarządzanie programem
D 14.2 Informacja i promocja
D 14.3 Ewaluacja programu
FS P XV Pomoc techniczna – Fundusz Spójności
D 15.1 Sprawne zarządzanie programem
D 15.2 Informacja i promocja
D 15.3 Ewaluacja programu
D 15.4 Wsparcie największych beneficjentów programu
Opis działania
2
Instytucja IP 2
7
6
RAZEM
7
w tym
środki
unijne
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
1
Wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez Beneficjenta we wniosku
beneficjenta o płatność do Instytucji Pośredniczącej
- Dane na rok bieżący
w tym
RAZEM środki
I
w tym
II
w tym
III
w tym
IV
w tym
I-IV
I-IV
Całkowita
kwota
alokacji *)
6
**) Pozostała dostępna kwota alokacji stanowi różnicę pomiędzy Całkowitą kwotą alokacji a kwotą złożonych w latach ubiegłych lub roku bieżącym lub kwotą planowaną do złożenia wniosków o płatność do KE.
*) Całkowita kwota alokacji podawana jest przez IZ, do weryfikacji przez IP.
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
5
4
3
Priorytet
46
Działanie
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
18
RAZEM
I-IV
w tym
środki
unijne
I-IV
Wydatki kwalifiko
18
2 Zalecenia – 32
2 Zalecenia – 33
17
sków o płatność do KE.
16
17
w tym
IV
w tym
. UE kwartał śr. UE
eficjenta we wniosku
średniczącej
Infrastruktura i Środowisko
16
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
10
26
9
10
9
25
8
8
24
7
7
23
6
6
22
5
5
21
4
4
20
3
3
19
2
2
18
1
1
2
3
Wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez Instytucję Pośredniczącą do Instytucji
o płatność, zatwierdzone przez Instytucję Pośredniczącą
Zarządzającej
w tym
w tym
RAZEM środki
I
w tym
II
w tym
III
w tym
IV
w tym RAZEM środki
I
w tym
II
w tym
III
w tym
IV
w tym
I-IV
I-IV
I-IV
I-IV
18
39
38
RAZEM
I-IV
39
w tym
środki
unijne
I-IV
Wydatki kwalifikow
38
47
w tym
. UE
w tym
śr. UE
37
IV
kwartał
36
ośredniczącą do Instytucji
37
48
36
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
10
46
9
10
9
45
8
8
44
7
7
43
6
6
42
5
5
41
4
4
40
3
3
39
2
2
38
1
1
4
5
o płatność do Instytucji Pośredniczącej
o płatność, zatwierdzone przez Instytucję Pośredniczącą
w tym
w tym
RAZEM środki
I
w tym
II
w tym
III
w tym
IV
w tym RAZEM środki
I
w tym
II
w tym
III
w tym
IV
w tym
I-IV
I-IV
I-IV
I-IV
38
58
RAZEM I-IV
58
2 Zalecenia – 34
w tym
. UE
w tym
śr. UE
57
IV
kwartał
56
we wniosku beneficjenta
średniczącą
57
2 Zalecenia – 35
56
61
62
6
63
64
65
66
62
63
64
65
66
67
68
69
70
9
10
10
61
8
9
60
7
8
59
6
w tym
środki unijne
7
RAZEM
5
w tym śr. UE
6
IV kwartał
4
w tym śr. UE
5
III kwartał
3
w tym śr. UE
4
II kwartał
2
w tym śr. UE
Uwagi
70
3
I kwartał
69
Pozostała dostępna kwota
alokacji **)
68
1
w tym
środki unijne
I-IV
67
2
58
60
Wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez Instytucję Pośredniczącą do Instytucji Zarządzającej
59
1
RAZEM I-IV
58
49
Załącznik nr 1a do Zaleceń w zakresie systemu obiegu środków
finansowych w ramach POIiŚ
Instrukcja wypełniania Załącznika Nr 1
W Załączniku Nr 1 w formie tabeli ujmowane są dane w zakresie:
– „Całkowitej kwoty środków publicznych (alokacji)”,
– „Prognoz Płatności” na rok bieżący i rok przyszły,
– „Pozostałej do wykorzystania kwoty alokacji”
w ramach POIiŚ.
Dane te przedstawione są w podziale na poszczególne priorytety i działania, a w odniesieniu do prognoz płatno‑
ści również z wydzieleniem właściwych kwartałów w roku oraz z wyszczególnieniem informacji o kwotach przewi‑
dzianych dla projektów wybieranych w trybie konkursowym oraz projektów indywidualnych.
W wierszach do właściwych priorytetów i działań przypisane są odpowiednie IP i IP2 w systemie wdrażania
POIiŚ.
Należy dokonać analizy i porównania danych zawartych w tabeli prognoz płatności z tabelami finansowymi POIiŚ
tak, aby spełnione mogły być wymogi dotyczące wydatkowania środków z uwzględnieniem ograniczeń wynikają‑
cych ze stosowania zasady n+3/n+2.
Szczegółowa instrukcja wypełniania
Dotyczy zakresu „Priorytety I–XIII”
1. Należy wypełnić tabele w zakresie danej IP w szczegółowości przedstawionej w arkuszu. W poszczególnych
kolumnach ujmowane są wartości danego roku (kwartału), a nie narastająco.
2. Każda IP wypełnia z załączonego pliku „Załącznik Nr 1” dane tylko w zakresie przypisanych priorytetów w zakre‑
sie swojego sektora.
3. Aktualizacje dokumentu należy przekazywać:
–na każdą prośbę zgłoszoną przez IZ, przy czym prośba ta kierowana jest przez IZ przynajmniej raz do roku
(marzec);
–niezwłocznie w sytuacji zmiany przyjętych założeń do sporządzanej prognozy, wpływających na zawarte
w formularzu dane.
Po wypełnieniu danych w Załączniku nr 1 (wraz z zaparafowaniem wersji papierowej) i podpisaniu pisma prze‑
wodniego w tym zakresie, Załącznik Nr 1 należy przesłać również pocztą elektroniczną na adres właściwej
komórki IZ POIiŚ.
4. W kolumnie 2 przy nazwie instytucji podany jest skrót funduszu (FS lub EFRR), z którego finansowane jest dane
zadanie.
5. W kolumnie 6 i 7 przedstawiona jest całkowita kwota alokacji na dane działanie/priorytet, zgodne z tabelami
finansowymi POIiŚ z podaniem kwoty łącznej i wydzieleniem środków UE. W kolumnie 7 podana jest wartość
środków unijnych w alokacji podanej w kolumnie 6.
Uwaga! Wartości w kolumnach 6 i 7 podawane są przez IZ w PLN, po przeliczeniu wielkości dostępnej aloka‑
cji z EUR, na podstawie podanego pod tabelą kursu EBC EUR/PLN, zastosowanego zgodnie z zasadą określoną
przez IK NSRO.
6. W kolumnach od 8 do 17 i od 38 do 47 – „Wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez Beneficjenta we wnio‑
sku beneficjenta o płatność do Instytucji Wdrażającej” (odpowiednio dane na rok bieżący i rok przyszły) należy
podać kwoty odpowiadające spodziewanym wartościom wniosków o płatność, jakie w danym kwartale
zostaną przedłożone do IP2 przez beneficjentów.
50
2 Zalecenia – 36
sku beneficjenta o płatność, zatwierdzone przez Instytucję Wdrażającą” (odpowiednio dane na rok bieżący i rok
przyszły) należy podać kwoty odpowiadające sumie wydatków, które zostaną zatwierdzone przez Insty‑
tucję Wdrażającą na podstawie wartości zadeklarowanych w kolumnach wymienionych w pkt. 6. Wpi‑
sanie kwot w danym kwartale oznacza, iż w tym kwartale IP2 zatwierdzi wnioski beneficjenta o płatność na
wskazaną kwotę (wydatki z zatwierdzonych wniosków zostaną ujęte w przyszłości Poświadczeniu i deklaracji
wydatków oraz wniosku o płatność okresową do IP). Należy uwzględnić odpowiednie przesunięcie czasowe
w stosunku do danych zawartych w kolumnach, o których mowa w pkt. 6, uwzględniając terminy weryfikacji
wniosków beneficjenta o płatność w IP2.
8. W kolumnach od 28 do 37 i od 58 do 67 – „Wydatki kwalifikowalne poświadczone przez Instytucję Wdrażającą
do Instytucji Pośredniczącej oraz przez Instytucję Pośredniczącą do Instytucji Zarządzającej (lub do Instytucji
Certyfikującej jeżeli IP przekazuje poświadczenie i deklarację wydatków oraz wniosek o płatność bezpośrednio
od IC)” (odpowiednio dane na rok bieżący i rok przyszły) należy podać kwoty odpowiadające sumie wydat‑
ków, które zostaną poświadczone przez IP2 i zatwierdzone przez IP na podstawie wartości zadeklarowanych
w kolumnach wymienionych w pkt. 7 i ujęte w Poświadczeniach i deklaracjach wydatków oraz wnioskach
o płatność okresową od IP do IZ lub IC. W tym przypadku co do zasady należy uwzględnić przesunięcie czasowe
w stosunku do danych zawartych w kolumnach, o których mowa w pkt. 7. Wynika to z faktu, iż IP2 ma obo‑
wiązek przekazać Poświadczenie i deklarację wydatków oraz wniosek o płatność okresową za miniony kwartał
do IP, zaś IP przekazują Poświadczenia i deklaracje wydatków oraz wnioski o płatność okresową (sporządzone
na podstawie Poświadczeń i deklaracji wydatków oraz wniosków o płatność okresową otrzymanych od IP2)
w terminie do 18 dnia (przekazanie do IZ – priorytety: I, II, V-X, XII-XIII) lub do 30 dnia (przekazanie do IC –
priorytety III, IV oraz XI) pierwszego miesiąca po zakończeniu danego kwartału. Zgodnie zatem z powyższym
dane na obu poziomach wdrażania powinny być co do zasady takie, same biorąc pod uwagę system poświad‑
czania wydatków. W przypadku, gdy IP uważa, iż dane te będą różnic się na tych poziomach, możliwe
jest dodanie dodatkowej części do tabeli i wskazanie kwot poświadczanych na poszczególnych pozio‑
mach wraz z uzasadnieniem.
9. W kolumnach 68 i 69 prezentuje się „Pozostałą dostępną kwotę alokacji” (w EUR) z podaniem kwoty łącznej
i wydzieleniem środków UE. Pozostała dostępna kwota alokacji stanowi różnicę pomiędzy „Całkowitą kwotą
alokacji” (kolumny 6 i 7) a kwotą złożonych w latach ubiegłych, w roku bieżącym i kwotą planowaną do zło‑
żenia wniosków o płatność do KE. Odpowiednio w kolumnach 66 i 67 prezentowana jest „Pozostała dostępna
kwota alokacji” (po przeliczeniu w PLN).
10. W przypadku braku formuły lub sumowań w tabeli, należy je dopisać zgodnie z zasadami Excella. Należy spraw‑
dzić końcowe sumowania z danymi cząstkowymi (należy podać sumy ogólne dla działań i priorytetów). W sytu‑
acji wystąpienia nietypowych czy niejasnych danych należy umieścić komentarz z wyjaśnieniem i ewentualnym
dodatkowym opisem.
11. Nie należy modyfikować układu kolumn i wierszy w tabeli.
12. Pod tabelą prognoz płatności należy podać imię i nazwisko oraz telefon i e ‑ mail osoby wypełniającej i upo‑
ważnionej do kontaktu.
Dotyczy zakresu pomocy technicznej „Priorytety XIV–XV”
1. Sposób przygotowania i prezentacji danych zgodnie z informacjami podanymi do wypełniania tabeli w zakresie
priorytetów I–XIII.
2. Każda IP wypełnia dane w zakresie pomocy technicznej tylko w zakresie swojego sektora. Oddzielnie prezento‑
wane są również dane IZ w zakresie PT. Kwoty podawane są również w pełnych złotych, z podaniem zastosowa‑
nego kursu przeliczeniowego EUR/PLN.
sku beneficjenta o płatność do Instytucji Pośredniczącej”, należy wskazać sumy wydatków zadeklarowanych przez
Beneficjenta (odpowiednio: GDDKiA, PKP PLK, IP2) we wniosku beneficjenta o płatność, który wpłynie w danym
kwartale do IP.
4. W kolumnach od 18 do 27 i od 48 do 57 – „Wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez Beneficjenta we wniosku
beneficjenta o płatność, zatwierdzone przez Instytucję Pośredniczącą”, należy podać kwoty odpowiadające sumie
wydatków, które zostaną zatwierdzone przez IP na podstawie wartości zadeklarowanych w kolumnach wymienio‑
nych w pkt. 3. Wpisanie kwot w danym kwartale oznacza, iż w tym kwartale IP zatwierdzi wnioski beneficjenta
o płatność na wskazaną kwotę. Należy uwzględnić odpowiednie przesunięcie czasowe w stosunku do danych
zawartych w kolumnach, o których mowa w pkt. 3, uwzględniając terminy weryfikacji wniosków beneficjenta
o płatność w IP.
2 Zalecenia – 37
51
5. W kolumnach od 28 do 37 i od 58 do 67 – „Wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez Instytucję Pośredni‑
czącą do Instytucji Zarządzającej” należy wskazać:
–kwoty zadeklarowane przez IP w sektorowym wniosku o płatność do IZ (dot. RPD 2007‑ 2008 i 2009);
–w Poświadczeniu i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową (RPD 2010 i kolejne) w zakresie
wydatków IP2/GDDKiA/PKP PLK S.A.
–we wniosku o płatność od IP do IZ (RPD 2010 i kolejne) w zakresie wydatków IP.
Wpisanie kwot w danym kwartale oznacza, iż w tym kwartale IZ otrzyma sektorowe wnioski o płatność/wnioski
o płatność/Poświadczenia i deklaracje wydatków oraz wnioski o płatność okresową na wskazaną kwotę. Dodat‑
kowo należy przyjąć odpowiednie przesunięcie czasowe uwzględniające termin na sporządzenie sektorowego
wniosku o płatność/wniosku o płatność/Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową
w zakresie PT przez IP.
Do każdego zestawienia należy dołączyć pisemne uzasadnienie przedstawionej prognozy. Uzasadnienie powinno
być przejrzyste i omawiać wielkości wskazane w tabeli w przypadku każdego działania. Uzasadnienie powinno
zatem zawierać omówienie wg następujących punktów:
Projekty konkursowe w podziale na poszczególne działania:
– kwota przewidziana na realizację projektów konkursowych w każdym działaniu;
– terminy (planowane) ogłoszenia konkursów i rozstrzygnięcia konkursów;
– planowane terminy podpisania umów o dofinansowanie;
– planowana wartość (ogółem i wkład UE) i ilość umów o dofinansowanie;
–ewentualne problemy, zidentyfikować zagrożenia czy zdarzenia mogące mieć wpływ na wielkość prognozy
oraz założenia jakie przyjęto dla okresu weryfikacji wniosku beneficjenta o płatność (uzasadnienie przyjętego
przesunięcia czasowego);
–możliwości zmian/wzrostu wielkości prognozowanych płatności w przypadku spełnienia określonych
przesłanek.
Projekty indywidualne w podziale na poszczególne działania:
– kwota przewidziana na realizację projektów indywidualnych w każdym działaniu;
–terminy złożenia przez beneficjentów wniosków o dofinansowanie dla projektów indywidualnych, planowane
terminy podpisania umów o dofinansowanie;
– planowana wartość (ogółem i wkład UE) i ilość umów o dofinansowanie;
–ewentualne problemy, zidentyfikować zagrożenia czy zdarzenia mogące mieć wpływ na wielkość prognozy
oraz założenia jakie przyjęto dla okresu weryfikacji wniosku o płatność (uzasadnienie przyjętego przesunięcia
czasowego);
–możliwości zmian/wzrostu wielkości prognozowanych płatności w przypadku spełnienia określonych
przesłanek.
52
2 Zalecenia – 38
Załącznik nr 2 do Zaleceń w zakresie systemu obiegu środków
niosek o płatność okresową
Poświadczenie i deklaracja wydatków oraz w
od instytucji p ośredniczącej ii stopnia do instytucji p ośredniczącej
(Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007‑ 2013)
nr........................za okres do.......................... r.
Nazwa Funduszu(y):…………………………………………………………………..
Numer i nazwa priorytetu:……………………………………………………
Numer(y) i nazwa(y) działań:……………………………………………………
Numer i nazwa priorytetu:……………………………………………………
Numer(y) i nazwa(y) działań:……………………………………………………
Decyzja Komisji nr C/2007/6321
z dnia 7 grudnia 2007 r.
Numer referencyjny Komisji (CCI): 2007PL161PO002
Krajowy numer referencyjny (jeżeli istnieje) n/d
Poświadczenie
Ja, niżej podpisany,........................................................................ (imię, nazwisko, funkcja), działający w imie‑
niu Instytucji Pośredniczącej II stopnia ………………… (nazwa Departamentu/ Instytucji) poświadczam, że wszystkie
wydatki, zawarte w załączonej deklaracji spełniają kryteria odnoszące się do kwalifikowalności ustanowione w art. 56
rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 i zostały poniesione przez beneficjentów w procesie realizacji projektów wybra‑
nych w ramach ……………….. (nazwa programu operacyjnego i numery działań) zgodnie z warunkami przyznawa‑
nia wkładu publicznego zawartymi w art. 78 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006
po7:
01
01
20____
i wynoszą8
PLN
Załączona deklaracja wydatków w podziale na działania została sporządzona na podstawie kwot zaksięgowa‑
nych do dnia:
Data:
20____
i stanowi integralną część niniejszego poświadczenia.
7 8 Data odniesienia zgodnie z decyzją Komisji.
Ogólna kwota kwalifikowalnych wydatków poniesionych przez beneficjentów z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
2 Zalecenia – 39
53
Poświadczam również, iż realizacja projektów postępuje zgodnie z celami ustanowionymi w decyzji oraz zgodnie
z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1083/2006, a w szczególności, że:
1) zadeklarowane wydatki są zgodne z mającymi zastosowanie zasadami wspólnotowymi i krajowymi oraz zostały
poniesione w związku z projektami wybranymi do finansowania zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie do
programu operacyjnego i obowiązującymi zasadami wspólnotowymi i krajowymi, w szczególności:
– zasadami odnoszącymi się do pomocy publicznej;
– zasadami odnoszącymi się do zamówień publicznych;
–zasadami odnoszącymi się do innych polityk wspólnotowych (w szczególności dotyczącymi ochrony środowi‑
ska i zachowania równych szans);
–zasadami dotyczącymi uzasadnienia zaliczek, w ramach pomocy publicznej na mocy art. 879 Traktatu, za
pomocą wydatków poniesionych przez beneficjenta w okresie trzech lat;
–zasadą, o której mowa w art. 78 ust. 4 rozporządzenia 1083/2006, odnoszącą się do wydatków dotyczących
dużych projektów, które nie zostały zatwierdzone przez Komisję.
2) deklaracja wydatków jest dokładna, wynika z wiarygodnych systemów księgowych i jest poparta dającymi się
zweryfikować dowodami;
3) transakcje będące podstawą wydatków są zgodne z prawem i przepisami, a procedury były przestrzegane w zado‑
walającym stopniu;
4) deklaracja wydatków i wniosek o płatność uwzględniają, w stosownych przypadkach, wszystkie odzyskane kwoty,
otrzymane odsetki z tytułu zaległych płatności zgodnie z art. 70 ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 1083/2006 i dochody
pochodzące z projektów finansowanych w ramach programu operacyjnego;
5) wydatki w ramach projektów są rejestrowane w KSI (SIMIK 07‑ 13) i informacje w tym zakresie są udostępniane
na żądanie Instytucji Pośredniczącej, Instytucji Zarządzającej, Instytucji Certyfikującej lub właściwych departamen‑
tów Komisji;
6) Instytucja Pośrednicząca II stopnia przekazała do Instytucji Pośredniczącej niezbędne informacje na temat proce‑
dur i weryfikacji prowadzonych w związku z wydatkami zawartymi w deklaracji wydatków;
7) procedury zarządzania i kontroli w stosunku do programu, zostały wdrożone w instytucjach biorących udział
w ich realizacji oraz zatwierdzone w formie instrukcji wykonawczych przez odpowiednie instytucje.
Zgodnie z art. 90 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 dokumenty uzupełniające są i będą dostępne co najmniej
przez okres trzech lat od zamknięcia programu operacyjnego przez Komisję (bez uszczerbku dla specjalnych warun‑
ków ustanowionych w art. 100 ust. 1 tego rozporządzenia).
Data:
20____
Imię i nazwisko drukowanymi literami, stanowisko (lub pieczęć zawierająca ww. dane)
i podpis osoby upoważnionej
9 Obecnie art. 107 Wersji skonsolidowanej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 83 z 30.03.2010).
54
2 Zalecenia – 40
Wniosek o płatność: Płatność okresowa
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko nr CCI: 2007PL161PO002
Numery i nazwy działań
Fundusz(e):
Ja, niżej podpisany ………………………… (imię i nazwisko drukowanymi literami, stanowisko osoby uprawnio‑
nej), działający w imieniu Instytucji Pośredniczącej II stopnia................. (nazwa) niniejszym poświadczam, iż w okresie
……………. (okres, którego dotyczy wniosek) została poświadczona przez Instytucję Pośredniczącą II stopnia kwota
………..……. PLN wypłacona przez beneficjentów i odpowiadająca wkładowi wspólnotowemu, która została odpo‑
wiednio pomniejszona o kwoty odzyskane i wycofane w części odpowiadającej środkom UE. Wnioskuję o wystąpie‑
nie do Komisji Europejskiej o refundację w EUR równowartości wydatkowanej kwoty w PLN:
Tabela nr 310
Cel
Konwergencja
w PLN
EFRR
Fundusz
Spójności
Niniejszy wniosek jest dopuszczalny ponieważ:
Tabela nr 411
Niepotrzebne skreślić
a) w całym okresie dla każdego działania Komisja nie wypła‑
ciła kwoty wyższej niż maksymalna kwota pomocy funduszy,
określona w decyzji Komisji o przyjęciu programu operacyj‑
nego wraz z uwzględnieniem ewentualnych przeniesień alo‑
kacji pomiędzy działaniami
b) instytucja pośrednicząca II stopnia przesłała instytucji
pośredniczącej najbardziej aktualne sprawozdanie roczne
z realizacji zgodnie z Wytycznymi w zakresie sprawozdaw‑
czości POIiŚ
– zostało przesłane przez instytucję pośredniczącą II stopnia
w ustalonym terminie
– jest załączone
– nie jest wymagane
c) nie została wydana uzasadniona opinia Komisji na mocy
art. 2265 Traktatu w sprawie naruszenia odnoszącego się
do jednego lub kilku projektów, dla których zadeklarowano
wydatki we wniosku o płatność
10 11 Tabele 1, 2, 5, 6 i 7 – usunięto ze wzoru.
Obecnie art. 258 Wersji skonsolidowanej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 83 z 30.03.2010).
2 Zalecenia – 41
55
Poświadczenie i deklaracja wydatków oraz wniosek o płatność okresową
od instytucji pośredniczącej do instytucji zarządzającej
(Program Operacyjny Infrastruktura i środowisko 2007‑ 2013)
nr........................za okres do.......................... r.
Nazwa Funduszu(y): …………………………………………………………………..
Numer(y) i nazwa(y) priorytetu(ów): ……………………………………………………
Decyzja Komisji nr C/2007/6321
z dnia 7 grudnia 2007 r.
Numer referencyjny Komisji (CCI): 2007PL161PO002
Krajowy numer referencyjny (jeżeli istnieje) n/d
Poświadczenie
Ja, niżej podpisany, ........................................................................ (imię, nazwisko, funkcja), działający w imie‑
niu Instytucji Pośredniczącej ………………… (nazwa Departamentu/ Instytucji) poświadczam, że wszystkie wydatki,
zawarte w załączonej deklaracji spełniają kryteria odnoszące się do kwalifikowalności ustanowione w art. 56 rozpo‑
rządzenia (WE) nr 1083/2006 i zostały poniesione przez beneficjentów w procesie realizacji projektów wybranych
w ramach ……………….. (nazwa programu operacyjnego i numery priorytetów) zgodnie z warunkami przyznawa‑
nia wkładu publicznego zawartymi w art. 78 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006
po12:
01
01
2007
i wynoszą13
PLN
Załączona deklaracja wydatków w podziale na priorytety została sporządzona na podstawie kwot zaksięgowa‑
nych do dnia:
Data:
20____
i stanowi integralną część niniejszego poświadczenia.
12 13 Data odniesienia zgodnie z decyzją Komisji.
Ogólna kwota kwalifikowalnych wydatków poniesionych przez beneficjentów z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
56
2 Zalecenia – 42
Poświadczam również, iż realizacja projektów postępuje zgodnie z celami ustanowionymi w decyzji oraz zgodnie
z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1083/2006, a w szczególności że:
1) zadeklarowane wydatki są zgodne z mającymi zastosowanie zasadami wspólnotowymi i krajowymi oraz zostały
poniesione w związku z projektami wybranymi do finansowania zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie do
programu operacyjnego i obowiązującymi zasadami wspólnotowymi i krajowymi, w szczególności:
– zasadami odnoszącymi się do pomocy publicznej;
– zasadami odnoszącymi się do zamówień publicznych;
–zasadami odnoszącymi się do innych polityk wspólnotowych (w szczególności dotyczącymi ochrony środowi‑
ska i zachowania równych szans);
–zasadami dotyczącymi uzasadnienia zaliczek, w ramach pomocy publicznej na mocy art. 8714 Traktatu, za
pomocą wydatków poniesionych przez beneficjenta w okresie trzech lat;
–zasadą, o której mowa w art. 78 ust. 4 rozporządzenia 1083/2006, odnoszącą się do wydatków dotyczących
dużych projektów, które nie zostały zatwierdzone przez Komisję;
2) deklaracja wydatków jest dokładna, wynika z wiarygodnych systemów księgowych i jest poparta dającymi się
zweryfikować dowodami;
3) transakcje będące podstawą wydatków są zgodne z prawem i przepisami, a procedury były przestrzegane w zado‑
walającym stopniu;
4) deklaracja wydatków i wniosek o płatność uwzględniają, w stosownych przypadkach, wszystkie odzyskane kwoty,
otrzymane odsetki z tytułu zaległych płatności zgodnie z art. 70 ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 1083/2006 i dochody
pochodzące z projektów finansowanych w ramach programu operacyjnego;
5) wydatki w ramach projektów są rejestrowane w KSI (SIMIK 07‑ 13) i informacje w tym zakresie są udostępniane
na żądanie Instytucji Zarządzającej, Instytucji Certyfikującej lub właściwych departamentów Komisji;
6) Instytucja Pośrednicząca przekazała do Instytucji Zarządzającej niezbędne informacje na temat procedur i wery‑
fikacji prowadzonych w związku z wydatkami zawartymi w deklaracji wydatków;
7) procedury zarządzania i kontroli w stosunku do programu zostały wdrożone w instytucjach biorących udział w ich
realizacji oraz zatwierdzone w formie instrukcji wykonawczych przez odpowiednie instytucje.
Zgodnie z art. 90 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006, dokumenty uzupełniające są i będą dostępne co najmniej
przez okres trzech lat od zamknięcia programu operacyjnego przez Komisję (bez uszczerbku dla specjalnych warun‑
ków ustanowionych w art. 100 ust. 1 tego rozporządzenia).
Data:
20____
14 Obecnie art. 107 Wersji skonsolidowanej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 83 z 30.03.2010).
2 Zalecenia – 43
57
Wniosek o płatność: Płatność okresowa
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko nr CCI: 2007PL161PO002
Numery i nazwy priorytetów
Fundusz(e):
Ja, niżej podpisany …………………… (imię i nazwisko drukowanymi literami, stanowisko osoby uprawnionej),
działający w imieniu Instytucji Pośredniczącej................. (nazwa) niniejszym poświadczam, iż w okresie …………….
(okres, którego dotyczy wniosek) została poświadczona przez Instytucję Pośredniczącą kwota ……..……. PLN wypła‑
cona przez beneficjentów i odpowiadająca wkładowi wspólnotowemu, która została odpowiednio pomniejszona
o kwoty odzyskane i wycofane w części odpowiadającej środkom UE. Wnioskuję o wystąpienie do Komisji Europej‑
skiej o refundację w EUR równowartości wydatkowanej kwoty w PLN:
Tabela nr 315
Cel
Konwergencja
w PLN
EFRR
Fundusz Spójności
Niniejszy wniosek jest dopuszczalny ponieważ:
Tabela nr 416
Niepotrzebne skreślić
a) w całym okresie dla każdego priorytetu Komisja nie wypłaciła kwoty
wyższej niż maksymalna kwota pomocy funduszy, określona w decyzji
Komisji o przyjęciu programu operacyjnego
– zostało przesłane przez instytucję pośredniczącą
b) instytucja pośrednicząca przesłała instytucji zarządzającej najbar‑
w ustalonym terminie
dziej aktualne sprawozdanie roczne z realizacji zgodnie z Wytycznymi
– jest załączone
w zakresie sprawozdawczości POIiŚ
– nie jest wymagane
c) nie została wydana uzasadniona opinia Komisji na mocy art. 2265
Traktatu w sprawie naruszenia odnoszącego się do jednego lub kilku
projektów, dla których zadeklarowano wydatki we wniosku o płatność
15 16 Tabele 1, 2, 5, 6 i 7 – usunięto ze wzoru.
Obecnie art. 258 Wersji skonsolidowanej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 83 z 30.03.2010).
58
2 Zalecenia – 44
Instrukcja wypełniania załącznika nr 2, 3 i 7 do Zaleceń w zakresie systemu
obiegu środków finansowych w ramach POIiŚ
(Poświadczenie i deklaracja wydatków oraz wniosek o płatność okresową od Instytucji Pośredniczącej II do Insty‑
tucji Pośredniczącej oraz od Instytucji Pośredniczącej do Instytucji Zarządzającej 17)
Informacje ogólne:
Poświadczenie i deklaracja wydatków oraz wniosek o płatność okresową od Instytucji Pośredniczącej II do
Instytucji Pośredniczącej oraz od Instytucji Pośredniczącej do Instytucji Zarządzającej składa się z następujących
dokumentów:
– odpowiednio załącznik nr 2 (dla IP2) lub załącznik nr 3 (dla IP) do Zaleceń
– załącznik nr 7 do Zaleceń
– tabela dotycząca kwot odzyskanych i wycofanych zgodnie ze wzorem określonym przez IZ, o którym mowa
w piśmie DWI ‑ II-82116-(2)-13-DB/11 z dnia 11 lipca 2011
Przesłanie Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową polega na jego przesłaniu
w wersji papierowej i elektronicznej (zgodnie z wymogami opisanymi poniżej), a także za pośrednictwem systemu
KSI (SIMIK 07‑ 13).
IP/ IP2 wypełnia załącznik 2/3 i 7 pismem komputerowym zgodnie z niniejszą instrukcją i przekazuje do IP/ IZ. Tabela
dotycząca kwot odzyskanych i wycofanych wypełniana jest zgodnie z oddzielną Instrukcją przekazaną przez IZ (szcze‑
góły w dalszej części dokumentu).
Kwoty wydatków są wykazywane w PLN. Wszystkie kwoty należy podać z dokładnością do dwóch miejsc po
przecinku.
Poświadczenie powinno być składane przez IP/ IP2 do IP/ IZ za okresy kwartalne lub inne określone przez IP dla IP2
w terminie określonym w Zaleceniach… IP/ IP2 przekazuje wypełniony załącznik 2/3 oraz 7 do IP/ IZ w formie papie‑
rowej oraz elektronicznej w formacie Excell (dotyczy załącznika nr 7) lub Word (załącznik nr 2 i 3), lub innym forma‑
cie wskazanym przez IP dla IP2 na adres poczty elektronicznej wskazany przez IP/ IZ.
Każda strona załącznika powinna być parafowana i opieczętowana (pieczęcią imienną wskazującą zajmowane sta‑
nowisko) przez osobę upoważnioną z IP/ IP2 (zgodnie z posiadanym upoważnieniem, której podpis widnieje na kar‑
cie wzorów podpisów będącej w dyspozycji IP/ IZ – sporządzonej wg wzoru zamieszczonego w załączniku nr 4a do
Zaleceń…). Jeśli osoba podpisująca wniosek nie widnieje na karcie wzorów podpisów, w której posiadaniu jest IP/ IZ,
IP/ IP2 powinna do wniosku dołączyć aktualizację karty wzorów podpisów. Karta wzorów podpisów jest przekazy‑
wana do IP/ IZ po raz pierwszy wraz z pierwszym Poświadczeniem i deklaracją wydatków oraz wnioskiem o płat‑
ność okresową.
W Poświadczeniu i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od IC do KE mogą być ujmowane
zaliczki wypłacone beneficjentom pomocy publicznej w rozumieniu art. 87 Traktatu przez podmiot przyznający pomoc,
po spełnieniu jednocześnie wszystkich warunków wymienionych w art. 78 ust. 2 rozporządzenia nr 1083/2006, tj.
„Na zasadzie odstępstwa od ust. 1, w odniesieniu do pomocy publicznej w rozumieniu art. 87 Traktatu, deklaracja
wydatków może obejmować zaliczki wypłacone beneficjentom przez podmiot przyznający pomoc na następujących
warunkach kumulatywnych:
a) zaliczki podlegają gwarancji bankowej lub finansowego instrumentu publicznego o równoważnym skutku,
b) zaliczki pokrywane są przez wydatki opłacone przez beneficjentów podczas realizacji projektu i są uzasadnione
opłaconymi fakturami lub dokumentami księgowymi o równorzędnej wartości dowodowej nie później niż trzy lata
17 Instrukcja została sporządzona na podstawie analogicznej instrukcji przygotowanej przez IC dla IZ.
2 Zalecenia – 45
59
po roku dokonania płatności zaliczki lub w dniu 31 grudnia 2015 r., w zależności od tego, który z tych terminów
jest wcześniejszy; w przeciwnym wypadku następna deklaracja wydatków zostaje odpowiednio skorygowana.
UWAGA: Sporządzając załączniki nr 2, 3 i 7, należy brać pod uwagę, iż na potrzeby płatności okresowych doko‑
nywanych przez KE będzie wykorzystywany precyzyjny udział wkładu UE w ogólnych całkowitych wydatkach kwa‑
lifikowalnych wynikający z tabel finansowych zawartych w POIiŚ, zgodnie z przypisem nr 1 zawartym pod tabelą
umieszczoną w punkcie nr 2 załącznika XVI rozporządzenia nr 1828/2006.
Objaśnienie poszczególnych pól wypełnianych przez IP2 lub IP w załączniku 2 i 3:
POŚWIADCZENIE
1. W polu „nr” należy podać kolejny numer dokumentu nadany przez IP/ IP2. Nadawana numeracja powinna być
zgodna z numeracją z KSI (SIMIK 07‑ 13) i zachowywać ciągłość. Numer powinien być zgodny z formatem okre‑
ślonym w załączniku do instrukcji użytkownika KSI (SIMIK 07‑ 13), tj. KODP.TI.KODINS ‑ D99/RR ‑ NR.
2. W polu „za okres do ...... r.” należy podać w formacie DD/MM/RRRR datę graniczną okresu, w jakim zostało
przez IP/ IP2 dokonane poświadczenie wydatków poniesionych przez beneficjentów i wykazanych w danej
deklaracji.
3. W polu „Nazwa funduszu(y)” należy wpisać nazwę funduszu(y), z którego współfinansowane są działania lub
priorytety, których dotyczy dokument (tj. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i/lub Fundusz Spójności)
4. W polu „Numer(y) i nazwa(y) priorytetu(ów)” należy wpisać numery i pełne nazwy priorytetów, których
dokument dotyczy.
5. (dot. tylko załącznika nr 2a) W polu „Numer(y) i nazwa(y) działań” należy wpisać numery i pełne nazwy dzia‑
łań, których dokument dotyczy.
6. W Poświadczeniu w polu „Ja, niżej podpisany,...” należy podać imię, nazwisko oraz funkcję osoby poświad‑
czającej wniosek o płatność, upoważnionej do podpisania wniosku w imieniu IP/ IP2.
7. W polu „w imieniu Instytucji Pośredniczącej II stopnia/ Instytucji Pośredniczącej…” należy wpisać np.
„w imieniu Instytucji Pośredniczącej II stopnia/ Instytucji Pośredniczącej Ministra…”.
8. W polu „projektów wybranych w ramach…” należy wpisać nazwę programu operacyjnego oraz odpowied‑
nio – w przypadku IP2 numery działań, a w przypadku IP numery priorytetów.
9. W polu „i wynoszą … PLN” należy podać z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku kwotę wszystkich
wydatków kwalifikowalnych objętych deklaracją wydatków narastająco od początku realizacji programu. Kwota
musi być zgodna z kwotą wykazaną w kolumnie „Wydatki kwalifikowalne” w wierszu „Razem” bloku „Wydatki
narastająco” Karty Informacyjnej Deklaracji Wydatków IP2 do IP/ IP do IZ z KSI SIMIK (07‑ 13)
10. W polu „Załączona deklaracja wydatków w podziale na działania (priorytety) została sporządzona na pod‑
stawie kwot zaksięgowanych do dnia: … 20__” należy podać datę końcową okresu, którego dotyczy wniosek
(DD/MM/RRRR). Data powinna być zgodna z datą wykazaną w polu „do...” (patrz: punkt nr 2). Poprzez sformu‑
łowanie „zaksięgowanych do dnia” należy rozumieć księgowanie w rozumieniu regulacji europejskich (art. 60
lit. c rozporządzenia nr 1083/2006), dokonywane w formie rejestracji wydatków w systemie KSI (SIMIK 07‑ 13).
Jednocześnie należy mieć na uwadze, że wydatki te powinny być zaksięgowane przez beneficjentów w rozu‑
mieniu art. 60 lit. d rozporządzenia nr 1083/2006.
11. W polu „Data” pod Poświadczeniem należy podać datę (DD/MM/RRRR) zatwierdzenia dokumentu. Data ta
może być późniejsza niż data w polu „do...” (patrz: punkt nr 2).
12. W polu „Imię i nazwisko drukowanymi literami, pieczęć, stanowisko i podpis osoby upoważnionej” pod
Poświadczeniem należy podać imię i nazwisko drukowanymi literami oraz stanowisko osoby poświadczającej
wniosek o płatność, upoważnionej do podpisania dokumentu. Osoba poświadczająca musi podpisać doku‑
ment zgodnie z kartą wzorów podpisów, o której mowa we wstępie do niniejszej instrukcji oraz opatrzyć doku‑
ment pieczęcią (imienną wskazującą zajmowane stanowisko).
WNIOSEK O PŁATNOŚĆ: Płatność okresowa
We wstępie wniosku należy podać:
60
2 Zalecenia – 46
– numery i nazwy działań (priorytetów) (patrz punkt nr 4 lub 5),
– Fundusz(e) (patrz punkt nr 3).
13. W polu „Ja niżej podpisany(a)...” wpisujemy drukowanymi literami imię i nazwisko osoby upoważnionej oraz
jej stanowisko.
14. W polu „działający w imieniu Instytucji Pośredniczącej II stopnia (Instytucji Pośredniczącej)…” należy wpi‑
sać np. w imieniu Instytucji Pośredniczącej Ministra…
15. W polu „w okresie…” należy wpisać daty graniczne okresu, za który składane jest poświadczenie. Jako datę
początkową należy podać dzień następujący po dniu wskazanym w polu „do…” z poprzedniego poświadczenia.
Jako datę końcową okresu należy wpisać datę wskazaną w polu „do…” na pierwszej stronie poświadczenia.
16. W polu „została poświadczona przez Instytucję Pośredniczącą II stopnia (Instytucję Pośredniczącą)
kwota ... PLN” należy podać z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku kwotę wydatków poświadczo‑
nych w danym okresie przez IP/ IP2, o której refundację IP/ IZ powinna wystąpić do IZ/ IC. Kwota ta powinna być
zgodna z kwotą wykazaną w kolumnie „wartość dofinansowania UE” z wiersza „Razem” bloku „Wydatki bie‑
żące” Karty Informacyjnej Deklaracji Wydatków IP2 do IP/ IP do IZ z KSI SIMIK (07‑ 13).
Tabela nr 318
W tabeli należy podać z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku oraz w rozbiciu na odpowiednie fundusze
kwotę, o której refundację IP/ IP2 powinna wystąpić do IP/ IZ. Suma podanych kwot powinna być zgodna z kwotą
podaną w polu „została poświadczona przez Instytucję Pośredniczącą II stopnia (Instytucję Pośredniczącą)
kwota ... PLN” z części „Wniosek o płatność” załącznika nr 2 i 3.
Tabela nr 4
IP/ IP2 przekazując Poświadczenie i deklarację wydatków oraz wniosek o płatność okresową poświadcza tym
samym, że zostały spełnione warunki, o których mowa w lit. a, b oraz c tabeli nr 4. W lit. b należy zaznaczyć jedną
z opcji do wyboru zgodnie ze stanem faktycznym poprzez skreślenie pozostałych. W polach dotyczących lit. a i c nie
należy nic wpisywać.
W polu „Imię i nazwisko drukowanymi literami, pieczęć, stanowisko i podpis osoby upoważnionej” pod
tabelą nr 4 należy podać imię i nazwisko drukowanymi literami oraz stanowisko osoby poświadczającej wniosek
o płatność, upoważnionej do podpisania wniosku. Osoba poświadczająca musi podpisać dokument zgodnie z kartą
wzorów podpisów, o której mowa we wstępie do instrukcji oraz opatrzyć dokument pieczęcią (imienną wskazującą
zajmowane stanowisko).
Objaśnienie poszczególnych pól wypełnianych przez IP2 lub IP w załączniku 7:
Wraz z Poświadczeniem i deklaracją wydatków oraz wnioskiem o płatność za dany okres składanym przez IP/ IP2
do IP/ IZ, dana instytucja załącza listę wniosków beneficjentów o płatność (w tym korekt dodatnich wniosków
o płatność wpływających na wysokość wydatków podlegających certyfikacji) oraz zaliczek wypłaconych
beneficjentom pomocy publicznej, które były podstawą sporządzenia przez tę instytucję deklaracji wydatków
za dany okres. Format tej listy został określony w załączniku nr 7 do Zaleceń i zawiera również szczegółowe instruk‑
cje odnośnie poszczególnych pól. Listę wypełnia się w podziale na poszczególne działania (IP2) lub priorytety (IP). Lista
powinna być podpisana przez osobę upoważnioną z IP/ IP2. Do sporządzenia listy wniosków beneficjentów o płat‑
ność należy wykorzystać dane z systemu KSI (SIMIK 07‑ 13) za pomocą programu Oracle Discoverer.
Załączanie listy przez poszczególne instytucje do deklaracji wydatków umożliwi zachowanie właściwej ścieżki
audytu. Dane zawarte w liście wniosków oraz liście zaliczek powinny być zarejestrowane w KSI (SIMIK 07‑ 13).
Ujmując dane w ww. liście, a następnie Poświadczeniu i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność należy
mieć na względzie, że zawiera ono, dla każdego działania/priorytetu, kwotę wydatków kwalifikowalnych, zgodnie
z art. 56 rozporządzenia nr 1083/2006, opłaconych przez beneficjentów w trakcie realizacji projektu oraz odpowia‑
dający im wkład publiczny wypłacony lub należny do wypłaty na rzecz beneficjentów zgodnie z warunkami regulują‑
cymi stosowanie wkładu publicznego, jak również zaliczki wypłacone beneficjentom pomocy publicznej w rozumieniu
art. 87 Traktatu przez podmiot przyznający pomoc. Wydatki opłacone przez beneficjentów są uzasadnione opłaco‑
nymi fakturami lub dokumentami księgowymi o równorzędnej wartości dowodowej. Jednak, wyłącznie w odniesie‑
niu do programów pomocy w rozumieniu art. 87 Traktatu, w uzupełnieniu warunków określonych powyżej, wkład
18 Tabele 1, 2, 5, 6 i 7 – usunięte ze wzoru.
2 Zalecenia – 47
61
publiczny odpowiadający wydatkom wyszczególnionym w deklaracji wydatków musiał zostać odpowiednio wypła‑
cony beneficjentom przez podmiot przyznający pomoc.
Art. 78 rozporządzenia nr 1083/2006 zawiera wskazówki dotyczące ujmowania w deklaracji, wydatków opłaconych
na utworzenie lub wniesienie wkładu do funduszy lub funduszy powierniczych w ramach inżynierii finansowej.
Wydatki powinny być pomniejszone o kwoty odzyskane w danym okresie, z uwzględnieniem odsetek karnych
i kwoty wycofane, jeśli wystąpiły w danym okresie. Istotne jest, żeby dany wydatek beneficjenta ujęty był w kumu‑
latywnej deklaracji wydatków tylko jeden raz. Istotne jest także, aby pomniejszenie wydatków o daną kwotę odzy‑
skaną lub wycofaną następowało jednokrotnie.
W odniesieniu do KWOT ODZYSKANYCH i WYCOFANYCH IP/ IP2 przekazuje tabelę w wersji papierowej i elektro‑
nicznej zgodnie ze wzorem określonym przez IZ, o którym mowa w piśmie DWI ‑ II‑82116‑(2)‑13‑DB/11 z dnia 11 lipca
2011 r. i wypełnia ją zgodnie z instrukcją przekazaną przy piśmie DWI‑II‑ 82116‑(3)‑2‑DB/11 z dnia 15 lipca 2011 r.
Ostatecznie przedmiotowa tabela wraz z instrukcją będzie stanowiła załącznik do wytycznych w zakresie sposobu
korygowania wydatków nieprawidłowo poniesionych w ramach POIiŚ. Ponadto, dane z ww. tabeli powinny być
zgodne z blokiem odpowiednio „Kwoty odzyskane” lub „Kwoty wycofane” Karty Informacyjnej Deklaracji wydat‑
ków od IP2 do IP/ IP do IZ. IP/ IP2 odpowiada za zgodność danych zawartych w tabeli z dokumentami źródłowymi
oraz danymi zarejestrowanymi w Rejestrze obciążeń na projekcie w KSI (SIMIK 07‑ 13).
Tabela przekazywana w formie papierowej powinna być podpisana przez osobę sporządzającą (wraz z poda‑
niem jej imienia i nazwiska) oraz podpisana i opieczętowana (pieczęcią imienną ze wskazaniem stanowiska służbo‑
wego) przez upoważnioną osobę z IP/ IP2 zatwierdzającą zestawienie. Ponadto, powinna zawierać datę sporządzenia
i zatwierdzenia zestawienia. Należy również podać numer telefonu do osoby sporządzającej tabelę.
Dane odnośnie kwot odzyskanych/wycofanych w podziale na poszczególne działania/priorytety dotyczą pomniej‑
szeń deklaracji wydatków wynikających z kwot odzyskanych/wycofanych w okresie, którego dotyczy dokument. Należy
wykazać zarówno kwoty, które odzyskano w drodze np. windykacji lub pomniejszenia płatności do beneficjentów,
lub zwroty dobrowolnie dokonane przez beneficjenta, w tym zwroty dotyczące niewykorzystanych zaliczek otrzyma‑
nych uprzednio przez beneficjentów w ramach pomocy publicznej, które zostały ujęte w przekazanych deklaracjach.
Nie jest możliwe korygowanie poświadczenia o kwoty odzyskane/wycofane, dotyczące wydatków, które nie zostały
wcześniej zadeklarowane lub nie zostały ujęte w bieżącym poświadczeniu. Kwota odzyskana/wycofana może być
ujęta najwcześniej w poświadczeniu zawierającym wniosek o płatność, którego dotyczy kwota odzyskana.
Jednocześnie, IP/ IP2 prowadzi i na bieżąco uzupełnia w rejestrze obciążeń na projekcie w KSI (SIMIK 07‑ 13) zbior‑
czy rejestr wszystkich kwot odzyskanych oraz kwot pozostałych do odzyskania, jak również kwot wycofanych od
początku realizacji programu.
Instytucja Zarządzająca (lub instytucja, do której IZ delegowała swoje zadania w tym zakresie) może w przy‑
padku nieprawidłowości podjąć decyzję o wycofaniu wydatków objętych nieprawidłowością z projektu, tym samym
natychmiast uwalniając środki UE, które można zaangażować w inne projekty. W takim przypadku wycofania kwot
wydatków nie należy traktować jako „odzyskania” środków. Dalsze działania instytucji odpowiedzialnych za pro‑
gram w odniesieniu do wydatków wycofanych, zmierzające do faktycznego odzyskania środków od beneficjenta,
leżą w ich własnych kompetencjach.
Proces odzyskiwania kwot wycofanych powinien być monitorowany przez IP/ IP2, a informacje w tym zakresie
powinny być umieszczane w rejestrze obciążeń na projekcie prowadzonym przez IP/ IP2 w KSI (SIMIK 07‑ 13), w czę‑
ści dotyczącej kwot wycofanych oraz przekazywane przez IP/ IP2 do IP/ IZ na jej wniosek.
Dodatkowo w sytuacji wyłączeń z wniosków beneficjentów o płatność, które nie wynikają ze stwierdzo‑
nych nieprawidłowości i nie są wykazywane w tabeli, o której mowa w piśmie DWI ‑ II‑ 82116‑(2) ‑13‑ DB/11 z dnia
11 lipca 2011 r. – tj. innych różnic pomiędzy kwotą wydatków zadeklarowanych przez beneficjenta jako kwalifiko‑
walne a kwotą wydatków kwalifikowalnych po autoryzacji, należy podać odpowiednie wyjaśnienia tych różnic. Infor‑
macja powinna zawierać przynajmniej trzy obligatoryjne elementy, tj.: numer wniosku o płatność zgodny z KSI, kwotę
niezaakceptowanego wydatku kwalifikowalnego, przyczynę braku akceptacji tego wydatku. Informacja może być
przekazywana w treści pisma od IP/ IP2 do IP/ IZ lub w formie tabelarycznej.
62
2 Zalecenia – 48
Nazwa miejscowości, dn.
............................................
pieczęć urzędu
KARTA WZORÓW PODPISÓW
Nazwa programu:
Nazwa Instytucji:
Na podstawie udzielonych upoważnień, następujące osoby mają prawo podpisywać wskazane w tabeli doku‑
menty przekazywane do IP/ IZ:
Lp.
Imię i nazwisko
Funkcja w Instytucji
Dokument
Wzór podpisu
1.
Na przykład podsekre‑ Poświadczenie i deklaracja wydatków oraz wniosek
tarz stanu, minister
o płatność okresową od IP/ IP2 do IP/ IZ
2.
Na przykład podsekre‑
j.w.
tarz stanu, minister
3.
j.w.
Dodatkowo ze względu na możliwość dokonywania korekt w zakresie błędów nieistotnych w Poświadczeniu
i deklaracjach wydatków oraz wniosków o płatność okresową od IP/ IP2 do IP/ IZ, do ich dokonywania uprawnione
są niżej wymienione osoby:
4.
Zatwierdził:
.................................................................
Data, podpis i pieczęć
2 Zalecenia – 49
63
Nazwa Instytucji
…………………., dnia ……….
(miejscowość, data)
OŚWIADCZENIE
Ja, niżej podpisany …………….. (imię, nazwisko i funkcja), działający w imieniu Instytucji Pośredniczącej II stop‑
nia/ Instytucji Pośredniczącej …………………………. (nazwa Instytucji), oświadczam, że w okresie od ………. do
…………… (odpowiedni okres)19, Instytucja Pośredniczącej II stopnia/ Instytucja Pośrednicząca ……………….. (nazwa
Instytucji) nie dokonała poświadczenia wydatków poniesionych przez beneficjentów w ramach Programu Opera‑
cyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Jednocześnie oświadczam, że w okresie od ………. do …………… (odpowiedni okres)20, Pośredniczącej II stop‑
nia/ Instytucja Pośrednicząca ……………….. (nazwa Instytucji) nie odzyskała lub nie wycofała żadnych kwot dotyczą‑
cych wydatków poniesionych przez beneficjentów w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
............................…………………………….
(imię i nazwisko drukowanymi literami, stanowisko
i podpis osoby upoważnionej)21
19 Okres należy podać zgodnie z przyjętym trybem składania Poświadczeń i deklaracji wydatków oraz wniosków o płatność w odstępie kwartal‑
nym, od początku do końca miesiąca kalendarzowego. Data początku okresu („od”) w Oświadczeniu musi być następnym dniem po dniu wykaza‑
nym w polu „do” ostatniego, przekazanego do IP/ IZ Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku płatność.
20 Okres należy podać zgodnie z przyjętym trybem składania Poświadczeń i deklaracji wydatków oraz wniosków o płatność w odstępie kwartal‑
nym (lub innym określonym przez IP dla IP2), od początku do końca miesiąca kalendarzowego. Data początku okresu („od”) w Oświadczeniu musi
być następnym dniem po dniu wykazanym w polu „do” ostatniego, przekazanego do IP/ IZ Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku.
21 Osoba podpisująca Oświadczenie oraz jej podpis muszą być zgodne z aktualną Kartą wzorów podpisów, przekazaną do IP/ IZ.
64
2 Zalecenia – 50
Deklaracja wydatków do celów częściowego zamknięcia programu operacyjnego
w podziale na priorytety od Instytucji Pośredniczącej do Instytucji Zarządzającej
Numer referencyjny programu operacyjnego (CCI): 2007PL161PO002
Nazwa programu: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Oświadczenie
Ja, niżej podpisany …………………………………….. (imię, nazwisko i funkcja), działający w imieniu Instytucji
Pośredniczącej …………………………. (nazwa Instytucji), oświadczam, że wszystkie wydatki, zawarte w załączo‑
nej deklaracji, spełniają kryteria odnoszące się do częściowego zamknięcia programu operacyjnego ustanowione
w art. 88 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 i zostały poniesione przez beneficjentów w procesie realizacji pro‑
jektów, które zostały zakończone do dnia ……….. (data końcowa zamknięcia) w ramach Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko zgodnie z warunkami przyznawania wkładu publicznego zawartymi w art. 78 rozporzą‑
dzenia (WE) nr 1083/2006.
Łączna kwota wydatków kwalifikowalnych, poniesionych przez beneficjentów i przedstawionych do częściowego
zamknięcia wynosi ……….EUR.
Data:
20____
Imię i nazwisko drukowanymi literami, pieczęć, stanowisko
i podpis osoby upoważnionej22
22 Osoba podpisująca Oświadczenie oraz jej podpis muszą być zgodne z aktualną Kartą wzorów podpisów, przekazaną do IP/ IZ.
2 Zalecenia – 51
65
Załącznik nr 6b do Zaleceń w zakresie systemu obiegu środków
Tabela 1. Deklaracja
Łączne poświadczone wydatki na operacje poniesione między …/…/…… a 31/12/(rok) w EUR23
2007‑ 2015
Priorytet
Poświadczona całkowita
kwota wydatków kwalifiko‑
walnych ponoszona przez
beneficjentów
Odpowiadający wkład
publiczny
W tym wkład UE
Działanie/Priorytet 1
…
Suma całkowita23:
Data:
23 Wartości dla poszczególnych priorytetów powinny być zgodne z różnicą analogicznych wartości z tabeli nr 2.
66
2 Zalecenia – 52
Tabela 2. Lista wniosków objętych częściowym zamknięciem, zakończonych pomiędzy …/…/…… a 31/12/(rok) dla Programu Operacyj‑
nego Infrastruktura i Środowisko:
Część 1 – Wnioski beneficjentów o płatność poświadczone do KE (kwoty brutto)
Data zakończenia
projektu2
Numer wnio‑
sku beneficjenta
o płatność 3
Numer deklaracji IC
do KE, w której ujęto
wniosek o płatność
Kurs wymiany
PLN/EUR 4
Całkowita kwota
certyfikowa‑
nych wydatków
kwalifikowalnych
Ogółem wkład
publiczny
W tym wkład UE
Całkowita kwota
certyfikowa‑
nych wydatków
kwalifikowalnych
Ogółem wkład
publiczny
W tym
wkład UE
1
EUR
Numer projektu
Lp.
PLN
2
3
4
5
6
7
8
9
10=7/6
11=8/6
12=9/6
Działanie/
Priorytet 1
Ogółem
Działanie/
Priorytet 2
Ogółem
Działanie/Priorytet …- Pomoc Techniczna
PT Ogółem
Suma
całkowita
2 Zalecenia – 53
67
Całkowita kwota
certyfikowa‑
nych wydatków
kwalifikowalnych
Ogółem wkład
publiczny
W tym wkład UE
5
W tym wkład UE
4
Ogółem wkład
publiczny
3
EUR
Całkowita kwota
certyfikowa‑
nych wydatków
kwalifikowalnych
Numer deklaracji IC
do KE, w której nie‑
prawidłowy wydatek
został zadeklarowany
do KE
2
PLN
Kurs wymiany
PLN/EUR26
Numer sprawy o odzy‑
skaniu/ wycofaniu25
1
Data zakończenia24
Lp.
Numer projektu
Część 2 – Kwoty nieprawidłowości (środki odzyskane i wycofane)
6
7
8
9
10=7/6
11=8/6
12=9/6
Działanie/
Priorytet 1
Ogółem
Działanie/
Priorytet 2
Ogółem
Działanie/Priorytet …- Pomoc Techniczna
PT Ogółem
Suma
całkowita
Łącznie27
Data:
Data zakończenia zgodna z art. 88 rozporządzenia nr 1083/2006.
Dla każdego projektu należy podać wszystkie wnioski beneficjenta o płatność.
26 IP/ IP2 wypełnia przedmiotową kolumnę w oparciu o informację o kursie przeliczeniowym PLN/EUR zastosowanym dla danego
Poświadczenia od IC do KE, w którym ujęty został odpowiedni wniosek beneficjenta o płatność (dane z KSI (SIMIK 07‑ 13)).
27 Jest to różnica pomiędzy częścią 1 a częścią 2 tabeli nr 2; kwota powinna być zgodna z sumą wykazaną w Deklaracji.
24 25 68
2 Zalecenia – 54
Załącznik nr 7
Lista wniosków beneficjentów o płatność (w tym korekt dodatnich wniosków o płatność wpływających na wyso‑
kość wydatków podlegających certyfikacji) oraz zaliczek wypłaconych beneficjentom pomocy publicznej, które były
podstawą sporządzenia deklaracji wydatków od IP/ IP2 do IP/ IZ za okres od..... do........... numer28:
W PLN
Numer wniosku beneficjenta
o płatność29
1
Kwota wydatków kwalifikowalnych –
podstawa certyfikacji (pole 24c z wnio‑
sku beneficjenta o płatność)
publiczny
W tym wkład UE
2
3
4
0,00
0,00
Priorytet 1/Działanie 1
…
…
Razem Priorytet 1/Działanie 1
0,00
…
…
Razem Priorytet 2/ Działanie 2
0,00
0,00
0,00
Suma
0,00
0,00
0,00
publiczny
W tym wkład UE
0
0
Lista wypłaconych
Numer dokumentu
zaliczek30 (dane z rejestru zaliczek)
Kwota udzielonej zaliczki
…
…
0
…
…
0
0
0
Suma
0
0
0
28 Numer analogiczny z numerem wskazanym w Poświadczeniu na stronie pierwszej oraz w systemie KSI (SIMIK 07-13).
Należy wpisać numery wniosków beneficjentów o płatność/korekt wniosków o płatność, które składają się na deklarację wydatków za dany
okres od IP do IZ, w podziale na priorytety/działania.
30 Części „Lista wypłaconych zaliczek” nie należy ujmować do czasu pierwszego przedstawienia wypłaconych zaliczek w Deklaracji wydatków.
Począwszy od tego momentu, wypełnianie ww. części tabeli jest obligatoryjne. Należy wpisać kwoty zaliczek wypłaconych w okresie, którego doty‑
czy deklaracja, przyporządkowując je do numerów dokumentów, na podstawie których zostały wypłacone (nr wniosku o płatność lub nr umowy/
decyzji) w podziale na działania. W kolumnie a) kwota udzielonej zaliczki należy wpisać całkowitą kwotę wypłaconej zaliczki, b) odpowiada‑
jący wkład publiczny – co do zasady dane w tej kolumnie tożsame będą z danymi w kolumnie kwota zaliczki, c) w tym wkład UE – należy podać
kwoty stanowiące wkład UE w wypłaconej zaliczce. Dane powinny być zgodne z KSI (moduł Zaliczki blok Wypłacone zaliczki).
31 Części „Lista rozliczonych zaliczek” nie należy ujmować do czasu pierwszego przedstawienia wypłaconych zaliczek w Deklaracji wydatków.
Począwszy od tego momentu, wypełnianie ww. części tabeli jest obligatoryjne. Należy wpisać kwoty zaliczek certyfikowanych do KE, rozliczonych
poprzez wnioski o płatność wykazane powyżej w liście wniosków beneficjentów o płatność, przyporządkowując je do numerów wniosków o płat‑
ność rozliczających zaliczki, w podziale na działania. W kolumnie a) kwota rozliczonej zaliczki należy wpisać całkowitą kwotę rozliczonej zaliczki, b)
odpowiadający wkład publiczny – co do zasady dane w tej kolumnie tożsame będą z danymi w kolumnie kwota rozliczonej zaliczki, c) w tym
wkład UE – należy podać kwoty stanowiące wkład UE w wypłaconej zaliczce. Dane powinny być zgodne z KSI (moduł blok Rozliczenie zaliczek).
69
Lista rozliczonych zaliczek31 (dane z rejestru zaliczek)
Wniosek o płatność rozliczający
zaliczkę
Kwota rozliczonej zaliczki
publiczny
W tym wkład UE
0
0
…
…
0
…
…
0
0
0
Suma
0
0
0
Pomniejszenia odpo‑
wiadającego wkładu
publicznego
Pomniejszenia
wkładu UE
0
0
n/d
n/d
n/d
0
0
0
0
0
0
Pomniejszenia odpo‑
wiadającego wkładu
publicznego
Pomniejszenia
wkładu UE
0
0
POMNIEJSZENIA
KWOTY ODZYSKANE32 (dane z rejestru obciążeń na projekcie)
Numer umowy/decyzji
o dofinansowanie
Pomniejszenia kwoty wydatków kwa‑
lifikowalnych stanowiących podstawę
certyfikacji
…
…
0
…
…
Suma
KWOTY WYCOFANE33 (dane z rejestru obciążeń na projekcie)
Numer umowy/decyzji
o dofinansowanie
Pomniejszenia kwoty wydatków kwa‑
lifikowalnych stanowiących podstawę
certyfikacji
…
…
0
…
…
0
0
0
Suma
0
0
0
PODSUMOWANIE34
Łącznie Priorytet 1/Działanie 1
Łącznie Priorytet 2/Działanie 2
Łącznie wszystkie Priorytety/
Działania
32 Należy wpisać kwoty odzyskane (wraz z odsetkami karnymi w odpowiedniej proporcji w poszczególnych kolumnach) zarówno te, które zostały
odzyskane poprzez pomniejszenie płatności do beneficjenta, jak również odzyskane przez zwrot środków przez beneficjenta w ramach przelewu.
Kwoty należy przyporządkować do numerów umów o dofinansowanie/decyzji, których dane kwoty dotyczą, w podziale na działania. W tej czę‑
ści należy również wpisać kwoty zwróconych przez beneficjenta pomocy publicznej nierozliczonych zaliczek ujętych w przekazanych deklaracjach.
Dane powinny być zgodne z KSI SIMIK (07-13) z modułem Rejestr obciążeń na projekcie.
33 Kwoty wycofane, które pomniejszają wydatki wykazane w danej deklaracji wydatków do IZ, należy wpisać w drugiej część tabeli,
przyporządkowując je do numerów umów o dofinansowanie/decyzji, których dane kwoty dotyczą, w podziale na działania. Dane powinny być
zgodne z KSI SIMIK (07-13) z modułem Rejestr obciążeń na projekcie.
34 Należy zsumować kwoty wynikające z wniosków o płatność ujętych w pierwszej części tabeli oraz kwoty wypłaconych zaliczek i pomniejszyć je
o sumy kwot rozliczonych zaliczek oraz kwot wykazanych w drugiej części tabeli (pomniejszenia). Kwoty powinny być zgodne z kwotami wynikają‑
cymi z odpowiednich kolumn deklaracji wydatków.
70
2 Zalecenia – 56
Zalecenia IZ POIiŚ nr 1/2009
dnia 3 listopada 2009 r.
(ze zm. wprowadzonymi 15 lutego 2010 r.)
ZALECENIA IZ POIiŚ Nr 1/2009
w sprawie sposobu oceny występowania w projektach w priorytecie
XI pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz postępowania w takich
sytuacjach
Na podstawie § 9 ust. 1 pkt 3 porozumienia z dnia 11 kwietnia 2008 r. w sprawie systemu realizacji Programu
Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” dla osi priorytetowej XI – Kultura i dziedzictwo kulturowe zawartego
pomiędzy Ministrem Rozwoju Regionalnego a Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedstawiam nastę‑
pujące zalecenia Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) dla Instytucji
Pośredniczącej (IP) i Instytucji Wdrażającej (IW) dotyczące sposobu oceny występowania w projektach w ww. prio‑
rytecie pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz
postępowania w takich sytuacjach.
I. Obowiązek przeprowadzenia analizy występowania pomocy publicznej
1. Zgodnie z art. 9 ust. 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego prze‑
pisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego
oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.07.2006,
s. 25 ‑ 78), dalej jako „rozporządzenie ogólne”, operacje finansowane z funduszy są zgodne z postanowieniami
Traktatu i aktów przyjętych na jego podstawie, co oznacza konieczność zapewnienia zgodności dofinansowa‑
nia realizacji projektów z art. 107 ust. 1 TFUE.
2. Instytucja Pośrednicząca zapewnia zgodność analizy występowania pomocy publicznej z niniejszymi Zalece‑
niami poprzez wprowadzenie odpowiednich procedur do Instrukcji Wykonawczej dla Priorytetu XI POIiŚ.
II. Moment przeprowadzenia analizy występowania pomocy publicznej
3. W celu zapewnienia sprawnego przygotowania projektów zaleca się przeprowadzanie analizy kwestii możli‑
wości uznania dofinansowania projektu za pomocą publiczną równolegle do oceny formalnej i merytorycznej
projektu.
4. Instytucja Pośrednicząca lub Instytucja Wdrażająca, w zakresie swoich kompetencji, powinny wydać wobec
potencjalnych beneficjentów zalecenie przeprowadzania analizy występowania pomocy publicznej na etapie
przygotowywania wniosku o dofinansowanie. Rezultatem przeprowadzonej analizy powinno być wypełnienie
odpowiednich części formularza35. Instytucja Pośrednicząca lub Instytucja Wdrażająca, powinny dysponować
szczegółowymi opracowaniami potwierdzającymi deklarację dotyczącą pomocy publicznej złożoną w ww. for‑
mularzu, które w razie potrzeby mogłyby być przedstawione Komisji Europejskiej.
35 Zob. pkt G formularza stanowiącego załączniki XXI do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiającego
szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Roz‑
woju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Euro‑
pejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i pkt G formularza wniosku o dofinansowanie w ramach Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
3 Zalecenia – 1
71
5. W uzasadnionych przypadkach, takich jak zidentyfikowanie szczególnie skomplikowanych zagadnień z zakresu
pomocy publicznej w ramach przeprowadzania analizy tej kwestii dla danego projektu, zarówno beneficjenci,
jak i Instytucja Pośrednicząca lub Instytucja Wdrażająca mogą zwracać się z prośbą o zajęcie stanowiska w danej
sprawie do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Instytucji Zarządzającej.
III. Zakres analizy występowania pomocy publicznej
6. W zakresie nieokreślonym w niniejszych Zaleceniach, badanie występowania pomocy publicznej należy pro‑
wadzić z uwzględnieniem wskazówek i uwag zawartych w dokumencie Informacja dla beneficjentów XI prio‑
rytetu Kultura i dziedzictwo kulturowe Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) w zakresie
przepisów i reguł dotyczących pomocy publicznej 30 maja 2008 r. Dokument ten był konsultowany z Instytu‑
cją Zarządzającą36.
IV. Szczegółowe zalecenia i uwagi
7. Prowadzenie działalności kulturalnej, w tym prowadzenie jej przez tzw. klasyczne instytucje kultury (teatry,
muzea, biblioteki i archiwa) w orzecznictwie KE jest traktowane jako swoista działalność podlegająca regułom
konkurencji, a w szczególności regułom dot. pomocy publicznej (patrz np. decyzja KE z 26.11.2008 r., znak
N 293/2008)37. Stanowisko to obrazuje nowe podejście w tym obszarze, które jest wynikiem rosnącego udziału
prywatnych podmiotów w prowadzeniu tego typu działalności.
Działalność teatralna
8. Analizując w kontekście pomocy publicznej sektor usług teatralnych, należy brać pod uwagę jego specyfikę
i uwzględniać okoliczności danego przypadku. W szczególności należy brać pod uwagę fakt, że:
a)przedstawianie sztuk teatralnych w wydaniu i repertuarze klasycznym nie zawsze jest produktem, który
może być dochodowy i daje się skomercjalizować. Stąd szeroko rozwinięta m.in. instytucja mecenatu, tak
prywatnego, jak i publicznego. Trudno w tym kontekście mówić o konkurencji usługodawców tego rodzaju
usług w wymiarze wspólnotowym. Istniejąca wymiana kulturalna (występy gościnne) pokazuje nie tyle ist‑
nienie konkurencji w tym zakresie, ile raczej współpracę i wymianę wartości kulturalnych;
b)dyskusyjna jest substytucyjność widowisk (filmów) kultury masowej oferowanych przez kina należące
do sieci międzynarodowych (na możliwość substytucji w tym zakresie wskazano w ww. decyzji KE z dnia
26.11.2008 r.). Subsydiowanie przez władze publiczne działalności teatralnej, której wytworem jest okre‑
ślona wartość artystyczna, niewymierna częstokroć w pieniądzu i oderwana z reguły od kwestii ewentual‑
nych wpływów kasowych, nie powinno stanowić co do zasady pomocy publicznej;
c)inwestowanie w infrastrukturę teatralną może wpływać w rzeczywistości na wzrost wymiany w zakresie
produkcji kulturalnej różnych krajów UE, ponieważ zapewnia możliwość gościnnych występów uznanych
artystów zagranicznych;
d)ze względu na aspekt językowy sztuk teatralnych oraz konieczność fizycznego uczestnictwa widza w spek‑
taklu ewentualny wpływ wsparcia publicznego dla instytucji teatralnych na konkurencję w tym sektorze
w wymiarze wspólnotowym będzie miał z reguły charakter marginalny.
36 Pisma z dnia 28 kwietnia 2008 r. znak DSK ‑ XI‑996/23/08/MSK, z dnia 13 maja 2008 r. DPI ‑ III‑92117‑ 27‑NW/08, z dnia 4 czerwca 2008 r. znak
DSK ‑ XI‑996/38/08/MSK. Po zakończeniu konsultacji dokument opublikowano na stronie: http://wnioski.org/userfiles/image/file/aplikacyjne/ Informa‑
cja_dot_pomocy_publicznej.pdf.
37 W pkt. 19 uzasadnienia tej decyzji wskazuje się na produkcję teatralną jako swoistą działalność o charakterze konkurencyjnym. Por. też decyzję KE
z 25.01.2006 r., znak N 448 ‑ 2005, pkt. 13 ‑ 16, w której uwidoczniły się już pierwsze symptomy tego typu podejścia. Por. też stanowisko Prezes
UOKiK sformułowane w piśmie z dnia 5 października 2009 r. (znak DDO-73 ‑ 36(2)/08/MG).
72
3 Zalecenia – 2
Działalność muzealna
9. W odniesieniu do działalności muzealnej w orzecznictwie KE występuje wyraźna tendencja do traktowania jej
jako swoistej działalności gospodarczej1. Można zauważyć, że ze względu na jej specyfikę, tj. ekspozycję przed‑
miotów kultury materialnej, w dużo większym stopniu możliwe jest ich udostępnianie na zasadach komercyj‑
nych osobom z różnych państw członkowskich UE.
10. W zakresie możliwego wpływu finansowania ze środków publicznych tego rodzaju działalności powołanie
się na argument bariery językowej i jej wpływu na rynek w wymiarze wspólnotowym jest możliwe w mniej‑
szym zakresie niż w odniesieniu do działalności teatralnej. Dodatkowym elementem na rzecz uznania wystą‑
pienia możliwej konkurencji w wymiarze transgranicznym może być większy wpływ omawianej działalności
na turystykę.
11. Biorąc pod uwagę,
– zobowiązania państwa dotyczące zachowania dziedzictwa kulturowego,
– fakt, iż zbiory każdego muzeum są unikalne,
–oceniając kolekcje polskich muzeów, z punktu widzenia komercyjnego wykorzystania i zdolności przycią‑
gania potencjalnych odwiedzających z zagranicy uzasadnione może być stanowisko, że w wielu projektach
z zakresu muzealnictwa pomoc publiczna nie będzie występować (przesłanka wpływu na handel w wymia‑
rze wspólnotowym).
12. Przy ocenie projektów obejmujących wsparcie instytucji muzealnych należy kwestię pomocy publicznej oceniać
bardziej restrykcyjnie niż w odniesieniu do działalności teatralnej przy jednoczesnym uwzględnieniu lokalnych
uwarunkowań funkcjonowania konkretnej placówki muzealnej i charakteru prezentowanych zbiorów.
Inna działalność kulturalna (biblioteki, instytucje muzyczne, domy kultury i inne)
13. Działalność innych niż wymienione w pkt. 9 ‑ 12 instytucji kulturalnych powinna być oceniania z uwzględnie‑
niem powyższych rozważań i przytoczonego orzecznictwa KE2.
14. Ze względów ostrożności należy zauważyć, że w orzecznictwie KE coraz silniejszy wyraz ma tendencja do
postrzegania usług w sektorze kultury, jako usług podlegających regułom konkurencji3.
15. Biorąc pod uwagę między innymi aspekt językowy oraz charakter świadczonych usług wsparcie publiczne dla
bibliotek i domów kultury nie będzie z reguły wpływać na konkurencję w wymiarze wspólnotowym.
16. Odnosząc się do instytucji muzycznych należy stwierdzić, że:
a)działalność muzycznych instytucji kultury nie zawsze jest produktem, który może być dochodowy, daje się
skomercjalizować i który byłby substytutem oferowanych komercyjnie dóbr pokrewnych kultury masowej.
Stąd szeroko rozwinięta m.in. instytucja mecenatu, tak prywatnego, jak i publicznego.
b)subsydiowana przez władze publiczne działalność instytucji muzycznych, której wytworem jest określona
wartość artystyczna, niewymierna częstokroć w pieniądzu i oderwana z reguły od kwestii ewentualnych
wpływów kasowych, nie oddziaływuje co do zasady poza terytorium kraju oraz nie pozostaje w stosunku
konkurencji z działalnością komercyjną.
Określając zatem występowanie pomocy publicznej, należy wziąć pod uwagę wskazane wyżej okoliczności, jak
również fakt, że o wyborze danej usługi kulturalnej decyduje profil instytucji, poziom zespołu artystycznego
i rodzaj twórczości,
Usługi w ogólnym interesie gospodarczym
17. W odniesieniu do działalności większości szeroko rozumianych instytucji kultury możliwe jest zastosowanie
reżimu prawnego regulującego świadczenie usług w ogólnym interesie gospodarczym (dalej „usługi”). Rekom‑
pensaty za świadczenie tego rodzaju usług, zgodnie z art. 3 Decyzji Komisji z dnia 28 listopada 2005 r. w spra‑
wie stosowania art. 86 ust. 2 Traktatu WE do pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia
usług publicznych, przyznawanej przedsiębiorstwom zobowiązanym do zarządzania usługami świadczonymi
1 Por. pkt. 14 ‑ 20 decyzji KE z 10.10.2007 r., znak NN 50/2007, z 26.11.2008 r., znak N 293/2008 i (pkt. 18 ‑ 20) z 8.04.2009 r., znak N 540/2008
(pkt 20), z 13.07.2009 r., znak NN 27/2009.
2 Por. dodatkowo decyzje KE z 20.07.2005 r. znak N 123/2005, z 27.06.2007 r. znak N 257/2007, z 18.07.2007 r. znak N 276/2007, z 18.07.2007 r.
znak N 340/2007, z 30.04.2008 r. znak N 704/2007.
3 Por. w tym kontekście np. powołaną w przypisie 4 decyzję KE z 26.11.2008 r., znak N 293/2008 i (pkt 21), gdzie KE wskazała na substytucyjność
oferty bibliotek publicznych z działalnością księgarni komercyjnych.
3 Zalecenia – 3
73
w ogólnym interesie gospodarczym (Dz. Urz. UE L 312 z 29.11.2005 r.; dalej „Decyzja”) nie podlegają noty‑
fikacji. Warunkiem zakwalifikowania wypłacanych środków, jako rekompensat w rozumieniu Decyzji jest
w szczególności:
a)zobowiązanie podmiotu do świadczenia usług w akcie lub aktach prawnych, o charakterze administracyj‑
nym lub cywilnoprawnym (art. 4 Decyzji). W akcie takim powinny być uregulowane charakter i okres nało‑
żonego obowiązku oraz wskaźniki dotyczące obliczania, kontrolowania i monitorowania rekompensaty;
b)powiązanie wysokości rekompensaty z odpowiednio alokowanymi kosztami świadczenia usług i rachun‑
kowe rozdzielenie usług objętych obowiązkiem od innej działalności gospodarczej (art. 5 Decyzji);
c) przechowywanie dokumentacji związanej z przyznaniem rekompensaty przez okres 10 lat.
W wielu przypadkach istniejące przepisy, w tym dotyczące zasad gospodarki finansowej szeroko rozumianych
instytucji kultury, powinny zasadniczo umożliwiać uregulowanie ich działalności, w sposób zgodny z Decy‑
zją. Dotyczy to przypadków, gdy instytucja nie prowadzi i nie osiąga przychodów z działalności dodatkowej
(tj. z usług niebędących usługami w ogólnym interesie gospodarczym) – np. gminnych bibliotek publicznych –
jak i przypadków, gdy takie przychody są osiągane.
Podejście w zakresie oceny występowania pomocy publicznej
18. Konsekwencją uznania dofinansowania projektu za pomoc publiczną jest:
a)konieczność indywidualnej notyfikacji dofinansowania projektu do KE zgodnie z odpowiednimi przepisami
krajowymi i wspólnotowymi,
b)potrzeba uwzględnienia w harmonogramie realizacji projektu czasu potrzebnego na dokonanie procesu
notyfikacji.
19. Zważywszy na wnioski płynące z analizy orzecznictwa KE, konieczne jest, aby IP i IW POIiŚ, w kontekście pomocy
publicznej, dokonywały każdorazowo indywidualnej oceny projektów. Dotyczy to zwłaszcza projektów dużych.
Na podstawie przeprowadzonej analizy powinno się dokonać podziału projektów na dwie grupy ryzyka, posłu‑
gując się kryterium prawdopodobieństwa występowania pomocy publicznej.
a)w projektach, w których prawdopodobieństwo jest duże należy dokonać notyfikacji projektu;
b)w projektach, gdzie prawdopodobieństwo to nie jest duże ewentualne dokonanie notyfikacji w celu uzyska‑
nia pewności prawnej danego projektu powinno być uzależnione przede wszystkim od stanu zaawansowania
przygotowania i harmonogramu realizacji projektu. Jeśliby dokonanie notyfikacji nie stało na przeszkodzie
osiągnięciu celów projektu w zakładanym horyzoncie czasowym, dokonanie notyfikacji byłoby racjonalne
w celu wyeliminowania ewentualnego ryzyka zarzutu udzielenia niedozwolonej pomocy publicznej i docho‑
dzenia przez KE zwrotu takiej pomocy.
20. Badanie możliwości uznania dofinansowania projektu za pomoc publiczną powinno być przeprowadzone ze
szczególną starannością w przypadku, gdy w ramach projektu przewidziano budowę, rozbudowę, remont,
przebudowę, rewaloryzację, konserwację, renowację, restaurację, zachowanie lub adaptację obiektu lub zespo‑
łów obiektów z przeznaczeniem na działalność komercyjną (w tym np. prowadzenie kawiarni, restauracji, skle‑
pów lub wynajem powierzchni obiektu w celach komercyjnych, prowadzenie badań naukowych na zlecenie
przedsiębiorców).
21. W sytuacji, gdy w dokumentacji projektu wnioskodawca zakłada wykorzystywanie infrastruktury wybudowanej
w ramach realizacji projektu w celach komercyjnych, należy sprawdzić czy założenie takie jest racjonalne i nie‑
zbędne oraz czy nie będzie negatywnie wpływać na możliwość zrealizowania projektu w kontekście koniecz‑
ności podjęcia dodatkowych działań będących konsekwencją uznania dofinansowania projektu za pomoc
publiczną.
22. W trakcie procesu notyfikacji dofinansowania projektu możliwa jest znacząca ingerencja KE w odniesieniu do
założeń projektu łącznie ze zmianą wartości dofinansowania.
23. Badanie dofinansowania projektu w kontekście występowania pomocy publicznej powinno być przeprowa‑
dzone nie tylko na etapie oceny projektu, lecz również powinno stanowić przedmiot kontroli w ramach oceny
74
3 Zalecenia – 4
realizacji projektu prowadzonej przez właściwe jednostki zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu procesu
inwestycyjnego.
24. Pomoc publiczna uznana za niezgodną z zasadami wspólnego rynku podlega co do zasady zwrotowi wraz
z odsetkami. Jednocześnie w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich4 oraz
art. 11 i nast. rozporządzenia WE 659/19995 sam fakt niedochowania obowiązku notyfikacji nie skutkuje koniecz‑
nością zwrotu pomocy, o ile okaże się ona zgodna ze wspólnym rynkiem. Istnieje przy tym formalna możliwość
zawieszenia pomocy albo jej tymczasowego zwrotu do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy. W odniesie‑
niu do wspierania instytucji kultury w razie błędnej oceny w zakresie występowania pomocy publicznej i pod‑
niesienia w późniejszym czasie zarzutu niedochowania procedury notyfikacyjnej, w świetle dotychczasowego
orzecznictwa KE, ryzyko wydania decyzji o zwrocie przyznanego dofinansowania będzie minimalne. Można
bowiem przyjąć, że pomoc przyznana dla projektu będzie miała charakter pomocy proporcjonalnej (zastoso‑
wanie luki finansowej) znajdującej uzasadnienie w normie art. 107 ust. 3 lit. d TFUE (pomoc przeznaczona na
wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej
i konkurencji we Wspólnocie w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem)6.
V. Uwagi dotyczące infrastruktury towarzyszącej wybudowanej w ramach realizacji
projektu w kontekście występowania pomocy publicznej7
25. Zgodnie z pkt. 14 szczegółowego opisu działań priorytetu XI w ramach tego priorytetu będą realizowane pro‑
jekty obejmujące m.in.:
a)rewitalizację, rewaloryzację, konserwację, renowację, restaurację, zachowanie, a także adaptację na cele
kulturalne obiektów wpisanych do rejestru zabytków i zespołów tych obiektów wraz z ich otoczeniem
(działanie 11.1)8,
b) budowę, rozbudowę, remont i przebudowę instytucji kultury (działanie 11.2)9,
c) budowę, rozbudowę i remonty szkół i uczelni artystycznych (działanie 11.3)10.
26. Należy wskazać, że w kontekście możliwości uznania infrastruktury wybudowanej w ramach realizacji projektu
za infrastrukturę kwalifikującą się do wsparcia pod uwagę powinny zostać wzięte trzy główne rozwiązania:
a)w ramach projektu zostanie wybudowany obiekt służący prowadzeniu działalności kulturalnej, w którym
będą prowadzone również inne działania związane z publiczną działalnością kulturalną (np. biblioteka, teatr
działający w budynku muzeum) dalej jako „Rozwiązanie A”,
b)w ramach projektu zostanie wybudowany obiekt służący prowadzeniu działalności kulturalnej, w którym
będzie prowadzona również w uzasadnionym celem projektu zakresie komercyjna działalność gospodar‑
cza związana z kulturą (np. punkty gastronomiczne, kioski z pamiątkami i akcesoriami, parkingi itp.), dalej
jako „Rozwiązanie B”,
c)w ramach projektu zostanie wybudowany obiekt służący prowadzeniu działalności kulturalnej, w którym
będzie prowadzona również działalność gospodarcza nie związana z kulturą dalej jako „Rozwiązanie C”.
27. W ramach Rozwiązania A i B wydatki poniesione na wybudowanie obiektu w ramach realizacji projektu będą
kosztem kwalifikowalnym. Jednakże w ramach Rozwiązania B wydatki będą kwalifikowalne, a wsparcia udzie‑
lone na ich sfinansowanie nie będzie stanowiło zakłócenia konkurencji, tylko jeżeli powierzchnia wykorzy‑
stywana w celach komercyjnych będzie miała ograniczony celem projektu zakres i zostanie udostępniona na
niedyskryminujących zasadach (np. w przypadku udostępnienia takiej powierzchni dla celów prowadzenia
działalności gospodarczej wybór najemcy powinien zostać przeprowadzony w otwartym przetargu gwaran‑
tującym powierzenie powierzchni odpowiednim podmiotom, zdolnym do realizacji celów dla których przezna‑
czono daną powierzchnię, na warunkach rynkowych).
28. W odniesieniu do Rozwiązania C należy zauważyć, że wydatki poniesione na przygotowanie powierzchni prze‑
znaczonej do wykorzystywania w celach komercyjnych nie będą kwalifikowalne i muszą być sfinansowane ze
środków własnych beneficjenta.
4 Wyrok z 14.02.1990 r., sygn. C 301/87, Francja przeciwko Komisji.
Rozporządzenie Rady (WE) Nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz.U. L 83
z 27.3.1999, s. 1).
6 por. powołane w przypisie 4 decyzje KE z 10.10.2007 r., znak NN 50/2007 (dot. pomocy udzielanej, w ramach nie notyfikowanego programu
pomocowego, muzeom federalnym w Austrii) oraz z 13.07.2009 r., znak NN 27/2009, pkt 27 (dot. wsparcia dla mobilności kolekcji muzealnych).
7 Fragment zaleceń przygotowany na podstawie uwag przekazanych przez konsultantów Inicjatywy JASPERS w piśmie z dnia 8 października 2008
(PJ/JASPERS/2008 ‑ 1135/AC/mb) skierowanym do Departamentu Funduszy Europejskich Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
8 Szczegółowy opis priorytetów, s. 192.
5 3 Zalecenia – 5
75
29. Wybór rozwiązania B, którego dopuszczenie może być uzasadnione względami konieczności zapewnienia finan‑
sowej samowystarczalności projektu, powinien wiązać się z wprowadzeniem szczególnych uregulowań odno‑
szących się do korzystania z właściwej powierzchni, obliczonych m.in. na uniemożliwienie jej wykorzystania
niezgodnie z przeznaczeniem.
30. Wybór jednego z powyższych rozwiązań będzie również wpływał na wysokość dofinansowania przy
założeniu, że:
a)wsparcie udzielone na budowę całej infrastruktury przewidzianej w projekcie nie stanowi pomocy publicz‑
nej wobec czego zastosowanie znajdzie art. 55 rozporządzenia ogólnego, a luka finansowa może wynieść
nawet 100 %, z uwagi na fakt, że infrastruktura wykorzystywana w sposób przewidziany w ramach Rozwią‑
zania A nie będzie generować żadnych dochodów albo wygeneruje dochód w wysokości zbyt niskiej, żeby
sfinansować z tego źródła koszty operacyjne czy koszty utrzymania infrastruktury,
b)zostanie wybrane rozwiązanie B, a budowa całej infrastruktury przewidzianej w projekcie nie stanowi pomocy
publicznej wobec czego zastosowanie znajdzie art. 55 rozporządzenia ogólnego, wówczas luka finansowa
powinna zostać obliczona poprzez odliczenie kwoty dochodu wygenerowanego w ramach udostępnienia
powierzchni handlowej od wysokości kosztów inwestycyjnych,
c)zostanie wybrane Rozwiązanie C, wówczas przy obliczaniu luki finansowej należy uwzględnić dochód gene‑
rowany przez projekt mimo że został wygenerowany przez powierzchnię handlową przygotowaną w związku
z poniesieniem wydatków niekwalifikowalnych.
31. Obiekty wybudowane w ramach realizacji projektów z sektora kultury w znacznej liczbie przypadków będą
miały charakter publicznie dostępnej infrastruktury (przede wszystkim miejskiej) spełniającej różnorodne funk‑
cje, ale przede wszystkim służącej za ważny dla mieszkańców i turystów punkt spotkań związanych z korzysta‑
niem z usług kulturalnych. Jeśli powierzchnia handlowa związana z prowadzeniem działalności gospodarczej
będzie wynajmowana w drodze otwartych przetargów po cenach rynkowych, należy założyć, że nie będzie się
to wiązało z uzyskaniem żadnej nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorców prywatnych, i w ten sposób
nie będzie stanowiło naruszenia konkurencji.
32. W celu uniknięcia działań polegających na selektywnym albo dyskryminującym dysponowaniu powierzch‑
nią handlową obiektów wybudowanych w ramach realizacji projektów priorytetu XI POIiŚ, IP i IW POIiŚ wraz
beneficjentami powinny ustalić zasady korzystania z ww. powierzchni, w ramach których jej udostępnienie
przedsiębiorcom odbywałoby się po przeprowadzeniu otwartych przetargów, umożliwiających udział podmio‑
tów zagranicznych. Powinno to również gwarantować udostępnienie powierzchni po najwyższych możliwych
stawkach rynkowych oraz przekazanie jej przedsiębiorcom prowadzącym działalność zgodną ze szczególnymi
kulturalnymi funkcjami danego obiektu.
33. W kontekście analizowania możliwości zakwalifikowania dofinansowania realizacji projektu jako pomocy
publicznej istotne znaczenie ma wielkość powierzchni niezwiązanej z prowadzeniem statutowej działalności
kulturalnej przeznaczonej dla celów komercyjnych. Musi być ona proporcjonalna wobec powierzchni obiektu
służącej prowadzeniu działalności kulturalnej. Wszelka powierzchnia przeznaczona na cele komercyjne, której
rozmiar wykracza poza konieczność zapewnienia odpowiedniego zaplecza dla działalności kulturalnej może
prowadzić do konieczności uznania środków przekazanych na jej sfinansowanie za pomoc publiczną (np. wów‑
czas gdy następnie zbędna z punktu widzenia działalności kulturalnej powierzchnia zostanie udostępniona na
warunkach komercyjnych) i wydatek niekwalifikowalny.
34. Należy zauważyć, że wśród powyżej przedstawionych wariantów. Rozwiązanie A będzie cechować się najniż‑
szym prawdopodobieństwem możliwości uznania dofinansowania projektu za pomoc publiczną. Należy przy‑
jąć, że również Rozwiązanie B nie powinno wiązać się z zakwalifikowaniem wsparcia jako pomocy publicznej.
W przypadku Rozwiązania C występuje wyższe ryzyko uznania wsparcia za pomoc publiczną, w szczególności
w odniesieniu do środków wydatkowanych na przygotowanie powierzchni handlowej obiektu. Niemniej jed‑
nak możliwe jest takie zorganizowanie projektu, żeby jego dofinansowanie było zgodne z zasadami dotyczą‑
cymi pomocy publicznej. W tym zakresie należy zwrócić uwagę na takie parametry jak wielkość powierzchni
handlowej obiektu w odniesieniu do powierzchni przeznaczonej na obsługę działalności kulturalnej, natura
działalności gospodarczej prowadzonej na powierzchni handlowej obiektu czy warunki udostępniania tej
powierzchni.
76
3 Zalecenia – 6
dnia 5 listopada 2009 r.
(ze zm. wprowadzonymi 17 czerwca 2010 r.)
w sprawie sposobu oceny ryzyka występowania w projektach
w priorytecie XIII pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 ust. 1
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz postępowania
w takich sytuacjach
Na podstawie § 9 ust. 1 pkt 3 porozumienia z dnia 11 kwietnia 2008 r. w sprawie systemu realizacji Programu Ope‑
racyjnego „Infrastruktura i Środowisko” dla osi priorytetowej XIII – Infrastruktura szkolnictwa wyższego pomiędzy
Ministrem Rozwoju Regionalnego a Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawiam następujące zalecenia Insty‑
tucji Zarządzającej Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) dla Instytucji Pośredniczącej i Instytucji
Wdrażającej dotyczące sposobu oceny występowania w projektach w ww. priorytecie pomocy publicznej w rozumie‑
niu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz postępowania w takich sytuacjach.
I. Obowiązek przeprowadzenia analizy występowania pomocy publicznej
1. Zgodnie z art. 9 ust. 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego prze‑
pisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego
oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.07.2006,
s. 25 ‑ 78), dalej jako „rozporządzenie ogólne”, operacje finansowane z funduszy są zgodne z postanowieniami
Traktatu i aktów przyjętych na jego podstawie, co oznacza konieczność zapewnienia zgodności dofinansowa‑
nia realizacji projektów z art. 107 ust. 1 TFUE
2. Analiza występowania pomocy publicznej stanowi zatem istotny element oceny merytorycznej projektu ubie‑
gającego się o dofinansowanie.
3. Instytucja Pośrednicząca zapewnia zgodność analizy występowania pomocy publicznej z niniejszymi Zalece‑
niami poprzez wprowadzenie odpowiednich procedur do Instrukcji Wykonawczej dla Priorytetu XIII POIiŚ.
II. Moment przeprowadzenia analizy występowania pomocy publicznej
4. W celu zapewnienia sprawnego przygotowania projektów zaleca się przeprowadzanie analizy kwestii możli‑
wości uznania dofinansowania projektu za pomoc publiczną równolegle do oceny formalnej i merytorycznej
projektu.
5. Instytucja Pośrednicząca lub Instytucja Wdrażająca, w zakresie swoich kompetencji, powinny wydać wobec
potencjalnych beneficjentów zalecenie przeprowadzania analizy występowania pomocy publicznej na etapie
przygotowywania wniosku o dofinansowanie. Rezultatem przeprowadzonej analizy powinno być wypełnienie
odpowiednich części formularza11. Instytucja Pośrednicząca lub Instytucja Wdrażająca, powinny dysponować
szczegółowymi opracowaniami potwierdzającymi deklarację dotyczącą pomocy publicznej złożoną w ww. for‑
mularzu, które w razie potrzeby mogłyby być przedstawione Komisji Europejskiej.
11 Zob. pkt. G formularzy stanowiących załączniki o numerach XXI oraz XXII do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europej‑
skiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006
Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i pkt G formularza wniosku o dofinansowanie
w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
4 Zalecenia – 1
77
6. W uzasadnionych przypadkach, takich jak zidentyfikowanie szczególnie skomplikowanych zagadnień z zakresu
pomocy publicznej w ramach przeprowadzania analizy tej kwestii dla danego projektu, zarówno beneficjenci,
jak i Instytucja Pośrednicząca lub Instytucja Wdrażająca mogą zwracać się z prośbą o zajęcie stanowiska w danej
sprawie do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Instytucji Zarządzającej.
III. Zakres analizy występowania pomocy publicznej
7. W kontekście przeprowadzania ww. analizy należy mieć na uwadze, że zgodnie art. 107 ust. 1 TFUE wspar‑
cie dla podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą podlega przepisom dotyczącym pomocy publicznej,
o ile jednocześnie spełnione są następujące przesłanki:
a) udzielane jest ono przez państwo lub ze środków państwowych,
b) przedsiębiorca uzyskuje przysporzenie na warunkach korzystniejszych od oferowanych na rynku,
c)pomoc ma charakter selektywny (uprzywilejowuje określonego lub określonych przedsiębiorców albo pro‑
dukcję określonych towarów),
d)grozi zakłóceniem lub zakłóca konkurencję oraz wpływa na wymianę handlową między państwami
członkowskimi UE.
8. Wobec powyższego w ramach analizy kwestii pomocy publicznej, konieczne jest rozważenie, czy spełnione są
wszystkie przesłanki zawarte w tym przepisie.
9. Dla potrzeb analizowania projektów, które zostały zgłoszone do dofinansowania w ramach XIII priorytetu POIiŚ
zaleca się przyjęcie założenia, iż spełniona jest przesłanka:
a) dotycząca publicznego pochodzenia środków pomocowych,
b) uzyskania przysporzenia na warunkach korzystniejszych od oferowanych na rynku,
c) selektywnego charakteru pomocy.
10. W związku z powyższym analizę występowania pomocy publicznej należy ograniczyć do sprawdzenia pozosta‑
łych przesłanek tzn. konieczne jest zbadanie spełnienia pozostałych okoliczności udzielenia wsparcia w kon‑
tekście przesłanek określonych w art. 107 ust. 1 TFUE, takich jak:
a) Status przedsiębiorcy
Pojęcie przedsiębiorcy w prawie unijnym jest rozumiane bardzo szeroko i obejmuje swym zakresem wszyst‑
kie kategorie podmiotów zaangażowanych w działalność gospodarczą. W tym kontekście należy wskazać,
że przepisy prawa unijnego znajdują zastosowanie:
– niezależnie od formy prawnej tego podmiotu i źródeł jego finansowania12,
– niezależnie od faktu, czy są to podmioty nie nastawione na osiąganie zysku13,
– do podmiotów sektora publicznego prowadzących działalność gospodarczą14.
Z powyższego wynika, że przepisy dotyczące pomocy publicznej potencjalnie mogą znaleźć zastosowanie
do wsparcia udzielanego wszystkim podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, bez względu na to
czy przepisy obowiązujące w danym państwie członkowskim przyznają danemu podmiotowi status przed‑
siębiorcy. Działalność gospodarcza powinna być w powyższym kontekście rozumiana szeroko, jako każda
działalność polegająca na oferowaniu dóbr i usług na danym rynku.
b)Zakłócenie lub groźba zakłócenia konkurencji oraz wpływ udzielonego wsparcia na wymianę han‑
dlową pomiędzy państwami członkowskimi
Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, decydujące znaczenie dla oceny zakłócenia konku‑
rencji ma ustalenie czy pomoc wzmacnia pozycję danego przedsiębiorstwa w porównaniu z innymi przed‑
siębiorcami – czyli decyduje ewentualne wzmocnienie pozycji rynkowej beneficjenta pomocy w stosunku
do jego konkurentów.
Generalnie przesłanka zakłócenia konkurencji oraz wpływu udzielonego wsparcia na wymianę handlową
między państwami członkowskimi ma miejsce w sytuacji, gdy dane wsparcie udzielane jest przedsiębiorcy
uczestniczącemu w wymianie handlowej między państwami członkowskimi. Groźba zakłócenia konkuren‑
cji występuje kiedy pomoc publiczna wzmacnia pozycję przedsiębiorcy w porównaniu do innych przedsię‑
biorstw unijnych, a wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi jest jedynie potencjalny
12 Por. orzeczenie w sprawie C-41/90 Höfner i Elser przeciwko Macrotron GmbH, Zb. Orz. TS 1991, s. I-1979, orzeczenia w sprawach połączonych
od C-180/98 do C-184/98 Pawłow i inni, Zb. Orz. 2000 str. I-6451).
13 Por. m.in.. orzeczenie z dnia 21 września 1999 r. w sprawie C-67/96 Albany, Zb. Orz. TS 1999, s. I-5751).
14 Np. orzeczenie z 10 grudnia 1991 r. w sprawie C-179/90 Merci convenzionali porto di Genova SpA przeciwko Siderurgica Gabrielli SpA). W tym
kontekście za działalność gospodarczą uważa się „oferowanie dóbr i usług na danym rynku” (orzeczenie z dnia 30 kwietnia 1974 r. w sprawie
C-155/73 Sacchi, orzeczenie z dnia 18 czerwca 1998 r. w sprawie C-35/96 Komisja przeciwko Włochom, Zb. Orz. TS 1998, s. I-3851, orzeczenie
z dnia 22 stycznia 2002 r. w sprawie C-218/00 Cisal, Zb. Orz. TS 2002, s. I-691.
78
4 Zalecenia – 2
tzn. przedsiębiorca krajowy, który uzyskuje pomoc nie eksportuje swoich towarów lub usług1, a jednocze‑
śnie nie zachodzi import tych towarów lub usług z innych krajów Unii Europejskiej.
Wobec powyższego należy uznać, że tylko wsparcie udzielane przedsiębiorcom konkurującym na lokalnych
rynkach towarów i usług, na których nie dochodzi, ani nie może dojść do konkurencji z towarami lub usłu‑
gami pochodzącymi z innych państw członkowskich, może zostać uznane za niepodlegające art. 107 ust. 1
TFUE.
IV. Pomoc publiczna w sektorze szkolnictwa (edukacji) w praktyce decyzyjnej KE oraz
orzecznictwie TSUE
11. W odniesieniu do analizowania kwestii pomocy publicznej w kontekście dofinansowywania projektów w ramach
priorytetu XIII POIiŚ należy wskazać na dwie istotne decyzje Komisji Europejskiej dotyczące pomocy publicznej
w sektorze szkolnictwa.
12. Zgodnie z postanowieniami decyzji Komisji Europejskiej C(2005)429 z dnia 2 marca 2005 r. w sprawie pro‑
gramu pomocy realizowanego przez Włochy w celu restrukturyzacji instytucji zajmujących się kształce‑
niem zawodowym pomocą publiczną jest pomoc udzielona szkole, która:
a)zapewnia pojedynczym obywatelom dostęp do instytucjonalnych usług oświatowych nastawionych na reali‑
zację celów społecznych w ramach publicznego systemu oświaty, finansowanych przez państwo lub regiony
i jednocześnie faktycznie świadczy lub ma możliwość świadczenia usług rynkowych w sektorze kształcenia
zawodowego zarówno na rzecz firm i ich pracowników, jak i pojedynczych obywateli, traktując wszystkich
jako klientów i pobierając od nich opłaty według obowiązujących na rynku stawek2 (status przedsiębiorcy).
Pomoc publiczna nie występuje w zakresie, w jakim udzielone wsparcie, finansuje wyłącznie usługi świad‑
czone w ramach publicznego systemu oświaty – warunkiem jest prowadzenie oddzielnej rachunkowości
dla obu ww. obszarów działania3.
b)prowadzi działalność przynajmniej na poziomie regionalnym lub ponadregionalnym (ogólnokrajowym), cha‑
rakteryzującą się dużym obrotem handlowym, który przypuszczalnie pozwala na pokonywanie przeszkód ogra‑
niczających rozpowszechnianie oferty usług w dziedzinie kształcenia zawodowego na rynku wewnętrznym4
(zakłócanie konkurencji i wpływ na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi).
c)prowadzi działalność na poziomie ponadnarodowym np. jako partner w sieci międzynarodowej zrzeszającej
podmioty, których celem jest dzielenie się wiedzą, analiza porównawcza, współpraca przy projektach unij‑
nych, rozwój specyficznych segmentów rynku na potrzeby handlu elektronicznego i kształcenia on ‑ line5
(zakłócanie konkurencji i wpływ na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi).
13. Zgodnie z postanowieniami decyzji Komisji Europejskiej C(2006)5228 z dnia 8 listopada 2006 r. w sprawie
State aid NN54/2006 – Czech Republic Přerov logistics College pomocą publiczną nie jest pomoc udzie‑
lona szkole wyższej, która:
a)działa w ramach krajowego systemu edukacji6 na podstawie pozwolenia Ministerstwa Edukacji w zakre‑
sie wyznaczonym przez zatwierdzony przez państwo program nauczania i jednocześnie nie może pro‑
wadzić żadnego innego rodzaju działalności nie związanego z jego głównymi zadaniami7 (brak statusu
przedsiębiorcy).
b)osiągane zyski może przeznaczać jedynie na działalność statutową i nie może przeznaczać ich na wypłaty dla
założycieli, co sprawia, że nie prowadzi działalności zarobkowej, a jej celem nie jest odpłatne świadczenie
usług8 – co nie uniemożliwia pobierania opłat za naukę od studentów9 (brak statusu przedsiębiorcy).
c)prowadzi działalność w wymiarze lokalnym albo regionalnym, co oznacza, że świadczy usługi edukacyjne
na rzecz małej grupy studentów10 w miejscu zlokalizowanym z dala od granicy państwa, głównie w języku
1 Np. wyrok z dnia 13 lipca 1988 r. w sprawie102/87 Francja przeciwko KWE, Zb. Orz. 1988 s. 04067, pkt 19 oraz wyrok z dnia 24 lipca 2003 r.
w sprawie C-280/00 Altmark, Zb.Orz. 2003, str. I-07747, pkt. 77 i 78.
2 Pkt 48 decyzji Komisji Europejskiej C(2005)429 z dnia 2 marca 2005 r. w sprawie programu pomocy realizowanego przez Włochy w celu restruk‑
turyzacji instytucji zajmujących się kształceniem zawodowym.
3 Pkt. 84 ‑ 86 ww. decyzji.
4 Pkt 63 ww. decyzji.
5 Pkt. 63 ‑ 64 ww. decyzji.
6 Należy przyjąć, że krajowy system edukacji w rozumieniu ww. decyzji może być porównany z narodowym systemem edukacji i nauki, o którym
mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.), a w którym uczelnie wyższe
uczestniczą przede wszystkim prowadząc studia, studia doktoranckie, studia podyplomowe oraz kursy dokształcające (art. 8 ust. 1 ww. ustawy).
7 Pkt 15 decyzji KE C(2006)5228 z dnia 8 listopada 2006 r. w sprawie State aid NN54/2006 – C
zech Republic Přerov logistics College.
9 Przyp. 2 do pkt. 8 ww. decyzji.
10 W kontekście stanu faktycznego sprawy, w której wydano ww. decyzję było to 135 osób.
4 Zalecenia – 3
79
14.
15.
państwa, w którym prowadzi działalność (brak wpływu na wymianę handlową pomiędzy państwami
członkowskimi)11.
d)nie jest w stanie zachęcić studentów z innych państw członkowskich do podjęcia studiów przez nią ofe‑
rowanych, zamiast studiów w innych państwach członkowskich (brak wpływu na wymianę handlową
pomiędzy państwami członkowskimi)12.
W odniesieniu do analizowania kwestii pomocy publicznej w kontekście dofinansowywania projektów w ramach
priorytetu XIII POIiŚ należy ponadto wskazać na treść poniższych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE)
dotyczących edukacji.
Badanie ewentualnego statusu przedsiębiorcy prowadzone w stosunku do potencjalnego beneficjenta prio‑
rytetu XIII POIiŚ warto odnieść do rozważań TSUE na temat pojęcia „usługi” w rozumieniu prawa unijnego13
zgodnie z którym:
a)państwo, ustanawiając i utrzymując krajowy system edukacyjny nie ma na celu zaangażowania się w dzia‑
łalność zarobkową, wypełnia natomiast swoje obowiązki wobec własnego społeczeństwa w obszarach
społecznym, kulturalnym i oświatowym. Ponadto, system o którym mowa jest finansowany, co do ogól‑
nej zasady, ze środków publicznych, nie zaś przez uczniów lub ich rodziców. Na naturę tej działalności nie
wpływa fakt, że uczniowie lub ich rodzice muszą czasami uiszczać opłaty wpisowe lub za naukę, przez co
publiczna działalność edukacyjna nie stanowi „usług” w rozumieniu art. 56 i 57 TFUE14.
b)za usługi w rozumieniu traktatu należy uznać świadczenia uczelni wyższych finansowanych głównie ze
środków prywatnych, w szczególności dostarczanych przez uczniów lub ich rodziców, które prowadzą dzia‑
łalność obliczoną na osiągnięcie zysku – wówczas za cel takiej szkoły należy uznać świadczenie usług za
wynagrodzeniem15.
V. Szczegółowe zalecenia i uwagi
16. Konsekwencją uznania dofinansowania projektu za pomoc publiczną jest:
a)potrzeba uwzględnienia w harmonogramie realizacji projektu czasu potrzebnego na dokonanie procesu
notyfikacji,
b)konieczność indywidualnej notyfikacji dofinansowania projektu zgodnie z odpowiednimi przepisami krajo‑
wymi i unijnymi.
17. Zważywszy na omówione wyżej orzecznictwo należy podkreślić, że dofinansowanie udzielone uczelni prywat‑
nej będzie pomocą publiczną. W przypadku uczelni publicznych nie prowadzących działalności komercyjnej
pomoc publiczna nie wystąpi. Przez działalność niekomercyjną (pozostającą w ramach publicznego systemu
edukacji) należy uznać również prowadzenie przez uczelnie publiczne niestacjonarnych studiów odpłatnych
w zakresie i na zasadach wynikających z obowiązujących przepisów, w szczególności zgodnie z art. 99 ust. 2
i 163 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.)16.
Przez działalność komercyjną w omawianym zakresie należy rozumieć w szczególności świadczenie usług poza
publicznym systemem edukacji (np. wynajem sal konferencyjnych, prowadzenie kawiarni, restauracji, skle‑
pów lub wynajem powierzchni obiektu w celach komercyjnych, prowadzenie badań naukowych na zlecenie
przedsiębiorców itp.).
18. Analiza możliwości uznania dofinansowania realizacji projektu za pomoc publiczną w odniesieniu do uczelni
publicznych powinna być przeprowadzona ze szczególną starannością w przypadku, gdy w ramach projektu
przewidziano budowę, rozbudowę, remont, przebudowę, rewaloryzację, konserwację, renowację, restaura‑
cję, zachowanie lub adaptację obiektu lub zespołów obiektów z przeznaczeniem na działalność komercyjną
opisaną w pkt. 17. Zważywszy na fakt, iż beneficjentami priorytetu XIII mają być wiodące ośrodki akademic‑
kie można przyjąć domniemanie, iż w razie wystąpienia opisanych w poprzednim zdaniu aspektów komercyj‑
nych projektu, przyznane dofinansowanie będzie pomocą publiczną.
Pkt 20 ww. decyzji.
13 zawarte w orzeczeniu z dnia 27 września 1988 r. w sprawie 263/86, Państwo Belgijskie przeciwko René Humbel i Marie ‑ Thérese Edel, Zb. Orz.
TS 1988 potwierdzonym w tym zakresie orzeczeniem z dnia 7 grudnia 1993 r. w sprawie C-109/92 Wirth przeciwko Landeshauptstadt Hannover,
Zb. Orz. 1993 str. I-6447.
14 Pkt. 18 ‑ 20 orzeczenie z dnia 27 września 1988 r. w sprawie 263/86, Państwo Belgijskie przeciwko René Humbel i Marie ‑ Thérese Edel, Zbiór Orz.
TS 1988.
15 Pkt 17 orzeczenia z dnia 7 grudnia 1993 r. w sprawie C-109/92 Wirth przeciwko Landeshauptstadt Hannover, Zb. Orz. 1993 str. I-6447.
16 Por. opinie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 16.12.2009 r. (znak DDO-0795 ‑ 45(2)/09/MP) i z dnia 12.04.2010 r. (znak DDO0795 ‑ 45(4)/09/MP).
12 80
4 Zalecenia – 4
19. Zważywszy na powyższe uwagi konieczne jest, aby IP i IW POIiŚ, w kontekście pomocy publicznej, dokonywały
każdorazowo indywidualnej oceny projektów. Dotyczy to zwłaszcza projektów dużych. Na podstawie przepro‑
wadzonej analizy powinno się dokonać podziału projektów na dwie grupy ryzyka, posługując się kryterium
prawdopodobieństwa występowania pomocy publicznej:
a)w projektach, w których prawdopodobieństwo jest duże należy dokonać notyfikacji projektu;
b)w projektach, gdzie prawdopodobieństwo to nie jest duże ewentualne dokonanie notyfikacji w celu uzyska‑
nia pewności prawnej danego projektu powinno być uzależnione przede wszystkim od stanu zaawansowania
przygotowania i harmonogramu realizacji projektu. Jeśliby dokonanie notyfikacji nie stało na przeszkodzie
osiągnięciu celów projektu w zakładanym horyzoncie czasowym, dokonanie notyfikacji byłoby racjonalne
w celu wyeliminowania ewentualnego ryzyka zarzutu udzielenia niedozwolonej pomocy publicznej i docho‑
dzenia przez KE zwrotu takiej pomocy.
20. W sytuacji, gdy w dokumentacji projektu wnioskodawca zakłada wykorzystywanie infrastruktury wybudowanej
w ramach realizacji projektu w celach komercyjnych, należy sprawdzić czy założenie takie jest racjonalne i nie‑
zbędne oraz czy nie będzie negatywnie wpływać na możliwość zrealizowania projektu w kontekście konieczności
podjęcia dodatkowych działań będących konsekwencją uznania dofinansowania projektu za pomoc publiczną.
21. Należy podkreślić, że organem, któremu przysługuje prawo do orzekania o zgodności pomocy publicznej z zasa‑
dami rynku wewnętrznego jest KE. W związku z powyższym stwierdzenie, że w przypadku danego projektu
dofinansowanie może być uznane za pomoc publiczną wiąże się z koniecznością notyfikacji danego środka
pomocowego do KE, o ile obowiązek notyfikacji nie jest wyłączony na podstawie przepisów szczególnych
(pomoc de minimis, wyłączenia blokowe).
22. W trakcie procesu notyfikacji dofinansowania projektu możliwa jest znacząca ingerencja Komisji Europejskiej
w odniesieniu do założeń projektu łącznie ze zmianą wartości dofinansowania.
23. Badanie dofinansowania projektu w kontekście występowania pomocy publicznej będzie przeprowadzone nie
tylko na etapie oceny projektu, lecz będzie również przedmiotem kontroli w ramach oceny realizacji projektu
prowadzonej przez właściwe jednostki zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu procesu inwestycyjnego.
24. Pomoc publiczna uznana za niezgodną z zasadami rynku wewnętrznego podlega zwrotowi wraz z odsetkami.
Jednocześnie w świetle orzecznictwa TSUE17 oraz art. 11 i nast. rozporządzenia WE 659/199918 sam fakt nie‑
dochowania obowiązku notyfikacji nie skutkuje koniecznością zwrotu pomocy, o ile okaże się ona zgodna
z rynkiem wewnętrznym. Istnieje przy tym formalna możliwość zawieszenia pomocy albo jej tymczasowego
zwrotu do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy. Mając na względzie silną rynkową pozycję beneficjentów
wspieranych w ramach priorytetu XIII POIiŚ istnieje ryzyko, że w razie błędnej oceny w zakresie występowa‑
nia pomocy publicznej i podniesienia w późniejszym czasie zarzutu niedochowania procedury notyfikacyjnej,
KE wyda decyzję o zwrocie przyznanego dofinansowania. Należy uznać, że ryzyko to nie będzie tak duże, jak
w przypadku wsparcia udzielanego w innych sektorach gospodarki. Ryzyko to będzie również pomniejszone
ze względu na fakt, iż pomoc przyznawana będzie miała charakter pomocy proporcjonalnej znajdującej uza‑
sadnienie w normie art. 107 ust. 3 lit. c TFUE (pomoc przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych dzia‑
łań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej
w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem). Mając na względzie fakt, iż udzielana pomoc będzie miała na
celu dofinansowanie projektów wspierających publiczny system edukacji, a ewentualny, towarzyszący efekt
(spill over) nie będzie znaczący, możliwe będzie przyjęcie w kontekście powołanego przepisu, że wpływ na
warunki wymiany handlowej i konkurencji w Unii Europejskiej, które najprawdopodobniej w niektórych pro‑
jektach wystąpi, będzie mógł zostać uznany za niesprzeczny ze wspólnym interesem19.
VI. Uwagi dotyczące infrastruktury towarzyszącej wybudowanej w ramach
realizacji projektu w kontekście występowania pomocy publicznej20
25. Zgodnie z pkt. 14 szczegółowego opisu działania 13.121 w jego ramach będą realizowane kompleksowe pro‑
jekty mające na celu rozwój i unowocześnienie infrastruktury służącej prowadzeniu działalności dydaktycznej
17 Wyrok z 14.02.1990 r., sygn. C 301/87, Francja przeciwko Komisji.
Rozporządzenie Rady (WE) Nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz.U. L 83
z 27.3.1999, s. 1).
19 por. powołane w przypisie 4 decyzje KE z 10.10.2007 r., znak NN 50/2007 (dot. pomocy udzielanej, w ramach nie notyfikowanego programu
pomocowego, muzeom federalnym w Austrii) oraz z 13.07.2009 r., znak NN 27/2009, pkt 27 (dot. wsparcia dla mobilności kolekcji muzealnych).
20 Fragment zaleceń przygotowany na podstawie uwag przekazanych przez konsultantów Inicjatywy JASPERS w piśmie z dnia 8 października 2008
(PJ/JASPERS/2008 ‑ 1135/AC/mb) skierowanym do Departamentu Funduszy Europejskich Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
81
26.
27.
28.
29.
30.
31.
22 Zalecenia IZ POIiŚ nr 2/2009
na poziomie wyższym oraz działalności rozwojowej, naukowo ‑ badawczej powiązanej z dydaktyką na „prio‑
rytetowych kierunkach”.
Zgodnie z pkt. 12 szczegółowego opisu działania 13.122 elementem dopełniającym etap kształcenia jest zapew‑
nienie odpowiedniego zaplecza związanego z obsługą studenta, dlatego też w zakresie ograniczonym do 25 %
kosztów kwalifikowalnych projektu wsparcie może zostać przeznaczone na rzecz tzw. infrastruktury towarzy‑
szącej wykorzystywanej przez studentów „priorytetowych kierunków” (np. obiekty socjalne, obiekty sporto‑
wo ‑ rekreacyjne, biblioteki) z wyłączeniem inwestycji w domy studenckie (akademiki).
Należy wskazać, że w kontekście możliwości uznania infrastruktury wybudowanej w ramach realizacji projektu
za infrastrukturę kwalifikującą się do wsparcia pod uwagę powinny zostać wzięte trzy główne rozwiązania:
a)w ramach projektu zostanie wybudowana infrastruktura służąca prowadzeniu niekomercyjnej działalności
dydaktycznej, rozwojowej i naukowo ‑ badawczej powiązanej z dydaktyką na „priorytetowych kierunkach”
oraz związana z nią infrastruktura towarzysząca (dalej jako „Rozwiązanie A”).
b)w ramach projektu zostanie wybudowana infrastruktura służąca prowadzeniu działalności dydaktycznej,
rozwojowej i naukowo ‑ badawczej powiązanej z dydaktyką na „priorytetowych kierunkach” oraz związana
z nią infrastruktura towarzysząca, które będą wykorzystywane w celach niekomercyjnych lub komercyjnych,
o których mowa w pkt. 17 (dalej jako „Rozwiązanie B”).
c)w ramach projektu zostanie wybudowana infrastruktura służąca prowadzeniu działalności dydaktycznej,
rozwojowej i naukowo ‑ badawczej powiązanej z dydaktyką na „priorytetowych kierunkach” oraz związana
z nią infrastruktura inna niż infrastruktura towarzysząca, która będzie wykorzystywana w celach niekomer‑
cyjnych lub komercyjnych (dalej jako „Rozwiązanie C”).
W ramach Rozwiązania A wydatki poniesione na całą infrastrukturę wybudowaną w ramach realizacji projektu
będą kosztem kwalifikowalnym. W ramach Rozwiązania B wydatki będą kwalifikowalne w odniesieniu do kosz‑
tów związanych z prowadzeniem niekomercyjnej działalności dydaktycznej, rozwojowej i naukowo ‑ badawczej
powiązanej z dydaktyką na „priorytetowych kierunkach” oraz związanej z nią infrastruktury towarzyszącej.
Za koszty takie mogą być uważane jedynie koszty prawidłowo alokowane do działalności niekomerycyjnej, co
jest możliwe jedynie przy prowadzeniu odrębnej rachunkowości dla usług niekomercyjnych. Dofinansowanie
tego rodzaju wydatków nie będzie przy tym pomocą publiczną. W przypadku udostępniania infrastruktury
podmiotom gospodarczym wsparcie udzielone na jej sfinansowanie nie będzie stanowiło zakłócenia konku‑
rencji, tylko jeżeli infrastruktura wykorzystywana w celach komercyjnych zostanie udostępniona na niedyskry‑
minujących zasadach (np. w przypadku udostępnienia takiej infrastruktury dla celów prowadzenia działalności
gospodarczej wybór operatora powinien zostać przeprowadzony w otwartym przetargu gwarantującym powie‑
rzenie infrastruktury odpowiednim podmiotom, zdolnym do realizacji celów dla których wybudowano dane
obiekty, na rynkowych warunkach). Konsekwentnie, w odniesieniu do Rozwiązania B, należy przyjąć, że nieza‑
stosowanie ww. procedury konkurencyjnej, skutkować będzie dużym ryzykiem wystąpienia w projekcie pomocy
publicznej.
W odniesieniu do Rozwiązania C należy zauważyć, że wydatki poniesione na budowę infrastruktury związa‑
nej (związanej z infrastrukturą służącą prowadzeniu działalności dydaktycznej, rozwojowej i naukowo ‑ badaw‑
czej powiązanej z dydaktyką na „priorytetowych kierunkach”) innej niż infrastruktura towarzysząca będą
niekwalifikowalne ze względu na to, że infrastruktura ta jest wyłączona ze wsparcia na mocy zapisów szcze‑
gółowego opisu priorytetów POIiŚ (patrz pkt. 25 ‑ 26), niezależnie od tego czy będą wykorzystywane komer‑
cyjnie czy niekomercyjnie. Wydatki te nie będą kwalifikowalne i muszą być sfinansowane ze środków własnych
beneficjenta. Jednocześnie infrastruktura służąca prowadzeniu działalności dydaktycznej, rozwojowej i nauko‑
wo ‑ badawczej powiązanej z dydaktyką na „priorytetowych kierunkach” nie będzie pomocą publiczną i będzie
mogła być wspierana tylko w odniesieniu do kosztów związanych z prowadzeniem niekomercyjnej działalno‑
ści dydaktycznej, rozwojowej i naukowo ‑ badawczej powiązanej z dydaktyką na „priorytetowych kierunkach”,
które zostaną prawidłowo alokowane do działalności niekomerycyjnej. Będzie to możliwe jedynie przy prowa‑
dzeniu odrębnej rachunkowości dla usług niekomercyjnych.
Wybór rozwiązania B, którego dopuszczenie może być uzasadnione względami konieczności zapewnienia finan‑
sowej samowystarczalności projektu, powinien wiązać się z wprowadzeniem szczególnych uregulowań odno‑
szących się do korzystania z właściwej infrastruktury, obliczonych m.in. na uniemożliwienie wykorzystania jej
niezgodnie z przeznaczeniem.
Wybór jednego z powyższych rozwiązań będzie również wpływał na wysokość dofinansowania przy
założeniu, że:
a)wsparcie udzielone na budowę całej infrastruktury przewidzianej w projekcie nie stanowi pomocy publicz‑
nej wobec czego zastosowanie znajdzie art. 55 rozporządzenia ogólnego, a luka finansowa może wynieść
nawet 100 %, z uwagi na fakt, że infrastruktura wykorzystywana w sposób przewidziany w ramach Rozwią‑
Szczegółowy opis priorytetów, s. 216 i nast.
82
4 Zalecenia – 6
32.
33.
34.
zania A nie będzie generować żadnych przychodów albo wygeneruje przychód w wysokości zbyt niskiej,
żeby sfinansować z tego źródła koszty operacyjne czy koszty utrzymania infrastruktury,
b)zostanie wybrane rozwiązanie B, a przyznane wsparcie, przy zachowaniu zasad wynikających z pkt. 28
w określonym zakresie nie stanowi pomocy publicznej wobec czego zastosowanie znajdzie art. 55 rozpo‑
rządzenia ogólnego, to luka finansowa powinna zostać obliczona z uwzględnieniem kwoty całkowitego
dochodu wygenerowanego w ramach projektu (także dochodu generowanego przez usługi komercyjne)
zgodnie z Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie wybranych zagadnień związanych z przy‑
gotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód,
c)zostanie wybrane Rozwiązanie C, przy obliczaniu luki finansowej należy uwzględnić całkowity dochód gene‑
rowany przez projekt mimo że został wygenerowany przez infrastrukturę wybudowaną w związku z ponie‑
sieniem wydatków niekwalifikowalnych.
W kontekście analizowania możliwości zakwalifikowania dofinansowania realizacji projektu jako pomocy
publicznej, a także ewentualnego zakwalifikowania takiej pomocy jako zgodnej z art. 107 ust. 3 TFUE, istotne
znaczenie ma również zakres działalności komercyjnej prowadzonej z wykorzystaniem dofinansowanej infra‑
struktury. Infrastruktura ta powinna być co do zasady wykorzystywania dla działalności niekomercyjnej w ramach
systemu edukacji publicznej. Naruszenie proporcji w tym zakresie na rzecz działalności komercyjnej może prowa‑
dzić do uznania przez KE środków przekazanych na jej sfinansowanie za pomoc publiczną niezgodną z TFUE.
W kontekście analizowania możliwości zakwalifikowania dofinansowania realizacji projektu jako pomocy
publicznej, a także ewentualnego zakwalifikowania takiej pomocy jako zgodnej z art. 107 ust. 3 TFUE, istotne
znaczenie ma również wielkość infrastruktury towarzyszącej. Musi być ona proporcjonalna wobec infrastruk‑
tury służącej prowadzeniu działalności dydaktycznej, rozwojowej i naukowo ‑ badawczej powiązanej z dydaktyką
na „priorytetowych kierunkach”. Wszelka infrastruktura towarzysząca, której rozmiar wykracza poza koniecz‑
ność zapewnienia odpowiedniego zaplecza związanego z obsługą studenta może prowadzić do konieczności
uznania środków przekazanych na jej sfinansowanie za pomoc publiczną niezgodną z TFUE (np. wówczas gdy
następnie zbędna z punktu widzenia obsługi studentów infrastruktura zostanie udostępniona na warunkach
komercyjnych) i wydatek niekwalifikowalny.
Należy zauważyć, że wśród powyżej przedstawionych wariantów. Rozwiązanie A będzie cechować się najniż‑
szym prawdopodobieństwem możliwości uznania dofinansowania projektu za pomocy publiczną.
4 Zalecenia – 7
83
dnia 17 czerwca 2010 r.
(Wersja IV uchylająca Wersję III z dnia 20.10.2009 r.)
ZALECENIA IZ POIiŚ nr 5/2010
w sprawie ustanawiania zabezpieczeń należytego wykonania przez
beneficjentów zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie,
zwane dalej „Zaleceniami”
Podstawa Zaleceń
1. Zalecenia zostały wydane na podstawie § 9 ust. 1 pkt 3 Porozumień w sprawie systemu realizacji POIiŚ, zawar‑
tych z Instytucjami Pośredniczącymi w dniu 11 kwietnia 2007 r.
2. Zalecenia zostały opracowane na podstawie interpretacji przepisów:
2.1.ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240), zwanej dalej „ustawą
o finansach publicznych”, oraz
2.2.rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 18 grudnia 2009 r. w sprawie warunków i trybu udzie‑
lania i rozliczania zaliczek oraz zakresu i terminów składania wniosków o płatność w ramach programów
finansowanych z udziałem środków europejskich (Dz.U. Nr 223, poz. 1786), zwanego dalej „rozporządze‑
niem MRR”.
Ustanawianie zabezpieczenia w oparciu o przepisy ustawy o finansach publicznych
3. Podstawą prawną ustanowienia zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofi‑
nansowanie jest:
3.1.w zakresie środków europejskich: przepis art. 206 ust. 2 pkt 6 ustawy o finansach publicznych, zgodnie
z którym umowa o dofinansowanie powinna zawierać „formy zabezpieczeń należytego wykonania przez
beneficjenta zobowiązań wynikających z umowy”. Jednocześnie zgodnie z art. 206 ust. 4 ustawy o finan‑
sach publicznych obowiązek wnoszenia zabezpieczeń należytego wykonania przez beneficjenta zobowiązań
wynikających z umowy nie ma zastosowania do beneficjenta będącego jednostką sektora finansów publicz‑
nych albo fundacją, której jedynym fundatorem jest Skarb Państwa, a także do Banku Gospodarstwa Krajo‑
wego (niezależnie od formy przekazania środków finansowych, tj. zaliczki czy refundacji).
3.2.w zakresie środków krajowych: przepis art. 150 ustawy o finansach publicznych, który wskazuje jedynie
na minimalną treść umowy o dotację celową, nie wyłączając możliwości ustanowienia w takiej umowie
zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy (także w odniesieniu do projek‑
tów pomocy technicznej). W omawianym zakresie powinny być stosowane zasady analogiczne do zasad
wynikających z:
3.2.1. art. 206 ust. 2 pkt 6 i ust. 4 ustawy o finansach publicznych (vide pkt 3.1) oraz
3.2.2. rozporządzenia MRR (vide pkt 4 i nast.).
Podejście takie jest uzasadnione ze względu na fakt, iż zarówno środki europejskie, jak i środki krajowe są
środkami publicznymi wydatkowanymi na projekty realizowane w ramach tych samych umów o dofinanso‑
wanie w POIiŚ.
84
5 Zalecenia – 1
Obowiązek ustanawiania zabezpieczenia w rozporządzeniu MRR
4. W przypadku, gdy na podstawie umowy o dofinansowanie udziela się beneficjentowi dofinansowania w formie
zaliczki, szczegółowe zasady ustanawiania zabezpieczeń należytego wykonania zobowiązań określa rozporządze‑
nie MRR (obowiązek wynika bezpośrednio z § 6 rozporządzenia).
Zasady i formy stosowania zabezpieczeń
5. Mając na względzie:
5.1.fakt, że w zakresie dofinansowania w formie refundacji wypłata środków odbywa się na podstawie zweryfi‑
kowanych przez właściwą instytucję dokumentów potwierdzających poniesione przez beneficjenta wydatki
przez co istnieje domniemanie, że wydatkowanie tych środków jest pod należytą kontrolą,
5.2.ustawowe mechanizmy gwarantujące, niezależnie od stosowanych zabezpieczeń cywilnoprawnych, upraw‑
nienia dla właściwych instytucji do dochodzenia zwrotu środków nieprawidłowo wydatkowanych w drodze
egzekucji administracyjnej (art. 66 w zw. z art. 60 oraz art. 207 ustawy o finansach publicznych),
5.3.obecną sytuację gospodarczą i związane z tym możliwe trudności beneficjentów w zakresie pozyskiwania
instrumentów finansowych oraz zabezpieczeń.
IZ POIiŚ zaleca w zakresie ustanawiania zabezpieczeń zachowanie wymogu proporcjonalności i stosowania
takich form, które w prawidłowy sposób zabezpieczą środki publiczne przy uwzględnieniu typu beneficjenta
i jednocześnie będą jak najmniej uciążliwe dla beneficjenta.
6. Mając na uwadze ww. zasady oraz zważywszy na sposoby udzielania dofinansowania w projektach występują‑
cych w POIiŚ, w przypadku gdy umowa o dofinansowanie przewiduje udzielenie dofinansowania w formie:
6.1.refundacji – stosować należy jako podstawową formę zabezpieczenia weksel in blanco wraz z deklaracją
wekslową.
6.1.1.Instytucja zawierająca umowę o dofinansowanie określa kwotę zobowiązania wekslowego, uwzględ‑
niając przesłanki wskazane w pkt. 5 Zaleceń. Wysokość zabezpieczenia powinno ustalić się maksymalnie
do całkowitej wartości dofinansowania udzielanego w formie refundacji. Zabezpieczenie w tej formie
powinno być ustanowione na okres realizacji projektu oraz może być w uzasadnionym przypadku usta‑
nowione także na okres trwałości projektu. W uzasadnionych przypadkach zabezpieczenie może być
ustanowione w jednej lub kilku formach np. wskazanych w § 6 ust. 4 rozporządzenia MRR23.
6.2. zaliczki:
6.2.1.korzystać należy z form zabezpieczeń wskazanych w § 6 rozporządzenia MRR, uwzględniając prze‑
słanki wskazane w pkt. 5 Zaleceń, przy czym:
6.2.1.1.w przypadku gdy wartość dofinansowania w formie zaliczki nie przekracza 10.000.000 zł lub
gdy beneficjent jest podmiotem świadczącym usługi publiczne lub usługi w ogólnym interesie
gospodarczym, o których mowa w art. 93 i art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Euro‑
pejskiej (tekst skonsolidowany Dz. Urz. UE C 83/47 z 30.03.2010 r.), lub jest jednostką badawczo-
‑rozwojową w rozumieniu ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych
(t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 159, poz. 993), bez względu na wartość dofinansowania, formą zabez‑
pieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie jest
weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, chyba że ustanowienie tej formy zabezpieczenia
nie jest w danym stanie faktycznym możliwe lub beneficjent wskaże jako preferowaną jedną lub
kilka z form zabezpieczenia, o których mowa w § 6 ust. 4 rozporządzenia MRR. W takich sytu‑
acjach zabezpieczenie ustanawiane jest w jednej lub kilku z form wskazanych w § 6 ust. 4 roz‑
porządzenia MRR (por. § 6 ust. 2 i 3 rozporządzenia MRR). Przy czym nie musi być ustanowione
w wysokości co najmniej równowartości najwyższej transzy zaliczki wynikającej z umowy o dofi‑
nansowanie (w zależności od stanu faktycznego może być to kwota wyższa bądź niższa);
6.2.1.2.w przypadku gdy wartość dofinansowania w formie zaliczki przekracza 10.000.000 zł (z wyłą‑
czeniem beneficjentów wskazanych w § 6 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia MRR) zabezpieczenie
ustanawiane jest w jednej lub kilku wskazanych w § 6 ust. 4 rozporządzenia MRR formach.
Zabezpieczenie takie ustanawiane jest w wysokości co najmniej:
a. równowartości najwyższej transzy zaliczki wynikającej z umowy o dofinansowanie lub
b.łącznej równowartości transz zaliczki przekazanych i nierozliczonych bez odsetek (o ile
dopuszczono możliwość odroczenia nierozliczenia zaliczki w zakresie przewidzianym w § 3
ust. 3 rozporządzenia MRR);
23 Odesłanie ma jedynie charakter przykładowy, ponieważ rozporządzenie MRR ma zastosowanie tylko do zabezpieczania zaliczki.
5 Zalecenia – 2
85
w zależności od tego, która z nich jest wyższa. Wysokość zabezpieczenia nie powinna prze‑
kraczać całkowitej kwoty zaliczki.
6.2.2.wypłata zaliczki może nastąpić dopiero po ustanowieniu i wniesieniu przez beneficjenta zabezpie‑
czenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie (por. § 6 ust. 1
rozporządzenia MRR).
6.3.W przypadku rozliczenia przez beneficjenta całości zaliczki w ramach projektu, w którym zabezpieczenie
ustanowione było zgodnie z pkt. 6.2, może ono w odniesieniu do projektów, w których przewidziane są
refundacje ulec zmianie na wniosek beneficjenta i przyjąć formę zgodną z pkt. 6.1. Rozpatrując wniosek
beneficjenta, właściwa instytucja bierze pod uwagę potrzebę należytego zabezpieczenia wykonania zobo‑
wiązań wynikających z umowy o dofinansowanie oraz dotychczasowy przebieg realizacji projektu (por. § 6
ust. 6 rozporządzenia MRR). IZ zaleca, aby decyzja w przedmiocie zmiany zabezpieczenia wydana była dopiero
po zatwierdzeniu wniosku o płatność.
7. Beneficjentami będącymi podmiotami świadczącymi usługi publiczne lub usługi w ogólnym interesie gospodar‑
czym, o których mowa w art. 93 i art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii są w szczególności:
7.1.podmioty realizujące zadania, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospo‑
darce komunalnej (Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 ze zm.);
7.2.spółka PKP PLK S.A. – zarządca infrastruktury kolejowej o znaczeniu państwowym;
Za podmioty wykonujące ww. usługi należy również uznać podmioty realizujące cel publiczny lub inwe‑
stycje celu publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami
(Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) i ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodaro‑
waniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 ze zm.).
86
5 Zalecenia – 3
Założenia do umowy pomiędzy beneficjentem a podmiotem upoważnionym do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych
Założenia do umowy współpracy
Założenia do umowy pomiędzy
beneficjentem a podmiotem
upoważnionym do ponoszenia wydatków
kwalifikowalnych
w zakresie realizacji przedsięwzięć współfinansowanych w ramach
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), zwane dalej
„Założeniami”
wersja 1, czerwiec 2009 r.
Niniejszy dokument został sporządzony w celu ułatwienia beneficjentom przygotowania umowy współpracy
pomiędzy podmiotem upoważnionym i beneficjentem zgodnej z wymaganiami Wytycznych w zakresie kwalifikowa‑
nia wydatków w ramach POIiŚ, aby postanowienia umowy zabezpieczały prawidłowość realizacji projektu. Dokument
zawiera jedynie wskazówki dla prawidłowego przygotowania projektów, które niezależnie od poniższych wskazó‑
wek muszą być zgodne ze wszelkimi wymogami wynikającymi z zasad systemu wdrażania P
OIiŚ1.
Szczegółowa informacja na temat sposobu wypełniania wniosku o dofinansowanie w zakresie obejmującym wska‑
zanie podmiotu upoważnionego do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych znajduje się w Instrukcji do wypełnia‑
nia formularza wniosku o dofinansowanie w ramach POIiŚ.
1 Uwagi ogólne
Przy zachowaniu zasad określonych w Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ, w tym
za zgodą instytucji udzielającej dofinansowania, beneficjent może upoważnić inny podmiot, który będzie mógł
ponosić wydatki kwalifikowalne w ramach projektu (dalej zwany „podmiotem upoważnionym”).
Zasady, na których można podpisać umowę współpracy
Wszystkie postanowienia umowy pomiędzy beneficjentem a podmiotem upoważnionym (dalej zwanej „umową
współpracy”) muszą być zgodne z postanowieniami wniosku o dofinansowanie, umowy o dofinansowanie, obo‑
wiązującymi wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego (dostępnymi na stronie internetowej www.mrr.gov.pl lub
www.pois.gov.pl), Szczegółowym opisem priorytetów POIiŚ oraz zgodne z zasadami pomocy publicznej2.
Współpraca projektowa nawiązywana jest w efekcie potrzeby podziału zadań i uzupełnienia potencjałów poszcze‑
gólnych podmiotów, które współpracują przy realizacji planowanego przedsięwzięcia.
Niezależnie od wzajemnych zobowiązań obydwu podmiotów, odpowiedzialnym przed właściwą instytucją
wdrażającą/pośredniczącą II stopnia za prawidłową realizację całego projektu, na podstawie umowy o dofi‑
nansowanie, pozostaje zawsze beneficjent.
1 W szczególności wnioskiem o dofinansowanie wraz z załącznikami, umową o dofinansowanie wraz z załącznikami, wytycznymi Ministra Roz‑
woju Regionalnego, Szczegółowym opisem priorytetów POIiŚ oraz zgodnie z zasadami pomocy publicznej (jeżeli dotyczy) i innymi dokumentami
obowiązującymi w systemie wdrażania POIiŚ.
2 Jeżeli dotyczy.
6 Założenia – 1
87
2 Podstawowe elementy umowy współpracy
Do umowy współpracy należy przenieść odpowiednio postanowienia zawarte we wzorze umowy o dofinansowa‑
nie zawartej pomiędzy beneficjentem a instytucją udzielającą dofinansowania w taki sposób, aby zapewnić, że działa‑
nia podmiotu upoważnionego umożliwią beneficjentowi realizację projektu zgodnie z umową o dofinansowanie.
Dotyczy to m.in.:
– § 4 Zasady realizacji Projektu,
– § 4a Wymogi związane z ochroną środowiska,
– § 5 Wartość Projektu i źródła finansowania
– § 6 Wysokość dofinansowania
– § 7 Kwalifikowalność wydatków,
– § 9 Monitorowanie i sprawozdawczość,
– § 10 Ewaluacja,
– § 12 Procedura zawierania umów w ramach wydatków, kwalifikowalnych dla zadań objętych Projektem,
– § 13 Kontrola procedury zawierania umów dla zadań objętych Projektem,
– § 14 Ewidencja księgowa i archiwizacja danych,
– § 15 Kontrola,
– § 16 Trwałość Projektu,
– § 18 Informacja i promocja.
Ponadto poniżej przedstawiono niezbędne elementy, które powinna zawierać umowa współpracy zawarta pomię‑
dzy beneficjentem a podmiotem upoważnionym. W przypadku braku takich elementów konieczne będzie anekso‑
wanie w celu uzupełnienia umowy współpracy o brakujące elementy lub zmiany postanowień umowy niezgodnych
z Założeniami.
UWAGA! Poniższe zestawienie i przypisanie poszczególnych zagadnień do określonych obszarów w ramach umowy
współpracy ma jedynie charakter przykładowy. Strony umowy współpracy mogą kształtować jej treść dowolnie, pod
warunkiem zapewnienia zgodności z zasadami wdrażania POIiŚ.
Strony
umowy
Cel(e)
współpracy
Przedmiot
umowy
Okres
obowiązy
wania
umowy
88
ELEMENTY UMOWY WSPÓŁPRACY
Należy określić instytucje, które są stronami umowy. Umowę zawiera się pomiędzy beneficjentem a podmiotem
upoważnionym do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych.
W umowie powinny być zawarte pełne nazwy beneficjenta i podmiotu upoważnionego, ich adresy oraz imiona
i nazwiska osób upoważnionych do podpisywania umów (reprezentacja podmiotu). Należy również określić
formę organizacyjno‑prawną beneficjenta oraz podmiotu upoważnionego, np.: jednostka samorządu teryto‑
rialnego, spółka (w tym np. komunalna), fundacja, stowarzyszenie, szkoła artystyczna I/ II stopnia, uczelnia arty‑
styczna, kościół i związek wyznaniowy, archiwum państwowe, państwowa szkoła wyższa, urząd morski.
Należy podać cel(e) oraz uzasadnienie nawiązania umowy współpracy.
• Należy określić przedmiot umowy z uwzględnieniem:
– tytułu projektu;
– nazwy programu (ze wskazaniem konkretnego priorytetu i działania), z którego projekt jest/będzie
współfinansowany;
– (planowane) źródła finansowania projektu (EFRR lub FS, inne – jakie?).
• Umowa współpracy jest zawarta na czas wypełnienia wszystkich zobowiązań wynikających z umowy o dofi‑
nansowanie. Okres obowiązywania umowy współpracy powinien obejmować okres realizacji projektu, okres
trwałości projektu tzn.: min. 5 lat od zakończenia realizacji projektu (3 lata dla projektów inwestycyjnych
realizowanych przez MŚP) oraz okres przechowywania dokumentacji z uwzględnieniem terminu 3 lata od
zamknięcia POIiŚ.
• W okresie realizacji projektu oraz trwałości projektu podmiot upoważniony zobowiązany jest do zachowania
(w części za którą ponosi odpowiedzialność) trwałości projektu określonego we wniosku o dofinansowanie
i w umowie o dofinansowanie projektu, natomiast w okresie przechowywania dokumentacji jest zobowią‑
zany do współpracy z IZ, IP, Instytucją Wdrażającą lub Komisją Europejską celem przeprowadzania ewaluacji
projektu.
6 Założenia – 2
Należy precyzyjnie określić zakres zadań (obowiązków) beneficjenta oraz podmiotu upoważnionego, przy
uwzględnieniu poniższych wskazówek:
1. Beneficjent
•pełni funkcje podmiotu właściwego do kontaktów z właściwymi instytucjami w systemie realizacji P
OIiŚ;
•uprawniony jest do sprawowania nadzoru nad projektem w części realizowanej przez podmiot
upoważniony.
2. Podmiot upoważniony:
•jest odpowiedzialny za:
– realizację projektu w zakresie określonym w umowie współpracy zgodnie z ustalonym harmonogra‑
mem projektu oraz z zasadami obowiązującymi w POIiŚ, w tym zasadami dotyczącymi kwalifikowa‑
nia wydatków, kontroli, sprawozdawczości, przepływów finansowych oraz informacji i promocji.
•powinien być zobowiązany do:
– współpracy z beneficjentem przy sporządzaniu przez beneficjenta wniosku o płatność dla projektu,
Zakres
w tym jego części sprawozdawczej, przekazywania beneficjentowi dokumentacji dotyczącej realizacji
obowiązków
projektu niezbędnej do poświadczania wydatków ujętych we wniosku o płatność;
beneficjenta
– udostępniania beneficjentowi na jego wniosek dokumentacji związanej z realizowanym projektem;
i podmiotu
upoważnio – niezwłocznego powiadamiania beneficjenta o wszelkich zdarzeniach, które mogłyby prowadzić do
czasowego lub ostatecznego zaprzestania realizacji projektu lub jakiejkolwiek zmiany w projekcie;
nego
– stosowania odrębnego systemu księgowego lub odrębnego kodu księgowego przez podmiot upo‑
ważniony dla potrzeb rozliczania wydatków związanych z realizacją projektu (lub w przypadku gdy
beneficjent prowadzi całościową księgowość projektu dostosować się do warunków i realizować
wytyczne w zakresie księgowości określone w umowie współpracy);
– zapewnienia właściwej ścieżki audytu dla dokumentacji związanej z realizacją projektu w części
powierzonej podmiotowi upoważnionemu;
– poddania się kontroli, w zakresie i na zasadach określonych w wydanych przez Ministra Rozwoju
Regionalnego Wytycznych w zakresie kontroli realizacji Programu Operacyjnego Infrastruktura i Śro‑
dowisko, w tym w szczególności zapewnienia przedstawicielom instytucji kontrolującej dostępu do
dokumentacji oraz miejsc realizacji projektu;
– zawierania umów przez podmiot upoważniony w zakresie zadań związanych z realizacją projektu
zgodnie z zasadami obowiązującymi beneficjenta w ramach POIiŚ opisanymi w Podrozdziale 5.5.
Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko.
Warunkiem uznania wydatków za kwalifikowalne jest poniesienie ich przez beneficjenta lub podmiot upoważ‑
niony zgodnie z postanowieniami Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach P
OIiŚ wydanymi
Kwalifiko‑
przez Ministra Rozwoju Regionalnego. Szczególną uwagę należy zwrócić na postanowienia umowy o dofinan‑
walność
sowanie, Szczegółowego opisu priorytetów POIiŚ, właściwego programu pomocy publicznej3. Umowa współ‑
wydatków
pracy powinna zawierać w tym zakresie odpowiednie postanowienia.
3 Jeśli dotyczy.
6 Założenia – 3
89
Zasady
finansowa‑
nia projektu
•Należy określić wartość projektu wraz z harmonogramem realizacji projektu i planem finansowania projektu
z podziałem na źródła finansowania oraz wskazaniem udziału finansowego podmiotu upoważnionego.
•Należy przedstawić zasady organizacji przepływów finansowych i rozliczania projektu. Przyjęto zasadę, że
wobec instytucji w systemie realizacji POIiŚ całkowitą odpowiedzialność za zarządzanie finansowe i rozlicza‑
nie projektu ponosi beneficjent.
•Umowa współpracy powinna wskazywać procentowy lub kwotowy zakres odpowiedzialności finansowej
podmiotu upoważnionego w związku z koniecznością realizacji zobowiązań wynikających np. z niepra‑
widłowej realizacji projektu oraz zwrotu kwot nieprawidłowo wydatkowanych. W związku z tym, należy
doprecyzować do jakiej wysokości podmiot upoważniony ponosi odpowiedzialność (np. odpowiedzialność
majątkowa lub finansowa do wysokości wartości pokrycia szkody wyrządzonej przez nieprawidłowe działa‑
nie podmiotu upoważnionego).
•W zakresie wkładu finansowego należy wyszczególnić:
–kwoty przeznaczone przez beneficjenta i podmiot upoważniony na pokrycie:
a)wkładu własnego
Należy zawrzeć szczegółowe informacje dotyczące określonego wkładu finansowego lub niepie‑
niężnego dokonanego przez beneficjenta oraz podmiot upoważniony. W przypadku, gdy całość
ww. wkładu do projektu wnosi wyłącznie beneficjent, należy wyraźnie wskazać, że podmiot upoważ‑
niony nie wnosi żadnych zasobów do projektu i określić jego rolę w projekcie.
b)wydatków niekwalifikowalnych,
c)wydatków, które będą podlegały refundacji ze środków FS/EFRR;
–% wkładu własnego i % wydatków podlegających refundacji każdego z podmiotów w stosunku do
wydatków kwalifikowalnych projektu;
–% udział partycypowania podmiotów w wydatkach niekwalifikowalnych;
–wartość wkładu niepieniężnego oraz %, jaki stanowi ta wartość w stosunku do kwoty wydatków kwalifi‑
kowalnych projektu.
Zasady księgowości beneficjenta oraz podmiotu upoważnionego w zakresie realizacji projektu powinny być
ujednolicone na tyle, aby było również możliwe zagregowanie jednolicie przygotowanych informacji zgodnie
z Wytycznymi w zakresie sprawozdawczości.
Poniższe zasady (informacje) mają charakter techniczny, niemniej jednak powinny znaleźć odzwierciedlenie
w postanowieniach umowy współpracy.
Wszelkie postanowienia dotyczące zasad i sposobów księgowania muszą być zgodne z właściwymi przepisami
krajowymi, tj. np. ustawą o rachunkowości.
Zasady księ‑
gowania
środków
związanych
z realizacją
projektu
90
Są możliwe dwa warianty współpracy beneficjenta z podmiotem upoważnionym w zakresie księgowania środ‑
ków związanych z realizacją projektu:
1.Beneficjent prowadzi całościową księgowość projektu, zarówno w swoim zakresie, jak i podmiotu upoważ‑
nionego. Określenie w umowie współpracy prowadzenia przez beneficjenta całościowej księgowości projektu
(w tym właściwej ewidencji), zgodnie z obowiązującymi zasadami księgowymi, na podstawie otrzymanego od
podmiotu upoważnionego właściwego umocowania, wiąże się z tym, iż na dokumentach księgowych (np. faktu‑
rach czy notach) za zadania realizowane przez podmiot upoważniony, jako odbiorca występuje tylko beneficjent.
Podmiot upoważniony rozlicza się z beneficjentem z poniesionych przez siebie wydatków (w celu otrzyma‑
nia refundacji lub rozliczenia otrzymanej zaliczki) a beneficjent, składa wniosek o płatność, w którym znaj‑
duje się zbiorcze rozliczenie wydatków kwalifikowalnych, poniesionych zarówno przez beneficjenta, jak
i podmiot upoważniony. Podmiot upoważniony jedynie przekazuje beneficjentowi właściwe dokumenty
księgowe wystawione na beneficjenta w celu sporządzenia przez beneficjenta wniosku o płatność.
2.Beneficjent i podmiot upoważniony prowadzą odrębną księgowość w zakresie realizowanego projektu,
z zastrzeżeniem, że spełnione są następujące warunki:
–beneficjent ujmuje w księgach rachunkowych wyłącznie własne przychody, dochody, koszty lub wydatki
związane z realizacją projektu. Beneficjent, realizując powierzone zadania w określonym dla niego zakre‑
sie, przedkłada do rozliczenia faktury do IW/ IP2 wystawione na siebie oraz dokonuje zapłaty ze swojego
rachunku w zakresie określonym umową z wykonawcą.
–podmiot upoważniony stosuje odrębny system księgowania lub odrębny kod księgowy dla potrzeb roz‑
liczania wydatków związanych z realizacją projektu. Podmiot upoważniony, realizując powierzone zada‑
nia w określonym dla niego zakresie, przedkłada do rozliczenia faktury do beneficjenta, wystawione na
siebie oraz dokonuje zapłaty ze swojego rachunku w zakresie określonym umową z wykonawcą. Pod‑
miot upoważniony przedkłada wszelkiego rodzaju rozliczenia beneficjentowi, będącemu stroną w umo‑
wie o dofinansowanie, który ostatecznie rozlicza się z IW/ IP2.
6 Założenia – 4
•Należy określić obowiązki podmiotu upoważnionego w zakresie dostarczania do beneficjenta niezbędnych
informacji/dokumentów rzeczowo ‑ finansowych dla potrzeb sprawozdawczości, kontroli, ewaluacji w zakre‑
sie jego obowiązków związanych z realizacją projektu.
•Należy wskazać obowiązek określenia zasad obiegu dokumentacji związanej z realizacją poszczególnych
części projektu przez podmiot upoważniony.
Zadania
•Umowa współpracy powinna zawierać postanowienia zobowiązujące podmiot upoważniony m.in.:
w zakre‑
sie sprawoz‑ –do poddania się kontroli prowadzonej przez upoważnione instytucje, w tym do udostępnienia wszelkich
dokumentów związanych z realizacją projektu,
dawczości,
monitoringu –do współpracy z podmiotami upoważnionymi przez Instytucję Zarządzającą, Instytucję Pośredniczącą,
Instytucję Wdrażającą lub Komisję Europejską do przeprowadzania ewaluacji projektu,
i kontroli
–do informowania beneficjenta o okolicznościach mających wpływ na wysokość przyznanego dofinan‑
sowania, w szczególności dotyczące incydentalnych dochodów nieuwzględnionych we wniosku o dofi‑
nansowanie, możliwości odzyskania VAT ‑ u uznanego za kwalifikowalny i innych zdarzeń powodujących
obniżenie kwoty dofinansowania.
Wszystkie niezbędne dokumenty dotyczące realizacji projektu m.in.: dokumentacja związana z zarządzaniem
finansowym, technicznym, procedurami zawierania umów z wykonawcami, dokumentacja przetargowa, jest
przechowywana przez strony umowy współpracy w zakresie określonym w umowie współpracy.
Przechowy‑
wanie doku‑ Beneficjent powinien zobowiązać podmiot upoważniony do przechowywania w zakresie określonym w zawar‑
tej między nimi umowie współpracy, dokumentacji związanej z realizacją projektu. Beneficjent powinien prze‑
mentacji
projektowej chowywać dokumenty związane z realizacją projektu przez podmiot upoważniony w takim zakresie, w jakim
jest to niezbędne, aby mógł poświadczyć, składając wniosek o płatność do IW/ IP, że projekt jest realizowany
prawidłowo z uwzględnieniem podanego wyżej okresu obowiązywania umowy (w tym terminów przechowy‑
wania dokumentacji zgodnie z rozporządzeniem 1083/2006).
Należy określić obowiązki beneficjenta i podmiotu upoważnionego związane z zapewnieniem odpowiedniej
informacji o projekcie, zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia
8 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006
Informacja
ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego
i promocja
Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europej‑
skiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz. Urz. UE L 371 z 27.12.2006 r.,
s. 1–169),
•Należy zawrzeć postanowienia dotyczące sankcji prawnych i finansowych w przypadku wycofania się
z umowy współpracy, nienależytego wykonywania bądź opóźnień w realizacji postanowień umowy współ‑
pracy przez podmiot upoważniony (np. kara umowna, a w zakresie ją przewyższającym także odszkodowa‑
Zabezpiecze‑
nie z k.c.),
nia i sank‑
•Szczegółowe uregulowanie w umowie współpracy kwestii zabezpieczeń prawidłowej realizacji umowy
cje za nie
przez podmiot upoważniony jest bardzo istotne. Umowa współpracy powinna zawierać takie zabezpiecze‑
wywiązy‑
nia prawidłowej realizacji projektu przez podmiot upoważniony, które umożliwią beneficjentowi wywią‑
wanie się ze
zanie się z jego zobowiązań wobec instytucji będącej stroną umowy o dofinansowanie m.in. beneficjent
zobowiązań
zobowiązany jest do zamieszczenia w umowie postanowienia na podstawie którego podmiot upoważniony
umowy
będzie zobowiązany do zwrotu środków publicznych, otrzymanych na ponoszenie wydatków kwalifikowal‑
nych, w wypadku zaistnienia podstaw do zwrotu tych środków, bezpośrednio do Instytucji Wdrażającej na
zasadach obowiązujących Beneficjenta, określonych w art. 393 Kodeksu cywilnego.
•Należy określić tryb i zasady wprowadzania zmian do umowy współpracy (obustronna zgoda, forma pisem‑
na – aneks). Zmiany w umowie współpracy nie mogą być sprzeczne z postanowieniami umowy o dofinan‑
Zmiany
sowanie i zasadami systemu realizacji POIiŚ.
w umowie
•Umowa współpracy powinna wskazywać na obowiązek informowania instytucji, będącej stroną umowy
współpracy
o dofinansowanie, o treści zmian wprowadzonych aneksem. Prawo beneficjenta do informowania instytucji
i rozwiąza‑
w systemie realizacji POIiŚ o treści i warunkach umowy oraz ich zmian nie może być wyłączone
nie umowy
•Należy określić uwarunkowania, w których może nastąpić rozwiązanie umowy współpracy. Postanowienia
współpracy
te muszą być spójne z postanowieniami dotyczącymi sankcji za niewywiązanie się ze zobowiązań umowy
Należy zawrzeć ewentualne warunki dodatkowe oraz określić kwestie formalne, takie jak np. liczba egzempla‑
Postanowie‑ rzy umowy współpracy (można uwzględnić, że minimum jeden egzemplarz jest dla instytucji, z którą zostanie
nia końcowe podpisana umowa o dofinansowanie), termin wejścia w życie umowy współpracy, miejsce na złożenie podpi‑
sów upoważnionych osób z danej strony.
6 Założenia – 5
91
dnia 1 lipca 2010 r.
dotyczące rozliczania i dokumentowania przedsięwzięć realizowanych
siłami własnymi w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko
I. Wstęp
1. Niniejszy dokument powstał w celu wyjaśnienia wątpliwości dotyczących sposobu kwalifikowania wydatków
związanych z realizacją przedsięwzięć „siłami własnymi” beneficjenta w ramach Programu Operacyjnego Infra‑
struktura i Środowisko (dalej POIiŚ).
2. Należy zwrócić uwagę, że każdorazowo decyzja dotycząca realizacji prac w ramach projektu siłami własnymi
bądź zlecenia realizacji prac wykonawcy zewnętrznemu powinna być poprzedzona analizą dotyczącą najbar‑
dziej efektywnego rozwiązania z punktu widzenia realizacji projektu, jak również powinna być rozważona pod
kątem stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych.
3. Przedstawione w niniejszym dokumencie zalecenia służą określeniu warunków, na jakich beneficjent jest
uprawniony do rozliczania jako kwalifikowalnych wydatków związanych z realizacją przedsięwzięć „siłami
własnymi”. Zastosowanie się przez beneficjentów POIiŚ do opisanych wymogów jest dobrowolne i powinno
być traktowane przez instytucje w systemie realizacji POIiŚ jako działanie zapewniające efektywność poniesio‑
nych wydatków (osiągnięcia możliwie najlepszego efektu przy najniższych kosztach). W kwestiach nieuregu‑
lowanych zastosowanie mają postanowienia zawarte w pozostałych dokumentach obowiązujących w ramach
POIiŚ, w tym w szczególności w Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Ope‑
racyjnego Infrastruktura i Środowisko (zwane dalej Wytycznymi) oraz Zaleceniach w zakresie wzoru wniosku
beneficjenta o płatność w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Do robót budowlanych, usług i dostaw wykonanych przez podmiot powiązany na podstawie zamówienia sek‑
torowego udzielonego temu podmiotowi w trybie art. 136 ustawy Prawo zamówień publicznych1, niniejsze
zalecenia nie mają zastosowania.
II. Postanowienia ogólne
4. Rozliczanie i dokumentowanie przedsięwzięć realizowanych siłami własnymi może dotyczyć całego projektu
bądź poszczególnych jego etapów.
5. Pod pojęciem realizacji przedsięwzięcia „siłami własnymi” należy rozumieć samodzielną realizację przedsię‑
wzięcia stanowiącego przedmiot projektu:
a)w całości – zaangażowanie tzw. robocizny własnej i własnego sprzętu (odpisy amortyzacyjne) oraz zakupy
materiałów/urządzeń,
b)w części – tzw. realizacja mieszana polegająca na możliwości zaangażowania obok robocizny własnej lub
własnego sprzętu (odpisy amortyzacyjne) oraz zakupów materiałów/urządzeń, także robocizny zewnętrz‑
nej lub usług zamawianych na zewnątrz (np. najem sprzętu).
6. Od realizacji przedsięwzięcia „siłami własnymi” należy odróżnić samodzielne zarządzanie projektem oraz przygo‑
towanie projektu przez beneficjenta. Odmienne warunki kwalifikowania wydatków związanych z realizacją tych
działań, określone zostały szczegółowo w Wytycznych i niniejszy dokument nie ma do nich zastosowania.
1 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.).
92
7 Zalecenia – 1
7. Warunkiem uznania za kwalifikowalne wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia „siłami własnymi”
jest ich zgodność z wymogami określonymi w Wytycznych. Zaleca się wyodrębnienie w harmonogramie reali‑
zacji projektu zadań wykonywanych siłami własnymi jako odrębnej pozycji.
8. Podsumowując warunki kwalifikowania wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia „siłami własnymi”
należy wskazać, że zgodnie z Wytycznymi 2:
8.1.Jedynie wydatek faktycznie poniesiony może być uznany za kwalifikowalny. Pod pojęciem wydatku fak‑
tycznie poniesionego należy rozumieć wydatek faktycznie zrealizowany w znaczeniu kasowym (jako
rozchód środków pieniężnych z rachunku bankowego lub kasy beneficjenta, lub innego podmiotu upo‑
ważnionego do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych).
8.2.Jedynym wyjątkiem od zasady przedstawionej powyżej są koszty związane z wkładem niepieniężnym lub
amortyzacją w zakresie, w jakim zgodnie z Wytycznymi mogą być uznane za kwalifikowalne.
8.3.W przypadku, gdy Beneficjent wykonuje całość lub część przedsięwzięcia „siłami własnymi” związane
z tymi pracami wydatki muszą być przypisane poprzez przejrzysty i oddzielny system rozliczania projektu
oparty na dokumentach księgowych lub dokumentach o równoważnej wartości dowodowej.
8.4.Zgodnie z art. 60 lit. d rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/20063, beneficjent jest zobowiązany do pro‑
wadzenia dla projektu odrębnej ewidencji księgowej kosztów, wydatków i przychodów lub stosowa‑
nia w ramach istniejącego informatycznego systemu ewidencji księgowej odrębnego kodu księgowego
umożliwiającego identyfikację wszystkich transakcji oraz poszczególnych operacji bankowych związa‑
nych z projektem oraz zapewnienia, że operacje gospodarcze są ewidencjonowane zgodnie z obowią‑
zującymi przepisami.
8.5.W przypadku, gdy beneficjent samodzielnie wykonuje całość lub część prac związanych z realizacją
przedmiotu projektu, wydatki na wynagrodzenie własnych pracowników beneficjenta, zatrudnionych
bądź oddelegowanych do realizacji tych zadań nie stanowią wydatków związanych z zarządzaniem pro‑
jektem. Wynagrodzenia takich pracowników beneficjenta, w proporcji w jakiej wykonują oni zadania
związane ściśle z realizacją przedmiotu projektu, nie są wliczane do łącznej kwoty wydatków kwalifiko‑
walnych związanych z zarządzaniem projektem (do tych wydatków nie ma zastosowania limit wydat‑
ków na zarządzanie projektem).
Mimo to, postanowienia Wytycznych dotyczące wynagrodzeń pracowników beneficjenta realizujących
działania związane z zarządzaniem projektem stosuje się odpowiednio, z tym zastrzeżeniem, że zastoso‑
wanie się przez beneficjentów POIiŚ do niniejszych zaleceń oznacza przyjęcie dodatkowych wymo‑
gów w zakresie kwalifikowalności wydatków wynikających z niniejszego dokumentu.
Podsumowując najważniejsze postanowienia Wytycznych, a także dokonując interpretacji w odnie‑
sieniu do rozliczania kosztów robocizny w ramach realizacji przedsięwzięć siłami własnymi, w opi‑
nii Instytucji Zarządzającej POIiŚ:
a)Beneficjenci deklarujący wydatki poniesione na wynagrodzenia jako kwalifikowalne powinni posia‑
dać regulaminy wynagradzania.
b)Wydatki poniesione na wynagrodzenie własnych pracowników beneficjenta zaangażowanych w reali‑
zację przedsięwzięcia „siłami własnymi”:
–mogą stanowić wydatek kwalifikowalny jedynie w proporcji, w jakiej dany pracownik poświęca
swój czas na działania związane z realizacją przedsięwzięcia wynikającej z karty czasu pracy,
–powinny być zgodne z regulaminami wynagradzania obowiązującymi w danej instytucji.
c)Wydatki poniesione na dodatkowe wynagrodzenie roczne (np. na tzw. trzynastą pensję), wydatki
poniesione na nagrody i premie, a także koszty związane z urlopem pracowników, ze względu na
fakt, że wydatki ponoszone na wynagrodzenia pracowników w ramach realizacji przedsięwzięć siłami
własnymi są rozliczane tylko na podstawie faktycznie wypracowanych roboczogodzin, nie mogą być
uznane za kwalifikowalne.
d)Zakres zadań danego pracownika, związanych z realizacją przedsięwzięcia „siłami własnymi”, powi‑
nien być zawarty w opisie stanowiska lub zakresie obowiązków.
Jedynym dopuszczalnym sposobem rozliczania kosztów pracy własnych pracowników beneficjenta
przy realizacji przedsięwzięcia „siłami własnymi” jest rozliczanie za pomocą kart czasu pracy.
W takim przypadku opis stanowiska (lub zakres obowiązków) nie musi zawierać informacji na temat
proporcji, w jakiej pracownik poświęca swój czas na działania związane z realizacją przedsięwzięcia
w odniesieniu do pozostałych zadań. Natomiast również w tym przypadku zakres zadań pracownika
związanych z projektem powinien być określony w opisie stanowiska lub zakresie obowiązków.
2 Poniższy wykaz powstał w oparciu o Wytyczne z 3 września 2009 r., każdorazowo beneficjent jest zobowiązany do zweryfikowania podanych
informacji w oparciu o aktualną wersję wytycznych.
3 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz.U.UE L 210
z dnia 31 lipca 2006 r. ze zm.).
7 Zalecenia – 2
93
W przypadku deklarowania jako kwalifikowalne wynagrodzeń pracowników zaangażowanych w reali‑
zację przedsięwzięcia „siłami własnymi”, dotyczących okresu od 1 stycznia 2007 r. do 26 czerwca
2007 r. (tj. przed wejściem w życie pierwszej wersji Wytycznych), w przypadku braku opisu stanowi‑
ska dopuszcza się również inne dokumenty potwierdzające, iż dany pracownik wykonywał w okre‑
ślonym czasie i zakresie zadania w zakresie realizacji POIiŚ.
e)Beneficjent, składając wniosek o płatność uwzględniający wydatki na wynagrodzenia, powinien załą‑
czyć oświadczenie, iż wydatki na wynagrodzenia uwzględnione we wniosku o płatność dotyczą wyłącz‑
nie pracy związanej z przygotowaniem lub realizacją projektu w ramach POIiŚ.
f)Podczas kontroli danego projektu przeprowadzanej przez uprawnioną instytucję beneficjent powinien
przedstawić dokumenty potwierdzające, iż dana osoba wykonywała, w określonym zakresie, prace
związane z realizacją przedsięwzięcia „siłami własnymi”.
Beneficjent podczas kontroli powinien, na wniosek podmiotu kontrolującego, uzasadnić (również
w oparciu o dostępne dokumenty czy też opracowania) wysokość wynagrodzenia pracowników
zatrudnionych na podstawie umowy o pracę albo mianowania np. w odniesieniu do warunków
rynkowych.
8.6.Warunkiem uznania za kwalifikowalne kosztów robocizny wynikających z umów cywilnoprawnych
(np. umowa zlecenia) jest w szczególności zgodność z prawem i zasadami zawierania umów określonymi
w Wytycznych (w szczególności należy zwrócić uwagę na wymóg przeprowadzania rozeznania rynku
w odniesieniu do zamówień poniżej 14 tys. euro).
Jednocześnie, w opinii Instytucji Zarządzającej POIiŚ zachowanie wymogu efektywności ww. kosztów,
rozliczanych w ramach realizacji przedsięwzięć siłami własnymi, stanowiący jednocześnie warunek uzna‑
nia tych wydatków za kwalifikowalne, jest określenie w umowie cywilnoprawnej bądź w załączniku do
umowy „zakresu usługi” precyzującego, jakiego rodzaju czynności w zakresie realizacji projektu będą
wykonywane na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz okres, w jakim czynności te będą wykonywane.
Zapewnienie efektywności wydatków wymaga ponadto ewidencjonowania czasu pracy osób zatrudnio‑
nych na podstawie umowy cywilnoprawnej. Dlatego należy zapewnić, aby rozliczenie pracy osób zatrud‑
nionych na podstawie umowy cywilnoprawnej następowało na podstawie kart czasu pracy.
Za niekwalifikowalne w ramach POIiŚ uznane zostaną wydatki poniesione w związku z zawarciem
umów cywilnoprawnych zawieranych przez daną instytucję z własnymi pracownikami. W wyjątko‑
wych sytuacjach ww. wydatki mogą być uznane za kwalifikowalne, jeżeli dotyczą incydentalnego zaan‑
gażowania pracowników beneficjenta w zadania związane z realizacją projektu oraz jeżeli są zgodne
z prawem, w tym w szczególności z prawem pracy i ustawą Prawo zamówień publicznych. W przypadku,
gdy zaangażowanie pracowników beneficjenta nie ma charakteru incydentalnego, lecz ma charakter
powtarzalny, zadania związane z realizacją projektu powinny być uwzględnione w zakresie obowiązków
danego pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę i rozliczone na podstawie kart czasu
pracy.
8.7.Roboty budowlane powinny być prowadzone zgodnie z obowiązującym prawem, w tym w szczegól‑
ności zgodnie z ustawą Prawo budowlane. Należy zwrócić szczególną uwagę, na zgodność z przepisami
w następujących obszarach:
–rozpoczęcia robót budowlanych na podstawie ostatecznej i ważnej decyzji o pozwoleniu na budowę
lub zgłoszenia właściwemu organowi z zastrzeżeniem robót, które nie wymagają takiej decyzji lub
zgłoszenia i z zastrzeżeniem zaleceń wynikających z Wytycznych w zakresie postępowania w sprawie
oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regio‑
nalnych programów operacyjnych,
– wypełnienia wymagań wskazanych w decyzji o pozwoleniu na budowę nałożonych na inwestora,
–zrealizowania zakresu przedsięwzięcia zgodnie z warunkami zawartymi w decyzji o pozwoleniu na
budowę, w tym zgodnie z zatwierdzonym projektem budowlanym,
– prowadzenia poprawnej dokumentacji budowy zgodnie z wymaganiami w tym zakresie,
–posiadania prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane dla realizowanego
przedsięwzięcia,
–użytkowania obiektu zgodnie z przeznaczeniem po uzyskaniu ostatecznej decyzji o pozwoleniu na
użytkowanie z zastrzeżeniem przypadków, dla których uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowa‑
nie nie jest wymagane.
8.8.Koszty związane z wykorzystaniem przenośnych środków trwałych nie zainstalowanych na stałe w projek‑
cie (czyli również sprzętu beneficjenta wykorzystywanego przy realizacji prac „siłami własnymi”) mogą
być uznane za kwalifikowalne – jeżeli są bezpośrednio niezbędne dla realizacji projektu – w wysokości
odpowiadającej odpisom amortyzacyjnym w okresie, w którym były wykorzystywane dla realizacji pro‑
jektu. Oznacza to, iż wartość rezydualna (księgowa wartość likwidacyjna) środków trwałych po zakoń‑
czeniu realizacji projektu nie jest wydatkiem kwalifikowalnym.
94
7 Zalecenia – 3
Warunkiem uznania za kwalifikowalne kosztów związanych z wykorzystaniem środków trwałych tylko
w okresie realizacji projektu jest ich bezpośrednie wskazanie we wniosku o dofinansowanie (wraz z uza‑
sadnieniem) oraz w umowie o dofinansowanie projektu.
Zgodnie z Wytycznymi inne niż odpisy amortyzacyjne koszty związane z wykorzystaniem środków trwałych
tylko w okresie realizacji projektu, w tym m.in. wydatki ponoszone na zakup paliwa, ubezpieczenia, prze‑
glądy, remonty, części zamienne itp., nie stanowią wydatków kwalifikowalnych w ramach POIiŚ. Zatem tego
typu wydatki nie stanowią wydatków kwalifikowalnych w ramach prac realizowanych siłami własnymi.
8.9.Odpisy amortyzacyjne z tytułu spadku wartości środków trwałych stanowią koszt kwalifikowalny, jeżeli
spełnione są łącznie następujące warunki:
8.9.1.odpisy amortyzacyjne dotyczą środka trwałego, który jest niezbędny do prawidłowej realizacji
projektu i jest bezpośrednio wykorzystywany do jego wdrażania,
8.9.2.zakup środka trwałego nie był finansowany ze środków dotacji krajowej ani wspólnotowej (nie
dotyczy sytuacji, w której dotacja została przyznana na pokrycie wkładu własnego w ramach
wkładu publicznego), w ciągu 7 lat poprzedzających datę dokonania zakupu środka trwałego
na potrzeby projektu (dotyczy to sytuacji, w której beneficjent kupuje środek trwały na potrzeby
projektu, ale nie chce bądź nie może zrefundować kosztów zakupu),
8.9.3.kwalifikowalna wartość odpisów amortyzacyjnych odnosi się wyłącznie do okresu realizacji
danego projektu,
8.9.4. wartość odpisów amortyzacyjnych została obliczona zgodnie z ustawą o rachunkowości1.
8.10.W przypadku, gdy dany środek trwały wykorzystywany jest także w innych celach niż realizacja projektu,
kwalifikowalna jest tylko ta część odpisu amortyzacyjnego, która odpowiada proporcji wykorzystania
środka trwałego w celu realizacji projektu.
8.11.Z zastrzeżeniem wydatków związanych z nabyciem nieruchomości oraz z zastrzeżeniem szczegółowych
postanowień Wytycznych dotyczących leasingu, wydatki związane z zastosowaniem innych technik finan‑
sowania, które nie powodują natychmiastowego przeniesienia na podmiot użytkujący prawa własno‑
ści do danego dobra (np. najem, dzierżawa) kwalifikują się do współfinansowania w ramach POIiŚ, jeśli
zostaną spełnione następujące warunki:
8.11.1.wydatki związane z zastosowaniem ww. technik finansowania zostaną wskazane we wniosku
o dofinansowanie,
8.11.2.beneficjent wykaże, iż zastosowanie ww. technik finansowania jest najbardziej efektywną metodą
pozyskania danego wyposażenia,
8.11.3.ww. wydatki zostaną wyszczególnione w umowie o dofinansowanie projektu.
8.12.Wydatki poniesione na zakup materiałów niezbędnych dla realizacji projektu i nie stanowiących środ‑
ków trwałych (z wyłączeniem wydatków operacyjnych) mogą być uznane za kwalifikowalne, jeżeli zostały
poniesione zgodnie z warunkami ogólnymi (w tym m.in. określonymi w Rozdziale 5 Wytycznych).
Oznacza to w szczególności, że dostawy materiału zakupionego bezpośrednio przez beneficjenta i prze‑
kazanego wykonawcy do realizacji kwalifikują się do dofinansowania na podstawie opłaconych przez
beneficjenta faktur wystawianych przez ich zbywcę oraz kosztorysu powykonawczego, na podstawie
którego zostanie zweryfikowana ilość zakupionych materiałów niezbędnych do realizacji projektu.
9. W przypadku najmu lub dzierżawy sprzętu wykorzystywanego przy realizacji projektu postanowienia Podroz‑
działu 6.2 Wytycznych (Sprzęt i wyposażenie) stosuje się odpowiednio. W takim przypadku za kwalifikowalne
mogą być uznane wydatki poniesione na najem lub dzierżawę ww. sprzętu, jeżeli zostały poniesione
zgodnie z warunkami ogólnymi (Rozdział 5) Wytycznych oraz czas pracy sprzętu będzie uzasadniony
i potwierdzony w kosztorysie powykonawczym.
III. Zalecenia dotyczące rozliczania i dokumentowania przedsięwzięć realizowanych siłami
własnymi w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
10. Aby zapewnić, że wydatki ponoszone w związku z realizacją przedsięwzięć siłami własnymi zachowują wymóg
efektywności, Beneficjent powinien przedstawić kosztorys powykonawczy poniesionych kosztów, sporządzony
zgodnie z poniższymi zaleceniami.
11. Kosztorys powykonawczy powinien zawierać obmiar wykonanych robót z podaniem pozycji katalogowej (KNR,
KSNR, KNNR, a w przypadku braku odpowiedniej pozycji – kalkulację własną). Kosztorys ten powinien być opra‑
cowany z użyciem programu komputerowego przeznaczonego do sporządzania kosztorysów. W przypadku
1 Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.).
7 Zalecenia – 4
95
kalkulacji własnej można posiłkować się zakładowymi katalogami norm pracy służącymi do obliczenia ponie‑
sionych nakładów.
12. Na podstawie opracowanego kosztorysu należy sporządzić (wygenerować w programie komputerowym) zesta‑
wienia robocizny (R), materiałów (M) i sprzętu (S).
13. Kosztorys powinien być tak opracowany, aby wyliczone w nim zostały wyłącznie koszty bezpośrednie. Zarówno
obmiar, jak i kosztorys powinny być zatwierdzone przez inspektora nadzoru (gdy obowiązek taki został nało‑
żony przez przepisy prawa) lub osobę odpowiedzialną za realizację projektu (gdy nie ma obowiązku zapew‑
niania inspektora nadzoru) posiadającą odpowiednie kwalifikacje zawodowe w zakresie realizacji projektu,
w przeciwnym wypadku nie będą uwzględnione jako dokumenty związane z rozliczeniem.
14. Podstawą sporządzenia kosztorysu powinna być:
14.1.dokumentacja projektowa z przedmiarem robót,
14.2.rzeczywisty obmiar robót.
15. W celu potwierdzenia, iż wydatek został poniesiony z zachowaniem osiągnięcia najlepszego efektu przy możli‑
wie najniższych kosztach beneficjent jest zobowiązany do wykazania, że wartość nakładów rzeczowych (R, M, S)
poniesionych przez beneficjenta nie jest wyższa niż wartość wynikająca z katalogów (KNR, KSNR, KNNR) wyli‑
czona na podstawie aktualnych cen jednostkowych (na dzień poniesienia wydatku), zaczerpniętych z dostęp‑
nych na rynku publikacji zawierających jednostkowe ceny dla poszczególnych rodzajów materiału i sprzętu.
Publikacja, o której mowa powyżej powinna być przechowywana w siedzibie beneficjenta i udostępniana na
żądanie właściwej instytucji, np. na potrzeby przeprowadzenia kontroli projektu.
16. Wymagania stawiane kosztorysom opracowanym w celu uzasadnienia przedstawionej do rozliczania kwoty
kosztów kwalifikowanych:
16.1.Jeżeli poniesione przez beneficjenta nakłady rzeczowe (R, M, S) będą wyższe niż wynikające z katalogów
(KNR, KSNR, KNNR), beneficjent do obliczeń przyjmuje normy katalogowe. Natomiast, jeżeli poniesione
przez beneficjenta nakłady rzeczowe będą niższe, wtedy należy przyjąć je do obliczenia kwalifikowalnej
części poniesionych wydatków. Beneficjent nie może przyjąć wyższych nakładów, nawet jeśli faktycznie
poniesione nakłady były wyższe niż wynikające z odpowiednich katalogów.
16.2.Stawka roboczogodziny przyjmowana do sporządzenia kosztorysu powykonawczego „R” powinna być
równa średniej stawce roboczogodziny dla danego rodzaju robót i regionu, przyjęta na podstawie dostęp‑
nych biuletynów informacyjnych opracowanych dla celów statystycznych. Biuletyny, o których mowa
powyżej, powinny być przechowywane w siedzibie beneficjenta i udostępnione na żądanie właściwej
instytucji, np. na potrzeby kontroli projektu.
Do sporządzenia zestawień kosztów osobowych zastosowanie ma rzeczywista stawka roboczogodziny pracow‑
ników zaangażowanych w realizację projektu, ilość roboczogodzin poświęconych na realizację projektu powinna
wynikać z karty czasu pracy pracownika, stosownie do ich bezpośredniego zaangażowania. Łączna suma war‑
tości roboczogodzin wszystkich pracowników nie może być większa niż łączna suma wartości roboczogodzin
wynikająca z kosztorysu powykonawczego, w odniesieniu do zakresu objętego wnioskiem o płatność.
16.3.Koszt pracy sprzętu własnego powinien być wskazany w wysokości odpisów amortyzacyjnych w okre‑
sie, w którym był wykorzystywany dla realizacji projektu oraz w proporcji wykorzystania tego środka
trwałego w celu realizacji projektu. Przy czym zakupienie sprzętu z udziałem środków dotacji krajowej,
z wyłączeniem dotacji na pokrycie wkładu własnego (w ramach wkładu publicznego), a następnie zre‑
fundowanie kosztów amortyzacji tego środka trwałego w ramach funduszy strukturalnych lub Fundu‑
szu Spójności nie jest dopuszczalne.
Czas pracy sprzętu obcego powinien być kalkulowany według tej samej metodyki, jaką przedstawiono
w pkt. 16.1. Do rozliczania kosztów pracy sprzętu odpowiednie zastosowanie mają wymogi określone
w pkt. 16.2.
17.Jeśli beneficjent zamierza przedłożyć w ramach wniosku o płatność również uzasadnione koszty ogólne, jest
zobowiązany do sporządzenia odrębnej kalkulacji tych kosztów. Przez koszty ogólne należy rozumieć koszty,
które nie mogą zostać bezpośrednio przyporządkowane do konkretnego produktu lub usługi. Do kategorii kosz‑
tów ogólnych należą m.in. koszty administracyjne, w tym opłaty czynszowe, za wynajem, za energię elektryczną,
za ciepło na potrzeby ogrzewania i ciepłej wody – w okresie realizacji przedsięwzięcia. Koszty ogólne mogą być
uznane za kwalifikowalne do wsparcia w ramach POIiŚ, jeśli zostaną spełnione następujące warunki:
a)kalkulacja tych kosztów jest oparta na rzeczywistych kosztach związanych z realizacją danego projektu lub
b)koszty te zostały wyodrębnione jako odpowiednia proporcja kosztów ogólnych związanych bezpośrednio
z realizacją przedsięwzięcia, zgodnie z należycie uzasadnioną, rzetelną i bezstronna metodologią.
18. Na podstawie sporządzonego kosztorysu powykonawczego beneficjent sporządza następujące zestawienia,
wg udziału tzw. „sił własnych”:
18.1.zestawienie robocizny, wg zał. nr 1,
18.2.zestawienie materiałów, wg zał. nr 2,
18.3.zestawienie sprzętu, wg zał. nr 3.
96
7 Zalecenia – 5
19. W przypadku, gdy przepisy prawa tego wymagają beneficjent jest zobowiązany do zatrudnienia osoby, która
będzie pełnić funkcję inspektora nadzoru w rozumieniu Prawa budowlanego (lub firmy – inżyniera projektu/
kontraktu, która zatrudniać będzie inspektorów nadzoru odpowiednich specjalności). Osoba ta musi posia‑
dać właściwe uprawnienia budowlane (w odpowiedniej specjalności budowlanej) i czynne prawo do pełnie‑
nia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (tzn. musi być zarejestrowana w odpowiedniej izbie
inżynierów budownictwa oraz posiadać opłacone składki).
Gdy przepisy prawa nie nakładają obowiązku ustanowienia inspektora nadzoru, beneficjent zobowiązany jest
wyznaczyć/zatrudnić osobę odpowiedzialną za realizację projektu, posiadającą odpowiednie kwalifikacje zawo‑
dowe w zakresie realizacji projektu. Osoba taka odpowiedzialna będzie za rozliczenie rzeczowe projektu.
Zestawienia, o których jest mowa w pkt. 18.1, 18.2, 18.3 muszą być zweryfikowane i zaakceptowane przez
inspektora nadzoru lub wyznaczoną osobę.
20. Wykaz dokumentów, które beneficjent przekazuje do IW w załączeniu do wniosku o płatność – poszczególne
pozycje należy interpretować zgodnie z postanowieniami Wytycznych oraz Zaleceń w zakresie wzoru wniosku
beneficjenta o płatność w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (oznacza to m.in., że
beneficjent jest zobowiązany do składania oświadczeń wymaganych ww. dokumentami).
Dokumenty potwierdzające zachowanie zasady efektywności:
20.1.zestawienia, o których jest mowa w pkt. 18.1, 18.2, 18.3.
Dokumenty potwierdzające faktycznie poniesione wydatki oraz zakres rzeczowy (poniższe dokumenty
powinny być opisane zgodnie z wymogami określonymi w Zaleceniach w zakresie wzoru wniosku beneficjenta
o płatność w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w Załączniku 1a Instrukcja wypełniania
załącznika nr 1):
20.2.faktury lub inne dokumenty księgowe o równoważnej wartości dowodowej potwierdzające poniesione
wydatki,
20.3.dowody zapłaty (np. wyciągi bankowe, potwierdzenie dokonania przelewu, dokumenty potwierdza‑
jące dokonanie płatności gotówką) za faktury dotyczące usług sprzętu oraz ewentualnych innych usług
zewnętrznych, niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia,
20.4.dokumenty księgowe lub wyciągi z ksiąg rachunkowych odzwierciedlające wysokość poniesionych kosz‑
tów związanych z amortyzacją sprzętu beneficjenta wykorzystywanego do realizacji przedsięwzięcia,
20.5.potwierdzenia dokonania wypłat wynagrodzeń na rzecz pracowników zaangażowanych bezpośrednio
przy realizacji przedsięwzięcia siłami własnymi.
21. Dowody zapłaty muszą być opisane w sposób, który pozwoli na jednoznaczną identyfikację wykonanych ope‑
racji finansowych. W przypadku dużej ilości operacji finansowych, wysokiego stopnia ich różnorodności lub
braku jednoznacznej identyfikacji w odniesieniu do zakresu projektu beneficjent ma obowiązek załączyć sto‑
sowne oświadczenie wyjaśniające.
22. W przypadku weryfikacji i akceptacji protokołu odbioru robót przez inspektora nadzoru podpis powinien być
dodatkowo opatrzony pieczęcią z danymi dotyczącymi identyfikacji uprawnień budowlanych.
Dokumenty, których beneficjent nie przekazuje do IW, a których opracowanie jest wymagane, są przechowy‑
wane w siedzibie beneficjenta w celu ewentualnego udostępnienia w przypadku żądania przez jednostki upraw‑
nione do kontroli projektów.
7 Zalecenia – 6
97
98
*
****
***
**
n
…
4
3
2
6
7
Rzeczywista ilość
roboczogodzin***
9=7x8
Rzeczywista
wartość [zł]
10
Pełnomocnik ds. realizacji projektu
11
Uwagi
Wartość według
(dodatkowe
kosztorysu [zł]
informacje)
..................................................
Ogółem do rozliczenia
z POIiŚ****
Wartość ogółem
8
Rzeczywista stawka za
roboczogodzinę
[zł/jedn.]
Niezależnie od typu umowy (umowa o pracę, zlecenie itd.).
Należy wpisać wartość netto – dla projektów, w których VAT jest wydatkiem niekwalifikowalnym, brutto – d
la projektów w których VAT jest wydatkiem kwalifikowalnym.
Przepracowanych na potrzeby projektu.
Wartość równa niższej z dwóch wartości (rzeczywistej wartości ogółem, wartości ogółem według kosztorysu).
Główny Księgowy
5
Nazwiska i imiona
pracowników
..................................................
4
Data
Kwota z
wystawienia
dokumentu
dokumentu netto/brutto**
podpis i pieczątka inspektora nadzoru/
osoby odpowiedzialnej za realizację projektu
3
Nr
ewidencyjny
lub księgowy
..................................................
2
1
1
Nr
dokumentu
Lp.
Nr Projektu ….........., tytuł Projektu: …….......... realizowanego w ramach PO Infrastruktura i Środowisko
Zestawienie dokumentów księgowych dotyczących robocizny własnej* w ramach tzw. „sił własnych”
WZÓR
Załącznik nr 1
7 Zalecenia – 7
7 Zalecenia – 8
6
7
8
Rzeczywista
ilość
Ogółem do
rozliczenia
z POIiŚ**
Wartość
ogółem
9
Cena
jednostkowa
[zł/jedn.]
Główny Księgowy
5
Jednostka
miary
..................................................
4
Nazwa
materiału/
urządzenia
11
Wartość
według
kosztorysu [zł]
12
13
Pozycja w
Uwagi
zestawieniu
(dodatkowe
materiałów
informacje)
do kosztorysu
..................................................
10=8x9
Rzeczywista
wartość [zł]
* Należy wpisać wartość netto – dla projektów, w których VAT jest wydatkiem niekwalifikowalnym, brutto – d
** Wartość równa niższej z dwóch wartości (rzeczywistej wartości ogółem, wartości ogółem według kosztorysu).
n
…
4
3
2
3
Data
Kwota z
wystawie‑
dokumentu
nia
netto/brutto*
dokumentu
1
Nr
ewidencyjny
lub księgowy
..................................................
2
Lp.
1
Nr
dokumentu
Zestawienie faktur za zakup materiałów/urządzeń w ramach tzw. „sił własnych”
Nr Projektu ….., tytuł Projektu: ……. Realizowanego w ramach PO Infrastruktura i Środowisko
WZÓR
Załącznik nr 2
99
100
6
7
8
Ogółem do
rozliczenia
z POIiŚ***
Wartość
ogółem
Główny Księgowy
5
Nazwa sprzętu
Rzeczywista ilość
Cena
godzin pracy
jednostkowa
sprzętu7**
[zł/jedn.]
..................................................
4
Kwota z
dokumentu
netto/brutto6*
9=7x8
10
Wartość
według
kosztorysu
11
Pozycja w
zestawieniu
sprzętu do
kosztorysu
..................................................
Rzeczywista
wartość [zł]
* Należy wpisać wartość netto – dla projektów, w których VAT jest wydatkiem niekwalifikowalnym, brutto – d
** Przepracowana na potrzeby projektu.
*** Wartość równa niższej z dwóch wartości (rzeczywistej wartości ogółem, wartości ogółem według kosztorysu).
n
…
4
3
2
3
Data
dokumentu
1
Nr
ewidencyjny
lub księgowy
..................................................
2
Lp.
1
Nr
dokumentu
Nr Projektu ….., tytuł Projektu: ……. realizowanego w ramach PO Infrastruktura i Środowisko
Zestawienie kosztów najmu oraz amortyzacji sprzętu w ramach tzw. „sił własnych”
12
Uwagi
(dodatkowe
informacje)
WZÓR
Załącznik nr 3
7 Zalecenia – 9
Stanowisko Instytucji Zarządzającej w sprawie stosowania Warunków Kontraktowych FIDIC...
dnia 18 maja 2009 r.
Stanowisko Instytucji Zarządzającej
w sprawie stosowania Warunków Kontraktowych FIDIC2 oraz
niektórych klauzul umownych w projektach finansowanych ze środków
Funduszu Spójności3 oraz Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko4
W związku z pojawiającymi się wątpliwościami odnośnie stosowania Warunków Kontraktowych FIDIC w pro‑
jektach Funduszu Spójności oraz Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz stosowania niektórych
klauzul umownych w kontekście kwalifikowalności wydatków, Instytucja Zarządzająca (dalej: IZ) przekazuje nastę‑
pujące stanowisko wypracowane na podstawie zgłaszanych problemów i stanowisk właściwych organów admini‑
stracji i partnerów gospodarczych.
I. Obowiązek stosowania Warunków Kontraktowych FIDIC w projektach finansowanych
z Funduszu Spójności i Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
1. W projektach finansowanych z Funduszu Spójności (dalej: FS) obowiązek stosowania Warunków Kontrakto‑
wych FIDIC wynikał ze specyfiki projektów inwestycyjnych i stosowaniem ich w okresie przedakcesyjnym dla
projektów ISPA5. Dla projektów z sektora środowiska wymóg stosowania Warunków Kontraktowych FIDIC
został dodatkowo zamieszczony w umowie o dofinansowanie projektu.
2. W projektach finansowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (dalej: POIiŚ)6
we wzorze umowy o dofinansowanie projektu nie ma klauzuli nakładającej na beneficjentów obowiązek sto‑
sowania Warunków Kontraktowych FIDIC. Beneficjenci nie mają więc obowiązku stosowania Warunków Kon‑
traktowych FIDIC w projektach współfinansowanych z POIiŚ i mają swobodę regulowania stosunków prawnych
łączących ich z wykonawcami, w obszarze zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.
3. Powyższa informacja o braku obowiązku stosowania Warunków Kontraktowych FIDIC w ramach POIiŚ nie
powinna być odbierana przez beneficjentów jako zalecenie niestosowania tych procedur. Mając na uwadze
zasadę swobody zawierania umów wynikającą z przepisów kodeksu cywilnego (art. 3531 K.c.), beneficjenci
mogą odpowiednio wykorzystywać wzorce przy zawieraniu umów, w tym również w umowach w sprawach
zamówień publicznych.
4. Granicą swobody kontraktowania są jednak przepisy prawa bezwzględnie obowiązującego, przewidujące ści‑
śle określone regulacje, nie podlegające wyłączeniu na mocy postanowień umownych. Oznacza to, iż nieza‑
leżnie od stosowania przez beneficjentów procedur FIDIC lub innych warunków kontraktowych, beneficjenci
zawsze zobowiązani są stosować przepisy prawa, w tym m.in. ustawy Prawo zamówień publicznych7 (dalej:
ustawa Pzp), ustawy kodeks cywilny oraz ustawy Prawo budowlane, a także odpowiednie przepisy prawa
wspólnotowego. W związku z tym beneficjenci są zobowiązani do samodzielnego dostosowania zapisów kon‑
traktowych FIDIC w ramach Warunków Szczególnych FIDIC w zgodzie z odpowiednimi przepisami prawa pol‑
skiego. Tym samym pojęcia, które w oryginale sięgają do anglosaskiego systemu prawa powinny odpowiadać
2 FIDIC –
Fédération Internationale Des Ingénieurs ‑ Conseils – Międzynarodowa Federacja Inżynierów Konsultantów.
Perspektywa finansowa 2004 ‑ 2006.
4 Perspektywa finansowa 2007‑ 2013.
5 Obowiązek stosowania Ogólnych Warunków Kontraktowych FIDIC istniał dla kontraktów finansowanych z ISPA.
6 Pismo IZ POIiŚ do Instytucji Pośredniczących, dalej jako IP, z dnia 20 lutego 2007 r. (data na piśmie omyłkowo 2006 r.), znak
DPI ‑ III‑9610 ‑ 86‑MZi/06, l.dz. 0834.
7 Beneficjenci są zobowiązani do stosowania ustawy Pzp, jeżeli wymóg taki wynika z samej ustawy (zob. Wytyczne w zakresie kwalifikowania
wydatków w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, podrozdział 5.5).
3 8 Stanowisko – 1
101
właściwym polskiemu systemowi prawa instytucjom, należycie zdefiniowanym i konsekwentnie stosowanym
w treści umowy. Dopuszczalne jest również pozostawienie Warunków Kontraktowych FIDIC w brzmieniu odpo‑
wiadającym tłumaczeniu z języka angielskiego na język polski, bez dostosowywania klauzul do pojęć stosowa‑
nych w polskim prawie. W takim przypadku interpretacja postanowień zawartych w Warunkach Kontraktowych
FIDIC powinna być dokonywana zgodnie z przepisami prawa polskiego. Stowarzyszenie Inżynierów Dorad‑
ców i Rzeczoznawców (SIDiR) zaleca wymienienie w Warunkach Szczególnych pojęć takich jak Pozwolenie na
budowę, Pozwolenia na użytkowanie, inspektor nadzoru, dziennik budowy.
Stanowisko SIDiR
5. Zgodnie z przekazaną do MRR opinią SIDiR8 rezygnacja ze stosowania Warunków Kontraktowych FIDIC może
nieść ze sobą zagrożenie dla prawidłowej realizacji umów (a w konsekwencji projektów). W związku z tym,
w opinii SIDIR przy podejmowaniu przez beneficjentów decyzji o stosowaniu bądź nie stosowaniu procedur
FIDIC powinny być uwzględnione poniższe kwestie:
–Odstąpienie od stosowania procedur FIDIC wymaga od beneficjentów opracowania własnych warunków
kontraktowych, które umożliwią właściwą realizację inwestycji współfinansowanych ze środków funduszy
europejskich;
–Stosowanie Warunków Kontraktowych FIDIC (lub innych powszechnie uznanych w Europie standardo‑
wych warunków kontraktowych) pozwala na standaryzację procedur zarządzania projektem dla inwestycji
współfinansowanych z funduszy europejskich. Standaryzacja zaś pozwala na ocenę prawidłowości zarzą‑
dzania inwestycją i finansami przez przeszkolone kadry, podczas gdy próba opracowania nowych dla każdej
umowy, innych warunków kontraktowych i procedur może doprowadzić do trudności identyfikacji zagro‑
żeń wdrażanego projektu/umowy i braku transparentności wykorzystania środków unijnych, co w konse‑
kwencji może doprowadzić nawet do ich zwrotu;
–Dodatkową konsekwencją wprowadzenia indywidualnych warunków kontraktowych może być nasilenie
sporów budowlanych ze względu na mnogość sytuacji konfliktowych, których nowoopracowywane warunki
nie przewidzą;
–Wybiórcze stosowanie klauzul FIDIC może spowodować ograniczenie praw Wykonawców i w konsekwen‑
cji doprowadzić do wzrostu kosztów realizacji inwestycji lub w ogóle braku zainteresowania Wykonawców
udziałem w przetargach, w których nie będą potrafili oszacować ryzyk;
–Odstąpienie od standardowych warunków umowy (np. FIDIC) może spowodować upowszechnienie zapisów
o rozstrzyganie sporów przez sądy powszechne w miejsce sądu polubownego (arbitrażu) – taka sytuacja
może skutkować wydłużeniem czasu koniecznego do rozstrzygnięcia sporu i w konsekwencji uniemożli‑
wić rozliczenie końcowej umowy w terminie określonym w Decyzji o przyznaniu dotacji, co może dopro‑
wadzić do niewykorzystania i konieczności zwrotu otrzymanych środków (w sprawie klauzul arbitrażowych
zob. stanowisko Prokuratorii Generalnej pkt II).
II. Klauzule arbitrażowe – stanowisko Prokuratorii Generalnej
6. Zgodnie ze stanowiskiem Prokuratorii Generalnej9 w zakresie stosowania przez beneficjentów POIiŚ repre‑
zentujących Skarb Państwa (stationes fisci) klauzuli arbitrażowej w umowach zawieranych z wykonawcami –
zasadność i celowość stosowania zapisu na sąd polubowny powinny podlegać każdorazowej ocenie beneficjenta
nie tylko w oparciu o uwarunkowania rynkowe i wymogi instytucji międzynarodowych, ale także uwzględniać
konsekwencje zamieszczenia tego typu klauzuli dla Skarbu Państwa.
7. Skarb Państwa jest z mocy prawa zwolniony od opłat w postępowaniu przed sądem państwowym10. Z tego
względu sądownictwo powszechne powinno w pierwszej kolejności być brane pod uwagę jako sposób rozstrzy‑
gania sporów, których stroną jest Skarb Państwa. Jednakże arbitraż handlowy jest elastycznym instrumentem
prawnym, który pod warunkiem jego umiejętnego wykorzystania może być interesującym dla Skarbu Państwa
narzędziem rozwiązywania sporów. Należy pamiętać, iż Skarb Państwa jest zwolniony przed sądem państwo‑
wym od opłat, ale już nie wydatków np. wynagrodzenia i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych oraz
8 Pismo SIDiR do IZ POIiŚ z dnia 18 maja 2007, znak 0582/D/2007; Stanowisko MRR do IP w ww. sprawie zostało przekazane pismem z dnia
26 czerwca 2007, znak DPI ‑ III‑9610 ‑ 86‑PL/06, l.dz. 3026.
9 Pismo z dnia 22 stycznia 2009 r. znak KR-073/1/09/AOL W/707/09.
10 Art. 94 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
102
8 Stanowisko – 2
8.
9.
10.
tłumaczy1. Wykorzystanie alternatywnych wobec sądownictwa powszechnego metod rozwiązywania sporów
powinno być więc rozważone w sytuacji, gdy statio fisci przewiduje, iż rozstrzygnięcie konfliktów, które mogą
wyniknąć z umowy, będzie wymagało posiadania wiedzy specjalistycznej, analizy wielu dokumentów i ustalania
skomplikowanego stanu faktycznego, znajomości języków obcych oraz międzynarodowej praktyki kontrakto‑
wej. Sędzia państwowy w wypadkach wymagającej wiadomości specjalnych np. inżynierskich lub lingwistycz‑
nych musi zasięgnąć opinii biegłych, nawet jeżeli osobiście posiada taką wiedzę2. Tego typu ograniczenie nie
dotyczy arbitrów, którzy w ramach swojego wynagrodzenia mogą również rozstrzygać kwestie techniczne czy
analizować dokumenty sporządzone w języku obcym. Efektywność arbitrażu w dużej mierze zależy od właści‑
wego sformułowania zapisu na sąd polubowny oraz wyboru odpowiednich arbitrów.
W przypadku podjęcia decyzji o poddaniu sporów wynikających z umowy lub z nią związanych pod roz‑
strzygnięcie sądu polubownego, przy formułowaniu klauzuli arbitrażowej należy się kierować następującymi
zasadami:
– miejscem arbitrażu powinna być Rzeczpospolita Polska,
– językiem, w którym będzie prowadzone postępowania, powinien być język polski,
– prawem właściwym dla rozstrzygnięcia sporu powinno być prawo polskie.
Odejście od tych zasad może spowodować eskalację ponoszonych przez Skarb Państwa kosztów postępowa‑
nia arbitrażowego. Nie zaleca się upoważniania arbitrów do rozstrzygania według ogólnych zasad prawa lub
zasad słuszności3, gdyż mogłoby to oznaczać zgodę na pominięcie przy orzekaniu bezwzględnie obowiązują‑
cych przepisów prawa, w tym ustawy o finansach publicznych czy też ustawy Pzp.
Decydując się na poddanie sporu pod rozstrzygnięcie stałego sądu polubownego, warto wziąć pod uwagę
ofertę polskich sądów arbitrażowych, które na miejscu dysponują odpowiednią infrastrukturą zapewniającą
sprawny przebieg postępowania, w szczególności prowadzenia rozpraw. Jeżeli zajdzie konieczność wprowa‑
dzenia do umowy zapisu na sąd polubowny ad hoc, należy rozważyć odwołanie się do już funkcjonujących
w obrocie zasad arbitrażowych.
III. Klauzula waloryzacyjna ceny (klauzula 13.8)
Klauzula waloryzacyjna a ustawa Pzp
11. Poniżej przedstawiono stanowisko Prezesa UZP w przedmiotowej sprawie4.
–Ustawa Pzp, nie zawiera szczególnych regulacji odnoszących się do zamieszczania klauzul waloryzacyj‑
nych w umowach w sprawie udzielenia zamówienia publicznego. W takiej sytuacji, stosownie do art. 139
ust. 1 Pzp, do oceny dopuszczalności stosowania klauzul waloryzacyjnych w umowach o zamówienie
publiczne znajdują zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego;
–Kodeks cywilny w art. 358¹ § 1 deklaruje zasadę nominalizmu, zgodnie z którą, wykonanie zobowiąza‑
nia pieniężnego następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Odstępstwo od powyższej zasady przewiduje art. 358¹ § 2 Kodeksu cywilnego, który dopuszcza możliwość
posługiwania się tzw. „umownymi klauzulami waloryzacyjnymi” oraz 358¹ § 3 Kodeksu cywilnego, który
przewiduje waloryzację sądową;
–W myśl art. 358¹ § 2 Kodeksu cywilnego strony mogą zastrzec w umowie, że wartość świadczenia pienięż‑
nego określona zostanie według innego niż pieniądz miernika wartości. Zgodnie z zacytowanym przepisem,
strony zawierając umowę, licząc się z istniejącym albo przewidywanym wzrostem cen, mogą zastrzec, że
wartość świadczenia pieniężnego określona zostaje w relacji do innego niż pieniądz (polski) miernika war‑
tości. Umowne klauzule waloryzacyjne mogą być oparte na różnego rodzaju miernikach wartości takich
jak: złoto, waluty obce, określone grupy dóbr konsumpcyjnych, określone grupy materiałów (tzw. klauzule
indeksowe). Omawiany przepis nie wprowadza żadnego ograniczenia co do rodzaju umów, w których klau‑
zule waloryzacyjne mogą być zastrzegane. Przedmiotowe klauzule mogą więc być stosowane także w umo‑
wach zawieranych po przeprowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego regulowanego
ustawą Pzp;
–Wskazać należy, iż dopuszczalność zastosowania klauzuli waloryzacyjnej w umowie w sprawie zamówienia
publicznego uzależniona jest od przewidzenia jej w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Stosownie
1 Art. 2 i 5 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Art. 278 Kodeksu postępowania cywilnego, zob. również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 1975 r., sygn. akt I CR 331/75, LEX nr 7729.
3 Art. 1194 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego.
4 Pismo z dn. 23.05.2007 r. sygn. UZP/DP/O ‑ RJE/47563/10515/07, pismo z dn. 23 stycznia 2009 r. sygn. UZP/DP/O ‑ JDU/1047/1386/09.
103
do art. 36 ust. 1 pkt 15 Pzp specyfikacja istotnych warunków zamówienia zawiera m.in. istotne dla stron
postanowienia, które zostaną wprowadzone do treści zawieranej umowy w sprawie zamówienia publicz‑
nego, ogólne warunki umowy albo wzór umowy, jeżeli zamawiający wymaga od wykonawcy, aby zawarł
z nim umowę w sprawie zamówienia publicznego na takich warunkach. Klauzula waloryzacyjna jest istot‑
nym dla zamawiającego i wykonawcy postanowieniem umowy w sprawie zamówienia, a więc konieczność
jej przewidzenia w SIWZ nie może budzić wątpliwości;
–Podkreślić także należy, że klauzule waloryzacyjne muszą zawierać ściśle określony, obiektywny miernik
wartości, który będzie podstawą zmiany ceny (wynagrodzenia wykonawcy). Nie jest natomiast zgodne
z ustawą Pzp wprowadzenie do umowy o zamówienie publiczne zapisu „otwartego” dopuszczającego
zmianę ceny na zasadach określonych jednostronnie przez wykonawcę lub zamawiającego;
–W sytuacji zamieszczenia w umowie w sprawie zamówienia publicznego już w chwili zawarcia umowy klau‑
zuli waloryzacyjnej, wynagrodzenie wykonawcy ustala się na podstawie tej klauzuli. Nie zachodzi wtedy
konieczność zmiany umowy, dzięki określeniu w oparciu o klauzulę waloryzacyjną wynagrodzenia wyko‑
nawcy. Klauzula waloryzacyjna działa automatycznie, a jej zastosowanie stanowi wyraz realizacji umowy
w sprawie zamówienia publicznego. Strony umowy nie mają powodów, dla których miałyby uzgadniać na
nowo wysokość wynagrodzenia wykonawcy, gdyż jego wartość wynika z zawartej między nimi umowy.
Ostateczne wynagrodzenie wykonawcy stanowi całkowitą kwotę obliczoną w wyniku zastosowania klau‑
zuli waloryzacyjnej, która była przewidywana w umowie od momentu jej zawarcia;
–W świetle powyższego, za błędny należy uznać pogląd, iż ustalenie wynagrodzenia wykonawcy w wyniku
zastosowaniem klauzuli waloryzacyjnej stanowi – przewidzianą w art. 146 ust. 2 pkt 3 Pzp – zmianę umowy
w sprawie zamówienia publicznego dokonaną z naruszeniem art. 144 ust. 1 Pzp;
–W ocenie Urzędu Zamówień Publicznych klauzule waloryzacyjne mogą być zatem stosowane także w umo‑
wach w sprawach zamówień publicznych, o ile są konstruowane w oparciu o rzetelne, wiarygodne i wymierne
wskaźniki ekonomiczne (np. wskaźniki GUS). Możliwość wprowadzenia takiej klauzuli do przyszłej umowy
powinna być przewidziana przez zamawiającego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
12. Podsumowując stanowisko Prezesa UZP:
–Klauzule waloryzacyjne mogą być stosowane w umowach w sprawach zamówień publicznych pod
warunkiem, że:
–zostały skonstruowane w oparciu o rzetelne, wiarygodne i wymierne wskaźniki ekonomiczne
(np. wskaźniki GUS);
–zostały przewidziane przez zamawiającego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
–Nie jest natomiast zgodne z przepisami prawa zamówień publicznych wprowadzenie do umowy zapisu
„otwartego” dopuszczającego zmianę ceny na zasadach określonych jednostronnie przez wykonawcę lub
zamawiającego.
–Klauzula waloryzacyjna działa automatycznie, a jej zastosowanie stanowi wyraz realizacji umowy w spra‑
wie zamówienia publicznego. Zastosowanie klauzuli waloryzacyjnej przewidzianej w SIWZ i uwzględnionej
w umowie w sprawie zamówienia publicznego nie stanowi zatem zmiany umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
Klauzule waloryzacyjne ceny a finanse publiczne
13. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów5 „kwota kontraktu musi uwzględniać realną wycenę materia‑
łów i robocizny, a także odpowiednią marżę wykonawcy, z drugiej jednak strony środki publiczne muszą być
wydatkowane racjonalnie”. Mając to na uwadze klauzula waloryzacyjna ceny w umowach zawieranych przez
podmioty publiczne powinna uwzględniać ewentualne ograniczenia wynikające z przepisów prawa, w tym
przepisów dotyczących zaciągania zobowiązań przez daną jednostkę. W przypadku wątpliwości beneficjenta,
co do prawidłowości skonstruowania klauzuli waloryzacyjnej ceny, należy przekazać do IZ POIiŚ, za pośrednic‑
twem właściwej IP/ IW, wzór umowy planowany do stosowania (zawierający klauzulę waloryzacyjną) w celu
przeprowadzenia analizy i uzyskania opinii, co do zgodności z wymogami Ministerstwa Finansów.
5 Pismo MF do MRR z dnia 29 października 2007 r. znak IP-3/032/JS/PMGA-2578/07.
104
8 Stanowisko – 4
IV. Możliwość uznania za kwalifikowalne wydatków na roboty budowlane poniesionych
w ramach tzw. kwot warunkowych (klauzula 1.1.4.10 i 13.5)
14. Jedną z podstawowych zasad uznania wydatków za kwalifikowalne jest ich poniesienie zgodnie z prawem.
W związku z powyższym, wydatki w ramach kwot warunkowych będą mogły zostać uznane za kwalifikowalne,
jeżeli zostaną poniesione zgodnie z ustawą Pzp (z zastrzeżeniem przestrzegania również pozostałych zasad
dotyczących kwalifikowania wydatków).
15. Zgodnie z opinią Prezesa UZP w przedmiotowej sprawie6: „(…) należy zwrócić uwagę na zagadnienie związane
z ustaleniem przez zamawiającego wynagrodzenia kosztorysowego za wykonane roboty budowlane. Konse‑
kwencją wyboru przez zamawiającego formy wynagrodzenia obmiarowego jest wypłata wynagrodzenia za
wszystkie wykonane roboty w oparciu o faktycznie wykonane prace, a zatem zamawiający może być zobo‑
wiązany do wypłacenia wykonawcy kwoty wyższej lub niższej w stosunku do określonej w ofercie. Różnica
w wypłacie wynagrodzenia w stosunku do ceny ofertowej wynika w takiej sytuacji zazwyczaj z różnicy w ilo‑
ści faktycznie wykonanych robót niezbędnych do realizacji projektu budowlanego w stosunku do ilości robót
uwzględnionych w przedmiarze. Należy pamiętać, że poprzez zawarcie umowy o roboty budowlane wyko‑
nawca zobowiązuje się do oddania obiektu przewidzianego w umowie wykonanego zgodnie z projektem
i zasadami wiedzy technicznej (art. 647 K.c. w związku z art. 139 ust. 1 Prawa zamówień publicznych). Wyko‑
nawca ten jest zatem zobowiązany w ramach złożonej oferty do wykonania pełnego zakresu robót, zgodnie
z projektem budowlanym, nawet wówczas, gdy ilość robót przewidziana przedmiarem przyjmowanym jako
podstawa opracowania oferty cenowej nie obejmuje pełnego zakresu prac niezbędnego do realizacji projektu.
Tym samym, zmiana wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy z tytułu wykonania robót niezbędnych
do realizacji projektu budowlanego nie stanowi zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego w rozu‑
mieniu art. 144 ust. 1 Prawa zamówień publicznych, gdyż nie ulega zmianie przedmiot zamówienia określony
dokumentacją projektową”.
16. W związku z powyższym, z zastrzeżeniem postanowień zawartych w umowie, przeznaczenie kwoty warunko‑
wej na sfinansowanie wyższego wynagrodzenia należnego wykonawcy z tytułu wykonania robót niezbędnych
do realizacji projektu budowlanego nie jest sprzeczne z ustawą Pzp i może zostać uznane za kwalifikowalne.
17. Natomiast zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UZP „(…)w sytuacji, gdy w trakcie realizacji umowy o roboty
budowlane zawartej w trybie ustawy Pzp powstanie konieczność realizacji robót niezbędnych wprawdzie do
realizacji projektu, ale w nim nie ujętych – zachodzi konieczność udzielenia nowego zamówienia. Ustawa Pzp
przewiduje możliwość udzielenia takiego zamówienia jako dodatkowego dotychczasowemu wykonawcy robót
budowlanych, jeżeli łączna wartość zamówień dodatkowych nie przekroczy 50 % wartości realizowanego zamó‑
wienia, prace te są rzeczywiście niezbędne do prawidłowego wykonania zamówienia, a ich wykonanie stało się
konieczne na skutek sytuacji niemożliwej wcześniej do przewidzenia, przy czym z przyczyn technicznych lub
gospodarczych oddzielenie zamówienia dodatkowego od zamówienia podstawowego wymagałoby poniesie‑
nia przez zamawiającego niewspółmiernie wysokich kosztów lub wykonanie zamówienia podstawowego jest
uzależnione od wykonania zamówienia dodatkowego (art. 67 ust. 1 pkt 5 Pzp)”.
18. W związku z powyższym, z zastrzeżeniem postanowień zawartych w umowie, przeznaczenie kwoty warunko‑
wej na sfinansowanie robót niezbędnych wprawdzie do realizacji projektu, ale w nim nie ujętych może zostać
uznane za kwalifikowalne, o ile zostało prawidłowo udzielone zamówienie dodatkowe.
V. Możliwość wypłaty wykonawcy kwoty zatrzymanej, w zamian za przedstawienie przez
wykonawcę odpowiedniej gwarancji bankowej (klauzula 1.1.4.11 i 14.9)
19. W przypadku umów realizowanych zgodnie z Warunkami Kontraktowymi FIDIC klauzule FIDIC stanowią inte‑
gralną część umowy zawartej przez zamawiającego z wykonawcą. Jeżeli Warunki Szczególne FIDIC nie stano‑
wią inaczej, stosuje się również klauzulę 14.9 dotyczącą kwot zatrzymanych.
Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UZP7 klauzula kwot zatrzymanych ma na celu zabezpieczenie należytego
wykonania umowy w sprawie zamówienia publicznego, o którym mowa w art. 147‑ 151 ustawy Pzp. W związku
z powyższym konstrukcja takiej klauzuli w umowie o zamówienie publiczne zawartej w wyniku postępowania
prowadzonego na podstawie przepisów ustawy Pzp nie może być sprzeczna z regulującymi tę kwestię przepi‑
sami tej ustawy.
6 7 Pismo Prezesa UZP do MRR z dnia 5 marca 2008 r., znak UZP/DP/O ‑ BBR/20560/5693/08.
Pismo z dn. 23 stycznia 2009 r. sygn. UZP/DP/O ‑ JDU/1047/1386/09.
8 Stanowisko – 5
105
20. W takiej sytuacji kwoty zatrzymane można by uznać za jedną z form zabezpieczenia należytego wykona‑
nia umowy w sprawie zamówienia publicznego określonych w art. 148 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, tj. formę pie‑
niężną. Dokonanie przez wykonawcę zmiany tej formy zabezpieczenia na jedną lub kilka innych form, w tym
na formę gwarancji bankowej, powinno odbywać się na warunkach określonych w art. 149 ust. 1 ustawy Pzp.
Dokonując takiej zmiany należy jednocześnie pamiętać o tym, że musi ona być dokonywana z zachowaniem
ciągłości zabezpieczenia i bez zmniejszenia jego wysokości. Zgodnie z ustawą Pzp, zmiana jednej formy zabez‑
pieczenia na inną lub inne, na podstawie art. 149 ustawy – nie stanowi zmiany umowy w sprawie zamówie‑
nia publicznego, o której mowa w art. 144 ust. 1 ustawy.
21. Podkreślenia wymaga, iż dokonanie oceny, jaki charakter dana klauzula FIDIC przyjęła w umowie oraz czy i jakie
przepisy ustawy Pzp mają w konkretnym przypadku zastosowanie jest możliwe dopiero po dokonaniu wnikli‑
wej analizy postanowień całej umowy w sprawie zamówienia publicznego. W wyniku dokonanej analizy może
się bowiem okazać, iż rolą kwot zatrzymanych określonych w konkretnej umowie nie jest zabezpieczenie nale‑
żytego wykonania umowy, lecz stanowią one wprowadzone przez strony umowy zgodnie z zasadą swobody
umów – dodatkowe zabezpieczenie umowne. W takiej sytuacji w celu dokonania opisanej w piśmie zmiany
zasadne będzie rozważenie możliwości zastosowania art. 144 ust. 1 ustawy Pzp.
22. Wszelkie zmiany wprowadzane do umów muszą być dokonywane, w zależności od umowy, zgodnie z PRAG8
(dla umów, dla których postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego ogłoszono przed 1 maja 2004 r.)
albo zgodnie z ustawą Pzp.
Umowy o zamówienie publiczne zawarte w wyniku postępowania prowadzonego na
podstawie przepisów ustawy Pzp przed dniem 24 października 2008 r.
23. Do umów zawartych przed dniem 24 października 2008 r. zastosowanie ma przepis art. 144 ust. 1 ustawy Pzp,
w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy Pzp wprowadzonej ustawą z dnia
4 września 2008 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 171, poz. 1058). Zgod‑
nie z tym przepisem zakazane są zmiany postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie
której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że konieczność wprowadzenia takich zmian wynika z okoliczno‑
ści, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy lub zmiany te są korzystne dla zamawiają‑
cego. W przypadku umów zawartych na podstawie ustawy Pzp przed dniem 24 października 2008 r. dokonanie
ww. zmiany zgodnie z art. 144 ust. 1 może rodzić wątpliwości ze względu na fakt, iż Komisja Europejska uznała
za niezgodną z prawem europejskim przesłankę możliwości wprowadzania zmian do umów, gdy zmiany te są
korzystne dla zamawiającego. W tym kontekście powołanie się na tę przesłankę łączy się z prawdopodobień‑
stwem zakwestionowania dokonanych zmian przez Komisję Europejską. W związku z powyższym, zgodnie
z zaleceniami Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 29 lutego 2008 r. przekazanymi do IZ, a następnie do IP
pismem z dnia 13 marca 2008 r.9, zamawiający dokonując zmian w umowach, nie powinni powoływać się na
fakt, iż zmiany są dla nich korzystne, z wyjątkiem sytuacji, gdy zmiany te nie ingerują w treść oferty lub są nie‑
istotne. Zgodnie z interpretacją ETS przedstawioną w sprawie C-496/99 Succhi di Frutta, pkt 116, postanowienia
umowy należy uznać za istotne przede wszystkim wówczas, gdy uwzględnienie takiego postanowienia w pier‑
wotnym ogłoszeniu o zamówieniu pozwoliłoby oferentom przedstawić znacząco odmienną ofertę. Natomiast
w orzeczeniu z dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie C-454/06 Pressetext Nachrichtenagentur ETS uznał, iż udzie‑
lenie nowego zamówienia stanowi zmiana postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego w czasie
jego trwania, jeżeli w sposób istotny odbiega od postanowień pierwotnego zamówienia i w ten sposób może
wskazywać na wolę ponownego negocjowania przez strony podstawowych ustaleń tego zamówienia (podobnie
w sprawie C-337/98). Zmiana zamówienia publicznego w czasie jego trwania może być uznana za istotną, jeżeli
wprowadza warunki, które gdyby zostały ujęte w ramach pierwotnej procedury udzielania zamówienia, umożli‑
wiłyby dopuszczenie innych oferentów niż ci, którzy zostali pierwotnie dopuszczeni lub umożliwiłyby dopuszcze‑
nie innej oferty niż ta, która została pierwotnie dopuszczona. Zmiana zamówienia może zostać uznana za istotną
również wówczas, gdy modyfikuje ona równowagę ekonomiczną umowy na korzyść usługodawcy w sposób,
który nie był przewidziany w postanowieniach pierwotnego zamówienia. Mając powyższe na uwadze, w świetle
orzecznictwa ETS ocena istotności dokonywanych zmian w umowie w sprawie zamówienia publicznego powinna
odbywać się w szczególności z uwzględnieniem ww. elementów. Tym samym należy przyjąć, iż ww. zmianę nale‑
żałoby uznać za istotną, jeżeli zmiana klauzuli kwot zatrzymanych na możliwość zastosowania gwarancji banko‑
wej jeszcze na etapie formułowania ogłoszenia o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia
8 „Praktyczny przewodnik procedur zawierania umów finansowanych z ogólnego budżetu Wspólnot Europejskich w kontekście działań
zewnętrznych”, maj 2003, wcześniej zwany „Praktyczny przewodnik procedur zawierania umów w ramach programów Phare, ISPA oraz Sapard”.
9 Pismo z dnia 13 marca 2008 r., znak DPI ‑ III-8613 ‑ 18‑NW/07, l.dz. 1144 przekazujące Zalecenia dla beneficjentów funduszy UE dotyczące inter‑
pretacji ustawy Prawo zamówień publicznych.
106
8 Stanowisko – 6
umożliwiłaby np. dopuszczenie większej liczby oferentów niż ci, którzy zostali pierwotnie dopuszczeni lub umoż‑
liwiłaby dopuszczenie innej oferty niż ta, która została pierwotnie dopuszczona.
24. Zgodnie z art. 144 ust. 1 wprowadzanie zmian do umowy jest również możliwe, gdy konieczność wprowadze‑
nia takich zmian wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy. Niemniej
jednak, ww. zmiana ma przede wszystkim na celu umożliwienie beneficjentowi poniesienia wydatku w okresie
kwalifikowania wydatków. W związku z powyższym należy uznać, iż nie są to okoliczności, których nie dało
się wcześniej przewidzieć, gdyż data końcowa kwalifikowania wydatków projektów była beneficjentom znana
w chwili zawarcia umowy o zamówienie publiczne.
25. W przypadku zmiany klauzuli kwot zatrzymanych (o ile z zawartej umowy wynika iż nie stanowi ona zabezpie‑
czenia należytego wykonania umowy) na gwarancję bankową należy stwierdzić, iż żadna z przesłanek wymie‑
nionych w art. 144 ust. 1 ustawy nie zostanie spełniona. Po pierwsze, dokonywanej zmiany nie można uznać
za korzystną dla zamawiającego, a co najwyżej za neutralną. Konieczne zatem byłoby wykazanie, iż koniecz‑
ność wprowadzenia takich zmian wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawar‑
cia umowy. Natomiast nie budzi wątpliwości, że takie zmiany zamawiający może przewidzieć jeszcze przed
wszczęciem postępowania (tego rodzaju postanowienie powinno było zostać umieszczone we wzorze umowy
w SIWZ). Mając powyższe na uwadze, w omawianym przypadku brak jest przesłanek uzasadniających doko‑
nanie zmiany umowy na podstawie art. 144 ust. 1 ustawy.
Umowy o zamówienie publiczne zawarte w wyniku postępowania prowadzonego na
podstawie przepisów ustawy Pzp od dnia 24 października 2008 r.
26. Zgodnie z brzmieniem art. 144 wprowadzonym ustawą wskazaną w przypisie 14:
„Zakazuje się zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której doko‑
nano wyboru wykonawcy, chyba że zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłosze‑
niu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz określił warunki takiej zmiany.”
27. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, iż o ile z zawartej umowy wynika, iż klauzula kwot zatrzymanych
nie stanowi zabezpieczenia należytego wykonania umowy, beneficjent ma możliwość dokonania jej zmiany na
gwarancję bankową, jednak powinien to uczynić zgodnie z przepisami ustawy Pzp. Oznacza to, iż tego rodzaju
postanowienie powinno było zostać umieszczone we wzorze umowy w SIWZ, tak aby było ono znane wszyst‑
kim potencjalnym wykonawcom już na etapie ogłoszenia postępowania lub też beneficjent powinien przewi‑
dzieć w ogłoszeniu lub SIWZ dokonanie takiej zmiany i określić jej warunki.
VI. Świadectwo Przejęcia – data odbioru inwestycji od wykonawcy w kontekście
Wytycznych do przygotowania Raportu Końcowego projektu Funduszu Spójności
28. Datą odbioru inwestycji od wykonawcy, o której mowa w punkcie 5.1 lit. C1 Wytycznych do przygotowania
Raportu Końcowego projektu Funduszu Spójności10, dla projektów realizowanych według Warunków Kontrak‑
towych FIDIC jest data wystawienia wykonawcy Świadectwa Przejęcia11.
29. Dla wykonawcy protokół odbioru robót stanowi potwierdzenie wykonania robót oraz podstawę do żądania
wynagrodzenia, natomiast dla inwestora protokół ten stanowi podstawę do kontroli wykonywanych przez wyko‑
nawcę postanowień umowy w zakresie ilości zamówionych i wykonanych robót, terminowości ich realizacji oraz
stwierdza ewentualne wady i usterki. Protokół odbioru nie oznacza potwierdzenia braku wad fizycznych.
30. W opinii IZ Świadectwo Przejęcia może być uznane za odpowiednik protokołu odbioru, przy założeniu, że takie
znaczenie zostało mu nadane w umowie. Natomiast wydanie Świadectwa Wykonania12 oznacza, że wyko‑
nawca wywiązał się ze wszystkich zobowiązań wynikających z umowy, w tym związanych z usunięciem wad
stwierdzonych w tzw. Okresie Zgłaszania Wad stanowiącym faktycznie okres gwarancji.
31. Podobne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie, gdzie Świadectwo Przejęcia uznawane jest za potwier‑
dzenie odbioru inwestycji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2006 r. w sprawie o sygn. II CSK 35/06,
publ. LEX nr 182966 oraz wyrok sądu apelacyjnego w Poznaniu z dnia 29 grudnia 2005 r. w sprawie o sygn.
I ACa 556/05, publ. OSA 2007/8/23, LEX 186127), o ile tak zostało wskazane w umowie.
10 Dostępne na stronie http://www.funduszspojnosci.gov.pl/Dokumenty/Wytyczne.
Klauzula 1.1.3.5 i klauzula 10 FIDIC.
12 Klauzula 1.1.3.8 i klauzula 11.9 FIDIC.
107
VII. Zmiany (klauzula 13.1 ‑ 13.3)
32. Należy mieć na uwadze, iż dokonywanie zmian w umowach, które zostały zawarte zgodnie z ustawą Pzp jest
co do zasady zakazane. Wprowadzanie zmian może mieć miejsce wyłącznie w przypadku, kiedy zachodzą prze‑
słanki, o których mowa w art. 144 ustawy Pzp (zob. pkt 23).
33. Możliwość wprowadzenia zmian do zawartej umowy w sprawie zamówienia publicznego jako wyjątek od ogól‑
nej zasady wyrażonej w art. 144 ust. 1 ustawy Pzp powinien być interpretowany ściśle.
34. Wprowadzenie zmian nie powinno odnosić się do elementów oferty, które były przedmiotem oceny. Oznacza
to, że wszelkie zmiany dotyczące zarówno przedmiotu zamówienia, jak również kryteriów na których opierał
się zamawiający oceniając oferty, należy traktować w sposób szczególny.
35. Ewentualne rozszerzenie zakresu przedmiotu zamówienia powinno być traktowane jako nowe zamówienie,
którego udzielenie może podlegać procedurze negocjacji bez ogłoszenia lub procedurze z wolnej ręki tylko
i wyłącznie w przypadku spełnienia przesłanek wskazanych odpowiednio w art. 62 lub 67 ustawy Pzp albo
art. 134 ust. 5 lub 6 ustawy Pzp.
36. Wprowadzone zmiany lub udzielenie nowego zamówienia powinno być zgodne z warunkami i zasadami wyni‑
kających z umowy o dofinansowanie projektu. W praktyce często występuje sytuacja, w której przedmiotem
umowy o dofinansowanie jest budowa jakiegoś obiektu, co stanowi jednocześnie przedmiot umowy zawartej
pomiędzy zamawiającym (beneficjentem pomocy) a wykonawcą. Stąd też dokonywanie zmian w umowie lub
udzielanie nowych zamówień o charakterze inwestycyjno‑budowlanym rodzi konieczność rozważenia skutków
tej zmiany w świetle umowy o dofinansowanie projektu oraz innych dokumentów np. Wytycznych w zakresie
kwalifikowalności wydatków w ramach POIiŚ.
VIII. Inne kwestie związane ze stosowaniem Warunków Kontraktowych FIDIC
37. Kary umowne
Zgodnie z klauzulą 8.7 Warunków Kontraktowych FIDIC możliwe jest naliczenie kar umownych za zwłokę za
każdy dzień, który upłynie między odpowiednim Czasem na Ukończenie i dniem ustalonym w Świadectwie
Przejęcia. Nie można natomiast na podstawie warunków ogólnych żądać zapłaty kary umownej za opóźnie‑
nia w terminie realizacji danego Odcinka robót. Ponadto należy wskazać, że z analogiczną sytuacja mamy do
czynienia w przypadku opóźnienia w usuwaniu wad.
38. Okres zgłaszania wad
W polskim prawie funkcjonuje pojęcie rękojmi i gwarancji jakości. Zgodnie z Art. 568. § 1 k.c. uprawnienia
z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upływie roku, a gdy chodzi o wady budynku – po upływie lat
trzech, licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana, zaś termin udzielenia gwarancji jest określany
w dokumencie gwarancyjnym. Natomiast Warunki Kontraktowe FIDIC operują pojęciem „Okres Zgłaszania Wad”,
przez które należy rozumieć okres zgłaszania wad w Robotach lub Odcinku, liczony od daty, z jaką Roboty lub
Odcinek zostały ukończone, jak poświadczono zgodnie z klauzulą 10.1 (Przejęcie Robót lub Odcinków).
39. Czas na ukończenie
Warunki Kontraktowe FIDIC posługują się pojęciem „czas na ukończenie” rozumianym jako czas liczony od
daty rozpoczęcia przeznaczonym na ukończenie robót ustalonym w załączniku do Oferty wraz ze wszelkimi
przedłużeniami na mocy klauzuli 8.4, nie zaś obowiązującym w polskim prawie budowlanym, mniej elastycz‑
nym pojęciem „termin wykonania robót”. W sytuacji, kiedy inwestor przewiduje możliwość przedłużenia ter‑
minu realizacji robót ustanawia w SWIZ katalog przesłanek, który może być tożsamy z katalogiem określonym
w FIDIC.
40. Inżynier (zwany Inżynierem Kontraktu)
W polskim prawie budowlanym nie występuje pojecie „Inżynier Kontraktu”. Obowiązki jego może pełnić sam
Inwestor lub Inwestor Zastępczy. Katalog czynności Inwestora lub Inwestora zastępczego może być tożsamy
z zastrzeżonym w FIDIC katalogiem dla Inżyniera Kontraktu.
41. Klauzule arbitrażowe
Alternatywą dla klauzul arbitrażowych może być instytucja mediacji w art. 1831-18315 k.p.c. Na podstawie
tych przepisów istnieje możliwość zawarcia ugody pomiędzy stronami stosunku cywilnoprawnego na zasadzie
mediacji (w art. 1831-18315 k.p.c.). Powszechnie przyjmuje się, że klauzule mediacyjne mogą być przedmio‑
tem danego stosunku prawnego zanim powstanie spór, jak również w postaci oddzielnej umowy. Określenie
przedmiotu mediacji w umowie powinno być zbliżone do przedmiotu zapisu w postaci klauzuli arbitrażowej,
a więc należy wskazać przedmiot sporu lub stosunek prawny, z którego wynika lub może wyniknąć spór.
108
8 Stanowisko – 8
dnia 22 grudnia 2010 r.
w sprawie sposobu oceny i postępowania odnośnie dzielenia projektów
w kontekście przepisów dotyczących wydatkowania środków unijnych
i pomocy publicznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura
i Środowisko 2007‑ 2013
Na podstawie
1) § 9 ust. 1 pkt 3 porozumienia z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie systemu realizacji Programu Operacyj‑
nego „Infrastruktura i Środowisko” dla osi priorytetowych I – Gospodarka wodno‑ściekowa, II – Gospodarka
odpadami, III – Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska, IV – Przedsięwzięcia dosto‑
sowujące przedsiębiorstwa do wymogów środowiska oraz V – Ochrona przyrody i kształtowanie postaw eko‑
logicznych zawartego pomiędzy Ministrem Rozwoju Regionalnego a Ministrem Środowiska,
2) § 9 ust. 1 pkt 3 porozumienia z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie systemu realizacji Programu Operacyjnego
„Infrastruktura i Środowisko” dla osi priorytetowych IX – Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku
oraz X – Bezpieczeństwo energetyczne zawartego pomiędzy Ministrem Rozwoju Regionalnego a Ministrem
Gospodarki
przedstawiam następujące zalecenia Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowi‑
sko (POIiŚ) dla Instytucji Pośredniczących (IP) i Instytucji Wdrażających (IW) dotyczące sposobu oceny i postę‑
powania odnośnie dzielenia projektów w kontekście przepisów dot. wydatkowania środków unijnych i pomocy
publicznej.
I. Podstawy prawne
1. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Euro‑
pejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności
i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.7.2006, s. 25), dalej „rozporządzenie
1083/2006”.
2. Rozporządzenie Komisji (WE) NR 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne
ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blo‑
kowych) (Dz. Urz. UE L 214 z 9.8.2008, s. 3), dalej „rozporządzenie 800/2008”.
3. Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007‑ 2013 (Dz. Urz. UE C 54 z 4.3.2006, s. 13), dalej
„wytyczne regionalne”.
4. Wspólnotowe wytyczne dotyczące pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego (Dz. Urz. UE
C 82 z 1.4.2008, s. 1), dalej „wytyczne środowiskowe”.
II. Wstęp
5. Przedmiotem zaleceń jest kwestia oceny i sposobu postępowania w odniesieniu do „sztucznego dzielenia pro‑
jektów” oznaczającego zabieg polegający na wydzieleniu z projektu mniejszych komponentów w celu uniknię‑
cia obowiązków zgłoszeniowych i notyfikacyjnych wobec KE wynikających z przepisów dot. pomocy publicznej
lub uzyskania nieuzasadnionego dofinansowania ze środków UE.
6. Rozporządzenie 1083/2006 dotyczy wszystkich działań POIiŚ.
9 Zalecenia – 1
109
7. Wytyczne środowiskowe są podstawą programów pomocowych dla działań 4.2 ‑ 4.5.
8. Rozporządzenie 800/2008 oraz wytyczne regionalne są podstawą programów pomocowych w ramach POIiŚ
w działaniach 9.1, 9.2, 9.4, 9.5, 9.6 (program w przygotowaniu), 10.2, 10.3. W działaniach 4.2 ‑ 4.6, gdzie funk‑
cjonujący program pomocowy (pomoc regionalna) został wydany na podstawie „starych” wytycznych regional‑
nych z 1998 r., w zakresie objętym niniejszą analizą istnieją rozwiązania identyczne jak w nowych wytycznych
regionalnych.
III. Projekty podlegające zgłoszeniu lub notyfikacji do KE
9. Wzmiankowane obowiązki dotyczą co do zasady projektów dużych i aktualizują się w razie przekroczenia
w projekcie określonego w przepisach progu wsparcia.
10. W rozporządzeniu 1083/2006 ww. próg wsparcia został ustalony w sposób jednolity dla wszystkich rodzajów
projektów i beneficjentów. Przekroczenie tego progu powoduje zaliczenie projektu do kategorii tzw. „dużych
projektów”. Zgodnie z art. 39 rozporządzenia 1083/2006 projektem dużym jest więc szereg robót, działań lub
usług, których celem jest ukończenie niepodzielnego zadania o sprecyzowanym charakterze gospodarczym
lub technicznym, które posiadają jasno określone cele i których całkowity koszt przekracza kwotę 50 mln EUR.
Projekt duży podlega zgłoszeniu do KE (art. 40). Udzielenie wsparcia jest możliwe jedynie w razie zatwierdze‑
nia wkładu unijnego przez KE (art. 41).
11. Na gruncie przepisów o pomocy publicznej UE przez projekt duży rozumie się jednostkowy projekt inwesty‑
cyjny, jeżeli inwestycja jest prowadzona w okresie 3 lat przez jednego lub więcej przedsiębiorców i składa się
ze środków trwałych połączonych ze sobą w sposób ekonomicznie niepodzielny, a jej koszty kwalifikowalne
przekraczają 50 mln EUR (art. 2 pkt 12 w zw. z art. 13 ust. 10 rozporządzenia 800/2008 i pkt. 60 wytycznych
regionalnych).
12. Status projektu dużego w tym rozumieniu jest jednym (choć nie jedynym) z warunków dokonywania notyfikacji
indywidualnej projektu inwestycyjnego, który otrzymuje pomoc regionalną. Drugim warunkiem, który powinien
być spełniony kumulatywnie, jest otrzymanie przez dany projekt pomocy regionalnej w wysokości przekra‑
czającej wartość referencyjną wyznaczoną indywidualnie zgodnie z art. 6 ust. 2 rozporządzenia 800/2008 lub
odpowiednio z pkt. 64 wytycznych regionalnych.
13. W odniesieniu do pomocy innej niż regionalna rozporządzenie 800/2008 warunkuje dokonanie indywidualnej
notyfikacji pomocy od przekroczenia wskazanych wprost w art. 6 ust. 1 tego rozporządzenia wartości progo‑
wych. W takim przypadku nie jest istotne, czy projekt jest projektem dużym w rozumieniu przepisów o pomocy
regionalnej.
14. Zaklasyfikowanie projektu jako dużego w rozumieniu wytycznych regionalnych powoduje obniżenie dopusz‑
czalnych zgodnie z mapą regionalną progów pomocy (por. pkt 67 wytycznych).
15. W odniesieniu do art. 39 rozporządzenia 1083/2006 zakaz dzielenia projektu prowadzącego do obejścia obo‑
wiązków zgłoszeniowych został wyrażony wprost w tym przepisie (mówi on o „niepodzielności” projektu).
16. W odniesieniu do pomocy regionalnej zakaz ten został zawarty w rozporządzeniu 800/2008 (art. 13 ust. 10)
i w wytycznych regionalnych (pkt 60). W odniesieniu do pomocy innej niż regionalna zakaz ten można wyin‑
terpretować z przepisów sformułowanych w art. 6 ust. 1, lit. a-f rozporządzenia 800/2008 (mowa jest tam
o pomocy na jeden projekt inwestycyjny dla jednego przedsiębiorstwa). Jakkolwiek zakaz ten nie wynika
z ww. przepisów w sposób wyraźny, funkcjonalna wykładnia tych przepisów może prowadzić w praktyce do
stosowania takiego zakazu przez KE (stanowisko takie potwierdza KE w dotychczasowej korespondencji).
17. Z tych samych względów nie można wykluczyć również stosowania omawianego zakazu w stosunku do pomocy
innej niż regionalna, niepodlegającej przepisom rozporządzenia 800/2008, a podlegającej obowiązkom indy‑
widualnej notyfikacji na podstawie innych horyzontalnych dokumentów prawnych KE. Dotyczy to w szcze‑
gólności wytycznych środowiskowych. Zgodnie z pkt. 160(b)(i) tych wytycznych państwo członkowskie musi
zgłosić z wyprzedzeniem każdy indywidualny przypadek udzielenia pomocy na inwestycję, gdy kwota pomocy
dla jednego przedsiębiorstwa przekracza 7,5 mln EUR. Wysokość kwoty pomocy, od której przewidziany jest
obowiązek indywidualnej notyfikacji, określony jest w odniesieniu do indywidualnego środka pomocowego
(ang. „individual measure”), co może być utożsamiane z pojęciem projektu (por. pkt 200(ii) wytycznych środo‑
wiskowych, gdzie zamiennie dla terminu „individual measure” zastosowano termin „individual project”), „inwe‑
stycji początkowej” i tzw. „dużego projektu inwestycyjnego” w rozumieniu pkt. 60 w zw. z pkt. 34 wytycznych
regionalnych.
18. W przypadkach opisanych w pkt. 16 i 17 należy stosować do oceny zakazu dzielenia projektu w sposób
odpowiedni pkt. 20 ‑ 28. W miarę potrzeby można również skorzystać z rozwiązań opisanych w rozdziale V
zaleceń.
110
9 Zalecenia – 2
19. Należy zwrócić uwagę na różnicę w sformułowaniu zakazu dzielenia projektów w przepisach rozporządzenia
800/2008. Art. 6 ust. 1 mówi o pomocy na jeden projekt realizowany przez jednego przedsiębiorcę (pomoc
inna niż regionalna), podczas gdy art. 13 ust. 10 w kontekście omawianego zakazu formułuje pojęcie projektu
bardzo szeroko, dopuszczając jego realizację przez różnych przedsiębiorców (pomoc regionalna). Podobne
rozwiązanie pojawia się również w pkt. 60 (przypis 55) wytycznych regionalnych. Istnienie tej różnicy pro‑
wadzi do konkluzji, że w odniesieniu do pomocy regionalnej rozporządzenie i wytyczne dopuszczają sytu‑
acje, w których pojęciem projektu objęte zostanie przedsięwzięcie realizowane przez niezależne od siebie
przedsiębiorstwa.
IV. Kryteria niepodzielności projektu
20. Należy zauważyć, że pomimo nieco odmiennych sformułowań, powołane przepisy rozporządzenia 1083/2006
i rozporządzenia 800/2008 oraz wytycznych regionalnych posługują się zasadniczo podobnym kryterium eko‑
nomicznej (gospodarczej) niepodzielności projektu.
a.Jakkolwiek art. 39 rozporządzenia 1083/2008 mówi oddzielnie o gospodarczej (ekonomicznej) i technicznej
naturze niepodzielnego zadania to można przyjąć, że pierwszy z wymienionych tam aspektów w rzeczywi‑
stości konsumuje ten drugi. Niepodzielność techniczna jest oczywiście specyficznym aspektem inwestycji
związanym z cechami technicznymi danego przedsięwzięcia i ich wpływem na jego użyteczność. Z gospo‑
darczego punktu widzenia jest to jednak aspekt, który również jest istotny przy podejmowaniu decyzji o pro‑
wadzeniu inwestycji.
b.Stwierdzenie powyższe potwierdza również sformułowanie pojęcia niepodzielności ekonomicznej w art. 13
ust. 1 w zw. z pkt. 41 preambuły do rozporządzenia 800/2008 (por. przypis 55 do pkt. 60 wytycznych regio‑
nalnych). Określenie czy projekt jest ekonomicznie niepodzielny powinno więc, zgodnie z tym przepisem,
nastąpić poprzez analizę powiązań technicznych, funkcjonalnych oraz strategicznych pomiędzy jego kom‑
ponentami. Dodatkowym kryterium oceny jest bezpośrednia bliskość geograficzna komponentów projektu.
Można również, jak się wydaje, wyróżnić kryterium powiązań ekonomicznych sensu stricto (finansowych –
vide pkt 23). Przy dokonywaniu oceny nieistotne są stosunki własności.
21. Powiązania techniczne – niepodzielność techniczna oznacza istnienie pewnej minimalnej wielkości inwe‑
stycji infrastrukturalnych, która warunkuje ich użyteczność. Z punktu widzenia omawianych przepisów (jako
odnoszących się do realizowania konkretnych inwestycji) niepodzielność ta powinna być raczej odnoszona do
cech technicznych obiektów, które determinują budowę przynajmniej np. dwutorowej drogi kołowej, kanału
o określonej głębokości i szerokości itp. Niepodzielność techniczna może być w tym kontekście również rozu‑
miana jako konieczność stworzenia minimalnej liczby różnych, powiązanych urządzeń infrastrukturalnych,
która warunkuje ich użyteczność. Przy badaniu powiązań technicznych analizie poddać należy występowanie
fizycznej styczności i technologicznego powiązania elementów inwestycji1. Istnienie powiązań technicznych
może się wyrażać także na płaszczyźnie produktu (usługi), tzn. wytwarzania produktów (usług), które z tech‑
nicznego punktu widzenia są współzależne (jeden jest potrzebny do korzystania z drugiego).
22. Powiązania funkcjonalne – powiązania tego typu wyrażać się mogą w istnieniu części projektu, które mają
służyć wytwarzaniu/świadczeniu produktów/usług, które są w rzeczywistości elementem zasadniczego pro‑
cesu produkcyjnego/usługowego stanowiąc półprodukt lub powiązaną usługę towarzyszącą2 (w szczególności
migracji wahadłowej3). Jednocześnie w razie istnienia inwestycji powiązanych do pewnego stopnia we wskazany
1 O istnieniu takiego powiązania może np. świadczyć korzystanie z transportu wewnętrznego (za pomocą przenośników taśmowych itp.).
Por. pkt. 70 ‑ 71 decyzji KE N 245/2006 z dnia 19 lipca 2006 r. w sprawie LG Phillips LCD Polska Sp. z o.o. W omawianym przypadku orzekano na
podstawie pkt. 49 Wielosektorowych ram dotyczących pomocy regionalnej dla dużych projektów inwestycyjnych (Multisectoral framework on
regional aid for large investment projects, Dz.U. C 70 z 19.3.2002, s. 8). Dalej „MSC”. Wzmiankowany zapis był, pomimo różnic redakcyjnych,
odpowiednikiem zapisów dot. dużych projektów umieszczonych w wytycznych regionalnych. Por. też decyzję KE N 863/2006 z dnia 18 wrze‑
śnia 2008 r. w sprawie Avancis, gdzie techniczne powiązania występowały niewątpliwie w sytuacji realizacji projektu polegającego na uruchomie‑
niu, w dwóch etapach, dwóch linii produkcyjnych paneli solarnych ulokowanych w jednej fabryce. Por. również pkt. 70 ‑ 71 decyzji KE N 299/2007
z dnia 25 czerwca 2008 r. w sprawie Sharp Manufacturing Poland Sp. z o.o. (wydana na podstawie wytycznych regionalnych).
2 Por. pkt. 16 i 48 decyzji KE N 810/2006 z dnia 18 lipca 2007 r. w sprawie AMD ‑ Dresden. W sprawie tej podstawą rozważań KE w zakresie nie‑
podzielności projektu był pkt 49 MSC. Przyjęto istnienie silnego funkcjonalnego i technicznego powiązania między projektem polegającym na
wybudowaniu dwóch, należących do jednej firmy, fabryk płytek półprzewodnikowych, a następną inwestycją polegającą na modernizacji technolo‑
gii produkcji w starszej z ww. fabryk i rozszerzeniu mocy produkcyjnych w nowszej fabryce wraz z wybudowaniem zakładu służącego do sortowa‑
nia i nanoszenia na płytki pochodzące z obu fabryk kontaktów elektronicznych (chipów).
3 Tzw. „back and forth”, tj. procesu polegającego na wytwarzaniu półproduktu w jednym miejscu, przesyłaniu go do dodatkowej obróbki
w innym, a następnie zwracaniu go do ostatecznego wykończenie do miejsca wytworzenia półproduktu. Por. pkt 39 decyzji KE N 850/2006 z dnia
10 lipca 2007 r. w sprawie Q ‑ Cells. W sprawie tej podstawą rozważań KE w zakresie niepodzielności projektu był pkt 49 MSC. W sprawie tej
KE uznała, że budowa dwóch wytwórni paneli solarnych przez jeden podmiot, w niewielkiej od siebie odległości (1,5 km), w przeciągu trzech lat
nie stanowiła jednej inwestycji.
9 Zalecenia – 3
111
23.
24.
25.
26.
27.
sposób, można jednak mówić o braku powiązań funkcjonalnych, gdy inwestycje te jednocześnie (zasadniczo)
służą wytwarzaniu również produktów samodzielnych, które mogą być sprzedawane podmiotom niebiorą‑
cym udziału w ww. inwestycjach4. Relacjom funkcjonalnym mogą towarzyszyć umowy dotyczące preferencyj‑
nych cen czy dostaw wyłącznych wytwarzanego produktu (świadczonej usługi).
Powiązania strategiczne – istnienie relacji o charakterze strategicznym wyrażać się powinno w wyraźnie okre‑
ślonym, wspólnym dla wszystkich części projektu, celu gospodarczym. Relacje takie prowadzić mogą przy tym
do powstawania efektów synergii, spowodowanych w szczególności istnieniem powiązań w aspekcie geogra‑
ficznym. Jednocześnie jednak istnienie takich efektów (polegających np. na obniżaniu kosztów transportu,
przepływ „know ‑ how”, wzrost liczby wykształconego personelu itp.) nie musi prowadzić do automatycznego
uznania, że szereg inwestycji powinno być traktowane jako jedna inwestycja (efekty te mogą bowiem wynikać
z okoliczności zasadniczo niezależnych od danego inwestora)5. Relacjom takim mogą towarzyszyć powiązania
pomiędzy podmiotami wspólnie realizującymi projekt na podstawie odpowiednich porozumień czy w związku
z istniejącymi pomiędzy nimi zależnościami kapitałowymi lub osobowymi6.
Powiązania finansowe (ekonomiczne sensu stricto) – podkreślenia wymaga, że ekonomiczna niepodzielność nie
powinna być rozumiana w sposób wąski jako niepodzielność o charakterze finansowym. Termin „ekonomiczny”
może być bowiem również sprowadzany do wąskiego znaczenia „finansowy”. Co istotne wśród kryteriów, które
składają się na ekonomiczną niepodzielność projektu nie zostało przy tym wyróżnione odrębne kryterium finan‑
sowej niepodzielności projektu. Wynika z tego, że rola aspektu finansowego (istnienie różnych źródeł finansowa‑
nia, finansowanie części projektu odrębnie przez różne banki lub współdziałanie w finansowaniu części projektu
przez różne podmioty np. w formie joint venture) jest niewielka i może być z reguły pominięta.
Bliskość geograficzna – nie ma konkretnych wskazówek jakie odległości komponentów składających się na
inwestycję wskazują na ich „bliskość”. Omawiane kryterium ma raczej charakter pomocniczy, w tym sensie, że
może wskazywać na określone powiązania techniczne, finansowe czy strategiczne. Jednocześnie możliwe są
jak najbardziej sytuacje, w których odrębne inwestycje będą realizowane w bezpośrednim sąsiedztwie7.
W celu stwierdzenia niepodzielności projektu zawsze konieczne będzie wystąpienie powiązań technicz‑
nych, funkcjonalnych lub strategicznych. Nie ma przy tym potrzeby, żeby wystąpiły wszystkie ww. kryteria.
Mogą wystąpić sytuacje, w których o uznaniu projektu za niepodzielny może zdecydować łączność np. o cha‑
rakterze funkcjonalnym i strategicznym8. Kryterium bliskości geograficznej ma w tym zakresie charakter bar‑
dziej pomocniczy, choć może w określonych okolicznościach przesądzić o tym, czy projekt o powiązaniach
jedynie funkcjonalnych, technicznych lub strategicznych jest projektem niepodzielnym.
Specyficznym aspektem istotnym dla oceny niepodzielności projektu na gruncie rozporządzenia 800/2008
i wytycznych regionalnych jest również moment podjęcia jego realizacji. Zgodnie z art. 13 ust. 10 rozporządze‑
nia i pkt. 60 wytycznych warunkiem ustalenia, że dany projekt (spełniający kryteria opisane w pkt. 10, 11 i 13)
został podzielony jest jednocześnie ustalenie, że oceniane przedsięwzięcia inwestycyjne były podjęte w prze‑
ciągu 3 lat. Z powyższego wynika zasada, że dopuszczalne jest „podzielenie” inwestycji na projekty, pomimo
spełniania kryteriów opisanych w pkt. 10, 11 i 13, jeżeli inwestycje te były prowadzone w odstępie czasu dłuż‑
szym niż 3 lata. Podkreślić w tym miejscu należy, że wymóg 3-letniego okresu nie jest istotny z punktu widzenia
art. 39 rozporządzenia 1083/2006. Niewątpliwie jednak kwestia momentu rozpoczęcia i spójności (ciągłości)
w czasie może mieć w niektórych sytuacjach wpływ na ocenę czy mamy do czynienia z jednym czy kilkoma
projektami także i w kontekście tego przepisu. Można przyjąć, w kontekście omawianego przepisu, że niejako
4 Por. pkt 67 decyzji KE N 245/2006 (patrz przypis 2) gdzie przyjęto na tej podstawie, pomimo pewnych współzależności produkcyjnych, że sze‑
reg inwestycji umiejscowionych w jednym klastrze (położonym na terenie jednej miejscowości), dotyczących produkcji komponentów koniecz‑
nych do produkcji telewizorów LCD, nie jest funkcjonalnie powiązane w wystarczającym stopniu, żeby mówić o jednym projekcie. Patrz też
pkt. 66 ‑ 69 decyzji KE N 299/2007 (patrz przypis 2).
5 Por. pkt 64 decyzji KE N 245/2006 (patrz przypis 2).
6 Tego typu powiązania mogą, jak się wydaje, zdecydować o przyjęciu niepodzielności projektu, o tyle, o ile wskazują na istnienie jednego
ośrodka zarządczego w odniesieniu do całej badanej inwestycji. Por. pkt 58 decyzji KE N 245/2006 (patrz przypis 2), gdzie pomimo powiązań kapi‑
tałowych istniejących pomiędzy niektórymi spółkami realizującymi inwestycje w ramach klastra, przyjęto, że istnieje pomiędzy tymi spółkami roz‑
dzielność decyzyjna (m.in. ze względu na surowe zasady ładu korporacyjnego obowiązujące spółki notowane na koreańskiej giełdzie).
7 Por. pkt. 32 ‑ 35 decyzji KE N 907/2006 r. z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie Matrai Eromu Zrt. W sprawie tej podstawą rozważań KE w zakresie
niepodzielności projektu był pkt 49 MSC. KE uznała istnienie rozdzielności pomiędzy projektem budowy, na terenie jednej elektrowni, bloku produ‑
kującego energię z gazu (zakończonego w momencie wydawania decyzji – otrzymał odrębną pomoc wcześniej), a budową nowego bloku wyko‑
rzystującego do produkcji energii węgiel brunatny. O przyjęciu rozdzielności obu projektów przesądziła niewątpliwa rozdzielność technologiczna
obu inwestycji (wykorzystanie innego surowca i technologii), różna struktura odbiorców energii oraz, jak się wydaje, odległość czasowa pomiędzy
obiema inwestycjami.
8 Por. pkt. 36 ‑ 39 decyzji KE N 170/2008 z dnia 16 lipca 2008 r. w sprawie Deutsche Sollar GmbH. W omawianej decyzji KE orzekała na podsta‑
wie wytycznych regionalnych i przyjęła (odmiennie niż w decyzji KE N 850/2006 – patrz przypis 4), że istnieją wątpliwości, co do tego, czy budowa
dwóch fabryk paneli solarnych przez spółkę, pomimo ich oddalenia (5 km) i zasadniczej technicznej i funkcjonalnej samodzielności (pełna samo‑
dzielność w wytworzeniu ostatecznego produktu), nie stanowi jednego projektu. Wątpliwości KE wynikały z faktu, iż budowa obu fabryk była
powiązana strategicznie (efekty synergii) i funkcjonalnie (m.in. istniała wspólna kadra zarządcza dla obu projektów). Możliwe również były powią‑
zania techniczne wyrażające się w istnieniu wspólnych dostaw (dostawcy) materiałów do fabryk itp. Wyżej wymieniony postępowanie zakończyło
się wydaniem decyzji z dnia 6.07.2010 r. (dostępna jedynie informacja prasowa na stronie KE – h
ttp://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?refe‑
rence=IP/10/897), w której zatwierdzono obniżoną pomoc dla obu fabryk traktowanych jako jeden projekt.
112
9 Zalecenia – 4
z definicji pojęcie projektu powinno być na gruncie rozporządzenia 1083/2006 odnoszone do inwestycji miesz‑
czącej się w danej perspektywie finansowej.
28. Konkludując należy stwierdzić, że kryteria oceny niepodzielności, pomimo pewnych prób ściślejszego zdefinio‑
wania, są narzędziem nieprecyzyjnym o nieostrych granicach. Ocena ich występowania powinna się odbywać
indywidualnie w odniesieniu do określonych stanów faktycznych.
V. Sposób postępowania w odniesieniu do projektów
29. W zależności od etapu procedury naboru projektów podjęte powinny zostać odpowiednie kroki.
30. W odniesieniu do projektów, które nie były jeszcze poddane ocenie, konieczne jest zebranie informacji o oko‑
licznościach faktycznych, które mogą wskazywać na ewentualny podział projektu. W tym celu wnioskodawca
powinien przedstawić informację w formie wynikającej z załącznika Nr 1. Jednocześnie wnioskodawca powi‑
nien złożyć oświadczenie o tym, że dany projekt nie został podzielony w rozumieniu stosownych przepisów
(załącznik Nr 2). Obowiązek ten dotyczy zarówno sytuacji, w których w regulaminie konkursu znalazł się zapis
odnośnie istnienia ww. obowiązków, jak i sytuacji, w której taki zapis nie został do regulaminu wprowadzony9.
W regulaminie konkursu powinien się znaleźć zapis, iż zamieszczenie fałszywych informacji w ww. oświad‑
czeniach skutkować będzie odrzuceniem projektu. W razie uzyskania informacji mogących wskazywać moż‑
liwość podzielenia projektu, powinny być przeprowadzone czynności wyjaśniające prowadzące do uzyskania
takiej wiedzy odnośnie do stanu faktycznego sprawy, która umożliwi ocenę, czy projekt został podzielony.
Po zebraniu ww. informacji i oświadczenia oraz po zakończeniu ew. czynności wyjaśniających, przed podpisa‑
niem umowy o dofinansowanie powinna zostać wypełniona lista sprawdzająca stanowiąca załącznik Nr 3.
31. Wszystkie projekty, co do których podjęto decyzję o udzieleniu wsparcia, a nie dokonano w stosunku do nich
czynności omówionych w pkt. 30, powinny zostać poddane ocenie w zakresie ryzyka wystąpienia podziału.
W razie ustalenia istnienia ryzyka w tym zakresie należy zwrócić się do beneficjenta o udzielenie informacji
w formie wynikającej z załącznika Nr 1. Należy również zwrócić się do wnioskodawcy o złożenie oświadczenia
w formie wynikającej z załącznika Nr 2. oraz w miarę potrzeby przeprowadzić czynności wyjaśniające w zakre‑
sie opisanym w pkt. 30. Po zebraniu ww. informacji i przyjęciu oświadczenia oraz po zakończeniu ew. czynno‑
ści wyjaśniających powinna zostać wypełniona lista sprawdzająca stanowiąca załącznik Nr 3.
32. W odniesieniu do projektów, co do których podpisana została umowa o dofinansowanie i znajdują się one
w fazie realizacji, należy postępować analogicznie do sposobu postępowania opisanego w pkt. 31. W odniesie‑
niu do omawianych projektów zastosowanie znajdą zapisy umowy zobowiązujące beneficjenta do udzielania
wyjaśnień (§ 4 we wzorach umów). Konieczne jest również rozważenie wstrzymania wypłat środków na pod‑
stawie postanowień umownych dotyczących sytuacji, w których zaistnieją wątpliwości co do kwalifikowalności
wydatków (§ 8 we wzorach umów).
33. W przypadku gdy projekt został zrealizowany stosować należy odpowiednio pkt 31. Ewentualne czynności
wyjaśniające w sprawie powinny się odbywać w oparciu o Wytyczne w zakresie kontroli realizacji POIiŚ lub
stosowne przepisy regulujące postępowanie administracyjne mające na celu odzyskanie środków nienależnie
pobranych.
34. Niezależnie od czynności przeprowadzanych zgodnie z pkt. 30 ‑ 33, w celu ustalenia istnienia ewentualnych
powiązań pomiędzy projektami realizowanymi w różnych działaniach, priorytetach lub programach operacyj‑
nych, w każdym przypadku, w którym wydaje się to zasadne, należy przeprowadzać quasi krzyżowe weryfika‑
cje projektów, np. w oparciu o nazwę beneficjenta, tytuł projektu lub miejsce realizacji projektu. Weryfikacje
te są możliwe przy wykorzystaniu danych na temat realizowanych projektów i beneficjentów, dostępnych na
stronach internetowych MRR pod adresem:
http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/AnalizyRaportyPodsumowania/Strony/KSI_raporty.aspx”.
35. W zależności od ustaleń poczynionych w toku postępowania prowadzonego zgodnie z pkt. 30 ‑ 34 należy pod‑
jąć dalsze, odpowiednie kroki. W szczególności, w razie ustalenia nieprawdziwości oświadczeń składanych
przez wnioskodawcę powinno nastąpić odrzucenie wniosku o dofinansowanie (pkt 30) lub odmowa podpi‑
sania umowy o dofinansowanie (31). Wśród istniejących kryteriów jako możliwe kryteria odrzucenia projektu
(odmowy podpisania umowy o dofinansowanie) w sytuacjach, w których nastąpił podział projektu można
wskazać następujące:
9 Wprowadzenie takiego obowiązku będzie mieściło się w dyspozycji art. 29 ust. 4a w zw. z art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasa‑
dach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jednolity Dz.U. Nr 84, poz. 712 z 2009 r. ze zm.), który dozwala na pogorszenie zasad konkursu, jeżeli
wymagają tego przepisy prawa albo zobowiązania międzynarodowe.
9 Zalecenia – 5
113
a.Dopuszczalność pomocy publicznej (sektor środowiska) – warunkiem legalności formalnej pomocy publicz‑
nej jest istnienie przepisów prawnych określających warunki jej udzielenia. Tj. np. programu pomocowego,
wyłączenia blokowego lub decyzji KE aprobującej pomoc indywidualną. W sytuacji, w której zostanie stwier‑
dzone, że podział projektu doprowadził do ominięcia wymogu notyfikacji pomocy należy uznać, że pomoc
publiczna dla danego projektu (a także projektów, które stanowią wraz z nim w rzeczywistości jeden pro‑
jekt) jest w sensie formalnym niedopuszczalna bez uprzedniej notyfikacji.
b.Kwalifikowalność wydatków i ocena wykonalności pod kątem pomocy publicznej (sektor energetyki) –
omawiane kryterium w części dot. pomocy publicznej również wymaga istnienia podstawy prawnej udzie‑
lenia pomocy. Stosuje się więc wyjaśnienia do lit. a.
c.Zgodność z Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko oraz „Szczegółowym opisem prioryte‑
tów POIiŚ” (sektor środowiska i energetyki; dalej SZOP) – przywołane kryterium może znaleźć zastosowanie
w tych sytuacjach, w których SZOP przewiduje maksymalny poziom wsparcia na projekt (np. działanie 9.6).
W takich przypadkach należy argumentować, że pojęcie projektu powinno być wykładane jednolicie na
gruncie wszystkich regulacji dot. wydatkowania środków unijnych. W tym kontekście punktem wyjścia
powinien być przepis art. 39 rozporządzenia 1083/2006 oraz sformułowane w nim pojęcie projektu dużego
i przesłanki jego określenia. Wszelkie przypadki, w których następuje uzyskanie odrębnego dofinansowa‑
nia na inwestycje, które stanowią w rzeczywistości jeden projekt (także projekt, który nie jest „duży”, ale
z analogicznym uwzględnieniem przesłanek oceny w tym zakresie wynikających z ww. art. 39) i w efekcie
przekroczenie limitu dofinansowania wynikającego z SZOP, powinny być zakwalifikowane jako naruszenie
ww. kryterium.
d.Wykonalność techniczna i prawna (sektor środowiska) – w odniesieniu do projektów podzielonych w kontek‑
ście art. 39 w zw. z art. 41 rozporządzenia 1083/2006 okoliczność, iż projekty jako całość powinny podlegać
ocenie i akceptacji KE może być uznana za okoliczność ważącą na ocenie projektu w kontekście omawia‑
nego kryterium.
36. W stadiach opisanych w pkt. 31 i 32 konieczne może się okazać wstrzymanie wypłaty środków albo wszczę‑
cie postępowania zmierzającego do odzyskania nienależnie pobranych środków.
114
9 Zalecenia – 6
Załącznik Nr 1
Wzór formularza informacyjnego projektu dotyczący wielkości projektu i jego wpływu
na gospodarkę
1. Czy beneficjent otrzymał dofinansowanie ze środków UE na inny projekt o podobnym charakterze (czy ubiega
się lub zamierza się ubiegać w ciągu następnych 3 lat o takie dofinansowanie)? Należy podać, jaki to projekt
i z jakiego źródła pochodzi dofinansowanie.
.
...............................................................................................................................................................................
.
...............................................................................................................................................................................
.
...............................................................................................................................................................................
.
...............................................................................................................................................................................
.
.....................................................................................……………………………………………………………………
2. Czy projekt lub beneficjent jest powiązany kapitałowo (także pośrednio), strategicznie, funkcjonalnie, technicznie
lub poprzez zawarcie umowy spółki lub innej umowy cywilnoprawnej (przedsięwzięcie typu joint ‑ venture, konsor‑
cjum, umowa o współpracy itp.) z projektem innego beneficjenta lub beneficjentem, który otrzymał dofinanso‑
wanie ze środków UE na projekt o podobnym charakterze (lub który ubiega się lub zamierza się ubiegać w ciągu
następnych 3 lat o takie dofinansowanie)? Należy omówić ww. relacje.
.
...............................................................................................................................................................................
.
...............................................................................................................................................................................
.
...............................................................................................................................................................................
.
...............................................................................................................................................................................
.
...............................................................................................................................................................................
9 Zalecenia – 7
115
Załącznik Nr 2
Oświadczenie
Zważywszy brak powiązań technicznych, funkcjonalnych i strategicznych oraz bezpośredniej bliskości geogra‑
ficznej, projekt objęty niniejszym wnioskiem o dofinansowanie1 złożonym w ramach działania ………………..…
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko nie stanowi:
a. części ekonomicznie niepodzielnej inwestycji – „dużego projektu inwestycyjnego” zgodnie z pkt. 60 Wytycz‑
nych w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007‑ 2013 (Dz. Urz. UE C 54 z 4.3.2006, s. 13) art. 2
pkt 12 w zw. z art. 13 ust. 10 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 uznającego niektóre rodzaje pomocy
za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie
wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. UE L 214 z 9.8.2008)2.
b. części ekonomicznie i technicznie niepodzielnej inwestycji – „dużego projektu inwestycyjnego” zgodnie
z art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne
dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Fun‑
duszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.7.2006, s. 25).
1 Wpisać nr wniosku, jeśli oświadczenie dotyczy wniosku już zarejestrowanego.
2 Zgodnie z Wytycznymi w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007‑ 2013/art. 13 ust. 10 oraz pkt 41 preambuły rozporządzenia
800/2008 niepodzielną inwestycje mogą stanowić inwestycje podjęte na przestrzeni 3 lat przez jednego lub kilku przedsiębiorców (również
inwestycje dokonywane przez niezależnych od siebie inwestorów), składające się ze środków trwałych połączonych w sposób ekonomicz‑
nie niepodzielny.
116
9 Zalecenia – 8
Załącznik Nr 3
Lp.
WERYFIKACJA
TAK
NIE
UWAGI
Czy w oparciu o informacje zawarte we wniosku o dofinansowa‑
nie, dokumentację załączoną do wniosku oraz wyjaśnienia przedsta‑
1.
wione przez wnioskodawcę stwierdzono występowanie powiązań
technicznych z inną inwestycją?
2.
funkcjonalnych z inną inwestycją?
3.
strategicznych z inną inwestycją?
Czy w oparciu o informacje zawarte we wniosku o dofinansowanie,
dokumentację załączoną do wniosku oraz wyjaśnienia przedstawione
4.
przez wnioskodawcę stwierdzono występowanie bezpośredniej bli‑
skości geograficznej z inną inwestycją?
Czy w oparciu o informacje zawarte we wniosku o dofinansowanie
oraz dokumentacji załączanej do wniosku, projekt objęty niniejszym
wnioskiem nie stanowi:
a. części ekonomicznie niepodzielnej inwestycji – „dużego projektu
inwestycyjnego” zgodnie z pkt. 60 Wytycznych w sprawie kra‑
jowej pomocy regionalnej na lata 2007‑ 2013 (Dz. Urz. UE C 54
z 4.3.2006, s. 13)/ art. 2 pkt 12 w zw. z art. 13 ust. 10 rozporzą‑
dzenia Komisji (WE) nr 800/2008 uznającego niektóre rodzaje
pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87
5.
i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń bloko‑
wych) (Dz. Urz. UE L 214 z 9.8.2008)2.
b. części ekonomicznie i technicznie niepodzielnej inwestycji –
„dużego projektu inwestycyjnego” zgodnie z art. 39 rozporządze‑
nia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające
przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Fun‑
duszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999
(Dz. Urz. UE L 210 z 31.7.2006, s. 25).
9 Zalecenia – 9
TAK 
NIE 
TAK 
NIE 
117
dotyczące interpretacji pkt. 6.4.2 Wytycznych w zakresie kwalifikowania
wydatków w ramach POIiŚ
Roboty dodatkowe oraz inne wydatki wynikające ze zwiększenia
wartości zamówień podstawowych albo udzielenia zamówień w trybach
niekonkurencyjnych
Cel wydania Zaleceń
1. Celem Zaleceń jest:
a.określenie relacji i horyzontu czasowego związanych ze stosowaniem Zaleceń IZ POIiŚ nr 12/2010 (dalej:
Zalecenia nr 12) dotyczących wymogów kontroli wniosków o płatność w odniesieniu do wydatków wynika‑
jących ze zwiększenia wartości zamówień podstawowych albo udzielenia zamówień w trybach niekonkuren‑
cyjnych w kontekście wprowadzenia kwestii kwalifikowalności robót dodatkowych oraz innych wydatków
wynikających ze zwiększenia wartości zamówień podstawowych albo udzielania zamówień w trybach nie‑
konkurencyjnych do najnowszej aktualizacji Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach
POIiŚ (dalej: Wytyczne) obowiązującej od 21 czerwca 2011 r.
b.wyjaśnienie sposobu interpretacji niektórych postanowień pkt. 6.4.2 zaktualizowanych Wytycznych.
2. Zalecenia nie mają zastosowania w przypadku weryfikacji wydatków realizowanych w ramach Rocznych Pla‑
nów Działań finansowanych ze środków pomocy technicznej POIiŚ.
Prawo zamówień publicznych UE i kontrola KE
3. Z orzecznictwa TSUE wynika, że głównym celem zasad wspólnotowych z dziedziny zamówień publicznych,
tj. dyrektywy 2004/18 (klasycznej) oraz 2004/17 (sektorowej) jest zapewnienie swobodnego przepływu usług
i otwarcie na niezakłóconą konkurencję we wszystkich państwach członkowskich UE10.
4. W celu osiągnięcia tego celu prawo UE opiera się w szczególności na zasadzie niedyskryminacji ze względu
na przynależność państwową, zasadzie równego traktowania oferentów oraz wynikającym z nich obowiązku
przejrzystości11.
5. Z ww. względów prawo UE jest niezwykle restrykcyjne co do dopuszczalnego zakresu zmian w podstawo‑
wych umowach o zamówienie publiczne wskazując, że zmiany w postanowieniach zamówienia publicznego
w czasie jego trwania stanowią udzielenie nowego zamówienia, jeżeli charakteryzują się one cechami w spo‑
sób istotny odbiegającymi od postanowień pierwotnego zamówienia i w związku z tym mogą wskazywać na
wolę ponownego negocjowania przez strony podstawowych ustaleń tego zamówienia12.
6. W szczególności zmiana zamówienia publicznego w czasie jego trwania może być uznana za istotną,
jeżeli13:
10 Zob. wyrok TSUE: z dnia 11 stycznia 2005 r. w sprawie C-26/03 Stadt Halle, pkt 44.
Zob. wyroki TSUE: z dnia 18 listopada 1999 r. w sprawie C-275/98 Unitron Scandinavia pkt 31; z dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie C-454/06
Pressetext Nachrichtenagentur pkt 32.
12 Zob. wyroki TSUE: z dnia 5 października 2000 r. w sprawie C-337/98 Komisja przeciwko Francji pkt. 44 i 46 z dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie
C-454/06 Pressetext Nachrichtenagentur pkt 34, wyrok z 13 kwietnia 2010 w sprawie C-91/08 Wall AG przeciwko Stadt Frankfurt am Main pkt 37.
13 Zob. orzecznictwo w przypisie 3.
11 118
10 Zalecenia – 1
a.wprowadza warunki, które gdyby zostały ujęte w ramach pierwotnej procedury udzielania zamówienia,
umożliwiłyby dopuszczenie innych oferentów niż ci, którzy zostali pierwotnie dopuszczeni lub umożliwi‑
łyby dopuszczenie innej oferty niż ta, która została pierwotnie dopuszczona,
b. w sposób znaczący poszerza zamówienie w zakresie, który pierwotnie nie był przewidziany,
c.modyfikuje równowagę ekonomiczną umowy na korzyść usługodawcy w sposób, który nie był przewidziany
w postanowieniach pierwotnego zamówienia.
7. Zawarcie nowego zamówienia powinno być dokonane na zasadach określonych w dyrektywie 2004/18 (kla‑
sycznej) lub 2004/17 (sektorowej), przy czym obowiązuje zasada prymatu trybów konkurencyjnych wymaga‑
jących dokonania publikacji ogłoszenia o zamówieniu14.
8. W odniesieniu do przeważającej grupy zamówień, art. 31 dyrektywy 2004/18 określa przypadki, w których
zamawiający mogą skorzystać z procedury negocjacyjnej bez obowiązku publikacji ogłoszenia o zamówieniu.
Zgodnie z ustalonym orzecznictwem TSUE omawiane przepisy:
a. zawierają zamknięty katalog wyjątków od zasady obowiązkowego ogłaszania o zamówieniach15,
b. powinny być interpretowane ściśle16,
c.obowiązek wykazania wystąpienia okoliczności uzasadniających odstępstwo ciąży na podmiocie, który pra‑
gnie z niego skorzystać (zamawiającym)17.
9. Kontrola służb Komisji Europejskiej (KE) i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) dotycząca zgod‑
ności z prawem wspólnotowym projektów współfinansowanych z budżetu UE, w zakresie zawierania umów
z wykonawcami, opiera się bezpośrednio na przepisach dyrektywy 2004/18/WE18, dyrektywy 2004/17/WE19 oraz
właściwego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (dalej: TSUE). Z tego względu, a także z uwagi na
ogólne zasady prawa wspólnotowego, dokonując interpretacji przepisów uPzp w kontekście oceny prawidło‑
wości procedur zamówień publicznych dla projektów współfinansowanych z funduszy UE (lub ubiegających
się o dofinansowanie) należy stosować zasady tzw. prowspólnotowej wykładni prawa20.
Relacja między Zaleceniami nr 12 a pkt. 6.4.2 Wytycznych
Generalna zasada
10. Warunki kwalifikowalności określone w pkt. 6.4.2. pkt 2 lit. c Wytycznych należy egzekwować w odniesieniu do
zdarzeń21 powstałych po upływie miesiąca od dnia opublikowania w Monitorze Polskim Komunikatu o zmie‑
nionych Wytycznych.
11. W sytuacjach o których mowa powyżej w pkt. 10, do momentu wejścia w życie aktualizacji Wytycznych w zakresie
kontroli realizacji POIiŚ, należy również stosować Zalecenia nr 12 – w zakresie w jakim niezbędne jest wykorzysta‑
nie list sprawdzających oraz kwestii proceduralnych, służących wykonaniu postanowień pkt. 6.4.2 Wytycznych.
12. Do wcześniejszych zdarzeń powodujących poniesienie wydatku będącego wynikiem sytuacji określonych
w pkt. 6.4.2 pkt 2 lit. b stosuje się Zalecenia nr 12 (np. możliwość ich deklarowania mimo braku zgody IP, o któ‑
rej mowa w pkt. 6.4.2 pkt 2 lit. c pkt i).
14 Zob. wyrok TSUE w sprawie 199/85 Komisja przeciwko Włochom, pkt 13; podobnie wyroki z 1995 r. w sprawie C-57/94 Komisja przeciwko
Republice Włoskiej, pkt 23, oraz wyrok z 2004 r. Komisja przeciwko Republice Włoskiej, pkt 19; wyrok ETS z 1996 r. w sprawie C-318/94 Komisja
przeciwko Niemcom, Rec. str. I-1949, pkt 13.
15 Zob.; wyrok TSUE z 2007 r. w sprawie C-220/05 Auroux pkt 59.; wyrok TSUE z 1999 r. w sprawie C-107/98 Teckal, pkt 43.
16 Zgodnie z wyrokiem TSUE z 1985 r. Komisja Europejska przeciwko Republice Włoskiej ten sam pogląd TSUE wyraził w wyroku C-57/94,
C-385/02; wyrok TSUE w sprawie 199/85 Komisja przeciwko Republice Włoskiej, wyrok TSUE z 2008 r. w sprawie C-157/06 Komisja przeciwko
Republice Włoskiej pkt 23, wyrok TSUE w sprawie C-337/06 Bayerischer Rundfunk pkt 64, wyrok TSUE z 1994 r. w sprawie C-328/92 Komisja prze‑
ciwko Hiszpanii, pkt 15.
17 Zob. wyrok TSUE z 2006 w sprawie C-410/04 ANAV pkt 26, wyrok TSUE z 2008 r. w sprawie C-157/06 Komisja przeciwko Republice Włoskiej
pkt 23, wyrok TSUE z 1994 r. w sprawie C-328/92 Komisja przeciwko Hiszpanii, pkt 16.
18 Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień na roboty
budowlane, dostawy i usługi (Dz. Urz. UE L 134 z 30.4.2004, s. 114).
19 Dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez pod‑
mioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz. Urz. UE L 134 z 30.4.2004, s. 1).
20 Por. wyrok TSUE z 10.04.1984 r. w sprawie 14/83 Sabine von Colson i Elisabeth Kamann przeciwko Land Nordrhein ‑ Westfalen.
21 Przez „zdarzenie” należy rozumieć w szczególności:
– datę podpisania umowy po przeprowadzeniu procedury niekonkurencyjnej,
– datę podpisania aneksu do umowy,
– datę wydania polecenia zmiany.
10 Zalecenia – 2
119
Interpretacja i wyjaśnienie postanowień zawartych w pkt. 6.4.2 Wytycznych
13. Postanowienia pkt. 6.4.2 Wytycznych odnoszą się do wszystkich typów umów (roboty, usługi, dostawy), o czym
świadczy nazwa sekcji odnosząca się nie tylko do robót dodatkowych, ale także do innych wydatków wynika‑
jących ze zwiększenia wartości zamówień podstawowych (czyli np. wszystkich zamówień udzielanych na pod‑
stawie art. 62 ust. 1, art. 67 ust. 1 oraz art. 134 ust. 5 i 6 Pzp).
14. Pojęcie robót dodatkowych, stosowane w Wytycznych, jest pojęciem szerszym niż zamówienia dodatkowe,
o których mowa w przepisach ustawy Pzp i obejmuje m.in. roboty zamienne. Pojęcia robót dodatkowych
i zamówień dodatkowych nie są zatem tożsame.
15. Postanowienie podrozdziału 5.5 pkt 12 Wytycznych, z którego wynika, że „Zawarcie z dotychczasowym wyko‑
nawcą dodatkowych umów nieobjętych umową podstawową, a niezbędnych do jej prawidłowego wykonania,
jest możliwe dla usług lub robót budowlanych, jeśli tych dodatkowych usług lub robót budowlanych nie można
było wcześniej przewidzieć, a w przypadku postępowań realizowanych na podstawie ustawy Pzp – po spełnie‑
niu co najmniej jednej z pozostałych przesłanek, określonych w art. 67 ust. 1 pkt 5 lit. a i b ustawy Pzp”, należy
interpretować łącznie z wymogami dla zamówień dodatkowych określonych w sekcji 6.4.2 Wytycznych.
16. Zgoda IP w danym sektorze POIiŚ na deklarowanie wydatków, o której mowa w podrozdziale 6.4.2 pkt 2 lit. c ppkt i),
powinna być poprzedzona analizą służb IP, uwzględniającą m.in. dotychczasowe doświadczenia w zakresie kwali‑
fikowania wydatków, o których mowa w podrozdziale 6.4.2 pkt 2 lit. b Wytycznych i szacowane w związku z tym
ryzyko nieprawidłowości. Pomocniczo przy prowadzeniu analizy przez IP można oprzeć się na postanowieniach zale‑
ceń nr 12. Wyrażenie zgody powinno być zaakceptowane przez członka kierownictwa reprezentującego daną IP.
17. Do czasu uzyskania przez IZ POIiŚ ostatecznego potwierdzenia z KE możliwości uznania za kwalifikowalne wydat‑
ków będących wynikiem poleceń Inżyniera Kontraktu/ Inspektora Nadzoru (w szczególności Poleceń Zmiany)
akceptowanych przez beneficjenta lub aneksów do umów związanych z realizacją kontraktu w zakresie pro‑
wadzącym do zwiększenia zakresu (pozycji) przedmiaru robót do wykonania w stosunku do zakresu przewi‑
dzianego w kosztorysie ofertowym i w konsekwencji zwiększenia wynagrodzenia wykonawcy, właściwa IP nie
może wydać zgody na kwalifikowanie ww. wydatków. Dla wydatków tych nadal stosuje się procedurę, o której
mowa w pkt. 16b Zaleceń nr 12, czyli ww. wydatki powinny być wyłączane z wniosków o płatność beneficjenta.
Do pozostałych typów wydatków określonych w sekcji 6.4.2 pkt 2 lit. b pkt i) oraz ii) IP może wyrazić zgodę
na ich deklarowanie zgodnie z warunkami określonymi w pkt. 16.
18. IP zobligowane są zapewnić poinformowanie wszystkich beneficjentów w swoim sektorze o wydanej przez
IZ POIiŚ interpretacji Wytycznych (niniejsze Zalecenia).
19. W celu usprawnienia procesu weryfikacji wydatków, wynikających ze zwiększenia wartości zamówień podsta‑
wowych albo udzielenia zamówień w trybach niekonkurencyjnych, dopuszcza się możliwość ich weryfikacji
na odrębny wniosek beneficjenta przed włączeniem ww. wydatków do wniosku o płatność. Wzór formularza
wniosku stanowi załącznik nr 1 do niniejszych Zaleceń. Przy weryfikacji należy odpowiednio wykorzystać listy
sprawdzające określone w załączniku nr 1 do Zaleceń nr 12.
20. W odniesieniu do pkt. 6.4.2.2 lit. c ppkt ii) Wytycznych przyjmuje się, że w przypadku negocjacji bez ogłosze‑
nia (art. 62 ust. 1 albo art. 134 ust. 5 ustawy Pzp), o których mowa w lit. b ppkt ii) Wytycznych beneficjent
powinien zamieścić obligatoryjnie ogłoszenie o zamiarze zawarcia umowy, o którym mowa w art. 62 ust. 2a
ustawy Pzp. Obowiązek publikacji ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy, który określa art. 66 ust. 2 ustawy Pzp
istnieje również w przypadku zamówień z wolnej ręki udzielanych na podstawie art. 134 ust. 6 ustawy Pzp.
21. Wzór ogłoszenia o dobrowolnej przejrzystości ex ante określony w załączniku III rozporządzenia Komisji (WE)
Nr 1150/2009 z dnia 10 listopada 2009 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1564 w odniesieniu do stan‑
dardowych formularzy do publikacji ogłoszeń w ramach procedur zamówień publicznych zgodnie z dyrekty‑
wami Rady 89/665/EWG i 92/13/EWG (Dz.Urz. UE L 313 z 28.11.2009, s. 3) wskazuje, że ma ono zastosowa‑
nie zarówno do zamawiających „klasycznych”, jak i „sektorowych”.
22. Biorąc pod uwagę powyższe, IZ POIiŚ w celu zapewnienia przejrzystości postępowania zaleca, aby beneficjenci
publikowali ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy również w przypadku udzielania zamówień sektorowych
zastosowaniem trybów z „wolnej ręki” lub „negocjacji bez ogłoszenia”.
120
10 Zalecenia – 3
dotyczące interpretacji zasady jawności przedstawionej
w podrozdziale 5.5 pkt 4 lit. a oraz pkt 7 Wytycznych w zakresie
kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ
Beneficjenci zobligowani na podstawie Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ (dalej
Wytyczne) do zawierania umów w formie pisemnej w drodze aukcji albo przetargu, o których mowa w art. 701 ‑ 705 K.c.
powinni zgodnie z podrozdziałem 5.5 pkt 4 lit. a Wytycznych w procesie wyłaniania wykonawcy uwzględniać zasady
określone w Komunikacie wyjaśniającym Komisji Europejskiej dotyczącym prawa wspólnotowego obowiązującego
w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień
publicznych (2006/C 179/02) – dalej zwanym Komunikatem KE – w tym w szczególności:
– zasadę jawności – w szczególności rozumianej jako zamieszczenie ogłoszenia o przetargu (aukcji) w prasie lub
w Internecie, w zależności od wartości i rodzaju zamówienia. Decyzję o zakresie upowszechnienia informacji o pla‑
nowanym zawarciu umowy podejmuje beneficjent. Dodatkowo ogłoszenie powinno być zamieszczone w miej‑
scu publicznie dostępnym w siedzibie beneficjenta.
Z kolei zgodnie z podrozdziałem 5.5 pkt 7 Wytycznych zamówienia o charakterze zamówień sektorowych udzie‑
lane przez:
a) podmioty będące wykonawcami, o których mowa w pkt. 1 ‑ 4 art. 136 ust. 1 ustawy Pzp,
b) podmiot powiązany, o którym mowa w art. 136 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp,
c) podmiot utworzony przez zamawiających w celu wspólnego wykonywania działalności, o którym mowa
w art. 136 ust. 3 ustawy Pzp
– jeżeli podmioty te udzielają takich zamówień w celu realizacji zamówień sektorowych, które zostały im udzielone
w oparciu o wyłączenia wynikające z art. 136 ustawy Pzp, powinny być udzielane z analogicznym zastosowaniem
procedur dotyczących udzielania zamówień sektorowych, w szczególności zgodnie z art. 133 i 134 ustawy Pzp.
Cel wydania Zaleceń
1. Zalecenia mają zastosowanie do wszystkich zamówień, do których zgodnie z Wytycznymi istnieje wymóg sto‑
sowania procedur zawierania umów w drodze aukcji albo przetargu w trybie art. 701-705 K.c. bądź procedur
analogicznych do trybów określonych w ustawie Prawo zamówień publicznych1, zwanej dalej Pzp.
2. Celem Zaleceń jest:
a.wskazanie pożądanego sposobu działania zgodnie z zasadą jawności poprzez wypełnienie obowiązku przej‑
rzystości, o którym mowa w pkt. 2.1 Komunikatu KE;
b.zapewnienie odpowiedniej jawności procedur zawierania umów w drodze aukcji albo przetargu w try‑
bie art. 701-705 Kodeksu cywilnego bądź procedur analogicznych do trybów określonych w ustawie Pzp,
w szczególności poprzez określenie wymagań dotyczących uprzedniej publikacji ogłoszenia;
c.ograniczenie ryzyka kwestionowania przez służby kontrolne UE (Komisja Europejska, Europejski Trybunał
Obrachunkowy, Europejski Urząd ds. Zwalczania Oszustw Finansowych) prawidłowości zapewnienia dostępu
do informacji o postępowaniach o udzielenie zamówień z udziałem środków UE;
d.zwiększenie konkurencyjności zamówień udzielanych na podstawie art. 701-705 K.c. oraz zamówień, o których
mowa w podrozdziale 5.5 pkt 7 Wytycznych, poprzez poszerzenie kręgu potencjalnych wykonawców;
e. zapobiegnięcie możliwym praktykom zmierzającym do zawyżania kosztów przez beneficjentów P
OIiŚ.
1 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U z 2010 r. Nr 113 poz. 759 ze zm.).
11 Zalecenia – 1
121
Prawo UE
3. Podmioty zamawiające pochodzące z państw członkowskich są zobowiązane do przestrzegania postanowień
i zasad zawartych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) w każdym przypadku, gdy zawie‑
rają umowy w ramach zamówień publicznych objętych zakresem tego Traktatu. Wymienione zasady obejmują,
w szczególności swobodę świadczenia usług, niedyskryminację i równe traktowanie oraz przejrzystość.
4. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) opracował zbiór podstawowych norm dotyczących udziela‑
nia zamówień, które są bezpośrednio zaczerpnięte z postanowień i zasad zawartych w traktacie TFUE. Zasady
równego traktowania i niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową pociągają za sobą obowią‑
zek przejrzystości, który zgodnie z orzecznictwem TSUE2 (1) „polega na zagwarantowaniu wszystkim poten‑
cjalnym oferentom odpowiedniego poziomu upublicznienia informacji umożliwiającego rynkowi usług otwarcie
na konkurencję oraz kontrolę bezstronności procedur przetargowych”.
5. Zgodnie z Komunikatem KE, praktyka kontaktowania się z licznymi potencjalnymi oferentami nie jest wystar‑
czająca dla spełnienia obowiązku przejrzystości, o którym mowa w pkt. 4 niniejszych Zaleceń.
6. Dlatego też, najlepszym sposobem na spełnienie wymogów ustanowionych przez TSUE jest publikacja wystar‑
czająco dostępnego ogłoszenia przed udzieleniem zamówienia. Takie ogłoszenie powinno być opublikowane
przez podmiot zamawiający w celu otwarcia udzielania zamówień na konkurencję.
7. Jedną z form zapewnienia jawności, wskazanych w Komunikacie KE jest publikacja ogłoszenia o zamówieniu
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej – Tenders Electronic Daily, czyli internetowej wersji „Suplementu do
Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej”3. Zgodnie z pkt. 2.1.2 Komunikatu KE publikacja w Dzienniku Urzę‑
dowym nie jest obowiązkowa, ale stanowi interesującą opcję, w szczególności w odniesieniu do zamówień
opiewających na wysokie kwoty.
Interpretacja i wyjaśnienie zasady jawności
8. Postanowienie podrozdziału 5.5 pkt 4 lit. a Wytycznych, odnosi się do beneficjentów zawierających z wyko‑
nawcami umowy, do których nie ma zastosowania ustawa Pzp. Taki beneficjent, z wyjątkami opisanymi w pod‑
rozdziale 5.5 pkt 6 Wytycznych, zobowiązany jest zawierać umowy w formie pisemnej w drodze aukcji albo
przetargu, o których mowa w art. 701-705 K.c. (chyba że przepisy szczególne wymagają innego trybu i formy
zawierania umowy).
9. Zasada jawności, o której mowa w podrozdziale 5.5 pkt 4 lit. a Wytycznych, ma również zastosowanie do
zamówień, o których mowa w podrozdziale 5.5 pkt 7 Wytycznych.
10. W celu zagwarantowania pełnej jawności udzielania zamówień, o których mowa w pkt. 1 niniejszych Zaleceń,
udzielenie zamówienia powinno zostać poprzedzone odpowiednią publikacją ogłoszenia o zamówieniu.
11. W tym celu IZ POIiŚ zobowiązuje beneficjentów, o których mowa w punkcie 8 oraz podmioty, o których mowa
w podrozdziale 5.5 pkt 7 Wytycznych, do przekazywania ogłoszeń do Dziennika Urzędowego Unii Europej‑
skiej/TED (Tenders Electronic Daily), co stanowić będzie wypełnienie określonej w podrozdziale 5.5 pkt 4 lit. a
Wytycznych zasady jawności w części dotyczącej zamieszczenia ogłoszenia o przetargu (aukcji) w Internecie.
12. Zakres informacji o planowanym zawarciu umowy określa beneficjent lub podmiot, o którym mowa w pkt. 11
niniejszych Zaleceń, mając na uwadze obowiązek krótkiego opisu podstawowych informacji dotyczących
zamówienia, które ma być udzielone oraz sposobów jego udzielenia wraz z zaproszeniem do skontakto‑
wania się z podmiotem zamawiającym.
13. Ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej/TED powinno zawierać także informację o miejscu publi‑
kacji pełnej treści ogłoszenia o przetargu (aukcji) (np. link do strony internetowej beneficjenta/podmiotu).
14. Zaleca się uzupełnienie publikowanego ogłoszenia o takie elementy jak: warunki stawiane wykonawcom, doku‑
menty potwierdzające ich spełnianie, kryteria oceny ofert, krótki opis przedmiotu zamówienia.
15. Zaprezentowanie powyżej wskazanych informacji pozwoli przygotować ofertę zainteresowanym stronom, jak
również umożliwi wykonawcom równy dostęp do istotnych dla postępowania informacji.
16. Zamieszczenie ogłoszenia w TED jest bezpłatne, wymaga jedynie założenia konta umożliwiającego przekaza‑
nie formularza o ogłoszeniu.
17. Publikacja ogłoszenia w TED pozwoli na zachowanie pełnej jawności procedury.
2 Sprawy C-324/98 [2000] Zb. Orz. str. I-10745, pkt 62, C-231/03 Coname, wyrok z dnia 21.7.2005, pkt. 16 do 19 i C-458/03 Parking Brixen,
wyrok z dnia 13.10.2005, pkt 49.
3 http://ted.europa.eu/TED/main/HomePage.do.
122
11 Zalecenia – 2
Zalecenia skierowane do instytucji weryfikujących działania beneficjentów POIiŚ
18. Instytucje Pośredniczące zobligowane są do poinformowania wszystkich Instytucji oraz beneficjentów w swoim
sektorze o wydanej przez IZ POIiŚ interpretacji Wytycznych (niniejsze Zalecenia) oraz zamieszczenia stosow‑
nych informacji na własnej stronie internetowej.
19. Instytucje weryfikujące wnioski o dofinansowanie projektów w ramach POIiŚ zobligowane są do zapewnienia,
aby procedury zawierania umów przedstawiane przez beneficjenta uwzględniały postanowienia niniejszych
Zaleceń.
20. Zasady przedstawione w niniejszych Zaleceniach należy egzekwować w odniesieniu do zamówień, dla których
wszczęto postępowanie po upływie miesiąca od dnia wydania niniejszych Zaleceń.
21. W przypadku wykrycia odstępstw od zasady jawności, określonej w podrozdziale 5.5 pkt 4 lit. a Wytycznych,
interpretowanej zgodnie z niniejszymi Zaleceniami, jak również w odniesieniu do pkt. 7 podrozdziału 5.5 Wytycz‑
nych, właściwe instytucje w systemie wdrażania POIiŚ zobligowane są do stosowania odpowiednich sankcji
wobec beneficjentów na podstawie Taryfikatora do wymierzania korekt finansowych za naruszenia zasad
zawierania umów, do których nie stosuje się ustawy Pzp (załącznik nr 1 do Zaleceń w zakresie sposobu
korygowania wydatków nieprawidłowo poniesionych w ramach POIiŚ dostępnych na: http://www.pois.
gov.pl/Dokumenty/Wzorydokumentow/Documents/1_SYSTEM_KOREKT_03022010_FINAL.pdf)
11 Zalecenia – 3
123
124