prostaty

„Mam haka na raka’’
Wcześnie wykryty rak prostaty
jest całkowicie wyleczalny.
Co to jes t r a k
pr os ta ty?
Jest chorobą bardzo groźną
i niestety bardzo częstą:
stanowi jedną z
głównych przyczyn
śmierci. Jest złośliwym
nowotworem układu
moczowo-płciowego,
który atakuje mężczyzn
powyżej 45 roku życia.
Wcześnie wykryty jest
całkowicie uleczalny.
Pierwszym objawem raka
prostaty jest zwiększone
parcie na pęcherz i
zwiększona częstość
oddawania moczu, które
staje się w dodatku
trudniejsze; w moczu
pojawia się krew,
szczególnie pod koniec
misji. Leczenie prowadzi
urolog.
Co tr zeba wiedzie ć o
gr uczole k r ok owym ?
Gruczoł krokowy (prostata) rozwija się już
w życiu płodowym, jest stymulowana do
rozwoju przez hormony męskie.
Najistotniejszy z nich to testosteron. Do
kolejnego znaczącego wzrostu prostaty
dochodzi w okresie dojrzewania,
następnie po osiągnięciu prawidłowych
rozmiarów pozostaje ona w swoim
kształcie dopóki w organizmie obecne są
prawidłowe proporcje męskich
hormonów.
Jeśli w okresie rozwoju
poziomy tych hormonów
będą za niskie prostata
nie rozwinie się
prawidłowo. U starszych
osób część prostaty
sąsiadująca z cewką
moczową często ma
tendencję do wzrostu,
dochodzi wtedy do stanu
zwanego łagodnym
rozrostem gruczołu
krokowego.
Może to powodować trudności z
oddawaniem moczu. Mimo tego, że w
prostacie znajduje się kilka typów
komórek 99% raków prostaty wywodzi
się z komórek gruczołowych, tych
odpowiedzialnych za produkcje płynu
zawartego w nasieniu. Pozostałe typy
raków gruczołu krokowego są tak
rzadkie, że jeśli u pacjenta stwierdza
się raka prostaty, niemal na pewno jest
to gruczolakorak.
W ie k – szanse zachorowania na
raka prostaty wzrastają gwałtownie
po przekroczeniu 50 r.ż. Około 2/3
przypadków wykrywane jest u
pacjentów po 65r.ż. Nadal nie jasne
jest dlaczego częstość zachorowań
wzrasta z wiekiem.
P re dy s po zy c je ro dzin n e - rak prostaty
może rozwijać się u różnych osób
należących do tej samej rodziny, co sugeruje
szerzenie się choroby poprzez materiał
genetyczny. Osoby posiadające brata lub
ojca z rakiem prostaty ponad dwa razy
częściej chorują na tą chorobę. Najbardziej
narażone są osoby, które mają w rodzinie
więcej niż jeden przypadek raka prostaty.
Die ta –mężczyźni jedzący dużo czerwonego mięsa i
produktów wysoko tłuszczowych mają więcej szans
na zachorowanie niż pozostałe osoby. Taka dieta
najczęściej wiąże się ze spożywaniem niewielkich
ilości owoców i warzyw. Lekarze nie są do końca
pewni który z tych czynników istotniej wpływa na
powstawanie raka prostaty. Część badań wykazało
natomiast, że częściej chorują mężczyźni
spożywający zbyt duże ilości wapnia.
P r zyczyn y pows ta wa n ia
r a k a pr os ta ty..
Nadal jednak nie
wiadomo jak różne
czynniki wpływają
na zdrową komórkę
prostaty powodując
jej transformację w
komórkę rakową.
Rak może więc być
spowodowany
mutacjami (błędami w DNA), w
wyniku, których dochodzi
do nadmiernej aktywacji
onkogenów oraz
zatrzymania genów
supresorowych. Dlatego
niektóre osoby mają
większe szanse na
zachorowanie na raka
prostaty – wraz z
materiałem genetycznym
otrzymali od swoich
rodziców mutacje DNA.
Proces ten może stanowić
podstawę do rozwoju 5-10%
przypadków raka prostaty.
J a k za pobiega ć r a k owi
pr os ta ty?
Ponieważ nie jest znana dokładna przyczyna powstania
raka prostaty, na dzień dzisiejszy nie wiadomo jak
przeciwdziałać powstaniu większości przypadków
tej choroby. Większości czynników ryzyka, takich
jak wiek, rasa czy zachorowania w rodzinie nie
możemy w żaden sposób modulować.
Istnieje możliwość redukcji ryzyka zachorowania
poprzez zmianę codziennej diety. Amerykańskie
dietetycy zalecają spożywanie większej ilości
pokarmów opartych na źródłach roślinnych oraz
ograniczenie spożywania mięsa czerwonego,
zwłaszcza o dużej zawartości tłuszczów.
Każdego dnia należy
przynajmniej
5-krotnie spożywać warzywa lub
owoce. Zalecane są również
produkty zbożowe, ryż,
makaron, fasolka. Zachowanie
tego rodzaju diety obniża
również ryzyko zachorowania
na inne nowotwory oraz
choroby układu krążenia.
Pomidory, grejpfruty różowe
oraz melony zawierają duże
ilości likopenu, substancji
podobnej do witamin, która
hamuje proces oksydacji DNA
co zapobiega powstaniu raka
prostaty.
Inne badania sugerują
natomiast, że witamina E nie
ma wpływu na rozwój raka
prostaty i że zbyt duża jej
ilość może powodować
choroby serca. Ryzyko
zachorowania na raka prostaty
prawdopodobnie obniża selen,
zaś preparaty witaminy.
J a k wcze śn ie wyk r yć
r a k a pr os ta ty?
Raka prostaty można
zdiagnozować wcześnie
dzięki regularnemu
oznaczaniu zawartości
związku chemicznego o
nazwie PSA we krwi. Raka
prostaty wykrywa też proste
badanie per rectum ( badanie
palcem przez odbyt). Jednak
nie zawsze można liczyć na
dokładność badań
wczesnego wykrywania raka
prostaty, ani badanie
zawartości PSA, ani badanie
per rectum nie są w 100%
dokładne.
Fałszywie dodatnie wyniki badań mogą
wywołać zdezorientowanie i lęk
pacjenta. Naukowcy są zgodni, że
lekarze pierwszego kontaktu powinni
sugerować pacjentom po 50-tym roku
życia regularne oznaczanie PSA oraz
wykonywanie badania per rectum. Osoby
z grupy o najwyższym ryzyku (kilku
krewnych z rakiem prostaty w młodym
wieku) powinni zgłaszać się na badania
już w wieku 40 lat.
D ia gn os tyk a r a k a
pr
os
ta
ty
Rak prostaty w bardziej
zaawansowanym stadium
może powodować
hematurię, czyli obecność
krwi w moczu oraz
impotencję, czyli problemy
ze wzwodem. Rak
prostaty może
rozprzestrzenić się do
kości powodują bóle
bioder, kręgosłupa, żeber i
innych obszarów.
Rak może uciskać nerwy rdzeniowe
powodując słabość i męczliwość
nóg, problemy z kontrolą czynności
pęcherza i oddawania stolca.
Objawy te mogą być powodowane
przez inne choroby niż rak prostaty,
ważne jest aby pacjent
poinformował lekarza dokładnie o
wszystkich objawach, aby ich
przyczyna została szybko poznana i
odpowiednio leczona.
Opracowały uczennice z klasy I LO „b” PZS w Żmigrodzie:
Magdalena Dawidowicz, Ilona Bukartyk, Maja Musialik,
Adrianna Kiałka, Katarzyna Golemo, Elżbieta Owczarek pod
opieką p. mgr Marii Kuli w ramach programu „Mam haka na
raka 3” .