Przedsiębiorczość i Podejmowanie Ryzyka

Przedsiębiorczość i Podejmowanie
Ryzyka
Zajęcia 1
Zaliczenie
 Obecność
 Reguły gry:
- Obecność obowiązkowa
-
kartkówki – tylko w nagłych wypadkach (w wypadku niepożądanej
aktywności)
-
Prace domowe (oddawane w terminie)
Kolokwium z ćwiczeń (ostatnie zajęcia)
Indywidualne podejmowanie decyzji
w warunkach ryzyka
 Kiedy mówimy o decyzjach w warunkach ryzyka?
Jaka reguła?
Hazardzista Chevalier de Me’re
Gry – modelowy przykład decyzji ryzykownych
Gra (loteria) : n – wyników
o wartościach
i prawdopodobieństwach wyników
x1 , x2 ,..., xn
p1 , p2 ,..., pn
n
gdzie
pi
i 1
1964 Pascal i Fermat
Koncepcja matematycznego oczekiwania
1 i
0
pi
1
Zasada maksymalizacji
oczekiwanej wartości
O wartości oczekiwanej można powiedzieć, że jest to średnia wartość, którą
możemy wygrać grając w daną grę wielokrotnie
n
EV
pi xi
i 1
Zasada maksymalizacji oczekiwanej wartości
mówi, że gdy podejmujemy decyzje w warunkach ryzyka
powinniśmy wybrać to działanie (alternatywę), które daje
największą oczekiwaną wartość
Drzewa Decyzyjne
 Wykorzystanie koncepcji oczekiwanej
wartości w analizie decyzyjnej
MODEL ANALIZY DCYZYJNEJ
reprezentacja sytuacji dokonywania wyboru
w pewnym abstrakcyjnym systemie pojęć
czyli „sztuka wykroju”
Umiejętność wyodrębniania z otaczającej nas
złożonej rzeczywistości tego jej fragmentu,
który jest modelowany.
Po co są drzewa decyzyjne?
 Rozpoznanie wariantów decyzyjnych i ich skutków 
w celu uproszczenia oceny sytuacji decyzyjnej
 Jest to przedstawienie graficzne sytuacji decyzyjnej
ułatwiające nam spojrzenie na poszczególne elementy
decyzji i uświadomienie, które z nich są najważniejsze
 Jest to narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji w
fazie budowy wariantów decyzyjnych i kryteriów ich oceny
Drzewa decyzyjne
 Wprowadzając mierniki liczbowe do drzewa,
podporządkowujemy analizę decyzyjną racjonalności
optymalizacyjnej
 Scenariusz decyzyjny przewiduje automatyczne podjęcie
decyzji optymalizującej oczekiwaną wartość
 W trakcie budowy drzewa uwzględniane są warunki
sztywne i elastyczne (ale nie ma ich tu w jawnej postaci) –
rysując gałąź drzewa (alternatywę) zakładamy, że decyzja
taka jest dopuszczalna
Przykład drzewa dla decyzji w warunkach pewności
Decyzja o otwarciu restauracji
= węzeł decyzyjny: punkt, w którym ma byś podjęte działanie (wychodzą z niego
możliwe alternatywy)
Decyzja wejściowa
$120,000
$150,000
$0
Kolejna decyzja – tu wybór lokalizacji
Jakie są szanse powodzenia?
Decyzja o otwarciu restauracji
= Węzeł losowego zdarzenia: punkt, w którym „Natura” sama
podejmuje akcję; wystąpienie stanów (które wychodzą z kółeczka) są
niezależne od decydenta
Dylemat Pana X

Pan X jest posiadaczem małej firmy elektronicznej. Otrzymał propozycję zaopatrzenia w elektroniczny
system pomiaru czasu zawodów na Olimpiadzie w roku YYYY. Przez kilka lat firma Pana X rozwijała
nowy mikroprocesor, krytyczny składnik w systemie mierzącym czas, taki że system ten byłby
pierwszorzędny, najlepszy w porównaniu z innymi produktami na rynku.

Postęp toczył się wolno i Pan X nie był pewny czy produkt ten będzie gotowy na czas. Jeżeli badania
(R&D) powiodą się, wówczas powstanie wspaniała szansa na to że firma wygra kontrakt Olimpijski na
1 mln $, przyznany wyłącznie na podstawie jakości ich produktu. Jeżeli badania (R&D) nie powiodą
się, firma dalej może wygrać kontrakt z ich oryginalnym produktem, ale podrzędnym systemem dla
którego istnieją bliskie substytuty.

Koszt kontynuacji badań wynosi 200 000 $. Szansa na zakończenie badań sukcesem wynosi 50%.
Jeżeli tak się stanie wówczas firma ma wysokie szanse na wygranie kontraktu 90%.
Jeżeli firma zrezygnuje z badań lub badania nie powiodą się, to może ona dopracować produkt na
własną rękę i będzie to kosztować ją 50 000 $. Szansa na wygranie kontraktu tak dopracowanym
produktem wynosi 5%. \
Koszt wytworzenia produktu – jeżeli firma wygra kontrakt – wyniesie 150 000$.


Czy firma Pana X powinna kontynuować R&D czy nie?
Krok I. Sformułowanie
problemu decyzyjnego
 Decyzja Pana X jest pomiędzy dwiema alternatywami kontynuacja R&D lub rezygnacja z projektu
Kontynuacja
Rezygnacja
Podjęcie ryzyka rozwoju nowej
technologii z dodatkowymi kosztami
200 000 $ i rozpatrzenie propozycji
Może wykonanie projektu z
wewnętrzną technologią z kosztami w
wysokości 50 000$
Krok II
Kontynuacja
Opracowanie
samemu
Wydać 50 000$ i
może wygrać
Porzucenie
Nie
0$
Dochodzi ryzyko w w drzewie
decyzyjnym
 Załóżmy że szansa na wygranie kontraktu ze
starym produktem wynosi 5%
 Co oznacza, że szansa przegrania go wynosi
95%
Krok III
Kontynuacja
Wygrana
Przyjęcie propozycji i opracowanie
samemu
Porzucenie
Nie
0.05
0.95
Przegrana
0$
Krok IV
Duża szansa wygrania kontraktu
Sukces
Wydanie dodatkowo 50 000$ i być
może wygranie kontraktu
Kontynuacja
Niepowodzenie
800 000$
Wygrana
0.05
Opracowanie
samemu
Porzucenie
Nie
0.95
Przegrana
0$
-50 000 $
Krok V
Rozwiązanie drzewa - rada
Gdy budujemy drzewo idziemy do przodu
dodając gałęzie …
sposób na rozwiązanie jego jest zaczęcie od
końca i cofanie się do początku
Rozwiązanie drzewa
EV =
0.05 ($800,000) + 0.95 (-$50,000)
= - $7,500
Kontynuacja
?
$800,000
Wygrana
0.05
Propozycja
0.95
Przegrana
Rezygnacja
Nie
$0
-$50,000
Rozwiązanie drzewa
Wybierz gałąź z najlepszą
wypłatą
Kontynuacja
?
Propozycja
-$7,500
Rezygnacja
Nie
$0
Rozwiązanie drzewa c.d.
$650,000
W
0.9
Propozycja
0.1
Sukces
0.5
NIE
P
-$200,000
-$200,000
$600,000
W
Kontynuacja
0.05
0.5 Propozycja
Niepowodzenie
0.95
NIE
Rezygnacja
$0
P
-$200,000
-$250,000
$600,000
W
0.9
Propozycja
0.1
Sukces
0.5
Kontynuacja
niepowodzenie
NIE
0.5 Propozycja
NIE
Rezygnacja
$0
P
-$200,000
-$207,500
-$200,000
-$250,000
Propozycja
Sukces
Kontynuacja
0.5
NIE
-$200,000
0.5
niepowodzenie
Rezygnacja
$0
$565,000
-$200,000
$565,000
Sukces
Kontynuacja
niepowodzenie
0.5
0.5
-$200,000
Rezygnacja
$0
Wnioski
• Nie startuj w przetargu jeżeli
nie masz nowej technologii
Kontynuacja
Rezygnacja
$182,500
$0
• Wybierz podjęcie ryzyka i
kontynuację R&D
Praca w grupach
 Zadanie 1. Wartość oczekiwana
 Zadanie 2. Drzewo decyzyjne
Literatura
 T. Tyszka „Analiza decyzyjna i psychologia decyzji”
[rozdz. 4]
 T. Tyszka, T. Zaleśkiewicz „Racjonalność decyzji”
[rozdz.2]
Ewentualnie T.Tyszka „Psychologia ekonomiczna”