Plik źródłowy - Urząd Miejski w Nałęczowie

Transkrypt

1. I nf ormac je wstępne
1.1
Wprowadzenie
1.2
U stalenia ogólne
2.1
U warunkowania przyrodnic ze i regionalne
2. U warunkowania rozwoju i główne kierunki zagospodarowania przestrzennego
2.2
U sytuowanie i główne podstawy rozwoju gminy
2.4
G łówne potenc jały rozwoju i zagospodarowania
2.3
2.5
G łówne zagrożenia i problemy konf liktowe
G łówne kierunki rozwoju i zagospodarowania
3. U warunkowania przyrodnic zo - krajobrazowe
4. Z ałożenia kształtowania polityki przestrzennej
5. Z asady polityki oc hrony i kształtowania środowiska przyrodnic zego
6. R olnic two
7. I nf rastruktura tec hnic zna
8. Z asady kształtowania, oc hrony środowiska i zagospodarowania w stref ac h
9 . Podsumowanie – zasady oc hrony środowiska uzdrowiskowego
10 . Sc hematy graf ic zne:
1)
Stref y f unkc jonalno – przestrzenne
3)
Oc hrona środowiska przyrodnic zego
2)
4)
G łówne c zynniki ekologic zne kształtując e klimat uzdrowiska
U warunkowania kulturowe
5)
T urystyka i rekreac ja
7)
G łówne elementy lec znic twa uzdrowiskowego
6)
8)
9 )
G łówny układ komunikac yjny i energetyc zny
Stref a oc hrony uzdrowiskowej A – bilans terenów zielonyc h
I nżynieria sanitarna.
1. I N F O R M A C J E W S T Ę P N E
1.1 W
P R O W A D Z EN I E.
1.1.1 P r z ed m i o t em
o p r a c o w a n ia
jest Studium uwarunkowań
i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Nałęc zów w jej granic ac h
administrac yjnyc h.
1.1.2 C el em o p r a c o w a n i a jest wykreowanie nowego spojrzenia ( A .D . 20 0 2) na sposób
rozwoju gminy, opartego o pogłębione rozpoznanie uwarunkowań przyrodnic zyc h,
kulturowyc h i krajobrazowyc h, zmieniając yc h się stosunków własnośc iowyc h,
a także zależnośc i wynikając yc h z pełnienia przez Nałęc zów f unkc ji
uzdrowiskowej przy jednoc zesnej presji wynikając ej z położenia w obszarze
aglomerac ji lubelskiej.
1.1.3 P o d s t a w ą f o r m a l n ą oprac owania jest umowa zawarta w dniu 0 3 grudnia 20 0 1r.
pomiędzy G miną Nałęc zów, a Prac ownią Projektową „ A rkadia” z siedzibą
w L ublinie, ul. J asna 6.
1.1.4 P o d s t a w ą p r a w n ą oprac owania Studium jest U stawa o zagospodarowaniu
przestrzennym z dnia 7 lipc a 19 9 4r. ( D z. U . 19 9 9 r. Nr 15, poz. 139 –
z póź niejszymi zmianami) .
W myśl tej ustawy dokonane zostały następując e c zynnośc i:
1)
W dn. 28 września 20 0 1r. Podjęta została U c hwała X X V I I /223/20 0 1 R ady
M iejskiej w Nałęc zowie w sprawie przystąpienia do sporządzenia studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy miejskiej
Nałęc zów;
2)
Podana została do public znej wiadomośc i inf ormac ja o przystąpieniu
do oprac owania „ Studium” :
• obwieszc zenie 20 .12.20 0 1r.,
• komunikat 18.12.20 0 1r.,
• zawiadomienia 27.0 1.20 0 2r.;
3) Z ebranie wniosków do „ Studium” ;
4) Prezentac ja materiałów roboc zyc h na posiedzeniac h Z arządu i Sesjac h R ady M iejskiej;
5) Z aopiniowanie studium przez organy właśc iwe, o któryc h mowa w art.18 ust.2 pkt.4
ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym;
6) U c hwalenie „ Studium” przez R adę M iejską w Nałęc zowie – uc hwała nr
.........................
z dnia................................................................ .
1.1.5 W studium horyzont c zasowy wyraża długookresową strategię polityki przestrzennej
umownie określany na ok. 15-20 lat. Obejmuje on okres realizac ji stopniowyc h
przekształc eń
i rozwoju struktury f unkc jonalno-przestrzennej. Konc epc ja
urbanistyc zna i programowa zapewnia możliwość realizac ji różnyc h zadań rozwoju
gminy.
2
1.2
U S T A L EN I A O G Ó L N E.
1.2 .1 Z a d a n i em s t u d i u m j es t :
1) Z identyf ikowanie kompleksowyc h uwarunkowań rozwojowyc h gminy, jej potrzeb oraz
problemów do rozwiązania;
2) Określenie podstawowyc h kierunków rozwoju i możliwośc i przekształc eń f unkc ji
terenów;
3) Stworzenie podstaw aktualizac ji planów miejsc owyc h, a także koordynac ji realizac ji
programów rozwojowyc h i inwestyc yjnyc h;
4) Stworzenie podstaw f ormalnyc h prowadzenia negoc jac ji w zakresie ponadlokalnyc h
zadań public znyc h;
5) Stworzenie warunków oc hrony walorów przyrodnic zyc h i dziedzic twa kulturowego
gminy;
6) Określenie podstaw f ormułowania strategii i programów dotyc ząc yc h realizac ji
określonyc h c elów i zadań wynikając yc h z polityki samorządu.
1.2 .2
Z g o d n i e z u s t a w ą o z a g o s p o d a r o w a n i u p r z es t r z en n y m „ S t u d i u m ” o k r eś l a
p o l i t y k ę p r z es t r z en n ą g m i n y , u w z g l ę d n i a j ą c w y s t ę p u j ą c e n a j ej o b s z a r z e
u w a r u n k o w a n i a r eg i o n a l n e s t a n o w i ą c e n a s t ę p u j ą c e c el e:
ϖ C E L G Ł Ó WNY – lepsze dostosowanie zagospodarowania przestrzennego do c ec h
naturalnyc h ( predyspozyc ji) , walorów i odpornośc i środowiska na antropopresję
( harmonizac ja zagospodarowania przestrzennego z układem przyrodnic zym) ,
c o oznac za:
1) objęc ie szc zególną oc hroną i nakazem oszc zędnego wykorzystania przestrzeni
krajobrazowej niezurbanizowanej bądź
harmonijnie zagospodarowanej,
ze
szc zególnym uwzględnieniem:
• krajobrazów wiejskic h o zac howanej tożsamośc i kulturowej,
• krajobrazów naturalnyc h i seminaturalnyc h,
• krajobrazów urbanizując yc h się w sposób niekontrolowany;
1) w c elu łagodzenia konf liktów ekologic znyc h za podstawową zasadę
w zagospodarowaniu przestrzennym uznaje się taką segregac ję f unkc ji, która wykluc za
( a w każdym razie minimalizuje prawdopodobień stwo wystąpienia) sąsiedztwo
kolizyjnyc h f unkc ji terenu – stąd stref owe zagospodarowanie przestrzenne;
2) koniec zność wzmac niania lub przywrac ania środowisku przyrodnic zemu odpornośc i
na nasilając ą się antropopresję, c o jest równoznac zne z oc hroną naturalnyc h układów
ekologic znyc h;
3) przyjęc ie następując yc h zasad w oc hronie i kształtowaniu krajobrazu kulturowego:
• wyznac zenie stref
oc hrony ( kontynuac ji)
f izjonomii krajobrazu ( parki
krajobrazowe – istniejąc e i projektowane, obszaru c hronionego krajobrazu,
proponowane parki agroekologic zne) ,
• wyznac zenie stref c zynnej oc hrony f izjonomii krajobrazu obejmując yc h tereny
otwarte wymagając e kompensac ji przyrodnic zej, „ zielonego pierśc ienia” ( G reen
B elt) wokół uzdrowiska Nałęc zów, główne kierunki zasilania ekologic znego
terenów zurbanizowanyc h, inne treny o walorac h wypoc zynkowyc h wymagając e
przyrodnic zego wzbogac enia, głównie pod kątem odpornośc i środowiska.
ϖ C E L
OPE R A C Y J NY
– oszc zędne użytkowanie przestrzeni krajobrazowej
( przec iwdziałanie rozpraszaniu na terenac h otwartyc h zabudowy degradując ej strukturę
3
1)
2)
3)
4)
ekologic zną i f izjonomię krajobrazu) , c o oznac za przyjęc ie następując yc h zasad
gospodarowania przestrzenią:
konc entrac ję zabudowy na terenac h wiejskic h, w zależnośc i od lokalnyc h warunków
naturalnyc h i kulturowyc h w układac h skupionyc h, pasmowyc h lub mieszanyc h,
zapewniając yc h obsługę inf rastrukturą tec hnic zną;
kontynuac ję zabudowy w układac h rozproszonyc h jedynie na zasadzie grupowania
gospodarstw w niewielkie zespoły, z zapewnieniem obsługi inf rastrukturą tec hnic zną;
traktowanie reprezentatywnyc h pod względem f izjonomii krajobrazu, stref otwartego
krajobrazu rolnic zego jako wartośc i samej w sobie, godnej oc hrony przed zabudową
i przypadkowym zalesianiem;
uznanie wartośc i wizualnyc h krajobrazu za przesłanki równorzędne z kulturowymi
i ekonomic znymi tzn. przyjęc ie g eo h u m a n i s t y c z n eg o podejśc ia do krajobrazu,
polegając ego w niniejszym „ Studium” , na takim ukierunkowaniu rozwoju układów
osadnic zyc h, które nie będzie def ormowało istniejąc yc h, lec z nawiązywało
do historyc znie ukształtowanyc h f orm przestrzennyc h.
1.2 .3
U s t a l en i a p r z es t r z en n e:
A . Wymóg kształtowania ładu przestrzennego dotyc zy c ałego obszaru gminy, ze
szc zególnym uwzględnieniem:
• obszarów c hronionyc h na podstawie ustawy o oc hronie przyrody,
• terenów i obiektów c hronionyc h na podstawie ustawy o oc hronie dóbr kultury,
• terenów o walorac h uzdrowiskowyc h i wypoc zynkowyc h,
• stref oc hrony krajobrazu wizualnego ( wyodrębnionyc h również poza obszarami
prawnie c hronionymi) ,
• tzw. „ zielonego pierśc ienia” otac zając ego Nałęc zów,
• teren otuliny Kazimierskiego Parku Krajobrazowego,
• projektowanego parku agroekologic znego.
B . Na terenie Otuliny Kazimierskiego Parku Krajobrazowego obowiązują zasady
zagospodarowania określone w R ozporządzeniu Nr 29 Wojewody L ubelskiego z dnia
15 c zerwc a 19 9 8 r. w sprawie Z espołu L ubelskic h Parków Krajobrazowyc h, ogłoszonym
w D zienniku U rzędowym Województwa L ubelskiego Nr 11 z dnia 16 c zerwc a 19 9 8 r.
C . Park agroekologic zny jest f ormą planistyc znej oc hrony krajobrazu rolnic zego przed
zagospodarowaniem:
• def ormując ym utrwalony historyc znie układ pól ( rozłogów) ,
• prowadząc ym do zniszc zenia świadomie kształtowanej ( z myślą o polepszeniu
warunków agroekonomic znyc h produkc ji rolnej) zieleni śródpolnej,
• dewastując ym obiekty małej retenc ji ( względnie prowadząc ym do uniemożliwienia
ic h ewentualnego odtworzenia) , zharmonizowanyc h z otoc zeniem i stabilizując yc h
stosunki wodne w aspekc ie potrzeb rolnic twa,
• zniekształc ając ym tradyc yjne układy zabudowy wiejskiej.
Park agroekologic zny pod wspólną nazwą Wąwolnic ki Park A groekologic zny traktuje
się jako spec jalną oc hronę przestrzeni z jej rolnic zymi atrybutami o dużej wartośc i
kulturowej i użytkowej – w środkowej c zęśc i Płaskowyżu Nałęc zowskiego.
D . F ormą planistyc znej oc hrony krajobrazu wiejskiego należy objąć
b o g a t eg o
p r z y r o d n i c z o , h a r m o n i j n eg o
k r a jo b r a z u
r o l n i c z eg o
lokalne s t r ef y
o
w a lo r a c h
4
w y p o c z y n k o w y c h – przeznac zone dla rozwoju agroturystyki. Na terenac h tyc h spec jalnej
oc hronie przed nową zabudową podlegają sprzyjając e regenerac ji psyc hof izyc znej
c złowieka kameralne wnętrza krajobrazowe, a rygorystyc zną oc hroną przed zniszc zeniem
należy objąć wszystkie elementy krajobrazu wiejskiego dec ydując e o jego różnorodnośc i,
a w szc zególnośc i:
• zadrzewienia śródpolne, przydomowe, przydrożne, śródłąkowe i inne,
• enklawy roślinnośc i zbliżone do naturalnej,
• drobnoprzestrzenną strukturę lasów,
• naturalne i sztuc zne zbiorniki wodne.
E . Wyodrębnia się lokalne s t r ef y o c h r o n y k r a j o b r a z u , wyróżniając e się zarówno pod
względem estetyki jak i niepowtarzalnośc i f orm krajobrazowyc h.
Są to:
• panoramy i otwarc ia widokowe,
• osie widokowe,
• stref y ekspozyc ji krajobrazowej.
W odniesieniu do tyc h stref obowiązuje oc hrona przed:
• pasmową zabudowa,
• zabudową luk umożliwiając yc h wgląd w krajobraz.
1.2.4 O c h r o n a u z d r o w i s k a N a ł ę c z ó w – pod kątem dostosowania zagospodarowania
do pojemnośc i środowiska, a także intensywnośc i zagospodarowania, powinna być
realizowana przez u t r z y m a n i e ustanowionyc h prawnie oraz w miejsc owyc h
planac h zagospodarowania przestrzennego obszarów oc hrony uzdrowiskowej „ A ” ,
„ B ” i „ C ” i obowiązując yc h w nic h rygorów:
A .
Obszar „ A ” oc hrony uzdrowiskowej wyznac zony jest dla terenów, na któryc h
odbywa się proc es lec znic zy i który stanowi najbliższe otoc zenie obiektów i urządzeń
lec znic zyc h.
B . Obszarowi „ B ” przypisuje się szc zególne znac zenie, gdyż utworzone wokół
uzdrowiska ma za zadanie ukształtowanie ( utrzymanie) odpowiednic h warunków
środowiskowyc h, z przeznac zeniem na obiekty do zamieszkania przez kurac juszy, parki
wiejskie, tereny rekreac yjne, tereny sportowe przeznac zone głównie dla mieszkań c ów,
wc zasowic zów i turystów.
C . Obszar „ C ” obejmuje obszary „ A ” i „ B ” oraz przylegając y do nic h teren niezbędny
do zapewnienia oc hrony umiejsc owionego klimatu i krajobrazu, pełniąc rolę otuliny
uzdrowiska, której zadaniem jest:
• oc hrona uzdrowiska przed zaniec zyszc zeniami powietrza, wody i gleby,
• oc hrona właśc iwośc i lec znic zyc h klimatu,
• oc hrona krajobrazu,
• oc hrona przed hałasem i niepokojem optyc znym,
• rezerwowanie terenów pod urządzenia sportowe i rekreac yjne położone w pewnej
odległośc i od terenów lec znic zyc h uzdrowiska, ale dostępne dla kurac juszy,
• zapewnienie odpowiedniego współc zynnika lesistośc i terenu,
a także
prawidłowego, z punktu potrzeb wypoc zynku, sposobu prowadzenia gospodarki
leśnej,
5
• zapewnienie terenów pod budowę zaplec za mieszkaniowego i gospodarc zego dla
uzdrowiska,
• oc hrona przed wprowadzeniem na obszar sąsiadując y z uzdrowiskiem f unkc ji
kolizyjnyc h.
1.2 .5
W y z n a c z a n i e r ej o n ó w
r ek r ea c y j n y c h
– pod kątem dostosowania
zagospodarowania do pojemnośc i turystyc znej środowiska, a także określania kierunków
zagospodarowania i wzbogac enia przyrodnic zego terenów potenc jalnyc h walorac h
rekreac yjnyc h.
W kategoriac h relac ji powiązań przestrzennyc h i f unkc jonalnyc h wyróżnia się
następując e grupy terenów:
1) tereny wypoc zynkowe w obrębie uzdrowiska, w zabudowie pensjonatowej
i w indywidualnej zabudowie; do nic h zalic za się również tzw. „ przestrzeń public zna” ,
parki, skwery, zieleń c e, urządzenia sportowe, kąpieliska, lasy wypoc zynkowe, a także
plac e, aleje, promenady – będąc e podstawą kształtowania miejsc wypoc zynku
biernego i c zynnego,
2) wsie agroturystyc zne stanowiąc e potenc jalną możliwość aktywizac ji obszarów
wiejskic h, nie mając yc h szans na rozwój rolnic twa towarowego oraz przemysłu pod
warunkiem zorganizowania f orm wypoc zynku pobytowego wg. odpowiednic h
standardów sanitarnyc h, w c iszy i w bliskim kontakc ie z przyrodą. R olnic two
ekologic zne i agroturystyka powinny stać się alternatywnymi f ormami działalnośc i
gospodarc zej, ogranic zając ej uc iążliwość dla środowiska przyrodnic zego,
3) indywidualne domy letniskowe, szc zególnie pref erowane na terenac h opuszc zanyc h
siedlisk rolnic zyc h,
4) adaptac ja na c ele wypoc zynkowe d. zespołów parkowo-dworskic h, zabudowań
pof olwarc znyc h ( w tym magazynów, spic hlerzy, lamusów itp.) , niec zynnyc h młynów,
karc zem, kuź ni, a także ginąc yc h i zagrożonyc h rozbiórką zabudowań zagrodowyc h –
mając yc h duże wartośc i kulturowe, jako przykłady lokalnyc h tradyc ji budownic twa
wiejskiego.
1.2 .6 R o l a „ z i el o n eg o p i er ś c i en i a ” ( G R EEN B EL T ) .
1) f unkc ja oc hrony struktury ekologic znej z pozostałośc iami przyrody zbliżonej
do naturalnej i osobliwośc iami przyrodnic zo-krajobrazowymi,
2) f unkc ja oc hrony struktury przestrzennej przed semiurbanizac ją ( proc esem, w którym
doc hodzić będzie do rozwoju osadnic twa wokół Nałęc zowa w systemie „ kratowym” ,
z pustymi płatami, stopniowo – metodą kolejnyc h zmian – wypełnianymi nową
zabudową) ,
3) f unkc ja buf orowa, osłabiając a presję miasta na tereny wiejskie,
4) f unkc ja wypoc zynku c odziennego i świątec znego,
5) „ Z ielony pierśc ień ” traktuje się jako stref ę c zynnej oc hrony f izjonomii krajobrazu, c o
oznac za również koniec zność wzbogac enia przyrodnic zego tyc h terenów, głównie
drogą f itomeliorac ji ( zadrzewień i zakrzewień ) oraz rozwoju małej retenc ji,
6) z obszaru „ zielonego Pierśc ienia” wyłąc za się tereny przeznac zone w planac h
zagospodarowania przestrzennego pod zainwestowanie kubaturowe lub dopuszc zone
w „ Studium” jako tereny rozwojowe uzdrowiska,
7) jako podstawowe zasady oc hrony i rozwoju przestrzennego aktywnyc h biologic znie
terenów uznaje się:
• oc hronę c iągłośc i przestrzennej biotopów ( leśnyc h i łąkowyc h) poprzez
zapobieganie ic h izolac ji i f ragmentac ji ( wprowadzanie nowyc h układów
6
komunikac yjnyc h na estakadac h lub z szerokimi przepustami, zakaz zabudowy
w dnac h dolin rzec znyc h, zakaz prowadzenia zabiegów osuszając yc h itp.) ,
• oc hronę różnorodnośc i gatunkowej upraw,
• prowadzenia polityki zalesień w kierunku kształtowania leśnego pierśc ienia wokół
Nałęc zowa, lec z z zac howaniem c harakterystyc znyc h otwarć i osi widokowyc h,
a także niezalesianiem otwartego krajobrazu.
2 .1 U W
A R U N K O W
A N I A K R A J O W E I R EG I O N A L N E
2 .1.1 P o ł o ż en i e g m i n y w eu r o p ej s k i c h s y s t em a c h p r z y r o d n i c z y c h
G mina Nałęc zów znajduje się w granic ac h E uropejskiej Siec i E kologic znej
( E E C ONE T ) – spójnym przestrzennie i f unkc jonalnie systemie reprezentatywnyc h
i najlepiej zac howanyc h pod względem różnorodnośc i biologic znej obszarów E uropy.
F ragmentem tego systemu jest tzw. Krajowa Sieć E kologic zna ( E C ONE T -PL ) , której
podstawowymi ogniwami są obszary węzłowe w lic zbie 46. W obrębie jednego z nic h.
o znac zeniu międzynarodowym i nazwie Obszar Ś rodkowej Wisły, jest położona gmina
( ryc . 2) . B ioc entrum tego obszaru węzłowego, rozc iągając ego się od Sandomierza pod
Warszawę, stanowi międzywale Wisły oraz utworzone po obu stronac h Wisły parki
krajobrazowe i przylegając e do Wisły c zęśc i obszarów c hronionego krajobrazu. Stref ę
buf orową natomiast współtworzą otuliny parków krajobrazowyc h oraz dno szerokiej
doliny Wisły ( poza międzywalem) z rozwiniętym systemem teras. D olina Wisły odgrywa
kluc zową rolę w krajowym systemie obszarów c hronionyc h, stanowi bowiem, jako główna
w kraju droga migrac ji i rozprzestrzeniania się gatunków, transregionalny korytarz
ekologic zny, zapewniając y spójność przestrzenną i f unkc jonalną sytemu.
W programie C OR I NE biotopes ( oprac owanym dla krajów U nii E uropejskiej oraz
dla tyc h, które korzystają z f unduszów PH A R E ) , którego c elem jest wyznac zenie
i gromadzenie danyc h o ostojac h przyrodnic zyc h o znac zeniu europejskim, taką rangę
uzyskała dolina C iemięgi. Ostoja ta o tej nazwie oraz obszarze 1 0 84 ha, wskazana jest
do szc zególnej oc hrony z –uwagi na walory krajobrazowe, f lorystyc zne i siedliskowe.
2 .1.2
P o ł o ż en i e g m i n y w r eg i o n a l n y m
s y s t em i e o b s z a r ó w c h r o n i o n y c h
Wiodąc e znac zenie doliny Wisły w krajowym systemie obszarów c hronionyc h siłą
rzec zy wyznac za identyc zną rangę doliny w systemie regionalnym, pomimo jej
peryf eryjnego położenia w województwie. W stref ie Wisły występują dwa z utworzonyc h
17 w województwie parków krajobrazowyc h ( „ Pradolina Wieprza” , C hodelki i Kraśnic ki) .
W stref ie doliny Wisły projektuje się również utworzenie dwóc h kolejnyc h parków
krajobrazowyc h: Nadwiślań skiego i „ M ałopolski Przełom Wisły” .
B iorąc pod uwagę aspekt ekologic zny ( zwłaszc za spec yf ikę warunków przyrodnic zyc h
i przypuszc zalne kierunku migrac ji materii żywej) gmina Nałęc zów usytuowana jest
w wyjątkowo newralgic znym miejsc u regionalnego Systemu Obszarów C hronionyc h
( ryc . 3) , ponieważ:
– leży w tej c zęśc i otuliny Kazimierskiego Parku Krajobrazowego, w której sytuac ja
ekologic zna silnie rzutuje na przylegając ą do niej c zęść parku;
– we wsc hodniej c zęśc i gminy przebiega f ragment korytarza ekologic znego o znac zeniu
regionalnym zapewniając y łąc zność pomiędzy środkowymi odc inkami głównyc h
w województwie osi ekologic znyc h, jakimi są doliny Wisły i Wieprza;
7
–
Nałęc zów jest jedynym w kraju nizinnym uzdrowiskiem, w którym lec zy się c horoby
serc a.
E kologic zną i morf ologic zną oś gminy stanowi dolina B ystrej, która w zależnośc i
od analizy jej znac zenia w regionalnym lub lokalnym systemie obszarów c hronionyc h
może być uważana za korytarz bądź stref ę ekologic zną z wyraź nie identyf ikowanym
c iągiem ekologic znym, utożsamianym z korytem rzeki. Stan stosunków wodnyc h w jej
dolinie oddziaływuje nie tylko na warunki ekologic zne południowej c zęśc i gminy, przez
którą przepływa B ystra, ale i na dolny odc inek doliny w gminac h Wąwolnic a i Kazimierz.
W granic e Kazimierskiego Parku Krajobrazowego wc hodzi c zęść sołec twa kol. D rzewc e
( 5 ha) , natomiast w granic ac h otuliny Parku znajduje się pozostała c zęść tego sołec twa
( 30 0 ha) oraz w c ałośc i następując e inne sołec twa: Piotrowic e ( 221 ha) , kol. C hruszc zów
( 136 ha) , Strzelc e ( 30 2 ha) , C zesławic e ( 339 ha) , C ynków ( 187 ha) , A ntopol z B oc hotnic ą
( 39 1 ha) oraz miasto Nałęc zów ( 1384 ha) .
2 .1.3
P o ł o ż en i e g m i n y w s y s t em i e o c h r o n y w ó d
Południowa c zęść gminy położona jest w Obszarze Wysokiej Oc hrony ( OWO) wód
podziemnyc h, odznac zając ym się przewagą zagrożeń średnic h i silnyc h ( przepuszc zalność
5 – 25 lat) . Północ na c zęść gminy należy do Obszaru Z wykłej Oc hrony ( OZ O) wód
podziemnyc h.
OWO i OZ O, to, opróc z Obszaru Najwyższej Oc hrony ( ONO) , f ormy planistyc znej
oc hrony hydrosf ery przed zaniec zyszc zeniem, ukierunkowując e zagospodarowanie terenu
w c harakterze i intensywnośc i bezpiec znyc h dla c zystośc i wód podziemnyc h.
W przyszłośc i c ały obszar gminy znajdzie się w obszarze oc hronnym G łównego Z biornika
Wód Podziemnyc h nr 40 6, obejmując ym zasoby wód kredowyc h.
Obie zlewnie, tj. B ystrej i C iemięgi, na terenie któryc h jest położona większa c zęść gminy,
wskazane są do objęc ia statusem obszaru oc hronnego zlewni wód powierzc hniowyc h.
2 .2
1)
2)
3)
U S Y T U O W
A N I EI G Ł Ó W
N EP O D S T A W
Y R O Z W
O J U G M IN Y
M iasto i gmina Nałęc zów są położone w środkowo-zac hodniej c zęśc i województwa
lubelskiego, w c ałośc i w obszarze Wyżyny L ubelskiej. W granic ac h gminy
wyodrębniają się dwa mezoregiony: Płaskowyż Nałęc zowski ( zajmując y większą
c zęść gminy) i R ównina B ełżyc ka, do której należy południowo-zac hodnia, najsłabiej
urzeź biona c zęść gminy.
Powierzc hnia gminy wynosi 49 , 0 2 km2, a miasta 13, 84 km2, na której zamieszkuje:
w gminie 5 426 osób+ ( 110 , 7 na 1 km2) , w mieśc ie 480 4 osoby ( 347 na 1 km2) , przy
średnim wskaź niku zaludnienia w powiec ie puławskim – 132, a województwie - 89 .
G mina granic zy z 6 jednostkami terytorialnymi; od wsc hodu granic zy z gminą
J astków, od południa z gminą Wojc iec hów, od zac hodu z gminą Wąwolnic a,
od północ nego zac hodu z gmina Kurów, a od północ nego-wsc hodu z gminami
M arkuszów i G arbów. W skład obszaru wc hodzi 21 jednostek osadnic zyc h w tym
19 sołec tw, z któryc h 5 sołec tw znajduje się w granic ac h administrac yjnyc h miasta.
M iasto i gmina Nałęc zów należą do powiatu puławskiego, znajdują się w jego
południowo-wsc hodniej c zęśc i, na styku z powiatem opolskim i lubelskim. Z ajmują
6, 7 % powierzc hni i 8, 3% ludnośc i powiatu. M iasto Puławy o 54 tys. ludnośc i stanowi
ośrodek administrac yjno-usługowy o randze regionalnej i krajowej. Skupia obiekty
8
4)
5)
i instytuc je programu obsługi ludnośc i w skali ponadlokalnej i wojewódzkiej - tzw. I I I
i I V poziomu.
Nałęc zów, jako siedziba władz samorządowyc h, jest oddalony o ok. 25 km od stolic y
województwa. G mina znajduje się w stref ie aglomerac ji lubelskiej, istotnie
wpływając ej na kształtowanie jej struktury f unkc jonalno-przestrzennej, zwłaszc za
na urbanizac ję terenu. M iasto i gmina Nałęc zów stanowią główne zaplec ze
turystyc zno-rekreac yjne, a L ublin jest głównym miejsc em wyjazdów mieszkań c ów
do prac y.
G mina i miasto Nałęc zów mają korzystne powiązania komunikac yjne, zapewniając e
dostępność obszaru w regionie i układzie krajowym. Połąc zenie ze stolic ą
województwa, głównym ośrodkiem turystyc znym regionu – Kazimierzem D olnym
i z ośrodkiem powiatowym umożliwia przebiegając a droga wojewódzka Nr 830 .
W niedalekim oddaleniu od granic gminy biegnie droga krajowa nr 17, szybkiego
ruc hu ( ekspresowa) , łąc ząc a subregion z Warszawą, a także przejśc iami granic znymi
na U krainę ( w D orohusku i H rebennem) . Przez północ ny skraj gminy przebiega także
należąc a do głównyc h powiązań kraju - linia kolejowa Warszawa – L ublin – Kijów.
Ponadto stac ja kolejowa Nałęc zów jest stac ją poc zątkową kolejki wąskotorowej
zlokalizowanej na obszarze kilku gmin.
2 .3 G Ł Ó W
N E Z A G R O Ż EN I A
I P R O B L EM Y K O N F L I K T O W
E
Wymogi zrównoważonego rozwoju obszaru miasta i gminy oraz kształtowania
zharmonizowanego zagospodarowania przestrzennego, uzasadniają koniec zność analizy
zagrożeń
i sytuac ji konf liktowyc h. M ają one przede wszystkim znac zenie
dla prawidłowego rozwoju f unkc ji uzdrowiskowej.
1) Podstawowym zagrożeniem jest pogarszanie struktury przyrodnic zo-przestrzennej
przez nadmierne rozszerzanie się urbanizac ji terenu gminy, wpływając e na obniżanie
walorów bioklimatyc znyc h i krajobrazu kulturowego.( U waga: dla stref y A , B i C
obowiązują ustalenia zawarte w Statuc ie U zdrowiska) . Z uwagi na wysoką skłonność
do degradac ji środowiska przyrodnic zego obszaru, w zagospodarowaniu gminy
powinien dominować krajobraz polny, konc entrac ja zabudowy mieszkaniowej
dla ludnośc i zamiejsc owej spowoduje w przyszłośc i pogorszenia warunków
dla prawidłowego rozwoju f unkc ji miejskic h, w tym uzdrowiska. Od wielu lat
w gminie następuje przyrost terenów budowlanyc h, zarówno ic h lokalizac ja jak
i obudowa obrzeży miasta prowadzą do kolizji z wymogami przewietrzania oraz
warunkami klimatyc znymi uzdrowiska. Ponadto nadmierne rozszerzenie terenów
zabudowy, nie oparte na potrzebac h prognostyc znyc h rozwoju demograf ic znego
ludnośc i stałej, prowadzi do rozpraszania substanc ji budowlanej i inf rastruktury oraz
nie ekonomic znego rozwoju osadnic twa.
2) Pogłębiając a się kolizją jest lokalizac ja zabudowy i obiektów budowlanyc h w dnie
doliny B ystrej ( ul. H arc erska) , przy ul. Powstań c ów 63 r. i dolinie B oc hotnic zanki.
Powoduje to zakłóc enia f unkc ji biologic znej i ekologic znej dolin, niezwykle ważnyc h
dla stabilizac ji klimatu Nałęc zowa i miejsc owośc i letniskowyc h,
3) Stałe zagrożenie dla f unkc ji uzdrowiska stwarza ruc h komunikac ji samoc hodowej, a
przede wszystkim przebieg przez c entrum miasta i dzielnic ę sanatoryjną drogi
wojewódzkiej i powiatowyc h, przenosząc yc h ruc h transportowy, c iężki.
4) Problemem jest c iągle niski stan c zystośc i środowiska, a zwłaszc za stan sanitarny
miasta i osadnic twa wiejskiego. Niedorozwój inf rastruktury tec hnic znej, zwłaszc za
kanalizac ji, a także nie uporządkowany wywóz odpadów z terenów wiejskic h ( m. in.
nieprawidłowe składowanie obornika i gnojowic y) stwarzają zagrożenia, szc zególnie
9
niebezpiec zne dla hydrosf ery, spełniając ej istotną rolę w warunkac h lec znic twa
sanatoryjnego.
2 .4 G Ł Ó W
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
N E P O T EN C J A Ł Y R O Z W
O J U G M IN Y I Z A G O S P O D A R O W
A N IU
G łównym i niepowtarzalnym zasobem naturalnym Nałęc zowa są walory klimatyc zne,
korzystnie oddziaływując e na lec zenie c horób układu krążenia. M ikroklimat, w
połąc zeniu z walorami krajobrazowymi i kulturowymi, a także ź ródła wód
mineralnyc h sprawiają, że Nałęc zów jest jedynym w województwie ośrodkiem o
statusie uzdrowiska, a także jedynym tego typu uzdrowiskiem w Polsc e.
Szc zególne wartośc i przyrodnic ze i zasoby kulturowe - spowodowały, że prawie c ała
gmina znajduje się w otulinie Kazimierskiego parku Krajobrazowego ( c zęść także w
granic ac h Parku) . Obszar gminy Nałęc zów należy do tzw. trójkąta turystyc znego
Kazimierz- Nałęc zów – Puławy, c harakteryzując ego się wybitnymi walorami
przyrodnic zymi krajobrazu kulturowego. Obszar ten zaistniał w skali kraju, c o stanowi
ważny c zynnik marketingowy dla rozwoju turystyki i wypoc zynku.
Ważnym potenc jałem, stanowiąc ym podstawę dla rozwoju rolnic twa są korzystne
c ec hy rolnic zej przestrzeni produkc yjnej i bardzo dobre gleby, znac znie
przewyższając e średnie wskaź niki dla województwa. U możliwia to rozwój
gospodarstw ekologic znyc h produkując yc h zdrową żywność .
Korzystne przesłanki rozwoju miasta i gminy wynikają ze zróżnic owanej struktury
gospodarc zej, c harakteryzując ej się dość dużym udziałem drobnej przedsiębiorc zośc i i
usług komerc yjnyc h, a także dobrym wyposażeniem w usługi public zne. Na
szc zególną uwagę zasługuje baza szkół średnic h oraz ranga Nałęc zowa jako ośrodka
edukac ji młodzieży;
D o potenc jałów rozwojowyc h gminy należy także osadnic two – Nałęc zów, a także
miejsc owośc i wiejskie o znac ząc ej tkanc e zabytkowej i jeszc ze zac howanym
historyc znym układzie przestrzennym. Stwarza to możliwośc i rozwoju
zróżnic owanyc h f unkc ji turystyc znyc h i rekreac yjnyc h.
I stotne c zynniki rozwoju miasta i gminy wynikają z uwarunkowań ludnośc iowyc h.
G mina i M iasto Nałęc zów należą do obszarów o stabilnej lic zbie mieszkań c ów
w okresie 15 lat. J ednak w ostatnim c zasie, zarysowuje się malejąc a tendenc ja.
Wynika to zarówno ze spadku przyrostu naturalnego jak i salda migrac ji. Wg danyc h
statystyc znyc h w roku 19 9 6 lic zba mieszkań c ów wynosiła łąc znie 10 455 osób, w tym
w mieśc ie 5 0 81, gdy w roku 20 0 0 stan ludnośc i lic zył 10 230 osób, w tym w mieśc ie
480 4. U jemne saldo migrac ji w mieśc ie kształtuje się na poziomie –5 ( w 19 9 9 r. –14
osób) .
Obszary miasta i gminy wyróżniają się w skali województwa pod względem lic zby
prac ując yc h poza rolnic twem. Wg danyc h statystyc znyc h w roku 20 0 0 lic zba
prac ując yc h wynosiła 160 9 osób, z tego w mieśc ie 1348 osób, w przemyśle
i budownic twie prac owało 277 i 166 osób, w usługac h rynkowyc h 39 2 i 339 osób, a w
usługac h nierynkowyc h odpowiednio 9 19 i 843 osoby. D ane te potwierdza
inwentaryzac ja terenowa c hoc iaż nie wszystkie podmioty gospodarc ze udzielały
pełnyc h inf ormac ji.
1 0
2 .5 G Ł Ó W
N E K I ER U N K I R O Z W
2 .5 .1 C el e i z a d a n i a
s t r a t eg i c z n e
O J U I Z A G O S P O D A R O W
A N IA
W założeniac h „ Studium” przyjęto spójność gospodarki przestrzennej z polityką
rozwoju społec zno-gospodarc zego. U względniono za „ Strategią rozwoju gminy
Nałęc zów” c el strategic zny, któremu powinny zostać podporządkowane działania
modernizac yjne i przekształc ając e w zagospodarowaniu obszaru miasta i gminy.
„ Osiągnięc ie trwałego rozwoju społec znego i gospodarc zego, przy utrzymaniu
uzdrowiskowego c harakteru Nałęc zowa, poprzez wykorzystanie lokalnyc h warunków
klimatyc znyc h, geograf ic znyc h i przyrodnic zyc h”
J ako c ele warunkując e i składając e się na osiągnięc ie c elu strategic znego są
uznawane:
•
R ozwój bazy uzdrowisko-rekreac yjnej,
•
T worzenie warunków rozwoju obszarów wiejskic h,
•
Podniesienie atrakc yjnośc i krajobrazowej i inwestyc yjnej gminy,
•
T worzenie warunków rozwoju inf rastruktury społec znej,
W studium wskazano zasady i możliwośc i realizac ji przyjętyc h w „ Strategii rozwoju
G miny” priorytetów:
Priorytet I . R ozwój inf rastruktury tec hnic znej,
Priorytet I I . R ozbudowa inf rastruktury wypoc zynkowej
Priorytet I I I . R ozwój bazy ekonomic znej
Priorytet I V . Poprawa i upowszec hnienie wizerunku miasta
Priorytet V . R ozwój i poprawa jakośc i f unkc jonowania inf rastruktury społec znej
W studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przyjęto zasady
długookresowej polityki przestrzennej, służąc e zapewnieniu zrównoważonego rozwoju,
obejmując e:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
R ac jonalne wykorzystanie walorów bioklimatyc znyc h i przyrodnic zyc h
do rozwoju uzdrowiska jako podstawowej f unkc ji miasta, przy respektowaniu
naturalnej c hłonnośc i środowiska i pojemnośc i rozwoju bazy noc legowej;
H armonizowanie z uzdrowiskiem - ukształtowanyc h i kształtując yc h się
w obszarze miasta i gminy f unkc ji: kulturowyc h, wypoc zynkowyc h,
turystyc znyc h, usług oc hrony zdrowia i prof ilaktyki, obsługi ludnośc i,
mieszkalnic twa, usługowyc h, produkc yjnyc h, składowyc h i rolnic twa;
Poprawę warunków i jakośc i f unkc jonowania uzdrowiska oraz rangi oc hrony
walorów uzdrowiskowyc h i kulturowyc h miasta, przez rewaloryzac ję
i modernizac ję obiektów i działania rewitalizac yjne w obszarze parków i dolin
rzec znyc h;
Wykorzystanie atrakc yjnośc i turystyc znej i rekreac yjnej obszaru Kazimierskiego
Parku Krajobrazowego i jego otuliny oraz jako f ragmentu tzw. T rójkąta
Kazimierz- Nałęc zów – Puławy dla powiększenia bazy turystyc znej
i konf erenc yjno-wypoc zynkowej;
Z harmonizowanie w obszarze gminy f unkc ji osadnic zyc h z rozwojem gospodarki
rolnej, wykorzystanie predyspozyc ji dla agroturystyki i rolnic twa ekologic znego;
Wykorzystanie rezerw terenowyc h w obszarze miasta na urządzenie i rozwój
zaplec za usługowego,
rehabilitac yjnego i rekreac yjnego uzdrowiska,
1 1
przeznac zenie nowyc h terenów na rozwój f unkc ji wypoc zynkowyc h, głównie
przez przekształc enia obiektów zabytkowyc h i zespołów dworsko-parkowyc h.
2 .5 .2 Z a ł o ż en i a
p r o g r a m o w e
Z ałożenia programowe odzwierc iedlają potrzeby zagospodarowania i realizac ji
strategii rozwoju w okresie perspektywic znym ok. 10 -15 lat. Przyjmuje się następując e
przesłanki, będąc e podstawą określenia programu zagospodarowania:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
L ic zba ludnośc i stałej
11, 2 - 11, 8 tys. osób
wzrost 10 -15 %
w tym ośrodka miejskiego
5, 0
- 5, 2 tys.
wzrost 5-8%
L udność zamiejsc owa ( miasto+ gmina)
5, 0 - 6, 0 tys. osób
- kurac jusze uzdrowiska
2, 0 - 2, 5 tys.
- ruc h turystyc zno-wypoc zynkowy
2, 0 - 2, 3 tys.
- edukac ja, szkolenia
1, 0 - 1, 2 tys.
Program usług i urządzeń obsługi określa się w oparc iu o wielkość
16, 0
- 17, 0 tys. osób
Szac unek ludnośc i w wieku przedprodukc yjnym
2, 8 - 3, 0 tys.
Szac unek zasobów prac y
4, 5 - 4, 8 tys.
Z aspokojenie potrzeb mieszkaniowyc h przewiduje się na następując yc h
zasadac h:
* uzyskanie standardu 1 mieszkanie na 1 gospodarstwo domowe oraz
min. 30 m2 powierzc hni użytkowej na 1 mieszkań c a oraz średniej
0 , 9 osób na 1 izbę
* przyrostu ilośc i mieszkań rzędu
450 - 50 0 mieszkań ,
z tego wymiana zasobów
120 - 150
mieszkań
*
intensywność zabudowy powinna się wyrażać w
- powierzc hnia działki zagrodowej
min. 0 , 20
- powierzc hnia działki jednorodzinnej
min. 10 0 0
- powierzc hnia działki pensjonatowej
min. 250 0
parametrac h:
- 0 , 30 ha
m2
m2
*
zakłada się następując ą politykę rozwoju zasobów mieszkaniowyc h
- modernizac ja i przekształc enia zdegradowanyc h c iągów zabudowy
- rewaloryzac ja, modernizac ja i uzupełnianie zabudowy w obrębie
- historyc znyc h układów osadnic zyc h,
- wydłużenie w wybranyc h obszarac h terenów budowlanyc h, jako kontynuac ję
istniejąc yc h c iągów i zespołów zabudowy,
* w układzie przestrzennym zostało wyznac zonyc h ok. 20 5 ha terenów pod nową
zabudowę, umożliwiając e zamieszkanie od 2, 1do 2, 5 tys. ludnośc i
7)
R ozwój usług; potrzeby w tym zakresie determinowane są następując ymi
przesłankami:
- zmianami w stanie substanc ji, koniec znośc ią rozbudowy lub wymiany
obiektów,
- stopniową zmianą struktury demograf ic znej, szc zególnie wzrostem lic zby
ludnośc i w podeszłym wieku i niepełnosprawnyc h,
1 2
-
-
-
8)
podniesieniem standardu obsługi ludnośc i stałej oraz sezonowej, a także
zmianą struktury potrzeb,
poprawą dostępnośc i do usług przez uatrakc yjnienie i wzmoc nienie
ośrodków i c entrów usługowyc h, a także przybliżenie do miejsc a
zamieszkania usług elementarnyc h,
koniec znośc ią doposażenia i dostosowania usług do nowyc h tendenc ji
i potrzeb lec znic twa sanatoryjnego,
rehabilitac ji i prof ilaktyki,
wyspec jalizowanyc h usług zdrowia i odnowy biologic znej, a także turystyki
m.in. edukac yjnej i konf erenc yjnej,
kreowaniem statusu ośrodka uzdrowiskowego i turystyc znego Nałęc zowa,
z odpowiednim wyposażeniem ośrodka w obiekty i usługi o randze
ponadlokalnej, lokowanyc h w odpowiednic h do ic h f unkc ji stref ac h ( park
zdrojowy, park miejski itd
utrzymanie istniejąc yc h plac ówek usługowyc h, posiadając yc h możliwość
modernizac ji i rozbudowy swojej bazy, w granic ac h określonyc h
odpowiednimi uwarunkowaniami,
rozwój przedsiębiorstw związanyc h z eksploatac ją wód mineralnyc h
dopuszc zalny jest pod warunkiem uzyskania odpowiednic h uzgodnień
w zakresie oc hrony złóż mineralnyc h, nie wywoływania konf liktów
przestrzennyc h i uc iążliwośc i dla środowiska ( m.in. z nadmiernym
zainwestowaniem terenów, zwiększeniem uc iążliwośc i c iężkiego transportu
itp.)
przewiduje się ilośc iowy rozwój usług public znyc h i komerc yjnyc h
oraz dostosowanie programu rodzajowego usług i urządzeń ponadlokalnyc h
do przyjętej strategii podnoszenia atrakc yjnośc i obsługi,
przyjmuje się uzyskanie standardów wyposażenia gminy na poziomie
zapewniając ym oc hronę warunków i jakośc i życ ia mieszkań c ów ( usługi
oświaty, oc hrony zdrowia i opieki soc jalnej, łąc znośc i i telekomunikac ji,
administrac ji public znej, usługi kultury, sportu i kultury f izyc znej, usługi
bezpiec zeń stwa i porządku, usługi bytowe) ,
nowe elementy programu usług powinny rozwijać się w oparc iu o przyjęte
priorytety w strategii, z uwarunkowań istniejąc yc h, jako sf ery pref erowane
do rozwoju wskazuje się zwłaszc za: usługi kultury i sztuki, edukac ji
i kształc enia ustawic znego, sportu i rehabilitac ji, zaś w dziedzinie usług
komerc yjnyc h usługi gastronomii i handel wyspec jalizowany na obsługę
f unkc ji sanatoryjnyc h i turystów,
R ozwój przedsiębiorc zośc i usługowo-produkc yjnej, rzemiosła, zaopatrzenia, obsługi
rolnic twa będzie stanowić ważny f ilar bazy ekonomic znej. Obec ny stan rozwoju tej
sf ery jest zróżnic owany i dosyć bogaty ( w porównaniu do innyc h obszarów
województwa) . U trzymuje się usługi rzemiosła i zakłady produkc yjne na obszarze
miasta i gminy, z wyjątkiem obiektów kolidując yc h z wymogami oc hrony
konserwatorskiej i oc hrony środowiska przyrodnic zego. R ozwój tej sf ery ma dogodne
warunki przestrzenne i f unkc jonalne w stref ie przykolejowej. Wyznac zone tereny
umożliwiają ef ektywne grupowanie zakładów oraz na stref owe zagospodarowanie
terenu, ogranic zając e negatywne oddziaływa nie na otoc zenie. Pożądane jest dalsze
ukierunkowanie rozwoju przedsiębiorc zośc i, szc zególnie w przetwórstwie drewna,
branżac h budowlanyc h i różnyc h usług rzemiosła,
1 3
9 )
R ozwój miejsc prac y. R ealizac ja przewidywanyc h kierunków rozwoju miasta
i większyc h zespołów osadnic zyc h stworzy impuls do znac znego wzbogac enia miejsc
prac y. Nastąpi zdec ydowana zmiana ź ródeł utrzymania ludnośc i, przez m.in.
zmniejszenie o 20 -30 %
utrzymując yc h się z rolnic twa ( dalszy wzrost
dwuzawodowośc i i zatrudnienia poza rolnic twem) Największą konc entrac ję miejsc
prac y w przyszłośc i powinien wywołać rozwój przedsiębiorc zośc i ( 50 0 – 60 0 miejsc )
oraz sf ery usług komerc yjnyc h i zaplec za turystyki ( 60 0 –70 0 miejsc ) .
1 4
3 .U W A R U N K O W A N IA P R Z Y R O D N IC Z O
K R A J O B R A Z O W E
3 .1 C H A R A K T ER Y S T Y K A EL EM EN T Ó W
-
Ś R O D O W I S K A P R Z Y R O D N I C Z EG O
3 .1.1 B u d o w a g eo l o g i c z n a i r z eź b a
R zeź ba gminy zdeterminowana jest budową geologic zną c zwartorzędu. J ego utwory są
silnie zróżnic owane pod względem genezy, litologii i miąższośc i. Wyróżniają się dwa
podstawowego ogniwa statygraf ic zne: starsze osady glac jalne i f luwioglac jalne,
poc hodząc e z okresu zlodowac enia środkowopolskiego oraz młodsze osady, głównie
peryglac jalne, związane ze zlodowac eniem Wisły. Starsze osady glac jalne to utwory
morenowe i wodnolodowc owe, budując e R ówninę B ełżyc ką, natomiast osady
peryglac jalne są reprezentowane przez utwory lessowe. T e ostatnie występują w trzec h
poziomac h, rozdzielonyc h warstwami gleby kopalnej. C hoc iaż utwory te pokrywają
prawie c ałą gminę ( pozbawione są ic h jedynie dna dolin) , posiadają różny c harakter
( w zależnośc i od stopnia zawartośc i piasku i gliny) i zmienną miąższość ( 0 – 20 m) .
G łównie ten ostatni c zynnik wpływa na zróżnic owane ukształtowanie powierzc hni
topograf ic znej gminy – wiodąc e kryterium wyodrębnienia z Płaskowyżu Nałęc zowskiego
i R ówniny B ełżyc kiej mikroregionów, tj. podstawowyc h f izyc znogeograf ic znyc h
jednostek taksonomic znyc h. Z obszaru zlewni B ystrej należą do nic h:
1) Wierzc howina C hruszc zowska – silnie rozc ięta wąwozami c zęść Płaskowyżu
pomiędzy R ogalowem a C hruszc zowem;
2) Wierzc howina C zesławic ka – słabiej urozmaic ona od sąsiedniego mikroregionu c zęść
płaskowyżu, położona na północ ny-wsc hód od Nałęc zowa;
3) Niec ka A ntopolska – wykorzystywane przez dolny odc inek B oc hotnic zanki
równoleżnikowe obniżenie, c zęśc iowo podmokłe i zajęte pod stawy;
4) Wierzc howina C harzu – położona na wsc hód od południkowego odc inka doliny
B ystrej słabo urozmaic ona wierzc howina lessowa, żłobiona suc hymi dolinami;
5) Pagórki Wąwolnic kie – silnie rozc ięta stref a zboc zowa doliny B ystrej, c iągnąc a się
od Wąwolnic y do południkowego odc inka doliny B ystrej; poc hodząc a z trzec iorzędu
rzeź ba c zęśc iowo zamaskowana jest pokrywą lessową;
6) D ziały Polkowszc zyzny – mikroregion R ówniny B ełżyc kiej, ogranic zony dolinami
Sanic y, B ystrej i C zerki, odznac za się monotonną rzeź bą; jest to f ragment zrównania
kredowego przykrytego lessem;
7) D olina B ystrej – wc ięta ok. 50 m w wierzc howinę lessową, stanowi główną linię
podziału Płaskowyżu Nałęc zowskiego.
R zeź ba płaskowyżu lessowego w zlewni Kurówki reprezentuje c ec hy
Wierzc howiny C zesławic kiej.
Obszar gminy kulminuje w północ nej c zęśc i gminy w rejonie kol. L udwinów
( przeszło 226 m n.p.m) , natomiast najniżej położone tereny ( dno doliny B ystrej) nie
przekrac zają wysokośc i ok. 160 m n.p.m. D eniwelac ja wynosi więc ok. 66 m.
3 .1.2 . K l i m a t
Z uwarunkowań klimatyc znyc h przedstawiono tylko elementy waloryzując e teren
dla potrzeb rekreac ji i wpływając e na stan aerosanitarny gminy.
Obszary o podwyższonyc h standardac h klimatyc znyc h, sprzyjając yc h regenerac ji
biologic znej c złowieka występują w bezpośrednim sąsiedztwie lasów po ic h zawietrznej
stronie lub pomiędzy większymi kompleksami leśnymi. Warunki takie ( c hodzi zwłaszc za
1 5
o zac iszność klimatyc zną) występują głównie w południowo-wsc hodniej c zęśc i gminy.
Wrysowane na mapę uwarunkowań róże wiatrów: roc zna i dla poszc zególnyc h pór roku
określają główne kierunku nawiewu. Stosunkowo duży udział wiatrów północ nozac hodnic h w przekroju roc znym ( 8, 7 % ) potwierdza negatywny wpływ Z akładów
A zotowyc h na warunki aerosanitarne gminy. Ponadto zwrac a uwagę wybitna rola dolin
B ystrej i B oc hotnic zanki w kształtowaniu warunków anemologic znyc h i termic znowilgotnośc iowyc h południowej c zęśc i gminy, a także wyjątkowego klimatu lokalnego
w rejonie Nałęc zowa, w którym wytworzyły się sprzyjając e warunki do lec zenia c horób
serc a.
3 .1.3
H y d r o s f er a
Najbardziej znamienną c ec hą hydrosf ery w gminie jest ubóstwo wód
powierzc hniowyc h. Z właszc za uderzając o mała jest gęstość siec i rzec znej w stosunku
do stopnia rozwinięc ia siec i dolinnej. J edynie B ystra B oc hotnic zanka i Potok ( Strumyk)
Olszowiec ki stale prowadzą wodę. I c h dopływy znajdują się w zasadzie na pogranic zu
c ieków stałyc h i okresowyc h.
O rzadkośc i siec i rzec znej w południowej c zęśc i gminy świadc zą wartośc i
ekwidystant do rzek, gdzie sięgają 3 km.
R ównież niewielką powierzc hnię zajmują wody stojąc e. Sztuc zne zbiorniki
retenc yjne o łąc znej powierzc hni 4, 9 5 ha ( powierzc hnia ogroblowana wynosi 5, 0 4 ha)
w lic zbie c zterec h znajdują się w D rzewc ac h, A ntopolu, B oc hotnic y i Nałęc zowie,
natomiast jedyny w gminie kompleks stawów w C zesławic ac h zajmuje powierzc hnię 22 ha
( powierzc hnia ogroblowana wynosi 25 ha) . Wymienione zbiorniki o łąc znej powierzc hni
26, 9 5 ha ( przy powierzc hni ogroblowanej 30 , 0 4 ha) magazynują w sumie 217 tys. m3,
a dodatkowe 3 tys. m3 jest magazynowane przez urządzenia piętrząc e „ G órna Kurówka”
i „ A ntopol” .
Warunki krążenia wód podziemnyc h są bardzo skomplikowane. Występują one
w dwóc h głównyc h piętrac h wodonośnyc h: kredowym i c zwartorzędowym i najc zęśc iej
mają c harakter warstwowo-szc zelinowy. G eneralnie zwierc iadło wód podziemnyc h jest
nac hylone ku północ y zgodnie z kierunkiem upadu skał kredowyc h, ale ic h silnie spękanie
i przesunięc ia warstw skalnyc h względem siebie mogą lokalnie zmieniać kierunku ic h
spływu. C harakterystyc zny jest również f akt c zęstego nie pokrywania się wododziałów
powierzc hniowyc h z podziemnymi. W południowej i środowej c zęśc i gminy pierwszym
poziomem wodonośnym, występując ym na głębokośc i od kilkunastu do 50 m, jest poziom
kredowy, natomiast w północ nej c zęśc i gminy – poziom c zwartorzędowy ( woda występuje
tam w spągu lessów lub w piaszc zystyc h utworac h morenowyc h na głębokośc i poniżej
10 m) . Kredowy poziom wodonośny rozc ięty jest głębokimi dolinami B ystrej
i B oc hotnic zanki. E f ektem tego jest kilka ź ródeł podzboc zowyc h ( spośród ogólnej lic zby
12 w gminie) , konc entrując yc h się w dolinie B oc hotnic zanki pomiędzy Nałęc zowem
a C ynkowem. T rzy ź ródła mają c harakter mineralny. Poza ź ródłami podzboc zowymi
w gminie występują również przykorytowe i dolinne; najc zęśc iej są to wypływy z piasków
aluwialnyc h. D na dolin są na ogół podmokłe, c o jest wynikiem nieprzepuszc zalnego
madowego podłoża i niewielkiego spadku rzek.
Ś rodkowa i południowa c zęść gminy jest położona w obszarze zlewni zaś
północ no-wsc hodnia i wsc hodnia – w Z lewni C iemięgi. Obie zlewnie są wnioskowane
do objęc ia statusem obszaru oc hronnego. Ogranic zenia w oc hronie i użytkowaniu wód
powierzc hniowyc h i podziemnyc h powinny wzrastać w miarę zbliżania się do doliny obu
rzek. Stref a oc hrony bezpośredniej powinna objąć dno dolin, ic h zboc za oraz te nac hylone
ku dolinom f ragmenty wierzc howiny, które albo podlegają zmywom powierzc hniowym,
zagrażając ym bezpośrednio ( w kontekśc ie c hemizac ji rolnic twa) c zystośc i wód, albo są
1 6
odwadniane przez B oc hotnic zankę, której stan c zystośc i istotnie waży na jakośc i wód
B ystrej.
3 .1.4
B i o s f er a
O potenc jale ekologic znym określonego obszaru dec yduje pula genowa f lory
i f auny.
Pod względem biotyc znym niemal c ały obszar gminy znajduje się w stref ie
bogac twa f lorystyc znego określonego lic zbą 30 1 – 40 0 gatunków. J est to stref a
dominując a w województwie. J edynie zac hodni skraj gminy leży w bogatej stref ie
f lorystyc znej, grupując ej 40 1 – 50 0 gatunków.
W gminie Nałęc zów naturalna szata roślinna reprezentowana jest głównie przez
zbiorowiska leśne. Według G U S lasy w gminie zajmują łąc zną powierzc hnię 426 ha
( według I U NG tereny zalesione, zadrzewione i zakrzewione zajmują powierzc hnię
452 ha) , c o stanowi 6, 8 % ogólnej powierzc hni gminy. J est to jeden z najniższyc h
w województwie lubelskim wskaź ników, bardzo odbiegając y od średniego wskaź nika
wojewódzkiego ( 16, 2 % ) i krajowego ( 27, 7 % ) . Przeważają lasy na siedliskac h lasu
świeżego, rzadziej mieszanego, głównie w trzec iej i c zwartej grupie wieku. Panują
drzewostany grabowo-dębowe i grabowo-lipowe. Ponieważ w rękac h prywatnyc h znajduje
się aż 39 7 ha ( 9 3, 2 % ogólnej powierzc hni lasów) to w świetle do niedawna obowiązując ej
ustawy o lasac h istniały niewielkie możliwośc i zwiększenia powierzc hni lasów
oc hronnyc h. Nowa ustawa z 19 9 1 r. stwarza możliwośc i nadawania lasom prywatnym
statusu lasów oc hronnyc h. W gminie istnieje szansa na zwiększenie powierzc hni lasów
gleboc hronnyc h. I stnieje również możliwość nadania znajdując ym się w stref ac h oc hrony
uzdrowiskowej lasom statusu lasów uzdrowiskowo-klimatyc znyc h ( według autorów
inwentaryzac ji przyrodnic zej gminy z 19 9 1 r. blisko 30 % lasów powinno uzyskać status
lasów gleboc hronnyc h a blisko 80 % - uzdrowiskowo-klimatyc znyc h) .
D ominac ja żyznyc h siedlisk, wykształc onyc h na bazie pyłów lessowyc h przesądza
o tym, że panując ym siedliskiem w gminie jest grąd ( T ilio-C arpinetum) , seria żyzna
odmiany małopolskiej. Stosunkowo największa zgodność pomiędzy roślinnośc ią istniejąc ą
a naturalnym siedliskiem występuje w dolinie B ystrej, w której najlepsze warunki rozwoju
ma łęg olc howy ( C irc aeo-A lnetum) . B rak dużyc h i zwartyc h drzewostanów nie stwarza
zbyt dobryc h warunków bytowania grubej zwierzynie łownej ( spośród niej stosunkowo
najc zęśc iej spotyka się sarnę polną) . R ozwija się natomiast hodowla ptac twa łownego,
głównie bażanta, c zemu sprzyja silne miejsc ami zadrzewienie i zakrzewienie terenu.
Stwierdza się również występowanie przepiórki. Walory f aunistyc zne gminy posiadają
rangę lokalną, z wyjątkiem doliny B ystrej o f aunie ( głównie entomof aunie) rangi
wojewódzkiej.
3 .1.5
P ed o s f er a
D o terenów o najwyższyc h walorac h rolnic zej przestrzeni produkc yjnej zalic zono
obszary występowania gleb w 1 ( pszennym bardzo dobrym) , 2 ( pszennym dobrym) ,
3 ( pszennym wadliwym) i 8 ( zbożowo-pastewnym moc nym) kompleksie gleboworolnic zym. I c h przewaga w obrębie gruntów ornyc h jest przytłac zając a; gleby tyc h
kompleksów zajmują 9 5, 9 % ogólnego areału ornego. G leby w kompleksie 4-tym ( żytnim
bardzo dobrym) i 5-tym ( żytnim dobrym) zajmują odpowiednio 2, 0 i 2, 1 % areału gleb
i występują prawie wyłąc znie w południowo-zac hodniej c zęśc i miasta i gminy.
Na wysokie walory agroekologic zne gminy składają się:
– wysoka jakość i przydatność rolnic za gleb ( 81, 1 pkt. w 9 0 -c io punktowej skali) ;
– średnio korzystny agroklimat ( 9 , 8 pkt. w 13-sto punktowej skali, jest to najniższy
wskaź nik na Wyżynie L ubelskiej) ;
1 7
–
średnio korzystna ( w aspekc ie potrzeb rolnic twa) rzeź ba ( 5, 9 pkt. w 10 -c io punktowej
skali) ;
– bardzo korzystne warunki wodne ( 9 , 1 pkt. w 10 -c io punktowej skali) .
R elatywnie najniższa jest oc ena warunków terenowyc h; duże deniwelac je terenu
i podatność skały lessowej na erozję obniżają niec o walory użytkowe gleb.
Z asobem naturalnym o bardzo dużym znac zeniu są wody mineralne. D la ic h oc hrony
utworzono obszar górnic zy „ Nałęc zów” . U stanowiony został Ogłoszeniem
Przewodnic ząc ego Prezydium WR N w L ublinie z dnia 25.0 3.19 68 r. o utworzeniu
obszarów górnic zyc h na terenie woj. lubelskiego ( na podstawie § 22 ust. 5 R ozporządzenia
R ady M inistrów z dnia 30 .0 9 .19 65 r.) . Obszar górnic zy jest przestrzenią, w granic ac h
której pań stwowe przedsiębiorstwo uzdrowiskowe jest uprawnione do wydobywania
lec znic zej wody mineralnej ze złoża. Powierzc hnia obszaru górnic zego wynosi ok. 636 ha,
a w jego granic ac h obowiązują ostre rygory w użytkowaniu wód powierzc hniowyc h
i podziemnyc h. W obszarze górnic zym f unkc jonują trzy ź ródła wód mineralnyc h:
1) C eliń skiego – wody typu wodorowowęglanowowapniowego; zatwierdzone zasoby
wynoszą 7, 2 m3/h, a dopuszc zalna eksploatac ja – 6 m3/h, ź ródło jest eksploatowane
do produkc ji wody mineralnej „ Nałęc zowianka” ;
2) M iłość – wody typu wodorowowęglanowowapniowego; zatwierdzone zasoby wynoszą
42, 5 m3/h, a dopuszc zalna eksploatac ja – 35, 9 m3/h; ź ródło, znajdując e się
w sąsiedztwie stawu jest również eksploatowane przez uzdrowisko Nałęc zów.
3) Nadzieja – wody są najsłabiej zmineralizowane spośród wymienionyc h, zasoby
zatwierdzone i eksploatac yjne są zbliżone do zasobów ź ródła „ M iłość ” , wody tego
ź ródła typu przykorytowego znajdują się w dolinie B ystrej i są eksploatowane
dla c elów gospodarc zyc h przez właśc ic iela posesji.
F unkc jonuje również ujęc ie „ B arbara” ( zwierc iadło namierzone na głębokośc i
10 , 0 8 m ppt) o zasobac h 20 m3/h.
Są to wody słabo zmineralizowane z przewagą wodorowęglanu wapnia i magnezu,
nadając e się do c elów pitnyc h i gospodarc zyc h. Wody te są wykorzystywane do zabiegów
balneologic znyc h i butelkowania jako naturalne wody mineralne po uprzednim
odżelazieniu i odmanganieniu oraz nasyc eniu C O2. Wykorzystywane są również
do zasilania siec i wodoc iągowej po wc ześniejszym uzdatnieniu przez c hlorotor.
3 .1.6
S u r o w c e m i n er a l n e
Surowc e mineralne na terenie gminy związane z osadami wieku c zwartorzędowego
i kredowego. Są to surowc e ilaste, torf y oraz wody lec znic ze.
Surowc e ilaste są reprezentowane przez lessy. Pokrywają c ały obszar gminy,
ale udokumentowane są tylko w jednym złożu o powierzc hni 13.867 m2 i nazwie
„ Piotrowic e M ałe” . J est to złoże lessu do produkc ji c egły pełnej klasy 10 0 .
U dokumentowane zasoby w kat. C 1 wynoszą 111, 48 tys. m3. E ksploatuje się tu ok. 480 m3
surowc a przy wielkośc i produkc ji 1.20 0 mln. sztuk c egły roc znie.
Ponadto na terenie gminy w dwóc h punktac h okresowo eksploatuje się kruszywo
na potrzeby lokalne.
W gminie w dolinie B oc hotnic zanki udokumentowano złoże torf u o zasobac h
pozabilansowyc h – 1.9 0 7 tys. ton. Z łoże stanowi torf rolnic zy o właśc iwośc iac h
lec znic zyc h.
1 8
3 .2
Z A G R O Ż EN I E I D EG R A D A C J A Ś R O D O W I S K A
Podobnie jak w przypadku większośc i gmin, położonyc h na Wyżynie L ubelskiej,
zagrożenie środowiska w gminie ma swoje ź ródło w:
– dużej podatnośc i gleb na erozję wąwozową i powierzc hniową;
– małej pojemnośc i środowiska w aspekc ie możliwośc i absorpc ji przez nie odpadów
( głównie wód pośc iekowyc h) ;
– zaniec haniu w okresie powojennym działań , zwiększając yc h odporność środowiska
i jego potenc jał ekologic zny.
Nie bez znac zenia na stan środowiska, głównie warunki aerosanitarne ma wpływ
Z akładów A zotowyc h ( pkt. 4) oraz transport.
3 .2 .1 Z a g r o ż en i e a t m o s f er y
Warunki aerosanitarne gminy są kształtowane przez ź ródła emisji dalekiego
zasięgu ( Z akłady A zotowe, prawdopodobnie E lektrownia „ Kozienic e” ) , jak i lokalne
ź ródła. T yc h ostatnic h ( w rozumieniu emitorów o wysokośc i powyżej 10 m
od powierzc hni topograf ic znej) jest ok. 20 , w tym blisko połowa w samym Nałęc zowie.
Na terenie miasta i gminy badania imisji zaniec zyszc zeń prowadzi WSSE
w L ublinie. J eszc ze w latac h osiemdziesiątyc h średnioroc zny opad pyłu łatwoopadając ego
blisko dwukrotnie przekrac zał dopuszc zalną normę ( w 19 88 r. 76, 9 t/km2, w 19 89 – 74, 5
t/km2) . R ównież w przypadku roc znyc h stężeń N2O5 i średnic h roc znyc h stężeń SO2, a
także c hwilowego stężenia NH 3 przekrac zane były dopuszc zalne normy. W latac h
dziewięć dziesiątyc h sytuac ja poprawiła się. W okresie 19 9 6 – 20 0 0 na stac ji monitoringu
powietrza przy ul. Park nie stwierdzono przekrac zania dopuszc zalnyc h norm c zystośc i
powietrza w odniesieniu do wszystkic h badanyc h wskaź ników zaniec zyszc zeń .
Spec yf ic znym problemem jest zaniec zyszc zenie powietrza atmosf eryc znego pyłem
lessowym wskutek rozwoju proc esów eolic znyc h na otwartyc h terenac h lessowyc h,
zwłaszc za w przypadku małej ilośc i naturalnyc h przeszkód terenowyc h, które zmniejszają
prędkość wiatru. T ereny takie występują na północ i południe od Nałęc zowa.
W miesiąc ac h zimowyc h z dużymi opadami śniegu, miesięc zny opad pyłu z reguły nie
przekrac za kilku ton na 1 km2. Natomiast w okresie letnim, a także w okresie bezśnieżnyc h
zim opad ten wzrasta do ponad 10 , a sporadyc znie przekrac za nawet 20 t/km2.
T ransport szc zególnie degradując o wpływa na mikroklimat Nałęc zowa ze względu
na przebieg drogi tranzytowej przez uzdrowisko. Poza Nałęc zowem duża emisja gazów,
związana z nasileniem ruc hu pojazdów notowana jest wzdłuż trasy Sadurki – Nałęc zów
i Nałęc zów – B oc hotnic a.
3 .2 .2
Z a g r o ż en i e h y d r o s f er y
B ardzo małe przepływy B ystrej ( w granic ac h 1 m3/s) i brak retenc ji powodują,
iż nawet niewielkie zrzuty śc ieków lub wód pośc iekowyc h zaniec zyszc zają rzekę
w stopniu, który uniemożliwia, a w najlepszym razie bardzo utrudnia samooc zyszc zanie
się rzeki. Największy zrzut wód pośc iekowyc h ( 1.10 1 m3/d) poc hodzi z oc zyszc zalni
komunalnej w Nałęc zowie. D o granic gminy rzeka wprowadza wody w I I -iej klasie
c zystośc i, a poniżej oc zyszc zalni prowadzi w I I I -c iej klasie ( okresowo woda nie
odpowiada normom) . Sytuac ję pogarszają;
– brak kanalizac ji deszc zowej w Nałęc zowie ( ma ona tylko c harakter lokalny) ;
– zmywy powierzc hniowe z nawożonej c hemic znie i nac hylonej ku dolinom B ystrej
i B oc hotnic zanki wierzc howinie lessowej ( spośród składników mineralnyc h
w największyc h ilośc iac h do wód gruntowyc h i powierzc hniowyc h jest wymywany
azot, a następnie wapń , c hlorki, siarka, magnez i sód) ; na zmywy powierzc hniowe
1 9
szc zególnie narażone są te f ragmenty zboc zy, gdzie układy pól równolegle przebiegają
do linii spadku.
Poza Nałęc zowem większe ilośc i śc ieków odprowadzone są w C zesławic ac h
( f unkc jonując a tam oc zyszc zalnia mec hanic zno-biologic zna przeznac zona jest
do likwidac ji) , A ntopolu i D rzewc ac h. W tyc h dwóc h ostatnic h miejsc owośc iac h skażone
są wody gruntowe, a podwyższona ilość niektóryc h szkodliwyc h składników mineralnyc h
w wodac h podziemnyc h notuje się w samym Nałęc zowie.
3 .2 .3
Z a g r o ż en i e l i t o s f er y
L itosf era miejsc ami jest zdegradowana niekontrolowaną, c haotyc zną eksploatac ją
glinki lessowej i kruszywa ( piasku różnoziarnistego) . Straty w środowisku są jednak
wielorakie, ponieważ eksploatac ji towarzyszy również degradac ja roślinnośc i, krajobrazu,
a także ma miejsc e zakłóc enie równowagi hydrogeologic znej.
W c hwili obec nej glinka lessowa jest eksploatowana na małą skalę ( pkt. 5.1.6.) .
Pozostałe punkty eksploatac ji złóż są już niec zynne, a prof ile odkrywek w większośc i są
już zasnute. Największe nagromadzenie odkrywek jest w C harzu A i C hruszc zowie. Nie
rekultywowanie odkrywek zaowoc owało bardzo negatywnym zjawiskiem, jakim jest
nielegalne gromadzenie odpadów w tyc h miejsc ac h ( C harz A , C ynków) .
20
3 .3
K L I M A T Y C Z N EU W
A R U N K O W
A N I A O C H R O N N EU Z D R O W
IS K A
O warunkac h higienic znyc h powietrza w obrębie U zdrowiska Nałęc zów w głównej mierze
dec yzje swobody napływ powietrza z kierunków: północ nego-zac hodu, zac hodu i
południowego-zac hodu. C hłodne powietrze napływa przede wszystkim głęboko wc iętą
wierzc howinę dolinę B ystrej, której oś przebiega zgodnie z kierunkiem dominując yc h
wiatrów.
M asy powietrza za pośrednic twem wiatrów dolnyc h napływają również suc hą rynną
rozc iągając ą się na północ od C hruszc zowa, a także suc hymi, c zęśc iowo zadrzewionymi
dolinkami, żłobiąc ymi skłon płaskowyżu pomiędzy pagórkami Ł ukowszc zyzny i Starego
C harzu a zabudową C harzu A .
J est więc oc zywiste, że im mniej zabudowy rozlokowanej na tyc h kierunkac h ( a tym
samym lokalnyc h emitorów zaniec zyszc zeń powietrza, jakimi są paleniska domowe) po
zac hodniej stronie stref y „ B ” oc hrony uzdrowiskowej, szc zególnie w obszarze o
miąższośc i 1, 5-2, 0 km, tym większa szansa na to, że nad uzdrowisko doc ierać będzie
c zyste powietrze.
Opinia taka zawarta jest również w ekspertyzie klimatyc znej sporządzonej w 19 75 r. przez
M . B aranowską, E M ic hnę, W Parc zewskiego, E . Ż erę i A . Z inkiewic za, zatytułowaną
„ Kompleksowe studium rozwoju uzdrowiska Nałęc zów na tle warunków bioklimatu
lokalnego” . W podsumowaniu ekspertyzy stwierdza się, że mając na uwadze oc hronę
walorów bioklimatyc znyc h i przyrodnic zyc h Nałęc zowa nie jest wskazane dalsze
zagęszc zenie zabudowy nie tylko na terenie Nałęc zowa, ale i na obszarac h przyległyc h.
O koniec znośc i oc hrony przed zabudową obszarów osłony klimatyc znej uzdrowiska,
otac zając yc h miasto od wsc hodu i zac hodu ( c o stanowi jednoc ześnie podstawowy warunek
przewietrzania Nałęc zowa) mówią również ustalenia ogólne planu zagospodarowania
przestrzennego Nałęc zowa z 19 9 3 roku.
Obejmują one oc hroną przed zmianą sposobu użytkowania obszary stabilizując e warunki
ekologic zno-klimatyc zne uzdrowiska, wśród nic h:
- dna dolin rzec znyc h,
- stref ę wzgórz osłonowyc h c iągnąc ą się równoleżnikowo wzdłuż doliny B ystrej i
B oc hotnic zanki.
Z powyższyc h względów , w odniesieniu do zac hodniej strony Nałęc zowa, szc zególnie
niewskazane są:
- rozwój zabudowy wzdłuż drogi prowadząc ej do ujęc ia wody ( C harz” A ” –
ul. Spac erowa) ,
- rozwój zabudowy w Kolonii C hruszc zów,
- rozwój zabudowy wzdłuż ul. Kamieniak na c ałej jej długośc i.
21
4 .Z A Ł O Ż E N I A K S Z T A Ł T O W A N I A P O L I T Y K I
P R Z E S T R Z E N N E J
4 .1 Z A S A D Y O G Ó L N E
J ako wiodąc ą zasadę w zakresie polityki przestrzennej przyjmuje się zasadę
prowadzenia
wszelkiej
działalnośc i
w
oparc iu
o
główne
założenia:
R E A L IZ A C JA
POL I T Y KI E KOR OZ WOJ U . Proponowane w studium działania
i rozwiązania są wynikiem rozpoznania skutków dotyc hc zasowej działalnośc i w zakresie
gospodarowania przestrzenią, związanyc h z tym głównyc h konf liktów, zagrożeń i ic h
przyc zyn oraz problemów wymagając yc h rozwiązania.
Warunki i szanse rozwiązania wielu kluc zowyc h problemów w gospodarc e
przestrzennej gminy Nałęc zów stają się realnie osiągalne poprzez odpowiednią – c zęsto
długof alową – konsekwentną politykę Samorządu.
ST U D I U M niniejsze określa główne zasady rozwiązań przestrzennyc h jakimi
należy kierować się w planowaniu miejsc owym i dec yzjac h o warunkac h zabudowy:
1) zasada c ałośc iowego kształtowania i zagospodarowania przestrzeni z zapewnieniem
warunków prawidłowego rozwoju f unkc ji podstawowej, którą jest lec znic two
uzdrowiskowe,
2) rozwój f unkc ji osadnic twa, turystyki i wypoc zynku oraz rolnic twa na zasadzie
koegzystenc ji, zawsze z priorytetem c elów oc hronnyc h środowiska przyrodnic zego
i wartośc i kulturowyc h,
3) wzmoc nienie inf rastruktury tec hnic znej, głównie sanitarnej, na terenie c ałej gminy,
4) podniesienie jakośc i życ ia mieszkań c ów poprzez tworzenie w obszarac h nie
kolidując yc h z uzdrowiskiem możliwośc i ( szans) rozwoju przedsiębiorc zośc i,
5) korekta istniejąc ego systemu komunikac yjnego polegając ego głównie na budowie
obwodnic y dla układu urbanistyc znego Nałęc zowa i rozwój siec i dróg lokalnyc h
umożliwiając yc h wygodny dostęp do układów osadnic zyc h.
W studium określono strukturę f unkc jonalno-przestrzenną rozwoju gminy, która
stanowi podstawę m.in. wyznac zania w planac h miejsc owyc h terenów budowlanyc h
i wykluc zonyc h z lokalizac ji zabudowy, a także ustalenia przepisów realizac ji zabudowy
i zagospodarowania terenu. Szc zegółowa dokumentac ja motywów oc hrony i polityki
rozwoju jest dokonana w układzie stref owym, w skali jednostek f unkc jonalno przestrzennyc h.
4 .2
W A R U N K I I K R Y T ER I A O C H R O N Y I K S Z T A Ł T O W
A N I A P R Z ES T R Z EN I
1)
B ezwzględne podporządkowanie wskazanyc h w Studium zasad zagospodarowania
przestrzennego priorytetowi oc hrony środowiska przyrodnic zego zapewniając ego
optymalne warunki prowadzenia lec znic twa uzdrowiskowego zgodnie ze Statusem
U zdrowiska Nałęc zów – U c hwała Nr X X X V /159 /9 3 R ady M iejskiej w Nałęc zowie
z dnia 17 c zerwc a 19 9 3 roku;
D la zac howania krajobrazu tożsamośc i przyrodnic zo-kulturowej uwzględnia się
oc hronę: historyc znyc h układów drożnyc h, zespołu arc hitektonic zno - krajobrazowego
Nałęc zów, zespołów ruralistyc znyc h, zespołów sakralnyc h, zespołów podworskic h
4 .2 .1 U s t a l a s i ę n a s t ę p u j ą c e z a s a d y o c h r o n y i k s z t a ł t o w a n i a p r z es t r z en i :
2)
22
3)
4)
i f olwarc znyc h wraz z towarzysząc ą im zielenią komponowaną i układami wodnymi,
jak również budownic twa użytec znośc i public znej, a także terenów nasyc onyc h
znaleziskami arc heologic znymi, występując ymi punktowo lub tworząc ymi własne
stref y oc hrony;
Ważnym elementem tożsamośc i krajobrazu są walory przyrodnic ze: nie uregulowane
c ieki, naturalne zbiorniki wodne, starorzec za, doliny i skarpy rzec zne, wąwozy,
dalekie widoki i powiązania krajobrazowe, naturalnie powstałe wnętrza krajobrazowe
( pola zamknięte śc ianą lasu) , grupy wysokiej zieleni w otwartym krajobrazie itp.
Na terenac h objętyc h oc hroną planistyc zną należy utrzymywać wartośc iowe elementy
krajobrazu kulturowego i dążyć do sanac ji, a nawet przywróc enia dawnyc h układów;
4 .2 .2
1)
P r z y jm u je s ię u w a r u n k o w a n ia w y n ik a ją c e z fa k tu
n a s t ę p u j ą c y c h z es p o ł ó w i o b i ek t ó w :
o b ję c ia
o c h r o n ą
p r a w n ą
Wykaz obiektów wpisanyc h do rejestru zabytków na terenie gminy:
L .p. M iejsc owość
1. D rzewc e
2. A ntopol
3. C zesławic e
4. Sadurki
5. B ronic e
Nr rej. Nazwa obiektu
C zas powstania
A / 754 Z espół dworski, w tym:
I poł. X I X w.
- dwór
- spic hlerz
1886 r.
- park
- aleje dojazdowe
A / 820 Park podworski, w tym:
- ukształtowanie terenu
- drzewostan
- układ wodny
- układ drogowy
1886 r.
A / 727 Z espół pałac owo-parkowy, w tym:
- pałac
- brama wjazdowa
- f ragmenty ogrodzenia
- park z układem wodnym
- aleje dojazdowe do Nałęc zowa,
Sadurek i Piotrowic
- powozownia
A / 831 Z espół obiektów Stac ji Kolejowej, w 1875 – 1876 r.
tym:
- budynek dworc owy
- wieża c iśnień
- dom mieszkalny
- budynek ładowni
- bagażownia
- c ztery piwnic e
- dwa budynki gospodarc ze
- dwa szalety
- ukształtowanie dróg i podjazdu
oraz drzewostan
A / 718 Z espół pałac owo-parkowy, w tym:
179 0 – 1820 r.
- pałac
- lamus
23
6. G mina Nałęc zów
7. Nałęc zów
ul. A rmatnia G óra 12
ul. C hmielewskiego 4
ul. Spółdzielc za 17
ul. Kośc iuszki 3
ul. G ranic zna 26
ul. G órskiego 2
park krajobrazowy wraz z istniejąc ym
drzewostanem,
ukształtowaniem
terenu i układem wodnym
A / 10
Nałęc zowska Kolej D ojazdowa, w tym:
- torowisko z torami i rozjazdami
- rampa przeładunkowa
A / 585 Z espół arc hitektonic zno-krajobrazowy,
układ urbanistyc zny, w tym:
A / 257 - Z espół pałac owo-parkowy
- Pałac M ałac howskic h
- Pałac Stary zwany Z amkiem
A / 39 9
A / 60 5
A / 60 5
A / 744
A / 756
A / 763
ul. G órskiego 11
ul. Poniatowskiego 2
A l. L ipowa 11
A l. L ipowa 37
A / 782
A / 80 6
A / 80 9
A / 822
A l. L ipowa 29
A / 823
-
D omek G rec ki
D omek G otyc ki
D omek B iskupi
Ł azienki
-
Sanatorium
- B rama wjazdowa
- Park – drzewostan
- Pijalnia wód mineralnyc h– palmiarnia
- B rama zac hodnia
- B rama północ na
- „ H ydroterapia” v el willa „ Werandki”
Willa „ Oktawia”
Szkoła Witkiewic zowska
Of ic yna Szkoły Witkiewic zowskiej
Willa „ Słonec zna”
D om
Z espół dworsko-parkowy, w tym:
- D wór G órskic h
- Of ic yna
D rzewostan
w
zespole
dworskoparkowym
Willa „ Kubaszówka” ( „ M alwa” )
Willa „ B orowianka”
Willa „ R aj”
Z espół willowy, w tym:
- willa „ T olin”
- budynek gospodarc zy
- brama wjazdowa
- ogród
Z espół willowy, w tym:
- willa „ D oktorska”
- of ic yna
- brama – łąc znik
- brama wjazdowa
- ogród
19 16 – 19 18 r.
1760 – 1773 r.
X V I – X V I I w.,
przeb. X V I I I , X X
X I X w.
X I X w.
180 7 r.
1817 – 1820 r.,
rozb. 1877 r.
X V I I I w.,
przeb. X I X w.
X V I I I – X I X w.
19 0 0 – 19 0 1 r.
24
ul. Ż eromskiego 1
ul. Ż eromskiego 1
ul. Ż eromskiego 1
ul. G łęboc znic a 8
ul. G łęboc znic a 8
ul. Prusa 12a
ul. Partyzantów 8
ul. Partyzantów 8
A l. L ipowa 41
A l. L ipowa 16
A l. L ipowa 16
A l. L ipowa 27
A l. L ipowa 19
ul. Prusa 28
ul. Prusa 28
ul. Prusa 28
A l. L ipowa 28
A l. L ipowa 28
A l. L ipowa
ul. A
ul. A
ul. A
ul. A
rmatnia G
rmatnia G
rmatnia G
rmatnia G
óra 16
óra 16
óra 16
óra 16
ul. Prusa 1
A l. L ipowa 8
A l. L ipowa 8
A l. L ipowa 7
A l. L ipowa 39
ul. Paderewskiego 3
ul. 1 M aja 22
A l. L ipowa 27
A / 824 C hata Ż eromskiego
A / 824 M auzoleum A dasia Ż eromskiego
A / 824 Ogród
A / 828 Willa „ B rzozy”
A / 828 Ogród przy willi „ B rzozy”
A / 841 D omek Prusa
A / 843 Willa „ M arzanna”
A / 843 Of ic yna przy willi „ M arzanna”
A / 850 Z espół willowy, w tym:
- willa „ Pod Kraszewskim”
- of ic yna
- ogród
A / 853 Willa „ Pod M atką B oską”
A / 853 Ogród przy willi „ Pod M atką B oską”
A / 855 Willa „ Nagórze”
A / 858 Willa „ M azowsze”
A / 859 D . Szkoła Z iemianek
A / 859 Of ic yna przy Szkole Z iemianek
A / 859 L amus przy Szkole Z iemianek
A / 860 D om
A / 860 Ogród przydomowy
A / 862 Z espół willowy, w tym:
- willa „ Widok”
- ogród przy willi
A / 865 Kaplic a p.w. św. Karola B oromeusza
A / 865 D rzewostan przy Kaplic y
A / 868 Kaplic zka z posągiem Ś w. M ic hała
A rc hanioła
A / 869 Willa „ Podgórze”
A / 869 Of ic yna willi „ Podgórze”
A / 869 Ogród przy willi „ Podgórze”
A / 869 B ramka w ogrodzeniu przy willi
„ Podgórze”
A / 875 Willa „ J anina”
A / 880 Oc hronka im. A . Ż eromskiego
A / 880 Ogrodzenie Oc hronki
A / 880 D rzewostan wokół Oc hronki
A / 9 0 7 Willa „ R óżana”
A / 9 0 7 Of ic yna willi „ R óżana”
A / 9 17 Willa „ R egina”
A / 9 33 Willa „ Z of iówka”
A / 9 69 D . H otel Ż ydowski „ G wizdanówka”
A / 9 71 Z espół willowy, w tym:
- willa „ U c iec ha”
- of ic yna
- altana
- ogród
A / 9 73 Willa „ U kraina”
A /10 0 3 Ogród willi „ Nagórze”
A /10 17 Willa „ Poniatówka”
19 0 4 – 19 0 5 r.
19 18 r.
19 0 8 r.
1 ć w. X X w.
1 ć w. X X w.
l. 80 X I X w.
19 0 5 r.
l. 80 X I X w.
1 poł. X X w.
189 4 r.
25
A l. L ipowa 24
ul. Paderewskiego 5
Nałęc zów- B oc hotnic a
Nałęc zów- B oc hotnic a
A /10 19 Z espół willowy, w tym:
- willa „ A niela”
- budynek gospodarc zy
- ogród
A /10 57 Willa „ M arianówka”
A /10 57 Park przy willi „ M arianówka”
A /10 66 Willa „ Wołyń ”
A /10 68 Willa „ L uc yna”
A / 9 72 C mentarz paraf ialny
A / 9 78 Z espół kośc ielny, w tym:
- Kośc iół p.w. św. J ana C hrzc ic iela
- plebania
- ogrodzenie
- drzewostan
W stref ac h śc isłej oc hrony konserwatorskiej ( zasięgi oznac zone na rysunku
Studium) obowiązuje zasada nadrzędnośc i wartośc i kulturowyc h, z dopuszc zeniem
wyłąc znie przekształc eń o c harakterze rewaloryzac yjnym. Wszelkie prac e projektowe
wymagają uzyskania warunków i wytyc znyc h konserwatorskic h sf ormułowanyc h przez
WO SOZ , zawierając yc h w miarę potrzeb zalec enia spec jalistyc znyc h badań oraz
ekspertyz interdysc yplinarnyc h. W oparc iu o projekty OW SOZ wydaje zezwolenia
na prowadzenie prac realizac yjnyc h oraz zezwolenia w przypadku potrzeby wtórnyc h
podziałów działek.
2)
Wykaz obiektów wpisanyc h do ewidenc ji zabytków na terenie gminy:
L .p M iejsc owość
.
1. A ntopol
2. C zesławic e
3. C zesławic e
4. C zesławic e
5. D rzewc e
6. D rzewc e
7. Sadurki
8. Sadurki
9 . Nałęc zów:
- ul. G ranic zna 1
- ul. G ranic zna 1
- ul. Wierc ień skiego 14
- A l. L ipowa 3
- ul. A rmatnia G óra 4
- ul. A rmatnia G óra 28
- ul. C hmielewskiego 3
Nr
Nazwa obiektu
C zas powstania
ewid.
Spic hlerz w zespole parkowo - I poł. X X w.
dworskim
Obora w zespole pałac owo - parkowym I I poł. X I X w.
Wozownia w zespole pałac owo –
parkowym
H ydrof ornia w zespole pałac owo – I poł. X X w.
parkowym
D omek myśliwski w zespole parkowo
– dworskim
C mentarz z I poł. Wojny Ś wiatowej
I poł. X X w.
D wór w zespole dworsko - parkowym
Pozostałośc i zespołu dworsko parkowego
12476
12476
12477
12478
12479
12480
12481
D om L udowy tzw. „ L udowiec ”
Of ic yna przy D omu L udowym
D . Karc zma
D . H otel „ C entralny”
Willa
Willa „ Osłoda”
Willa
19 14 r.
l. 80 X I X w.
26
-
ul. Kolejowa 4
A l. L ipowa 1
A l. L ipowa 13
A l. L ipowa 17
A l. L ipowa 31
ul. Paderewskiego 4
ul. 1 M aja 21
ul.Powstań c ów1863 r.
ul. L asoc kiego
ul. C hmielewskiego
ul. G órskiego
-
ul. Prusa 5
C hmielewskiego 2
Willa „ M aria”
l. 80 X I X w.
D worek Saski
Willa „ U stronie”
Willa „ J ulianówka”
Willa „ B iały D worek”
Willa „ J ózef ówka”
Willa „ G oja”
Willa „ M ironka”
kon. X I X w.
Willa „ Swoboda”
l. 80 X I X w.
Willa „ Z abawka”
ok. 19 10 r.
Willa „ C ec ylia”
19 0 0 – 19 0 5 r.
Willa „ Kazimierzówka”
M łyn Wodny
M ogiła Wojenna
I W. Ś wiatowa
M ogiła Wojenna
I W. Ś wiatowa
D . Wołownia w zespole dworskim
G órskic h
1250 1 Willa „ Polesie”
50 0 10 D om Z gromadzenia Z akonnego Sługi
J ózef a
12482
12483
12484
12485
12487
12488
12489
1249 1
1249 2
1249 3
1249 4
1249 5
1249 6
1249 8
1249 9
1250 0
W stref ie pośredniej oc hrony konserwatorskiej ( obiekty w ewidenc ji) – zezwala się
na przekształc enia umożliwiając e współc zesny rozwój, pod warunkiem zharmonizowania
z c harakterem miejsc owośc i i kontynuowania tożsamośc i jej krajobrazu kulturowego. Nie
stawia się bezwzględnyc h wymogów w zakresie rewaloryzac ji i stosowania materiałów,
na rzec z ogólnej zasady dostosowania skali i rozwiązań materiałowyc h do c harakteru
istniejąc ej zabudowy. Pod względem prawnym, obowiązuje na etapie projektowania
uzyskiwanie warunków i wytyc znyc h konserwatorskic h, oraz uzyskiwanie opinii na etapie
ustalania warunków realizac ji inwestyc ji. W przypadku rozbiórki obiektów zabytkowyc h
f igurując yc h w ewidenc ji dóbr kultury należy uzyskać zgodę L WKZ w oparc iu o skróc ona
dokumentac ję f otograf ic zną i arc hitektonic zną.
3) A rc heologia.
- dla zabytków arc heologic znyc h wpisanyc h do R ejestru dopuszc za się wyłąc znie
prac e arc heologic zno – konserwatorskie i ogranic zone inwestyc je związane z
ekspozyc ją oraz oc hroną stanowisk arc heologic znyc h,
- w stref ac h obserwac ji arc heologic znej wszelka działalność inwestyc yjna łąc ząc a
się z prac ami ziemnymi ( tj. inwestyc je liniowe, kubaturowe, meliorac je, budowa
dróg, pobór surowc ów) powinna być uzgodniona z WKZ , w c elu uzyskania
warunków arc heologic znyc h,
- osoby prowadząc e roboty budowlane i ziemne ( zgodnie z art. 22.1. U stawy
o oc hronie dóbr kultury z dnia 15 lutego 19 62r. – z póź niejszymi zmianami)
w razie ujawnienia przedmiotu, który posiada c ec hy zabytku, obowiązane są
niezwłoc znie zawiadomić o tym zarząd właśc iwej gminy ( miasta) i właśc iwego
konserwatora zabytków.
- jednoc ześnie obowiązane są zabezpiec zyć odkryty przedmiot i wstrzymać wszelkie
roboty, mogąc e go uszkodzić lub zniszc zyć , do c zasu wydania przez WKZ
odpowiednic h zarządzeń .
27
4 .2 .3 O c h r o n ą p l a n i s t y c z n ą n a l eż y o b j ą ć:
1)
Obszary rustykalne:
a) U kłady wsi:
- należy utrzymać
historyc zne c iągi zabudowy wiejskiej wraz z ic h
c harakterystyc znym krajobrazem kulturowym,
- dogęszc zenia zabudowy powinny stanowić kontynuac ję układów ruralistyc znyc h
jednodrożnic owyc h zabudowanyc h jedno – lub dwustronnie, w układzie
równoleżnikowym, zgodnym z duktem głównyc h c ieków lub historyc znyc h
traktów,
b) R ozłogi pól:
- należy c hronić przed przekształc eniami główne komponenty krajobrazu jakimi są
rozłogi pól dostosowane do rzeź by terenu wraz z siec ią wodną,
- z punktu widzenia arc hitektury krajobrazu nieprzemyślane naruszanie
ukształtowania i pokryc ia terenu prowadzi do niepowetowanyc h szkód zarówno
w zasobac h przyrody, jak i w f izjonomii krajobrazu, tworząc obszary
zdewastowane, mino pozorów podniesienia estetyki otoc zenia,
2) T rakty historyc zne:
- do zac howania kwalif ikuje się c ałość historyc znej siec i drożnej, niezależnie od ic h
obec nej rangi i klasy dróg projektowanyc h,
- szc zególnej oc hronie podlega przebieg traktu z L ublina, przez B oc hotnic ę,
Nałęc zów, C hruszc zów w kierunku Wąwolnic y,
- z lokalnyc h połąc zeń oc hronie podlegają aleje i drogi dojazdowe łąc ząc e zespoły
dworskie między sobą,
- stare trakty, które pełnią obec nie jedynie f unkc ję dróg gospodarc zyc h należy
wykorzystać do wyznac zenia tras turystyc znyc h pieszyc h i rowerowyc h,
- do historyc znego układu komunikac yjnego zalic za się linię Kolei Nadwiślań skiej
wraz ze stac jami kolejowymi w Sadurkac h i Nałęc zowie,
- szc zególną oc hroną należy objąć Nałęc zowską Kolej D ojazdową ( kolejkę
wąskotorową) utrzymując jej status atrakc ji turystyc znej,
3) A rc hitektura sakralna:
- oc hronie podlegają:
• zespół kośc ielny w Nałęc zowie – B oc hotnic y, wpisany do rejestru zabytków,
• kośc iół w Nałęc zowie p.w. Ś w. Karola B oromeusza, proj. J ana Koszc zyc –
Witkiewic za.
4) M iejsc a kultu, c mentarze:
- oc hronie podlegają:
• c mentarz paraf ialny przy kośc iele p.w. Ś w. J ana C hrzc ic iela w Nałęc zowie –
B oc hotnic y,
• c mentarz wojenny z I Wojny Ś wiatowej w D rzewc ac h ( w ewidenc ji zabytków)
zlokalizowany przy skrzyżowaniu dróg; wraz z nim oc hronie podlega otac zając y
drzewostan oraz zabytkowa lipa ( pomnik przyrody) , a przy niej kaplic zka,
• mogiły z c zasów I Wojny Ś wiatowej położone na skraju nałęc zowskic h
wąwozów przy ul. L asoc kiego i C hmielewskiego ( w ewidenc ji zabytków) ,
• oc hroną należy objąć wszystkie miejsc a poc hówków z c zasów wojennyc h oraz
miejsc a związane z martyrologią,
28
•
c hronić należy również kaplic zki i krzyże przydrożne jako znaki tradyc ji
kulturowej.
5) Z espoły rezydenc jonalne:
- oc hronie podlega pięć zespołów dworsko – parkowyc h na terenie gminy:
• w D rzewc ac h ( w rejestrze zabytków) ,
• w A ntopolu ( w rejestrze zabytków) ,
• w C zesławic ac h ( w rejestrze zabytków) ,
• w B ronic ac h ( w rejestrze zabytków) ,
• w Sadurkac h ( w ewidenc ji zabytków) .
- w D rzewc ac h uznaje się koniec zność uporządkowania c ałego założenia
podworskiego z przeznac zeniem na f unkc je c hroniąc e przed dalszą dewastac ją.
Oc hroną planistyc zną należy objąć c ały układ wielkoprzestrzenny z włąc zeniem
wpisanyc h do rejestru zabytków alei dojazdowyc h,
- w A ntopolu postuluje się rekompozyc ję dawnego parku przypałac owego wraz
z odbudową ogrodzenia i bramą wjazdową; pożądana zmiana f unkc ji
na związaną z rekreac ją lub pobliskim uzdrowiskiem,
- w C zesławic ac h należy przeprowadzić rewaloryzac ję c ałego założenia
pałac owo – parkowego oraz objąć oc hroną planistyc zną c ały zespół stawów
położonyc h przy drodze do Sadurek, z postulatem odtworzenia stawów
po stronie zac hodniej, wzdłuż torów kolejowyc h. Przed zabudową należy
c hronić stref y otwartego krajobrazu będąc e integralną c zęśc ią założenia parku
krajobrazowego. U porządkowania wymaga zespół zabudowy gospodarc zej pof olwarc znej. Oc hronie konserwatorskiej podlegają aleje dojazdowe
do Nałęc zowa i Sadurek. Postuluje się objęc ie oc hroną alei w kierunku
Piotrowic ,
- w B ronic ac h postuluje się rekompozyc ję parku i odbudowę ruin d. lamusa.
Oc hroną planistyc zną należy objąć teren położony na południe i wsc hód
od obszaru wpisanego do rejestru zabytków - jest to ważna stref a oc hrony
krajobrazowej i najlepszej ekspozyc ji zespołu. Postulowana zmiana f unkc ji
z magazynu B iblioteki im. H . Ł opac iń skiego na usługi związane z turystyką
i rekreac ją,
- w Sadurkac h bezwzględną oc hroną należy objąć dwór c hyląc y się ku ruinie;
postuluje się zmianę f unkc ji ( ob. jedno mieszkanie, skład „ rupiec i” )
na rekreac yjną wraz z rekompozyc ją niezabudowanej c zęśc i parkowej, oc hroną
oc alałego drzewostanu i odtworzeniem wyc iętyc h alei do Stac ji Kolejowej
i w kierunku M iłoc ina,
- dla nieistniejąc ego zespołu dworskiego w Piotrowic ac h, wobec budowy na jego
miejsc u szkoły, oc hroną należy objąć kaplic zkę wraz z oc alałym drzewostanem,
- dla zniszc zonyc h zespołów dworskic h w Paulinowie, Strzelc ac h i L udwinowie –
postuluje się przeznac zenie terenów pod usługi turystyki i rekreac ji;
w przypadku nie inwestowania, w zagospodarowaniu przestrzennym tyc h
terenów należy c hronić pozostałośc i drzewostanu, alei dojazdowyc h, kaplic zki
przydrożne wraz z towarzysząc ą zielenią.
- w granic ac h stref y oc hrony konserwatorskiej m. Nałęc zowa wpisanego do rejestru
zabytków jako zespół arc hitektonic zno – krajobrazowy, położone są dwa zespoły
zabudowy rezydenc jonalnej ( odrębny wpis do rejestru zabytków) :
• zespół pałac owo – parkowy związany z Pałac em M ałac howskic h
• zespół dworsko – parkowy związany z D worem G órskiego.
29
6) A rc hitektura użytec znośc i public znej i przemysłowa:
- Na terenie gminy zasoby budownic twa użytec znośc i public znej posiadając e
wartośc i kulturowe są dość skromne – tym bardziej powinny podlegać oc hronie:
• w B ronic ac h do oc hrony wskazuje się starą szkołę, zlokalizowaną przy
skrzyżowaniu dróg,
• w C hruszc zowie d. karc zmę ( ob. D om nr 4) z poł. X I X w.,
• w C harzu młyn wodny ( obec nie niec zynny) , drewniany z pozostałośc ią
drewnianej śluzy,
• przy drodze do C zesławic d. kaszarnię, olejarnię ( obec nie młyn elektryc zny) ,
- oc hroną konserwatorską z moc y prawa objęte są dworc e kolejowe w Sadurkac h
i Nałęc zowie wraz z towarzysząc ą zabudową, układem komunikac yjnym
i drzewostanem;
- nie postuluje się odtwarzania obiektów nieistniejąc yc h:
• w Sadurkac h przy drodze do Nałęc zowa i na wsc hodnim krań c u wsi karc zmy
z X V I I I i X I X w.
• w B ronic ac h młyn wodny z X V I I I w.,
• w C harzu sąd gminny w X I X w.,
• w C ynkowie młyn wodny,
• w D rzewc ac h urząd gminy,
• w C zesławic ac h oc hronka proj. J ana Koszc zyc – Witkiewic za ( spalona
w 19 66 r.) ,
- na terenie m. Nałęc zowa znajduje się szereg f unkc ji użytec znośc i public znej
zlokalizowanyc h w obiektac h objętyc h oc hroną konserwatorską. C zęść tyc h
obiektów pełni swoje f unkc je zgodnie z pierwotnym przeznac zeniem ( m.in.
Ł azienki, Pijalnia Wód, Oc hronka, c zęść została zaadoptowana dla potrzeb
uzdrowiska ( zespół pałac owo – parkowy) . Większość f unkc ji użytec znośc i
public znej została zlokalizowana w obiektac h o pierwotnie innym przeznac zeniu,
m.in.:
• w H otelu C entralnym – U rząd M iasta
• w Willii „ U kraina” – T elekomunikac ja Polska
• w „ C hac ie” Ż eromskiego – M uzeum
• w Willii „ J anina” – Szkoła
• w Willii „ T olin” – Z akład Opiekuń c zo – lec znic zy
• w „ Starej A ptec e” – Stołówka ( po nief ortunnej nadbudowie)
• w Willii „ R aj” – Ośrodek Wypoc zynkowy
• w D . Szkole Z iemianek – D om R ekolekc yjny i inne.
7) A rc heologia
- mając na uwadze oc hronę obszarów, na któryc h występuje znac zna ilość
stanowisk arc heologic znyc h, proponuje się objęc ie tyc h obszarów S t r ef a m i
O b s er w a c j i A r c h eo l o g i c z n ej ( O W ) , wiążą się one z dawnym osadnic twem
wzdłuż rzek, potoków i traktów komunikac yjnyc h.
8) Z ieleń komponowana.
- oc hronie prawnej podlegają zabytkowe parki wpisane do rejestru zabytków,
- oc hroną planistyc zną należy objąć
pozostałośc i podworskiej zieleni
komponowanej, zieleni towarzysząc ej krzyżom i kaplic zkom przydrożnym, aleje
śródpolne z postulatem uzupełniania zniszc zonyc h zadrzewień lub odtwarzania
wzdłuż dróg w odległośc i uzgodnionej z zarządc ą drogi,
30
-
oc hroną planistyc zną należy objąć szc zególnie zadrzewienia wzdłuż c ieków
wodnyc h oraz grupy drzew lub egzemplarze soliterowe występując e jako zieleń
śródpolna,
należy propagować zwyc zaj sadzenia wysokiej zieleni jako komponenta
zagospodarowania siedlisk, a także pref erować zieleń rodzimą zamiast obc yc h
krajobrazowi Z iemi Nałęc zowskiej –gatunków niezgodnyc h z warunkami
siedliskowymi.
9 ) Wartośc i niematerialne
Z zagadnień kultury niematerialnej na uwagę zasługuje:
- kultywowanie miejsc , wydarzeń i pamięc i ludzi dobrej woli zasłużonyc h dla historii
Nałęc zowa i c ałej gminy,
- szc zególną troską należy otoc zyć pamięć ludzi zaangażowanyc h w rozwój
uzdrowiska, związanyc h z działalnośc ią kulturalno – oświatową, rozwojem
spółdzielc zośc i, ruc hem oporu.
10 ) U rbanistyka
Wyjątkowa rola Nałęc zowa jako miejsc owośc i uzdrowiskowej, położonej w otulinie
Kazimierskiego Parku Krajobrazowego, zespołu arc hitektonic zno – krajobrazowego
objętego oc hroną konserwatorską oraz miejsc a związanego z wieloma wybitnymi
postac iami polskiej kultury – zobowiązuje do prowadzenia polityki kształtowania
przestrzeni podporządkowanej ww. wartośc iom ( wpis do rej. zob. nr A /585) .
Podstawą rozwoju przestrzennego miasta jest stref owy układ jego zagospodarowania
segregując y rozmieszc zenie f unkc ji miasta. Wynika on z:
- naturalnyc h predyspozyc ji terenu,
- historyc znej c iągłośc i rozwoju organizmu miejskiego,
- wymogów lec znic twa kardiologic znego.
W oparc iu o ww. kryteria stref owania w obowiązując ym miejsc owym planie
zagospodarowania przestrzennego wyodrębniono 13 jednostek przyrodnic zo –
krajobrazowyc h, które należy utrzymać w dalszyc h adaptac jac h planu łąc znie
z zasadami zagospodarowania.
4 .3 T U R Y S T Y K A I R EK R EA C J A
Gmina Nałęc zów, położona w aglomerac ji lubelskiej oddalona jest o ½ godziny
jazdy samoc hodem od L ublina, a więc może być traktowana jako miejsc e wypoc zynku
c odziennego a zwłaszc za świątec znego dla mieszkań c ów miasta, stanowiąc interesując ą
of ertę wypoc zynku.
Obszar gminy wskazany jest do umiarkowanego ruc hu turystyc znego, który może
wspomagać rozwój ekonomic zny miejsc owośc i i gospodarstw rolnyc h. Niezbędne jest
wzbogac enie inf rastruktury turystyc znej przez urządzenie tras rowerowyc h i pieszyc h,
oznakowanie tras, urządzenie punktów widokowyc h oraz zlokalizowanie kilku punktów
umożliwiając yc h odpoc zynek. D la potrzeb wypoc zynku c odziennego i weekendowego
należy przygotować tereny umożliwiając e rekreac ję w sposób nie zakłóc ając y f unkc ji
lec znic zej Nałęc zowa. G łówną of ertę dla tego rodzaju wypoc zynku należy wiązać
z urządzeniem Parku M iejskiego, w północ nej c zęśc i Nałęc zowa, przy ul. Kombatantów.
Należy wydzielić stref y wypoc zynku biernego izolowane zielenią od ź ródeł hałasu
oraz stref ę wypoc zynku c zynnego wyposażoną w kąpieliska z wykorzystaniem wód
geotermalnyc h ( dla c elów lec znic zyc h i rekreac yjnyc h) , urządzenie sportowe ( tereny gier
ogrodowyc h) , śc ieżki spac erowe powiązane z sąsiadując ymi nałęc zowskimi wąwozami.
31
4 .3 .1 O g ó l n e z a ł o ż en i a r o z w o j u f u n k c j i
T urystyka i rekreac ja powinny stać się f unkc ją rozwoju gminy poza obszarem
uzdrowiska. Z adaniem wyznac zonyc h w studium terenów jest jej rozwój oraz
ukierunkowanie zagospodarowania c elem stworzenia inf rastruktury turystyc znej i bazy
obsługi. R ealizac ja przyjętego założenia wiąże się z koniec znośc ią podniesienia rangi
turystyki w obszarze gminy i wzbogac enia jej of erty. W studium ustala się kierunkowy
program zagospodarowania,
uwzględniając y możliwośc i rozwoju w sposób
zharmonizowany z pozostałymi f unkc jami i oc hroną środowiska. Kształtuje się system
obsługi turystyki przypisując wybranym jednostkom osadnic zym pozyc ję i program
dostosowane do różnorodnyc h f orm zagospodarowania rekreac yjnego.
Kierunki rozwoju f unkc ji turystyc znyc h i rekreac yjnyc h wynikają z uwarunkowań
przyrodnic zyc h, krajobrazowyc h i kulturowyc h. U względniają również tendenc je
kształtując ego się stopniowo rynku turystyc znego w skali regionalnej. Z ałożenia rozwoju
f unkc ji powinny mieć c harakter długof alowy. Z uwagi na mało stabilny rynek , wskazane
jest etapowanie, gdyż rozwój niektóryc h f orm turystyki wymaga kosztownyc h inwestyc ji.
J est duża szansa, że niektóre przedsięwzięc ia z branży turystyc znej planowane będą
w ramac h programów regionalnyc h. W pierwszym okresie rozwój powinien być
skierowany, agroturystykę, różne f ormy turystyki kwalif ikowanej i terenową edukac ję
ekologic zną. D rugi etap uzależniony jest od budowy Parku M iejskiego skierowanego
na odc iążenie stref y „ A ” uzdrowiskowej. Wzrost zainteresowania walorami c ałej gminy
wywoła stopniowo zapotrzebowanie na usługi i atrakc je turystyc zne o wyższym
standardzie. Niemal zupełny brak szerszej inf ormac ji o walorac h turystyc znyc h gminy
poza Nałęc zowem powoduje, że koniec zne będą działania promoc yjne prowadzone przez
samorząd oraz inne instytuc je i organizac je.
B iorąc pod uwagę położenie gminy w bliskiej odległośc i od L ublina przewidywać
można kilka zasadnic zyc h kierunków rozwoju turystyki i rekreac ji:
a. wędrówki historyc zno-przyrodnic zymi trasami turystyc znymi,
b. terenową edukac ję przyrodnic zą wykorzystując a znajdując e się w gminie obszary
i obiekty c hronione i ic h bogatą historię związaną z kulturą Nałęc zowa,
c . wyc iec zki rowerowe po atrakc yjnyc h trasac h krajobrazowyc h,
d. przejazdy kolejką wąskotorową,
e. różnorodne f ormy rekreac ji związane z zagospodarowaniem na te c ele zespołów
podworskic h ( stadniny koni, „ gry wojenne” , wędkowanie, pole golf owe itp.)
f . rozwój kwater agroturystyc znyc h, jako podstawowa f orma turystyki wiejskiej
związanej z uc zestnic zeniem w życ iu na wsi, gospodarką, grzybobraniem itp.,
g. budownic two letniskowe w oparc iu o istniejąc e układy ruralistyc zne i nowe
lokalizac je, w miejsc ac h nie zakłóc ając yc h walorów przyrodnic zyc h i
krajobrazowyc h,
h. obsługa tranzytowego ruc hu turystyc znego związanego z obwodnic ą,
i. turystyka związana z imprezami regionalnymi.
R ozwój turystyki na terenie gminy ma na c elu zac howanie walorów klimatyc znyc h
uzdrowiska Nałęc zów, przy jednoc zesnym stworzeniu miejsc prac y dla mieszkań c ów
gminy i zaspokojeniu dużego zainteresowania tą f ormą wypoc zynku mieszkań c ów miast.
4 .3 .2 K i er u n k i n a p ł y w u t u r y s t ó w
Skala ruc hu turystyc znego na terenie gminy jest obec nie niewielka. T uryśc i
przyjeżdżając y do Nałęc zowa lub przejeżdżając y przez Nałęc zów, podążając y w kierunku
32
Kazimierza rzadko zatrzymują się na terenie gminy. B rak jest tu bowiem
podstawowej inf rastruktury turystyc znej oraz inf ormac ji o obiektac h wartyc h obejrzenia.
M iejsc a związane z historią gminy oraz interesując e obiekty przyrodnic ze przyc iągają na
razie przede wszystkim spec jalistów. Odpowiednie wyeksponowanie i oznakowanie
poszc zególnyc h tras turystyc znyc h w kierunku interesując yc h obiektów może
doprowadzić do rozwoju ruc hu turystyc znego, przede wszystkim z kierunku L ublina
na terenie c ałej gminy. B ędą to głównie grupy szkolne odbywając e terenowe lekc je:
biologii, geograf ii i historii. R ośnie również grupa turystów dorosłyc h, zainteresowanyc h
turystyką spec jalistyc zną. M iłośnic y arc heologii, budownic twa parkowo - dworskiego
oraz harmonijnyc h krajobrazów wiejskic h znajdą na terenie gminy Nałęc zów miejsc a
warte odwiedzenia.
Wszystkie wymienione f ormy turystyc zne mają c harakter krótkotrwały i nie mają
dla gminy oraz jej mieszkań c ów większego znac zenia gospodarc zego. R ozwój typowego
ruc hu należy przewidywać jako skutek aktywizac ji c ałego obszaru łąc znie z budową
zalewu w sąsiedniej gminie Wąwolnic a. Woda jest niezawodnym magnesem
przyc iągając ym turystów i stymulując ym rozwój inf rastruktury turystyc znej. Z e względu
na niewielką odległość , zbiornika „ wąwolnic kiego” i budowę obwodnic y, od której łatwy
będzie dostęp do zespołu kąpielowego w Kol. Nałęc zów – istnieją duże szanse
na skierowanie wypoc zynku sobotnio – niedzielnego w północ ne rejony gminy.
Z e względu na spec yf ikę rolnic twa gminy, możliwy jest rozwój turystyki związanej
ze spec jalistyc znymi f ormami turystyki regionalnej ( f estyny f olklorystyc zne, kulturowe,
promoc ja rzemiosła artystyc znego) . Niezbędne jest reaktywowanie M uzeum
Spółdzielc zośc i.
4 .3 .3 Z a s a d y p r z es t r z en n eg o r o z m i es z c z en i a f u n k c j i t u r y s t y c z n y c h i r ek r ea c y j n y c h
1) Wędrówki historyc zno-przyrodnic zą trasą turystyc zną
U trzymuje się wyznac zoną trasę turystyc zną przebiegając ą dawnym traktem
handlowym tzw. T raktem lubelskim. Szereg obiektów wymaga znac znie lepszego
wyeksponowania i oc hrony ( zgodnie z zalec eniami operatu kulturowego) .
G mina Nałęc zów c harakteryzuje się obec nośc ią wielu obiektów mając yc h wartość
historyc zną. Poza zespołami podworskimi są to lic zne pomniki, stare c mentarze
i miejsc a bitew i pamięc i narodowej. I stnieje w związku z tym możliwość
systematyc znego wyznac zenia lokalnyc h, tematyc znyc h tras turystyc znyc h.
Najbardziej kompetentnymi ic h autorami mogliby być działac ze T owarzystwa
Przyjac iół Nałęc zowa, dbając y o zac howanie pamiątek przeszłośc i i pielęgnując y
bogate tradyc je regionu.
2) T urystyka rowerowa o c harakterze krajoznawc zym oraz rekreac yjnym
R ośnie zainteresowanie turystyką rowerową. Z apewnia ona więc ej emoc ji i jest
bezpiec zniejsza przy wydzielanyc h trasac h, ze względu na brak kolizyjnośc i z ruc hem
samoc hodowym.
Proponuje się wyznac zenie dwu tras rowerowyc h łąc ząc yc h główne obiekty
zabytkowe w gminie Nałęc zów, Wąwolnic y, Wojc iec hów i poprzez B uc hałowic e,
stary gośc iń c em kurowskim w kierunku Kurowa, a także dalej – do Kazimierza.
W studium wyznac zono system tras rowerowyc h w obszarze c ałej gminy. Proponuje
się wykorzystać dla ruc hu rowerowego niektóre drogi lokalne, gruntowe. Z e względu
na koszty i c harakter przewidywanego ruc hu, c zęść z tras można pozostawić
33
w dotyc hc zasowym stanie, natomiast przy trasac h o dużym ruc hu samoc hodowym
należy wydzielić samodzielne śc ieżki rowerowe. Ś c ieżki rowerowe o c harakterze
tranzytowym ( międzygminne) powinny być urządzone wspólnie przez sąsiadując e
jednostki samorządowe
3) B udownic two letniskowe
U sytuowanie gminy w stosunku do ośrodków miejskic h i zespołu
uzdrowiskowego, wzmac niają zapotrzebowanie na budownic two letniskowe. B iorąc
pod uwagę aktualne trendy należy przewidywać
rozwój budownic twa
indywidualnego. J ako najatrakc yjniejsze wskazać można wsie położone w pobliżu
Nałęc zowa.
W innyc h, atrakc yjnyc h krajobrazowo rejonac h gminy ( B ronic e, Kol. D rzewc e,
Paulinów, C zesławic e, Sadurki) można przewidywać rozwój budownic twa
rekreac yjnego, głównie poprzez przekształc anie istniejąc ej zabudowy zagrodowej.
Pozbawienie zespołu dworsko-parkowego w Sadurkac h najważniejszego elementu,
c zyli parku z dojazdowymi alejami, obniżyło w sposób zasadnic zy jego walory.
Propozyc ja przeznac zenia zespołu na c ele rekreac yjne, z odtworzeniem parku
i włąc zeniem w sezonie poza lekc yjnym nowej szkoły – stwarza szansę uratowania
zabytku i uporządkowania c ałego otoc zenia, a przede wszystkim wprowadzenia
nowej f unkc ji do zdegradowanyc h Sadurek.
Kolejną propozyc ją, łąc ząc ą oc hronę obiektów zabytkowyc h z rekreac ją jest
wykorzystanie rozproszonego po poszc zególnyc h wsiac h i popadając ego w szybkim
tempie w ruinę budownic twa drewnianego. Oc hrona poc hodząc yc h z koń c a X I X w.
i poc zątku X X w. c hałup w miejsc u ic h powstania jest praktyc znie niemożliwa bez
zmiany f unkc ji „ in situ” . W szybkim tempie zastępowane są przez zabudowę nową,
bardziej f unkc jonalną, c hoć c zęsto c ałkowic ie bezstylową. Pewnym wariantem tego
pomysłu może być wykorzystanie przenoszonyc h na tereny letniskowe obiektów
drewnianyc h z terenu gminy, jako indywidualnyc h domów letniskowyc h. Wskazane
jest również odtwarzanie dawnyc h karc zem, młynów, wiatrów, kuź ni.
4) A groturystyka
J est to podstawowa f orma turystyki wiejskiej, stanowiąc a c zęsto poc zątek
wielokierunkowego rozwoju turystyc znego c ałej gminy. Z aletą agroturystyki jest
możliwość rozpoc zęc ia bez dużyc h nakładów f inansowyc h. Wykorzystywane są
istniejąc e zabudowania, c zęsto zbyt obszerne dla zamieszkując yc h je rodzin.
Koniec zność zapewnienia wc zasowic zom odpowiedniego standardu pobytu stanowi
c zęsto powód podejmowania prac modernizac yjnyc h w gospodarstwac h oraz poprawy
estetyki. D obrze f unkc jonując e gospodarstwa agroturystyc zne of erują nie tylko
noc legi i wyżywienie ale również atrakc je wynikając e z walorów turystyc znyc h
regionu.
A groturystyka może być rozwijana właśc iwie w c ałej gminie Nałęc zów. R ozwój
agroturystyki jest w takim samym stopniu uzależniony od walorów turystyc znyc h
miejsc owośc i jak od aktywnośc i i pomysłowośc i potenc jalnyc h kwaterodawc ów.
D latego gospodarstwa gośc inne mogą powstawać w większośc i wsi o ile
zainteresowani dodatkowymi doc hodami rolnic y będą dysponować odpowiednią bazą
lokalową i zapewnią gośc iom atrakc je związane z odpoc zynkiem na obszarac h
wiejskic h.
34
5 . Z A S A D Y P O L IT Y K I O C H R O N Y
Ś R O D O W IS K A P R Z Y R O D N IC Z E G O
5 .1 Z A Ł O Ż EN I A
S T R A T EG I I
Z A S A D Y O G Ó L N E
I K S Z T A Ł T O W
EK O L O G I C Z N EG O
R O Z W
O J U
A N IA
G M IN Y
–
Podstawowym założeniem polityki przestrzennej jest tworzenie podstaw
zrównoważonego rozwoju i zagospodarowania gminy. R ealizac ja przyjętego założenia
wymaga określenia stabilnej struktury przyrodnic zej gminy, aby zac hować zasoby
i walory środowiska w stanie zapewniając ym trwałe możliwośc i korzystania z nic h
zarówno przez obec ne, jak i przyszłe pokolenia, przy jednoc zesnym zac howaniu trwałośc i
f unkc jonowania naturalnyc h proc esów przyrodnic zyc h.
T akie założenia w polityc e ekologic znej przekłada się na szereg konkretnyc h zasad,
z któryc h, w warunkac h naturalnyc h zagrożeń środowiska i sytuac ji społec znogospodarc zej, pierwszoplanowe znac zenie mają zasady:
1)
2)
3)
zintegrowane podejśc ie do oc hrony środowiska,
likwidac ja zaniec zyszc zeń , uc iążliwośc i i zakłóc eń w środowisku,
uspołec znienie polityki ekologic znej,
O ile poprawa stanu środowiska, zresztą nienajgorszego na tle województwa, jest
c zęśc iowo uzależniona od sytuac ji w regionie /głównie warunki aerosanitarne/, o tyle
oc hrona różnorodnośc i biologic znej i krajobrazowej, kształtowanie warunków
przyrodnic zyc h oraz kreowanie nowyc h f orm korzystania z zasobów naturalnyc h, są
uzależnione od przyjętej przez gminę strategii postępowania i konsekwenc ji w jej
realizac ji.
C elem polityki przestrzennej jest zapewnienie mieszkań c om gminy bezpiec zeń stwa
ekologic znego i wdrożenia takiego modelu rozwoju, który zapewni na tyle skutec zną
regulac ję i reglamentac ję korzystania ze środowiska, aby rodzaj i intensywność tego
korzystania realizowana przez wszystkic h użytkowników nie stwarzały zagrożenia
dla jakośc i i trwałośc i zasobów naturalnyc h. Osiągnięty postęp w tym względzie będzie
mierzalny przy pomoc y:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
wskaź ników społec zno-ekonomic znyc h, w tym zwłaszc za w zakresie poprawy stanu
zdrowia mieszkań c ów i wzrostu doc hodów,
oszc zędniejszego gospodarowania przestrzenią, głównie poprzez zmniejszenie tempa
ubytku terenów rolnyc h na rzec z innyc h sektorów produkc ji i usług materialnyc h,
wskaź ników presji na środowisko i stanu środowiska, w tym:
• zmniejszenia ładunków zaniec zyszc zeń odprowadzanyc h do wód, poprawy jakośc i
wód powierzc hniowyc h, a także przeznac zonyc h do pic ia wód podziemnyc h,
• zmniejszenia emisji zaniec zyszc zeń powietrza tyc h zwłaszc za, które są skutkiem
stosowania c hemic znej oc hrony roślin,
• zmniejszenia ilośc i wytwarzanyc h i składowanyc h odpadów oraz rozszerzania
zakresu ic h gospodarc zego wykorzystania,
ogranic zenia erozji gleb,
wzrostu lesistośc i, produktywnośc i ekosystemów leśnyc h i ic h renaturalizac ji,
zmniejszenia negatywnej ingerenc ji w krajobraz oraz kształtowania estetyc znego
krajobrazu zharmonizowanego z przyrodą,
wskaź ników aktywnośc i gminy i społec zeń stwa, w tym:
35
•
•
•
aktywnośc i legislac yjnej w zakresie oc hrony środowiska ( obejmowanie obiektów
i terenów indywidualnymi f ormami oc hrony prawnej) ,
zakresu i ef ektu działań edukac yjnyc h,
współdziałania z sąsiednimi gminami w rozwiązywaniu problemów
przekrac zając yc h granic e gminy /głównie w zakresie gospodarki wodnośc iekowej w zlewniac h B ystrej i Kurówki/.
Obszarem szc zególnego zainteresowania polityki ekologic znej powinny być przede
wszystkim doliny rzec zne ( B ystrej, B oc hotnic zanki i Potoku Olszowiec kiego oraz ic h
dopływów) najc enniejsze, poza kompleksami leśnymi elementy struktury przyrodnic zej
gminy i zarazem najsilniej zagrożone degradac ją.
5 .2 K I ER U N K I Z M I A N W
S T R U K T U R Z E EK O L O G I C Z N EJ G M I N Y
Pomimo, że struktura użytkowania ziemi w gminie w dużej mierze jest zgodna
z naturalnymi predyspozyc jami terenu, istnieje potrzeba zmian w strukturze ekologic znej
gminy, zarówno pod względem zasięgu ekosystemów naturalnyc h i utrzymywanyc h przez
c złowieka, jak i ic h c harakteru i składu gatunkowego.
Z akłada się, że w gminie będą realizowane następując e działania wspomagając e
zmiany w kierunku podniesienia ogólnej stabilnośc i krajobrazu, transf ormac ji sposobu
użytkowania niektóryc h c zęśc i gminy, zwiększenia produktywnośc i ekosystemów
i podniesienia walorów rekreac yjnyc h gminy, głównie poprzez uatrakc yjnienie
krajobrazu:
1) F itomeliorac ja
F itomeliorac ję uznaje się za główny sposób oc hrony i kształtowania środowiska
przyrodnic zego, a także podniesienia wartośc i agroekologic znej rolnic zej przestrzeni
produkc yjnej w gminie.
F itomeliorac ja to kompleks działań mając yc h na c elu poprawę warunków środowiska
przy pomoc y f orm trwałej szaty roślinnej, właśc iwej dla danego regionu geobotanic znego,
z
uwzględnieniem
uwarunkowań
f itogeograf ic znyc h
i
sync horologic znyc h.
Przy zabiegac h f itomeliorac yjnyc h stosuje się dwa rodzaje użytków trwałyc h:
o przewadze drzew i krzewów oraz o przewadze darni.
D o f itomeliorac ji są szc zególnie predysponowane:
a. północ no - wsc hodnia c zęść gminy, odznac zając a się dużym def ic ytem zieleni
śródpolnej,
b. strome zboc za dolin rzec znyc h, użytkowane rolnic zo, podlegając e aktywnym
proc esom erozyjnym ( głównie erozji uprawowej i spłukiwaniu) ,
c . większość suc hyc h dolinek niec kowatyc h,
d. wąwozy nie utrwalone roślinnośc ią i z drogami w dnac h,
e. f ormy drogowe ( głęboc znic e) położone na stokac h o średnic h ( 3-6o) i dużyc h
( powyżej 6o) nac hyleniac h,
f . bezleśne i niemal zupełnie pozbawione zieleni śródpolnej użytkowane rolnic zo
wierzc howiny w stref ac h wododziałowyc h rozdzielając yc h zlewnie B ystrej,
Kurówki i C iemięgi.
Warunkiem pozytywnego wpływu f itomeliorac ji na rolnic two jest takie
zaprojektowanie jej f orm, aby wprowadzana w różnyc h układac h przestrzennyc h zieleń ,
36
pełniąc a f unkc je oc hronne,
przydatnośc i gruntów.
klimatyc zne i krajobrazowe,
nie obniżała rolnic zej
2) Z alesienia
I stniejąc ym lasom i zalesieniom wprowadzonym zresztą, ze względu na dominac ję
bardzo dobryc h gleb) , w zależnośc i od lokalnyc h uwarunkowań , przypisuje się f unkc je:
a. f izjotaktyc zne, tj. oc hronne ( uzdrowiskowe, gleboc hronne i wodoc hronne) w gminie traktowane jako pierwszoplanowe,
b. f izjoc enotyc zne, polegając e na zapewnieniu warunków do zac howania
różnorodnośc i biologic znej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym
i gatunkowym,
c . stabilizując e i usprawniając e f unkc jonowanie systemu ekologic znego.
F unkc je f izjoc enotyc zne wprowadzanyc h zalesień przeplatają się w zasadzie z każdą
inną, leżąc ą – jako główną – u podstaw zmian w strukturze ekologic znej gminy.
W trakc ie wyznac zania granic y polno-leśnej, kierując się wymogami oc hrony
różnorodnośc i biologic znej środowiska i oc hrony krajobrazu nie należy:
a. zmieniać użytkowania leśnego terenu na nieleśne,
b. wyrównywać linii brzegowyc h lasu, poza stykiem lasu z gruntami ornymi,
c . zalesiać zboc zy pokrytyc h c ennymi f itoc enozami stepowymi.
3) Z adrzewienia
Z adrzewienia to pojedync ze drzewa i krzewy oraz ic h skupiska, nie stanowiąc e
zbiorowisk leśnyc h. W odróżnieniu od lasów nie stanowią odrębnyc h ekosystemów,
ponieważ pozostają pod dominac ją c zynników zewnętrznyc h. B ywają natomiast
składnikiem ekosystemów nieleśnyc h, w tym również agroekosystemów i traktowane są
jako istotne narzędzie w kształtowaniu przyrodnic zej równowagi krajobrazu.
Proponuje się zastosowanie wszystkic h podstawowyc h f orm f itomeliorac ji, związanyc h
z zastosowaniem zadrzewień , tj.:
-
zadrzewienia pasowe,
zadrzewienia rzędowe,
zadrzewienia ( zakrzewienia) żywopłotowe,
zadrzewienia ( zakrzewienia) kępowe.
Projekt f itomeliorac ji powinien być przedmiotem odrębnego oprac owania; w studium
wskazuje się ogólne zasady do zastosowania w meliorac jac h przec iwerozyjnyc h w gminie.
Z adrzewienia pasowe powinny być tworzone przez zieleń wysoką w pasac h
o szerokośc i c o najmniej 5 m, z przeznac zeniem pod f unkc je przec iwerozyjne
i przec iwwietrzne. Z kolei główną f unkc ją zadrzewień rzędowyc h jest oc hrona przed
wiatrem. Z adaniem zadrzewień śródpolnyc h powinno być :
- hamowanie spływów na granic y wierzc howin i zboc zy,
- hamowanie i rozproszenie skonc entrowanyc h spływów w dnac h suc hyc h dolin.
Z adaniem zadrzewień kształtowanyc h u podnóży zboc zy dolin rzec znyc h jest oc hrona
wód. Z e względów krajobrazowyc h c elowe jest f ormowanie ic h w pasac h bądź kępac h.
37
Wskazuje się również tereny rolne wymagając e dogęszc zenia c zy wręc z wprowadzenia
średniej i wysokiej zieleni śródpolnej. Z akładane w różnyc h układac h przestrzennyc h,
głównie kępowyc h, na miedzac h, rozstajac h i skrzyżowaniac h dróg polnyc h, stanowić
będą istotny c zynnik urozmaic enia krajobrazu rolnic zego i obniżenia podatnośc i
def lac yjnej gruntów ornyc h.
D obór gatunków w każdym przypadku musi uwzględniać diagnozę f itosoc jologic zną.
Pref eruje ona optymalne gatunki rodzime, tj. właśc iwe dla siedlisk i miejsc owego
krajobrazu. J est pożądane, aby wprowadzone gatunki z jednej strony nie wpływały
negatywnie na stan sanitarny upraw rolnic zyc h, a z drugiej, stanowiły bazę surowc ową np.
dla przemysłu spożywc zego c zy pszc zelarstwa.
4) Z adarnienia
D arń najlepiej c hroni glebę przed erozją wodną i wietrzną, a także jest pożądana
w stref ie łąc zenia pola ornego ze wszystkimi f ormami zadrzewień i zakrzewień , jako pas
przejśc iowy i umac niając y. T akie f unkc je trwałyc h zadarnień to wystarc zając y powód
oc hrony przed zaorywaniem łąk i muraw, zarówno w dnac h dolin i obniżeń , jak
i w stref ac h ekotonalnyc h: polno-łąkowyc h i polno-leśnyc h.
Sama oc hrona to jednak za mało. J est c elowe, aby te partie zboc zy, gdzie prof il gleby
wskutek głębokiej orki jest niemal zredukowany do skały mac ierzystej, zostały
przeznac zone pod trwałe użytki zielone ( zboc za dolin: B oc hotnic zanki i Potoku
Olszowiec kiego) .
Ponadto zabiegiem uzasadnionym ( c hoć nie mieszc ząc ym się w kategorii działań
f itomeliorac yjnyc h) z punktu widzenia koniec znośc i dostosowania sposobu użytkowania
ziemi do jej naturalnyc h predyspozyc ji jest wprowadzanie użytków zielonyc h na tereny,
które niegdyś były łąkami.
W gminie są to głównie f ragmenty dna doliny B oc hotnic zanki i jego dopływu spod
Sadurek. Obec ność w rzec zno-łąkowyc h stref ac h ekologic znyc h tyc h enklaw mogłaby być
w niektóryc h miejsc ac h i na małyc h powierzc hniac h nawet pożądana w aspekc ie
krajobrazowym, jeśliby produkc ja rolna na nic h prowadzona nie była wspomagana
nawozami mineralnymi, silnie eutrof izując ymi wody gruntowe i powierzc hniowe.
5) M ała retenc ja
W studium uwzględnia się c zęść propozyc ji, zawartyc h w “ Programie małej retenc ji
dla woj. lubelskiego” ( 19 9 7) . Propozyc je te wyc hodzą naprzec iw postulatom wzbogac enia
struktury ekologic znej gminy, podniesienia jej walorów krajobrazowyc h, a także poprawy
warunków wilgotnośc iowyc h gleb, w jakic h jest prowadzona gospodarka łąkowa w obu
dolinac h rzec znyc h. Przewidują one odbudowę i modernizac ję stawów w C zesławic ac h
na łąc znej powierzc hni 22 ha. Ponadto w Studium wskazuje się do odbudowy stawy
w dolinie Potoku Olszowiec kiego w B ronic ac h i D rzewc ac h.
6) Kierunki kształtowania systemu ekologic znego
Z katalogu działań najc zęśc iej podejmowanyc h dla udrożnienia i stabilizac ji bądź
rozwoju ( w sensie zwiększenia lic zby połąc zeń przyrodnic zyc h) systemu ekologic znego,
za najbardziej pożądane i możliwe do zastosowania w gminie Nałęc zów uznaje się:
- pasmowe zadrzewienia i zakrzewienia na kierunkac h istniejąc yc h ( c zęśc iowo
zakrzewionyc h) i potenc jalnyc h ( suc he doliny użytkowane rolnic zo) kierunkac h
powiązań przyrodnic zyc h,
38
-
obudowę biologic zną tyc h odc inków koryta Potoku Olszowiec kiego, które są
pozbawione zieleni oc hronnej,
likwidac ję obiektów destrukc yjnyc h tkwiąc yc h w systemie ( głównie dzikic h
śmietnisk) .
D ziałania renaturalizac yjne i oc hronne prowadzone w stref ie koryta Potoku
Olszowiec kiego nie mogą kolidować z zadaniami, jakie c iążą na administratorze rzeki
w zakresie jej utrzymania.
W związku z tym w uzasadnionyc h przypadkac h i w uzgodnieniu z Wojewódzkim
Konserwatorem Przyrody dopuszc za się możliwość :
-
zabezpiec zenia erodowanyc h brzegów i dna rzeki,
ogranic zonej wyc inki drzew i krzewów w koryc ie rzeki, utrudniając yc h
swobodny przepływ wody w c zasie wezbrań .
7) Oc hrona i wzbogac anie walorów przyrodnic zo-krajobrazowyc h środowiska
a . o c h r o n a g eo r ó ż n o r o d n o ś c i
G eoróżnorodność
to zróżnic owanie abiotyc znyc h elementów środowiska
w obrębie litosf ery, hydrosf ery i pedosf ery. Oc hrona georóżnorodnośc i polega na:
-
-
zabezpiec zeniu przed zniszc zeniem lub przekształc eniem zarówno osobliwośc i
geologic znyc h, geomorf ologic znyc h i hydrograf ic znyc h, rzadziej – glebowyc h,
jak również tyc h elementów przyrody nieożywionej, które zanikają
na określonym obszarze wskutek działalnośc i gospodarc zej c złowieka ( głównie
rolnic twa) i przedsięwzięć , mając yc h na c elu podniesienie wartośc i użytkowyc h
środowiska ( np. meliorac ji) , a także wskutek proc esów naturalnyc h ( np. suszy
hydrologic znej) ,
odtwarzaniu zdegradowanyc h ( przekształc onyc h) elementów środowiska.
Niejednokrotnie georóżnorodność
sprzyja różnorodnośc i biologic znej
i krajobrazowej środowiska. J ej przejawy miewają głównie c harakter naturalny.
Spośród obiektów geomorf ologic znyc h swój c harakter powinny w pierwszym
rzędzie zac hować wąwozy i parowy w rejonie C harzu, C hruszc zowa i Kolonii
D rzewc e ( oc hrona przed zasypywaniem i utwardzaniem ic h den) .
Przec iwerozyjne zabezpiec zenie młodyc h f orm erozyjnyc h ( tj. wąwozów w I i I I
stadium rozwoju) powinno odbywać się z poszanowaniem ic h walorów
przyrodnic zo-krajobrazowyc h. Z występując yc h na terenie gminy obiektów
hydrograf ic znyc h szc zególną uwagę, w omawianym aspekc ie, zwrac ają:
- ź ródła w dolinie B oc hotnic zanki,
- odc inki starego, meandrując ego koryta B ystrej,
- nielic zne mokradła, występując e głównie w dolinie Potoku Olszowiec kiego.
Oc hronie georóżnorodnośc i w hydrosf erze, realizowanej głównie poprzez
nadawanie ź ródłom statusu pomnika przyrody i tworzeniu wokół nic h stref oc hrony,
powinny towarzyszyć f ormy oc hrony c zynnej, głównie wspomniane uprzednio
odtwarzanie małej retenc ji.
39
b . o c h r o n a r ó ż n o r o d n o ś c i b i o l o g i c z n ej
R óżnorodność biologic zna to zróżnic owanie wszystkic h żywyc h organizmów,
różnego poc hodzenia, obejmując e, między innymi, ekosystemy lądowe i wodne oraz
zespoły ekologic zne, któryc h są c zęśc ią, włąc zając w to także zróżnic owanie
w obrębie poszc zególnyc h gatunków, międzygatunkowe oraz zróżnic owanie
ekosystemów ( A rt. 2 Konwenc ji o R óżnorodnośc i B iologic znej) . Oc hrona
różnorodnośc i biologic znej to zespół sprzężonyc h ze sobą działań podejmowanyc h
w c elu zac howania i wzbogac enia zasobów przyrody ożywionej na wszystkic h
poziomac h organizac ji biosf ery: genetyc znym, gatunkowym i ekosystemowyc h
( zespołów ekologic znyc h) . D ziałania te polegają na:
-
wzmac nianiu osłabionyc h walorów przyrodnic zyc h środowiska drogą
poszerzania składu gatunkowego istniejąc yc h zbiorowisk o gatunki wpływając e
( poprzez wzrost bioróżnorodnośc i) na podniesienie ic h odpornośc i na zakłóc enia
zewnętrzne i wewnętrzne,
podtrzymywaniu ( nie przeszkadzaniu) proc esów sukc esji ekologic znej,
przejawiając yc h się w pojawianiu w ekosystemac h gatunków rodzimyc h,
dla któryc h zaistniała możliwość realizac ji nisz ekologic znyc h,
restytuc ji tyc h zbiorowisk, które zostały wytępione, głównie poprzez rolnic two
i urbanizac ję oraz reintrodukc ji utrac onyc h z winy c złowieka gatunków,
kreowaniu nowyc h wartośc i w przyrodzie ożywionej, zwłaszc za poprzez
introdukc ję tyc h gatunków, które mogłyby rozwijać się w środowisku w sposób
harmonijny, nie wypierając gatunków rodzimyc h, bądź , c o jeszc ze bardziej
korzystne, umożliwiając wejśc ie do ekosystemów gatunków rodzimyc h.
Ponieważ różnorodność biologic zna na wszystkic h trzec h poziomac h jest
zmieniana ( ogranic zana) w toku użytkowania zasobów biologic znyc h na obszarac h
rolnic zyc h, leśnyc h, wodnyc h i zabudowanyc h, jej oc hrona powinna być realizowana
przede wszystkim w toku działalnośc i gospodarc zej poprzez zastosowanie
odpowiednic h tec hnologii w rolnic twie, leśnic twie, urbanizac ji i innyc h dziedzinac h
gospodarki. W warunkac h naturalnyc h istniejąc ego zagospodarowania gminy
Nałęc zów oc hrona i wzbogac anie różnorodnośc i biologic znej powinny konc entrować
się na terenac h rolnic zyc h i leśnyc h oraz w dolinac h rzec znyc h.
W odniesieniu do krajobrazu rolnic zego niezbędne są:
-
oc hrona i odtwarzanie miedz, enklaw łąkowyc h, oc zek wodnyc h, zadrzewień
i zakrzewień śródpolnyc h, będąc yc h miejsc ami przeżyc ia dla zwierząt i roślin
współtworząc yc h ekosystemy polne ( postulat dotyc zy głównie terenów
położonyc h w zlewni Kurówki) ,
ogranic zenie stosowania c zęśc i pestyc ydów na c zęśc i pól, c o umożliwiłoby
przeżyc ie wielu gatunkom w warunkac h intensywnej uprawy na pozostałyc h
partiac h pól ( postulat trudny do spełnienia ze względu na brak uregulowań
prawnyc h) ,
urozmaic ona rotac ja roślin uprawnyc h,
utrzymanie ekstensywnego sposobu użytkowania terenów o niższej przydatnośc i
rolnic zej,
dopuszc zenie do sukc esji ekologic znej na c zęśc iowo uprawianyc h rolnic zo,
a c zęśc iowo odłogując yc h gruntac h na stromiznac h, na zboc zac h o ekspozyc ji
40
południowej ( C hruszc zów, C ynków) mogłaby wówc zas wkroc zyć pionierska
roślinność stepowa,
oc hrona ekotonów i okrajków ( którym najbardziej zagraża zaorywanie) .
-
Oc hronę i wzbogac anie różnorodnośc i biologic znej w lasac h najlepiej zapewnia
prowadzenie w nic h gospodarki leśnej śc iśle w oparc iu o plany urządzenia lasu.
Szc zególnie istotne jest wprowadzanie gatunków liśc iastyc h do zniekształc onyc h
nasadzoną sosną drzewostanów rosnąc yc h na żyznyc h grądowyc h siedliskac h.
W środowisku rolnic zym gminy minimum bioróżnorodnośc i zapewniają doliny
rzec zne. J ednak ze względu na gęste zainwestowanie ic h obrzeży, a c zęśc iowo i dna
( m. Nałęc zów) oraz meliorac je, potenc jalne możliwośc i w tym względzie obu dolin
nie są w pełni wykorzystane. A by to się stało, niezbędne są:
-
większe nasyc enie dolin średnią zielenią łęgową,
wzrost wilgotnośc i siedlisk,
def initywne powstrzymywanie ekspansji zabudowy w dnie doliny B ystrej,
c o stworzy odpowiednie warunki bytowe dla płazów i łąkowyc h gatunków ptaków
( obec nie dominują tu synantropijne) i owadów, a niewielkie zbiorniki wodne
generować będą higrof ilne zbiorowiska roślinne, obec nie niemal zanikłe wskutek
przesuszenia i intensywnej gospodarki łąkowej.
c . o c h r o n a r ó ż n o r o d n o ś c i k r a j o b r a z o w ej
R óżnorodność krajobrazowa to f ormalne wyrażenie lic znyc h związków
zac hodząc yc h w pewnym okresie pomiędzy osobą lub społec zeń stwem
a topograf ic znie określonym terytorium, którego wygląd jest wynikiem długotrwałyc h
działań c zynników przyrodnic zyc h i ludzkic h oraz połąc zeniem obu tyc h wpływów
( Projekt R ekomendac ji R ady E uropy o Z integrowanej Oc hronie Obszarów
Krajobrazu Kulturowego jako c zęść Polityki Krajobrazowej) .
Z pewnym uproszc zeniem można przyjąć , że wynika ona z różnorodnośc i
biologic znej na poziomie f izjoc enozy ( krajobrazu) , będąc ej zbiorem różnorodnyc h
ekosystemów. Określona jest zmiennośc ią warunków abiotyc znyc h na danym
obszarze, a więc zmiennośc ią geologic zną, geomorf ologic zną i hydrologic zną /które
składają się na tzw. georóżnorodność – oraz klimatyc zną przestrzeni, a także
rodzajem i natężeniem antropopresji.
Na różnorodność wewnętrzną f izjoc enozy składają się.
-
lic zba typów różnyc h ekosystemów,
lic zba obszarów zajętyc h przez poszc zególne typy ekosystemów,
wielkość przestrzeni, jaką każdy z nic h zajmuje,
rozkład tyc h ekosystemów w przestrzeni, ic h kształt i długość wspólnyc h granic ,
spec yf ika wszystkic h oddziaływań , jakie między tymi ekosystemami zac hodzą.
Z im większej lic zby różnego typu ekosystemów składa się f itoc enoza, tym
większa jest różnorodność . D ec yduje jednak również ic h wielkość i przemienność
w przestrzeni. M ówiąc o oc hronie różnorodnośc i krajobrazowej gminy, należy mieć
na uwadze przede wszystkim oc hronę:
- tradyc yjnego, historyc znego układu pól ( D rzewc e, B ronic e) ,
41
-
przyrodnic zyc h elementów krajobrazu kulturowego ( tj. zespołów parkowodworskic h w A ntopolu, B ronic ac h, C zesławic ac h, D zrewc ac h i Sadurkac h oraz
zieleni przykośc ielnej w B oc hotnic y) , a także zieleni parkowej i pensjonatowej
U zdrowisku Nałęc zów.
Pielęgnowanie różnorodnośc i krajobrazowej to także oc hrona, podc zas
kształtowania granic y polno-leśnej, mozaikowego, drobnoskalowego krajobrazu
niemal c ałej gminy oraz rejonu Kolonii B oc hotnic a ( polno-leśna stref a ekologic zna) .
W tym kontekśc ie podkreśla się również znac zenie sadów, mimo ic h
zgeometryzowanyc h kształtów. W rejonie Piotrowic są jedyną f ormą pokryc ia terenu
urozmaic ając ą krajobraz.
8) Oc hrona i rekultywac ja środowiska
a . o c h r o n a a t m o s f er y
Pomimo braku istotnyc h zagrożeń dla c zystośc i powietrza i dość zadowalając ego
stanu higieny atmosf ery, należy kontynuować działania w zakresie oc hrony
powietrza. D alsza poprawa warunków aerosanitarnyc h będzie osiągnięta w wyniku:
- kontynuac ji proc esu gazyf ikac ji gminy ( obec nie 73, 9 % mieszkań c ów m.
Nałęc zowa korzysta z gazu) ,
- f itomeliorowaniu terenów rolnyc h, które osłabiać będzie erozję wietrzną i tym
samym zmniejszać naturalne zapylenie powietrza.
b .o c h r o n a w ó d
Poprawa jakośc i wód powierzc hniowyc h w warunkac h zróżnic owanyc h
układów osadnic zyc h ( tj. zabudowy skonc entrowanej bądź rozproszonej) wymaga
zindywidualizowanego podejśc ia do problemów gospodarki śc iekowej w gminie.
R ozwój kanalizac ji sanitarnej na terenac h skonc entrowanej zabudowy wymaga
zdynamizowania ( 60 , 7 % mie4szkań c ów miasta Nałęc zów korzysta z kanalizac ji
sanitarnej) . Natomiast na terenac h o zabudowie rozproszonej powinny być
pref erowane małe oc zyszc zalnie przydomowe.
W sytuac ji bardzo zaawansowanego proc esu wodoc iągowania wsi ( w mieśc ie
Nałęc zów z wodoc iągów korzysta 79 , 4 % mieszkań c ów) , szc zególnie ważne jest
zabezpiec zenie studni przydomowyc h przed zaniec zyszc zeniem. Pożądane byłyby
okresowe kontrole, prowadzone przez przedstawic ieli gminnyc h służb oc hrony
środowiska i Powiatowej Stac ji Sanitarno-E pidemiologic znej.
Ponadto wskazane są również:
- budowa kilku punktów zlewnyc h dla przyjmowania wozów asenizac yjnyc h,
- upowszec hnienie rolnic twa biodynamic znego, zużywając ego mniej, z korzyśc ią
dla stanu sanitarnego wód podziemnyc h, środków c hemic znyc h niż rolnic two
tradyc yjne.
c . r ek u l t y w a c j a p o w i er z c h n i z i em i
D o rekultywac ji bądź zagospodarowania wskazuje się wyrobiska i tereny
poeksploatac yjne. J est to tym pilniejsze, że w większośc i wyrobisk gromadzone są
śmiec ie stanowiąc e zagrożenie przede wszystkim dla wód gruntowyc h. D o likwidac ji
42
przeznac za się również 13 dzikic h wysypisk śmiec i, z któryc h 5 ( w Starej Wsi
i B ronic ac h) znajduje się w wyrobiskac h poeksploatac yjnyc h.
d . o c h r o n a g l eb p r z ed er o z j ą
Skala zagrożenia gruntów przez erozję wodną powierzc hniową ( 9 4, 0 %
powierzc hni gminy) sprawia, że gmina jest objęta pierwszym stopniem pilnośc i
oc hrony przed tego rodzaju erozją; do pierwszego stopnia kwalif ikują się gminy,
któryc h c o najmniej 25 % obszaru jest zagrożone erozją.
G mina jest również objęta pierwszym stopniem pilnośc i oc hrony przed erozją
wąwozową; oc hrona pilna dotyc zy gmin, w granic ac h któryc h siec i wąwozów
o wskaź niku większym niż 0 , 5 km/km2 występują na więc ej niż 25 % obszaru.
W gminie Nałęc zów erozja wąwozowa bardzo silna ( o gęstośc i wąwozów powyżej 2
km/km2 ) występuje w północ no – zac hodniej c zęśc i gminy na powierzc hni 1368
( 22% obszaru) , erozja średnia ( o gęstośc i wąwozów 0 , 5 – 1, 0 km/km2) występuje
na powierzc hni 3168 ( 50 , 4 % obszaru w południowej i środkowo – wsc hodniej c zęśc i
gminy) .
M eliorac je przec iwerozyjne na gruntac h rolnyc h oraz rekultywac ja
i zagospodarowanie wąwozów mają tu równorzędną rangę. Powinny być realizowane
przede wszystkim w proc esie sc alania gruntów.
5 .3
Z A S A D Y
O C H R O N Y
I Z A G O S P O D A R O W A N IA
O B S Z A R Ó W S Z C Z EG Ó L N EJ O C H R O N Y
P R Z ES T R Z EN N EG O
5 .3 .1 N a t er en i e m i a s t a i g m i n y N a ł ę c z ó w o b o w i ą z u j ą :
a. zasady zagospodarowania w obrębie obszarów oc hrony uzdrowiskowej A , B , C ,
b. rygory w użytkowaniu wód w obszarze górnic zym wód lec znic zyc h
„ Nałęc zów” ,
c . przepisy ogólne dotyc ząc e zasad zagospodarowania Kazimierskiego Parku
Krajobrazowego i jego otuliny,
d. ustalenia szc zególne dla innyc h obszarów ( obiektów) prawnie c hronionyc h,
e. ustalenia szc zególne dla obszarów ( obiektów) wskazanyc h do oc hrony prawnej
i oc hrony planistyc znej.
f . zasady zagospodarowania określone dla poszc zególnyc h stref f unkc jonalnoprzyrodnic zyc h.
5 .3 .2 . F u n k c j ę
t er en ó w
c h r o n io n y c h ,
regulowaną szc zególnymi zasadami
zagospodarowania, przypisuje się, opróc z terenów prawnie c hronionyc h
na podstawie ustawy o oc hronie przyrody, również:
a. terenom wskazanym do statusu zespołu przyrodnic zo-krajobrazowego,
b. lasom wskazanym do statusu lasu glebo- i wodoc hronnego,
c . korytarzowi ekologic znemu o znac zeniu regionalnym ( c iągowi dolinnemu
tworzonemu przez doliny B ystrej, B oc hotnic zanki i jej dopływu spod Sadurek) ,
d. innym, poza wyżej wymienionymi, elementom tak zwanego Systemu
Przyrodnic zego G miny, dec ydując ym o ekologic znyc h warunkac h rozwoju
regionu i stabilnośc i krajobrazu, to jest:
- pozostałym dolinom rzec znym,
43
- stref ie oc hrony ź ródliskowej „ C ynków” ,
- lasom gospodarc zym ( któryc h f unkc ję oc hronną traktuje się równorzędnie
z f unkc ją produkc yjn) ,
- lokalnym bioc entrom ( oc zkom wodnym, mokradłom, zespołom zadrzewień )
wraz z siec ią połąc zeń pomiędzy nimi,
e. glebom klas I -I I I ,
f . glebom poc hodzenia organic znego,
g. stref om ekspozyc ji krajobrazowej i stref ie szc zególnej oc hrony krajobrazu
kulturowego,
h. punktom widokowym wraz z ic h przedpolami, położonym poza granic ami
obszaru c hronionego krajobrazu.
Objęc ie terenów ( obiektów) indywidualnymi f ormami oc hrony prawnej ( to jest
statusem pomników przyrody, zespołu przyrodnic zo-krajobrazowego) następuje
w drodze rozporządzenia Wojewody lub uc hwały rady gminy. U znanie lasu, nie
stanowiąc ego własnośc i Skarbu Pań stwa, za oc hronny, następuje w drodze dec yzji
Wojewody na wniosek starosty, uzgodniony z właśc ic ielem lasu i zaopiniowany przez
radę gminy.
A . U s t a l en i a o g ó l n e d o t y c z ą c e z a s a d z a g o s p o d a r o w a n i a K a z i m i er s k i eg o P a r k u
K r a j o b r a z o w eg o
1)
2)
3)
4)
5)
T ereny, wc hodząc e w skład Parku Krajobrazowego, pozostają w wykorzystaniu
gospodarc zym zgodnie z ustaleniami miejsc owyc h planów zagospodarowania
przestrzennego.
Z agospodarowanie i wykorzystanie Parku odbywa się na zasadac h zrównoważonego
rozwoju, polegając ego na integrowaniu działań gospodarc zyc h i społec znyc h
z zac howaniem równowagi przyrodnic zej oraz trwałośc i podstawowyc h proc esów
przyrodnic zyc h.
Na obszarze Parku obowiązuje szc zególna oc hrona wartośc i przyrodnic zyc h
i krajobrazowyc h oraz dziedzic twa kulturowego w harmonii z f unkc jonowaniem
osadnic twa, usług i rzemiosła nieuc iążliwego, gospodarki rolnej, leśnej, wodnej oraz
rekreac ji wraz z niekolidując ą z oc hroną środowiska obsługą tyc h dziedzin
gospodarki.
Na obszarze Parku należy c hronić i wzbogac ić różnorodność biologic zną
i krajobrazową.
Na terenie Parku obowiązują w zagospodarowaniu przepisy ogólne określone
R ozporządzeniem Nr 29 Wojewody L ubelskiego z dnia 15.0 6.19 9 8 r. w sprawie
Z espołu L ubelskic h Parków Krajobrazowyc h, ogłoszonym w D zienniku U rzędowym
Województwa L ubelskiego Nr 11 z dnia 16.0 6.19 9 8 roku, to jest:
Należą do nic h zakazy:
- lokalizowania nowyc h inwestyc ji szc zególnie szkodliwyc h dla środowiska,
- lokalizowania nowyc h kopalni surowc ów mineralnyc h, w tym torf u,
- lokalizowania bezśc iółkowyc h f erm hodowli zwierząt,
- budowy nowyc h linii kolejowyc h,
- lokalizowania składowisk odpadów przemysłowyc h oraz spalarni odpadów,
- wprowadzania do ziemi i wód nieoc zyszc zonyc h śc ieków,
- prowadzenia trwałyc h odwodnień terenu,
- używania prądu elektryc znego ( agregaty) w gospodarc e rybac kiej,
do połowów ryb poza obrębami handlowymi,
44
-
stosowania w gospodarc e leśnej zrębów zupełnyc h o powierzc hni większej niż
4 ha,
- wprowadzania gatunków obc yc h miejsc owej f lorze i f aunie,
- lokalizowania budowli i obiektów szpec ąc yc h krajobraz oraz rozbudowy
istniejąc yc h obiektów w sposób degradując y walory krajobrazowe,
- używania urządzeń nagłaśniając yc h w sposób przekrac zając y dopuszc zalne
poziomy hałasu dla parków krajobrazowyc h.
6) Na obszarze parku ustanawia się obowiązek każdorazowego uzyskania opinii
D yrektora Z espołu L ubelskic h Parków Krajobrazowyc h w sprawac h:
- lokalizowania inwestyc ji przemysłowyc h i usługowyc h,
- projektów zmian miejsc owyc h planów zagospodarowania przestrzennego,
- dokonywania zmian stosunków wodnyc h ( meliorac je, ujęc ia wód
powierzc hniowyc h i podziemnyc h) ,
- prowadzenia nowyc h dróg public znyc h oraz innyc h urządzeń inf rastruktury
tec hnic znej,
- zbioru roślin ze stanowisk naturalnyc h, będąc yc h pod c zęśc iową oc hroną
gatunkową,
- stosowania c hemic znyc h środków oc hrony w lasac h przy wykorzys6zniu
tec hnik lotnic zyc h,
- zmiany użytkowania gruntów z leśnego na nieleśny,
- umieszc zania tablic
i napisów reklamowyc h oraz innyc h znaków
o powierzc hni przekrac zając ej 3 m2, nie związanyc h z oc hroną przedmiotu,
z wyjątkiem znaków drogowyc h i innyc h związanyc h z oc hroną porządku
i bezpiec zeń stwa.
7) Na obszarze otuliny Parku krajobrazowego obowiązuje zakaz lokalizowania wylewisk
i składowisk odpadów przemysłowyc h oraz inwestyc ji szc zególnie szkodliwyc h
dla środowiska, z wyjątkiem gazoc iągów.
8) Na obszarze otuliny obowiązuje również koniec zność każdorazowego uzyskania opinii
D yrektora Kazimierskiego Parków Krajobrazowego w sprawac h:
- L okalizowania inwestyc ji przemysłowyc h i usługowyc h, mogąc yc h pogorszyć
stan środowiska,
- dokonywania zmian stosunków wodnyc h,
- projektów zmian miejsc owyc h planów zagospodarowania przestrzennego,
- stosowania c hemic znyc h środków oc hrony w lasac h przy wykorzystaniu
tec hnik lotnic zyc h,
- lokalizowania nowyc h lub rozbudowy istniejąc yc h obiektów istotnie
zmniejszając yc h walory przyrodnic ze i krajobrazowe.
B . U s t a l en i a s z c z eg ó l n e d l a o b s z a r ó w / o b i ek t ó w / p r a w n i e c h r o n i o n y c h
d o o c h r o n y p r a w n ej
i w sk a z a n y c h
1)
Obszar górnic zy wód lec znic zyc h „ Nałęc zów”
W obszarze górnic zym wód lec znic zyc h „ Nałęc zów” ustanowionym Ogłoszeniem
Przewodnic ząc ego Prezydium WR N w L ublinie, z dnia 25 I I I . 19 68 r. o utworzeniu
obszarów górnic zyc h na terenie woj. L ubelskiego obowiązują: R ozporządzenie M inistra
Oc hrony Ś rodowiska, Z asobów Naturalnyc h i L eśnic twa z dnia 56.X I . 19 9 1 r. w sprawie
zasad ustanowienia stref oc hronnyc h ź ródeł i ujęć wody, uzgodnienia podejmowanyc h
dec yzji budowlanyc h z Okręgowym U rzędem G órnic zym oraz ostre rygory
w użytkowaniu wód powierzc hniowyc h i podziemnyc h. W obszarze tym o powierzc hni
45
636 ha tylko pań stwowe przedsiębiorstwo uzdrowiskowe
do wydobywania lec znic zej wody mineralnej ze złoża.
2)
jest
uprawnione
Obszary oc hrony uzdrowiskowej
Studium adaptuje ustalenia statusu uzdrowiska, dotyc ząc e zasad gospodarowania
w granic ac h oc hrony uzdrowiskowej A , B , C .
3)
Pomniki przyrody
Nr
1
M iejsc owość
D rzewc e
2
B ronic e
3
4
5
6
7
B ronic e
B ronic e
B ronic e
B ronic e
Nałęc zów
8
Sadurki
C harakterystyka obiektu
L ipa drobnolistna przy skrzyżowaniu koło c mentarza
wojennego o obwodzie 850 c m
Kasztanowiec zwyc zajny w parku dworskim o obwodzie
260 c m
Klon zwyc zajny w parku dworskim o obwodzie 270 c m
Klon zwyc zajny w parku dworskim o obwodzie 315 c m
J esion wyniosły w parku dworskim o obwodzie 430 c m
Surmia zwyc zajna w parku dworskim o obwodzie 250 c m
D ąb szypułkowy o obwodzie 39 0 c m przy posesji p. S.
Pielec kiej przy ul. 1 M aja 9 o obwodzie 39 0 c m
L ipa drobnolistna o obwodzie 530 c m przy szosie L ublinNałęc zów po lewej stronie k/A ntopola
W odniesieniu do znajdując yc h się na terenie miasta i gminy 8 pomników przyrody
( pojedync ze drzewa) , obowiązują następując e zakazy:
a.
b.
c .
d.
4)
niszc zenia, uszkadzania lub przekształc ania obiektu,
uszkadzania i zaniec zyszc zania gleby,
zaśmiec ania obiektu i terenu wokół niego,
budowy budynków, budowli, obiektów małej arc hitektury i tymc zasowyc h
obiektów budowlanyc h mogąc yc h mieć negatywny wpływ na obiekt c hroniony,
bądź spowodować degradac ję krajobrazu.
Projektowane pomniki przyrody
D o objęc ia statusem pomnika przyrody wskazuje się następując e obiekty przyrody
ożywionej:
Nr
1
M iejsc owość
D rzewc e
2
D rzewc e
3
L udwinów
4
C zesławic e
5
C ynków
C harakterystyka obiektu
Projektowany pomnik przyrody żywej – aleja 149 lip
drobnolistnyc h wzdłuż drogi D rzewc e-B ronic e
Projektowany pomnik przyrody żywej – aleja 60
kasztanowc ów wzdłuż drogi prowadząc ej do pałac u
projektowany pomnik przyrody żywej – 13 lip
drobnolistnyc h w c entralnej c zęśc i wsi
Projektowany pomnik przyrody żywej – 86 lip
drobnolistnyc h przy boc znej drodze do Piotrowic M ałyc h
Projektowany pomnik przyrody nieożywionej –ź ródło
46
6
Sadurki
7
Sadurki
8
Sadurki
podzboc zowe, w szc zelinac h opok kredowyc h na lewym
brzegu pod lasem o wydajnośc i 33 l/s
Projektowany pomnik przyrody żywej – lipa drobnolistna o
obwodzie 39 0 c m przy drodze do Ożarowa
obwodzie 350 c m przy Szkole Podstawowej
obwodzie 310 c m na grunc ie p. J . Poniatowskiego
Przepisy dotyc ząc e oc hrony drzew proponuje się identyc zne, jak w przypadku
istniejąc ego pomnika przyrody. Niezbędne utrzymanie obiektów poprzez prac e
pielęgnac yjno-konserwatorskie.
5)
Projektowane lasy oc hronne
W studium proponuje się uznanie c zęśc i lasów prywatnyc h za oc hronne, zawarte
w inwentaryzac ji przyrodnic zej gminy, wskazując do:
a. statusu lasu gleboc hronnego 134, 58 ha lasów, położonyc h na gruntac h
miejsc owośc i: Kol. B oc hotnic a, B ronic e, Kol. B ronic e, Kol. C hruszc zów,
C ynków, C zesławic e, D rzewc e, Kol. D rzewc e, L udwinów, Paulinów, Piotrowic e,
Sadurki i Strzelc e oraz na terenie m. Nałęc zów
b. status lasu wodoc hronnego 1, 15 ha lasów, położonyc h na gruntac h wsi C ynków
c . statusu lasu położonego w stref ie oc hronnej wokół uzdrowiska 366, 38 ha lasów,
położonyc h na terenie Kol. B oc hotnic a, Kol. C hruszc zów, C ynkowa, C zesławic ,
Kol. D rzewc e, Sadurkac h, Strzelc ów oraz m. Nałęc zowa.
Szc zegółowe zasady prowadzenia gospodarki leśnej w lasac h wskazanyc h do objęc ia
kategorią lasów oc hronnyc h określi akt o uznaniu ic h za oc hronne.
6)
Projektowane zespoły przyrodnic zo-krajobrazowe
D o statusu zespołu przyrodnic zo-krajobrazowego o proponowanej nazwie
” C zesławic e” wskazuje się zespół pałac owo – parkowy z kompleksem stawów
położonyc h w dolinie B oc hotnic zanki.
D o c zasu ustanowienia oc hrony prawnej wskazane jest:
- utrzymanie dotyc hc zasowego sposobu użytkowania stawów,
- oc hrona drzewostanu parkowego przed zniszc zeniem.
D o statutu zespołu przyrodnic zo krajobrazowego o proponowanej nazwie ” A ntopol”
wskazuje się zespół dworsko – parkowy w A ntopolu wraz ze stawami w dolinie rzec znej i
izolowanym wzniesieniu o długośc i 40 0 m. i wysokośc i 14 m.
D o c zasu ustanowienia oc hrony prawnej i sprec yzowania zasad zagospodarowania
wskazane jest:
- utrzymanie szaty roślinnej w niezmiennym stanie,
- zlikwidowania dzikic h wysypisk.
47
C .O c h r o n a p la n is t y c z n a
I stotne miejsc e w polityc e przestrzennej zajmuje oc hrona planistyc zna. W zakresie
zac howawc zej i c zynnej oc hrony środowiska pełni ona f unkc ję wspomagając ą oc hronę
prawną, wyznac za bowiem dopuszc zalne ramy zagospodarowania przestrzennego
i użytkowania obszarów nie objętyc h ustawowymi f ormami spec jalnej oc hrony,
a zasługując yc h z różnyc h względów na szc zególne potraktowanie w planie.
D o studium wprowadza się następując e f ormy oc hrony planistyc znej:
a. korytarz ekologic zny o randze regionalnej łąc ząc y Obszary C hronionego
Krajobrazu „ D olina C iemięgi z Kazimierskim Parkiem Krajobrazowym,
b. lokalny ekologic zny system obszarów c hronionyc h ( E SOC H ) , zwany Systemem
Przyrodnic zym G miny ( SPG ) ,
c . stref ę oc hrony ź ródliskowej „ C ynków” ,
d. Obszar Oc hrony G łównego Z biornika Wód Podziemnyc h nr 40 6,
e. Obszar oc hronny zlewni wód powierzc hniowyc h B ystrej,
f . Wąwolnic ki Park A groekologic zny,
g. „ zielony pierśc ień ” ( G reen B elt) otac zając y uzdrowisko Nałęc zów.
1)
R egionalny korytarz ekologic zny
Oc hrona drożnośc i tego przestrzennego powiązania ekologic znego, szc zególnie
niezbędna w dążeniu do harmonizac ji układu przyrodnic zego z układem
antropogenic znym oraz kształtowaniu różnorodnośc i biologic znej i krajobrazowej
L ubelszc zyzny wymaga:
a. zakazu inwestowania w stref ie korytarza,
b. zakazu dogęszc zania zabudowy w układac h prostopadłyc h do osi korytarza,
c . wykorzystania wszystkic h możliwośc i dolesień , tj. uwarunkowanyc h słabszymi
glebami i koniec znośc ią oc hrony gleb przed erozją,
d. f itomeliorac ji terenów rolnyc h ( zadrzewienia i zakrzewienia agroekosystemów) .
2 )
System Przyrodnic zy G miny
C elem ustanowienia Systemu Przyrodnic zego G miny ( SPG ) jest:
a. stworzenie właśc iwyc h warunków dla f unkc jonowania proc esów naturalnyc h w
obrębie występując yc h w gminie f izjoc enoz,
b. uaktywnienie proc esów odpornośc iowyc h środowiska,
c . zapewnienie wzajemnyc h związków ekologic zno-f unkc jonalnyc h pomiędzy
ekosystemami naturalnymi i zbliżonymi do naturalnyc h, a także, c o w gminie
Nałęc zów ma szc zególne znac zenie, pomiędzy tymi ekosystemami a otwartymi
terenami rolnic zymi, współdziałając ymi z systemem ekologic znym i tym
samym wpływając ymi na stabilność krajobrazu,
d. stworzenie lepszyc h warunków oddziaływania elementów regionalnego
systemu ekologic znego ( E SOC H ) na środowisko przyrodnic ze.
SPG stanowi ekologic znie aktywny, c iągły przestrzennie układ, którego podstawą,
mając ą kluc zowe znac zenie dla stabilizac ji ekologic znej gminy, stanowią:
a.
b.
c .
kompleksy leśne ( z lasami: C ynkowskim i Z akładowym na c zele) ,
doliny B ystrej, B oc hotnic zanki i Potoku Olszowiec kiego,
odznac zając e się podwyższoną różnorodnośc ią biologic zną i krajobrazową
tereny polno-leśne, stanowiąc e podstawę ustanowienia regionalnego korytarza
ekologic znego.
48
Ponadto system współtworzą:
a.
b.
c .
obszary o podwyższonej, w stosunku do rolnic zego otoc zenia, aktywnośc i
biologic znej, tj.:
- pozostałe odc inki dolin rzec znyc h o wilgotnym podłożu,
- zalesione i zadrzewione wąwozy, stanowiąc e lokalne bioc entra,
obszary potenc jalnie aktywne biologic znie, tj.;
- suc he, c zęśc iowo użytkowane doliny erozyjno-denudac yjne, tworząc e sieć
potenc jalnyc h powiązań przyrodnic zyc h,
obszary użytkowane rolnic zo, ale:
- o znac zeniu dla różnorodnośc i biologic znej i krajobrazowej środowiska
( enklawy i półenklawy) leśne, ekotony ( łąkowo-polne i leśno-polne) ,
- o znac zeniu oc hronnym ( stref y oc hrony warunków siedliskowyc h lasu) .
Z asady gospodarowania w systemie studium podporządkowuje się f unkc jom,
dla któryc h został on ustanowiony, a więc f unkc jom ekologic znym. W zależnośc i
od lokalnyc h uwarunkowań za f unkc je uzupełniając e uznaje się: gospodarkę leśną
i rolno-hodowlaną, podlegając e określonym rygorom, a także rekreac ję.
Z systemu wykluc za się:
-
lokalizac ję wszelkic h inwestyc ji, mogąc yc h zdestabilizować
równowagę
ekologic zną, a więc inwestyc ji uc iążliwyc h dla środowiska, bądź mogąc yc h
pogorszyć jego stan,
lokalizac ję agresywnyc h i monolityc znyc h f orm zabudowy kubaturowej
oraz urządzeń inf rastruktury tec hnic znej, mogąc yc h zdysharmonizować krajobraz,
składowanie wszelkiego rodzaju odpadów, lokalizac ję wylewisk gnojowic y
i niec zystośc i oraz grzebowisk zwierząt,
tworzenie nasypów ziemnyc h, usytuowanyc h poprzec znie do osi dolin rzec znyc h
( z wyjątkiem grobli, budowanyc h bądź odbudowywanyc h w ramac h rozwoju małej
retenc ji) i innyc h wyraź nie pasmowyc h obniżeń ,
lokalizac ję zabudowy mieszkaniowej /z wyłąc zeniem regionalnego korytarza
ekologic znego, w którym zabudowa może być realizowana na spec jalnyc h
warunkac h,
eksploatac ję surowc ów mineralnyc h.
T raktowana pierwszoplanowo f unkc ja stabilizac ji równowagi ekologic znej
pełniona również poprzez zasilanie ekologic zne terenów ubogic h przyrodnic zo
i przekształc onyc h, wymaga z jednej strony szc zególnej dbałośc i o odnawialność
zasobów w trakc ie ewentualnego korzystania z nic h, zaś z drugiej – działań
wzmac niając yc h i wzbogac ając yc h środowisko.
I tak w trakc ie gospodarowania zasobami naturalnymi należy:
- ogranic zyć eksploatac ję wód podziemnyc h do poziomu, który nie zagraża
destabilizac ji stosunków wodnyc h,
- pref erować rolnic two ekologic zne bądź ekstensywne,
- podporządkować
gospodarkę
leśną
f unkc ji
oc hronnej
lasów
jako
pierwszoplanowej,
49
- dostosować zagospodarowanie rekreac yjne do c hłonnośc i turystyc znej terenów.
Kształtując strukturę ekologic zną w granic ac h SPG
drożnośc i należy:
i dążąc do poprawy jego
- spowolnić obieg wody w systemie poprzez odbudowę małej retenc ji,
- przebudowywać drzewostany w kierunku ic h większej zgodnośc i z siedliskiem,
- stosować różne f ormy f itomeliorac ji w najuboższyc h przyrodnic zo ogniwac h
systemu, tj. na kierunkac h potenc jalnyc h powiązań przyrodnic zyc h,
- osłabiać blokując e działanie barier ekologic znyc h ( poprzez poszerzenie lub
budowę nowyc h przepustów w nasypac h drogowyc h) oraz likwidować obiekty
destrukc yjnie oddziaływując e na f unkc jonowanie systemu ( zwłaszc za dzikie
wysypiska) ,
- rekultywować tereny zdegradowane ( poeksploatac yjne) ,
- poprawiać f unkc jonowanie c iągów ekologic znyc h ( poprzez obudowę biologic zną
c ieków) .
U zupełniając ym składnikiem systemu jest stref a oc hrony warunków
siedliskowyc h lasu. W studium wyznac za się ją o szerokośc i zależnie od lokalnyc h
uwarunkowań , 70 -150 m ( rzadziej powyżej 150 m) . Stref a jest wyłąc zona spod
lokalizac ji obiektów i urządzeń uc iążliwyc h dla środowiska leśnego, a także spod
takic h prac hydrotec hnic znyc h i meliorac yjnyc h, które, zmieniając stosunki wodne,
mogą pogorszyć warunki siedliskowe lasu. G ospodarka przestrzenna w tej stref ie
powinna uwzględniać walory wizualno-krajobrazowe, jakie współtworzy las
( zwłaszc za o urozmaic onej linii brzegowej) i wykluc zać zabudowę mieszkaniową
w promieniu 50 m od jego skraju.
3) Stref a oc hrony ź ródliskowej
W c elu oc hrony ź ródła desc enzyjnego, położonego pod kilkumetrowej wysokośc i
stromym zboc zem doliny B oc hotnic zanki, po jej prawej stronie, wyznac za się, zgodnie
z rysunkiem studium, stref ę oc hrony ź ródliskowej o proponowanej nazwie “ C ynków” .
W granic ac h stref y obowiązują:
− zakaz naruszania naturalnego ukształtowania niszy ź ródliskowej,
− nakaz utrzymywania ź ródliska w należytym stanie sanitarnyc h,
− oc hrona zieleni naturalnej, zarówno w ź ródlisku, jak i wokół niego ( umac niając ej
podc ięte zboc ze) ,
− zakaz odprowadzania do wód i gruntu śc ieków, również oc zyszc zonyc h,
− likwidac ja dzikic h śmietnisk,
− wymóg bezpiec znego ( w szc zelnyc h zbiornikac h) gromadzenia odpadów
bytowyc h i gnojowic y,
− wprowadzenia, w ramac h f itomeliorac ji, użytkowanej rolnic zo stref y zboc zowej
doliny B oc hotnic zanki, poprzec znyc h do spadków pasów roślinnośc i naturalnej
( głównie zakrzewień ) , osłabiając yc h spływ powierzc hniowy i podpowierzc hniowy.
4) Obszar Oc hrony G łównego Z biornika Wód Podziemnyc h nr 40 6
Spec jalną oc hroną planistyc zną obejmuje się zasoby wód podziemnyc h występując e
na terenie c ałej gminy. J est to obszar występowania wód kredowyc h silnie narażonyc h
50
na zaniec zyszc zenia powierzc hniowe ze względu na brak warstw izolując yc h. C elem
oc hrony jest zac howanie wgłębnyc h poziomów wodonośnyc h z c zystymi wodami
do wykorzystania w przyszłośc i. G łównym rygorem jest zakaz lokalizac ji obiektów, które
mogą mieć ujemny wpływ na wody podziemne, a także nakaz likwidac ji punktowyc h
ognisk zaniec zyszc zeń .
5) Obszar oc hrony zlewni wód powierzc hniowyc h rzeki B ystrej
Podstawą ustanowienia zlewni c hronionej jest koniec zność zabezpiec zenia przed
zaniec zyszc zeniem zasobów wód powierzc hniowyc h i płytkic h podziemnyc h
( gruntowyc h) .
Na terenie zlewni obowiązują następując e zakazy:
a. lokalizac ji obiektów wywierając yc h negatywny wpływ na f unkc jonowanie
środowiska lub powodując yc h degradac ję poszc zególnyc h geokompleksów,
a w szc zególnośc i:
- zakładów przemysłowyc h lub innyc h, które pogorszyłyby warunki
sanitarne wód,
- f erm hodowli bydła i trzody c hlewnej w systemie gnojowic owym,
- wysypisk śmiec i i odpadów przemysłowyc h ( z wyjątkiem śmietników
i gnojowisk w indywidualnyc h gospodarstwac h rolnyc h i domowyc h) ,
- grzebowisk zwierząt,
b. wprowadzanie nie oc zyszc zonyc h śc ieków do wód powierzc hniowyc h
i podziemnyc h,
c . wysiewu nawozów napowietrznymi środkami transportu,
d. stosowania pylistyc h nawozów sztuc znyc h z wyjątkiem wapna,
e. zakopywania przeterminowanyc h środków oc hrony roślin,
f . drenowania użytków rolnyc h.
6) Park agroekologic zny.
Park agroekologic zny – to f orma planistyc znej oc hrony krajobrazu rolnic zego przed
zagospodarowaniem:
- def ormując ym utrwalony historyc znie układ pól ( rozłogów) ,
- prowadząc ym do zniszc zenia świadomie kształtowanej, z myślą o polepszeniu
warunków agroekologic znyc h produkc ji rolnej, zieleni śródpolnej,
- dewastując ym
obiekty
małej
retenc ji
( względnie
prowadząc ym
do uniemożliwienia ic h ewentualnego odtworzenia) , zharmonizowanyc h
z otoc zeniem i stabilizując yc h stosunki wodne w aspekc ie potrzeb rolnic twa,
- zniekształc ając ym tradyc yjne układy zabudowy wiejskiej.
Park agroekologic zny traktuje się jako spec jalną oc hronę przestrzeni z jej rolnic zymi
atrybutami o dużej wartośc i kulturowej i użytkowej
7)
Ponieważ poprawa warunków życ ia lec znic twa uzdrowiskowego w mieśc ie zależy nie
tylko od stanu struktury ekologic znej miasta i układu miejskic h terenów zieloni, ale
również od potenc jału ekologic znego terenów podmiejskic h, ustanawia się, zgodnie
z rysunkiem studium, z obowiązkiem uszc zegółowienia i wprowadzenia
do zagospodarowania przestrzennego tzw. „ zielony pierśc ień ” ( G R E E N B E L T ) .
51
Przypisuje się mu również, poza stabilizując ym wpływem na środowiskowe
warunki życ ia w mieśc ie, również:
- f unkc ję oc hrony struktury ekologic znej z pozostałośc iami przyrody zbliżonej
do naturalnej i osobliwośc iami przyrodnic zo – krajobrazowymi,
- f unkc ję oc hrony struktury przestrzennej prze semiurbanizac ją i c haotyc zną
urbanizac ją, to jest zarówno terenów otwartyc h niezabudowanyc h, jak
i krajobrazów mozaikowyc h ( drobnoskalowyc h) z typowym dla terenów
podmiejskic h dużym zróżnic owaniem f itosoc jologic znym zbiorowisk
zastępc zyc h i nierzadko o znac ząc yc h walorac h f lorystyc znyc h,
- f unkc ją buf orową, osłabiając e presję miasta na tereny wiejskie,
- f unkc ją wypoc zynku c odziennego i świątec znego dla mieszkań c ów miast.
„ Z ielony pierśc ień ” traktuje się jako stref ę c zynnej oc hrony f izjonomii krajobrazu,
c o oznac za również koniec zność wzbogac enia przyrodnic zego tyc h terenów, głównie
drogą f itomeliorac ji ( zadrzewień i zakrzewień ) oraz, o ile pozwalają na to warunki
naturalne, rozwoju małej retenc ji.
Z a elementy konstytuując e „ zielone pierśc ienie” uznaje się :
- doliny rzec zne,
- większe kompleksy leśne,
- rolnic ze tereny otwarte z zac howanym harmonijnym krajobrazem.
D oliny rzec zne i tereny leśne: zwarte, znajdując e się na obrzeżu obszarów
zurbanizowanyc h bądź układając e się pasmowo w kierunku miast, traktuje się jako
główne kierunki zasilania ekologic znego systemów przyrodnic zyc h miast.
Z
obszaru G reen B eltu wyłąc za się tereny przeznac zone w planie
zagospodarowania przestrzennego pod zwarte zainwestowania kubaturowe.
Struktura ekologic zna G reen B eltów podlega oc hronie i kształtowaniu w kierunku
wzbogac enia. C enne pod względem przyrodnic zo – krajobrazowym elementy tej
struktury wskazuje się do oc hrony indywidualnej, przewidzianej ustawą o oc hronie
przyrody, natomiast pozostałe przyrodnic ze elementy krajobrazu – do oc hrony
planistyc znej, z określeniem w planie ewentualnyc h związków z układem terenów
zieleni w mieśc ie.
52
6 R O L N IC T W
O
6 .1 U W A R U N K O W A N I A
Z M IA N
P R Z ES T R Z EN I P R O D U K C Y J N EJ
I
M O D ER N I Z A C J I
R O L N I C Z EJ
6 .1.1 J a k o ś ć r o l n i c z ej p r z es t r z en i p r o d u k c y j n ej
G łównym zadaniem polityki przestrzennej jest optymalne wykorzystanie rolnic zej
przestrzeni produkc yjnej oraz zapewnienie korzystnyc h warunków do spec jalizac ji
produkc ji rolnej i kierunków wykorzystania przestrzeni rolnic zej z uwzględnieniem
najbardziej właśc iwyc h upraw. R ozwój rolnic twa powinien być nadal podstawowym
elementem rozwoju obszarów wiejskic h i zmierzać do poprawy ef ektywnośc i produkc yjnej
gospodarstw rolnyc h oraz rozwoju zaplec za usługowo-przetwórc zego na obszarze gminy.
G mina Nałęc zów c harakteryzuje się korzystnymi warunkami do produkc ji rolnej,
zarówno ze względu na wysoką jakość rolnic zej przestrzeni produkc yjnej, korzystny
agroklimat oraz małe skażenie gleb. Wyrażona według punktac ji I U NG wartość wskaź nika
wynosi 9 7, 9 punktów i plasuje gminę w grupie jednostek administrac yjnyc h
o najkorzystniejszyc h warunkac h glebowyc h, stąd bardzo przydatnyc h do intensywnego
rozwoju rolnic twa w wielu kierunkac h. Porównanie wartośc i w gminie i w odniesieniu
do średnic h wojewódzkic h przedstawia poniższe zestawienie.
P u n k t o w a o c en a w a r t o ś c i
P o r ó w n a n i e z o c en ą
G m in a N a łę c z ó w
W o j . l u b el s k i e w o j ew ó d z t w a -10 0 %
B onitac ja
gruntów ornyc h
83, 2
62, 2
133, 8
użytków zielonyc h
52, 6
42, 0
125, 2
Przydatność rolnic za
gruntów ornyc h
82, 9
62, 1
133, 5
46, 3
42, 1
110 , 0
Wskaź nik syntetyc zny jakośc i i przydatnośc i rolnic zej
gruntów ornyc h
83, 1
62, 2
133, 6
49 , 4
42, 0
117, 6
Wskaź nik bonitac ji
jakośc i i przydatnośc i rolnic zej
80 , 6
59 , 4
135, 7
agroklimatu
9 ,8
10 , 7
9 1, 6
rzeź by terenu
2, 9
3, 9
74, 4
warunków wodnyc h
4, 6
3, 7
124, 3
Ogólny wskaź nik jakośc i
9 7, 9
77, 7
126, 0
rolnic zej przestrzeni
produkc yjnej
El em en t y r o l n i c z ej p r z es t r z en i
p r o d u k c y j n ej p o d d a n e o c en i e
D ane powyższej tabeli wskazują, że rolnic za przestrzeń produkc yjna gminy
Nałęc zów jest bardziej korzystna dla rolnic twa niż średnia w województwie. Niec o gorsze
są warunki agroklimatyc zne oraz znac znie bardziej niekorzystne jest urzeź bienie terenu.
6 .1.2 . A g r o k l i m a t
Obszar gminy Nałęc zów znajduje się w Opolsko-Puławskiej dziedzinie
klimatyc znej - w L ubelsko-C hełmskiej dzielnic y o opadac h atmosf eryc znyc h na poziomie
około 60 0 mm, średniej temperaturze powietrza od 7, 60 C do 7, 80 C . Większość - ok. 60 %
53
napływając yc h mas powietrza jest typu polarno-kontynentalnego, a ok. 30 % - polarnomorskiego. Okres wegetac yjny - ze średnią temperaturą dobową powyżej + 50 C - trwa 216218 dni, a okres gospodarc zy - z temperaturą powietrza powyżej + 2, 50 C - trwa 250 dni
i jest jednym z najdłuższyc h w skali województwa.
A naliza uwarunkowań agroklimatyc znyc h, dokonanyc h na podstawie danyc h stac ji
meteorologic znyc h I U NG w A ntopolu k/Nałęc zowa i Puławac h dowodzi, że na terenie
gminy agroklimat sprzyja plonowaniu prawie wszystkic h upraw polowyc h, zarówno
zbożowyc h, okopowyc h, strąc zkowyc h, jak i motylkowyc h. R yzykowna jest natomiast
uprawa kukurydzy na ziarno, jęc zmienia ozimego, rzepaku i winorośli.
6 .1.3 . N a s i l en i e er o z j i g l eb
Obszar miasta i gminy Nałęc zów c harakteryzuje się bardzo dużym nasileniem
proc esów erozyjnyc h. J est ono wynikiem dużego i zmiennego nac hylenia terenu oraz
rodzajem gleb występując yc h na tym terenie; przeważają tu gleby lessowe bardzo podatne
na erozję.
Nasilenie erozji wodnej powierzc hniowej użytków rolnyc h w gminie Nałęc zów
L p
1
2
3
4
5
6
W
y s z c z eg ó l n i en i e
G m in a N a łę c z ó w
km2
% pow. ogólnej
62, 9
10 0 , 0
16, 9
26, 9
9 ,7
15, 4
19 , 4
30 , 8
29 , 1
46, 2
W
o j ew ó d z t w o L u b el s k i e
km2
% pow. ogólnej
25114, 5
10 0 , 0
3386, 7
13, 5
19 27, 3
7, 7
130 7, 3
5, 2
3234, 6
12, 9
Powierzc hnia ogólna
E rozja słaba
E rozja średnia
E rozja silna
E rozja średnia i silna
razem
Stopień pilnośc i
pierwszy - oc hrona bardzo
drugi - oc hrona pilna
przec iwerozyjnej oc hrony pilna - powyżej 25% obszaru - 10 -25% obszaru zagrożone
zagrożone erozją
erozją
6 .1.4 S t r u k t u r a u ż y t k o w a n i a g r u n t ó w
Strukturę użytkowania gruntów przedstawia poniższa tabela.
L p
1
2
3
4
5
5
6
S tr u k tu r a u ż y tk o w a n ia g r u n tó w m ia s ta i g m in y N a łę c z ó w -w %
R o d z a j u ż y tk u
Powierzc hnia ogólna - km2
R azem użytki rolne
w tym:
grunty orne
sady
użytki zielone
L asy
G runty pozostałe i nieużytki
M ia s to i g m in a N a łę c z ó w
62, 9
82, 0
68, 7
7, 3
6, 0
6, 8
11, 2
p o w ie rz c h n i o g ó ln e j
W
o j ew ó d z t w o l u b el s k i e
25114, 5
68, 4
53, 7
1, 3
13, 4
21, 8
9 ,8
Wynika z niej, że na terenie gminy Nałęc zów lasy zajmują bardzo mały udział. C zęśc iowo
rekompensuje to dość duży udział sadów. M ały jest też udział użytków zielonyc h.
C zęśc iowo te relac je tłumac zy wysoka bonitac ja gruntów tej gminy, jednak bardzo
urozmaic ona rzeź ba terenu oraz duży udział gruntów o średnim i dużym natężeniu
proc esów erozyjnyc h wymaga dokonania korekty istniejąc ej granic y rolno-leśnej
w kierunku zwiększenia powierzc hni leśnej. D otyc zy to gruntów o małej przydatnośc i
54
rolnic zej i intensywnie urzeź bionyc h ( powyżej 12-150) . Natomiast na terenac h o wysokiej
bonitac ji gruntów i mniej intensywnym urzeź bieniu ( powyżej 10 -120) wskazana jest
zmiana sposobu użytkowania gruntów ornyc h na użytki zielone.
6 .1.5 . S t r u k t u r a w ł a d a n i a
Na obszarze gminy Nałęc zów prawie wszystkie grunty użytkowane rolnic zo są we
władaniu sektora prywatnego, zajmując 9 0 , 6% , a na obszarze miasta 9 6, 8% .
6 .1.6 . S t r u k t u r a a g r a r n a i r o z ł ó g g r u n t ó w
Na obszarze gminy Nałęc zów bardzo niekorzystna jest struktura wielkośc i
rolnic zyc h gospodarstw rodzinnyc h; średnie gospodarstwo jest tu bardzo małe - posiada
niewiele ponad 3, 0 ha użytków rolnyc h, gdzie gospodarstw do 2 ha jest 40 , 3% , 2-5 ha 42, 2% , 5-10 ha - 15% , 10 -15 - 2, 3% , a gospodarstw powyżej 15 ha zaledwie 0 , 2% .
D odać tu należy, że według badań I U NG w Puławac h parytetowa powierzc hnia
gospodarstw rodzinnyc h na tym obszarze - w obec nyc h uwarunkowaniac h ekonomic znyc h
rolnic twa ( z któryc h uzyskiwany doc hód jest na poziomie doc hodu uzyskiwanego
z pozarolnic zyc h, zarobkowyc h ź ródeł utrzymania) wynosi 15-20 ha. U względniając
powyższe niezbędna będzie konc entrac ja ziemi gospodarstw rolnic zyc h - ic h
powiększanie. Natomiast gospodarstwa obszarowo mniejsze muszą zabiegać
o uzupełnienie doc hodu rolnic zego doc hodem ze ź ródeł pozarolnic zyc h.
Niekorzystny jest też rozłóg gruntów gospodarstw na obszarze analizowanej
gminy; średnie gospodarstwo posiada 4 działki o 0 , 8 hektarowej powierzc hni,
a gospodarstwa większe obszarowo dwukrotnie więc ej działek. Z powyższego wynika,
że na c zęśc i terenu wskazane są sc alenia gruntów. Problem ten dotyc zy w szc zególnośc i
wsi: B ronic e, C harz A , B oc hotnic a i Sadurki.
Polska po wstąpieniu do struktur U nii E uropejskiej będzie zobowiązana
do dokonywania przekształc eń strukturalnyc h na obszarac h wiejskic h według reguł
stosowanyc h w krajac h zrzeszonyc h w U nii, tj. w sposób kompleksowy na bazie proc esu
sc aleniowego ( rozwój obszaru wiejskiego wg poniższej tabeli) . M ec hanizm ten jest
przewidziany w Strategii R ozwoju Województwa L ubelskiego jako kompleksowe sc alanie
gruntów zamiast sc aleń klasyc znyc h.
P o ró w n a n ie z a k re s ó w p ra c w y k o n y w a n y c h p rz y p rz e b u d o w ie s tru k tu ry p rz e s trz e n n e j
o b s z a ró w w ie js k ic h
Wyszc zególnienie zakresu prac
Sc alanie gruntów
R ozmieszc zenie dróg rolnic zyc h
U twardzanie dróg osiedlowyc h i rolnic zyc h
T ransf ormac ja użytków, głównie korekta
granic y rolno-leśnej
M eliorac je wodne z rekonstrukc ją luster wody
M eliorac je przec iwerozyjne i rekultywac ja
terenu
R ozmieszc zenie terenów budowlanyc h
Z aopatrzenie gospodarstw w wodę
Kanalizowanie i oc zyszc zanie śc ieków
U tylizac ja niec zystośc i stałyc h
Sc alanie K o m p l ek s
gruntów
o w e
s c a la n ie
g r u n tó w
+ +
+ +
+ +
+ +
*
+ +
*
U rządzanie
R ozwój
obszaru
obszaru
wiejskiego wiejskiego*
*
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
*
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
55
T elef onizac ja gospodarstw
G azyf ikac ja gospodarstw
R ozwój lokalnego przemysłu rolnospożywc zego
T urystyka i wypoc zynek
Oc hrona środowiska /przyrody/
*
R enowac ja zabytków
Odnowienie wsi /zabudowań , terenów/
+ + - zadania realizowane w pełnym zakresie
* - zadania realizowane c zęśc iowo
** - zakres prac realizowanyc h kompleksowo w wielu krajac h U nii E
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
*
+ +
+ +
+ +
+ +
uropejskiej
6 .1.7 . S t r u k t u r a z a s i ew ó w i p l o n o w a n i e r o ś l i n
Z analizy struktury zasiewów wynika, że przewagę stanowi uprawa zbóż, zajmują
one 54% powierzc hni zasiewów ( w województwie 69 , 9 % ) , z wyraź ną przewagą uprawy
pszenic y - 22, 5% ( w województwie 20 , 6% ) , jęc zmienia - 16, 0 % i mieszanek zbożowyc h 15, 4% , ziemniaki zajmują 15, 7% ( w woj. 11, 1% ) , buraki c ukrowe 4, 6% , rośliny pastewne
13, 9 % , a pozostałe uprawy 11, 6% . Ponad 7% powierzc hni ogólnej gminy jest zajętyc h pod
uprawy sadownic ze, głównie sady jabłoniowe i krzewy jagodowe, c hmiel, a także
szkółkarstwo.
Plony zbóż podstawowyc h w gminie Nałęc zów są szac owane na poziomie 33, 0
q /ha i są niec o większe niż średnie dla województwa - 28, 1 q /ha.
6 .2 . O C EN A Z A G R O Ż EŃ I M O Ż L I W
O Ś C I R O Z W
O J U
R olnic two w gminie c harakteryzuje się wysoką kulturą i intensywnymi kierunkami
produkc ji, zarówno ze względu na tradyc je, jak i warunki glebowo-klimatyc zne. Z uwagi
na położenie, rzeź bę terenu i nasilenie proc esów erozyjnyc h oraz bardzo mały wskaź nik
zalesienia występują zagrożenia powodując e obniżenie wartośc i rolnic zej przestrzeni
produkc yjnej. D o najważniejszyc h c zynników obniżając yc h jakość rolnic zej przestrzeni
produkc yjnej należy zalic zyć :
bardzo duże zagrożenie erozją wodną powierzc hniową z gęstą siec ią c zynnyc h
erozyjnie wąwozów
duże rozdrobnienie gospodarstw o dość niekorzystnym rozłogu gruntów
mały wskaź nik zalesienia gruntów przyc zyniając y się do pogorszenia
mikroklimatu i agroklimatu oraz potęgując y proc es erozyjny
okresowe przesuszanie gleb przy niedoborze opadów
ogranic zenia dla rolnic twa wynikając e z koniec znośc i szc zególnej oc hrony
środowiska przyrodnic zego, głównie reguł f unkc jonowania stref y oc hronnej
Kazimierskiego Parku Krajobrazowego ( ogranic zenia dla rolnic twa nie
rekompensowane ekonomic znie) .
6 .3 . Z A Ł O Ż EN I A
W I EJ S K I C H
I
K I ER U N K I
R O Z W
O J U
R O L N IC T W
A
I
O B S Z A R Ó W
6 .3 .1 K i er u n k i r o z w o j u r o l n i c t w a
Oprac owana Strategia rozwoju gminy miejskiej Nałęc zów zbyt ogólnie podejmuje
problematykę rozwoju rolnic twa i obszarów wiejskic h. W c zęśc i dotyc ząc ej priorytetu:
„ R ozwój bazy ekonomic znej” przewidziano tereny zlokalizowane w pobliżu linii
56
kolejowej L ublin-Warszawa, w miejsc owośc i Piotrowic e pod obsługę rolnic twa
oraz wytwórc zość ; innyc h przedsięwzięć w strategii nie przewidziano.
U progu przemian restrukturyzac yjnyc h w rolnic twie gmina Nałęc zów dysponuje:
- wysoką jakośc ią rolnic zej przestrzeni produkc yjnej,
- korzystnym agroklimatem, małym skażeniem przestrzeni rolnic zej i spec jalizac ją
regionalną rolnic twa - duży udział sadów,
- znac znymi zasobami siły roboc zej, dobrze przygotowanymi w zakresie rolnic twa,
- stosunkowo dobrym wyposażeniem w środki tec hnic zne,
- możliwośc ią rozwoju rolnic twa ekologic znego i agroturystyki, ze względu na małe
skażenie środowiska, pobyt kurac juszy i wc zasowic zów w Nałęc zowie oraz bardzo
korzystne warunki przyrodnic ze.
D ziałania strategic zne należy skupić na następując yc h priorytetac h:
- proc esac h konc entrac ji ziemi i poprawy rozłogu oraz restrukturyzac ji
własnośc iowej gospodarstw rodzinnyc h dla wzmoc nienia ic h siły ekonomic znej,
- rozwoju spec jalizac ji rolnic zej wykorzystując yc h walory agroklimatyc zne, glebowe
i krajobrazowe gminy,
- stymulowania zrzeszeń produc entów rolnyc h c elem stworzenia silnej bazy
produkc yjnej i inwestyc yjnej.
W zagospodarowaniu przestrzennym ustala się następując e zasady odnosząc e się
do optymalizac ji wykorzystania rolnic zej przestrzeni produkc yjnej na obszarze gminy:
1) Oc hrona przed zmianą sposobu użytkowania gruntów rolnic zyc h o wysokiej bonitac ji;
poza f unkc jami rolnymi dopuszc za się zadrzewienia ekologic zne i wzdłuż dróg
i liniowyc h urządzeń inf rastruktury oraz f itomeliorac je
2) Przeznac zenie terenów marginalnyc h dla c elów rolnic zyc h, tj. krawędzi zboc zy,
stromizn, działek śródleśnyc h i o bardzo niskiej bonitac ji ( klasa V -V I ) pod zalesienia,
zadrzewienia lub zadarnienia
3) Przeznac zenie gruntów ornyc h w dnac h dolin, obniżonyc h, podmokłyc h i silnie
urzeź bionyc h na użytki zielone
4) D ziałania na rzec z kompleksowej oc hrony przec iwerozyjnej gruntów ornyc h,
zmniejszając e zakwaszenie gleb oraz zmniejszenie niedoboru składników
pokarmowyc h dla roślin rolnic zyc h
5) Pref erowanie działań zmierzając yc h do poprawy stosunków wodnyc h w glebac h
6) Pref erowanie rozwoju gospodarstw spec jalistyc znyc h oraz wielokierunkowyc h,
silnyc h ekonomic znie, w c zęśc i północ nej i wsc hodniej gminy.
7) Pref erowanie proekologic znyc h kierunków produkc ji rolnic zej - rolnic twa
ekologic znego i integrowanego, głównie w c zęśc i południowej i zac hodniej.
8) Wspomaganie przekształc eń strukturalnyc h poprawiając yc h organizac ję przestrzenną
gospodarstw ( ic h wielkość i poprawę rozłogu) poprzez kompleksowe sc alanie
gruntów, kupno-sprzedaż lub wzajemną zamianę działek.
6 .3 .2
K i er u n k i r o z w o j u o b s z a r ó w w i ej s k i c h
D ziałania na rzec z rozwoju obszarów wiejskic h będą się konc entrować
w następując yc h kierunkac h:
1) Kompleksowego rozwoju na bazie proc esu sc aleniowego,
we wsiac h
zainteresowanyc h tą drogą rozwoju
2) Wspomaganie spec jalizac ji gospodarstw w kierunku rozwoju agroturystyki
z uwzględnieniem rolnic twa ekologic znego
57
3)
4)
5)
6)
7)
R ozwoju pozarolnic zyc h - uzupełniając yc h f unkc ji na wybranyc h obszarac h
wiejskic h, jak zbiorników wodnyc h z terenami rekreac yjnymi, śc ieżek rowerowyc h,
terenów zielonyc h
R ozwoju różnyc h f orm przedsiębiorc zośc i ( szc zególnie na terenac h wzdłuż torów
kolejowyc h linii L ublin-Warszawa - w Piotrowic ac h i D rzewc ac h) , jak usługowej
dla rolnic twa, przetwórstwa rolnego oraz handlu i usług
D alszej poprawy stanu i rozwój wiejskiej inf rastruktury tec hnic znej, jak: utwardzanie
dróg gminnyc h, osiedlowyc h i rolnic zyc h, rozwój kanalizac ji sanitarnej, gromadzenia
i utylizac ji niec zystośc i stałyc h oraz poprawa stanu tec hnic znego, sanitarnego
i estetyc znego siedlisk rolnic zyc h
Wspieranie reaktywac ji i rozwoju spółdzielc zośc i pomoc nej mieszkań c om w zakresie
usługowym, handlowym i doradc zym.
R ozwoju terenów budowlanyc h dla budownic twa jednorodzinnego mieszkaniowego
i rekreac yjnego z dopuszc zeniem usług i nieuc iążliwego rzemiosła.
58
7 . IN F R A S T R U K T U R A T E C H N IC Z N A
7 .1 K O M U N I K A C J A
7 .1.1 Z a s a d y k s z t a ł t o w a n i a u k ł a d u k o m u n i k a c y j n eg o
1)
D oc elowy układ komunikac yjny gminy oparty został na zhierarc hizowanym układzie
f unkc jonalnym w którym wydzielono:
a) U kład głównyc h powiązań zewnętrznyc h przenosząc yc h ruc h zewnętrzny daleki –
krajowy;
b) U kład podstawowyc h powiązań zewnętrznyc h bliskic h przenosząc yc h ruc h
w obszarze województwa, pomiędzy sąsiednimi powiatami i gminami;
c ) U kład powiązań lokalnyc h przenosząc yc h ruc h wewnątrz gminy;
d) U kład śc ieżek rowerowyc h i c iągów pieszyc h.
Poszc zególnym układom, kształtując ym hierarc hic zny i spójny układ komunikac yjny
nadaje się określoną rangę oraz warunki modernizac ji, rozbudowy i przekształc eń .
Przy tworzeniu siec i powiązań komunikac yjnyc h przyjęto zasadę, że opiera się
głównie na istniejąc ym układzie drogowym zakładając :
a) Wzbogac enie układu o przebiegi dróg dotyc hc zas niezrealizowane ( wojewódzkie –
obwodnic a, powiatowe i gminne) ;
b) D ostosowanie układu do parametrów obowiązując yc h dla poszc zególnyc h kategorii
tec hnic znyc h;
c ) Korektę układu dróg przyjętego w dotyc hc zas obowiązując ym planie miejsc owym
gminy, w obszarac h polnyc h, zainwestowanyc h i projektowanej zabudowy
lub tworząc powiązania drogowe wynikając e z właśc iwej obsługi komunikac yjnej
przede wszystkim zespołów zabudowy.
2 )
D oc elowy układ komunikac yjny uwzględnia - zaproponowaną przez Z arząd D róg
Wojewódzkic h w L ublinie w piśmie Z WD -D R .5422/14/257/20 0 2 z dnia 0 4 lutego
20 0 2 r. zmianę kategorii drogi wojewódzkiej nr 830 L ublin – Nałęc zów – B oc hotnic a,
na odc inku granic a gminy – skrzyżowanie z drogą wojewódzką nr 827 ( Sadurki –
B ełżyc e) do klasy G ( głównej) .
W związku z powyższym zaistniała koniec zność przekształc enia układu drogowego
zgodnie z obowiązując ymi wymaganiami tec hnic znymi dla tej kategorii dróg
i przyjęto następując e założenia:
a) Wykorzystanie w maksymalnym stopniu istniejąc ego przebiegu dróg oraz ustalenie
rezerwy na budowę obwodnic y.
b) Z ac howanie zgodnie z obowiązując ym stanem prawnym dotyc hc zasowyc h
kierunków powiązań dróg wojewódzkic h, powiatowyc h i gminnyc h z propozyc ją
korekty przebiegu lub zmiany kategorii niektóryc h ic h odc inków, w wyniku
dostosowania lokalnego do projektowanej obwodnic y.
3 )
Z aplanowano rozbudowę zhierarc hizowanego układu lokalnego ( dróg gminnyc h)
poprzez podział na trzy grupy:
a) D rogi stanowiąc e powiązania pomiędzy wsiami a ośrodkiem gminnym w kategorii
lokalnyc h ( „ L ” ) lub dojazdowyc h ( „ D ” ) ;
59
b) D rogi stanowiąc e uzupełnienie układu podstawowego gminy w zakresie powiązań
zewnętrznyc h bliskic h, obejmując e ważniejsze drogi gminne z zastosowaniem
w miarę możliwośc i wyższyc h parametrów tec hnic znyc h umożliwiając yc h
zwiększenie prędkośc i i bezpiec zeń stwa ruc hu ( w kategorii dojazdowej –
„ D ” z możliwośc ią rozbudowy do lokalnyc h –„ L ” ) ;
c ) Sieć dróg wewnętrznyc h, będąc yc h dojazdami do gruntów rolnic zyc h, zabudowy
rozproszonej lub do obiektów użytkowanyc h przez podmioty prowadząc e
działalność gospodarc zą, głównie w kategorii dróg dojazdowyc h lub w postac i
c iągów pieszo – jezdnyc h o szerokośc i w liniac h rozgranic zając yc h od 5, 0 0 do 7, 0 0
m.
4 )
Z aplanowano śc ieżki rowerowe – a przy ic h lokalizac ji uwzględniono:
•
A trakc yjność terenu;
•
Wykorzystanie
istniejąc yc h
dróg
gminnyc h
oraz
lub zewnętrznyc h krawędzi pasów dróg powiatowyc h.
5 )
U kład głównyc h powiązań zewnętrznyc h – dalekic h
6 )
U kład podstawowyc h powiązań zewnętrznyc h – bliskic h
7 )
U kład powiązań lokalnyc h – gminnyc h
wewnętrznyc h
U kład głównyc h powiązań zewnętrznyc h w obszarze gminy tworzy droga
wojewódzka nr 830 ( L ublin – Nałęc zów - B oc hotnic a) a następnie droga krajowa
nr S–19 ( B udzisko – Suwałki – B iałystok – M iędzyrzec Podlaski – L ublin – NiskoR zeszów) z włąc zeniem w L ublinie oraz droga wojewódzka nr 826 ( Nałęc zów –
M arkuszów) a następnie droga krajowa nr S–17 z włąc zeniem w M arkuszowie .
U kład podstawowyc h powiązań zewnętrznyc h obejmuje głównie sieć dróg
powiatowyc h i ważniejsze drogi gminne. Wspomagany jest układem dróg:
a) D rogą wojewódzką nr 830 , 827 i 826;
b) D rogami powiatowymi nr 2220 5 i nr 2220 6 ( na obszarze gminy Nałęc zów) oraz
nr 22176 i nr 2220 0 ( na obszarze gminy Nałęc zów i Wąwolnic a) , tworząc ymi c iąg
w klasie zbiorc zej ( Z ) z włąc zeniem do projektowanego skrzyżowania obwodnic y
miasta Nałęc zowa i Wąwolnic y. Z akłada się podniesienie parametrów tec hnic znyc h
i
bezpiec zeń stwa
ruc hu,
z
zac howaniem
c zęśc iowego
przebiegu
po dotyc hc zasowym stanie sytuac yjnym oraz po planowanej obwodnic y
na obszarze gminy.
Pozostałe drogi powiatowe będą planowane w kategorii zbiorc zej ( Z ) za wyjątkiem
drogi powiatowej nr 2220 1, nr 2220 2, i nr 2220 6, które pozostaną w klasie lokalnej
( L ) . Przebiegi tyc h dróg pozostaną niezmienne.
D o obsługi powiązań lokalnyc h wykorzystane będą drogi gminne wspomagane
drogami powiatowymi. D rogi gminne stanowią powiązania wsi z ośrodkiem gminnym
i pomiędzy sobą na podstawie istniejąc ego obowiązując ego układu ( objętym wykazem
dróg gminnyc h ogłoszonym w D zienniku U rzędowym Województwa L ubelskiego) .
Z akłada się powiązanie dróg gminnyc h wc hodząc yc h do obszaru gminy z gminami
sąsiednimi. Propozyc je rozbudowy i podziału dróg gminnyc h na kategorie i klasy
podano na mapie w skali 1: 10 0 0 0 .
60
G mina nie posiada zadawalając ej ilość urządzonyc h dróg gminnyc h o właśc iwyc h
parametrac h tec hnic znyc h oraz o uregulowanym stanie prawnym. Z e względów
ekonomic znyc h teren pod drogi nie jest wyłąc zony i nie wywłaszc zony. D rogi gminne
c zęsto realizowane są wyłąc znie w pasac h istniejąc yc h dróg gruntowyc h. Poprawa
stanu tec hnic znego i bezpiec zeń stwa ruc hu może jedynie nastąpić przy znac znym
zwiększeniu nakładów na budowę i modernizac ję oraz ewentualnie złagodzenia
przepisów dotyc ząc yc h wyłąc zenia z użytkowania rolnic zego.
8 )
Obsługa transportowa i zaplec ze tec hnic zne
9 )
Wnioski o zmianę kategorii dróg i dróg projektowanyc h:
Z akłada się dotyc hc zasowe świadc zenie usług transportowyc h komunikac ji
public znej autobusowej na trasac h linii przelotowyc h ( przez jednostki transportu
zewnętrznego) .
D o obsługi terenów zabudowy mieszkalnej gminy, sieć linii
transportu zbiorowego powinna obejmować wszystkie drogi powiatowe. Pojawia się
potrzeba udoskonalania i organizowania obsługi przewozów wewnątrz gminy oraz z
gminami sąsiednimi na bazie transportu „ B usowego” .
Na obszarze oprac owania zaprojektowano uzupełniając ą sieć dróg gminnyc h ( sc hemat
nr 7) .
Wykaz dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych
L .p .
1 .
2.
3.
4.
5.
6.
D ł u g o ś ć d r o g i o n a w i e r z ch n i
[ k m]
K a te g o ria d ro g i
D r o g a w o j e w ó d z k a n r 860
S a d u r k i – s t a cj a k o l e j o w a S a d u r k i M
(s k r z y ż o w a n i e z d r o g ą w o j . n r 830 w
S a d u r k i –S a d u r k i M a łe )
L u b l i n – N a ł ę cz ó w – B o ch o t n i ca
g r a n i ca ch g mi n y )
S a d u r k i – B e ł ż y ce
S a d u r k i – g r a n i ca g mi n y )
M a r k u s z ó w – N a ł ę cz ó w
(s k r z y ż o w a n i e z d r o g ą w o j . n r 830
N a ł ę cz o w i e – g r a n i ca g mi n y )
D ro g a p o
K l e me n
(s k r z y ż o w a n i e z d
B r o n i ce
w ia to w a n
t o w i ce – B
ro g ą p o w .
- g r a n i ca g
b i t u mi cz n e j
g ru n to w e j
a łe
e w si
2, 60 0
-
(w
8, 1 40
-
S z e ro k o ść
j e z d n i [ m]
5, 50
(31 6, 1 52, )
6, 0 0
5, 0 0
e w si
w
r 221 75
r o n i ce
n r 221 79 w e w s i
mi n y )
D r o g a p o w i a t o w a n r 221 76
W ą w o l n i ca – K u r ó w
(w g r a n i ca ch g mi n y )
S z e ro k o ść
p a s a [ m]
1 , 235
-
6, 31 0
-
1 , 1 49
-
3, 643
-
(255, 38,
331 / 1 ,
1 1 1 /1 ,
1 2/ 1 , )
7, 0 0
(365, 345/ 1 ,
345/ 6,
1 90 / 2,
1 0 2/ 2,
345/ 4,
345/ 3)
6, 0 0
5, 50
5, 50
61
7.
8.
9.
D ro g a
P i o t r o w i ce – P
(s k r z y ż o w a n i e
P io tro w
D ro g
P io tro w
(s k r z y ż o w a n
P io tro
1 1 .
1 2.
1 3.
1 4.
1 5.
1 6.
ia to w
b y s ła
ro g ą
–g r a
a n r
w i ce
w o j.
n i ca
a p o w ia to w
i ce - D r z e w
ie z d ro g ą w
w i ce – g r a n
D ro g a p o w
D rz e w
(s k r z y ż o w a n i e z d
S t r z e l ce – S
L .p .
1 0 .
p o w
rz y
z d
i ce
221 79
–M a r k u s z ó w
n r 826 w e w s i
g mi n y )
a n r 2220 0
ce – Ł o p a t k i
o j . n r 826 w e w s i
i ca g mi n y )
i a t o w a n r 2220 1
ce K o l o n i a
r o g ą w o j . n r 826 w e w s i
t . k o l . N a ł ę cz ó w )
D ro g a p o w ia to w a n r
D r z e w ce K o l o n
(s k r z y ż o w a n i e z d r o g ą p o w
s k rz y ż o w a n ie z d ro g ą p o w
D
N a łę
(s k r z y
N a ł ę cz o w
ro g a
cz ó w
ż o w a
ie –s
2220
D r
P
(s k r z y ż o w
P i o t r o w i ce
a n r 2220 4
i ce – O ż a r ó w
ą w o j . n r 830 w
n ie z d ro g ą p o w . n r
O ż a ró w )
o g a p o w i a t o w a n r 2220 5
i o t r o w i ce – C z e s ł a w i ce
a n i e z d r o g ą w o j . n r 826 w e w s i
–s k r z y ż o w a n ie z d r o g ą p o w . n r
2220 4 w e w s i O ż a r ó w )
D ro
C z e
(s k r z y ż o w a n
C z e s ł a w i ce
860
D r
S
(s k r z y ż o w
S a d u
p o w ia to w
–C z e s ła w
n ie z d ro g
k rz y ż o w a
7w e w s i
2220 2
ia
. n r 22320 1 –
. n r 221 76)
g a p
s ła w
ie z
–s k
w e
o g
a d
a n
rk
o w
i ce
d ro
rz y
w s
ia to w
–S a
g ą p o
ż o w a
i S a d
a p o w ia to
u rk i M a łe
ie z d ro g ą
i M a łe –g
a n r 2220 6
d u rk i M a łe
w . n r 2220 4 w e w s i
n ie z d ro g ą w o j. n r
u rk i M a łe )
w a
–G
w o
ra n
n r 2220 7
a rb ó w
j . n r 860 w e w s i
i ca g mi n y )
D r o g a p o w i a t o w a n r 22537
N a ł ę cz ó w – W o j ci e ch ó w
N a ł ę cz o w i e – g r a n i ca g mi n y )
D r o g a g mi n n a n r 221 20 0 1
K o l o n i a B r o n i ce
(s k r z y ż o w a n i e z d r o g ą p o w . n r 221 79 w e w s i
K o l o n i a B r o n i ce – o b s z a r w s i )
(347, )
4, 773
-
5, 50
4, 444
-
5, 50
1 , 720
-
5, 50
[ k m]
b i t u mi cz n e j
g ru n to w e j
2, 0 29
-
4, 370
-
S z e ro k o ść
p a s a [ m]
S z e ro k o ść
j e z d n i [ m]
5, 50
9, 0 0
(262, 370 / 2,
368, 1 7, )
6, 0 0 -7, 0 0
(1 0 0 , 379/ 1
C z e s ła w i ce )
5, 50
2, 70 8
-
2, 573
-
5, 50
1 , 569
-
5, 50
2, 272
-
1 , 20 0
0 , 20 0
(21 8, 380 / 2
C h a rz ? )
5, 50
5, 50
4, 0 0 –7, 0 0
62
1 7.
L .p .
1 8.
1 9.
20 .
X
X
D ro g
D
(s k r z y ż o w a n i e
D r z e w ce – s
221
a g mi n n a n r
r z e w ce – B r
z d ro g ą p o w
k rz y ż o w a n ie
79 w e w s i B
221 20 0 2
o n i ce
. n r 221 76 w e w s i
z d ro g ą p o w . n r
r o n i ce )
D r o g a g mi n n a n r 221 20 0 3
W i e ś P i o t r o w i ce
(s k r z y ż o w a n i e z d r o g ą p o w . n r 221 79 w e w s i
P i o t r o w i ce – s k r z y ż o w a n i e z d r o g ą w o j . n r
826 w e w s i P i o t r o w i ce )
D r o g a g mi n n a n r 221 20 0 4
D r z e w ce K o l o n i a – C z e s ł a w i ce
(s k r z y ż o w a n i e z d r o g ą w o j . n r 826 w e w s i
D r z e w ce K o l o n i a – s k r z y ż o w a n i e z d r o g ą
p o w . n r 2220 4 w e w s i C z e s ł a w i ce )
D r o g a g mi n n a n r 221 20 0 5
N a ł ę cz ó w - C y n k ó w
(k o n i e c u l . C y n k o w s k i e j – k o n i e c d r o g i n a
o b sz a rz e w si C y n k ó w )
R azem drogi wojewódzkie
R azem drogi powiatowe
2, 40 0
-
[ k m]
b i t u mi cz n e j
g ru n to w e j
0 , 90 0
-
S z e ro k o ść
p a s a [ m]
S z e ro k o ść
j e z d n i [ m]
8, 0 0 (332/ 2,
332/ 1 )
1 , 50 0
2, 0 0 0 (w t y m
1 ,0 0 0 ż w ir o .ż u ż lo w a )
1 ,0 0 0
0 , 90 0
(1 93)
18,285
-
-
5,0 0 -6 ,0 0
3 1,250
-
-
5,50
3 ,10 0
(g r u n t o w e ,
ż u ż e l +
ż w ir)
3 ,10 0
X
R azem drogi gminne
7 ,0 0 0
X
Ogółem drogi public zne
56 ,53 5
-
-
-
63
Wykaz mostów na drogac h wojewódzkic h, powiatowyc h i gminnyc h
L .p .
1.
2 .
3 .
(L o k a l i z a cj a o b i e k t u )
(W o j e w ó d z t w o ; g mi n a )
D ro g a w o je w ó d z k a n
L u b l i n – N a ł ę cz ó w
B o ch o t n i ca ; K m 23+
m. N a ł ę cz ó w ;
r z . B o ch o t n i cz a n k
w o j. L u b lin
r 830
–
259;
a ;
L u b l i n – N a ł ę cz ó w –
B o ch o t n i ca ;
K m 24+ 436;
rz . B y s tra ;
w o j. L u b lin
D ro g a p o w ia to w a
N r 22537
N a ł ę cz ó w – W o j ci e ch ó w
rz . B y s tra ;
w o j. L u b lin
K o n s t r u k cj a
I o p i s mo s t u
D łu g o ś ć
mo s t u i
p o w ie rz ch n i a
[ m/ m2]
1 0 , 60 m
1 38, 22m2
M o s t je d n o p rz ę s ło w y ,
p ły to w y , s w o b o d n ie
p o d p a r t y ; k o n s t r u k cj ę
u s tro ju n o ś n e g o
s ta n o w i ż e lb e to w a
p ł y t a mo n o l i t y cz n a ;
p o d p o r y – p r z y cz ó ł k i
ma s y w n e , ż e l b e t o w e ;
M o st
t r ó j p r z ę s ł o w y 1 5, 95m
b e lk o w y
ci ą g ł y
z e 1 61 , 41 m2
w s p o r n i k a mi ;
k o n s t r u k cj ę
u s tro ju
n o śn e g o
s ta n o w ią
b e lk i
s ta lo w e
d w u te o w e
N P
550
s t ę ż o n e k ą t o w n i k a mi z
ż e lb e to w ą
p ły tą
w s p ó ł p r a cu j ą cą ;
p o d p o ry
s k ra jn e
w
p o s t a ci
ś ci a n e k
ż e l b e t o w y ch ; p o d p o r y
p o ś re d n ie
s łu p o w e ,
ż e lb e to w e ,
mo n o l i t y cz n e ;
S z e ro k o ść
je z d n i i
ch o d n i k ó w
[ m]
U rz ą d z e n ia
o b ce
R o k
b u d o w y
1 3, 0 4 m
w t y m:
j e z d n i a 7, 20
m ch o d n i k i :
2, 91 m 2, 55
m
2
k a b le
e n e r g e t y cz n e
N N
w
s t a l o w y ch
r u r a ch
o s ł o n o w y ch
1 954r .
1 0 ,1 2 m w
t y m: j e z d n i a
7, 0 0 m
ch o d n i k i
2x 1 , 28 m
K a b le
o ś w ie tle n ia
u l i cz n e g o w
s ta lo w e j
ru rz e
o s ło n o w e j
1 957r .
64
Wykaz istniejąc yc h ulic w Nałęc zowie
L .p .
N a z w a u lic y
D łu g o ś
ć
[ m]
R o d z a j
n a w ie r z c h n i
lin ia c h
r o z g r a n i - J ez d n i
c z a ją c y c h
1
2
3
4
5
6
U L I C E W C I Ą G U D R OG I WOJ E WÓ D Z KI E J NR 830
[ m]
1.
2 .
3 .
4 .
5 .
6 .
U l.
B o c h o tn ic a
(g r a n ic a
m ia s t a -A l.
L i p o w ej )
U l.A l.
L ip o w a (u l.
B o c h o tn ic a
– u l . 1- g o
M a ja )
U l . 1- g o
M a ja (A l.
L ip o w a –
u l.
A r m a tn ia
G ó r a )
U l.
A r m a tn ia
G ó r a ( u l . 1g o M a ja –
u l.
P a d er ew s k i
eg o )
U l.
P a d er ew s k i
450 , 0 0
eg o ( u l .
A r m a tn ia
G ó r a –u l.
C h a r z A )
U l.C h a r z A
(u l.
P a d er ew s k i
eg o – g r .
m ia s ta )
w
S z er o k o ś ć u l i c y
P o w ie r z c h n ia
[h a ]
N r
e w id e n c y jn y
d z ia łk i
7
8
b itu m ic z n a
b itu m ic z n a
369 ,
( B oc hotnic a,
ark. 1)
b itu m ic z n a
330 , 339 ,
( B oc hotnic a,
ark. 2)
b itu m ic z n a
b itu m ic z n a
126
( Nałęc zów,
ark. 2) ,
152
( C harz A )
279
( C harz A ,
ark. 5) ,
b itu m ic z n a
65
U L I C E W C I Ą G U D R OG I WOJ E WÓ D Z KI E J NR 826
7 .
U l.
K o l ej
(u l.
A r m a
G ó r a
m ia s t
o w a
tn ia
– g r .
a )
b itu m ic z n a
127
( Kol.
Nałęc zów,
ark. 5) ,
331/1
( Piotrowic e
M ałe, ark. 2)
U L I C E W C I Ą G U D R OG I POWI A T OWE J NR 22537
8 .
U l . 1-g o
M a ja
( p r z ed ł u ż en i e u l . 1-g o
M a ja w
2, 250
c ią g u d r .
w o j .n r 8 3 0 –
g r .m ia s t a )
U l.
P o w sta ń c ó w
b itu m ic z n a
6, 0 0
( 4, 50 )
830 /2
( m.
Nałęc zów
ark. ? )
U L I C E W C I Ą G U D R OG I POWI A T OWE J NR 2220 4
9 .
U l.P o n ia t o w s k i eg o ,
U l . D u l em b y
0 , 740
( 0 , 30 0
+
0 , 440 )
6, 0 0
( 5, 50 )
236/2
( m.
Nałęc zów,
ark. 3)
7 .2 I N Ż Y N I E R I A S A N I T A R N A
Z adaniem polityki przestrzennej jest rozbudowa urządzeń i siec i inf rastruktury
komunalnej, poprawa standardów użytkowyc h, oc hronnyc h i tec hnic znyc h, w tym zakresie
w obszarze gminy, w istniejąc yc h i planowanyc h terenac h zainwestowania.
7 .2 .1 Z a o p a t r z en i e w w o d ę :
a) C ele w rozwoju systemów zaopatrzenia w wodę:
66
- podstawowym c elem dla rozwoju systemów zaopatrzenia w wodę na obszarze
gminy jest poprawa standardów dostawy wody dla poszc zególnyc h odbiorc ów
uwzględniając a m.in.:
• rozszerzenie zasięgu obsługi grupowyc h wodoc iągów wiejskic h na obszarze
istniejąc ego i planowanego zainwestowania obszaru gminy
• rozbudowę i modernizac ję wodoc iągów grupowyc h warunkując ą poprawę
niezawodnośc i dostawy wody do poszc zególnyc h odbiorc ów oraz poprawę
zabezpiec zenia przec iwpożarowego na obszarze gminy
• rac jonalne zagospodarowanie udokumentowanyc h zasobów wód podziemnyc h
poprzez stworzenie warunków dla właśc iwej oc hrony jakośc i i ilośc i wód
pobieranyc h z ujęć na obszarze gminy
• pref erowanie polityki zmierzając ej do rac jonalnego wykorzystywania wody
dla c elów produkc yjnyc h ( eliminowanie tec hnologii wodoc hłonnyc h)
• dostosowanie zasad rozwoju systemów zaopatrzenia w wodę do strategii
rozwoju f unkc jonalno-przestrzennego gminy
b) U warunkowania rozwoju:
- aktualnie na obszarze gminy Nałęc zów zaopatrzenie w wodę bazuje na dostawie
wody z dwóc h gminnyc h systemów wodoc iągowyc h – miejskiego zasilanego
z ujęc ia wód podziemnyc h położonego w południowej c zęśc i miasta oraz
grupowego wodoc iągu wiejskiego zasilanego z ujęc ia podziemnego usytuowanego
w Piotrowic ac h. Obydwa systemy wodoc iągowe eksploatowane są przez M iejski
Z akład Wodoc iągów i Kanalizac ji w Nałęc zowie. D o współprac y z wodoc iągiem
wiejskim przystosowane jest także trzec ie ujęc ie wód podziemnyc h zlokalizowane
przy szkole w Koloni D rzewc e. A ktualnie ujęc ie to spełnia f unkc ję rezerwową.
Ponadto na terenie gminy f unkc jonują nielic zne indywidualne ujęc ia wód
podziemnyc h, którymi są lokalne studnie kopane lub wierc one.
W ostatnic h latac h w gminie Nałęc zów obserwowany był dynamic zny rozwój
grupowyc h wodoc iągów wiejskic h, które objęły swoim zasięgiem obsługi
przeważając ą c zęść obszaru zainwestowania gminy,
- parametry tec hnic zne poszc zególnyc h wodoc iągów grupowyc h f unkc jonując yc h
na terenie gminy przedstawiają się następując o:
• Wodoc iąg Nałęc zów - wodoc iąg ten zasilany jest z ujęc ia wyposażonego
w dwie studnie głębinowe ( w tym jedna rezerwowa) i stac ję wodoc iągową
z sześc ioma odżelaziac zami φ 180 0 mm i zbiornikiem wyrównawc zym
wieżowym o pojemnośc i 50 0 m3. Z atwierdzone w kat. „ B ” zasoby
eksploatac yjne tego ujęc ia wynoszą Q = 185 m3/h, przy depresji s = 5, 75 m.
U jęc ie posiada pozwolenie wodno prawne na pobór wód podziemnyc h
na podstawie dec yzji nr SR 6223/25/0 1 z dnia 20 0 1-12-31 w ilośc iac h:
Qdś r . = 160 0 m3/d
Qdm a x . = 220 0 m3/d
Qhm a x . = 10 0 m3/h
Pozwolenie wodno prawne jest ważne do dnia 31-12-20 0 5 r.
Wodoc iąg ten obejmuje swoim zasięgiem obsługi miejsc owośc i Nałęc zów,
A ntopol, Sadurki, C ynków, Strzelc e oraz Kol. C hruszc zów.
D ługość rozdzielc zej siec i wodoc iągowej na terenie miasta wynosi około 33 km.
Sieć ta obsługuje około 80 % ogólnej lic zby mieszkań c ów w mieśc ie.
D la zabezpiec zenia wymaganyc h c iśnień wody w miejsc owośc i Sadurki
wybudowana została w tej miejsc owośc i dodatkowa pompownia wodoc iągowa
ze zbiornikiem wyrównawc zym.
67
U jęc ie wody tego wodoc iągu zlokalizowane jest na wzgórzu C harz w odległośc i
120 0 m na południe od c entrum miasta. Posiada ono ustanowione stref y
oc hronne na podstawie projektu oprac owanego przez dr inż. R omana
Kosienkowskiego w roku 19 9 7. L okalizac ję ujęc ia oraz granic e terenów
wewnętrznego i zewnętrznego oc hrony pośredniej zaznac zono na planie
sytuac yjnym w skali 1:10 0 0 0 .
• wodoc iąg Piotrowic e - wodoc iąg ten zasilany jest z ujęc ia podziemnego
posiadając ego studnię głębinową o głębokośc i 10 1 m. Z atwierdzone w kat. „ B ”
zasoby wód tego ujęc ia wynoszą Q = 62 m3/h, przy depresji s = 9 , 3 m.
Na terenie ujęc ia znajduje się stac ja wodoc iągowa wyposażona w dwa naziemne
zbiorniki wyrównawc ze o pojemnośc iac h V = 2 x 150 m3 i hydrof ornię.
U jęc ie posiada pozwolenie wodno prawne na podstawie dec yzji
nr SR 6223/40 /20 0 0 /20 0 1 z dnia 24-0 1-20 0 1 r. na pobór wód w ilośc iac h:
Qdś r . = 230 m3/d
Qdm a x . = 320 m3/d
Qhm a x . = 25 m3/h.
Z asięgiem obsługi siec i wodoc iągowej zasilanej z tego ujęc ia objęte są
miejsc owośc i: Piotrowic e, B ronic e, Kol. B ronic e, Paulinów, D rzewc e,
L udwinów i C zesławic e.
U jęc ie tego wodoc iągu zlokalizowane jest w miejsc owośc i Piotrowic e.
Odległość ujęc ia od najbliższej zabudowy wynosi 10 0 m. B ezpośrednia stref a
oc hronna o wymaganym zasięgu jest zac howana i wygrodzona. T eren
w granic ac h ogrodzenia zajmuje powierzc hnię prostokąta o wymiarac h 116 x 20
m. D la ujęc ia wód podziemnyc h tego wodoc iągu nie zac hodzi potrzeba
wyznac zania terenów stref y oc hronnej pośredniej.
Powyższy wodoc iąg przystosowany jest do współprac y z drugim ujęc iem wody
podziemnej usytuowanym przy szkole w Kol. D rzewc e, które aktualnie spełnia
f unkc ję ujęc ia rezerwowego. Z asoby eksploatac yjne tego ujęc ia zatwierdzone
w kat. „ B ” wynoszą Q = 21 m3/h. Studnia tego ujęc ia o głębokośc i 85 m
zlokalizowana jest przy Szkole Podstawowej w odległośc i 70 m od budynku
szkolnego i 30 m od budynku gospodarc zego. Parametry eksploatac yjne tego
ujęc ia są następując e:
Qdś r . = 112, 8 m3/d
Qdm a x . = 144, 9 m3/d
Qhm a x . = 21, 0 m3/h.
- zestawienie parametrów tec hnic znyc h wodoc iągów f unkc jonując yc h na terenie
gminy:
L .p.
1.
2.
3.
Nazwa wodoc iągu
Wodoc iąg Nałęc zów
Wodoc iąg Piotrowic e
R a z em
Wodoc iąg
D rzewc e
( rezerwa awaryjna)
O g ó ł em
Qdśr.
[ m3/d]
160 0 , 0
230 , 0
1830 , 0
112, 8
Qdmax .
[ m3/d]
220 0 , 0
320 , 0
2520 , 0
144, 9
Qh max .
[ m3/h]
10 0 , 0
25, 0
125, 0
21, 0
D ług. siec i
[ km]
A ktualne
wykorzyst.
111, 5
10 4 %
0 %
19 42, 8
2664, 9
146, 0
111, 5
9 8%
A ktualnie średni dobowy pobór wody z wodoc iągów na terenie gminy kształtuje się
na poziomie :
68
Qdś r . = 19 11 m3/d
Oznac za to, że rezerwa wydajnośc i urządzeń ź ródłowyc h ustalona w pozwoleniu
wodno prawnym w stosunku do obec nego poboru wody w skali c ałej gminy wynosi
2% .
A nalogic zna rezerwa odniesiona do zatwierdzonyc h zasobów eksploatac yjnyc h
w/w ujęć ( które wynoszą 268 m3/h ) wynosi 59 % .
Ogólna długość rozdzielc zej siec i wodoc iągowej na obszarze gminy wynosi około
111, 5 km. Sieć ta w przeważając ej c zęśc i jest w dobrym stanie tec hnic znym. Sieć
z rur azbestoc ementowyc h stanowi udział w wysokośc i około 2 % i powinna być
przewidziana w przyszłośc i do wymiany.
W skali c ałej gminy sieć wodoc iągowa obsługuje około 60 % ogólnej lic zby
mieszkań c ów.
Oznac za to, że wielkość
zatwierdzonyc h zasobów wód podziemnyc h
dla istniejąc yc h ujęć zasilając yc h sieć wodoc iągową na obszarze gminy jest
wystarc zając a dla zabezpiec zenia rozwoju gminy na okres perspektywic zny
i kierunkowy.
c ) kierunki rozwoju systemów zaopatrzenia w wodę:
- w studium zakłada się, że w okresie perspektywic znym i kierunkowym
podstawowe znac zenie w zaopatrzeniu gminy w wodę spełniały będą dwa istniejąc e
grupowe wodoc iągi gminne. Wodoc iągi te umożliwią poprawę standardów
zaopatrzenia w wodę na terenac h przewidzianyc h pod zainwestowanie,
zabezpiec zając wymaganą ilość wody i jej jakość . Wodoc iągi te zmniejszą także
zagrożenia pożarowe na obszarze gminy. W studium przewiduje się adaptac ję oraz
dalszy rozwój istniejąc yc h grupowyc h, które obejmą swoim zasięgiem obsługi
wszystkie miejsc owośc i na obszarze gminy,
- dla rozproszonyc h siedlisk położonyc h poza c iągami istniejąc ej i projektowanej
zabudowy dopuszc za się zaopatrzenie w wodę z indywidualnyc h studni kopanyc h
lub wierc onyc h.
7 .2 .2 . O d p r o w a d z a n i e ś c i ek ó w s a n i t a r n y c h i d es z c z o w y c h :
a) C ele rozwoju systemów gospodarki śc iekowej:
- do c elów głównyc h warunkując yc h rozwój systemów kanalizac ji sanitarnej
na obszarze gminy zalic za się:
• poprawę standardów odprowadzania śc ieków sanitarnyc h poprzez rozwój
zbiorc zyc h systemów kanalizac ji sanitarnej na terenac h objętyc h
skonc entrowaną zabudową mieszkaniową i zagrodową oraz rozwój lokalnyc h
systemów kanalizac ji sanitarnej wyposażonyc h w przydomowe oc zyszc zalnie
mec hanic zno-biologic zne lub zbiorniki bezodpływowe na terenac h objętyc h
rozproszoną zabudową siedliskową.
• eliminac ję istniejąc yc h i potenc jalnyc h zagrożeń dla stanu c zystośc i wód
podziemnyc h i powierzc hniowyc h występując yc h na obszarze gminy i w jego
bezpośrednim sąsiedztwie
• dostosowanie rozwoju systemów kanalizac yjnyc h do uwarunkowań rozwoju
f unkc jonalno przestrzennego gminy.
b) U warunkowania rozwoju:
- aktualnie na terenac h gminy Nałęc zów występuje duża dysproporc ja w stanie
zaawansowania rozwoju zbiorowyc h systemów kanalizac ji sanitarnej i deszc zowej.
Z nac ząc y rozwój systemu kanalizac ji sanitarnej wystąpił głównie na obszarze
miasta Nałęc zowa. System ten posiada komunalną mec hanic zno-biologic zną
oc zyszc zalnię śc ieków sanitarnyc h usytuowaną w zac hodniej c zęśc i miasta.
69
Oc zyszc zalnia posiada pozwolenie wodno-prawne na odprowadzanie śc ieków
w ilośc iac h:
Qdś r . = 260 0 m3/d
Qdm a x . = 280 0 m3/d
Qhm a x . = 215 m3/h.
Pozwolenie wodno-prawne ważne jest do 31-12-20 0 5 r.
A ktualnie na oc zyszc zalnię odprowadzane są śc ieki w ilośc iac h:
Qdś r . = 110 1 m3/d
Qr . = 40 20 0 0 m3/rok
Stanowi to około 42 % ilośc i ustalonej w pozwoleniu wodno-prawnym.
W projekc ie budowlanym oc zyszc zalni przewidziano możliwość wzrostu
przepustowośc i oc zyszc zalni do wielkośc i Qd = 610 0 m3/d.
C ałkowita długość istniejąc ej siec i systemu kanalizac ji sanitarnej wynosi aktualnie
18, 1 km.
Obec nie system ten obsługuje na terenie miasta około 61 % ogólnej lic zby
mieszkań c ów.
W pozostałyc h miejsc owośc iac h gminy Nałęc zów nie występuje zbiorc za sieć
kanalizac ji sanitarnej. L okalne systemy kanalizac yjne z własnymi oc zyszc zalniami
mec hanic zno-biologic znymi posiadają jedynie Wytwórnia Wód Stołowyc h
w D rzewc ac h ( oc zyszc zalnia o przepustowośc i 30 0 m3/d. zrzuc ając a wody
pośc iekowe do Strumyka Olszowiec kiego) oraz R olnic zy Z akład D oświadc zalny
w C zesławic ac h posiadając y oc zyszc zalnię o przepustowośc i 40
m3/d.
odprowadzając ą wody pośc iekowe do miejsc owyc h stawów.
- na terenie gminy nie występuje zbiorc za sieć kanalizac ji deszc zowej. M ałe
f ragmenty siec i kanałów deszc zowyc h odprowadzając e wody opadowe
bezpośrednio do pobliskiej rzeki B ystra występują jedynie na terenie sanatorium
przy parku.
d) kierunki rozwoju systemów gospodarki śc iekowej:
- w studium zakłada się, że doc elowo gmina Nałęc zów obsługiwana będzie przez
dwa zbiorc ze systemy kanalizac ji sanitarnej. Południowa c zęść obszaru gminy
obejmując a miejsc owośc i usytuowane głównie po południowej stronie istniejąc ej
linii kolejowej relac ji L ublin –Warszawa, to jest miejsc owośc i: Nałęc zów, Strzelc e,
A ntopol, Sadurki oraz C zesławic e położone po południowej stronie od linii
kolejowej, obsługiwał będzie po stosownej rozbudowie istniejąc y miejski system
kanalizac ji sanitarnej. D la obsługi północ nej c zęśc i obszaru obejmując ej
miejsc owośc i Kol. D rzewc e, D rzewc e, Piotrowic e. B ronic e i Kol. B ronic e
przewiduje się realizac ję drugiego zbiorc zego systemu kanalizac yjnego z c entralną
oc zyszc zalnią planowaną przy miejsc owośc iac h D rzewc e i Piotrowic e. Wody
pośc iekowe z tej oc zyszc zalni planuje się odprowadzać do Strumienia
Olszowiec kiego stanowiąc ego dopływ rzeki Kurówki. Przybliżona przepustowość
tej oc zyszc zalni powinna wynosić około 80 0 m3/d,
- w pozostałyc h jednostkac h osadnic zyc h c harakteryzując yc h się bardziej
rozproszoną zabudową przewiduje się budowę indywidualnyc h przydomowyc h
oc zyszc zalni śc ieków lub zbiorników bezodpływowyc h,
- wody opadowe z terenów wiejskic h na obszarze gminy odprowadzane będą, jak
dotyc hc zas, powierzc hniowo do gruntu lub pobliskic h rowów meliorac yjnyc h.
W studium przewiduje się rozwój zbiorc zego systemu kanalizac ji deszc zowej
jedynie dla c entralnej c zęśc i miasta Nałęc zowa. Na wyloc ie głównego c iągu
kanalizac ji deszc zowej planuje się instalac ję urządzeń do podc zyszc zania wód
opadowyc h.
70
7 .2 .3 . G o s p o d a r k a c i ep l n a i g a z y f i k a c j a
a)
C ele rozwoju systemów gospodarki c ieplnej:
- do głównyc h c elów rozwoju systemów gospodarki c ieplnej zalic za się:
• poprawę standardów gospodarki c ieplnej poprzez rozbudowę na obszarze
gminy siec i przesyłowyc h gazu ziemnego umożliwiając yc h zastosowanie gazu
dla c elów grzewc zyc h i bytowo-gospodarc zyc h
• poprawę warunków oc hrony środowiska na obszarze gminy poprzez
ogranic zenie emisji zaniec zyszc zeń spalin oraz ogranic zenie uc iążliwośc i
odpadów paleniskowyc h.
• poprawę ef ektywnośc i ekonomic znej gospodarki energetyc znej w gminie.
b)
U warunkowania rozwoju:
Obec nie gospodarka c ieplna na terenie gminy bazuje na lokalnyc h kotłowniac h
i indywidualnyc h urządzeniac h grzewc zyc h opalanyc h paliwem stałym lub gazowym.
Ź ródła c iepła prac ując e na paliwie stałym pogarszają stan c zystośc i powietrza
atmosf eryc znego na terenie gminy. Szansę na poprawę tego stanu wiążą się
z planowanym dalszym rozwojem gazyf ikac ji. G mina Nałęc zów jest już w znac znym
stopniu zgazyf ikowana. Największy stopień gazyf ikac ji występuje na terenie miasta.
Ł ąc zna długość siec i gazowej na obszarze miasta wynosi aktualnie 33, 4 km. Sieć ta
dostarc za gaz do około 1.170 odbiorc ów. Oznac za to, że sieć ta obsługuje około 74 %
ogólnej lic zby mieszkań c ów w mieśc ie. Poza miastem sieć gazowa doprowadzona jest
do miejsc owośc i: A ntopol, Sadurki, Strzelc e, C zesławic e, L udwinów, Paulinów,
Piotrowic e, D rzewc e, Kol. D rzewc e i B ronic e. C ała sieć zasilana jest z istniejąc ej
stac ji redukc yjnej WC /SC usytuowanej na terenie w pobliżu miejsc owośc i C harz.
Stac ja redukc yjna posiada przepustowość 60 0 0 Nm3/h. W programie gazyf ikac ji
gminy przewidziano rozbudowę tej stac ji do przepustowośc i 9 80 0 Nm3/h. G az ziemny
doprowadzany jest do stac ji redukc yjnej gazoc iągiem wysokoprężnym o średnic y
φ 10 0 /80 mm stanowiąc ym odgałęzienie od gazoc iągu magistralnego D N 70 0
na terenie gminy Wąwolnic a.
c )
Kierunki rozwoju systemu gazownic zego:
W roku 19 9 4 oprac owany został dla potrzeb gminy program gazyf ikac ji, który
przewidywał objęc ie gazyf ikac ją c ałego obszaru gminy Nałęc zów.
Z realizowana stac ja redukc yjna gazu posiada przepustowość Q = 9 0 0 0 nm3/h
i zabezpiec za doc elowe potrzeby c ałego obszaru gminy.
R ozwój gazyf ikac ji gminy pozwolił na poprawę standardów wyposażenia istniejąc ej
zabudowy oraz spowodował znac zne zmniejszenie emisji zaniec zyszc zeń
do atmosf ery.
7 .2 .4
a)
G o sp o d a r k a o d p a d a m i
U warunkowania rozwoju:
G mina nie posiada prawidłowo wybudowanego c entralnego składowiska odpadów
komunalnyc h. T ymc zasowe składowisko usytuowane w zac hodniej c zęśc i gminy nie
spełnia podstawowyc h wymagań oc hrony środowiska. W oprac owywanym studium
wyznac za się rezerwę terenu pod lokalizac ję c entralnego gminnego składowiska
odpadów w rejonie miejsc owośc i B ronic e. A lternatywną lokalizac ję składowiska
wyznac za się pod lasem przy południowo wsc hodniej granic y gminy.
71
W gminie f unkc jonuje dwustopniowy system zagospodarowania odpadów.
Poszc zególne jednostki osadnic ze posiadają na swoim terenie zorganizowane lokalne
wiejskie punkty gromadzenia odpadów wyposażone pojemniki typu kontenerowego.
Po wypełnieniu pojemników odpady wywożone są spec jalnym taborem
na tymc zasowe składowisko c entralne. L okalizac ję planowanego c entralnego
składowiska odpadów zaznac zono na mapie w skali 1:10 0 0 0 .
b)
Kierunki rozwoju gospodarki odpadami:
- w oprac owywanym studium przewiduje się utrzymanie i rozwój dotyc hc zasowego
dwustopniowego modelu gospodarki odpadowej, bazując ego wstępnym
gromadzeniu odpadów w lokalnyc h wiejskic h punktac h gromadzenia odpadów oraz
doc elowym składowaniu na składowisku c entralnym.
- w planowanym rozwoju systemu gospodarki odpadowej przewiduje się ponadto:
• promoc ję selektywnej zbiórki odpadów w miejsc ac h ic h powstawania
i gromadzenia
• zwiększenie gospodarc zego wykorzystania odpadów produkc yjnyc h
• zmniejszenie ilośc i powstając yc h odpadów poprzez promowanie tec hnologii
mało-odpadowyc h
• prawidłowe zagospodarowanie terenów lokalizac ji miejsc gromadzenia
i składowania odpadów w c elu maksymalnego ogranic zenia uc iążliwośc i
• nadzór nad gospodarką odpadami niebezpiec znymi.
7 .3
EL EK T R O EN ER G ET Y K A
7 .3 .1. S t a n s i ec i el ek t r o en er g et y c z n ej i ź r ó d ł o j ej z a s i l a n i a ( G PZ ) nie stanowią bariery
w rozwoju gminy.
7 .3 .1 Z w i ę k s z en i e p ew n o ś c i z a s i l a n i a g m i n y w en er g i ę el ek t r y c z n ą o r a z z d o l n o ś c i
p r z es y ł o w y c h s i ec i w m i a r ę w z r o s t u z a p o t r z eb o w a n i a w i n n a z a p ew n i ć:
− R ozbudowa ( w obrębie istniejąc ej działki) G PZ w Nałęc zowie do pełnego układu
H 5 ( montaż drugiego transf ormatora oraz realizac ja brakując yc h zasilac zy
po stronie WN: w kierunku G PZ w G arbowie oraz wpięc ie przelotowe ( jest
odc zep) w linię łąc ząc ej G PZ -ty w Poniatowej i Klementowic ac h) .
− Kontynuowanie wprowadzania do G PZ w Nałęc zowie linii SN istniejąc yc h
na terenie gminy ( skrac anie c iągów liniowyc h, zasilanie dwustronne) .
− R ealizac ja dalszyc h zasilac zy kablowyc h w kierunku miasta.
7 .3 .2
U s t a l a s i ę n a s t ę p u j ą c e u w a r u n k o w a n i a d l a p o s z c z eg ó l n y c h
o b sz a r ó w
z a i n w es t o w a n i a :
−Obszar c entralny miasta ( umownie wewnątrz miejskiego pierśc ienia zasilając ego) –
systematyc zna eliminac ja linii napowietrznyc h SN i NN oraz stac ji
transf ormatorowyc h słupowyc h na rzec z stac ji transf ormatorowyc h wnętrzowyc h
i linii kablowyc h oraz budowa nowyc h stac ji transf ormatorowyc h w tempie
dostosowanym do wzrastając ego zapotrzebowania na energię elektryc zną ( stopnia
urbanizac ji) ;
72
− Obszary
wiejskie
–
sukc esywna
modernizac ja
istniejąc yc h
siec i
elektroenergetyc znyc h w miarę ic h dekapitalizac ji oraz rozbudowa w miarę
wzrostu zapotrzebowania na energię elektryc zną;
− Obszary planowanego zainwestowania – budowa inf rastruktury energetyc znej
( stac je transf ormatorowe, linie średniego napięc ia, linie niskiego napięc ia)
w tempie i zakresie niestwarzając ym bariery w urbanizac ji. R ozwiązania
tec hnic zne winny być dostosowane do c harakteru obszaru.
7 .3 .3
P r z eb u d o w a i n f r a s t r u k t u r y , w tym energetyc znej w c elu uwolnienia pasa terenu
pod lokalizac ję obwodnic y Nałęc zowa w c iągu drogi wojewódzkiej nr 830 .
7 .3 .5 . P o ł o ż en i e g m i n y w
o b s z a r z e K a z i m i er s k i eg o P a r k u
K r a j o b r a z o w eg o
d et er m i n u j e pref erenc je dla stosowania rozwiązań z zasilac zami kablowymi
i stac jami transf ormatorowymi wnętrzowymi, w szc zególnośc i w obszarac h o gęstej
zabudowie ( dużym obc iążeniu powierzc hniowym)
i objętyc h oc hroną
konserwatorską. Z astosowane rozwiązania tec hnic zne należy każdorazowo
dostosowywać do warunków tec hnic znyc h dostawc y energii elektryc zne,
c harakteru obszaru, ( miasto, tereny wiejskie) , stopnia koniec znej oc hrony
konserwatorskiej i przyrodnic zej oraz aktualnyc h możliwośc i ekonomic znyc h
inwestorów.
7 .3 .6
Wyznac zanie nowyc h terenów budowlanyc h w pobliżu istniejąc yc h napowietrznyc h
linii energetyc znyc h oraz dla potrzeb lokalizac ji nowyc h linii ( w tym planowanyc h
wprowadzeń linii WN i SN do G PZ ) należy dokonywać przy zac howaniu pasów
bez zabudowy o szerokośc i:
− dla linii WN o napięc iu 110 kV
35, 0 m,
− dla linii SN o napięc iu 15 kV
15, 0 m,
− dla linii niskiego napięc ia
10 , 0 m.
Projektowanie i budowa nowyc h linii winno uwzględniać uwarunkowania
w zakresie oc hrony przed promieniowaniem elektromagnetyc znym, wynikając e
z obowiązując ej ustawy Prawo oc hrony środowiska ( D z.U . Nr 62, poz. 627
z póź niejszymi zmianami) .
7 .3 .7
Przy wyznac zaniu terenów do zalesianie w pobliżu istniejąc yc h linii napowietrznyc h
WN, SN oraz niskiego napięc ia należy zac hować pasy bez zalesienia o minimalnej
szerokośc i 9 , 3 m ( 2 x 4, 65 m od osi linii) . Wysokość nasadzeń pod liniami nie
może przekrac zać 2, 0 m.
7 .4
T EL EK O M U N I K A C J A
7 .4 .1 R o z b u d o w a c en t r a l i t el ef o n i c z n ej w N a ł ę c z o w i e o r a z s i ec i t el ef o n i c z n y c h
w tempie wzrastając ego zapotrzebowania na usługi łąc znośc i i I nternetu.
7 .4 .2 W
z a k r es i e t el ef o n i i k o m ó r k o w ej G S M gmina znajduje się w zasięgu wszystkic h
trzec h działając yc h w Polsc e operatorów: E ra, I dea, Plus.
73
8 .Z A S A D Y Z A G O S P O D A R O W A N IA G Ł Ó W
J E D N O S T E K S T R U K T U R A L N Y C H
8 .1. Z A S A D Y O G Ó L N E, S T R EF O W
N Y C H
A N I E J ED N O S T EK
Z asady zagospodarowania przestrzennego uwzględniają c harakter i f izjonomie
jednostek f unkc jonalno-przestrzennyc h,
c hłonność
środowiska przyrodnic zego,
uwarunkowania kulturowe i oc hrony krajobrazu.
U względniając powyższe kryteria c ały obszar gminy został podzielony na 33
jednostki = stref y f unkc jonalno-przestrzenne o podobnyc h uwarunkowaniac h:
1. Wierzc howina B ronic ka
2. Wąwozy B ronic kie
3. D olina Potoku Olszowiec kiego – I
4. D olina Potoku Olszowiec kiego – I I
5. Stara Wieś, D rzewc e - dwór
6. D rzewc e
7. Piotrowic e – Paulinów
8. C zesławic e – wieś
9 . Stara Wieś – las
10 . M adejak
11. Wąwozy D rzewiec kie
12. D rzewc e – Kolonia
13. Strzelc e
14. D olinki Strzelec kie
15. Wierzc howina Strzelec ka
16. C zesławic e – Pałac
17. Kolonia Strzelc e
18. D olina B oc hotnic zanki
19 . L as C ynkowski
20 . Pagórki Sadurskie
21. Sadurki – Kolonia
22. A ntopol
23. Sadurki – wieś
24. B oc hotnic a
25. Pagóry B oc hotnic kie
26. Kolonia B oc hotnic a – dolina
27. Wierzc howina B oc hotnic ka
28. D olina B ystrej
29 . Płaskowyż C harzu
30 . Wąwozy C harzu
31. Pagóry C hruszc zowskie
32. Wierzc howina C hruszc zowska
33. M iasto Nałęc zów.
74
8 .2 . C H A R A K T ER Y S T Y K A , K I ER U N K I O C H R O N Y
S T R EF .
S t r ef a 1 – W
I Z A G O S P O D A R O W A N IA
i er z c h o w i n a B r o n i c k a
F unkc ja wiodąc a: rolnic two
F unkc ja towarzysząc a: osadnic two, agroturystyka
1)
Ogólna c harakterystyka.
D ość silnie rozc ięty ( 3-4 km/km2) głównie przez suc he doliny, f ragment
płaskowyżu lessowego ( miąższość lessów miejsc ami sięga 10 m) , stanowiąc y lewe
skrzydło doliny Potoku Olszowiec kiego. Strukturę ekologic zną tworzą ekosystemy
polne ( szc zątkową powierzc hnię zajmują dwa kompleksy leśne - zespoły grądowe
w pn. i pd.-zac h. c zęśc i stref y) . Z elementów systemu ekologic znego wyodrębnia
się dolinne powiązanie przyrodnic ze pomiędzy dopływami Kurówki: Potoku
Olszowiec kiego i c ieku spod Klementowic na kierunku Kol. B ronic e –
B uc hałowic e – Ł opień skie.
2)
Z agrożenia.
Potenc jalnym niebezpiec zeń stwem dla integralnośc i przestrzennej występując yc h
na gruntac h Kol. B ronic e agroekosystemów i ic h przenikalnośc i dla drobnej f auny
jest kształtowanie się długic h, zwartyc h c iągów osadnic zyc h na kierunku
równoleżnikowym, zaś rzec zywistym – składowanie odpadów w wykrotac h w lesie
położonym na gruntac h Starej Wsi.
3)
Z asady oc hrony i użytkowania.
Wskazane traktowanie terenów polnyc h jako stref y kontynuac ji f izjonomii
krajobrazu. Niezbędne byłoby utrzymanie wszystkic h elementów krajobrazu
kulturowego ( rozłogów,
zieleni śródpolnej,
zadrzewień
przydrożnyc h) ;
użytkowanie terenu powinno być podporządkowane c elom oc hronnym i nie
powinno naruszać struktury krajobrazu. R ozwój zabudowy wskazany jedynie
na wyznac zonyc h w dotyc hc zas obowiązując ym planie terenac h osadnic zyc h.
4)
F ormy oc hrony.
Stref a jest położona na terenie proponowanego Wąwolnic kiego Parku
A groekologic znego. Oba laski oraz zadrzewienia utrwalając e wąwóz na terenie
Kol. B ronic e zasługują na status lasów gleboc hronnyc h.
5)
Warunki zagospodarowania do uwzględnienia w planac h miejsc owyc h:
a)
możliwość
rozwoju zabudowy wiejskiej w układac h pasmowyc h,
jednodrożnic owyc h, na terenac h wskazanyc h w studium;
b) utrzymanie zabudowy istniejąc ej z możliwośc ią przekształc ania opuszc zonyc h
siedlisk na c ele rekreac yjne i letniskowe.
S t r ef a 2 – W
ą w o z y B r o n ic k ie
F unkc ja towarzysząc a: osadnic two, agroturystyka
75
1)
Silnie rozc ięty ( 4-5 km/km2) przez suc he doliny ( erozyjno-denudac yjne
i niec kowate) oraz wąwozy płaskowyż lessowy, stanowiąc y prawe skrzydło doliny
Potoku Olszowiec kiego,
rozc inając ej północ ne peryf eria Płaskowyżu
Nałęc zowskiego. W strukturze ekologic znej dominują agroekosystemy,
w północ nej c zęśc i stref y urozmaic one zadrzewieniami, głównie wąwozami. W tej
c zęśc i stref y występują również dwa zwarte, c hoć niewielkie powierzc hniowo
kompleksy leśne z zespołami grądowymi, wśród któryc h występuje kilka rzadkic h
gatunków roślin leśnyc h. Z elementów systemu ekologic znego występują tu jedynie
sięgac ze ekologic zne, odc hodząc e od doliny Potoku i jego dopływów, a zanikając e
w wierzc howinowej środkowej c zęśc i stref y.
2)
Z agrożenia.
Potenc jalnym niebezpiec zeń stwem dla stabilnośc i przyrodnic zej ekosystemów
polnyc h, dość silnie w tej stref ie nasyc onyc h zabudową zagrodową, jest jej dalszy
rozwój w układzie kratowym, który:
a. prowadzić będzie do ubożenia przyrodnic zego izolowanyc h od siebie enklaw
polnyc h;
b. uniemożliwi ewentualne ukształtowanie powiązań ekologic znyc h pomiędzy
przebiegając ymi obrzeżnie, w stosunku do stref y, dolinkami rzec znymi.
W wąwozac h i laskac h lic zne dzikie wysypiska śmiec i ( zwłaszc za w ekotonac h
polno-leśnyc h) .
3)
krajobrazu. W związku z tym niezbędne byłoby utrzymanie wszystkic h
podstawowyc h elementów krajobrazu kulturowego, w szc zególnośc i pól oraz
zadrzewień śródpolnyc h i przydrożnyc h. Z e względu na znac zne rezerwy terenowe
w wyznac zonyc h w planie terenac h osadnic zyc h, wskazane jedynie dogęszc zenie
zabudowy, a nie jej dalszy przestrzenny rozwój. Niezbędne zac howanie drożnośc i
ekologic znej suc hyc h dolin.
W stref ac h zboc zowyc h dolin rzec znyc h wskazane f itomeliorac je przec iwerozyjne.
4)
F ormy oc hrony.
Z adrzewienia wąwozowe zasługują na status lasu gleboc hronnego.
5)
Warunki zagospodarowania do uwzględnienia w planac h miejsc owyc h.
a. utrzymanie zabudowy istniejąc ej z możliwośc ią przekształc ania opuszc zonyc h
siedlisk na c ele rekreac yjne i letniskowe;
b. utrzymanie zasady dogęszc zania c iągów zabudowy wzdłuż dróg, zgodnie
z rysunkiem studium, w terenac h już zainwestowanyc h;
c . przy skrzyżowaniu dróg, w miejsc u starej szkoły, sklepu i remizy strażac kiej
należy wykształc ić wiejski ośrodek usługowy z zac howaniem budynku dawnej
szkoły.
S t r ef a 3 – D o l i n a P o t o k u O l s z o w i ec k i eg o – I
F unkc ja wiodąc a: lokalny korytarz ekologic zny
F unkc ja towarzysząc a: turystyka, rekreac ja
76
1)
Stref a obejmuje najbardziej wyrazistą w krajobrazie północ nej c zęśc i gminy
wklęsłą f ormę rzeź by, to jest dolinę rzec zną ( środkowy odc inek Potoku) , wc iętą ok.
20 m w płaskowyż lessowy i dlatego sprawiając e wrażenie przełomowej. Stref a
obejmuje również, niejako przynależne f izjonomic znie, lewe zboc ze doliny, na
spłaszc zeniu którego znajduje się założenie parkowo-dworskie w B ronic ac h. D no
doliny zajmują tylko miejsc ami podmokłe łąki. Wskutek zmeliorowania zac howały
się tylko dwa c hronione gatunki łąkowe: goź dzik pyszny i storc zyk plamisty.
D olina stanowi ponadlokalne powiązanie przyrodnic ze pomiędzy dwiema
f izjoc enozami niższego rzędu: dorzec za Potoku Olszowiec kiego i dorzec za górnej
B ystrej.
2)
Z agrożenia.
Największe zagrożenie dla jakośc i wody w c ieku i wód gruntowyc h stanowią
spływy powierzc hniowe i podpowierzc hniowe z pól, zawierając e rozpuszc zone
środki c hemic zne ( nawozowe) i biogeny.
3)
Niezbędna oc hrona przedpola założenia parkowo-dworskiego pod jakąkolwiek
zabudowę.
Wskazane odtworzenie w dolinie stawu – ważnego elementu kompozyc yjnego
wspomnianego założenia – a niezbędne – kształtowanie pasa zadrzewień
i zakrzewień wzdłuż podnóży zboc zy doliny. Pas ten pełniłby f unkc ję buf oru
biologic znego, osłabiając ego spływy z pól.
4)
F ormy oc hrony.
Występując e w dnie doliny resztki olsów zasługują na status lasów
wodoc hronnyc h. W parku w B ronic ac h pięć drzew ( kasztanowiec , dwa klony,
jesion i surmia) posiada status pomnika przyrody.
5)
Warunki zagospodarowania do uwzględnienia w planac h miejsc owyc h.
a. zakaz wprowadzania jakiejkolwiek nowej zabudowy;
b. przyjmuje się skutki wynikając e z objęc ia oc hroną zespołu pałac owoparkowego w B ronic ac h; wskazana zmiana f unkc ji zawężonej obec nie
do magazynu książek Wojewódzkiej B iblioteki im. H . Ł opac iń skiego
na f unkc ję umożliwiając ą rewitalizac ję i oc hronę przed dalszą dewastac ją
c ałego założenia krajobrazowego, z jednoc zesnym wykorzystaniem go na c ele
związane z rekreac ją.
S t r ef a 4 – D o l i n a P o t o k u O l s z o w i ec k i eg o – I I
1)
Stref a obejmuje ź ródliskowy odc inek doliny wraz z dolinkami dwóc h krótkic h
dopływów. Wc ięte w wierzc howinę lessową na głębokośc i do 30 m i o szerokośc i
dna nie przekrac zając ej 150 m, w strukturze ekologic znej gminy bardziej
wyodrębniają się jako c iągi ekologic zne, niż stref y. D no zajmują silnie podmokłe,
miejsc ami zarastając e łąki W dolinc e c ieku spod Starej Wsi widoc zne ślady stawów
77
usytuowanyc h w systemie pac iorkowatym. M iejsc ami w D rzewc ac h – oc zka
wodne.
2)
Z agrożenia.
Niemal zupełnie pozbawione osłony biologic znej dolinki „ odbierają”
powierzc hniowe i podpowierzc hniowe spływy biogenów z pól uprawnyc h,
c o skutkuje rosnąc ą eutrof izac ją wilgotnyc h siedlisk.
W zdewastowanyc h stawac h – dzikie wysypiska śmiec i.
3)
Niezbędny zakaz wszelkiej zabudowy, z zamrożeniem istniejąc ej.
Wskazane:
a. utrzymanie dotyc hc zasowego sposobu użytkowania dolinek;
b. odtworzenie c iągu niewielkic h stawów w dolinie w rejonie Starej Wsi
i D rzewc ów;
c . ukształtowanie wzdłuż obrzeży dna dolinek pasów zadrzewień i zakrzewień ,
hamując yc h spływy ze zboc zy.
4)
F ormy oc hrony.
R esztki olsów zasługują na status lasów wodoc hronnyc h.
5)
a. zakaz wprowadzania jakiejkolwiek nowej zabudowy;
b. wskazane wykorzystanie predyspozyc ji rekreac yjnyc h terenu poprzez rozwój
agroturystyki.
S t r ef a 5 – S t a r a W
i eś , D r z ew c e – d w ó r
F unkc ja towarzysząc a: osadnic two, rekreac ja
1)
J ednostka obejmuje stref ę wododziałową, rozdzielając ą zlewnie I I -go rzędu:
B ystrej i Kurówki, a także, w pn. c zęśc i, garb lessowy obramowany
stromośc iennymi dolinkami. W obszarze wododziałowym podmokłe zagłębienia
bezodpływowe. W stref ac h zboc zowyc h dolinek – silna erozja wodna.
Strukturę ekologic zną stref y zdominowały agroekosystemy. Na odc inkac h,
na któryc h zbliżają się do siebie głowy dolinek należąc yc h do dwóc h systemów
wodnyc h ( B ystrej i Kurówki) rysuje się potenc jalne powiązanie ekologic zne,
o c oraz
trudniejszyc h ( wskutek zagęszc zając ej się zabudowy) warunkac h
do kształtowania biologic znego.
2)
Z agrożenia.
C oraz bardziej realna staje się blokada powiązań ekologic znyc h wskutek
dogęszc zania zabudowy Starej Wsi na kierunkac h wsc hód-zac hód i północ południe.
R ozwój zabudowy w D rzewc ac h wzdłuż dróg prowadząc yc h do B ronic i pałac u
„ zamknąłby” otwarc ia widokowe w kierunkac h północ nyc h.
78
3)
Z asady Oc hrony i użytkowania.
krajobrazu, c o jest równoznac zne z oc hroną układu pól, śródpolnyc h
i przydrożnyc h zadrzewień oraz śródpolnyc h podmokłośc i.
W kształtowaniu zabudowy niezbędny zakaz dalszego rozwoju pasm osadnic zyc h.
4)
F ormy oc hrony.
Statusem pomnika przyrody jest objęta lipa drobnolistna w D rzewc ac h, rosnąc a
przy skrzyżowaniu koło c mentarza wojennego. Na taką oc hronę zasługuje:
a. aleja 149 lip drobnolistnyc h rozc iągnięta wzdłuż drogi D rzewc e-B ronic e;
b. aleja 60 kasztanowc ów w D rzewc ac h, założona wzdłuż drogi prowadząc ej
do zespołu podworskiego.
5)
a. przyjmuje się skutki wynikając e z objęc ia oc hroną konserwatorską:
- zespołu podworskiego w D rzewc ac h,
- c mentarza wojennego,
- alei lipowej wzdłuż drogi D rzewc e – B ronic e i alei kasztanowc ów
prowadząc ej do zespołu podworskiego,
- wyznac zonyc h stref obserwac ji arc heologic znej;
b. zespół podworski, zdewastowany przez kolejnyc h użytkowników, wymaga
kompleksowej rewitalizac ji z przystosowaniem do nowego sposobu
użytkowania.; wskazana kontynuac ja f unkc ji związanyc h z rekreac ją;
c . rozwój osadnic twa wzdłuż dróg, jako dogęszc zanie historyc znyc h c iągów
osadnic zyc h;
d. utrzymanie rozproszonej starej zabudowy z możliwośc ią przekształc ania
opuszc zonyc h siedlisk na c ele rekreac yjne i letniskowe.
S t r ef a 6 – D r z ew c e
F unkc ja towarzysząc a: stref a przemysłowo-składowa
1)
Ogólna c harakterystyka
Stref a obejmuje f alisty f ragment płaskowyżu lessowego, odwadniany przez Potok
Olszowiec ki, płaski na wododziale w sąsiedztwie linii kolejowej i o rosnąc yc h
spadkac h ku dolinkom rzec znym. W stref ac h zboc zowyc h tyc h dolinek – silna
erozja wodna. Wierzc howinę urozmaic ają niec kowate suc he doliny. W strukturze
ekologic znej dominują agroekosystemy z uprawami sadownic zymi.
Stref a aktywnośc i gospodarc zej, rozwijając a się wzdłuż terenów kolejowyc h,
blokuje potenc jalne powiązania ekologic zne pomiędzy zlewniami Kurówki
i B ystrej, z wyjątkiem pd.-wsc h. zakątka stref y, w pobliże którego doc iera
środkowy odc inek dopływu B oc hotnic zanki i który powinien być c hroniony przed
zabudową.
2)
Z agrożenia.
Z agrożeniem, z punktu widzenia oc hrony krajobrazu, jest rozwój zwartej zabudowy
wzdłuż nielic znyc h już w tej stref ie, niezabudowanyc h odc inków dróg
w zac hodniej c zęśc i gruntów wsi D rzewc e.
79
3)
Z wyjątkiem południowej c zęśc i stref y, podlegając ej aktywizac ji gospodarc zej,
pozostała c zęść zasługuje na traktowanie jej jako stref y kontynuac ji ( oc hrony)
f izjonomii krajobrazu. W związku z tym nowa zabudowa powinna być lokowana
jedynie na terenac h już przeznac zonyc h pod osadnic two, a zieleń osłonowa wokół
zakładu w D rzewc ac h powinna być dogęszc zona.
4)
F ormy oc hrony.
U trwalając e młode f ormy erozyjne zadrzewienia zasługują na status lasów
gleboc hronnyc h.
5)
a. rozwój budownic twa w oparc iu o historyc zny układ przestrzenny, wzdłuż
istniejąc yc h dróg jako dogęszc zenie istniejąc ej zabudowy;
b. utrzymanie zabudowy rozproszonej i kolonijnej z możliwośc ią przekształc ania
opuszc zonyc h siedlisk na c ele rekreac yjne i letniskowe;
c . na terenac h sąsiadując yc h z torami kolejowymi możliwe do utrwalania
i rozwoju f unkc je produkc yjno-usługowe.
S t r ef a 7 – P i o t r o w i c e – P a u l i n ó w
F unkc ja towarzysząc a: osadnic two, lokalny korytarz ekologic zny
1)
Stref a obejmuje silnie f alisty płaskowyż lessowy poc ięty dolinkami rzec znymi
i wąwozami, miejsc ami o c harakterze wądołów ( parów o błotnistym dnie) .
W strukturze ekologic znej przeważają agroekosystemy z intensywnymi uprawami
sadownic zymi. W c zęśc i północ nej – niewielki, ale zwarty kompleks leśny
z drzewostanem grądowym na siedlisku lasu świeżego, z rzadkimi c hronionymi
gatunkami roślin leśnyc h. W stref ie wododziałowej, rozdzielając ej zlewnie
Kurówki i B ystrej, rysują się potenc jalne ( a więc wymagając e f itomeliorac yjnego
ukształtowania) powiązania ekologic zne.
2)
Z agrożenia.
D o głównyc h zagrożeń należą: możliwy rozwój zabudowy wzdłuż drogi Piotrowic e
– Przybysławic e po wsc hodniej stronie wspomnianego lasu ( nowa zabudowa
izolowałaby ekosystem leśny od otwartyc h terenów polnyc h) oraz spływy
biogenów z pól ku dolinkom, eutrof izując yc h wilgotne siedliska.
3)
Wskazane traktowanie północ nej c zęśc i stref y jako stref y oc hrony f izjonomii
krajobrazu.
Wskazane kształtowanie buf orów biologic znyc h ( pasów zadrzewień i zakrzewień )
wzdłuż podnóży zboc zy, c elem osłabienia proc esów eutrof izac ji siedlisk.
4)
a. utrzymanie zabudowy rozproszonej i kolonijnej z możliwośc ią przekształc ania
opuszc zonyc h siedlisk na c ele rekreac yjne i letniskowe,
80
b. rozwój nowego budownic twa w oparc iu o historyc zny układ drożny, jako
dogęszc zenie zabudowy istniejąc ej,
c . bezwzględny zakaz lokalizowania nowej zabudowy poza wyznac zonymi
c iągami.
S t r ef a 8 – C z es ł a w i c e – w i eś
F unkc ja wiodąc a: osadnic two
F unkc ja towarzysząc a: rolnic two, lokalne korytarze ekologic zne
1)
Stref a obejmuje lewe skrzydło doliny B oc hotnic zanki. J est to skłon płaskowyżu
lessowego opadając y ku pd.-zac h, żłobiony krótkimi dolinkami rzec znymi,
przec hodząc ymi w górnyc h odc inkac h w niec kowate dolinki denudac yjne. F alistą
powierzc hnię wierzc howinową urozmaic ają podmokłe wymoki.
Z arówno pod względem f izjograf ic znym, jak i ekologic znym, jest to stref a
jednorodna. Strukturę ekologic zną współtworzą, poza zabudową, głównie
agroekosystemy; jedynie w dolinkac h występują pasmowo ekosystemy łąkowe
o umiarkowanej wilgotnośc i.
D oc ierając e w pobliże wododziału I I -go rzędu dolinki dopływów B oc hotnic zanki
stanowią bardziej rzec zywiste niż potenc jalne powiązania ekologic zne
miedzyzlewniowe.
2)
Z agrożenia.
W c hwili obec nej jest to stref a polno-osadnic za, jeżeli jednak rozwój zabudowy
będzie postępował w dotyc hc zasowym tempie, proporc je pomiędzy zabudową
a terenami polnymi wyrównają się. Z agrożeniem jest nie tyle duży przyrost terenów
pod zabudowę tec hnic zną, c o ic h układ; kształtowanie się systemu osadnic zego
na układzie kratowym prowadzi do powstawania enklaw polnyc h, skazanyc h
na ubożenie przyrodnic ze.
3)
U znając f unkc ję osadnic zą stref y za równorzędną z rolną należy kontrolować
rozwój zabudowy, ogranic zając go głównie do terenów już wyznac zonyc h w planie
pod tę f unkc ję.
Niezbędne powstrzymanie presji osadnic zej na dolinki poprzez wykluc zenie
lokalizac ji nowej zabudowy z ic h den i dolnyc h partii zboc zy ( szc zególnie dotyc zy
to dolinki w C zesławic ac h) .
4)
F ormy oc hrony.
Na status pomnika przyrody zasługuje aleja 13 lip drobnolistnyc h w c entralnej
c zęśc i L udwinowa.
5)
a. rozwój nowego budownic twa w oparc iu o wyznac zony układ drożny,
z możliwośc ią dogęszc zania w istniejąc yc h c iągac h;
b. utrzymanie zabudowy rozproszonej z możliwośc ią przekształc ania
opuszc zanyc h siedlisk na c ele rekreac yjne i letniskowe;
81
c . bezwzględny zakaz lokalizowania nowej zabudowy poza wyznac zonymi
c iągami.
S t r ef a 9 – S t a r a W
i eś – l a s
F unkc ja towarzysząc a: kompleks leśny, sięgac z ekologic zny
1)
F ragment płaskowyżu lessowego, silnie rozc ięty dolinkami erozyjnodenudac yjnymi i wąwozami w c zęśc i północ nej ( przy granic y gminy) i środkowej,
o słabnąc ej ku południowi ( to jest ku wododziałowi) f alistośc i krajobrazu..
75% powierzc hni stref y zajmują agroekosystemy, zaś 25% zwarty, dość niewielki
kompleks leśny, tworzony przez zespół grądowy na siedlisku lasu świeżego.
Pozbawiona staryc h c ieków stref a odwadniana jest okresowo przez Potok
Olszowiec ki, którego ź ródłowy odc inek jest klasyc znym sięgac zem ekologic znym,
doc ierając ym od strony północ nej w pobliże wododziału, rozdzielając ego zlewnie
Kurówki i B ystrej.
2)
Z agrożenia.
L as jest silnie zróżnic owany i znajduje się w nim c o najmniej 5 dzikic h wysypisk.
Z agrożeniem naturalnym jest erozja wodna, wyjątkowo silna w tej urzeź bionej
stref ie, aktywizowana dość rozwiniętą siec ią dróg dojazdowyc h do pól ( lic zne
głęboc znic e) .
3)
H armonia krajobrazu kulturowego uzasadnia traktowanie terenów polnyc h jako
stref y kontynuac ji f izjonomii krajobrazu. R olnic ze użytkowanie krajobrazu
powinno być podporządkowane c elom oc hronnym i nie powinno naruszać struktury
krajobrazu ( rozłogów pól, układu zieleni śródpolnej) .
Wskazane zamrożenie rozwoju rozproszonej zabudowy.
4)
F ormy oc hrony.
Kompleks leśny zasługuje na status lasu gleboc hronnego.
5)
a) utrzymanie jedynie istniejąc ej zabudowy z możliwośc ią przekształc ania
opuszc zonyc h siedlisk na c ele rekreac yjne lub letniskowe, bez możliwośc i
rozbudowy;
b) bezwzględny zakaz przekształc ania terenu i grodzenia w dolinie Potoku
Olszowiec kiego.
S t r ef a 10 – M a d ej a k
F unkc ja wiodąc a: rolnic two, lokalny korytarz ekologic zny
F unkc ja towarzysząc a: osadnic two
1)
Stref a leży w obszarze ź ródliskowym R udkowego C ieku ( uc hodząc ego do B ystrej
na terenie gminy Wąwolnic a) . Pod względem c ec h f izjograf ic znyc h ma c harakter
82
dwudzielny; c zęść zac hodnia to płaski wododział, zaś c zęść wsc hodnia to silnie
poc ięty młodymi f ormami erozyjnymi płaskowyż lessowy i z tego względu mało
atrakc yjny dla osadnic twa.
W strukturze ekologic znej przeważają ekosystemy polne; nielic zne zadrzewienia
porastają jedynie wąwozy.
W c zęśc i wsc hodniej rysuje się potenc jalne powiązanie ekologic zne pomiędzy
zlewnia B ystrej a zlewnią Potoku Olszowiec kiego.
2)
Z agrożenia.
Z agrożenia są związane z osadnic twem. U kształtowanie zwartego pasma zabudowy
na kierunku M adejak – D rzewc e Kolonia wydłuży barierę antropogenic zną
( transportowo-osadnic zą) ku zac hodowi, natomiast zabudowa lokowana wzdłuż
G ośc iń c a Kurowskiego byłaby bardzo niekorzystna z krajobrazowego
i kulturowego punktu widzenia.
3)
Pod rozwój zabudowy należy przeznac zyć jedynie środkową c zęść stref y
( nieznac znie wydłużając wyznac zone w planie pasmo osadnic ze) . Wskazane
zamrożenie rozpraszania zabudowy w stref ie G ośc iń c a Kurowskiego.
4)
F ormy oc hrony.
Z adrzewienia wąwozów zasługują na status lasów gleboc hronnyc h.
5)
a. utrzymanie istniejąc ej rozproszonej zabudowy z możliwośc ią przekształc ania
na c ele rekreac yjne i letniskowe;
b. rozwój nowego budownic twa należy ogranic zyć do terenu wyznac zonego
po obu stronac h drogi;
c . pożądana lokalizac ja stac ji kolejki wąskotorowej przy G ośc iń c u Kurowskim,
w pobliżu szkoły;
d. skrzyżowanie projektowanej obwodnic y z G ośc iń c em Kurowskim i kolejką
wąskotorową wymaga rozwiązania dwupoziomowego, nie naruszając ego
historyc znego układu komunikac yjnego;
e. w pasie terenu o szerokośc i 40 m należy zarezerwować miejsc e na wykonanie
lokalnyc h dróg dojazdowyc h do obsługi pól.
S t r ef a 11 – W
ą w o z y D r z ew i ec k i e
F unkc ja towarzysząc a: osadnic two, lokalny korytarz ekologic zny
1)
Stref a o bardzo zróżnic owanej rzeź bie; obok głębokic h i silnie rozgałęzionyc h
wąwozów, występują kopulaste wzniesienia i lekko f aliste poziomy
wierzc howinowe. U rozmaic ona struktura ekologic zna i stosunkowo niewielkie
nasyc enie zabudową sprawia, że przy braku przeszkód terenowyc h i położenia
na kierunku dość c zęstyc h wiatrów z kierunku północ no-zac hodniego, c harakter
użytkowania stref y wpływa na warunki anemologic zne ( wietrzne, wentylac yjne)
i aerosanitarne uzdrowiska Nałęc zów.
83
2)
Z agrożenia.
G łównym niebezpiec zeń stwem dla ekologic zno-klimatyc znyc h walorów stref y jest
powstawanie zwartyc h i długic h c iągów zabudowy, c zemu sprzyjają warunki
naturalne.
Z zagrożeń naturalnyc h uwagę zwrac a erozja wodna, szc zególnie aktywna
w użytkowanyc h rolnic zo stref ac h zboc zowyc h dolinek.
3)
Wskazane traktowanie terenów polno-leśnyc h jako stref y kontynuac ji f izjonomii
krajobrazu. Niezbędne byłoby utrzymanie głównyc h elementów krajobrazu
kulturowego: rozłogów pól ( z zadrzewionymi miedzami) , zadrzewieniami
śródpolnymi i przydrożnymi. Pożądane również utrzymanie siedlisk samotnic zyc h,
ze wskazaniem do przekształc enia f unkc jonalnego ( rekreac ja) .
4)
F ormy oc hrony.
Wszystkie zadrzewienia wąwozowe wymagają – doc elowo – statusu lasów
gleboc hronnyc h.
5)
a. utrzymanie istniejąc ej zabudowy rozproszonej i kolonijnej z możliwośc ią
przekształc ania na c ele rekreac yjne i letniskowe;
b. możliwość
dogęszc zenia zabudowy wzdłuż projektowanej obwodnic y
w Kolonii D rzewc e pod warunkiem zarezerwowania pasa terenu na drogę
serwisową do terenów budowlanyc h;
c . przy projekc ie obwodnic y należy uwzględnić drożność okresowyc h c ieków
wodnyc h i suc hyc h dolinek stosując szerokie przepusty dla zac howania
naturalnego przepływu wód i migrac ji zwierząt;
d. w c elu zminimalizowania uc iążliwośc i projektowanej obwodnic y na istniejąc ą
zabudowę, obowiązuje zastosowanie rozwiązań proekologic znyc h.
S t r ef a 12 – D r z ew c e – K o l o n i a
1)
Północ na, peryf eryc zna c zęść zlewni B ystrej, w sąsiedztwie wododziału,
rozdzielając ego zlewnie B ystrej i Kurówki. Południowej granic y stref y sięgają
ź ródłowe dolinki R udkowego C ieku.
W strukturze ekologic znej panuje względna równowaga pomiędzy zabudowa
tec hnic zną, a terenami intensywnyc h upraw rolnic zyc h. Pod względem
ekologic znym jednostka od północ y jest „ zamknięta” stref ą przemysłowoskładową.
2)
Z agrożenia.
R ealizac ja obwodnic y, wyznac zając ej południową granic e stref y, może odc iąć
ź ródłowe odc inki dolinek od niżej położonyc h c zęśc i. R ozwój zabudowy
po południowej stronie drogi Piotrowic e M ałe – D rzewc e Kolonia może zamknąć
rozległe otwarc ia widokowe ku południowi.
84
3)
Z e względów f izjograf ic zno-ekologic znyc h
podmokłej dolinki.
4)
Warunki zagospodarowania do uwzględnienia w planie miejsc owym:
a. przy oprac owywaniu miejsc owego planu zagospodarowania przestrzennego
w skali 1:10 0 0 należy wyodrębnić tereny wyłąc zone spod zabudowy
kubaturowej ze względów f izjograf ic zno-ekologic znyc h i krajobrazowyc h;
b. przy projekc ie obwodnic y należy uwzględnić drożność podmokłyc h i suc hyc h
dolinek;
c . w c elu zminimalizowania uc iążliwośc i projektowanej obwodnic y na istniejąc ą
zabudowę obowiązuje zastosowanie rozwiązań proekologic znyc h;
d. dla Z akładu Produkc ji Wody M ineralnej należy wyznac zyć stref y oc hronne
ujęć wody.
wskazane
niezabudowywanie
S t r ef a 13 – S t r z el c e
F unkc ja towarzysząc a: uprawy rolne i ogrodnic ze
1)
J est to stref a zboc zowa dolinki c ieku, biorąc ego swój poc zątek w Piotrowic ac h
M ałyc h, a uc hodząc ego do B oc hotnic zanki w Nałęc zowie. W strukturze
ekologic znej rosnąc y udział zyskuje powierzc hnia pod zabudowę tec hnic zną.
2)
Z agrożenia.
R ozwój obustronnej ( wzdłuż drogi Nałęc zów – Stac ja Nałęc zów) , zwartej
zabudowy, spowoduje zupełną izolac ję wspomnianej dolinki od otwartyc h terenów
polnyc h.
3)
W sytuac ji przeznac zenia stref y pod f unkc ję mieszkaniowo-usługową, istotne jest
zac howanie drożnośc i boc znyc h suc hyc h dolinek – nielic znyc h w tej stref ie
terenów, które powinny pozostawać wolne od zabudowy.
4) Warunki zagospodarowania do uwzględnienia w planie miejsc owym:
a. utrzymanie istniejąc ej zabudowy wzdłuż drogi do stac ji kolejowej Nałęc zów;
b. możliwość dogęszc zenia zabudowy w jednej linii wzdłuż drogi;
c . wyłąc zenie spod zabudowy suc hyc h dolinek wskazanyc h na rysunku Studium;
d. objęc ie oc hroną pozostałośc i dawnego parku przy f olwarku Strzelc e;
e. oc hrona zboc zy doliny przed zmianami ukształtowania terenu, wyc inaniem
zadrzewień , wprowadzaniem f orm obc yc h w tym krajobrazie.
S t r ef a 14 – D o l i n k i S t r z el ec k i e
1)
D wie dolinki o podmokłym dnie i z reguły łąkowym użytkowaniu, zbiegając e się
w Nałęc zowie. G łębokość wc ięc ia dolinek w wierzc howinę narasta ku południowi
85
i w dolnyc h c zęśc iac h upodabniają się do stromośc iennyc h dolinek, o podmokłym
dnie, w typie wądołów.
2)
Z agrożenia.
B ardzo dużym zagrożeniem dla drożnośc i ekologic zno-przestrzennej dolinek są
grodzenia działek, przebiegając e poprzec znie do osi dolinek.
3)
Niezbędne powstrzymanie grodzeń w obrębie dolinek. Pożądane kształtowanie
pasów zadrzewień i zakrzewień wzdłuż obrzeży dna dolinek, które powinny
pozostawać w łąkowym użytkowaniu.
4)
a. zagospodarowanie terenu należy podporządkować
wiodąc ej f unkc ji
krajobrazowo-przyrodnic zej doliny z zakazem jakiejkolwiek zabudowy
kubaturowej;
b. wszelkie działania związane ze zmiana ukształtowania terenu, zmianę
przebiegu koryta rzeki, wyc inką drzew itp. Wymagają uzyskania zgody służb
oc hrony środowiska;
c . należy wykluc zyć wprowadzanie gatunków roślin obc ym naturalnym
warunkom siedlisk rzec znyc h oraz grodzenia dolin, uniemożliwiając swobodną
migrac ję dziko żyjąc yc h zwierząt;
d. przy projektowaniu obwodnic y należy stosować rozwiązania ogranic zając e
zakłóc enia w f unkc jonowaniu dolin niosąc yc h okresowo wodę; nad c iekiem
i suc hymi dolinkami wprowadzić estakady.
S t r ef a 15 – W
i er z c h o w i n a S t r z el ec k a
1)
Stref a obejmuje lekko f alisty płaskowyż lessowy, żłobionymi suc hymi
niec kowatymi dolinkami i urozmaic ony również płytkimi zagłębieniami
bezodpływowymi typu wymoków.
W strukturze ekologic znej zdec ydowanie panują agroekosystemy; zabudowa
zagrodowa konc entruje się w północ nej c zęśc i stref y ( Piotrowic e M ałe)
i południowo-wsc hodniej ( C ynków) .
Stref a pod względem ekologic zno-klimatyc znym posiada dość duże znac zenie
dla uzdrowiska Nałęc zów, ponieważ od strony północ no-wsc hodniej stanowi
jedyny dość rozległy teren, z nad którego napływają masy powietrza
kontynentalnego.
Po obu stronac h drogi Kolonia Strzelc e – C zesławic e rozc iągają się stref y
ekspozyc ji krajobrazowej.
2)
Z agrożenia.
G łównym realnym zagrożeniem środowiskowym są spływy powierzc hniowe
i podpowierzc hniowe z pól ku dolinie B oc hotnic zanki, zawierając e rozpuszc zone
środki c hemic zne ( nawozowe) i biogeny.
86
3)
krajobrazu. Niezbędne byłoby więc utrzymanie wszystkic h podstawowyc h
elementów krajobrazu kulturowego. W stref ie zboc zowej dolinki B oc hotnic zanki
wskazane f itomeliorac je przec iwerozyjne.
Z e względu na ekologic zne i krajobrazowe walory stref y nie wskazany rozwój
zabudowy poza wyznac zonymi w planie terenami.
4)
F ormy oc hrony.
We wsc hodniej c zęśc i stref y wskazane ustanowienie stref y oc hrony ź ródliskowej,
tj. stref y c hroniąc ej obszar zasilania f unkc jonując yc h ź ródeł w C ynkowie w dolinie
B oc hotnic zanki.
5)
a. utrzymanie istniejąc ej rozproszonej zabudowy siedliskowej z możliwośc ią
przekształc ania na f unkc je rekreac yjne i letniskowe;
b. uzupełnianie zabudowy i rozszerzenie terenów budowlanyc h wzdłuż
istniejąc yc h dróg, zgodnie z rysunkiem Studium;
c . oc hronie podlega aleja z Nałęc zowa do C zesławic ;
d. w pasie terenu przeznac zonego na projektowana obwodnic ę należy przewidzieć
drogi dojazdowe do pól;
e. należy wprowadzić bezwzględny zakaz dalszego rozpraszania zabudowy.
S t r ef a 16 – C z es ł a w i c e – P a ł a c
F unkc ja towarzysząc a: kultura, turystyka, zdrowie
1)
Stref a obejmuje kompleks stawów w dolinie B oc hotnic zanki wraz z przyległymi
f ragmentami płaskowyżu lessowego oraz zespół parkowo-pałac owy.
Stawy to płytkie zbiorniki eutrof ic zne z roślinnośc ią wodna i szuwarową,
stwarzając e dogodne warunki do życ ia i rozrodu ptakom związanym z tym
siedliskiem.
W dobrze zac howanym parku rośnie ok. 5 tysięc y drzew. L ic zne otwarc ia
widokowe i kameralne wnętrza krajobrazowe ( typowe dla stylu angielskiego
w sztuc e ogrodowej) .
2)
Z agrożenia.
D egradac ji krajobrazowej ulega zac hodnia c zęść zespołu, w której miejsc e
dawnyc h sadów zajęły nowe budynki gospodarc ze, zamykając e oś widokową od
elewac ji f rontowej pałac u. Pozbawione buf oru biologic znego stawy w c zęśc i
północ nej stref y podlegają wzmożonej eutrof izac ji.
3)
Z agospodarowanie zespołu pałac owo-parkowego zgodnie z planem oc hrony
i rewaloryzac ji zespołu. Należy utrzymać dotyc hc zasowy, ekstensywny sposób
użytkowania stawów z ogranic zeniem wyc inania trzc in. Wskazane ogranic zenie
intensywnego nawożenia mineralnego na polac h sąsiadując yc h ze stawami.
87
4)
F ormy oc hrony.
Wskazane objęc ie stawów statusem użytku ekologic znego. Na status pomnika
przyrody zasługuje aleja 86 lip drobnolistnyc h przy boc znej drodze, prowadząc ej
z C zesławic do Piotrowic M ałyc h.
5)
Warunki zagospodarowania do uwzględnienia w planie miejsc owym;
a) przyjmuje się uwarunkowania wynikając e z f aktu wpisania do rejestru
zabytków zespołu pałac owo-parkowego C zesławic e;
b) przy rewitalizac ji zespołu należy położyć nac isk na uwypuklenie wszystkic h
elementów stanowiąc yc h o wyjątkowyc h walorac h założenia dworskiego
w powiązaniu z otac zając ym krajobrazem – wzajemna równowaga
i oddziaływanie na siebie układu wodnego i zwartej zieleni parkowej oraz
relac je między otwartą przestrzenią, grupami zieleni i alejami dojazdowymi;
c ) uporządkowania i waloryzac ji wymaga zdegradowany zespół zabudowy
gospodarc zej pof olwarc znej;
d) należy utrzymać
jedynie zabudowę istniejąc ą, wprowadzając
zakaz
jakiejkolwiek zabudowy kubaturowej.
S t r ef a 17 – K o l o n i a S t r z el c e
F unkc ja towarzysząc a: użytkowanie rolnic ze
1)
Stref a obejmuje garb lessowy przebiegając y na kierunku NE -SW, ogranic zony
dwiema głęboko wc iętymi w wierzc howinie dolinkami oraz f ragment stromego,
poc iętego wąwozikami i głęboc znic ami zboc za doliny B oc hotnic zanki.
Południowo-zac hodni c ypel stref y kulminuje wzgórzem o nazwie Poniatówka.
W strukturze ekologic znej dominują agroekosystemy, ale wzdłuż drogi
prowadząc ej do C zesławic przewagę powierzc hniową zac zynają uzyskiwać tereny
pod zabudowę.
Strome zboc za doliny B oc hotnic zanki tworzy ef ektowna oprawę krajobrazową
doliny.
2)
Z agrożenia.
Z agrożeniem dla walorów krajobrazowyc h doliny B oc hotnic zanki byłby rozwój
zabudowy w jej stref ie zboc zowej. Z abudowa w zboc zu pogorszyłaby niec o
warunki wentylac ji dzielnic y uzdrowiskowej. W wyrobiskac h poeksploatac yjnyc h,
wąwozikac h i krótkic h dolinkac h dość lic zne dzikie wysypiska.
3)
Południowa, zboc zowa c zęść stref y, powinna pozostawać w rolnic zym
użytkowaniu, z wyjątkiem stromizn, które przy ekspozyc ji południowej stwarzają
najlepsze warunki do rozwoju zbiorowisk pastwiskowyc h ( muraw c iepłolubnyc h) .
4)
a) utrzymanie istniejąc ej zabudowy z możliwośc ią dogęszc zeń wzdłuż drogi
do C zesławic , w miejsc ac h wskazanyc h w rysunku Studium;
b) należy utrzymać zakaz zabudowy na zboc zac h nad dolinkami;
88
c )
d)
skrzyżowanie projektowanej obwodnic y z historyc znym traktem do C zesławic
wymaga starannego wkomponowania w krajobraz z uszanowaniem obec nego
ukształtowania terenu;
należy urządzić wzdłuż drogi do C zesławic c iąg spac erowy i śc ieżkę rowerową
przywrac ając tradyc ję „ śc ieżki zdrowia” wymienianej już w X I X w.
S t r ef a 18 – D o l i n a B o c h o t n i c z a n k i
F unkc ja wiodąc a: korytarz ekologic zny
1)
G łębokie ( wc ięte w wierzc howinę do 30 m) dolinki, o silnie podmokłym dnie,
ze śladami stawów, na miejsc u któryc h utrzymują się obec nie szuwarowiska.
W C ynkowie f unkc jonują 4 ź ródła ( 2 podzboc zowe i 2 przykorytowe) , związane
z kredowym piętrem wodonośnym, drenowanym przez dolinę rzeki. W rejonie
przysiółka M azury i powyżej niego – lic zne niewielkie wypływy wody, a także
pozostałośc i olsów i łęgów nadrzec znyc h z drzewostanem olszowym.
Obie doliny stanowią korytarze ekologic zne, doc ierając e w pobliże wododziałów,
rozdzielając yc h zlewnię B ystrej od zlewni C iemięgi i Kurówki. W związku z tym
sprawą szc zególnej wagi jest utrzymanie ic h drożnośc i. Z apewniają również
prawidłową wentylac ję dzielnic y uzdrowiskowej.
2)
Z agrożenia.
Potenc jalne zagrożenie dla drożnośc i obu dolinek stanowi budowa obwodnic y, o ile
nie zostanie przeprowadzona przez nie po estakadac h. Stanowi ona również
zagrożenie dla c zystośc i wód płynąc yc h i gruntowyc h.
3)
Wskazane odtworzenie stawów tam, gdzie to jeszc ze możliwe. Na pozostałym
terenie niezbędne zac howanie dotyc hc zasowego użytkowania. Niezbędny zakaz
wszelkiej zabudowy ( teoretyc znie możliwej w zac hodniej c zęśc i dolinki, już
c zęśc iowo zablokowanej nielegalna zabudową.
4)
F ormy oc hrony.
D olinka B oc hotnic zanki powinna się znaleź ć w stref ie oc hrony ź ródliskowej.
Największe ze ź ródeł w C ynkowie, żelaziste, zasługuje na status pomnika
przyrody.
5)
a) bezwzględny zakaz jakiejkolwiek zabudowy kubaturowej;
b) budowa obwodnic y zgodnie z wytyc znymi zawartymi w uc hwale
Nr X X X I I /260 /20 0 2 R ady M iejskiej w Nałęc zowie z dnia 8 marc a 20 0 2 r.
S t r ef a 19 – L a s C y n k o w s k i
F unkc ja wiodąc a: las, rolnic two
89
1)
Ogólna C harakterystyka.
Stref a obejmuje największy, we wsc hodniej c zęśc i gminy, zwarty kompleks leśny
oraz f ragment płaskowyżu lessowego użytkowanego rolnic zo, przylegając y do lasu
od wsc hodu.
L as, rozwinięty na siedlisku lasu świeżego, to grąd bogaty w rzadkie gatunki roślin.
Wraz z okalając ymi go podmokłymi dolinkami współtworzy duży,
poliekosystemowy węzeł ekologic zny, zasilając y w wodę i c zyste powietrze
uzdrowisko Nałęc zów.
2)
Z agrożenia.
R ezygnac ja z przeprowadzenia obwodnic y niską estakadą wzdłuż dolinki rzec znej
na południe od lasu C ynkowskiego może odizolować go od ekosystemów rzec znołąkowyc h, c o uniemożliwi ekologic zną wymianę międzystref ową.
3)
Wartośc i ekologic zno-krajobrazowe stref y uprawniają ją do traktowania jako stref y
kontynuac ji f izjonomii krajobrazu. W rejonie przysiółka M azury wskazane
f itomeliorac je przec iwerozyjne.
4)
F ormy oc hrony.
L as C ynkowski powinien zostać objęty granic ami oc hrony ź ródliskowej.
5)
a) utrzymanie istniejąc ej zabudowy;
b) możliwość niewielkic h dogęszc zeń w skupiskac h zabudowy kolonijnej;
c ) teren wskazany do rozwoju agroturystyki z utrzymaniem obec nyc h walorów
przyrodnic zyc h i krajobrazowyc h.
S t r ef a 2 0 – P a g ó r k i S a d u r s k i e
F unkc ja towarzysząc a: osadnic two, park krajobrazowy
1)
B ardzo silnie eksponowana w krajobrazie stref a, której f izjonomię określają
kopulaste, użytkowane rolnic zo wzgórza. J edynie, tworząc e zac hodni c ypel
płaskowyżu, wrzec ionowate, o kilkumetrowej wysokośc i wzgórze, porośnięte jest
lasem bukowym i lipowo-klonowym. Stref a odznac za się wyjątkową harmonią
krajobrazu.
2)
Z agrożenia.
Krajobraz może zostać zdysharmonizowany obwodnic ą, o ile nie zostanie ona
umiejętnie wkomponowana w otoc zenie za pośrednic twem masywów roślinnośc i.
3)
Wskazany zakaz zabudowy, z wyjątkiem południowo-wsc hodniej c zęśc i stref y,
mniej eksponowanej i położonej w sąsiedztwie istniejąc ej zabudowy zagrodowej
wsi Sadurki.
90
4)
a) oc hronie prawnej na podstawie wpisu do rejestru zabytków podlega park
w A ntopolu; teren c hroniony o pow. ok. 9 ha obejmuje park komponowany
stanowiąc y otoc zenie dawnego dworu oraz układ wodny złożony z połąc zonyc h
ze sobą stawów i otac zając y go drzewostan, układ drogowy i ukształtowanie
terenu. C zęść tego terenu położona jest w stref ie.
b) Oc hroną planistyc zną należy objąć rozłogi pól, z bezwzględnym zakazem
jakiejkolwiek zabudowy kubaturowej, za wyjątkiem budowy odc inka
obwodnic y, dla której uwarunkowania zostały określone w uc hwale R ady
M iejskiej w Nałęc zowie Nr X X X I I /260 /20 0 2 z dnia 8 marc a 20 0 2 r.
c ) D opuszc za się adaptac ję istniejąc ej zabudowy i jej kontynuac ję po południowej
stronie drogi łąc ząc ej dawny majątek Sadurki z dawnym majątkiem A ntopol;
zabudowę należy lokalizować w jednym paśmie przy drodze.
S t r ef a 2 1 – S a d u r k i – K o l o n i a
F unkc ja towarzysząc a: osadnic two, korytarz ekologic zny
1)
Stref a obejmuje c zęść sołec twa, położoną na północ od c ieku, będąc ego dopływem
B oc hotnic zanki spod Sadurek. W jej skład wc hodzą również tereny położone
po pn.-wsc h. stronie kolei nadwiślań skiej oraz f ragment doliny C iemięgi.
J est to lekko f alisty płaskowyż lessowy, przez który przebiega wododział
rozdzielając y zlewnie C iemięgi i B ystrej. Pomimo zauważalnej rosnąc ej f unkc ji
osadnic zej stref y, zac howuje ona w c zęśc i wsc hodniej znac zenie jako łąc znik
ekologic zny pomiędzy wspomnianymi zlewniami.
2)
Z agrożenia:
E wentualne zagęszc zenie zabudowy w c zęśc i wsc hodniej stref y pogorszy warunki
komunikac ji ekologic znej na kierunku równoleżnikowym pomiędzy dolinami
C iemięgi i B ystrej.
3)
We wsc hodniej c zęśc i stref y pref erowana zabudowa ekstensywna. Niewskazany
rozwój zabudowy wzdłuż obrzeży dolinki c ieku spod Sadurek.
4)
F ormy oc hrony.
Wsc hodnia c zęść stref y współtworzy korytarz ekologic zny o randze regionalnej.
Na status pomnika przyrody zasługuje lipa drobnolistna w Sadurkac h, przy drodze
do Ożarowa ( na północ od linii kolejowej) .
5)
a) oc hronie prawnej na podstawie wpisu do rejestru zabytków podlega zespół
obiektów stac ji kolejowej w Sadurkac h jako jedna z pierwszyc h tego rodzaju
realizac ji Kolei Nadwiślań skiej;
b) utrzymuje się istniejąc ą zabudowę; rozproszoną z możliwośc ią modernizac ji
i rozbudowy w granic ac h obec nyc h siedlisk;
c ) dopuszc za się dogęszc zenie istniejąc yc h c iągów zabudowy wzdłuż istniejąc yc h
dróg, z warunkiem zac howania jednej linii zabudowy;
91
d)
e)
wskazane odtworzenie nieistniejąc ej alei wzdłuż drogi łąc ząc ej szkołę ( dawny
majątek Sadurki) ze stac ją kolejową oraz alei topolowej w kierunku
nieistniejąc ego majątku w M iłoc inie; wzdłuż tej drogi dopuszc za się nową
zabudowę jedynie po stronie północ nej;
do bezwzględnej oc hrony przed jakąkolwiek zabudową kubaturową tereny pól
pomiędzy zlewniami rzek C iemięgi i B ystrej.
S t r ef a 2 2 – A n t o p o l
F unkc ja wiodąc a: korytarz ekologic zny
F unkc ja uzupełniając a: kultura, rekreac ja
1)
R ozwinięta w osi Niec ki A ntopolskiej dolinka c ieku spod Sadurek stanowi rdzeń
regionalnego korytarza ekologic znego. J est to wąska dolinka, wc ięta kilkanaśc ie
metrów w wierzc howinę, ze stawami. Struktura ekologic zna jest zróżnic owana,
ponieważ w c zęśc i wsc hodniej przeważają pola uprawne, w c zęśc i wsc hodniej –
łąki, zaś w zac hodniej – łąki, zadrzewienia olsowe i stawy.
C zęśc ią stref y jest zespół parkowo-dworski w A ntopolu, tworząc y pod względem
krajobrazowo-kompozyc yjnym z sąsiadując ą z nim od północ y dolinką, jedną
c ałość o naturalnym c harakterze.
2)
Z agrożenia.
Przystawowa c zęść parku w A ntopolu jest zaniedbana i zaśmiec ona.
3)
Stref a powinna być wyłąc zona spod nowej zabudowy. W c zęśc i wsc hodniej stref y
wskazana transf ormac ja użytkowania gruntów z ornego na łąkowo-pastwiskowe.
D opuszc zalne terenoc hłonne obiekty rekreac yjne, np. pole golf owe.
4) F ormy oc hrony.
D olinka ze stawami i c zęść założenia parkowo-dworskiego ( bez zabudowań ) zasługuje
na status użytku ekologic znego, bądź zespołu przyrodnic zo-krajobrazowego.
5)
a) oc hronie prawnej na podstawie wpisu do rejestru zabytków podlega zespół
parkowy w A ntopolu, obejmując y park komponowany stanowiąc y otoc zenie
dworu, zespół stawów, otac zając y je drzewostan, układ drogowy
i ukształtowanie terenu;
b) oc hroną planistyc zną należy objąć rozłogi pól z bezwzględnym zakazem
jakiejkolwiek zabudowy kubaturowej, za wyjątkiem odc inka obwodnic y,
dla której uwarunkowania zostały określone w uc hwale R ady M iejskiej
w Nałęc zowie Nr X X X I I /260 /20 0 2 z dnia 8 marc a 20 0 2 r.;
c ) dla terenów upraw rolnic zyc h położonyc h pomiędzy parkiem, a projektowaną
obwodnic ą dopuszc za się zmianę sposobu użytkowania na rekreac yjną, bez
prawa zabudowy kubaturowej; ze względu na wysokie walory otwartej
przestrzeni krajobrazowej, teren ten mógłby zostać zamieniony np. na pole
golf owe jako f unkc ję towarzysząc ą zespołowi podworskiemu
92
S t r ef a 2 3 – S a d u r k i – w i eś
1) Ogólna c harakterystyka.
Stref a obejmuje dolinkę ź ródłowego odc inka c ieku spod Sadurek wraz z jej
południową, szeroką stref ą zboc zową. Z warta zabudowa, stanowiąc a c entrum wsi,
zajmuje f ragment dna dolinki. R ozwija się również po obu stronac h drogi
wojewódzkiej L ublin – Puławy, wkrac zając nawet w dno dolinki okresowo
odprowadzając ej wodę do c ieku spod Sadurek.
2) Z agrożenia.
B rak kanalizac ji sanitarnej stwarza bardzo duże zagrożenia dla płytkic h wód
gruntowyc h. Z agrożona jest również drożność dolinki, w której zabudowa lokowana
jest w bezpośrednim sąsiedztwie c ieku.
3) Z asady oc hrony i użytkowania.
Z e względu na f unkc ję korytarza ekologic znego ( o randze regionalnej) dolinki c ieku
spod Sadurek, ( łąc zy Kazimierski Park Krajobrazowy z Obszarem C hronionego
Krajobrazu „ D olina C iemięgi” ) wymagany bezwzględny zakaz zabudowy w jej dnie.
T rzy lipy drobnolistne, w tym jedna przy szkole podstawowej i jeden sędziwy okaz
znajdując y się przy kaplic zc e w Sadurkac h wskazane do objęc ia oc hroną jako pomniki
przyrody.
4)
a) utrzymanie istniejąc ej zabudowy z możliwośc ią uzupełniania wzdłuż
istniejąc yc h dróg na teren ac h wskazanyc h w rysunku studium;
b) wyłąc za się spod jakiejkolwiek zabudowy kubaturowej dolinę c ieku wodnego
oraz łąk stanowiąc yc h korytarz ekologic zny pomiędzy zlewniami rzeki
C iemięgi i B ystrej;
c ) oc hroną należy objąć z rac ji wpisania do ewidenc ji zabytków dwór
w Sadurkac h wraz z pozostałośc iami dawnego parku; zarys dawnyc h terenów
dworskic h wyznac zają pozostałe c zęśc iowo szpalery drzew i krzewów – należy
c hronić przede wszystkim zieleń wysoką występując ą na obrzeżac h założenia
ogrodowego; zmiana f unkc ji ( obec nie jedno mieszkanie i magazyn szkolny)
pozwoliłaby na rewaloryzac ję przynajmniej c zęśc i założenia; należy
pozostawić niezabudowaną stref ę ekspozyc ji na założenie dworskie od strony
drogi do stac ji kolejowej.
S t r ef a 2 4 – B o c h o t n i c a
F unkc ja towarzysząc a: R ozlewnia Wód M ineralnyc h
F ragment Niec ki A ntopolskiej, na którą składają się dwie odmienne od siebie c zęśc i:
wsc hodnia, obejmując a pas zabudowy mieszkaniowej po południowej stronie drogi
wojewódzkiej i zac hodnia, którą stanowią dwa kopulaste wzgórza ( jedno zajęte przez
kośc iół) , wyraź nie góruje nad doliną B oc hotnic zanki.
93
2)
Z agrożenia.
J edyna, pomiędzy A ntopolem a kośc iołem z B oc hotnic y, luka w zwartej
zabudowie, umożliwiając a wgląd malownic zą dolinkę, zagrożona jest ekspansją ze
strony R ozlewni Wód mineralnyc h.
Z abudowa rozlokowana wzdłuż drogi wojewódzkiej, jest narażona na uc iążliwośc i
( spaliny, hałas) ze strony ruc hu tranzytowego i wskutek obsługi transportowej
R ozlewni Wód.
Wskazana oc hrona pod zabudowę jedynej zac howanej luki koło R ozlewni Wód.
4)
F ormy oc hrony.
R osnąc a po południowej stronie drogi wojewódzkiej w A ntopolu lipa drobnolistna
stanowi pomnik przyrody.
5)
a) Oc hronie prawnej na podstawie wpisu do rejestru zabytków podlega Wzgórze
Kośc ielne ( B oc hotnic kie) wraz z kośc iołem paraf ialnym pod wezwaniem
Ś w. J ana C hrzc ic iela, murowanym ogrodzeniem, starą plebanią i przylegając ym
do ogrodzenia kośc ielnego c mentarzem w pierwotnyc h X I X -wiec znyc h
granic ac h oraz 129 pomników-nagrobków. Oc hronie podlega również
zabytkowy drzewostan wyznac zając y granic e c hronionego c mentarza.
b) D opuszc za się uzupełnianie zabudowy mieszkaniowej i towarzysząc ej jej
nieuc iążliwej zabudowy usługowej wzdłuż drogi Nałęc zów-L ublin.
c ) T eren pomiędzy R ozlewnią Wód, a zabudowaniami pof olwarc znymi majątku
A ntopol należy pozostawić bez zabudowy – c enne krajobrazowo otwarc ie
widokowe na dolinę B oc hotnic zanki i jej przec iwległe zboc za; dopuszc za się
jedynie usługę związaną z obsługą turystyc zną, w miejsc u wyznac zonym
obowiązując ym planem. D otyc hc zasowe uprawy polowe mogą być
przekształc one na tereny rekreac yjne bez prawa zabudowy kubaturowej.
d) R ozlewnię Wód należy osłonić szpalerem gęstej zieleni w c elu złagodzenia
drastyc znej ingerenc ji w krajobraz.
S t r ef a 2 5 – P a g ó r y B o c h o t n i c k i e
F u n k c ja w io d ą c a : r o ln ic tw o
1)
C iąg wzgórz na kierunku równoleżnikowym, które można uznać za stref ę
osłony klimatyc znej uzdrowiska ( ukierunkowują ruc h powietrza) . Stanowią
zarazem ef ektowne i wyraziste akc enty w f alistym krajobrazie Wierzc howiny
C harzu ( subregionu Płaskowyżu Nałęc zowskiego) . W strukturze ekologic znej
niemal wyłąc znie występują agroekosystemy.
2)
Z agrożenia.
B rak szc zególnyc h potenc jalnyc h zagrożeń .
3)
Niezbędne traktowanie jednostki jako stref y kontynuac ji ( oc hrony) krajobrazu.
94
4) Warunki zagospodarowania do uwzględnienia w planac h miejsc owyc h:
a) D opuszc za się zabudowę jedynie w miejsc ac h wyznac zonyc h obowiązując ym
miejsc owym planem zagospodarowania przestrzennego.
b) Pozostały teren bez prawa jakiejkolwiek zabudowy kubaturowej.
S t r ef a 2 6 – K o l o n i a B o c h o t n i c a – d o l i n a
Suc ha dolina biegnąc a w osi Wierzc howiny C harzu i rozc inając a ją na głębokość 20 30 m. J ej rozszerzenie u zbiegu z doliną B ystrej umożliwia wgląd w kameralny,
harmonijny krajobraz rolnic zy. Spływając e nią ku dolinie B ystrej c hłodne powietrze,
nie obc iążone zaniec zyszc zeniami, kształtuje dobre warunki aerosanitarne
południowej c zęśc i dzielnic y sanatoryjnej.
2) Z agrożenia.
Potenc jalnym niebezpiec zeń stwem jest zabudowa ( istnieje z jej strony presja
na południową stref ę zboc zową dolinki) .
3)
Wskazane dotyc hc zasowe użytkowanie.
4)
a) D opuszc za się jedynie utrzymanie istniejąc yc h siedlisk z możliwośc ią zmiany
f unkc ji na letniskową.
b) Należy zac hować dotyc hc zasowy, naturalny krajobraz bez przekształc ania
na „ zieleń urządzoną” .
S t r ef a 2 7 – W
i er z c h o w i n a B o c h o t n i c k a
F unkc ja wiodąc a: rolnic two, kompleksy leśne, stref a osłony ekologic zno-klimatyc znej
dla uzdrowiska.
1)
Silnie f alisty płaskowyż lessowy poc ięty suc hymi dolinami erozyjnodenudac yjnymi, a w stref ac h zboc zowyc h doliny B ystrej i suc hej doliny,
obramowując ej stref ę od północ y, wąwozami, debrami i głęboc znic ami.
Struktura ekologic zna jest zrównoważona; zbliżoną powierzc hnię zajmują
ekosystemy leśne i agroekosystemy.
Z warte kompleksy leśne tworzą zespoły grądowe, rozwinięte na siedlisku lasu
świeżego, z lic znymi gatunkami roślin c hronionyc h. C zęśc iowo zalesione wzgórza
współtworzą dla uzdrowiska Nałęc zów stref ę osłony ekologic zno-klimatyc znej.
2)
Z agrożenia.
Niepożądany, z krajobrazowego punktu widzenia, byłby rozwój zabudowy poza
wyznac zonymi w planie do tego c elu terenami. W wąwozac h i na skraju lasu
spotyka się dzikie wysypiska.
95
3)
W silnie zerodowanej c zęśc i zac hodniej stref y niezbędne f itomeliorac je
przec iwerozyjne.
Położona kameralnie Kolonia B oc hotnic a stwarza korzystne warunki do rozwoju
f unkc ji letniskowej.
4)
F ormy oc hrony.
Z adrzewienia wąwozowe zasługują na status lasu gleboc hronnego.
a) U trzymuje się istniejąc ą zabudowę siedliskową z możliwośc ią przekształc ania
jej na f unkc je letniskowe ( agroturystyka) ;
b) D opuszc za się możliwość kontynuac ji zabudowy w Kolonii B oc hotnic a, wzdłuż
istniejąc ej drogi w kierunku południowym; pożądana f unkc ja agroturystyc zna
bądź indywidualna letniskowa ze względu na sąsiedztwo z dużym kompleksem
leśnym.
c ) Wskazuje się do oc hrony przed jakąkolwiek nową zabudowa kubaturową teren
Ł ysej G óry.
S t r ef a 2 8 – D o l i n a B y s t r ej
F unkc ja wiodąc a: korytarz ekologic zny o znac zeniu regionalnym
1)
Stromośc ienna dolina rzec zna, wc ięta w wierzc howinę lessowa do 40 m.
W głównej mierze zajęta przez ekosystemy łąkowe, miejsc ami rozwinięte
na wilgotnym podłożu, stanowi swego rodzaju niszę ekologic zno-klimatyc zną,
w obrębie której zac hodząc a wymiana powietrza kształtuje klimat lokalny
uzdrowiska.
Z doliną utożsamiany jest korytarz ekologic zny i wentylac yjny o znac zeniu
regionalnym.
2)
Z agrożenia.
R ealnym zagrożeniem jest zabudowa kubaturowa, szc zególnie niepożądana
na południe od dzielnic y sanatoryjnej, gdzie istnieją warunki ( i potrzeba)
do założenia dolinnego parku zdrojowego.
3)
Wykluc zony powinien być rozwój wszelkiej zabudowy. Niezbędna oc hrona
meandrujac ego koryta B ystrej oraz zadrzewień łęgowyc h i olsowyc h.
4)
a) B ezwzględny zakaz jakiejkolwiek zabudowy kubaturowej; należy dążyć
do sukc esywnej eliminac ji zabudowy istniejąc ej.
b) D o utrzymania zespół młyna wodnego w C harzu z postulatem odtworzenia
stawu i dawnej śluzy; obiekt nadaje się do przejęc ia f unkc ji rekreac yjnej.
96
S t r ef a 2 9 – P ł a s k o w y ż C h a r z u
1)
L ekko f alisty płaskowyż należąc y do tzw. D ziałów Polkowszc zyzny –
mikroregionu R ówniny B ełżyc kiej. Stref a obejmuje otwarty krajobraz rolnic zy,
o zac howanej harmonii, urozmaic ony niewielkimi laskami i śródpolnymi
zadrzewieniami.
2)
Z agrożenia.
B rak szc zególnyc h potenc jalnyc h zagrożeń .
3)
Niezbędne traktowanie jednostki jako stref y kontynuac ji ( oc hrony) krajobrazu.
4)
a) Z akaz jakiejkolwiek zabudowy kubaturowej.
b) Pozostawienie otwartego krajobrazu rolnic zego
S t r ef a 3 0 – W
ą w o z y C h a r z u
F unkc ja wiodąc a: rolnic two, kompleksy leśne, osłona klimatyc zna uzdrowiska
1)
Ogólna c harakterystyka,
Silnie poc ięta wąwozami,
suc hymi dolinami erozyjno-denudac yjnymi
i głęboc znic ami stref a zboc zowa doliny B ystrej. Należy do jednego
z mikroregionów Płaskowyżu Nałęc zowskiego o nazwie Pagórki Wąwolnic kie.
Pagóry lessowe współtworzą osłonę klimatyc zną uzdrowiska.
W urozmaic onej strukturze ekologic znej ( ekosystemy polne, leśne, zaroślowe)
przeważają leśne. Są to zespoły grądowe rozwinięte na siedlisku lasu świeżego,
z lic znymi gatunkami rzadkimi i c hronionymi.
Północ no-wsc hodnia c zęść stref y ( las zakładowy z otoc zeniem) stanowi bardzo
atrakc yjny teren dla prowadzenia klimatoterapii o różnym stopniu bodź c owośc i
( oszc zędzając ym, umiarkowanym i silnie bodź c owym) .
2)
Z agrożenia.
Szc zególnie niepożądana jest zabudowa wylotów dolinek uc hodząc yc h do doliny
B ystrej. T endenc ja ta jest zauważalna zarówno w C harzu A , jak i C harzu B .
3)
Z e względów ekologic zno-klimatyc znyc h i krajobrazowyc h niewskazane
wyznac zanie kolejnyc h terenów pod zabudowę. Niezbędne f itomeliorac je
przec iwerozyjne.
4)
F ormy oc hrony.
Z adrzewienia wąwozowe zasługują na status lasów gleboc hronnyc h.
5)
97
a)
b)
U trzymanie istniejąc ej zabudowy z możliwośc ią uzupełniania na wolnyc h
działkac h, w jednej linii wzdłuż dróg, w c iągac h wskazanyc h w rysunku
Studium.
Przystosowanie zagospodarowania L asu Z akładowego do prowadzenia
klimatoterapii oraz powiązanie f unkc jonalne poprzez dolinie B ystrej
z Potokiem Z drojowym.
S t r ef a 3 1 – P a g ó r y C h r u s z c z o w s k i e
F unkc ja wiodąc a: osłona klimatyc zna uzdrowiska
1) Ogólna c harakterystyka
Wzgórza lessowe górując e nad doliną B ystrej od północ y. Wraz ze wzgórzami
o podobnej wysokośc i rozc iągając ymi się po południowej stronie doliny,
współtworzą stref ę osłony klimatyc znej uzdrowiska. Stanowią również ef ektowna
oprawę krajobrazową doliny, a ic h kulminac je są punktami widokowymi.
2) Z agrożenia.
Z agrożenie, szc zególnie w trakc ie ulewnyc h deszc zów, wymywając yc h śmiec i, jest
położone w wąwozie wysypisko komunalne. Z najduje się w trakc ie rekultywac ji.
Z abudowa dopuszc zalna jedynie wzdłuż historyc znego traktu, przebiegając ego
po północ nej stronie wzgórz.
a) D opuszc za się nową zabudowę jedynie wzdłuż historyc znego traktu
do Wąwolnic y, ac zkolwiek ze względów klimatyc znyc h i krajobrazowyc h jest
ona niepożądana.
b) Z w/w względów wysokość zabudowy należy ogranic zyć do jednej kondygnac ji
z użytkowym poddaszem.
S t r ef a 3 2 – W
i er z c h o w i n a C h r u s z c z o w s k a
F unkc ja wiodąc a: rolnic two, osłona ekologic zna uzdrowiska
1)
F alisty płaskowyż lessowy zajęty wyłąc znie przez ekosystemy polne. Z najduje się
na kierunku nawiewu nad uzdrowisko mas powietrza z kierunku północ negozac hodu. Stanowi więc swoistą polną osłonę ekologic zną uzdrowiska. W c zęśc i
przydolinnej stref a jest rozc ięta kilkoma krótkimi wąwozami.
2)
Z agrożenia.
Niepożądany byłby rozwój zabudowy, szc zególnie na kierunku prostopadłym
do kierunku przeważając yc h wiatrów ( tj. wzdłuż ulic y Kamieniak) .
98
3)
Wskazane zamrożenie rozwoju zabudowy i tym samym, traktowanie terenów
polnyc h jako stref y kontynuac ji ( oc hrony) krajobrazu.
4)
F ormy oc hrony.
Z adrzewienia wąwozowe powinny uzyskać status lasów gleboc hronnyc h.
5)
a) U trzymanie istniejąc ej zabudowy z możliwośc ią uzupełnienia w c zęśc i
północ no-wsc hodniej, wzdłuż drogi do Kolonii D rzewc e.
b) Nowa zabudowa w granic ac h wyznac zonyc h w rysunku Studium.
S t r ef a 3 3 – N a ł ę c z ó w
F unkc ja wiodąc a: uzdrowisko, ośrodek gminny
F unkc ja towarzysząc a: osadnic two, turystyka, rekreac ja.
1)
Ogólna c harakterystyka
Stref a obejmuje dzielnic e sanatoryjną uzdrowiska rozlokowaną w dnie dolinki
ujśc iowego odc inka B oc hotnic zanki oraz po jej obu stronac h, na poziomie
wierzc howinowym, wznosząc ym się około 40 m ponad dno doliny B ystrej
i B oc hotnic zanki. B ogata roślinność porastając a zboc za obu dolin osłabia noc ne
spływy c hłodnego powietrza, a duży park oraz podmokłe dno doliny pozwalają
na utrzymywanie się wysokiej wilgotnośc i powietrza - głównego waloru
bioklimatu, opróc z dużej zac isznośc i, dużej wartośc i usłonec znienia i natężenia
promieniowania słonec znego oraz umiarkowanej zmiennośc i typów pogody.
D olinka B oc hotnic zanki stanowi korytarz ekologic zny o randze regionalnej.
Podlega bezwzględnej oc hronie przed zabudową.
O warunkac h higienic znyc h powietrza w obrębie U zdrowiska Nałęc zów w
głównej mierze dec yduje swobodny napływ powietrza z kierunków: północ negozac hodu, zac hodu i południowego-zac hodu. C hłodne powietrze napływa przede
wszystkim głęboko wc iętą w wierzc howinę doliną B ystrej, której oś przebiega
zgodnie z kierunkiem dominując yc h wiatrów.
M asy powietrza za pośrednic twem wiatrów dolnyc h napływają również
suc hą rynną rozc iągając ą się na północ od C hruszc zowa, a także suc hymi,
c zęśc iowo zadrzewionymi dolinkami, żłobiąc ymi skłon płaskowyżu pomiędzy
pagórkami Ł ukowszc zyzny i Starego C harzu, a zabudową C harzu A .
J est więc oc zywiste, że im mniej zabudowy rozlokowanej na tyc h kierunkac h ( a
tym samym lokalnyc h emitorów zaniec zyszc zeń powietrza, jakimi są paleniska
domowe) po zac hodniej stronie stref y „ B ” oc hrony uzdrowiskowej, szc zególnie w
obszarze o miąższośc i 1, 5-2, 0 km, tym większa szansa na to, że nad uzdrowisko
doc ierać będzie c zyste powietrze.
Opinia taka zawarta jest również w ekspertyzie klimatyc znej sporządzonej
w 19 75 r. przez: M . B aranowską, E . M ic hnę, W. Parc zewskiego, E . Ż erę i A .
Z inkiewic za, zatytułowaną: „ Kompleksowe studium rozwoju U zdrowiska
Nałęc zów na tle warunków bioklimatu i klimatu lokalnego” .
W podsumowaniu ekspertyzy stwierdza się, że mając na uwadze oc hronę walorów
bioklimatyc znyc h i przyrodnic zyc h Nałęc zowa nie jest wskazane dalsze
zagęszc zanie zabudowy, nie tylko na terenie Nałęc zowa, ale i na obszarac h
przyległyc h.
99
O koniec znośc i oc hrony przed zabudową obszarów osłony klimatyc znej
uzdrowiska, otac zając yc h miasto od wsc hodu i zac hodu ( c o stanowi jednoc ześnie
podstawowy warunek przewietrzania Nałęc zowa) mówią również ustalenia ogólne
planu zagospodarowania przestrzennego Nałęc zowa z 19 9 4 roku.
Obejmują one oc hroną przed zmianą sposobu użytkowania obszary stabilizując e
warunki ekologic zno-klimatyc zne uzdrowiska, wśród nic h:
- dna dolin rzec znyc h,
- stref ę wzgórz osłonowyc h c iągnąc yc h się równoleżnikowo wzdłuż dolin
B ystrej i B oc hotnic zanki.
Z powyższyc h względów, w odniesieniu do zac hodniej strony Nałęc zowa,
szc zególnie niewskazane są:
- rozwój zabudowy wzdłuż drogi prowadząc ej do ujęc ia wody ( C harz A – ul.
Spac erowa,
- rozwój zabudowy w Kolonii C hruszc zów,
- rozwój zabudowy wzdłuż. U l. Kamieniak na c ałej jej długośc i.
2)
Z agrożenia
B rak obwodnic y sprawia wyjątkowo dużą uc iążliwość tranzytu dla warunków
aerosanitarnyc h.
3)
Z asady oc hrony i użytkowania
Z agospodarowanie stref y może się odbywać wyłąc znie na warunkac h określonyc h
rygorami obowiązując ymi w stref ie A oc hrony uzdrowiskowej.
4)
F ormy oc hrony
Status pomnika przyrody posiada dąb szypułkowy znajdując y się na posesji
S. Pielec kie przy ul. 1 M aja 9 . Niewielki kompleks leśny znajdując y się na północ
od dolinki B oc hotnic zanki jest wskazany do podwójnego statusu lasu oc hronnego:
jako las uzdrowiskowy i gleboc hronny.
5)
Warunki zagospodarowania do uwzględnienia w planac h miejsc owyc h
a) Wyjątkowa rola Nałęc zowa jako miejsc owośc i uzdrowiskowej, zespołu
urbanistyc znego objętego oc hroną konserwatorską oraz miejsc a związanego
z wieloma wybitnymi postac iami polskiej kultury – zobowiązuje
do prowadzenia polityki kształtowania przestrzeni podporządkowanej w/w
wartośc iom.
b) Należy utrzymać stref owy układ zagospodarowania miasta, segregując y
rozmieszc zenie różnyc h f unkc ji, wyodrębniając y:
- c zęść związaną z bezpośrednim lec znic twem ( szpital, sanatoria, Park
Z drojowy) ;
- śródmieśc ie pełniąc e f unkc je ośrodka gminnego ( urząd miasta i gminy,
banki, dom towarowy, oświata, usługi zdrowia, handlu, dworzec
autobusowy) ;
- zespoły zabudowy pensjonatowej;
- zabudowa wielo- i jednorodzinna;
- tereny rekreac ji c zynnej i sportu ( zespoły boisk, park miejski) ;
- stref y otuliny ekologic znej i krajobrazowej.
c ) R ozwój przestrzenny Nałęc zowa i wszystkic h sf er życ ia społec znogospodarc zego należy rozpatrywać pod kątem wiodąc ej f unkc ji uzdrowiskowej,
1 0 0
D
-
-
-
wynikając ej z unikalnyc h walorów środowiska przyrodnic zego, sprzyjając yc h
lec znic twu kardiologic znemu.
d) Obowiązują zabezpiec zenia prawne znajdując e się w statuc ie uzdrowiska
i przepisac h dotyc ząc yc h obszaru górnic zego.
la c ałego miasta – uzdrowiska obowiązują następując e zasady:
maksymalna oc hrona obec nego c harakteru miasta – ogrodu wraz z jego willami
na dużyc h działkac h w otoc zeniu wysokiej zieleni, zespołem pałac owo parkowym,
alejami, wąwozami, wzgórzami kultowymi, niezabudowanymi dolinkami rzek
i wolnymi od zabudowy wierzc howinami;
lokalizac ja nowyc h obiektów zgodnyc h z f unkc ją ustaloną dla terenu, zobowiązuje
do bezwzględnego respektowania jako wartośc i nadrzędnyc h wymogów
wynikając yc h z oc hrony walorów klimatyc znyc h, kulturowyc h, przyrodnic zyc h
i krajobrazowyc h;
kształtowanie zabudowy c entrum powinno odbywać
się na zasadac h
zharmonizowania skali i f ormy urbanistyc zno – arc hitektonic znej z otac zając ym
krajobrazem. Program zagospodarowania śródmieśc ia powinien uwzględniać usługi
o c harakterze ośrodka gminnego, administrac ji i obsługi f unkc ji wiodąc ej
uzdrowiska;
w stref ac h oc hrony uzdrowiskowej obowiązują zasady statutu oraz warunki
uzgodnione z M inisterstwem Z drowia i Nac zelnym L ekarzem U zdrowiska;
na terenac h objętyc h stref ą oc hrony konserwatorskiej obowiązują warunki określone
przez Wojewódzkiego Konserwatora Z abytków;
w otulinie Kazimierskiego Parku Krajobrazowego obowiązuje uzgodnienie
wszelkic h zamierzeń inwestyc yjnyc h oraz związanyc h z przekształc eniem terenu
z Z arządem L ubelskic h Parków Krajobrazowyc h;
na obszarze górnic zym wód lec znic zyc h „ Nałęc zów” obowiązuje uzgodnienie
z Okręgowym U rzędem G órnic zym;
na terenac h położonyc h w dolinac h rzek i na ic h zboc zac h obowiązuje zakaz
lokalizac ji nowej zabudowy. D opuszc za się jedynie uzupełnienie, wymianę
i modernizac ję budynków w ramac h istniejąc ego siedliska;
obowiązuje zakaz likwidac ji istniejąc yc h zadrzewień , zakrzewień i trwałyc h użytków
zielonyc h, a także budowy nowyc h zbiorników wodnyc h oraz regulac ji rzek
i potoków;
w obrębie terenów budownic twa jednorodzinnego i pensjonatowego przewidzianyc h
do zainwestowania, wskaź nik wykorzystania terenu nie powinien przekrac zać 10 %
pow. zabudowanej w stosunku do wyznac zonego w planie terenu budowlanego.
Wprowadza się obowiązek c zęśc iowego zagospodarowania działek zielenią wysoką;
dla inwestyc ji sanatoryjnyc h, pensjonatowyc h, usługowyc h i użytec znośc i
public znej, budownic twa komunalnego oraz przekształc eń terenu zamierzonyc h na
terenac h o wyjątkowyc h walorac h krajobrazowyc h, przyrodnic zyc h i kulturowyc h
powinno obowiązywać
poprzedzenie D ec yzji o warunkac h zabudowy
i zagospodarowania terenu,
konc epc jami programowo – przestrzennymi
obrazując ymi zakres projektowanyc h przekształc eń i ic h wpływ na wiodąc ą f unkc ję
uzdrowiska;
dla nowej zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej realizowanej indywidualnie należy
utrzymać :
• minimalną wielkość działki – 10 0 0 m² ,
• wysokość budynku do 2 kondygnac ji nadziemnyc h w tym poddasze użytkowe,
1 0 1
dla zabudowy pensjonatowej powinna obowiązywać minimalna wielkość działki
– 250 0 m² , wysokość budynku do 2 kondygnac ji w tym poddasze użytkowe,
budynki gospodarc ze parterowe;
- nie przewiduje się wydzielania terenów zabudowy letniskowej, zabudowa taka
powinna być realizowana jako zabudowa jednorodzinna;
- nowe budownic two wymaga dużej kultury projektowej, wykonawc y i inwestora,
należy dążyć do umiejętnego wtopienia zabudowy w krajobraz, ukształtowanie
lokalne terenu i połąc zenie arc hitektury z komponowaną zielenią;
- w północ nej c zęśc i miasta utrzymuje się rezerwy terenu pod zabudowę
wielorodzinną, ogranic zając wysokość do max . 5 kondygnac ji. Z abudowę należy
lokalizować w otoc zeniu zieleni.
•
1 0 2
9 .P O D S U M O W A N I E
Z A S A D Y O C H R O N Y Ś R O D O W
9 .1. R O Z W
IS K A U Z D R O W
Ó J P R Z ES T R Z EN N Y M . N A Ł Ę C Z O W
IS K O W E G O
A
Poc zątki działalnośc i lec znic zej uzdrowiska Nałęc zów sięgają koń c a X V I I I w., kiedy to
J ózef C eliń ski ( f armac euta, prof esor na Wydziale A kademic ko – L ekarskim pierwszej
akademii lekarskiej w Warszawie) na zlec enie M ałac howskic h potwierdził wartość
lec znic zą nałęc zowskic h wód żelazistyc h.
R ozwój lec znic twa uzdrowiskowego sprawił, że podstawową f unkc ją Nałęc zowa jest
lec znic two sanatoryjne, c o rzutuje na sposób gospodarowania przestrzenią w o b r ę b i e c a ł ej
g m i n y . F unkc ji tej należy podporządkować dalszy rozwój uzdrowiska, a w szc zególnośc i
obsługę ruc hu rekreac yjnego oraz dużą presję na nową zabudowę, wynikając ą z położenia
gminy w zasięgu aglomerac ji lubelskiej.
J ednoc ześnie należy uwzględnić uwarunkowania wynikając e z f aktu pełnienia przez
miasto f unkc ji ośrodka gminnego, c o wiąże się z położeniem w c entrum uzdrowiska
zabudowy związanej z obsługą administrac yjną, handlową i ośrodkiem kulturalnym
ponadpodstawowym.
Studium przyjmuje istniejąc e f unkc je miasta, podporządkowując rozwój
przestrzenny Nałęc zowa i wszystkic h sf er życ ia społec zno-gospodarc zego, f unkc ji
uzdrowiskowej wynikając ej z unikalnyc h walorów środowiska przyrodnic zego
sprzyjając yc h lec znic twu kardiologic znemu. F unkc ja ta znajduje zabezpiec zenie prawne w
statuc ie uzdrowiska
i przepisac h dotyc ząc yc h obszaru górnic zego wód lec znic zyc h.
Wzrost lic zby ludnośc i stałej na terenac h o korzystnyc h warunkac h naturalnyc h dla
lec znic twa wiąże się z rozwojem f unkc ji miejskic h. B łędy planistyc zne lat 70 -80 -yc h
X X w. doprowadziły m.in. do rozwoju w c entrum uzdrowiska zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej ( bloki mieszkalne) , typowego dla tamtyc h lat „ domu handlowego” , hotelu,
banku oraz lokalizowania branżowyc h sanatoriów w miejsc ac h wskazanyc h nief ortunnie
( Sanatorium R olników na terenie parku zdrojowego, sanatorium M SW przy ulic y
Spółdzielc zej, sanatorium „ E nergetyk” wc ięte w skarpę, w bezpośrednim sąsiedztwie
ruc hliwej ulic y) . Wtórne podziały dużyc h posesji pensjonatów lokalizowanyc h wśród
zieleni, zdegradowały c zęśc iowo krajobraz nową zabudową jednorodzinną o niskic h
walorac h estetyc znyc h, uszc zuplając tereny zieleni.
G łówną zasadą polityki przestrzennej gminy powinno być oddzielenie obszarów
lec znic twa uzdrowiskowego i stref rekreac ji od pozostałyc h terenów zainwestowania
9 .2 . U W A R U N K O W
N A Ł Ę C Z O W A .
A N IA
P R Z Y R O D N IC Z E K L IM A T U
U Z D R O W
IS K O W
EG O
R eżim poszc zególnyc h elementów meteorologic znyc h na ogół nie c harakteryzuje się, jak
c zęsto jest w przypadku uzdrowisk górskic h, wartośc iami ekstremalnymi, tworzą jednak
osobliwy klimat lokalny, który w połąc zeniu z korzystnymi c ec hami bioklimatu, jest
określony jako wyjątkowo sprzyjając y terapii w przypadku c horób układu krążenia.
D o korzystnyc h c ec h bioklimatu należą:
- umiarkowana zmienność typów pogody,
- duże wartośc i usłonec znienia i natężenia promieniowania słonec znego,
- umiarkowane wartośc i ekstremalne elementów meteorologic znyc h,
- c zystość powietrza.
1 0 3
Skutec znej terapii ( zwłaszc za spac erom i kąpielom słonec znym) sprzyjają:
- stosunkowa duża c zęstość pogody o niewielkim zac hmurzeniu,
- duża c zęstość pogody odc zuwalnie c iepłej,
- mała c zęstość pogody odc zuwalnie zimnej ( B aranowska 19 63) .
Z espół warunków klimatyc znyc h istotnyc h dla c elów lec znic zyc h współtworzą również
wysoka c zęstość c isz atmosf eryc znyc h i wysokie wartośc i wilgotnośc i względnej. T e
ostatnie c ec hy wynikają z położenia c zęśc i terenów uzdrowiska w dolinac h
B oc hotnic zanki i B ystrej ok. 40 m poniżej poziomu wierzc howiny. G ęste zadrzewienia
zboc zy dolin osłabiają napływy zimnego powietrza, natomiast Park w dolinie
B oc hotnic zanki i podmokłe dno doliny B ystrej wpływają na utrzymywanie się dość dużej
wilgotnośc i powietrza.
W konkluzji syntetyc znego omówienia c ec h przewodnic h klimatu lokalnego
uzdrowiska należy podkreślić , że jedynie bezwzględna oc hrona w stref ie A powierzc hni
biologic znie c zynnej z bogatą roślinnośc ią, a także zac howanie stabilnyc h warunków
hydrologic znyc h uzdrowiska ( dopuszc zalna byłaby jedynie minimalna ingerenc ja w
stosunki wodne) pozwoliłyby na utrzymanie korzystnyc h c ec h klimatu lokalnego.
9 .3 . EK O L O G I C Z N E A S P EK T Y P O L I T Y K I P R Z ES T R Z EN N EJ .
Przyjęta w studium polityka przestrzenna rozwoju uzdrowiska zmierza w kierunku
utrzymania, względnie przywróc enia, właśc iwyc h mu standardów klimatyc znyc h,
ponieważ:
- wykluc za możliwość dalszego uszc zuplenia powierzc hni biologic znie c zynnej w
stref ie A oc hrony uzdrowiskowej,
- zamraża rozwój zabudowy mieszkaniowej w dnie doliny B ystrej w rejonie
projektowanego Parku Z drojowego,
- stwarza możliwość restrukturyzac ji zagospodarowania terenu w rejonie zbiegu dolin
B ystrej i B oc hotnic zanki ( likwidac ja rozlewni wód mineralnyc h na rzec z ośrodka
hydroterapii z zaplec zem rekreac yjno-wypoc zynkowym) ,
- eliminuje uc iążliwy ruc h tranzytowy z c entrum uzdrowiska,
- dopuszc za rozwój zabudowy mieszkaniowo-usługowej w stref ie B
oc hrony
uzdrowiskowej jedynie w skali umożliwiając ej dotrzymanie minimalnyc h wskaź ników
powierzc hni biologic znie c zynnej i terenów zieleni urządzonej.
Kluc zowe znac zenie dla poprawy warunków rehabilitac ji i terapii uzdrowiskowej posiada
projekt utworzenia Parku Z drojowego w dolinie B ystrej z warunkiem nienaruszenia
stosunków wodnyc h i takiego sposobu urządzenia zieleni, który umożliwi zac howanie
wentylac yjnej f unkc ji doliny. U rządzony w tym miejsc u park działałby w kierunku
zmniejszenia kontrastu klimatyc znego pomiędzy dnem doliny, a porastając ym jej zboc zem
tzw. L asem Z akładowym, wykorzystywanym w ramac h klimato- i kinezyterapii.
9 .4 . P R O G R A M
F U N K C J I U Z D R O W IS K O W
EJ .
Podsumowanie ma na c elu wydobyc ie podstawowyc h problemów przestrzennego
kształtowania gminy pod kątem oc hrony walorów uzdrowiskowyc h Nałęc zowa i kierunku
rozwoju lec znic twa uzdrowiskowego.
Opierając się na poprzednic h badaniac h i analizac h naukowyc h zakłada się, że
należy utrzymać ilość miejsc uzdrowiskowyc h w granic ac h 20 0 0 , zgodnie z dotyc hc zas
obowiązując ymi planami rozwoju uzdrowiska.
1 0 4
1) Wiodąc ą rolę w lec znic twie uzdrowiskowym zac howuje Z A K Ł A D L EC Z N I C Y
„ U Z D R O W I S K O N A Ł Ę C Z Ó W ” S .A . powstały w wyniku prywatyzac ji, na bazie
uzdrowiska pań stwowego.
Przyjmuje się dla niego następując y program inwestyc yjny:
S t a n o b ec n y :
1/ lic zba łóżek: 610
- w tym szpitalnyc h: 158
2/ lic zba kurac juszy sanatoryjnyc h i szpitalnyc h ( roc znie) : 19 9 250
3/ lic zba wykonanyc h zabiegów ( roc znie) : 410 30 0
- w tym zbiegów hydroterapeutyc znyc h: 72 351
4/ lic zba prac owników łąc znie: 448
- w tym lekarze: 12
- pozostały f ac howy personel medyc zny: 10 2
- obsługa 138
5/ powierzc hnia użytkowa obiektów lec znic twa uzdrowiskowego: 14 685, 5 m²
6/ ogólna powierzc hnia terenów: 13, 9 60 1 ha
- w tym:
pod obiektami: 14, 9 80 m²
las zakładowy: 6, 67 ha
P o z r ea l i z o w a n i u p l a n o w a n y c h i n w es t y c j i :
1/ lic zba łóżek w lec znic twie zamknięty: 9 10
2/ lic zba kurac juszy ( roc znie) : 29 7 0 0 0
3/ lic zba kurac juszy korzystając yc h z zabiegów hydroterapeutyc znyc h z wykorzystaniem
naturalnyc h surowc ów lec znic zyc h w nowym zakładzie hydroterapeutyc znym
dziennie: 50 0 osób, w tym 250 z zewnątrz
4/ lic zba prac owników – bez zmian
- z uwzględnieniem rekonwersji zawodowej ( c zęśc iowe przekwalif ikowania i/lub
uzyskanie kwalif ikac ji spec jalistyc znyc h albo wyższyc h niż obec nie) .
Z aznac zyć tu należy, iż doc elowy program inwestyc yjny Z .L . „ U zdrowisko
Nałęc zów”
S.A . obejmuje włąc zenie do terenów parku zdrojowego doliny
rz. B oc hotnic zanki i rz. B ystrej, z przeznac zeniem na rehabilitac ję c zynną. Połąc zenie
L asu Z akładowego poprzez ogólnodostępne tereny zielone w dolinie rzeki, z zabytkowym
Parkiem Z drojowym i dalej – poprzez wąwozy wśród leśnej zieleni, z Parkiem M iejskim,
projektowanym na zaplec zu Sanatorium M SW, stworzy system terenów spac erowyc h
i rekreac yjnyc h o różnyc h typac h krajobrazów. Program terenów parkowyc h ilustruje
załąc zony do studium sc hemat.
1 0 5
2) M ając świadomość istotnego wpływu na stan psyc hic zny c złowieka perc epc ji walorów
estetyc znyc h środowiska w s y s t em t er en ó w z i el o n y c h włąc zono kilka typów krajobrazu:
- krajobrazy leśne ( L as Z akładowy, Wąwozy)
- krajobrazy rolno-leśne i rolnic ze ( szerokie otwarc ia widokowe na tereny rolne
o bogatym urzeź bieniu)
- krajobrazy wodno-łąkowe ( doliny rzec zne)
- krajobrazy o wybitnyc h wartośc iac h kulturowyc h ( zabytkowy zespół parkowopałac owy)
Nie bez znac zenia jest tu f akt, iż Nałęc zów został wpisany do rejestru zabytków jako
z es p ó ł a r c h i t ek t o n i c z n o - k r a j o b r a z o w y . R egenerac ja sił, będąc a zadaniem lec znic twa
uzdrowiskowego odbywać się będzie na obszarac h o nieprzec iętnyc h walorac h środowiska
przyrodnic zego i kulturowego. T ak założony w Studium program dalszego kształtowania
struktury przestrzennej uzdrowiska zgodny jest nie tylko z obowiązując ą ustawą
o uzdrowiskac h, lec z także z programowymi założeniami oc hrony krajobrazu, przyjętymi
przez organy oc hrony przyrody.
G mina Nałęc zów w większośc i terenu leży w otulinie Kazimierskiego Parku
Krajobrazowego, dla której Plan oc hrony przewiduje wzmożoną oc hronę krajobrazu oraz
zrównoważoną gospodarkę rolną i leśną.
3) P o r z ą d k o w a n i e z d eg r a d o w a n y c h p r z es t r z en i takic h jak likwidac ja rozlewni wód
mineralnyc h w parku zdrojowym, niedopuszc zanie do dalszej zabudowy w dolinac h
rzec znyc h, poszerzenie bazy lec znic twa poprzez adaptac ję na ten c el zbędnyc h
powierzc hni gospodarc zyc h i administrac yjnyc h, modernizac je obiektów istniejąc yc h
w c elu poszerzenia of erty lec znic zej – to podstawowe założenia rozwoju Z .L .
„ U zdrowisko Nałęc zów” S.A .
4) Podobne działania powinny podjąć również Sanatoria branżowe oraz Kliniki
Niepublic znyc h Z akładów Opieki Z drowotnej:
- Kolejowy Szpital U zdrowiskowy
- Sanatorium U zdrowiskowe Z .N.P.
- Sanatorium U zdrowiskowe Z w. Z aw. Prac owników G ospodarki Komunalnej
- Sanatorium U zdrowiskowe dla R olników
- Sanatorium M SW
- D om Wypoc zynkowy „ E nergetyk”
- Klinika sp. z o.o., C hirurgia ogólna i laparoskopowa, Oddział sanatoryjny
- Ośrodek Ortopedii i T raumatologii „ A rthros”
- D om rehabilitac yjny „ R esta Kirby”
- I nne zakłady opieki zdrowotnej adaptując e na ten c el istniejąc ą zabudowę
pensjonatową, zawsze z zac howaniem zasad zagospodarowania obiektów
i przestrzeni wynikając yc h z uwarunkowań uzdrowiskowyc h i konserwatorskic h.
9 .5 . O B S Z A R Y , D L A K T Ó R Y C H
J ES T N I EZ B Ę D N E N A P O D S T A W
S P O R Z Ą D Z A N I E P L A N Ó W M I EJ S C O W
I E P R Z EP I S Ó W S Z C Z EG Ó L N Y C H .
Y C H
Stosownie do przepisu art. 7 ustawy o oc hronie gruntów rolnyc h i leśnyc h na c ele
nierolnic ze i nieleśne dokonuje się w miejsc owym planie zagospodarowania
przestrzennego.
M a to szc zególne znac zenie w przypadku g m i n y u z d r o w i s k o w ej , gdzie należy utrzymać
( lub poprawić ! ) jakość środowiska przyrodnic zego, dążąc do rozwiązań optymalnyc h.
1 0 6
W związku z tym sporządzenie miejsc owyc h planów zagospodarowania przestrzennego
jest obowiązkowe dla następując yc h terenów.
1) Należy zaktualizować M iejsc owy Plan Ogólny zagospodarowania przestrzennego
miasta Nałęc zów oprac owany w 19 9 3 r. ( skala 1:50 0 0 ) zatwierdzony uc hwałą Nr
X L /19 2/9 4 R ady M iejskiej w Nałęc zowie z dnia 26 styc znia 19 9 4 r. ( D z. U rz. Woj.
L ubelskiego z 19 9 4 r. Nr 5, poz. 25 z póź niejszymi zmianami) z dostosowaniem do
ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z dn. 7 lipc a 19 9 4 roku.
Oprac owanie planu należy poprzedzić aktualnymi badaniami nad poszc zególnymi
elementami środowiska uzdrowiskowego ( zasoby związane z lec znic twem
uzdrowiskowym, którymi są kopaliny lec znic ze, a także warunki klimatyc zne, sieć
hydrograf ic zna, lesistość terenu, wielkość i sposób zagospodarowania terenów zieleni,
zagrożenie degradac ją walorów krajobrazowyc h, komf ort przestrzenny miejsc owośc i
i jakość przestrzeni lec znic zyc h) , określając stan obec ny, ź ródła ewentualnyc h
zaniec zyszc zeń i zagrożeń . T ak przeprowadzone badania naukowe, zakoń c zone
wnioskami do planu, powinny stanowić podstawę jego aktualizac ji. M iejsc owy plan
zagospodarowania przestrzennego m. Nałęc zowa, powinien obejmować w c ałośc i
stref ę „ A ” oc hrony uzdrowiskowej wraz z niezbędnymi terenami przyległymi,
wskazanymi w rysunku Studium. Plan należy oprac ować w skali umożliwiając ej
określenie w sposób jednoznac zny warunków zabudowy i zagospodarowania terenów
o różnym sposobie użytkowania.
2) T eren zabudowy mieszkaniowo – usługowej w północ nej c zęśc i Nałęc zowa, pomiędzy
przedłużeniem ul. Kombatantów w kierunku Strzelc , a terenami zabudowy
jednorodzinnej na południu.
W planie w szc zególnośc i należy określić :
- przebieg dróg public znyc h, obsługując yc h nowo zagospodarowany teren i ic h
połąc zenie z drogami istniejąc ymi,
- szc zególne zasady oc hrony środowiska przyrodnic zego i krajobrazu,
- zasady podziału terenu na działki budowlane, przy założeniu, że wielkość działek
będzie wyznac zana według potrzeb inwestorów z zac howaniem zasady
oszc zędnego korzystania z gruntów przeznac zonyc h pod zabudowę i utwardzanie
terenu; ze względu na przeznac zenie terenu pod zabudowę mieszkaniowo –
usługową wskazane jest zagospodarowanie w proc esie zorganizowanej
działalnośc i inwestyc yjnej.
3) T eren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i rolnic zej w Kol. D rzewc e, położony
pomiędzy linią kolejową L ublin – Warszawa, a projektowaną obwodnic ą dla
Nałęc zowa.
W planie należy określić :
- przebieg dróg public znyc h, obsługując yc h nowo zagospodarowywane tereny i ic h
połąc zenie z drogami istniejąc ymi oraz projektowaną obwodnic ą,
- zasady podziału terenu na działki budowlane,
- zasady zabudowy i zagospodarowywania terenów,
ze szc zególnym
uwzględnieniem sposobu zagospodarowania terenów położonyc h w stref ac h
oc hronnyc h od linii kolejowej i projektowanej obwodnic y,
- zasady uzbrojenia tec hnic znego,
- szc zegółowe zasady oc hrony środowiska przyrodnic zego i walorów
krajobrazowyc h.
1 0 7
4)
5)
6)
Z asięg oprac owywania planów miejsc owyc h nie może ogranic zać się śc iśle do terenu
przeznac zonego pod określone inwestyc je; plany miejsc owe powinny obejmować
dodatkowo tereny przyległe, szerokość „ kołnierza” powinna być ustalana
indywidualnie w zależnośc i od następując yc h kryteriów:
- kształtowania ładu przestrzennego,
- obowiązując yc h wymagań osób trzec ic h,
- oc hrony obszarów i obiektów przyrodnic zyc h, kulturowyc h i walorów
krajobrazowyc h w szerszym kontekśc ie.
D la projektowanego przebiegu obwodnic y dla miasta Nałęc zowa należy utrzymać
wszystkie uwarunkowania przyjęte uc hwałą Nr X X X I I /260 /20 0 2 R ady M iejskiej
w Nałęc zowie z dnia 8 marc a 20 0 2 roku, a dotyc ząc e zasad zminimalizowania
uc iążliwośc i wpływając yc h na środowisko przyrodnic ze, oc hronę dziedzic twa
kulturowego i krajobrazu.
Stosownie do art. 44 ustawy z dnia 16 paź dziernika 19 9 1 r. o oc hronie przyrody
( D z. U . Nr 114, poz. 49 2 z póź niejszymi zmianami) dla obszarów poddawanyc h
oc hronie przez radę gminy, jak na przykład uc hwalenie obszaru c hronionego
krajobrazu lub uznanie terenu za zespół przyrodnic zo – krajobrazowy, miejsc owy plan
sporządza się obowiązkowo.
1 0 8

Plik źródłowy - Urząd Miejski w Nałęczowie

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pobierz artykuł w pliku

Green Rescue Laser Flare® - zielony

Fiat Doblo Maxi - Fraikin Polska

do pobrania

Centrala alarmowa

Z OE BMW listwa zewnętrzna szyby drzwi tylnych prawych BMW 1

Pulsometr SIGMA PC 10.11

103/Małgorzata Skwarczyńska

Problematyka wykładów