integracja polski z unią europejską program

Transkrypt

INTEGRACJA POLSKI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ
PROGRAM INFORMOWANIA SPOŁECZEŃSTWA
(przyjęty przez Radę Ministrów 4 maja 1999 r.)
SPIS TREŚCI
I.
II.
DIAGNOZA
WSTĘP
III.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
IV.
CELE PROGRAMU
V.
ODBIORCY PROGRAMU
VI.
UCZESTNICY PROGRAMU
VII.
PARTNERZY PROGRAMU
VIII.
PRZEPŁYW INFORMACJI
IX.
REALIZACJA PROGRAMU
X.
XI.
XII.
RAMY CZASOWE PROGRAMU
FINANSOWANIE PROGRAMU
METODY OCENY SKUTECZNOŚCI PROGRAMU
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW
1. Exposé Prezesa Rady Ministrów Jerzego Buzka z 10 listopada 1997 r. –
fragmenty.
2. Narodowy Program Przygotowania Polski do Członkostwa.
3. Narodowa Strategia Integracji – Rozdział VII (Działania informacyjne).
4. Ustawa z 29 grudnia 1992 r. o Radiofonii i Telewizji, art. 21, 22 (z późn. zm.).
5. Ustawa z 8 sierpnia 1996 r. o Komitecie Integracji Europejskiej.
6. Ustawa z 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych.
7. Ustawa z 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych.
8. Graficzny podział koordynacji działań.
9. Wydawnictwo pokonferencyjne – „Drogi do Unii Europejskiej. Narodowe
strategie informacyjne”, Centrum Informacji Europejskiej, Warszawa,
grudzień 1998.
10. Kalendarium rozszerzania Wspólnot Europejskich.
11. Proponowane działania wraz z kosztami.
12. Rady konsultacyjne – propozycje UKIE.
13. Opracowanie wewnętrzne UKIE – „Opinie Polaków na temat integracji
Polski z UE. Nadzieje i obawy”, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej,
kwiecień 1999.
Z wymienionych załączników
publikujemy
załączniki nr: 11, 12 i 13
(Redakcja „Monitora Integracji Europejskiej”).
44
Uzyskanie członkostwa w Unii Europejskiej jest – obok akcesji do NATO – podstawowym
i strategicznym celem polskiej polityki zagranicznej: „priorytetem naszej polityki będzie
na równi z NATO możliwie szybka integracja ze strukturami Unii Europejskiej. Zapowiedź rychłego rozpoczęcia negocjacji z wybranymi krajami i wymienianie w tej grupie
Polski jest dla nas zobowiązaniem do koordynacji działań i przyspieszenia procesów dostosowawczych (...)” – (exposé premiera Jerzego Buzka, 10 listopada 1997 r., zał. 1).
Celem polityki informacyjnej państwa w zakresie integracji europejskiej jest uzyskanie
świadomego poparcia większości społeczeństwa dla członkostwa Polski w Unii Europejskiej, przywracającego godne i właściwe miejsce naszego kraju wśród narodów wolnej i
demokratycznej Europy.
Cele integracji Polski z Unią Europejską
Polska należy do europejskiego obszaru kulturowego, politycznego i gospodarczego od
ponad tysiąca lat. Podziela podstawowe europejskie wartości, które współtworzyła, a
których kontynuacją są wartości i cele, jakimi kierowały się państwa członkowskie ustanawiające Wspólnoty, a następnie Unię Europejską. Ich wyrazem są Traktaty założycielskie i następujące po nich: Jednolity Akt Europejski, Traktat z Maastricht i Traktat Amsterdamski.
Demokratyczny system rządów, poszanowanie praw człowieka, otwartość i pluralizm
oraz gospodarka rynkowa są najlepszymi wytycznymi dla organizacji społeczeństwa.
Polska dzieli z Unią Europejską zarówno wartości oparte na wspólnym fundamencie
dziedzictwa chrześcijańskiego, jak i przekonanie, że u podstaw integracji europejskiej leżą
zasady równości, solidarności i pomocniczości. Proces integracji Polski z Unią Europejską
jest czynnikiem sprzyjającym zakorzenieniu naszego kraju w demokracji – integruje go
bowiem nie tylko politycznie, ale i gospodarczo. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej będzie gwarancją nie tylko naszego pełnego uczestnictwa w życiu Europy, lecz także wolności dla obywateli.
Wkład Polski w likwidację systemu komunistycznego był także wkładem w budowę nowej,
zjednoczonej Europy. Polska była pierwszym krajem w Europie Środkowej i Wschodniej,
który wstąpił na drogę budowy demokracji i gospodarki wolnorynkowej w 1989 roku.
Konsekwencją przemian z okresu „Jesieni Ludów” jest suwerenna decyzja Polski o
uczestnictwie w procesie integracji Europy, która zmierza do ostatecznego zakończenia,
narzuconego wbrew woli narodów, podziału kontynentu oraz nadrobienia strat poniesionych w wyniku tego podziału.
Strategia integracji Polski z Unią Europejską wynika z polskiej racji stanu. Przygotowania
do udziału w procesie integracji europejskiej od samego początku są nierozerwalnie
związane z polskimi przemianami. Integracja naszego kraju ze strukturami Unii Europejskiej ma służyć przyspieszeniu reform ustrojowych, zapewnieniu bezpieczeństwa i
osiągnięciu dobrych warunków do rozwoju naszego kraju.
Korzyści wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej mają charakter polityczny, gospodarczy i społeczny.
Korzyści natury gospodarczej to udział w Jednolitym Rynku UE, ze swobodą przepływu
towarów, usług, kapitału i ludzi, to dostęp do funduszy strukturalnych, a także zwiększony napływ inwestycji i nowych technologii. Rozszerzający się rynek europejski, oparty
na jednolitych zasadach funkcjonowania, będzie sprzyjał przyspieszonemu rozwojowi
cywilizacyjnemu.
Korzyści natury społecznej to zbliżanie Polski do standardów europejskich w dziedzinie
bezpieczeństwa wewnętrznego, bezpieczeństwa i godziwych warunków pracy, ochrony
środowiska i – generalnie – wyższa jakość życia. Korzyści społeczne wynikać będą z perspektywy otwarcia granic, swobody osiedlania się i podejmowania działalności gospodarczej.
Część nieuchronnych kosztów kojarzonych z integracją tak naprawdę jest kosztami ko-
45
D okumenty
I
DIAGNOZA
MONITOR INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ • KOMITET INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
Diagnoza
niecznych reform, bez których Polska nie może się w przyszłości rozwijać.
Akceptacja społeczna dla integracji
Wiedza o społecznych opiniach dotyczących procesu dostosowawczego jest gromadzona od 1990 roku. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej stale rozwija współpracę z krajowymi biurami badania opinii publicznej (OBOP, CBOS, Demoskop) oraz z ich wspólnotowym odpowiednikiem – Eurobarometrem.
Od marca 1997 roku, kiedy to poziom akceptacji społecznej dla integracji Polski z Unią
Europejską wynosił 72%, poparcie spadło do 64 % (grudzień 1998 r.). Nadal jednak zdecydowana większość Polaków opowiada się za członkostwem Polski w UE. W ciągu
ostatniego roku nie zanotowano rażących zmian w poziomie poparcia dla procesu integracji. Liczba przeciwników włączenia Polski w struktury Unii również utrzymuje się na nie
zmienionym poziomie (maj 1998 r. – 19%, grudzień 1998 r. – także 19%).
Badania pokazują, że akceptacja dla procesu integracji oparta jest wciąż na ograniczonej
wiedzy o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a oczekiwania społeczne wiązane z członkostwem Polski w strukturach UE są nadal idealizowane.
Dotychczasowe działania informacyjne
Od 1991 roku rząd polski prowadzi działania, które mają zapewnić społeczeństwu dostęp
do wiedzy o charakterze formalnoprawnym. Do tej pory m.in. dokończono edycję Białej
Księgi, składającej się z trzech części: „Polska – Unia Europejska. Seria – Gospodarka”,
„Polska – Unia Europejska. Seria – Prawo” oraz „Polska – Unia Europejska. Nauka,
Technologia”. Wydano 17 zeszytów w ramach serii „Biblioteka Europejska”. Od 1995
roku ukazuje się „Monitor Integracji Europejskiej”, obecnie dwumiesięcznik.
W 1991 roku powstało Centrum Dokumentacji Europejskiej, które opracowało m.in. bazy danych na CD-ROM-ach. Na ich podstawie upowszechniane są informacje, głównie z
dziedziny prawa i statystyki, wśród pracowników administracji państwowej, samorządowej, przedstawicieli Sejmu i Senatu oraz pracowników naukowych. Obecnie zadania
Centrum przejął Departament Dokumentacji Europejskiej w UKIE.
Wymienione wyżej działania skierowane są do grup najbardziej zainteresowanych problematyką integracyjną. Nie docierają jednak do szerokiego kręgów odbiorców.
W połowie 1997 roku przy Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej powstało Centrum
Informacji Europejskiej. CIE prowadzi działalność informacyjno-edukacyjną, skierowaną
do szerokiego kręgu odbiorców. Do chwili obecnej Centrum opublikowało cykl bezpłatnych broszur informacyjnych, skierowanych m.in. do rolników, przedsiębiorców, młodzieży. W sierpniu 1997 roku rozpoczęło wydawanie „Eurobiuletynu”, zawierającego
najważniejsze informacje o pracach UKIE oraz procesie negocjacyjnym – wraz z jego
rozpoczęciem w marcu 1998 roku. Od października 1998 roku „Eurobiuletyn” zastąpił
miesięcznik „Integracja”, wydawany na wysokim poziomie edytorskim, w nakładzie 10
tys. egzemplarzy. Centrum Informacji Europejskiej powinno podczas realizacji PIS odgrywać rolę wydawcy podstawowego zestawu informacyjnego na temat integracji, przeznaczonego dla ogółu społeczeństwa.
Edukacja europejska w systemie kształcenia
Problematyka europejska została wprowadzona do programów nauczania na wszystkich
szczeblach edukacji. Elementy kształcenia europejskiego są zawarte w nowej podstawie
programowej, opracowanej dla zreformowanego systemu szkolnego – powstała specjalna
ścieżka edukacyjna, tzw. edukacja europejska. Realizowane są programy, dzięki którym
m. in. stworzono tzw. edukacyjny pakiet multimedialny dla nauczycieli i uczniów zainteresowanych problematyką europejską oraz przeszkolono kilka tysięcy trenerów i nauczycieli.
Od siedmiu lat Polska uczestniczy w ogólnoeuropejskim konkursie „Europa w szkole”, którego celem jest rozwijanie świadomości europejskiej wśród uczniów, nauczycieli i
rodziców.
Tematyka europejska w różnym wymiarze pojawiła się na uczelniach wyższych – pań-
46
Warunkiem powodzenia PIS jest, by realizacja wyłożonych w nim celów odbywała
się w stałym dialogu ze społeczeństwem. Dlatego Rząd RP będzie dążył do jak najszerszej konsultacji PIS z organizacjami reprezentującymi wszystkie zainteresowane
grupy społeczne, ze szczególnym uwzględnieniem związków zawodowych, organizacji pracodawców, organizacji samorządowych oraz organizacji pozarządowych. Rząd
będzie wspomagał inicjatywy organizacji pozarządowych poprzez działania informacyjne, szkoleniowe i pomoc finansową. Za realizację tego dążenia trzeba uważać
działalność Tymczasowego Komitetu Łącznikowego ds. Współpracy z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym Wspólnot Europejskich, reprezentującego pracobiorców, pracodawców
i różne grupy interesów.
Od kilku lat funkcjonują w Polsce liczne organizacje pozarządowe, których działania
obejmują problematykę europejską i integracyjną. Rząd zdecydowanie popiera tego typu działania i zamierza w czasie realizacji PIS aktywnie wspierać organizacje pozarządowe.
W tej chwili w Polsce funkcjonuje 12 centrów dokumentacji europejskiej i bibliotek depozytowych, działających głównie w ośrodkach akademickich lub przy instytutach naukowych. Korzystają z nich przede wszystkim przedstawiciele nauki i oświaty, administracji państwowej i samorządowej oraz środowisk gospodarczych.
Od początku lat 90. działają w Polsce szkolne i międzyszkolne kluby europejskie. Dotychczas Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, który na stałe współpracuje z klubami,
zarejestrował ich ponad 500. Szkolne kluby europejskie, działające w Polsce, zostały
włączone do europejskiej sieci szkolnych klubów europejskich z siedzibą w Lizbonie.
W 1991 roku powstał w Warszawie Korespondencyjny Ośrodek Euro-Info. Jego działalność jest głównie nastawiona na środowiska gospodarcze. Do tej pory na terenie Polski
funkcjonuje 5 podobnych ośrodków – w Gdańsku, Kielcach, Krakowie, Szczecinie i Rzeszowie.
W 1997 roku UKIE rozpoczął program szkoleń dla tzw. trenerów, rekrutujących się z
Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, a mających pracować w środowisku samorządowym. Docelowo w wyniku aktywności trenerów przeszkolonych zostanie ponad 2,5
tys. samorządowców.
Są to tylko niektóre przykłady działań informacyjno-edukacyjnych, które Urząd Komitetu Integracji Europejskiej realizuje we współpracy z różnymi środowiskami i organizacjami
pozarządowymi. Inicjatywy, które już sprawdziły się jako potrzebne i przynoszące realne
korzyści środowiskom, które je podjęły, będą kontynuowane i zostaną wpisane do Programu Informowania Społeczeństwa. PIS zakłada także korzystanie z istniejącej już sieci
różnego rodzaju pozarządowych ośrodków informacyjnych.
Świadoma akceptacja integracji z UE
Podpisanie traktatu akcesyjnego, który zmieni zasadniczo sytuację geopolityczną Polski,
musi zostać w świadomy sposób zaakceptowane i poparte przez polskie społeczeństwo.
Poparcie akcesji Polski do Unii Europejskiej, bez wystarczającej wiedzy o korzyściach,
47
D okumenty
Dialog ze społeczeństwem
stwowych i niepaństwowych. W coraz większej liczbie szkół wyższych są tworzone tzw.
studia europejskie, przybierające różne formy – studiów licencjackich i podyplomowych,
specjalności w ramach szerszego kierunku studiów, nowe programy nauczania, np. specjalistycznych odmian języka angielskiego czy problemów dotyczących integracji europejskiej i polskiej transformacji społeczno- -gospodarczej. Polska bierze także udział w
programie międzynarodowej wymiany studentów i pracowników naukowych.
Realizacja wielu inicjatyw oświatowych jest możliwa dzięki udziałowi Polski w edukacyjnych programach wspólnotowych: „Sokrates”, „Leonardo da Vinci”, „Młodzież dla
Europy” i „Tempus”, których koordynacją zajmuje się Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Minister edukacji narodowej powołał Radę ds. Edukacji Europejskiej, złożoną z przedstawicieli środowisk naukowych, oświatowych i organizacji pozarządowych. Jest to forum
wymiany informacji oraz gremium inspirujące, koordynujące i promujące upowszechnianie wiedzy o Europie.
ale i kosztach integracji, może doprowadzić do spadku poparcia i rozczarowania po ratyfikacji traktatu akcesyjnego. Doświadczenia państw ostatniej akcesji – Szwecji, Finlandii
i Austrii – powinny posłużyć wypracowaniu właściwej strategii informacyjnej. Analiza
przyjętych przez te państwa koncepcji informowania społeczeństwa pozwoli skorzystać
z ich najlepszych rozwiązań i uniknąć błędów, które mogą prowadzić do spadku społecznego poparcia dla członkostwa w Unii Europejskiej już po przyłączeniu się do niej.
Jak pokazują doświadczenia państw ostatniej akcesji, należy się liczyć z tym, że zderzenie z realiami konkurencji w ramach UE, bez uzyskania uprzednio wiedzy na ten temat,
może doprowadzić do negatywnych reakcji szokowych, osłabiających pozytywne skutki
członkostwa.
Społeczne poparcie dla idei integracji jest kapitałem, którego utrzymanie będzie stanowić o sukcesie procesu integracji polski z Unią Europejską.
II
WSTĘP
1.
Prezentowany dokument jest projektem zorganizowanych i systematycznych działań
Rządu RP na rzecz informowania społeczeństwa polskiego o integracji i jej efektach.
2.
Przedstawiany program określa:
• założenia procesu integracji i opis dotychczasowych dokonań w dziedzinie informacji i edukacji w tym zakresie (diagnoza);
• główne kierunki działań informacyjnych w długiej perspektywie czasowej (strategia);
• cele szczegółowych działań informacyjnych (taktyka);
• główne grupy społeczne, do których adresowany jest komunikat (odbiorcy);
• podmioty biorące udział w Programie oraz stopień i sposób ich zaangażowania
Wstęp
(uczestnicy, partnerzy);
• ramowe zasady współpracy między podmiotami procesu informacyjno- -edukacyjnego na rzecz integracji (koordynacja działań);
• sposoby stałej oceny skuteczności podjętych działań (monitoring).
3.
Załącznikami do projektu są opublikowane dokumenty rządowe, założenia budżetowe oraz materiały wewnętrzne UKIE, które posłużyły jako podstawa opracowania
Programu Informowania Społeczeństwa (PIS).
III
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
1.
Program Informowania Społeczeństwa, zwany dalej PIS, jest elementem polityki
informacyjnej rządu.
2.
PIS zakłada ścisłą współpracę i partnerskie działanie w dziedzinie informacji
między:
• jednostkami administracji publicznej: rządowej i samorządowej, centralnej i lokalnej;
• instytucjami rządowymi, samorządami i organizacjami pozarządowymi;
• najważniejszymi siłami politycznymi, środowiskami opiniotwórczymi oraz auto-
48
PIS zakłada dwutorowy oraz interaktywny, dwukierunkowy obieg informacji:
• kanał wewnętrzny: przekaz informacji między wszystkimi instytucjami rządowymi zaangażowanymi w proces integracji;
• kanał zewnętrzny: przekaz informacji między władzą wykonawczą
i ustawodawczą a społeczeństwem.
5.
PIS zakłada informowanie o procesie integracji z UE, o skutkach członkostwa Polski w UE – o korzyściach i kosztach integracji dla Polski i jej obywateli. Przekazywana informacja ma służyć budowaniu racjonalnego i trwałego poparcia społecznego dla integracji z UE.
6.
Przekazywana w ramach PIS informacja powinna być:
• dostępna: znajdowana szybko i łatwo (logo CIE UKIE ma wskazywać obywatelowi podstawowe oraz wiarygodne źródło informacji o procesie integracji i
efektach);
• przystępna: dostosowana do profilu odbiorcy, konkretna, zwięzła i zrozumiała;
• szeroka: obejmować jak największą liczbę dziedzin i zagadnień, przy jednoczesnym informowaniu o kwestiach szczegółowych;
• mieć wymiar indywidualny, jednostkowy, osobisty: znajdować odzwierciedlenie w życiu obywatela, być w miarę możliwości poparta konkretnym przykładem.
7.
Efektywność PIS, stan wiedzy obywateli oraz poziom ich akceptacji dla procesu integracji powinny być monitorowane poprzez badania socjologiczne, co pozwoli korygować kierunki podejmowanych działań. Badania opinii muszą być regularne,
rzetelne, wiarygodne. Monitorowanie stanu wiedzy i związanego z nim poziomu
akceptacji społecznej kolejnych etapów procesu integracji jest jedną z podstawowych czynności operacyjnych. Od 1990 roku wiedza o społecznych opiniach dotyczących procesu dostosowawczego realizowanego w Polsce jest stale weryfikowana
i gromadzona dzięki corocznym badaniom ośrodków badania opinii społecznej. Odgrywają one kluczową rolę w planowaniu działań taktycznych PIS, decydując o ewentualnych korektach i zmianach metod informowania lub zastosowaniu innych sposobów dotarcia do obywateli.
8.
PIS uwzględnia fakt, że po zakończeniu negocjacji zostanie przeprowadzone referendum. Jeśli to nie nastąpi, należy pominąć tę fazę działań.
9.
Wszystkie działania informacyjne proponowane w PIS muszą być zsynchronizowane z przebiegiem procesu integracji, uwzględniać specyfikę poszczególnych etapów tego procesu, a szczególnie specyfikę procesu negocjacji.
10. PIS jest adresowany do polskiego społeczeństwa (akcja wewnętrzna). Równolegle
powinien być realizowany program promocji Polski w krajach UE (akcja zewnętrzna). W celu uzyskania jedności przekazu obu programów w opracowaniu akcji
zewnętrznej powinny współuczestniczyć niektóre instytucje koordynujące PIS.
IV
CELE PROGRAMU
Zgodnie z priorytetami polityki RP celem nadrzędnym PIS jest uzyskanie świado-
49
D okumenty
4.
Rząd jest zleceniodawcą, a nie wykonawcą działań wynikających z PIS. W ramach PIS będą realizowane nowe działania informacyjno-edukacyjno- -promocyjne, opracowane na podstawie założeń zawartych w tym dokumencie, oraz będą
kontynuowane te wcześniejsze przedsięwzięcia, które okazały się skuteczne.
rytetami społecznymi.
Założenia
programu 3.
mego poparcia większości społeczeństwa dla członkostwa Polski w Unii Europejskiej,
przywracającego godne i właściwe miejsce naszego kraju wśród narodów wolnej i demokratycznej Europy.
PIS zakłada realizację następujących celów:
1.
Wzrost zainteresowania społeczeństwa tematyką integracji i problematyką europejską oraz kreowanie w społeczeństwie zapotrzebowania na informację.
2.
Przygotowanie społeczeństwa do przyszłego członkostwa w UE poprzez uświadomienie społeczeństwu, jakie zmiany przyniesie członkostwo w UE całemu krajowi
(wymiar historyczny, ekonomiczny i społeczny) oraz jak wpłynie ono na życie każdego obywatela.
3.
Uzyskanie szerokiej i trwałej aprobaty społeczeństwa dla procesu integracji z UE
opartej na wiedzy o tym procesie.
4.
Aktywizowanie na rzecz wspólnych z Rządem RP działań informacyjnocyjno-promocyjnych partnerów PIS, do których zaliczono:
Cele
programu
•
•
•
•
-eduka-
organizacje społeczne,
samorządy,
media,
kluby, ośrodki i centra utworzone przy szkołach różnych szczebli i działające na
rzecz upowszechniania wiedzy i informacji o UE i naszej z nią integracji
oraz stymulowanie, za pośrednictwem partnerów PIS, debaty społecznej o procesie integracji.
V
ODBIORCY PROGRAMU
1.
2.
PIS jest programem powszechnym, adresowanym do całego społeczeństwa. Jednocześnie uwzględnia zróżnicowanie społeczne i cywilizacyjno-kulturowe Polaków.
Opinie Polaków na temat procesu integracji z Unią Europejską są zróżnicowane.
Pod względem stosunku do integracji społeczeństwo polskie dzieli się na:
• środowiska aktywnie popierające integrację z UE (tak);
• środowiska przeciwne idei integracji (nie);
• grupy nastawione obojętnie, niezdecydowane (nie mam zdania).
3.
Odbiorcy
programu
50
Uwzględniając zróżnicowanie opinii społecznej, PIS określa grupy odbiorców (target groups) szczególnie ważne z punktu widzenia przekazu informacyjnego. Są to:
•
•
•
•
•
•
politycy,
•
•
•
•
rolnicy,
służba cywilna,
służby mundurowe,
władze samorządowe,
media,
przedsiębiorcy (zwłaszcza właściciele małych i średnich podmiotów gospodarczych),
nauczyciele,
osoby uczące się (młodzież szkół podstawowych, średnich, studenci),
Kościoły i związki wyznaniowe (w tym organizacje laikatu),
Grupami priorytetowymi wśród wymienionych wyżej odbiorców są:
• środowiska opiniotwórcze (politycy, media, nauczyciele, księża, liderzy grup
społecznych i zawodowych),
• właściciele małych i średnich przedsiębiorstw,
• rolnicy,
• osoby uczące się.
5.
PIS zakłada konieczność opracowania „celowych strategii integracyjnych” dla
podstawowych grup społecznych, poprzedzone rozpoznaniem i analizą oceny procesu integracji i związanych z nim nadziei i obaw. Pracę tę wykona powołana do tego
specjalna grupa robocza, złożona z socjologów i innych specjalistów.
6.
W działaniach wynikających z PIS należy dostosować treść i formę komunikatów
do profilu danej grupy docelowej.
VI
UCZESTNICY PROGRAMU
1.
Podstawą realizacji PIS są regularne i specjalistyczne działania informacyjne prowadzone przez jednostki i instytucje rządowe działające na rzecz integracji.
2.
PIS zakłada współpracę podmiotów władzy ustawodawczej i wykonawczej, na
szczeblu centralnym i regionalnym, zajmujących się:
• integracją (wszystkie departamenty UKIE, Centrum Obsługi Negocjacji Akcesyjnych, MSZ, departamenty ds. integracji europejskiej w innych ministerstwach,
Sejmowa Komisja Integracji Europejskiej, komórki zajmujące się integracją w
Kancelarii Prezydenta RP);
• informacją (Centrum Informacyjne Rządu, zaplecze informacyjne parlamentu,
komórki zajmujące się informacją w Kancelarii Prezydenta RP, zaplecze informacyjne pełnomocnika rządu ds. negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej, rzecznicy prasowi oraz komórki ds. informacji w ministerstwach i innych
instytucjach rządowych).
3.
Zgodnie z ustawą o Komitecie Integracji Europejskiej z 8 sierpnia 1996 roku, KIE
jest odpowiedzialny za „podejmowanie działań mających na celu przygotowanie informacyjne, koncepcyjne i kadrowe dla procesów integracyjnych” (art. 2 ust. 1 pkt
6). W realizacji PIS KIE pełni następujące funkcje:
• koordynacja działań informacyjnych podejmowanych przez jednostki rządowe o
procesie integracji;
• wyznaczenie strategicznego kierunku działań informacyjno-edukacyjnych dotyUczestnicy
programu
czących integracji;
• ocena efektywności realizacji PIS;
• współpraca z Komisją Europejską i jej Przedstawicielstwem w zakresie konsultacji działań informacyjnych o UE i integracji;
• koordynacja przedsięwzięć związanych z pozyskiwaniem i wykorzystywaniem
środków pochodzących z budżetu i pomocy zagranicznej oraz innych źródeł finansowania.
51
D okumenty
4.
• samorządy zawodowe,
• organizacje społeczne,
• stowarzyszenia.
4.
PIS uznaje za konieczne wprowadzenie zasady regularnych konsultacji społecznych w zakresie realizacji i efektów Programu. Należy przy przewodniczącym KIE
powołać środowiskowe rady konsultacyjne ds. strategii informacyjnej, złożone z
przedstawicieli grup społecznych i zawodowych (rady konsultacyjne KIE proponowane przez UKIE, zał. 12).
Głównym celem prac rad konsultacyjnych powinno być:
• opiniowanie propozycji dotyczących strategii (rada ds. integracji europejskiej) i
taktyki przedsięwzięć realizowanych w ramach PIS,
• ocena podejmowanych działań edukacyjno-informacyjnych wynikających z PIS
w ramach konkretnych grup społecznych i zawodowych oraz zgłaszanie uwag do
realizacji PIS.
5.
Rady powinny obradować, każda niezależnie, przynajmniej dwa razy w roku;
w posiedzeniach rad konsultacyjnych powinni uczestniczyć także eksperci
dobrani w zależności od potrzeb i omawianej tematyki;
raport z posiedzeń rad konsultacyjnych powinien być przekazywany wszystkim uczestnikom PIS;
szczegółowe zakresy czynności poszczególnych rad określą regulaminy.
Zgodnie z ustawą z 8 sierpnia 1996 roku o Komitecie Integracji Europejskiej: „KIE wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Komitetu” (art. 8 ust. 1). W realizacji PIS
UKIE – poprzez wyznaczone do tego struktury, zwłaszcza Departament Informacji i
Komunikacji Społecznej, Departament Kształcenia Europejskiego i Departament Dokumentacji Europejskiej – pełni następujące funkcje:
• koordynacja realizacji działań informacyjno-edukacyjno-promocyjnych wynikających z PIS;
• współpraca merytoryczna z zapleczem prasowym pełnomocnika rządu ds. negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej oraz z innymi ministerstwami w
zakresie działań informacyjno-edukacyjnych;
• planowanie działań taktycznych wynikających ze strategii PIS – biorąc pod uwagę wnioski i opinie rad konsultacyjnych;
•
•
•
•
dokonywanie uszczegółowień i zmian w PIS;
przygotowywanie półrocznych raportów z realizacji PIS;
zapewnienie funkcjonowania Centrum Informacji Europejskiej;
przygotowywanie podstawowych materiałów informacyjno-edukacyjno- -promocyjnych wynikających z PIS;
• nadzór merytoryczny nad jakością materiałów informacyjno-edukacyjno--promocyjnych o integracji;
• uruchomienie info-linii;
• zlecanie i koordynacja prac wynikających z PIS instytucjom współpracującym
(ośrodki badania opinii społecznej, agencje reklamowe i PR, media itp.);
• zapewnienie funkcjonowania ciałom pomocniczym niezbędnym do realizacji PIS
(rady konsultacyjne, grupy robocze, komisje konkursowe);
• współpraca merytoryczna z instytucjami pozarządowymi zajmującymi się edukacją i informacją europejską;
• współpraca merytoryczna z regionalnymi ośrodkami rządowymi zajmującymi się
edukacją i informacją europejską (m. in. wojewódzkie zespoły integracji europejskiej, regionalne ośrodki informacyjne).
VII
PARTNERZY PROGRAMU
1.
52
Strategia PIS definiuje organizacje pozarządowe jako jedną z najważniejszych
Bardzo ważnym partnerem dla jednostek rządowych w realizacji PIS na szczeblu
lokalnym są samorządy (wojewódzkie, powiatowe, gminne). Współpraca ta powinna obejmować przede wszystkim dystrybucję i przepływ informacji, działania szkoleniowo-edukacyjne, z wykorzystaniem miejscowej infrastruktury lokalowej oraz
kontaktów personalnych.
3.
Ważnym partnerem rządu w realizacji zadań wynikających z PIS są media, zwłaszcza masowe – publiczne i komercyjne, o zasięgu ogólnopolskim, regionalnym i lokalnym. Szczególną rolę w tym procesie odrywają media elektroniczne, przede
wszystkim telewizja. Nadawcy publiczni mają, wynikające z ustawy o radiofonii i
telewizji; art. 21 ust. 2, pkt. 2, 3 i 4; art. 22 ust. 2, dodatkowe obowiązki w stosunku
do społeczeństwa. Produkcja i emisja programów o tematyce europejskiej przez telewizję i radio publiczne to realizacja prawa obywateli do informacji. Wspomaganie
w ramach PIS programów radiowych i telewizyjnych zakłada:
• wspieranie finansowe produkcji upowszechniających wiedzę o UE i procesie integracji;
• dostarczanie dziennikarzom materiałów informacyjnych o UE;
• szkolenia dziennikarzy – ogólne i specjalistyczne – w zakresie wiedzy o UE;
• pomoc finansową i organizacyjną w wyjazdach do UE wynikających ze scena-
Partnerzy
programu
riusza;
• pośrednictwo w kontaktach między dziennikarzami a wysokimi funkcjonariuszami UE;
• wsparcie finansowe i organizacyjne w zdobywaniu materiałów archiwalnych z
krajów UE;
• ułatwianie dziennikarzom uczestnictwa w oficjalnych spotkaniach przedstawicieli Rządu RP na temat integracji.
4.
PIS zakłada bliską współpracę, na zasadzie partnerstwa, jednostek rządowych ze
szkolnymi klubami europejskimi (ponad 500), Ośrodkami Dokumentacji Europejskiej (16 – głównie przy szkołach wyższych) i centrami Euro-Info (6, w tym 5
przy regionalnych izbach przemysłowych). Współpraca ta powinna obejmować
przede wszystkim wymianę i dystrybucję wiedzy, informacji i materiałów informacyjnych.
5.
PIS zakłada współpracę jednostek rządowych z innymi jednostkami państwowymi i
niepaństwowymi, z Polską Agencją Prasową, a także z ośrodkami badania opinii
publicznej, agencjami reklamowymi, agencjami PR, wydawnictwami i drukarniami,
uczelniami wyższymi itd., gdzie instytucje rządowe są zleceniodawcą, a jednostki
nierządowe wykonawcą działań. Współpraca byłaby oparta na ofertach własnych
jednostek, ofertach konkursowych, zamówieniach publicznych oraz zleceniach
bezpośrednich.
VIII
PRZEPŁYW INFORMACJI
1. ŹRÓDŁA INFORMACJI
1.
W celu zapewnienia wysokiej jakości przekazu (informacja obiektywna, rzetelna,
53
D okumenty
2.
grup spośród partnerów rządu w realizacji Programu. Współpraca rządu z tymi organizacjami musi się opierać na zasadzie partnerstwa i budowania dialogu społecznego. PIS zakłada konsultacje działań informacyjnych z radami konsultacyjnymi oraz
merytoryczne i finansowe wsparcie przedsięwzięć informacyjno-edukacyjno-promocyjnych dotyczących integracji, podejmowanych przez organizacje pozarządowe.
Szczególnie intensywna współpraca powinna dotyczyć organizacji proeuropejskich.
aktualna) należy korzystać z pewnych, wiarygodnych i stale odnawianych źródeł informacji oraz mieć wiedzę o zapotrzebowaniu na informację (popycie). PIS zakłada
korzystanie w tworzeniu komunikatu z następujących źródeł:
• oficjalne dokumenty rządowe,
• komunikaty przygotowywane przez rządowe zespoły prasowe,
• resortowe dokumenty wewnętrzne, nie objęte klauzulami (tajne, poufne, do użytku służbowego),
•
•
•
•
•
•
bazy danych instytucji rządowych,
internet,
analizy i ekspertyzy naukowe,
wyniki badań opinii publicznej,
pytania z info-linii,
wyniki analiz ankiet.
2. KREOWANIE INFORMACJI
1.
Źródła informacji są podstawą przygotowania materiałów informacyjnych. Produkcja dobrej informacji jest kluczowym elementem realizacji strategii informacyjnej.
Szczególnie ważny jest sposób przygotowywania przekazu i odpowiedzialność za
jego treść. Program Informowania Społeczeństwa zakłada:
• publikowanie dokumentów rządowych związanych z procesem integracji (odpowiednie komórki w ministerstwach);
• przygotowywanie regularnych komunikatów o pracy poszczególnych komórek
integracyjnych (obsługa prasowa instytucji rządowych);
Przepływ
informacji
• przygotowanie, aktualizowanie i poszerzanie podstawowego tzw. pakietu informacyjno-edukacyjnego dla różnych grup społecznych (CIE UKIE);
• wsparcie finansowe inicjatyw informacyjno-edukacyjnych dotyczących integracji
podejmowanych przez partnerów PIS według założonych priorytetów (UKIE);
• konsultacje merytoryczne tych inicjatyw (eksperci z różnych ministerstw);
• organizacja i uczestnictwo w szkoleniach, seminariach i konferencjach dotyczących tematyki integracyjnej (odpowiednie komórki w ministerstwach);
• bliska współpraca z partnerami PIS.
2.
Tak przygotowana informacja musi dotrzeć do odbiorcy. Proces informowania wymaga określenia podstawowych kanałów dystrybucyjnych komunikatu. PIS zakłada
dystrybucję informacji na szczeblu centralnym i regionalnym poprzez:
• wysyłkę bezpośrednią – według własnej bazy danych i zgłoszonego zapotrzebowania, drogą pocztową lub elektroniczną (internet);
• dystrybucję materiałów za pośrednictwem partnerów PIS;
• rozdawanie bezpośrednie materiałów na targach, szkoleniach, konferencjach, seminariach;
• kontakt telefoniczny.
IX
REALIZACJA PROGRAMU
1.
Działania informacyjno-edukacyjne wynikające z PIS są podzielone na działania
własne podmiotów rządowych oraz działania partnerów Programu (organizacje
pozarządowe, samorządy, media i inne jednostki nierządowe).
2.
Działania własne podmiotów rządowych mają na celu zapewnienie obywatelowi
podstawowej informacji dotyczącej problematyki integracji europejskiej. PIS zakła-
54
Działania własne podmiotów mają charakter cykliczny. Będą podejmowane z równą intensywnością przez cały czas trwania procesu integracji Polski z Unią Europejską
4.
Działania własne podmiotów rządowych, wynikające z PIS, obejmują:
• publikowanie dokumentów rządowych dotyczących procesu integracji z UE;
• działania zaplecza informacyjnego wszystkich ministerstw i instytucji zaangażowanych w proces integracji;
• organizowanie konkursów otwartych dla organizacji pozarządowych (NGOs);
• organizowanie konkursów otwartych dla mediów;
• opracowywanie podstawowego zestawu materiałów informacyjno-edukacyjnych
dla społeczeństwa (materiały własne CIE/UKIE);
• rozwój zaplecza internetowego (strona www, poczta elektroniczna, połączenia internetowe);
•
•
•
•
tworzenie i aktualizowanie baz danych;
działania promocyjne;
zlecanie badań i analiz socjologicznych;
organizacja i uczestnictwo w konferencjach i seminariach krajowych oraz międzynarodowych dotyczących problematyki integracyjnej;
• organizacja i uczestnictwo w szkoleniach;
• udział w targach i wystawach (dystrybucja materiałów promocyjnych i informacyjnych CIE).
Realizacja
5.
programu
Konkurs otwarty dla NGOs – konkurs organizowany przez UKIE dla organizacji
pozarządowych na działania o charakterze informacyjno-edukacyjno- -promocyjnym
dotyczące procesu integracji, z uwzględnieniem specyfiki różnych grup społecznych. Konkurs określają następujące założenia ogólne:
a) cele:
• zaangażowanie NGOs w realizację PIS;
• wykorzystanie potencjału i kreatywności NGOs oraz istniejących kanałów
przepływu informacji i bezpośredniego dotarcia, jakimi NGOs dysponują w
stosunku do określonych grup społecznych;
b) forma konkursu: granty przyznawane na projekty własne jednostek pozarządowych, finansowane z corocznej, stałej puli środków finansowych;
c) procedura konkursu: ogłaszany raz w roku w mediach ogólnopolskich, do
rozpatrywania przedstawionych projektów będzie powołana specjalna komisja,
obradująca w zależności od potrzeb, w miarę napływania projektów, których ocena następuje na podstawie określonych kryteriów; po zakończeniu projektu komisja weryfikuje jego wykonanie;
d) kryteria wyboru projektów:
• przydatność projektu do realizacji celów informacyjno-edukacyjno- -promocyjnych wynikających z PIS;
• terminy – harmonogram realizacji projektu;
• koszty projektu – kalkulacja kosztów realizacji zadania w relacji do zakresu
rzeczowego zadania;
• doświadczenie NGOs – możliwości realizacji zadania, doświadczenie w
podobnych przedsięwzięciach;
• doświadczenie kadry – dysponowanie doświadczonym i wykwalifikowanym
personelem do wykonania zadania.
55
D okumenty
3.
da, że rząd jest koordynatorem i zleceniodawcą działań wynikających z PIS, a
głównymi wykonawcami są partnerzy Programu.
6.
Konkurs otwarty dla mediów – konkurs organizowany przez UKIE dla mediów
publicznych i komercyjnych (prasa i media elektroniczne), ze szczególnym uwzględnieniem mediów regionalnych i lokalnych. Konkurs obejmuje działania dziennikarskie o charakterze informacyjno-edukacyjno-promocyjnym dotyczące procesu
integracji, z uwzględnieniem specyfiki różnych grup społecznych.
Konkurs dla mediów określają następujące założenia ogólne:
a) cel: zaangażowanie mediów w realizację PIS;
b) forma konkursu: granty przyznawane na projekty własne mediów, finansowane
z corocznej, stałej puli środków finansowych;
c) procedura konkursu: ogłaszany raz w roku w mediach ogólnopolskich, do
rozpatrywania przedstawionych projektów będzie powołana specjalna komisja,
obradująca w zależności od potrzeb, w miarę napływania projektów, których ocena następuje na podstawie określonych kryteriów; po zakończeniu projektu komisja weryfikuje jego wykonanie;
d) kryteria wyboru projektów:
• przydatność projektu do realizacji celów informacyjno-edukacyjno- -promocyjnych,
• terminy – harmonogram realizacji projektu;
• koszty projektu – kalkulacja kosztów realizacji zadania w relacji do zakresu
rzeczowego zadania;
• możliwości realizacji zadania, doświadczenie w podobnych przedsięwzięciach;
• doświadczenie kadry – dysponowanie doświadczonym i wykwalifikowanym
personelem do wykonania zadania;
• zasięg mediów (media elektroniczne – liczba osób oglądających lub słuchających, prasa – nakład);
• czas emisji dla mediów elektronicznych.
7.
Opracowywanie i produkcja podstawowych zestawów informacyjno-edukacyjnopromocyjnych (materiałów własnych CIE) dla społeczeństwa obejmuje dodruk i aktualizowanie materiałów już istniejących oraz opracowanie nowych publikacji. Materiały te można podzielić na:
•
•
•
•
•
•
•
8.
informatory,
broszury tematyczne,
foldery tematyczne,
ulotki informacyjno-promocyjne,
opracowania tematyczne (fact sheets),
miesięcznik CIE „Eurobiuletyn – Integracja”,
inne wydawnictwa informacyjno-edukacyjno-promocyjne: mapy, wydawnictwa
dla dzieci i młodzieży, poradniki i przewodniki, kalendarze, pocztówki itp.
Rozwój zaplecza internetowego zakłada:
• utworzenie i aktualizowanie stron www wszystkich uczestników PIS;
• aktualizowanie stron www CIE jako podstawowego źródła informacji o procesie integracji dla społeczeństwa, stworzenie internetowych połączeń między stronami www dotyczącymi UE i procesu integracji;
• stworzenie drożnych kanałów informacji i poczty elektronicznej i ich bieżąca obsługa;
• nawiązanie kontaktów z instytucjami zajmującymi się integracją w Polsce i UE;
• konkursy internetowe wiedzy o integracji i UE.
9.
56
Badania i analizy socjologiczne muszą być regularne, rzetelne i wiarygodne.
• stan wiedzy społeczeństwa o Unii Europejskiej;
• stan świadomości społecznej o skutkach wejścia Polski do UE;
• najskuteczniejsze formy komunikatu do poszczególnych grup społecznych w
różnych rejonach Polski;
• społeczny odbiór konkretnych metod prowadzonych działań informacyjnych;
• poziom poparcie dla integracji europejskiej;
• determinanty postaw proeuropejskich i antyeuropejskich;
• potrzeby informacyjne ogółu społeczeństwa i poszczególnych grup społecznych w zakresie integracji europejskiej;
• monitorowanie przebiegu PIS pod kątem odbioru społecznego i możliwej
korekty działań;
• opinie o materiałach informacyjnych produkowanych w ramach PIS;
• znajomość logo CIE jako znaku pilotującego PIS, rozpoznawalnego przez
społeczeństwo.
10. Działania promocyjne UKIE wynikające z PIS obejmują różne formy promocji procesu integracji, ze szczególnym uwzględnieniem:
• działań Rządu RP na rzecz członkostwa Polski w UE;
• działań DIiKS jako podstawowego producenta, nośnika i źródła informacji o procesie integracji dla społeczeństwa (promocja logo CIE, strony www, adresu i telefonów CIE);
• istotnych dat związanych z integracją europejską.
11. Organizacja oraz uczestnictwo w konferencjach i seminariach krajowych i międzynarodowych dotyczących problematyki integracyjnej. Seminaria i konferencje są
skierowane do liderów grup społecznych i mediów jako multiplikatorów wiedzy o
UE.
X
RAMY CZASOWE PROGRAMU
1.
Działania wynikające z PIS muszą przebiegać równolegle z procesem negocjacji.
Będą one towarzyszyć także wszystkim innym etapom wynikającym z procesu integracji Polski z UE. Nie oznacza to jednak jedynie informacji o bieżących działaniach Rządu RP, PIS zakłada bowiem prowadzenie kompleksowych działań informacyjno-edukacyjno-promocyjnych o integracji, uwzględniających również działania
realizowane przez Polskę w ubiegłych latach; tj. efekty związane ze współpracą z
UE od 1989 roku, wreszcie dokonania krajów będących już członkami Wspólnoty.
2.
Podpisanie traktatu akcesyjnego zmieni zasadniczo sytuację geopolityczną Polski,
dlatego akcesja powinna zostać w świadomy sposób zaakceptowana i poparta przez
polskie społeczeństwo w referendum przeprowadzonym w tej sprawie.
3.
Wejście Polski do UE otworzy nowy rozdział w historii naszego kraju i społeczeństwa. Funkcjonowanie w innej rzeczywistości otworzy przed obywatelami nowe
wyzwania, wymagające odpowiedniej informacji i edukacji. Działania informacyjno-edukacyjne nie mogą więc zostać przerwane, zmieni się natomiast ich cel i cha-
57
D okumenty
b) przedmiotem badań powinny być następujące kwestie:
a) PIS zakłada powołanie przez UKIE grupy roboczej koordynującej i inspirującej prace badawcze w zakresie informacji o integracji. Działalność grupy
roboczej zapewniałaby wypracowanie szczegółowych założeń badań oraz analizę i konsultacje badań wśród ekspertów. Raporty sporządzane przez grupę roboczą byłyby podstawą doboru tematu i zakresu badań opinii publicznej;
rakter.
4.
Strategia PIS zakłada realizację działań informacyjno-edukacyjno-promocyjnych w
wydzielonych fazach procesu integracji:
• negocjacje,
• referendum (działania informacyjno-promocyjne poprzedzające referendum – faza fakultatywna),
• akcesja,
• Polska w Unii Europejskiej.
5.
6.
Kluczowe dla realizacji PIS są fazy negocjacji i referendum jako okresy rozszerzania i utrwalania wiedzy i świadomości społecznej na temat integracji z UE.
Faza referendum i faza okresu poakcesyjnego wymagają opracowania odrębnych
strategii. W fazie referendum wydaje się konieczne wzmocnienie elementów promocyjnych.
XI
FINANSOWANIE PROGRAMU
1.
Ramy czasowe
programu 2.
Podstawowym i głównym źródłem finansowania PIS jest budżet państwa. Przez
cały okres realizacji Programu jego finansowanie powinno być uwzględniane w budżecie UKIE.
Drugim źródłem finansowania PIS są środki pomocowe, rozumiane jako środki finansowe pochodzące z Unii Europejskiej.
3.
Dodatkowym źródłem finansowania działań wynikających z PIS są środki własne
partnerów Programu, przeznaczane na poszczególne przedsięwzięcia (oferty własne
jednostek, oferty konkursowe).
4.
PIS zakłada także pozyskiwanie do realizacji elementów Programu partnerów komercyjnych.
5.
Działania własne podmiotów rządowych wynikające z PIS w okresie najbliższych 4
lat bilansują się ogólną sumą 40 000 000 zł. W kolejnych latach liczba działań informacyjnych wzrośnie, i tak – w okresie ewentualnego referendum należy przeznaczyć
na nie dodatkowe środki, w okresie akcesyjnym podobnie. Sumy te obejmują koszty
działań informacyjnych przeprowadzanych przez podmioty rządowe oraz pulę środków finansowych, jaka zostanie przeznaczona na dofinansowanie projektów działań
informacyjnych organizacji pozarządowych wyłonionych w drodze konkursu.
6.
Opis wszystkich działań informacyjno-edukacyjno-promocyjnych – zarówno własnych podmiotów rządowych o zapewnionych środkach finansowych, jak i przeprowadzanych przy współudziale i współfinansowaniu z partnerami PIS – znajduje się w
tabelach będących Załącznikiem 11.
XII
METODY OCENY SKUTECZNOŚCI PROGRAMU
1.
58
PIS jest programem otwartym, umożliwiającym korektę proponowanych założeń i
modyfikację podejmowanych działań taktycznych. W tym celu konieczne jest regularne weryfikowanie skuteczności realizacji PIS. Dotyczy to zwłaszcza jakości materiałów informacyjnych, zasięgu dystrybucji, poziomu percepcji i popytu społeczeństwa na informację.
•
•
•
•
Finansowanie
programu
3.
ankiety,
ekspertyzy specjalistyczne,
informacje, uwagi i oceny napływające od uczestników i partnerów PIS.
Prowadzenie weryfikujących badań opinii będzie zlecane ośrodkom badania opinii
publicznej. Ekspertyzy będą zamawiane u specjalistów. Ankiety weryfikujące PIS,
sporządzane przez DIiKS UKIE, będą:
•
•
•
•
4.
badania opinii społecznej, ogólne i szczegółowe,
zamieszczane w wydawnictwach własnych UKIE,
rozsyłane raz w roku do wszystkich rekordów z bazy danych klientów,
umieszczane w internecie,
przesyłane wraz z zamówionymi materiałami informacyjnymi.
Badania, ankiety i ekspertyzy będą podlegały regularnym analizom, dokonywanym
przez powołane do tego celu przez UKIE grupy ekspertów. Wyniki prac grup będą
przedstawiane w formie raportu i zgłaszane do komórek UKIE koordynujących realizację PIS.
Metody oceny
skuteczności
programu
59
D okumenty
Skuteczność działań informacyjno-edukacyjno-promocyjnych wynikających z PIS
będzie regularnie weryfikowana poprzez:
2.
60
Wybrane załączniki
ROK 1999 – NEGOCJACJE
Lp
PIS
Opis zadania
1
VI.1,2
Specjalistyczne działania informacyjne na rzecz integracji
2
VIII.
2.1,
IX.4.
3
Publikowanie dokumentów
rządowych związanych
z procesem integracji
Kontynuacja funkcjonowania
VIII. 2.2. CIE:
– Rozbudowa czytelni
– Dystrybucja materiałów
– Obsługa telefoniczna
4
VIII 2.1,
IX.4, 7
5
VIII.1.1
6
IX.4, 8
7
IX.4
Przygotowanie, aktualizowanie i poszerzanie podstawowego zestawu informacyjno-edukacyjnego dla społeczeństwa
(wg planu wydawniczego
CIE):
– Dodruki
– Nowe publikacje
– Miesięcznik
Uruchomienie i obsługa
infolinii
Rozwój zaplecza internetowego (strona www, poczta elektroniczna, komputery, software)
Tworzenie i aktualizowanie
baz danych
Sposób
realizacji
Partnerzy
Zadanie ciągłe
Jednostki
i instytucje rządowe
na szczeblu
centralnym
i regionalnym
–
Środki własne jednostek
Zadanie ciągłe
Resorty
–
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
–
Środki własne
UKIE
Przetarg
CIE UKIE
Agencje reklamowe, drukarnie, studia graficzne
1.500.000
Przetarg
CIE UKIE
Agencje obsługi
telefonicznej
50.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Firmy komputerowe
100.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
NGOs, resorty,
inne
20.000
Zlecenie
DIKS UKIE
Eksperci
50.000
Zlecenie
DIKS UKIE
Ośrodki badania
opinii publicznej
400.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Agencje reklamowe, media
200.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Resorty, NGOs,
media, samorządy,
inne
300.000
Zadanie ciągłe,
zlecenie
DKE UKIE
DIKS UKIE
Media, NGOs,
samorządy, inne
400.000
Zadanie ciągłe
CIE UKIE
NGOs, resorty
100.000
Konkurs
otwarty
UKIE
NGOs
600.000
Konkurs
otwarty
UKIE
NGOs
1.000.000
Konkurs
otwarty
UKIE
Media ogólnopolskie
i regionalne wszystkich
rodzajów
1.000.000
Dotacja celowa
UKIE
Kluby europejskie,
Ośrodki Dokumentacji Europejskiej,
Ośrodki Euro-Info,
inne
80.000
Analizy i ekspertyzy naukowe
8
VIII, 1.1
9
VIII.1.1., Działania promocyjne
IX.4, 9 (przedmioty reklamowe, kalenIX.4, 10 darze promocyjne, flagi, reklama w mediach itp.)
10
11
Badania opinii społecznej
Organizacja i uczestnictwo
w konferencjach i seminariach
VIII. 2.1, krajowych i międzynarodoIX.4, 11 wych dotyczących problematyki integracyjnej
Koszt
szacunkowy
w zł
Uczestnicy
Organizacja i uczestnictwo w
szkoleniach
12
VII.3,
VIII.2.1,
IX.4
13
IX.4
14
IX.4, 5
15
IX.4, 5
16
17
VII.3,
IX.4, 6
VII.4
Udział w targach i wystawach
Kontynuacja działań informacyjno-edukacyjnych i informacyjno-promocyjnych o integracji podjętych przez organizacje
pozarządowe
Nowe działania informacyjnoedukacyjne i informacyjnopromocyjne o integracji
Działania informacyjnoedukacyjne i informacyjno-promocyjne o integracji
Działania informacyjnoedukacyjne i informacyjno-promocyjne o integracji, sieć
regionalna
RAZEM: 5.800.000
61
D okumenty
PROPONOWANE DZIAŁANIA WRAZ Z KOSZTAMI
Proponowane
działania
wraz z koszta-
Załącznik 11
Lp
PIS
Opis zadania
1
VI.1,2
2
VIII.
2.1,
IX.4.
3
VIII. 2.2. CIE:
4
VIII.2.1,
IX.4, 7
5
VIII.1.1
6
IX.4, 8
7
IX.4
CIE):
– Dodruki
– Nowe publikacje
– Miesięcznik
Sposób
realizacji
Koszt
szacunkowy
w zł
Uczestnicy
Partnerzy
–
Zadanie ciągłe
Jednostki
na szczeblu
centralnym, regionalnym i
lokalnym
Resorty
–
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
–
Środki własne
UKIE
Przetarg
CIE UKIE
2.000.000
Agencje obsługi
telefonicznej
Firmy komputerowe
Zadanie ciągłe
Obsługa infolinii
Aktualizowanie baz danych
8
VIII, 1.1
9
10
11
12
13
14
15
VII.3,
VIII.2.1,
IX.4
IX.4
IX.4, 5
IX.4, 5
16
VII.3,
IX.4, 6
17
VII.4
Przetarg
CIE UKIE
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Zlecenie
DIKS UKIE
Zlecenie
DIKS UKIE
Ośrodki badania
opinii publicznej
600.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
500.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Resorty, NGOs,
media, samorządy,
inne
400.000
Zadanie ciągłe,
zlecenie
DKE UKIE
DIKS UKIE
Media, NGOs,
samorządy, inne
600.000
Zadanie ciągłe
CIE UKIE
NGOs, resorty
200.000
Konkurs
otwarty
UKIE
NGOs
1.000.000
Konkurs
otwarty
UKIE
NGOs
2.000.000
Konkurs
otwarty
UKIE
rodzajów
3.000.000
Dotacja
UKIE
Kluby europejskie,
Ośrodki Euro-Info,
inne
100.000
szkoleniach
pozarządowe
regionalna
NGOs, resorty,
inne
Eksperci
70.000
100.000
20.000
100.000
RAZEM: 10.690.000
62
PIS
Opis zadania
1
VI.1,2
2
VIII.
2.1,
IX.4.
3
VIII. 2.2. CIE:
4
VIII.2.1,
IX.4, 7
5
VIII.1.1
CIE):
– Dodruki
– Nowe publikacje
– Miesięcznik
Sposób
realizacji
Koszt
szacunkowy
w zł
Uczestnicy
Partnerzy
–
Zadanie ciągłe
Jednostki
na szczeblu
lokalnym
Resorty
–
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
–
Środki własne
UKIE
Przetarg
CIE UKIE
2.000.000
Przetarg
CIE UKIE
Zadanie ciągłe
Agencje obsługi
telefonicznej
Firmy komputerowe
70.000
DIKS UKIE
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Zlecenie
DIKS UKIE
Zlecenie
DIKS UKIE
Ośrodki badania
opinii publicznej
700.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
600.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Resorty, NGOs,
media, samorządy,
inne
500.000
Zadanie ciągłe,
zlecenie
DKE
DIKS UKIE
Media, NGOs,
samorządy, inne
700.000
Zadanie ciągłe
CIE UKIE
NGOs, resorty
300.000
Konkurs
otwarty
UKIE
NGOs
1.000.000
Konkurs
otwarty
UKIE
NGOs
2.000.000
Konkurs
otwarty
UKIE
rodzajów
3.000.000
Dotacja
UKIE
Kluby europejskie,
Ośrodki Euro-Info,
inne
100.000
Zadanie ciągłe
Obsługa infolinii
6
IX.4, 8
7
IX.4
8
VIII, 1.1
9
10
11
12
13
14
15
VII.3,
VIII.2.1,
IX.4
IX.4
IX.4, 5
IX.4, 5
16
VII.3,
IX.4, 6
17
VII.4
szkoleniach
pozarządowe
regionalna
NGOs, resorty,
inne
Eksperci
100.000
50.000
100.000
RAZEM: 11.220.000
63
D okumenty
Lp
Lp
PIS
Opis zadania
1
VI.1,2
2
VIII.
2.1,
IX.4.
3
VIII. 2.2. CIE:
4
VIII.2.1,
IX.4, 7
5
VIII.1.1
Przygotowanie, aktualizowanie i poszerzanie podstawowego pakietu informacyjno-edukacyjnego dla społeczeństwa
CIE):
– Dodruki
– Nowe publikacje
– Miesięcznik
Sposób
realizacji
Koszt
szacunkowy
w zł
Uczestnicy
Partnerzy
–
Zadanie ciągłe
Jednostki
na szczeblu
lokalnym
Resorty
–
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
–
Środki własne
UKIE
Przetarg
CIE UKIE
2.000.000
Przetarg
CIE UKIE
150.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Agencje obsługi
telefonicznej
Firmy komputerowe
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
100.000
Zlecenie
DIKS UKIE
NGOs, resorty,
inne
Eksperci
Zlecenie
DIKS UKIE
Ośrodki badania
opinii publicznej
800.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
800.000
Zadanie ciągłe
DIKS UKIE
Resorty, NGOs,
media, samorządy,
inne
700.000
Zadanie ciągłe,
zlecenie
DKE UKIE
DIKS UKIE
Media, NGOs,
samorządy, inne
900.000
Zadanie ciągłe
CIE UKIE
NGOs, resorty
340.000
Konkurs
otwarty
UKIE
NGOs
1.000.000
Konkurs
otwarty
UKIE
NGOs
2.000.000
Konkurs
otwarty
UKIE
rodzajów
3.000.000
Dotacja
UKIE
Kluby europejskie,
Ośrodki Euro-Info,
inne
150.000
Zadanie ciągłe
Obsługa infolinii
6
IX.4, 8
7
IX.4
8
VIII, 1.1
9
10
11
12
13
14
15
VII.3,
VIII.2.1,
IX.4
IX.4
IX.4, 5
IX.4, 5
16
VII.3,
IX.4, 6
17
VII.4
szkoleniach
pozarządowe
regionalna
150.000
200.000
RAZEM: 12.290.000
64
PROPOZYCJA UTWORZENIA RAD KONSULTACYJNYCH
(PROPOZYCJA DIiKS)
A. Propozycja reaktywowania lub utworzenia następujących Rad Konsultacyjnych:
1.
Rada ds. Integracji Europejskiej (działa od maja 1997 r.):
•
•
•
•
2.
opiniuje działania wynikające z PIS;
zgłasza uwagi i proponuje zmiany w PIS;
opiniuje rządowe dokumenty strategiczne dotyczące informacji o integracji Polski z UE oraz działania podejmowane przez różne podmioty rządowe w zakresie
realizacji zadań planowych w PIS;
usprawnia przepływ informacji o stanie przygotowań do członkostwa Polski w
UE oraz związanych z tym procesem trudnościach i wyzwaniach do środowisk,
które reprezentują członkowie RIE.
Członkowie Rady ds. Integracji Europejskiej tworzą pięć środowiskowych Rad
Konsultacyjnych. W skład Rad wchodzą przedstawiciele grup społecznych i środowiskowych.
Głównym celem powołanych Rad jest opiniowanie działań wyznaczonych przez
PIS oraz zgłaszanie uwag do realizacji PIS.
a) Rada ds. Strategii Informacyjnej (powołana zarządzeniem nr 3 przewodniczącego KIE z 9 września 1997 r.):
• uczestniczy w opracowaniu koncepcji upowszechniania w polskim społeczeń•
•
stwie wiedzy i informacji z zakresu problematyki integracji europejskiej oraz
procesu integracji Polski z UE;
uczestniczy w opiniowaniu i opracowaniu projektów programów edukacyjno-informacyjnych;
powołuje grupy robocze o charakterze problemowym (m. in. ds. prasy, telewizji, organizacji pozarządowych).
b) Młodzieżowa Rada Integracji Europejskiej (powołana 19 września 1997 r.
przez przewodniczącego KIE):
• rozwija idee integracyjne wśród środowiska młodzieży;
• stwarza młodzieży warunki dla edukacji europejskiej i współpracy;
• prezentuje poglądy polskiej młodzieży nt. integracji europejskiej i przygotowań Polski do członkostwa w UE;
• tworzy zespoły robocze w celu bardziej szczegółowego opracowania zadań.
c) Rada Organizacji Pozarządowych (do utworzenia)
d) Rada Biznesu (do utworzenia)
e) Rada Nauki i Kultury (do utworzenia).
B. Zasady funkcjonowania i współdziałania Rad Konsultacyjnych:
1.
Rada ds. Integracji Europejskiej zbiera się co najmniej dwa razy w roku. W
sytuacjach, które tego wymagają lub w obliczu innych istotnych wydarzeń, Rada zbiera się na dodatkowych, specjalnych posiedzeniach. W wyniku posiedzeń Rady powstaje raport, który przekazywany jest wszystkim uczestnikom Programu.
65
D okumenty
RADY KONSULTACYJNE KIE
PROPOZYCJA UKIE
Rady
konsultacyjne
KIE
Propozycja UKIE
Załącznik 12
2.
Rady Konsultacyjne zbierają się każda, niezależnie, co najmniej raz na kwartał. W
posiedzeniach Rad, w zależności od potrzeb i omawianej tematyki, uczestniczą eksperci. W wyniku posiedzeń Rady powstaje raport, który przekazywany jest wszystkim uczestnikom Programu.
3.
PIK jest stałym Zespołem ds. realizacji PIS, który realizuje i koordynuje pracę
wszystkich uczestników Programu. Zespół współpracuje z podwykonawcami –
agencjami PR, reklamowymi, studiami graficznymi. Zespół przygotowuje miesięczne raporty z prac nad PIS.
Załącznik 13
OPINIE POLAKÓW
NA TEMAT INTEGRACJI POLSKI Z UE.
NADZIEJE I OBAWY
Opinie Polaków
na temat integracji
Polski z UE.
Nadzieje i obawy
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej to krok zmieniający przyszłość całego kraju
oraz jego położenie geopolityczne. Wymaga zatem pozyskania poparcia większości obywateli. Proces integracji przebiega w konkretnym otoczeniu politycznym, wpływającym
na jego ostateczny kształt i sposób funkcjonowania. Wiąże się on z koniecznością kalkulacji społecznych efektów członkostwa w Unii – zysków i nakładów, korzyści i strat. Ścisły związek Polski z Unią Europejską nie będzie łatwy. Wymaga nie tylko formalnoprawnego osadzenia w strukturach UE, ale także realnej i powszechnej zdolności społeczeństwa do odczuwania i respektowania standardów organizacji życia społecznego,
które będą obowiązywać Polskę jako członka Unii.
Lęki i oczekiwania. W dotychczasowych opracowaniach socjologicznych poświęconych
postawom i opiniom Polaków wobec integracji Polski z Unią Europejską nie używano
terminów „stereotypy” czy „mity”. Niżej przedstawione „Katalog nadziei” i „Katalog
obaw” zostały opracowane na podstawie projektu badawczego Trwałość i zmiana postaw
wobec integracji Polski z Europą: społeczna świadomość konsekwencji przystąpienia
Polski do Unii Europejskiej przeprowadzonego przez PAN w latach 1995-1997.
Katalog nadziei
1.
Przystąpienie do UE to cywilizacyjna konieczność i szansa na nowoczesne państwo.
2.
Integracja z UE to awans cywilizacyjny (komputeryzacja, mechanizacja, poprawienie standardów życia), będący konsekwencją wprowadzenia europejskiego systemu norm i upowszechniania się europejskiej obyczajowości (systemu, pracy, ubezpieczeń, pomocy socjalnej itp.).
3.
Przystąpienie do UE zapewni nam awans kulturowy (Polska stanie się „krajem europejskim”).
4.
Dzięki integracji z UE zwiększy się znaczenie polityczne Polski w Europie i świecie.
5.
Wejście do UE da Polsce gwarancje bezpieczeństwa (ze względu na zwiększoną pomoc militarną, silne partnerstwo państw oraz większe zaprzyjaźnienie państw) oraz
szansę na zwiększenie ochrony przed zorganizowaną przestępczością.
6.
Integracja z UE to awans gospodarczy, który osiągniemy dzięki:
66
•
•
7.
Przystąpienie do Unii Gospodarczej i Walutowej zwiększy siłę naszej złotówki.
8.
Dzięki integracji z UE polepszą się warunki życia (zmniejszy się bezrobocie, zwiększą się dochody przeciętnego człowieka, podniesie się stopa życiowa wielu ludzi).
9.
Szanse na lepsze warunki życia ma młode pokolenie (nadzieja, ale tylko dla młodych).
O Unii Europejskiej mówi się w kategoriach współpracy, partnerstwa, zbliżenia państw
opłacalnego dla wszystkich. Tam, gdzie korzystają wszyscy, korzystać będzie także Polska.
Katalog obaw
1.
Wstąpienie do UE ograniczy suwerenność i niezależność naszego kraju
i w związku z tym – nasze poczucie godności i dumy narodowej.
2.
Ograniczenie suwerenności może mieć poważne konsekwencje kulturowe (napływ
wartości i norm sprzecznych z naszym katolickim wychowaniem i systemem wartości, pogoń za pieniądzem, zwiększony czas pracy itp. mogą doprowadzić do upadku
więzi rodzinnych, tradycji i wiary, właściwego wychowania przez dom).
3.
Bogate kraje UE chcą podporządkować sobie kraje słabsze, by je wykorzystać (Polska stanie się źródłem taniej siły roboczej).
4.
Wstąpienie do UE jest niekorzystne dla polskiej racji stanu, jest kolejnym rozbiorem
Polski (UE zawiązała spisek polityczny). Polska zawsze traciła na międzynarodowych układach (zawsze w naszych warunkach nie sprawdzały się obietnice).
5.
W zaprzedaniu Polski uczestniczą polskie elity polityczne i gospodarcze (dobrze będą mieli ludzie przebiegli i sprytni).
6.
Polska stanie się krajem zdalnie sterowanym, np. przy pomocy z góry narzucanych
cen, które zniszczą naszą gospodarkę.
7.
Konieczność dostosowania się do wymogów stawianych przez UE jest kolejnym upokorzeniem (narzucanie nam jakichś warunków!).
8.
Kraje UE mogą wykorzystać nasz kraj do przeniesienia tych działów przemysłu,
które są najbardziej niebezpieczne dla zdrowia człowieka (Polska może być wykorzystywana także jako śmietnik dla różnych odpadów przemysłowych).
9.
Szczególnie narażone na ekspansję gospodarczą i kulturalną są Ziemie Zachodnie i
Północne (Niemcy mogą powrócić, a Polacy będą musieli opuścić te tereny).
10. Pogorszą się stosunki z Rosją.
11. Konkurencyjna gospodarka europejska zdominuje naszą i zniszczy ją, a przede wszystkim rolnictwo (nasz rynek zostanie zalany towarami innych państw – w niebezpieczeństwie jest zwłaszcza rynek rolny, nastąpi napływ artykułów tanich i tandetnych z
Zachodu, zachodnie firmy przejmą nasze przedsiębiorstwa i doprowadzą je do
upadku sprowadzając swoją produkcję, małe firmy zbankrutują).
12. Konsekwencją upadku polskiej gospodarki będzie zwiększenie bezrobocia w wyeliminowanych sektorach i pogorszenie warunków życia.
Zwraca uwagę podkreślanie tych konsekwencji wejścia do UE, które dotyczą kraju jako
całości. Incydentalne są próby określenia ewentualnego wpływu tego wydarzenia na obszar prywatnego życia Polaków.
67
D okumenty
•
pomocy finansowej albo w reformowaniu nierentownych sektorów polskiej gospodarki, albo w formie obcego kapitału (wywoła to szybki rozwój gospodarczy i
wzrost stopy życiowej społeczeństwa);
wprowadzeniu norm europejskich (zwiększy się dzięki temu jakość
i wydajność pracy);
przypływowi nowych technologii i unowocześnieniu naszego przemysłu;
wymianie światowych osiągnięć naukowych (co również dodatnio wpłynie na rozwój polskiej nauki).
•
Dobór słów i sposób konstruowania wypowiedzi świadczą o tym, że głównym źródłem
wiedzy respondentów są publikatory, czasem zasłyszane plotki i pogłoski. Styl, sprzeczności i niekoherencja wypowiedzi świadczą o dużym stopniu dezorientacji badanych.
Respondenci traktują poza tym Unię Europejską i członkostwo w niej Polski jako kwintesencję wszystkich nie do końca określonych zmian, jakie czekają nasz kraj w przyszłości. Zatem w odpowiedziach na pytanie o integrację z UE znajdują ujście wszystkie tęsknoty, życzenia i obawy związane z polityczną i gospodarczą przyszłością Polski 1.
Wahania opinii społecznej. Wyniki badań przeprowadzonych przez CBOS, OBOP i
Demoskop w latach 1992-1997 oraz Polskiego Generalnego Sondażu Społecznego z
1995 roku wskazują, że poziom akceptacji dla procesu integracji na przestrzeni minionych sześciu lat był relatywnie wysoki, ale społeczna opinia na ten temat stawała się coraz mniej stabilna 2. Odnotowano wzrost dezorientacji społecznej na ten temat, na co
wskazuje rosnący odsetek odpowiedzi ambiwalentnych („nie wiem”, „trudno powiedzieć”). Wzrosła podatność opinii społecznej na zmienną argumentację oraz na spektakularne wydarzenia polityczne i gospodarcze, które w niekontrolowany sposób wspomagają bądź osłabiają opinie na temat integracji. Wahania opinii nie objawiają się wzrostem
dezaprobaty dla integracji, ale rosnącym poczuciem dezinformacji i związanym z nim
poczuciem niepewności oceny przebiegu tego procesu i jego następstw.
Grupy zdezorientowane i dobrze poinformowane. W świetle uzyskanych danych, w
okresie między marcem 1997 roku a wrześniem 1998 roku tylko 10 proc. Polaków dysponowało zasobem informacji dającym im podstawy do budowania zracjonalizowanych
ocen procesu integracji. Postawy niechętne integracji z UE najczęściej formułują badani
deklarujący powierzchowną „średnią” wiedzę na ten temat, nie zaś „zupełnie niepoinformowani”. Ta grupa niedoinformowanych ma najsilniejsze poczucie dezorientacji, a ich
powierzchowna wiedza nie daje podstaw do świadomego doboru i selekcji informacji
przekazywanych przez media, czy polityków.
Powstało zjawisko „instrumentalizacji” tematyki integracyjnej tak do celów politycznych, jak i reklamowo-handlowych. Tworzy to poczucie chaosu informacyjnego. Jego
konsekwencją może być wzrost społecznego sceptycyzmu wobec integracji, a nawet jej
odrzucenie. Niekorzystnym zjawiskiem jest to, że wraz z odnotowanym wcześniej spadkiem poparcia dla członkostwa Polski w UE nastąpił spadek zainteresowania działalnością UE, co nie rokuje dobrze procesowi poszerzania wiedzy Polaków na temat integracji. Może to również oznaczać, że grupa aktywnych i świadomych zwolenników członkostwa traci moc oddziaływania na szersze kręgi społeczne i tym samym nie będzie się
powiększać.
Najlepiej poinformowani i poszukujący informacji na temat wejścia Polski do UE to
grupy respondentów, którzy wiedzę i informację zdobywają selektywnie i najczęściej w
związku z własną, profesjonalną działalnością. Są to grupy, które zarówno w ocenie społecznej, jak i swojej własnej odnoszą obecnie i spodziewają się odnosić w przyszłości,
płynące z możliwości kooperacji na otwierającym się rynku europejskim, korzyści dla
siebie i swoich firm. Należą do nich: prywatni przedsiębiorcy, kierownicy i menedżerowie, naukowcy, specjaliści, a więc liderzy przemian modernizacyjnych w Polsce.
Wiedza a emocje. Zwraca uwagę fakt, że Polacy skłonni są wiązać przyjęcie Polski do
Unii Europejskiej z wprowadzeniem zasad prawnych i administracyjnych, które akceptują, kwestionować zaś obowiązywanie tych, których nie aprobują. Opinie Polaków na ten
temat nie stanowią zatem jedynie odzwierciedlenia rzeczywistej wiedzy o tym procesie,
lecz także towarzyszących mu nadziei i obaw.
Potwierdzają to badania z 1998 roku 3. Wynika z nich, że ocena przystąpienia Polski do
1
H. Palska, Polacy o nadziejach i obawach związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, [w:] Polacy
wobec integracji Polski z Unią Europejską, Centrum Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 1998.
2
E. Skotnicka-Illasiewicz, Społeczna ocena procesu integracji Polski z UE, Komitet Integracji Europejskiej, Warszawa 1997.
68
prawami do i wolnością od – powszechnie postrzegane są nasze prawa
w krajach Unii, mniej powszechnie – prawa obywateli krajów Unii w Polsce,
•
•
troską o prawa socjalne i unikaniem społecznej marginalizacji ludzi,
swobodą przepływu dóbr, siły roboczej, kapitału i usług – co budziło dość powszechny niepokój o los polskich przedsiębiorstw.
Polacy nie mają więc wystarczającej wiedzy, by ustosunkować się do wielu problemów
związanych z integracją europejską – respondenci udzielając odpowiedzi kierowali się raczej swoimi nadziejami i lękami. Chętnie uchylali się od wyrażania opinii.
Nadawcy i kanały przepływu informacji. Z opracowań socjologicznych 4 wynika, że
zdecydowana większość Polaków czerpie wiadomości na temat integracji z telewizji publicznej, polskiego radia, potem – z prasy. Na oddziaływanie prywatnych stacji telewizyjnych i radiowych wskazała tylko jedna dziesiąta respondentów – mniej niż na „rozmowy
z ludźmi”.
Głównymi nadawcami informacji o procesie integracji są politycy, prezentujący swoje
stanowiska w publicznej telewizji. Jednak kwestia integracji jest przez nich często instrumentalizowana, bądź to jako argument krytyki przeciwników politycznych, bądź dla
scharakteryzowania odmienności programów poszczególnych partii. Cele i procedury dochodzenia do członkostwa są rozumiane i interpretowane przez polityków w sposób niejednoznaczny. Tworzy to poczucie chaosu informacyjnego, a w jego następstwie poczucie
zniechęcenia i nieufności społecznej.
Dziennikarze wykazują dość niski poziom wiedzy na temat integracji Polski z Unią Europejską i skłonność do operowania stereotypami. Świadczy o tym sposób definiowania
procesu dochodzenia do członkostwa Polski w UE oraz postrzeganie związanych z tym
zagrożeń dla Polski.
Przyzwolenie a konsens. Począwszy od lutego 1997 r. nastąpiło wyraźne osłabienie poparcia społecznego dla prointegracyjnych dążeń i aspiracji Polski. Nasiliły się wątpliwości i
obawy dotyczące integracji i związane z tym poczucie zagubienia i dezorientacji społeczeństwa.
Być może zmiany w postawach i opiniach społecznych można przypisać coraz bliższej
perspektywie wejścia Polski do Unii Europejskiej z jednej strony, z drugiej zaś – reakcjom na wystąpienia niektórych polityków, kwestionujących celowość szybkiej integracji
i generalnie obserwowanej instrumentalizacji problematyki związanej z członkostwem
Polski w UE dla celów walki politycznej.
Nasuwa się więc wniosek 5, że konsens wokół kwestii integracji z UE jest płytki – zarówno w odczuciach szeroko definiowanej opinii społecznej, jak i w opiniach grup strategicznych (politycy, dziennikarze, przedsiębiorcy, rolnicy). W 1997 roku, wraz z umocnieniem się grup zdecydowanych zwolenników integracji, nastąpiło zmniejszenie ich liczebności. Pojawiło się też zjawisko niestabilności oceny o słuszności integracji, rozumianej
jako dyrektywa rozwojowa dla Polski. Z kolei grupy akceptujące dążenie do członkostwa
3
M. Grabowska, K. Koseła, T. Szawiel, Europejska tożsamość Polaków w perspektywie zjednoczenia z UE, Instytut Badań nad Podstawami Demokracji, Working Paper No. 3, Warszawa 1998.
4
E. Skotnicka-Illasiewicz, Społeczna ocena procesu integracji Polski z UE, Komitet Integracji Europejskiej, Warszawa 1997.
69
D okumenty
•
Unii Europejskiej nie jest ani całkowicie pozytywna, ani całkowicie negatywna. Respondenci wyrażali raczej emocje – pozytywne lub negatywne. Dotyczy to ludzi wszystkich warstw i zawodów, mieszkających we wszystkich regionach kraju. Istnieją jednak
pewne prawidłowości: im lepsze wykształcenie, tym bardziej powszechne jest zadowolenie z tego, że Polska zyskuje szansę na rozwój ekonomiczny. Im niższe wykształcenie,
tym bardziej rośnie obawa, że Polska przestanie być „swojska” – rolnicy okazali się najbardziej zdecydowanymi zwolennikami status quo.
Jednak wyobrażenia tego, co nas czeka po przyjęciu Polski do UE były zróżnicowane.
Unia, według tych samych badań z 1998 roku, była kojarzona z:
charakteryzują się nieaktywnym przyzwoleniem, które nie wyzwala potrzeby współuczestnictwa, a tym samym nie pociąga za sobą poczucia współodpowiedzialności.
Do osiągnięcia konsensu niezbędne jest odwołanie się do sfery wartości. Bez takiego
odwołania konsens możliwy jest jedynie dla realizacji krótkotrwałych, doraźnych działań.
Zróżnicowanie opinii zarówno reprezentacji społecznych, jak i grup strategicznych wokół
sfer życia najsilniej aksjologicznie zdeterminowanych (tożsamość narodowa, moralność,
obyczajowość) może wskazywać, że zgoda na integrację z Unią Europejską jest słabo
umocowana w sferze wartości i nosi cechy raczej przyzwolenia. Dlatego może być łatwo
modyfikowana pod wpływem różnorodnych sytuacji wewnętrznych i zewnętrznych.
W tekście „Programu Informowania Społeczeństwa”
dokonano niewielkich poprawek redakcyjnych
dostosowujących tekst do formuły „Monitora
Integracji Europejskiej”.
5
B. Mach, W. Zaborowski, K. Słomczyński, E. Skotnicka-Illasiewicz, H. Palska, Polacy wobec integracji Polski z
Unią Europejską, Centrum Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 1998.
70

integracja polski z unią europejską program

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wiara i Europa

Jarosław Kaczyński gościem Komisji Krajowej NSZZ "S" w Radomiu

spis treśœci - e

spis treśœci - e

Prawo i Sprawiedliwość trafnie uznało, że radykalne zmiany będą

Wprost 41/2011 - e

Do Rzeczy nr 35

Czytaj więcej

Młodzieżówka PO: Przekazujemy Wam słownik