Dziedzictwo dokumentacyjne UNESCO - typo
Transkrypt
Dziedzictwo dokumentacyjne UNESCO - typo
SKARBY LUDZKOŚCI Dziedzictwo dokumentacyjne UNESCO Książki, rękopisy, partytury, archiwa fotograficzne, dźwiękowe i filmowe sKARBY LUDZKOŚCI Strona 1: wnętrze XV-wiecznej biblioteki Malatesta Novello we włoskim mieście Cesena. Strona 2–3: Szczytowym osiągnięciem ottońskiej sztuki iluminacyjnej jest Księga Perykop Henryka II powstała w opactwie Benedyktynów w Reichenau – ilustracja przedstawiająca koronację (po lewej) oraz zmartwychwstanie umarłych (po prawej). Poniżej: Biblioteca Palafoxiana w Puebla w Meksyku, prawdziwa duchowa skarbnica, została ufundowana w roku 1646 przez biskupa Juana de Palafoxa y Mendozę. Była to pierwsza biblioteka publiczna Ameryki. Dziedzictwo dokumentacyjne UNESCO Sygnowany przez UNESCO program „Memory of the World” – Pamięć Świata – obejmuje wybrane dokumenty reprezentujące zbiorową pamięć ludzkości w różnych krajach naszego globu. Niniejszy tom prezentuje wszystkie wpisane dotychczas na listę programu zbiory książek, rękopisów i partytur, a także dokumentów fotograficznych, dźwiękowych i filmowych, obrazujące kluczowe wydarzenia z historii ludzkości. SPIS TREŚCI Od lewej do prawej: normańska flota przedstawiona na Tkaninie z Bayeux; getyński egzemplarz 42-wierszowej Biblii Gutenberga; strona z wiedeńskiej kolekcji gotyckich projektów architektonicznych; mapa górnicza z Bańskiej Szczawnicy; strona tytułowa ukazującego się w Pradze periodyku emigrantów rosyjskich „Volja Rossii” (Wolność Rosji); strona egzemplarza „Kanonu Medycyny” Ibn Siny (Awicenny) przechowywanego w Azerbejdżanie. Europa NorwegIA Archiwum trądu w Bergen Henryk Ibsen: Nora, czyli dom lalki Wyprawa na biegun południowy Roalda Amundsena SZWECJA Archiwum Astrid Indgren Kolekcja dzieł Emanuela Swedenborga Archiwum rodzinne Alfreda Nobla Archiwum Ingmara Bergmana DANIA Archiwum duńskich zamorskich kompanii handlowych Sundzki rejestr celny Kolekcja Linneusza Pierwsza nowa kronika i dobry rząd Peru Rękopisy i korespondencja Hansa Christiana Andersena Archiwum Sørena Kierkegaarda Niderlandy Biblioteka Ets Haim – Livraria Montezinos Wielka Brytania Mapa świata z Hereford The battle of the Somme LuKSemburg Family of Man BelgiA Archiwa finansowe Officina Plantiniana 10 11 12 13 14 15 16 FranCJA Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela Filmy braci Lumière Tkanina z Bayeux Wprowadzenie dziesiętnego systemu metrycznego 1790–1837 18 18 19 19 PortugalIA List Pero Vaz de Caminha do króla Manuela I Corpo Cronológico 20 22 NIEMCY Najstarsze nagrania dźwiękowe tradycyjnej muzyki ludowej (1893–1952) Rękopis IX Symfonii d-moll, op. 125 Ludwiga van Beethovena Literacka spuścizna Goethego 42-wierszowa Biblia Gutenberga Metropolis Ottońskie iluminowane księgi z klasztoru Reichenau Pierwodruk Kinder- und Hausmärchen braci Grimm Listy Gottfrieda Wilhelma Leibniza 23 23 24 Niderlandy/Indie/Sri Lanka/Indonezja/ Afryka Południowa – Belgia Archiwum holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej 26 27 28 30 32 Francja/Wielka Brytania Apel Charles’a de Gaulle’a z 18 czerwca 1940 32 Hiszpania/Portugalia Traktat z Tordesillas 22 26 AUSTRIA Dioskuryd wiedeński Akt końcowy Kongresu Wiedeńskiego Zbiory historyczne (1899–1950) archiwum fonograficznego Zbiór papirusów arcyksięcia Rainera Kolekcja dzieł Schuberta Wiedeńskiej Biblioteki Miejskiej Zbiór gotyckich projektów architektonicznych Atlas Blaeua i Van der Hema Kolekcja dzieł Brahmsa Tabula Peutingeriana WŁOCHY Biblioteka Malatesta Novello (Malatestiana) 48 48 49 49 50 51 52 33 34 35 36 37 38 40 42 44 45 46 47 Łotwa Dainu skapis – szafa pieśni ludowych ROSJA Ewangeliarz Chitrowo Słowiańskie publikacje pisane cyrylicą Ewangelia Archangielska Zbiory prasy codziennej Mapy imperium rosyjskiego Zbiory historyczne Archiwum Fonograficznego w St. Petersburgu Kolekcja rosyjskich plakatów z XIX i XX wieku Rosja/Polska/Słowenia Codex Suprasliensis (Kodeks Supraski) PolSKA De revolutionibus orbium coelestium libri sex Republika Czeska Średniowieczne manuskrypty z okresu czeskiej reformacji Rosyjskie, ukraińskie i białoruskie periodyki emigracyjne 61 62 64 64 65 66 67 53 33 FinlandIA Kolekcja Adolfa Erika Nordenskiölda Dzieła Fryderyka Chopina Archiwum getta warszawskiego (archiwum Ringelbluma) Konfederacja warszawska w 1573 roku Archiwum Komisji Edukacji Narodowej 21 gdańskich postulatów i narodziny „Solidarności” 54 Słowacja Mapy górnicze Bańskiej Szczawnicy Kolekcja muzułmańskich rękopisów Bašagića Iluminowane kodeksy z Bratysławy 68 70 70 54 55 55 56 57 58 58 WĘGRY Wniosek patentowy radioskopu Kálmána Tihanyiego z 1926 roku Węgry/Chorwacja Tabula Hungariae Węgry/Austria/Niemcy/Belgia/ Francja,Włochy Bibliotheca Corviniana 71 72 74 59 UkrainA Zbiór woskowych cylindrów z żydowską muzyką ludową 60 TURCJA Hetyckie inskrypcje klinowe z Boğazköy w Anatolii Zbiór rękopisów obserwatorium Kandilli w Stambule Kolekcja dzieł Ibn Siny (Awicenny) w Bibliotece Süleymaniye ArmeniA Zbiór rękopisów Instytutu Matenadaran im. Mesropa Masztoca Azja 75 76 78 78 79 80 Liban Inskrypcje naskalne z Nahr el-Kelb Alfabet fenicki 82 83 Arabia Saudyjska Najstarsza islamska (kuficka) inskrypcja w piaskowcu 84 AZerbEJDŻAN Średnioweczne rękopisy z dziedziny medycyny i farmacji 84 Iran Bayasanghori Shahnameh Akt fundacyjny Rab’i-Rashidi 85 86 KaZachstan Zbiór rękopisów Ahmeda Chodży Jesewiego 86 Zbiór dokumentów ruchu antynuklearnego Nevada-Semipałatyńsk 87 71 59 AlbaniA Codex Purpureus Beratinus SerbiA Archiwum Nikoli Tesli Ewangeliarz Mirosława 74 UZbekistan Święty koran Mushaf Otmana Zbiór rękopisów Instytutu Orientalistyki Al-Biruniego 88 89 TadŻYkistan »Kulliyat« Ubaid-e Sakaniego i »Gazele« Hafisa 89 Pakistan Zbiór dokumentów Mohammada ali Jinnaha (dokumentacja Quaid-e-Aazam) 90 Indie Zbiór tamilskich rękopisów o tematyce medycznej 91 SPIS TREŚCI Od lewej do prawej: pismo obrazkowe ludu Naxi, zamieszkującego obszar Chin Południowo-Zachodnich; mapa Bay of Plenty (Nowa Zelandia), sporządzona przez Jamesa Cooka podczas jego pierwszej wyprawy; Hendrik Witbooi, przywódca powstania ludu Nama przeciwko kolonizatorom (Namibia); wycinek z wydania faksymile meksykańskiego Kodeksu Becker; Matki z Plaza de Mayo, Argentyna; ranni jeńcy w czasie I wojny światowej. Indie Rękopisy dotyczące kultu hinduistycznego boga Śiwy Rygweda ChinY Archiwum muzyki tradycyjnej Akta Wielkiego Sekretariatu dynastii Qing Cesarskie listy egzaminacyjne z czasów dynastii Qing Spuścizna rodu Yangshi Lei z czasów dynastii Qing Rękopisy ludu Naxi w języku Dongba Korea Południowa Rękopis Hunmin Chongum Roczniki dynastii Choson Sungchongwon Ilgi: diariusze sekretariatu królewskiego Drewniane matryce do druku Tripitaka Koreana i innych pism Antologia nauki zen autorstwa buddyjskich duchownych Protokoły królewskie dynastii Choson Australia i Pacyfik 92 93 94 95 96 97 98 100 101 101 AustralA Dziennik okrętowy z pierwszej wyprawy Jamesa Cooka Akta procesu Mabo Historia gangu Kelly’ego Protokoły australijskich kolonii karnych Nowa Zelandia Petycja w sprawie przyznania kobietom prawa wyborczego z 1893 roku Traktat z Waitangi Afryka Niepublikowane dzieła Christophera Okigbo 112 114 114 115 115 116 EGIpt Dokumenty sułtanów i książąt egipskich Dokumentacja dotycząca Kanału Sueskiego Ilustrowane perskie rękopisy Senegal Kolekcja Francuskiej Afryki Zachodniej Benin Archiwalia okresu kolonialnego Ameryka 118 119 120 123 102 104 105 125 126 Tajlandia Inskrypcje na steli króla Ramkhamhaenga 106 Namibia Dzienniki Hendrika Witbooi 127 Malezja Korespondencja sułtana Kedah Hikayat Hang Tuah Roczniki malajskie – Sejarah Melayu 107 107 108 Mauritius Akta z okresu kolonizacji francuskiej 128 108 109 110 133 USA Czarnoksiężnik z krainy Oz 134 USA/NIEMCY Mapa Waldseemüllera z 1507 roku 136 Ameryka Środkowa i Południowa Muzyka okresu kolonialnego: przykład artystycznego bogactwa* 136 122 TanZania Niemiecke akta archiwum narodowego Kolekcja arabskich manuskryptów Filipiny Filipińskie zabytki paleograficzne Kolekcja José Macedy Transmisje radiowe z powstania przeciwko Marcosowi w 1986 roku 132 118 ETIOPIA Skarby archiwum narodowego i zrzeszenia bilbiotek 124 Afryka Południowa Kolekcja rodziny Bleeków Archiwum walk wyzwoleńczych Akta kryminalne nr 253/1963 (państwo przeciw N. Mandeli) Kanada Archiwum Hudson’s Bay Company Kolekcja seminarium w Quebecu (1623–1800) 129 130 131 MeKSYk Muzyka okresu kolonialnego: śpiewnik Gaspara Fernandesa* Kodeksy i akta z doliny Oaxaca w Meksyku Kolekcja meksykańskich kodeksów Los Olvidados Luisa Buñuela Zbiór rdzennych języków Ameryki Środkowej Biblioteca Palafoxiana Codex Techaloyan z Cuajimalpaz NiKaragua Archiwum krucjaty alfabetyzacji kuba Kolekcja José Martíego y Péreza Barbados Dokumenty niewolniczej ludności Karaibów 137 137 138 140 142 142 143 Organizacje międzynarodowe Trinidad I Tobago Kolekcja Dereka Walcotta Kolekcja premiera Erica Williamsa Kolekcja C.L.R. Jamesa 146 146 147 KolumbiA Księga pieśni chóralnych Gutierre’a Fernándeza Hidalgo* Archiwum czarnoskórych i niewolników 148 148 145 159 Wenezuela Pisma Simóna Bolívara 149 Latynoamerykańskie fotografie z XIX wieku 150 Archiwum generała don Francisco de Mirandy 151 Peru Opera Tomása de Torrejóny Velasco* 151 BoliWiA Boliwijskie kolędy* 152 BraZYliA Kolekcja XIX-wiecznej fotografii brazylijskiej i obcej 153 Chile Archiwum dotyczące łamania praw człowieka w Chile Dokumenty jezuitów w Ameryce 154 156 143 144 Archiwum International Prisoners of War Agency ArgentYnA Dokumenty wicekrólestwa Río de la Plata Dokumentacja dotycząca łamania praw człowieka w Argentynie 157 UrugWAJ Carlos Gardel – kolekcja Horacio Loriente 158 156 * Lista programu UNESCO „Memory of the World” – Pamięć Świata – obejmuje obecnie 158 obiektów z całego świata. Niektóre dokumenty i kolekcje zostały wniesione przez więcej niż jedno państwo, jak na przykład Mapa Waldseemüllera z 1507 roku zgłoszona przez USA i Niemcy. Takie „wspólne“ obiekty opisano przy jednym z państw. Wyjątek stanowi pozycja „Muzyka okresu kolonialnego”. Cztery kolekcje muzyczne z kolonialnego okresu w dziejach Boliwii, Kolumbii, Meksyku i Peru wyróżniają się pod względem wartości historycznej i artystycznej, dlatego też opisano je zarówno w ogólnym artykule dotyczącym Ameryki Środkowej i Południowej, jak i w osobnych tekstach w kontekście poszczególnych krajów.