opracowanie - Kancelaria Regulus

Warszawa 10.06.2010
INFORMACJA PRAWNA
Struktura związku zawodowego a restrukturyzacja pracodawcy
Przedmiot
informacji:
Podstawa
prawna
•
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. – Kodeks pracy ( Dz. U.1998 r. Nr
21 poz. 94 )
•
USTAWA z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. (tekst
pierwotny:
Dz.
U.
1991
r.
Nr
55
poz.
234)
(tekst jednolity: Dz. U. 2001 r. Nr 79 poz. 854)
informacji
Zleceniodawca
informacji:
Podstawy
Międzyzakładowy Związek Zawodowy Pracowników Energetyki
Zapytanie Zleceniodawcy
faktyczne
informacji:
Podstawowe założenia do opinii
Niniejszą informację należy potraktować jako wstępną propozycję dokonania zmian w dwóch
różnych zakresach. Pierwszy zakres jest zakresem zmian minimalnych – ale wystarczających
w danej sytuacji. Należy jednak podkreślić, że po zmianach w tym zakresie mogą wyniknąć
pewne problemy z interpretacją statutu, a co za tym idzie mogą wystąpić komplikacje przy
prawidłowej
realizacji
praw
pracowniczych
(np.
uprawnienia
konsultacyjne
lub
reprezentacja) i związkowych (dodatkowa ochrona stosunku pracy). Problemy te mogą
wynikać w zależności od stosunku nowego pracodawcy do związków zawodowych. Drugi
oczekujemy ewentualnie decyzji co do dalszych kroków Zleceniodawcy.
Strona
związku, nie pozostawiając pola na wątpliwości. Po zapoznaniu się z niniejszą informacją
1
zakres wprowadza głębsze zmiany do statutu, a w szczególności do struktury samego
1.
[charakter związku] Związek Zawodowy działający pod nazwą; „Międzyzakładowy
Związek Zawodowy Pracowników Energetyki (dalej Związek) jest organizacją o
charakterze międzyzakładowym, o której mowa a w art. 34 ustawy związkach
zawodowych. Oznacza to między innymi, że związek ten zrzesza pracowników
zatrudnionych u kilku pracodawców oraz, że więcej niż jeden pracodawca jest
partnerem w dialogu społecznym tego związku. Powyższe wynika z całości brzmienia
statutu Związku i według założeń pierwszego zakresu nie ma potrzeby dokonywania w
tej kwestii uzupełnień w statucie. Realizując drugi zakres zmian
można byłoby
dokonać pewnych modyfikacji § 1 statutu Związku, które wprost wskazywałyby na te
fakty. I tak proponuje się zmienić § 1 nadają mu nową następującą treść:
§1
1.
Nazwa Związku brzmi:
„Międzyzakładowy Związek Zawodowy Pracowników Energetyki”
2.
Związek może posługiwać się skrótem nazwy w brzmieniu: MZZPE
3.
Międzyzakładowy Związek Zawodowy Pracowników Energetyki (dalej Związek) jest
międzyzakładową organizacją związkową zarejestrowaną i działającą na zasadach
określonych przez ustawę z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych Dz. U. Nr 79
poz. 850 z późniejszymi zmianami) oraz niniejszy Statut, reprezentującą indywidualne i
zbiorowe prawa i interesy pracowników zatrudnionych u wielu pracodawców będąc
jednocześnie ich partnerem w dialogu społecznym.
Związek jest organizacją dobrowolną, samorządną i niezależną.
5.
(ust. 2 i 3 dotychczasowego statutu bez zmian)
[skuteczne reprezentowanie indywidualnych i zbiorowych interesów pracowników,
partnerzy w dialogu społecznym WSTĘP].
Najprostszym podziałem organizacji
związkowych jest podział na zakładowe organizacje związkowe oraz organizacje
pracy). Może być samodzielnym bytem prawnym – osobą prawą zarejestrowaną w
Krajowym
Rejestrze
Sądowym
lub
częścią
organizacji
międzyzakładowej
–
niezarejestrowaną w KRS i nie posiadającą osobowości prawnej z tej rejestracji
2
międzyzakładowe. Organizacja zakładowa działa w jednym przedsiębiorstwie (zakładzie
Strona
2.
4.
wynikającej
lub
posiadającą
osobowość
prawną
nadaną
przez
organizację
międzyzakładową na podstawie stosownych zapisów w statucie.
Międzyzakładowy Związek Zawodowy Pracowników Energetyki jest organizacją
międzyzakładową skupiającą w swej strukturze szereg organizacji zakładowych
(zakładowych organizacji związkowych)
3.
[skuteczne reprezentowanie indywidualnych i zbiorowych interesów pracowników,
partnerzy w dialogu społecznym – STRUKTURA ZWIĄZKU].
Powyższe wynika z
ogólnego brzmienia statutu oraz § 17. Realizując zakres pierwszy nie ma konieczności
wprowadzania w tej kwestii istotnych zmian. Realizując zakres drugi można
zaproponować następującą koncepcję. Użytecznym byłoby wyraźne zaakcentowanie
wyżej opisanej struktury poprzez częściową zmianę § 17. Sugeruje się także zmianę
terminologii „oddziałowa organizacja związkowa” ze względu na jej mylący w naszym
przypadku charakter. Sugeruje się odejście od tej terminologii gdyż nazwa ta może
sugerować, że dana jednostka organizacyjna związku działa jedynie w oddziale spółki –
zarejestrowanej w KRS jednostce pracodawcy, o której mowa w ustawie kodeks spółek
handlowych. Jak wiadomo; istnieje duże prawdopodobieństwo, iż niektórzy z
dotychczasowych pracodawców zmienią własne struktury. Być może spółka Lubelskie
Zakłady Energetyczne S.A. połączy się poprzez przejęcie z inną spółką (PGE Dystrybucja
S.A.) tracąc osobowość prawną (przestając istnieć). Przedsiębiorstwo tej spółki (zakład
pracy w rozumieniu przepisów prawa pracy) stanie się finalnie oddziałem spółki
przejmującej (PGE Dystrybucja S.A.) w rozumieniu przepisów kodeksu spółek
handlowych (oddział ten zostanie zarejestrowany w krajowym rejestrze sądowym – i
jako taki zyska przymiot pracodawcy. Zatem, podążając za dotychczasową terminologią
statutu należałoby przyjąć że u tego pracodawcy działa oddziałowa organizacja
związkowa co mogłoby wprowadzać w błąd.
[zakłady pracy – pracodawcy] Wydaje się jednak, że celowym byłoby przyjąć, iż tak
utworzony oddział spółki, wszystkie inne zarejestrowane w KRS oddziały spółek –
podziałów na mniejsze jednostki organizacyjne) przedsiębiorstwa pozostałych spółek –
3
partnerów społecznych związku oraz monolityczne (bez istotniejszych wewnętrznych
partnerów społecznych określić w domyśle jako „zakłady pracy”. W tych jednostkach
Strona
4.
organizacja
międzyzakładowa
posiadałby
więc
zakładowe
związki
związkowe/zakładowe organizacje związkowe – jako własne jednostki organizacyjne.
Dodatkowo, jeśli zarejestrowane w KRS odziały lub przedsiębiorstwa spółek (nie
posiadające statutu oddziałów) posiadałby wewnętrzne struktury organizacyjne np.
centrala oddziału, rejon czy posterunek – nie posiadające przymiotu pracodawcy ale
funkcjonujące jako wyodrębniona jednostka z własną, w miarę samodzielną kadrą
kierowniczą (dyrektor rejonu) - w tych jednostkach mogłyby funkcjonować najmniejsze
jednostki organizacyjne związku zwane przykładowo „Kołami Związku”
Przyjmując powyższe powstałaby następująca struktura organizacyjna MZZPE
Międzyzakładowy Związek Zawodowy Pracowników Energetyki
- międzyzakładowa organizacja związkowa
posiadająca osobowość prawną uzyskaną przez fakt
rejestracji w KRS
jej partnerem społecznym mógłby być zakład pracy
zatrudniający największą liczbę członków związku
np. Lubelski Oddział spółki PGE Dystrybucja S.A.
organizacja ta powoływałaby też i likwidowała organizacje zakładowe (zakładowe
związki zawodowe oraz najmniejsze struktury) i koordynowała ich pracę
(można też rozważyć możliwość gdzie organizacja międzyzakładowa nie posiada
bezpośredniego partnera społecznego a jedynie tworzy i koordynuje pracę
zakładowych związków zawodowych)
Zakładowy Związek Zawodowy
Zakładowy Związek Zawodowy
Pracowników Spółki Y
Pracowników Spółki X
Zakładowy Związek
Zawodowy
Pracowników
Pracownikó
Koło
Związ
ku
Centr
ala
…..
Praco
Koło
Związku
Rejon …..
4
Rejon …..
Oddziału Spółki Z
Strona
Koło Związku
Aby osiągnąć taką strukturę sugeruje się zmianę § 17 i nadanie mu nowego
następującego brzmienia:
§ 17
1.
Międzyzakładowy Związek Zawodowy Energetyków posiada wielostopniową
strukturę wewnętrzną, na którą składają się;
1)
Zakładowe
Organizacje
Związkowe
Międzyzakładowego
Związku
Zawodowego Energetyków
2)
2.
Koła Międzyzakładowego Związku Zawodowego Energetyków
W strukturze organizacyjnej Związku mogą funkcjonować komisje problemowe
jako jednostki powołane do pracy nad konkretnym zagadnieniem. O powołaniu
komisji problemowych decyduje Zarząd MZZPE, Zarządy ZOZ MZZP lub Zarządy
Kół MZZPE
3.
Zakładowe Organizacje Związkowe i Koła Związku nie posiadają osobowości
prawnej
4.
Zakładowe Organizacje Związkowe i Koła Związku powstają i ulegają likwidacji w
oparciu o uchwałę Walnego Zebrania Międzyzakładowego Związku Zawodowego
Energetyków.
5.
Pracę i działalność Zakładowych Organizacji Związkowych i Kół MZZPE nadzoruje i
koordynuje Zarząd MZZPE
6.
Zakładowa Organizacja Związkowa Międzyzakładowego Związku Zawodowego
Energetyków może posługiwać się skrótem Zakładowa Organizacja Związkowa
MZZP lub ZOZ MZZP
7.
Koło Międzyzakładowego Związku Zawodowego Energetyków może sie
posługiwać skrótem KMZZP.
8.
Międzyzakładowy
Związek
Zawodowy
Pracowników
Energetyki
zrzesza
pracowników Oddziału Lublin (nazwa umowna) i reprezentuje ich indywidualne
9.
Zakładowe Organizacje Związkowe i Koła Związku zrzeszają pracowników
5
jak i zbiorowe prawa i interesy.
pozostałych zakładów pracy (przedsiębiorstw, oddziałów spółek) posiadających
Strona
5.
statut pracodawcy
10.
Koła MZZPE zrzeszają pracowników nie posiadających statutu pracodawcy
jednostek organizacyjnych wyodrębnionych wewnątrz struktury organizacyjnej
zakładu pracy
11.
Nazwa Zakładowej Organizacji Związkowej lub Koła powinna zawierać nazwę
pracodawcy lub jego jednostki organizacyjnej, którego pracowników zrzesza
(przykładowo Zakładowa Organizacja Związkowa MZZPE – Lubelski Oddział PGE
Dystrybucja S.A. Koło MZZP Rejon Kłodawa)
12.
Listę Zakładowych Organizacji Związkowych i kół Związku sporządza i
przechowuje Zarząd MZZPE
[Partnerzy społeczni - dookreślenie] Wzajemne zobowiązania stron dialogu
społecznego (pracodawcy i związku zawodowego) powstają z mocy prawa, przez fakt
utworzenia u pracodawcy zakładowej organizacji związkowej lub zrzeszenia jego
pracowników.
Zaistnienie
tych
praw
wymaga
zatem
pewnych
czynności
formalnoprawnych, które dany związek (lub grupa osób zamierzających go utworzyć)
powinien podjąć. Rozpatrując przedstawioną w zleceniu sytuację – z jednej strony
mamy pracodawcę – spółkę prowadzącą przedsiębiorstwo, a z drugiej strony – jej
partnera społecznego – międzyzakładową organizację związkową, zrzeszającą jego
pracowników,
jak
również
pracowników
innych
spółek.
Wg
planów
restrukturyzacyjnych Grupy PGE spółka prowadząca przedsiębiorstwo, w którym działa
międzyzakładowa organizacja związkowa zostanie połączona przez przejęcie ze spółką
PGE Dystrybucja S.A. Spowoduje to likwidację tej pierwszej. Przedsiębiorstwo tej spółki
(a więc także jej pracownicy) zostanie wniesione aportem do spółki przejmującej (PGE
Dystrybucja S.A.). Jednocześnie (lub wcześniej) spółka PGE Dystrybucja S.A. utworzy
własny oddział, nada mu przymiot pracodawcy i zarejestruje w Krajowym Rejestrze
Sądowym. Jakie z tych zdarzeń wynikną konsekwencje dla związku jak i pracowników.
Przedsiębiorstwo (zakład pracy) przejdzie w całości. Pracownicy utracą zatem
nowego pracodawcy jakim stanie się Oddział Spółki PGE Dystrybucja S.A.. Ze statutu
6
dotychczasowego pracodawcę i „przejdą” w trybie art. 23 [1] ustawy kodeks pracy do
związku nie wynika wprost, iż jest on aktualnie partnerem społecznym nowego
Strona
6.
pracodawcy, do którego przejdą jego dotychczasowi członkowie. Celem uniknięcia
późniejszych niedomówień związanych z kwestionowaniem reprezentacji praw i
interesów indywidualnych jak i zbiorowych przechodzących pracowników sugeruje się
dokonanie zmiany § 3 statutu uzupełniając go o nowy podmiot w postaci Oddziału
spółki PGE Dystrybucja S.A., do którego przejdą jego dotychczasowi członkowie
I tak § 3 proponuje się nadać nowe następujące brzmienie;
§3
1.
Podmiotem działania Związku są przedsiębiorstwa lub oddziały prowadzone przez
lub przy udziale:
1)
Spółki PGE Dystrybucja S.A (nr krs ..)
2)
Przedsiębiorstwa spółek pozostających w stosunku powiązania lub
zaleŜności, o którym mowa w art. 4 ustawy kodeks spółek handlowych od
spółki, wymienionej w ustępie 1 niniejszego paragrafu
3)
Podmioty powstałe na bazie majątku spółek, o których mowa w pkt 1) i 2)
4)
Następcy prawni podmiotów, o których mowa w pkt 1) -3)
5)
Pozostałe podmioty, u których Związek utworzy zakładową organizację
związkową
pod warunkiem posiadania przez nich przymiotu „Pracodawcy”
2.
Sporządzania i aktualizowana przez Zarząd Związku lista podmiotów, o których
mowa w ust 1 niniejszego paragrafu stanowi załącznik nr . do statutu Związku
3.
(Dwójka bez zmian przepisać)
4.
J.w.
5.
Jw.
6.
Nie traci członkostwa w związku pracownik, który w wyniku restrukturyzacji lub
jakiejkolwiek zmiany właścicielskiej dotyczącej podmiotów wskazanych w ust. 1 pkt 1)
do 5) zmienił pracodawcę. Zmiana pracodawcy, o której mowa w zdaniu poprzednim
Strona
kodeks pracy lub porozumienia stron o przejściu pracownika do nowego pracodawcy.
7
moŜe być dokonana w szczególności na podstawie art. 23 [1], art. 174 [1] ustawy
7.
……. nowozatrudniony na podstawie umowy o pracę w podmiotach, o których mowa w
pkt. 1) -5) ust 1 niniejszego paragrafu.
Powyższą zmianę powinno się zrealizować zarówno realizując zakres pierwszy jak i drugi
7.
[dodatkowa ochrona stosunku pracy ‘przechodzących działaczy związkowych]
Na końcu należy nadmienić o dodatkowej ochronie stosunku pracy przechodzących
działaczy związkowych Międzyzakładowego Związku Zawodowego Pracowników
Energetyki. Kwestia ta wymaga odrębnej analizy. Tu należy jedynie nadmienić (i być
może będzie to wystarczające), że pojawi się konieczność aktualizacji uchwał
wskazujących osoby, których stosunek pracy podlega dodatkowej ochronie.
W podsumowaniu należy wskazać, że w przypadku realizacji zakresu drugiego zmianie
uległby także niektóre inne przepisy statutu. Zmiany te byłyby zmianami
dostosowującymi statut do powyższych założeń oraz zmianami redakcyjnymi. Ze
względu na brak decyzji co do zakresu – zmian tych w tej opinii nie omówimy.
Sygnalizujemy jedynie, że zmianie uległyby:
1)
§ 1, § 3 wg wskazań powyżej, §. 5, §. 11 ust. 3 - "Członkowstwa w związku nie
można łączyć z członkowstwem w innym związku zawodowym działającym na
terenie działania podmiotów wskazanych w par. 3 ust. 1 lit. a, b, c, d niniejszego
statutu" -
2)
par. 12 ust. 1 pkt. b i 12 ust. 2
3)
Rozdział IV - struktura organizacyjna- organy Międzyzakładowego Związku
Zawodowego Pracowników Energetyki: § 17 – wg wskazań powyżej
4)
§ 18 ust. 1 lit c -organy oddziałowe
5)
§18 ust. 3 - czteroletnia kadencja organów statutowych - nic nie powinno ulegać
zmianie, tylko jeśli nastąpi przejście całego zakładu pracy,
6)
§22 ust. 1 lit d) "członkowie organów statutowych związku mogą być odwoływani
z zajmowanych w nich funkcji przed upływem kadencji w przypadku zmiany
7)
21 ust. 2 lit. d, e, f, - stwierdzenie „Dyrektorów i kierowników podmiotów
określonych w par. 3 ust. 1 lit. a, b, c, d niniejszego statutu oraz ich zastępców"
8
jednostki organizacyjnej od których mowa w par. 3 ust. 1 lit. a, b, c, d,"
Strona
8.
8)
§ 26 ust. 1 - w skład zarządu wchodzą przewodniczący oddziałowych organizacji
związkowych
9)
§ 30 ust. 3 " Oddziałowe organizacje związkowe działają w ramach określonych
niniejszym statutem we wszystkich jednostkach organizacyjnych wymienionych w
par. 3 ust. 1"
10)
§30 ust. 4 " w podmiocie gospodarczym powstałym w wyniku restrukturyzacji
wewnętrznej lub inne zmiany właścicielskiej zakładowa organizacja związkowa
lub oddziałowa organizacja związkowa nabywa wszelkie prawa oraz obowiązki
zarządu
związku
i
działa
w
strukturach
Międzyzakładowego
Związku
zawodowego Pracowników Energetyki".
§32 - wybór zarządu zakładowej oraz oddziałowej organizacji związkowej.
Warszawa
11 06 2010
Marcin Szymanek
9
doradca prawny
Strona
11)