docsprawozdanie oraz potrzeby w zakresie pomocy społecznej
download 
Reklamacja Transkrypt
sprawozdanie oraz potrzeby w zakresie pomocy społecznej
Załącznik do uchwały Nr VII/96/03 Rady Miasta Oświęcim z dnia 23 kwietnia 2003 r. Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Oświęcimiu za rok 2002. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie kryzysowych i trudnych sytuacji życiowych. Instytucje pomocy społecznej organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie z Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi, organizacjami pozarządowymi, fundacjami, stowarzyszeniami i innymi instytucjami oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Naczelnym aktem prawnym w zakresie pomocy społecznej jest ustawa z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej z późniejszymi zmianami. Powyższa ustawa wymienia następujące powody udzielania pomocy społecznej: ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, potrzeba ochrony macierzyństwa, bezrobocie, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, alkoholizm i narkomania, trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego, a także z tytułu zdarzenia losowego i klęski żywiołowej. Należy zaznaczyć, że duże znaczenie dla realizacji zadań pomocy społecznej mają również akty prawa miejscowego. Na terenie Miasta Oświęcim zadania z zakresu pomocy społecznej realizuje Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Oświęcimiu, który jest jednostką budżetową i organizacyjną miasta Oświęcim. Przedmiotem działania Ośrodka jest wykonywanie w imieniu gminy zadań polegających na udzielaniu pomocy społecznej, a w szczególności: 1. analizowanie stanu pomocy społecznej, potrzeb oraz ich realizowanie 2. opracowywanie planów pomocy społecznej oraz ich realizacja 3. przyznawanie i wypłata zasiłków w formie pieniężnej, rzeczowej oraz w naturze 4. sprawowanie opieki nad chorym w domu 5. sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym 6. organizowanie placówek pomocy społecznej o lokalnym zasięgu działania 7. organizowanie wszelkich form pomocy społecznej na obszarze swojego działania 8. współpraca w zakresie pomocy społecznej z osobami fizycznymi i prawnymi, zakładami pracy, związkami wyznaniowymi, stowarzyszeniami, fundacjami, organizacjami związkowymi, pozarządowymi, charytatywnymi, itp. 9. wykonywanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej zleconych przez Wojewodę oraz organy gminy 10. prowadzenie szkoleń i informacji w zakresie udzielania wszelkich form pomocy społecznej. Powyższe zadania Ośrodek realizuje w ramach struktury organizacyjnej na którą składają się następujące działy: I. Dział Pomocy Środowiskowej (PS) II. Zespół Konsultantów (ZK) II. Punkt Konsultacyjny dla Ofiar Przemocy w Rodzinie (PK) III. Dzienny Ośrodek Opiekuńczy dla Małych Dzieci (DOO) IV. Dział Opieki nad Chorym w Domu (DO) V. Środowiskowy Dom Samopomocy (ŚDS) VI. Dział Świadczeń (DS) VII. Dzienny Dom Pobytu dla Osób Starszych i Niepełnosprawnych (DDP) Niniejsze sprawozdanie obejmuje opisane w odpowiedniej kolejności zadania realizowane przez w/w komórki. Zadania finansowe i administracyjne Ośrodka wypełniają dwa działy tj. 1 Finansowo – Księgowy oraz Administracji i Kadr, jednak ich działalność nie została uwzględniona w poniższym sprawozdaniu. Ad. I. Dział Pomocy Środowiskowej Dział Pomocy Środowiskowej prowadzi szeroko rozumianą pracę socjalną na terenie miasta Oświęcimia. Teren miasta Oświęcimia jest podzielony na rejony, za pracę w których są odpowiedzialni pracownicy socjalni. Pracownicy socjalni prowadzą postępowania administracyjne w sprawie świadczeń z pomocy społecznej, udzielają poradnictwa, prowadzą pracę socjalną z klientami, współpracują z różnymi instytucjami i organizacjami, a także kierują do specjalistycznych działów MOPS prowadzących profesjonalną pracę socjalną z osobami w danym problemie. Należy zaznaczyć, że dział ten prowadzi szczegółową dokumentację pracy socjalnej, diagnozuje w zakresie patologii społecznych środowiska lokalnego, tworzy strategię działania i postępowania z osobami w problemie, a jego pracownicy w trosce o profesjonalizm w działaniu stale podnoszą swoje kwalifikacje. Do zakresu działania Działu Pomocy Środowiskowej należy między innymi: 1. Rozeznawanie potrzeb społecznych środowiska 2. Ustalanie przyczyn patologii występującej na terenie gminy 3. Zapobieganie powstawaniu sytuacji społecznie niepożądanych w środowisku 4. Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych 5. Występowanie z wnioskami o przyznanie pomocy społecznej 6. Bezpośrednie świadczenie usług w postaci pracy socjalnej ukierunkowanej na pomoc osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie oraz na tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. Liczba osób i rodzin objęta pomocą społeczną w roku 2002 wyniosła 2572 środowiska, z których: - 1970 środowisk objętych było pomocą materialną (pomoc finansowa i rzeczowa) i usługową, w środowiskach tych zamieszkuje 5391 osób; co stanowi wzrost o 148 środowisk w porównaniu do 2001 roku, - 602 środowiska były objęte wyłącznie pracą socjalną, w środowiskach tych zamieszkuje 1038 osób. Oczywistym jest także fakt, że część środowisk z miasta Oświęcim, pomimo trudnej sytuacji życiowej nie zgłasza się do Ośrodka z różnych przyczyn, czasami ambicjonalnych. Najczęstszymi przyczynami zgłaszania się do MOPS z prośbą o pomoc są: 1. bezrobocie – 1085 środowisk 2. niepełnosprawność – 733 środowiska 3. długotrwała choroba – 683 środowiska 4. bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego – 539 środowisk 5. sieroctwo – 276 środowisk 6. alkoholizm i narkomania – 161 środowisk 7. bezdomność – 102 środowiska 8. potrzeba ochrony macierzyństwa – 81 środowisk 9. trudności w przystosowaniu się do życia po opuszczeniu zakładu karnego – 20 środowisk Należy zaznaczyć, że w środowiskach powyższe przesłanki do udzielania pomocy często współwystępują z innymi problemami społecznymi i dysfunkcjami. W związku z tym praca socjalna w takich rodzinach wymaga większej specjalizacji. Bezrobocie Bezrobocie, a szczególnie długotrwałe bezrobocie (trwające ponad jeden rok), zdaje się być głównym problemem społecznym miasta. Jest to też najczęstsza dysfunkcja będąca podstawą otrzymania wsparcia ze strony Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Wśród klientów MOPS w 1085 środowiskach bezrobocie jest zasadniczym powodem ubiegania się 2 o szeroko rozumianą pomoc, co stanowi około 42 % ogółu świadczeniobiorców. W środowiskach tych zamieszkują 2801 osoby. Analizując dane dotyczące problemu bezrobocia należy stwierdzić, że liczba bezrobotnych świadczeniobiorców z roku na rok systematycznie wzrasta. Dla porównania w roku 1999 liczba środowisk korzystających z pomocy – dotkniętych problemem bezrobocia – wynosiła 780, w roku 2000 – 871, w 2001 roku – 1038 środowisk, a w 2002 roku wyniosła już 1085 środowisk. Bezrobocie powoduje nie tylko utratę dochodów, ale przyczynia się do nawarstwiania skutków natury społeczno – psychologicznej i moralnej. Dochodzi do zakłóceń w życiu rodzinnym, w stosunkach międzyludzkich, powstawania konfliktów i napięć społecznych. Wśród bezrobotnych są osoby całkowicie nieprzystosowane do nowej sytuacji na rynku pracy. Powodem tego jest brak kwalifikacji i mobilności przestrzennej. Obserwuje się również nie zadawalający stan wiedzy osób bezrobotnych o przysługujących im formach pomocy, a także daleko idące oczekiwania wobec państwa, traktowanego w kategorii instytucji opiekuńczej, co powoduje trwałe uzależnienie się od systemu pomocy. Podstawową instytucją która oprócz wypłaty zasiłków udziela pomocy osobom bezrobotnym w znalezieniu zatrudnienia jest Powiatowy Urząd Pracy. Drugą instytucją wspierającą działania na rzecz ludzi, którzy utracili pracę jest pomoc społeczna. Dostarcza ona bezrobotnym oraz ich rodzinom źródeł utrzymania w postaci zasiłków pieniężnych, ale również rozwija inne specyficzne działania w ramach pracy socjalnej. Działania nakierowane są na kształtowanie w bezrobotnych klientach MOPS odpowiedzialności za swój los, umiejętności przystosowania się do samodzielnego życia w nowej rzeczywistości. Konieczne okazało się także rozwijanie funkcji informacyjnej w celu lepszego wykorzystania przez bezrobotnych wszystkich dostępnych form pomocy, które mogą ostatecznie skutkować podjęciem zatrudnienia. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Oświęcimiu w zakresie pracy socjalnej z osobami bezrobotnymi podejmuje wielorakie działania ukierunkowane na rozwiązywanie tego ważnego problemu społecznego, a wśród nich m.in.: a. zawieranie kontraktów zobowiązujących klientów do współpracy z pracownikami Ośrodka w zakresie rozwiązywania problemu bezrobocia w szczególności przez: - dokumentowanie własnej aktywności zawodowej - utrzymanie ciągłości rejestracji i stałego kontaktu z PUP, w tym z doradcą zawodowym - Uczestnictwo w giełdach pracy oraz kontakty z pracodawcami b. motywowanie do dostosowywania swoich kwalifikacji zawodowych do zmieniającego się zapotrzebowania na rynku pracy c. aktywne formy zwalczania bezrobocia tj. współpraca w zakresie organizowania prac publicznych i kierowania klientów MOPS do ich odbycia. Należy zaznaczyć, iż organizowane od kilku lat prace publiczne przez Zakład Usług Komunalnych dają dużo pozytywnych rezultatów. Do współpracy z MOPS w zakresie organizowania prac publicznych włączyły się takie zakłady pracy jak: Składowisko Odpadów Komunalnych, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji oraz Zarząd Budynków Mieszkalnych. W roku 2002 wydano 309 skierowań do prac publicznych w ZUK, zaś pracę uzyskało tam 178 osób. W Składowisku Odpadów Komunalnych przez okres kilku letnich miesięcy pracowały 4 osoby. Podkreślić należy, że praca publiczna dla wielu osób jest jedynym kontaktem ze środowiskiem pracy i ratunkiem w wielu kryzysowych sytuacjach życiowych. W dobie wciąż rosnącego bezrobocia i prognoz dalszego jego wzrostu, wydaje się słuszne poszerzanie i intensyfikowanie działań mających na celu zwiększenie środków na uruchomienie szerszego frontu prac publicznych. Doświadczenia z ubiegłych lat wskazują, iż najwięcej wykonanych prac publicznych miało miejsce w 2000 roku, kiedy zatrudnienie przy ich wykonywaniu znalazło 272 osoby. Niestety dane wskazują, iż w ostatnich latach 3 zmniejsza się liczba osób, które mogą otrzymać ofertę pracy z tego tytułu. Działania MOPS w zakresie uruchomienia i prowadzenia prac publicznych są pozytywne i przykładowe dla wielu ościennych gmin i miast, którzy tę cenną inicjatywę zapożyczyli od naszego miasta. W obecnym czasie coraz bardziej widoczną staje się potrzeba powołania do życia specjalnej komórki w ramach struktur MOPS zajmującej się pracą socjalną tylko z osobami bezrobotnymi. Niepełnosprawność i długotrwała choroba Niepełnosprawność jest drugą pod względem występowania przesłanką starań się o pomoc z MOPS. Zgodnie z naszym prawem osoba niepełnosprawna to taka, której stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy, trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zarobkowej i osoba która uzyskała orzeczenie: a. o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności w myśl ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych b. o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy c. o niepełnosprawności jeśli nie ukończyła 16 roku życia Niepełnosprawność jako główna dysfunkcja będąca podstawą otrzymania wsparcia ze strony MOPS w Oświęcimiu w 2002 roku występuje w 733 środowiskach, co stanowi 28,5% wnioskodawców. Niepełnosprawności towarzyszy najczęściej długotrwała choroba, którą zdiagnozowano w 683 środowiskach co stanowi 26,5% świadczeniobiorców. Obie te dysfunkcje występują najczęściej z innymi przesłankami będącymi podstawą przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Miasto Oświęcim nie dysponuje precyzyjnymi badaniami socjologicznymi dotyczącymi zjawiska niepełnosprawności. Niemniej można wskazać następujące podstawowe problemy jakie dotykają te środowiska: - izolacja społeczna osób niepełnosprawnych, która wynika głównie z barier architektonicznych i komunikacyjnych - bezrobocie wśród osób niepełnosprawnych , problem ten pogłębiły trudne warunki ekonomiczne zakładów zatrudniających inwalidów (ulegają one likwidacji bądź ograniczają zatrudnienie) - ubożenie środowisk osób niepełnosprawnych – jest to wynik nie tylko większego bezrobocia ale wzrostu kosztów utrzymania, a w tym cen leków. Systematycznie też zmniejszają się środki PFRON - u z przeznaczeniem na potrzeby osób niepełnosprawnych - brak dostatecznej wiedzy prawnej wśród osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w zakresie ulg i uprawnień, ale również i obowiązków - słabo ukształtowany lobbing środowisk osób niepełnosprawnych - znikoma rola wolontariatu w rozwiązywaniu problemów osób niepełnosprawnych. Są to ważne, ale nie wszystkie problemy z jakimi przychodzi zmierzyć się środowisku osób niepełnosprawnych. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej oprócz udzielania świadczeń pomocy finansowej, szczególnie na zakup leków lub ich refundację, wspiera to środowisko również w formie rzeczowej w postaci wózków inwalidzkich, kul łokciowych, krzeseł sanitarnych itp. a także poprzez pomoc instytucjonalną z pełnym zakresem usług w postaci: - Środowiskowego Domu Samopomocy dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi - Dziennego Domu Pobytu dla Osób Starszych i Niepełnosprawnych Jest to szczególnie ważne ponieważ prognozy na najbliższe dziesięciolecie w zakresie struktury demograficznej ludności wg wieku wskazują, że będzie przybywało ludzi starszych. Również miasto Oświęcim będzie stawało się miastem starzejącym się demograficznie. Sama starość nie jest dysfunkcją, stąd też zbiorowość ludzi starszych nie jest zdefiniowana w ustawie o pomocy społecznej. Niemniej jednak problematyka ludzi w starszym wieku 4 zostaje uwzględniona w dysfunkcji jako długotrwała choroba, gdyż w środowisku tym najczęściej występują problemy zdrowotne i rodzinne zmuszające do korzystania z pomocy instytucjonalnej: w tym usługi opiekuńcze, domy pomocy społecznej, zakłady opiekuńczo – lecznicze. W przypadku przewlekłej choroby dużym problemem dla osób starszych i niepełnosprawnych jest koszt wykupu leków, który w ostatnich latach jest coraz wyższy. Osoby te często nie radzą sobie z tym problemem gdyż ich świadczenia emerytalno – rentowe nie wystarczają na zakup leków, węgla i opłaty kosztów utrzymania mieszkania. Jest to również powód do udzielania przez MOPS pomocy finansowej na powyższe cele. Pracownicy socjalni MOPS świadczą szeroko rozumianą pracę socjalną na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych. Służą pomocą w ustaleniu stopnia niepełnosprawności, badaniu uprawnień do pobierania renty inwalidzkiej z ZUS, współpracują z organizacjami społecznymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych oraz sporządzają wnioski o pomoc finansową. Corocznie organizują również kolacje wigilijne dla osób starszych, samotnych, opuszczonych, żyjących w niedostatku. W 2002 roku zorganizowano trzy spotkania wigilijne, w których uczestniczyło 346 osób, w tym niektórym dostarczono kolacje wigilijne do miejsca zamieszkania. W ostatnich latach coraz częściej widocznym staje się problem samotności, który dotyka głównie ludzi starszych. Grupą o szczególnym zagrożeniu są osoby stanu wolnego, nie pozostające w związku małżeńskim, partnerskim lub pozostające po opuszczeniu jednego z małżonków. W późnej starości ich dotychczasowe związki (kontakty zawodowe, rodzinne) zostają zaburzone, czemu sprzyja niekorzystna sytuacja materialna i społeczna. Osoby te są często pozostawione samym sobie ze swoimi problemami, samotnością, nierzadko też niepełnosprawnością. Bywa tak, iż jedynym rozwiązaniem ich złożonej sytuacji życiowej jest pobyt w Domach Pomocy Społecznej lub Zakładach Opiekuńczo Leczniczych. Z obserwacji wynika, że pakiet usług opiekuńczych oferowanych zarówno przez MOPS, Caritas, Hospicjum, Oddziały dla Przewlekle Chorych, Dzienny Dom Pobytu dla Osób Starszych i Niepełnosprawnych oraz organizacje pozarządowe należy nie tylko utrwalać, ale także rozwijać i uzupełniać o przedsięwzięcia nowe gwarantujące tym osobom lepsze, samodzielne życie, a w konsekwencji pełną integrację ze środowiskiem. Bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych. Rodzina jest podstawową i najważniejszą grupą społeczną, w której dokonuje się proces socjalizacji. Do najważniejszych funkcji rodziny w tym zakresie należy wychowanie i sprawowanie opieki nad dziećmi. Na terenie miasta Oświęcimia jest wiele rodzin, które znajdują się w trudnej sytuacji emocjonalnej, społecznej, ekonomicznej . Rodziny te określa się jako dysfunkcyjne, co oznacza, że rodzice lub opiekunowie nie stwarzają dzieciom z różnych powodów warunków do korzystnego rozwoju psychicznego i fizycznego.. Częstym problemem tych rodzin jest ubóstwo, bezrobocie, alkoholizm, niepełnosprawność, złe warunki mieszkaniowe, ekonomiczne. W środowiskach tych występuje mechanizm funkcjonowania oparty na wyuczonej bezradności. W rodzinach dotkniętych ubóstwem dzieci często nabywają umiejętności funkcjonowania w warunkach dyskomfortu materialnego np. odcięty dopływ energii elektrycznej, gazu. Ośrodek Pomocy Społecznej w Oświęcimiu stara się przeciwdziałać takim sytuacjom. Jednak rosnące ubóstwo oraz wzrastająca liczba osób ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej utrudnia spełnienie powyższego celu. Bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych stanowiła w 2002 roku jeden z głównych powodów ubiegania się o pomoc społeczną w MOPS w Oświęcimiu. Przesłanka ta występowała w 539 rodzinach i obejmowała 1989 (21% ogółu osób ubiegających się o pomoc). W zdecydowanej większości, bo aż w 80,3 % przypadków bezradność ta dotyczyła rodzin niepełnych, pozostałe to rodziny wielodzietne. MOPS w Oświęcimiu w ramach systemu wsparcia dla rodzin cechujących się dużą bezradnością podejmuje szereg działań w tym m.in.: 5 a. przyznawanie świadczeń finansowych w różnej formie, które są realizowane pod nadzorem pracownika socjalnego b. organizowanie i prowadzenie specjalistycznego poradnictwa w postaci pracy socjalnej prowadzonej przez pracowników socjalnych a także poradnictwa rodzinnego prowadzonego przez Specjalistę Pracy z Rodziną, przy współudziale psychologa, terapeuty i prawnika. c. kierowanie do doradcy zawodowego w celu uzyskania kwalifikacji bądź przekwalifikowania swoich umiejętności zawodowych. W prowadzonej pracy socjalnej szczególny nacisk położony został na kwestię żywienia dzieci w szkołach, co gwarantuje przynajmniej jeden gorący posiłek dziennie dzieciom, które często nie mogą na niego liczyć w domach rodzinnych. Pracownicy socjalni z własnej inicjatywy dokonywali rozeznania w rodzinach, w których istniało podejrzenie, iż mogą cechować się bezradnością opiekuńczo - wychowawczą, by pomimo braku zainteresowania ze strony rodziców zapewnić dzieciom ciepły posiłek w szkole. W 2002r. tą formą pomocy objętych zostało 941 dzieci w szkołach i w jadłodajniach barowych. Jest to wzrost o ok. 65 % w porównaniu z rokiem 2001. W tych sprawach pracownicy socjalni współpracują z pedagogami szkolnymi i kuratorami sądowymi. Ponadto w 156 przypadkach rodziny korzystają również ze wsparcia w postaci pokrycia kosztów żywienia dzieci w przedszkolach a część dzieci z najuboższych rodzin ma pokrywaną opłatę stałą za pobyt w przedszkolu. W środowiskach, w których dzieci nie mają odpowiednich warunków do wypełniania obowiązku szkolnego, w tym do odrabiania zadań domowych, MOPS we współpracy z organizacjami pozarządowymi (świetlice środowiskowe, terapeutyczne) umożliwia dzieciom klientów uczestniczenie w dydaktycznych zajęciach popołudniowych, pozwalających im na odpowiednie przygotowanie się do zajęć lekcyjnych. Dzieci te mają wtedy także zapewnione posiłki regeneracyjne pokrywane przez tut. Ośrodek, z których w 2002r. skorzystało 87 dzieci. Dzieci te mają wtedy zapewniony posiłek regeneracyjny. W okresie wakacji letnich MOPS opłacał koszty wypoczynku letniego dla dzieci z rodzin najuboższych oraz niewydolnych wychowawczo. Na kolonie letnie przy współudziale tut. Ośrodka wyjechało 131 dzieci, a 83 dzieci uczestniczyło w półkoloniach zorganizowanych przez placówki oświatowe działające na terenie miasta Oświęcimia. Ograniczone możliwości finansowe powodują, że Ośrodek zmuszony jest do zmiany systemu wsparcia dla dzieci w okresie wakacji. Wydaje się niezbędne zwiększenie uczestnictwa dzieci w półstacjonarnych formach wypoczynku letniego poprzez organizowanie półkolonii na terenie miast Oświęcimia przez placówki oświatowe w zamian za dużo droższe wyjazdowe formy wypoczynku letniego. Uzależnienia Uzależnienie jest chorobą, która powoduje, iż mimo poważnych szkód zdrowotnych i psychospołecznych osoba nią dotknięta nie potrafi powstrzymać się od przyjmowania substancji uzależniających i realizacji podjętych zobowiązań.. Wśród klientów MOPS w Oświęcimiu najczęściej można obserwować osoby uzależnione od: - alkoholu - narkotyków - tytoniu - leków psychoaktywnych Uzależnienie od palenia tytoniu, nadużywanie leków psychoaktywnych są uzależnieniami, które najtrudniej ująć w jakichkolwiek statystykach MOPS, gdyż nie stanowią głównego problemu z jakim klienci zwracają się o pomoc do tutejszego ośrodka. Pracownicy socjalni wśród klientów pomocy społecznej najczęściej mają do czynienia z uzależnieniem od alkoholu, rzadziej zdarzają się przypadki stwierdzenia uzależnienia od narkotyków lub substancji odurzających. Znaczącym problemem jest także rozróżnienie i zdiagnozowanie przypadków, w których nietrzeźwość jest związana z uzależnieniem ponieważ u większości klientów wiąże się to z problem nadmiernego 6 spożywania napojów alkoholowych. W przypadku osób, których nietrzeźwość nie wyrasta z mechanizmów choroby alkoholowej, istnieje większa szansa, że zewnętrzne oddziaływania socjalno - prewencyjne mogą przynieść pozytywne efekty. W przypadku osoby uzależnionej powstrzymanie jej od picia, przy pomocy takich form oddziaływania jest mało skuteczne, jeżeli nie doprowadzi się jej do leczenia odwykowego. W stosunku do klientów MOPS, u których destrukcyjny model życia powstawał często latami, nie można od razu oczekiwać szybkiego przejścia do abstynencji, sukcesem jest skrócenie okresów picia. Zadania te podejmowane są w toku pracy socjalnej z osobą uzależnioną poprzez pracownika socjalnego, terapeutę a w wielu przypadkach niezbędna jest pomoc Specjalisty Pracy z Rodziną oraz pracowników Punktu Konsultacyjnego dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. Do najczęściej podejmowanych działań należą: a. wstępne rozpoznanie uzależnienia u osób korzystających z pomocy społecznej b. interwencje w sytuacjach kryzysowych c. motywowanie i kierowanie do terapii profesjonalnej i środowisk samopomagających d. prowadzenie kontroli w środowisku e. zobowiązywanie do utrzymywania abstynencji a w przypadku stwierdzenia uzależnienia do podjęcia i kontynuowania leczenia w PPiLO f. ograniczanie pomocy aż do jej całkowitego wstrzymania w sytuacji stwierdzenia nadużywania alkoholu i nie wywiązywania się z nałożonych na klienta zobowiązania Podstawowym celem udzielenia pomocy rodzinie z problemem alkoholowym jest radykalna poprawa funkcjonowania rodziny i wszystkich jej członków, usunięcie lub ograniczenie problemów związanych ze spożywaniem alkoholu przez członka rodziny. Pomoc dla w/w rodzin ma na celu także opiekę nad pozostającymi w jej strukturach dziećmi. Wówczas w ograniczonej formie stosowana jest zasada wstrzymania pomocy. W 2002 roku pracownicy MOPS skierowali 23 wnioski do Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w celu zdiagnozowania uzależnienia od alkoholu, część z tych osób podjęła leczenie w Poradni Profilaktyki i Lecznictwa Odwykowego lub na Oddziale Zamkniętym w Bulowicach. Część po przeprowadzeniu detoksykacji w Wojewódzkim Szpitalu Psychiatrycznym w Andrychowie utrzymuje abstynencję, jednak zdarza się też tak, iż część osób powraca do nałogu. Osoby te są pod szczególnym nadzorem pracowników socjalnych Ośrodka, a od sierpnia ub. r. również terapeuty MOPS. W sprawach tych pracownicy socjalni i terapeuta otrzymują wsparcie z MKRPA, PP i LO, Stowarzyszenia „Abstynencja” oraz innych stowarzyszeń i grup wsparcia działających przy kościołach rzymsko – katolickich i kościele zielonoświątkowym. Problem uzależnienia alkoholowego, nadmiernego spożywania alkoholu i uzależnienia narkotycznego wśród klientów MOPS odnotowano w 2002r. w 161 środowiskach, co stanowi 6,2% wszystkich wnioskodawców. W stosunku do roku 2001 nastąpił spadek o 3,3% zdiagnozowanych przypadków, co jest jedynie odzwierciedleniem tych środowisk, w których podopieczni sami zgłaszali problem jako jedną z dysfunkcji, lub podczas wywiadu pracownik socjalny zwrócił na ten problem w rodzinie szczególną uwagę. W wielu środowiskach problem występuje w formie ukrytej, trudnej do zdiagnozowania. Nierzadko zdarza się, że rodziny ukrywają fakt uzależnienia członka rodziny w obawie gorszego traktowania, ograniczenia pomocy z MOPS, ze wstydu itp. Członkowie rodzin starają się możliwie jak najdłużej ukrywać problem alkoholowy, który po czasie jawi się jako główna przyczyna rozpadu rodziny, znęcania się nad członkami rodziny, przemocy wobec dzieci i wielu innych dysfunkcji rodzin, wymagają one interwencji i pomocy ze strony pracowników tutejszego Ośrodka. Bezdomność Bezdomność – oznacza sytuację osób i rodzin nie zamieszkujących w lokalu mieszkalnym i nigdzie nie zameldowanych na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych. 7 Zadania państwa w zakresie pomocy dla bezdomnych wynikają ze zobowiązań przyjętych na mocy Konstytucji w art.67 i art.75. Przyznają one obywatelowi prawo do zabezpieczenia społecznego oraz zobowiązują władze publiczne do prowadzenia polityki zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, w szczególności do przeciwdziałania bezdomności. Przeciwdziałanie problemowi bezdomności należy do zadań o charakterze obowiązkowym gminy zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej. Zadanie zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych wynika z przyjętej przez Radę Miasta Oświęcim „Strategii rozwoju miasta Oświęcim na lata 2000-2008”. Skala zjawiska bezdomności w mieście Oświęcimiu według danych pozyskanych przez MOPS wskazuje, że zjawisko bezdomności ma tendencję wzrostową: - w roku 2000 – 83 środowiska – 120 osób w tym 29 dzieci, - w roku 2001 – 93 środowiska – 130 osób w tym 24 dzieci. - w roku 2002 – 102 środowiska – 127 osób w tym 20 dzieci Zasoby mieszkaniowe gminy Oświęcim są ograniczone a na lokale socjalne oczekuje 231 osób. Zadanie w obszarze pomocy ludziom bezdomnym zostały zawarte w opracowanym przez MOPS „ Programie rozwiązywania problemu bezdomności w Oświęcimiu” oraz w „Projekcie socjalnym dotyczącym zorganizowania noclegowni dla bezdomnych w Oświęcimiu”. Dokumenty te zostały zaakceptowane przez Zarząd Miasta Oświęcim odpowiednio w dniach 28.12.2000r., 13.06.2001r. Starania o wskazania obiektu budowlanego na uruchomienie noclegowni trwają od kilku lat, jednak nie przyniosły do tej pory oczekiwanego rezultatu. Wśród wskazań lokalizacyjnych przewijały się różne propozycje i warianty rozwiązań. Rozpatrywanych było ok. 20 miejsc ewentualnej lokalizacji noclegowni miejskiej. Każdą z tych propozycji warunkowały liczne przeszkody do których w głównej mierze zaliczyć można: - brak możliwości uzyskania tytułu prawnego nieruchomości - brak zgody na zmianę sposobu użytkowania lokalu - brak infrastruktury technicznej i komunikacyjnej w rejonie niektórych obiektów - brak akceptacji społecznej - zbyt wysoki koszt remontu i modernizacji obiektów mało konfliktowych. Pozytywnego rozstrzygnięcia nie przyniósł także ogłoszony przez MOPS przetarg nieograniczony na zorganizowanie i prowadzenie noclegowni z powodu braku oferentów. W tej sytuacji Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej na polecenie Zarządu Miasta podjął starania w zakresie pozyskania gruntu i budowy noclegowni na terenie miasta Oświęcim lecz też nie uzyskano pozytywnych wyników. Niezależnie od tego nadal trwają poszukiwania odpowiedniego lokalu na zorganizowanie noclegowni. W ciągu ostatnich kilku lat problemy osób bezdomnych rozwiązuje doraźnie Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w ramach przygotowań do okresu zimowego. Rodzi to poważne problemy, ponieważ prawie wszystkie większe miasta sytuację osób bezdomnych rozwiązują w pierwszej kolejności dla swoich mieszkańców. Pomoc w tym zakresie polega głównie na organizowaniu awaryjnego schronienia, opłacaniu kosztów pobytu w obcych placówkach noclegowych lub wskazywanie możliwości lokalowych u klientów Ośrodka. Własnym staraniem, tutejszy Ośrodek doraźnie, w sytuacjach kryzysowych, umieszcza osoby bezdomne na okres krótkotrwały w budynku przy ulicy Dąbrowskiego 125, skąd kierowane są do profesjonalnych noclegowni i schronisk. Osobom pozostającym w Oświęcimiu zamieszkujących u klientów MOPS niezależnie od pomocy w uzyskaniu „dachu nad głową” Ośrodek świadczy pomoc w postaci gorącego posiłku oraz zaopatruje ich w niezbędną odzież ze swojego magazynu oraz magazynu PKPS, a także pomoc finansową na inne niezbędne potrzeby, najczęściej jest to pomoc w postaci przydziału węgla lub przyznania środków na jego zakup, opłatę energii elektrycznej, cieplnej lub gazu. Osobom kierowanym do miejsc noclegowych opłaca się koszty pobytu, wyżywienie, koszty przejazdu oraz na zakup stosownego ubrania i obuwia. 8 Na pomoc w rozwiązaniu tego problemu w okresie zimowym oczekiwało 20 samotnych osób w tym 14 mężczyzn i 6 kobiet oraz jedna matka z dzieckiem. Są to osoby, które nie utrzymują kontaktu z rodziną lub nie posiadają osób zobowiązanych do pomocy i opieki. Z tej liczby 8 osób nie wyraziło zgody na umieszczenie w noclegowni lub w schronisku poza terenem Oświęcimia. Osoby te „pomieszkują” u znajomych lub w pustostanach, zmieniając miejsce przebywania. Nie poddają się rygorom społecznym i pomimo uświadamiania, że wybrały niewłaściwą drogę nie zmieniły postępowania. Pozostałe 13 osób, w tym jedna kobieta z dzieckiem, przebywa poza terenem miasta Oświęcimia, w tym: - Schronisko dla Bezdomnych w Miechowie – 5 osób - Noclegownia w Krakowie – 1 osoba - Chrześcijański Ośrodek Kryzysowy w Cieszynie i Kluczach – 5 osób - Hostel Świdnica – 1 osoba - Dom Samotnej Matki w Gorzycach – 1 osoba z dzieckiem Warto zaznaczyć, że uruchomienie noclegowni zabezpieczy tylko najpilniejsze potrzeby w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności w mieście i powinno zostać wsparte rozwiązaniami zawartymi w „Założeniach polityki mieszkaniowej miasta na lata 2000-2004”. To trudne zjawisko można opanować zwiększając liczbę mieszkań socjalnych. Potrzeba w tym zakresie realizacji długofalowej strategii mieszkaniowej, której częścią byłby program budowy mieszkań socjalnych. Trudności w przystosowaniu się do życia po opuszczeniu zakładu karnego Transformacja społeczno-ekonomiczna spowodowała nasilenie się przestępczości. Wzrasta tym samym liczba osób, które po odbyciu kary pozbawienia wolności powracają do środowisk. Napotykają tu jednak liczne problemy utrudniające lub czasem wręcz uniemożliwiające im powrót do normalnego życia. Podstawowym problemem tych osób jest bezrobocie. Karanym o wiele trudniej niż innym jest znaleźć jakąkolwiek pracę, gdyż są niejako „naznaczeni” faktem odbycia kary. Pracodawcy zwracają na ten fakt szczególną uwagę i z reguły odmawiają zatrudnienia. Brak pracy pociąga za sobą brak dochodu, który z kolei może prowadzić do nasilania się patologii zachowań społecznych, a w efekcie powrotu na drogę przestępczości. Innymi istotnymi problemami osób po zakładach karnych są: a. bezdomność, b. odrzucenie przez rodzinę i środowisko, c. brak przystosowania do życia na wolności w nowych warunkach, d. poczucie niższej wartości, niewiara w swoje możliwości. Sytuacje te kształtują postawy, które odrzucają wszelkie trudności jakie mogą się pojawić przy próbie normowania swojego życia. Skłaniają do szukania oparcia w środowiskach przestępczych. Zapobieganie przestępczości można nazwać profilaktyką kryminologiczną. Wchodzi ona w zakres profilaktyki społecznej i można ją określić jako system metod i środków mających na celu usuwanie przyczyn ujemnych zjawisk społecznych i stworzenie warunków prawidłowego funkcjonowania. Skuteczność działań profilaktycznych oprócz prawidłowej diagnozy i metod, uzależniona jest od świadomości podmiotu. Opieka postpenitencjarna sprawowana jest przez kuratorów sądowych oraz organy pomocy społecznej. Zasadnicza działalność tych placówek zmierza do ułatwienia osobom, przez dłuższy czas przebywającym w zakładach karnych czy aresztach śledczych, w nawiązaniu normalnych kontaktów społecznych, a także podjęcie pracy. Działalność ta ma za zadanie przeciwdziałanie recydywie. W 2002 roku 20 osób, które opuściły zakłady karne zwróciło się z wnioskiem o pomoc do MOPS; jest to spadek w stosunku do roku 2001 o 9 osób, zaś do 2000 roku o 4 osoby. 9 Ad. II. Zespół Konsultantów Zespół Konsultantów Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej jest powołany do realizacji zadań statutowych w zakresie specjalistycznej pracy socjalnej adresowanej do mieszkańców Oświęcimia. W skład Zespołu wchodzą: Specjalista Pracy z Rodziną, Psycholog, Prawnik, Terapeuta, którzy swoim działaniem poprzez prowadzenie specjalistycznej pracy socjalnej wspierają pracowników socjalnych, jak również pracują z rodzinami, które nie są świadczeniobiorcami pomocy finansowej tutejszego ośrodka. Prowadzona praca terapeutyczna przez pracowników Zespołu Konsultantów m.in. ma na celu: - diagnozowanie trudnych indywidualnych przypadków i problemów społecznych, - doprowadzanie w głównej mierze poprzez aktywność własną jednostki i rodziny do zaspakajania niezbędnych potrzeb życiowych, a w efekcie do całkowitego usamodzielnienia, - umacnianie rodziny poprzez wspieranie, wzmacnianie poszczególnych funkcji, - integrację ze środowiskiem lokalnym poprzez przywracanie bądź edukowanie w prawidłowym wypełnianiu określonych ról społecznych. W 2002 roku podjęto pracę terapeutyczną z 78 nowymi rodzinami, natomiast ogólnie pracą Zespołu Konsultantów objętych jest 121 rodzin, a w nich 319 osób oraz 113 indywidualnych przypadków. W trakcie pracy zdiagnozowano następujące przypadki: 1. Niepełnosprawność – 55 osób 2. Bezdomność – 10 osób 3. Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, trudności w prowadzeniu gospodarstwa domowego – 54 rodziny i 17 osób 4. Bezrobocie – 49 osób 5. Alkoholizm – 119 osób 6. Narkomania – 10 osób 7. Przemoc – 17 osób Ofiary przemocy w rodzinie są kierowane do Punktu Konsultacyjnego dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, część z nich jednak z uwagi na wieloproblemową strukturę korzysta nadal ze wsparcia Zespołu Konsultantów. Podejmując pracę terapeutyczną w rodzinie często jest tak, że skupia ona w sobie większość w/w problemów, dlatego konieczna jest praca na wielu płaszczyznach. Jednak ważnym do podkreślenia jest fakt, że we wszystkich rodzinach wymagających prowadzenia pracy terapeutycznej występuje jeszcze szereg innych przyczyn, które uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie rodzinie. We wszystkich rodzinach bowiem oddziaływują te same siły: - poczucie własnej wartości, - komunikacja, - zasady i relacje ze społeczeństwem. Niestety w rodzinach zaburzonych w/w aspekty życia rodziny przedstawiają się w następujący sposób: - poczucie własnej wartości – zaniżone, - komunikacja – niebezpośrednia, niejasna i nie do końca szczera, - zasady – sztywne, nieludzkie, nie podlegające negocjacji i (z założenia) niezmienne, - relacje łączące rodzinę ze społeczeństwem – pełne lęku, zarzutów i ustępstw. Biorąc pod uwagę wymienione aspekty, rodziny zaburzone wykazują pod tym względem wiele podobieństw, bez względu na to z jakimi borykają się problemami. W swojej pracy terapeutycznej w głównej mierze kładziemy nacisk na poprawienie relacji pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny, poprzez zmianę ich postaw i zachowań. Doprowadza się do dialogu w rodzinie co z kolei sprzyja rozwiązywaniu konfliktów w niej panujących z odrzuceniem nieprawidłowych zachowań. Celem tych 10 oddziaływań jest przywrócenie społeczeństwu rodziny, która będzie prawidłowo wypełniała swoje funkcje. Pracą terapeutyczną prowadzoną jednocześnie przez Specjalistę Pracy z Rodziną, Psychologa, Terapeutę i Prawnika jest objętych 48 rodzin. Podejmowane kompleksowe działania sprawiają, że liczba problemów w w/w rodzinach jest skutecznie redukowana, dotychczas działania z takim skutkiem udało się zrealizować w 64 rodzinach objętych pracą terapeutyczną. Od 1.08.2002 zostało utworzone w strukturach ZK stanowisko terapeuty d/s uzależnień. Statystyka pracy terapeuty d/s uzależnień przedstawia się następująco: ilość osób ogółem 129, w tym: - rodziny 57 – w tym 7 rodzin, gdzie problem alkoholowy występuje u obydwu rodziców; 1 rodzina, w której problem alkoholowy mają 3 osoby - osoby samotne 25 - osoby współuzależnione 26 - konsultacje 21. Prowadzona jest systematyczna praca terapeutyczna z 56 osobami uzależnionymi od alkoholu bądź nadmiernie pijącymi. U pozostałych 16 osób jest prowadzona praca w środowisku, a także stała kontrola. 3 osoby zostały umieszczone na oddziale detoxykacyjnym, gdzie istnieje możliwość dalszej terapii (Andrychów, Gorzyce). Obecnie 3 osoby przebywają na leczeniu w placówkach stacjonarnych (hostel Ustroń, Cieszyn oraz w Wojewódzkim Ośrodku Terapii od Alkoholu i Współuzależnienia w Stanominie). Praca terapeutyczna prowadzona jest także z osobami współuzależnionymi – aktualnie systematyczną pracę podjęło 26 osób. Ważne są u tych osób oddziaływania ukierunkowane na wszystkich członków rodziny aby wzmacniać w nich siłę rozwoju osobowego, wyrabiać zdolność do rozwiązywania problemów i radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Podjęta została także praca z osobami uzależnionymi od narkotyków (amfetamina, marihuana, środki lotne-rozpuszczalnik)- 10 osób, w tym 3 osoby nieletnie. U 6 osób występuje krzyżówka alkohol + narkotyki. 1 osoba podjęła leczenie stacjonarne w placówce MONAR (detox w Krakowie Suchym Jarze, terapia Częstochowa). 3 osoby zostały przyjęte przez pracownika w poradni MONAR w Krakowie celem diagnozy uzależnienia narkotykowego, 1 osoba pojechała na diagnozę do Ośrodka w Bytomiu. 1 nieletni oczekuje na miejsce w placówce leczenia stacjonarnego – skierowany przez sąd. Dzięki współpracy z placówką Monar z Krakowa 19.12.2002 zostało zorganizowane szkolenie z zakresu uzależnienia narkotykowego, które przeprowadził mgr Rafał Wieczorek. Szkolenie dzięki jasnemu przekazowi systemu pomocy i diagnozy osób mających problem narkotykami pozwoliło na wyraziste spojrzenie w zagrożenie jakim są narkotyki. Podczas prowadzenia pracy z osobami zgłaszającymi problem alkoholowy/narkotykowy podjęto współpracę z MKRPA, PK dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, PZP, Policją, placówką MONAR, kuratorami, szkołami, administracją ZBM, Strażą Miejską, Ośrodkami Leczenia Stacjonarnego ( Stanomino, Częstochowa, Bytom, Kraków, Andrychów,Gorzyce). Istotnym elementem procesu wychodzenia z choroby alkoholowej czy uzależnienia od narkotyków jest dostarczenie wsparcia osobie mającej problem alkoholowy lub narkotykowy i zachęta do dalszej pracy. Pomaganie osobom z problemem alkoholowym lub narkotykowym wiąże się, ze zrozumieniem tego co wydarzyło się w ich życiu i konsekwencjami ich postępowania, które długo będą odczuwać w procesie wychodzenia z nałogu. Momentem przełomowym w pomocy tym osobom staje się czas, kiedy uświadamiają sobie, na co narażali swoich bliskich i rodziny (podejmują wtedy oni działania naprawcze wobec bliskich i rodziny). 11 W miarę zwiększania się w społeczeństwie problemów związanych z alkoholem i narkotykami rośnie także świadomość osób tzw. „pomagaczy”, aby zapobiegać lub leczyć istniejące problemy nadmiernego używania alkoholu, narkotyków. W roku 2002 podjęto pracę terapeutyczną, w tym również poradnictwo psychologiczne, prawne oraz konsultacje w zakresie uzależnień od narkotyków i alkoholu w 1.128 przypadkach, w tym 301 razy odwiedzono rodziny w ich środowiskach zamieszkania. Praca terapeutyczna z całymi rodzinami w miejscu zamieszkania była prowadzona w 97 przypadkach. Ważną częścią naszej pracy są prowadzone rozmowy z poszczególnymi członkami rodzin, które w zależności od sytuacji i złożoności problemu mają charakter ostrzegawczy, terapeutyczny i porad. Praca w środowisku była prowadzona wspólnie przez psychologa i specjalistę pracy z rodziną w 42 rodzinach, wspólnie przez psychologa i terapeutę w 35 rodzinach, wspólnie przez terapeutę i specjalistę pracy z rodziną w 20 rodzinach. Prowadzona jest systematyczna praca terapeutyczna z młodzieżą – 34 osoby, które najczęściej borykają się z problemami wynikającymi z wieku dojrzewania, które powodują u ludzi młodych ucieczkę w narkotyki, alkohol. U młodych chłopców bardzo często następuje kontaktowanie się ze środowiskiem przestępczym celem podniesienia własnej wartości i uzyskania odpowiedniej wg ich przekonania pozycji w środowisku, natomiast u dziewcząt następuje wchodzenie w trudne relacje z mężczyznami, które mają wpływ na dalsze ich życie. Poważnym problemem w ostatnim okresie wśród młodzieży są schorzenia psychosomatyczne; anoreksja i bulimia. Wśród zgłaszającej się młodzieży 2 osoby borykają się właśnie z tym problemem, 1 wymagała leczenia szpitalnego. Podczas pracy terapeutycznej nad w/w problemami najczęściej słyszanymi przyczynami były trudności w kontakcie z rówieśnikami, zaburzone relacje w rodzinie pomiędzy jej członkami, utrata najbliższej osoby. Wydano 12 opinii dotyczących ewentualnych wskazań do umieszczenia dzieci w przedszkolu, bądź Dziennym Domu Pobytu dla Małych Dzieci. 23 osoby zostały przebadane testami psychologicznymi w celu określenia poziomu funkcjonowania intelektualnego, diagnozy osobowości i zmian organicznych. Wyniki tych testów często stanowiły punkt wyjścia do pracy terapeutycznej z rodziną, bądź indywidualnym przypadkiem. Z porad prawnika skorzystało natomiast 208 osób, w głównej mierze były to porady z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego. W trzech przypadkach podjęto współpracę z ZBM w zakresie przyspieszenia przydziału lokalu mieszkalnego, w dwóch z nich z pozytywnym skutkiem. Praca socjalna, niezależnie od tego, jaki przybiera charakter, ukierunkowana jest na pomoc jednostkom i rodzinom. Szczególnie koncentruje się ona na: 1 wzmacnianiu w ludziach zdolności do rozwiązywania problemów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach i sytuacjach rozwoju osobowego, 2 doskonaleniu zdolności ludzi do prawidłowych stosunków i interakcji z innymi, 3 skutecznym interweniowaniu na rzecz jednostek i rodzin najsłabszych, dyskryminowanych lub zmarginalizowanych z powodu niedostosowania, niepełnosprawności, choroby, ubóstwa etc. Ad. III. Punkt Konsultacyjny dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Punkt Konsultacyjny dla Ofiar Przemocy w Rodzinie jest powołany do realizacji zadań własnych gminy z zakresu pomocy społecznej. Punkt udziela pomocy psychospołecznej i prawnej rodzinom w których występują problemy alkoholowe, a szczególnym jego zadaniem jest ochrona przed przemocą w rodzinie. Punkt Konsultacyjny rozpoczął swoją działalność 18.09.2000r. i od tego czasu świadczy pomoc mieszkańcom miasta Oświęcim. Od dnia 01.01.2002 do dnia 31.12.2002 Punkt przyjął 1058 zgłoszeń, w tym 725 osobistych i 333 telefonicznych. Przyjęto również 140 zgłoszeń anonimowych. W stałym kontakcie 12 z PK pozostaje aktualnie 279 osób, z tego 115 zgłosiło się w 2002r., w tym 111 kobiet i 4 mężczyzn. Analiza prowadzonych przypadków wykazała, iż zjawisko przemocy dotyczy także dzieci (135 niepełnoletnich). Naocznymi świadkami tragedii rozgrywającej się w czterech ścianach mieszkań było 101 dzieci, natomiast 34 bezpośrednio doznawało przemocy ze strony najbliższych. Warto pamiętać, że przemoc jest zachowaniem, którego szkodliwość, zarówno psychiczna jak i fizyczna, ujawnia się często po latach i nie powinna spotkać się z obojętnością ze strony osób odpowiedzialnych za pomyślny rozwój dziecka. Znamiennym jest również fakt, iż aktów przemocy często dokonują dzieci wobec rodziców – odnotowano 13 przypadków. W prowadzonych przypadkach przejawy przemocy są jaskrawe i nie mamy co do nich wątpliwości. Czynnikami najczęściej im towarzyszącymi są: a. alkohol – 86 przypadków b. bezrobocie –45 przypadków c. choroba psychiczna –10 przypadków d. narkotyki – 4 przypadki Doznawanie przemocy powoduje częste zaburzenia emocjonalne ofiar, które mimo przerwania aktów przemocy ujawniają się stopniowo lub w sposób skrajny. W przypadkach pozostałych 134 nie ustalono czynnika brutalizującego zachowania sprawców. Najważniejszym zadaniem Punktu Konsultacyjnego dla Ofiar Przemocy w Rodzinie jest udzielanie wsparcia osobom potrzebującym pomocy w rozwiązywaniu problemów będących efektem sytuacji kryzysowej. Pracownicy Punktu podejmują szereg złożonych zadań ułatwiających klientowi odzyskanie zdolności samodzielnego pokonywania pojawiających się trudności. W zależności od rodzaju zgłaszanego problemu, mogą one przyjąć następującą formę: a. udzielanie porad prawnych – 132 przypadki, b. przeprowadzanie terapii psychologicznej i udzielanie porad – 53 przypadki, c. udzielanie wsparcia psychologicznego – 468 przypadków, d. edukowanie klienta odnośnie przysługujących mu praw i sposobach wyjścia z sytuacji kryzysowej – 197 przypadków, e. udzielanie istotnych dla klienta informacji - 823 przypadki, f. przeprowadzanie mediacji rodzinnych – 3 przypadki , g. kontaktowanie się z instytucjami w celu ustalenia sytuacji klienta - 144 przypadki, h. interweniowanie w sprawach ofiar – 29 przypadków, i. wejścia w środowiska rodzinne - 16 przypadków, j. udzielanie schronienia ofiarom przemocy – 16 decyzji: 16 osób dorosłych + 14 dzieci (1 osoba dorosła – pobyt przez trzy doby). Oprócz wyżej wymienionych form pomocy świadczonych przez pracowników Punktu, konieczne było zaangażowanie w sprawy pokrzywdzonych sądu, prokuratury i Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Efektywność swoich działań Punkt zawdzięcza sprawnej współpracy ze służbami społecznymi oraz instytucjami i organizacjami z terenu miasta Oświęcimia, pracującymi na rzecz społeczeństwa. W 2002 roku Punkt otrzymał 14 zgłoszeń przypadków przemocy domowej z Policji, 5 zgłoszeń z OIK, 2 zgłoszenia od pedagogów szkolnych, 4 zgłoszenia od pracowników socjalnych, 2 zgłoszenia od lekarzy pracujących w ośrodkach zdrowia, 1 zgłoszenie od kuratora sądowego oraz 2 zgłoszenia od osób chcących poinformować PK o ciężkiej sytuacji swoich znajomych, bądź członków rodziny. W każdym z tych przypadków opiekunowie PK podjęli działania mające na celu pomoc osobom pokrzywdzonym w ramach kompetencji PK. Wprawdzie porozumienie komunalne z gminą Oświęcim zostało podpisane dopiero we wrześniu 2002r, to jednak Punkt Konsultacyjny dla Ofiar Przemocy w Rodzinie nie 13 odmawiał pomocy mieszkańcom gminy Oświęcim od początku swej działalności. W okresie od stycznia do grudnia 2002r. z pomocy PK skorzystały 32 osoby z terenu gminy Oświęcim. Pomaganie ofiarom przemocy jest procesem długotrwałym, wymagającym podejmowania daleko idących czynności merytorycznych i prawnych, skutkuje tym samym pełnym zaangażowaniem pracowników punktu w powyższe działania. Incydenty przemocy między członkami rodziny są dość łatwe do ukrycia w początkowej fazie występowania. Dla kogoś z zewnątrz stają się widoczne dopiero wówczas, kiedy dochodzi do zagrożenia życia ofiary, gdy nasilają się problemy wychowawcze lub, gdy proces degradacji psychicznej rodziny jest już na tyle zaawansowany, że partnerom nie zależy na utrzymaniu pozytywnej oceny w opinii społecznej. Trzeba jednak podkreślić, iż przemoc nie jest rozwiązaniem konfliktów wewnętrznych czy problemów wychowawczych i zarówno bezpośrednia reakcja na nią, jak i długotrwałe jej skutki nie przyczyniają się do wewnętrznego scalania rodziny. W związku z tym zainteresowanie działalnością Punktu ciągle wzrasta. Pracownicy Punktu Konsultacyjnego dla Ofiar Przemocy w Rodzinie aktywnie uczestniczą w kampaniach Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy NIEBIESKA LINIA. Organizują w szkołach na terenie miasta Oświęcim prelekcje dla nauczycieli i rodziców na temat zjawiska przemocy wobec dzieci i jego konsekwencjach oraz informują o zasadach działalności Punktu Konsultacyjnego. Akcja informacyjna skierowana jest również bezpośrednio do uczniów – w tym celu pracownicy Punktu opracowali materiały do zajęć dydaktycznych, które są organizowane w szkołach. W roku 2002 pracownicy Punktu 11 razy odwiedzili szkoły na terenie miasta Oświęcim celem przeprowadzenia prelekcji dla rodziców i nauczycieli oraz warsztatów dla młodzieży. DZIAŁALNOŚĆ PROFILAKTYCZNO – EDUKACYJNA PUNKTU KONSULTACYJNEGO DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE o o o o o o dwa spotkania w SP nr 11 – prelekcje dla rodziców i nauczycieli Gimnazjum nr 5 (zajęcia warsztatowe dla kl. V) SP nr 9 – prelekcja dla rodziców cztery spotkania w SP nr 1 – prelekcja dla rodziców, trzy zajęcia z uczniami SP nr 9 – prelekcja dla rodziców SP nr 4 – prelekcja dla nauczycieli. Ad. IV. Dzienny Ośrodek Opiekuńczy dla Małych Dzieci Celem Dziennego Ośrodka Opiekuńczego dla Małych Dzieci jest zapewnienie opieki małym dzieciom, ( także niepełnosprawnym) w czasie w którym ich rodzice bądź opiekunowie nie mogą sprawować tej opieki z powodu wykonywania lub poszukiwania pracy albo z innych życiowych względów. Dzienny Ośrodek Opiekuńczy posiada 45 miejsc dla dzieci od 5 miesiąca życia do 3 lat. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2002 roku objęto opieką 71 dzieci: I grupa do 18 m-ca życia – 9 dzieci, II grupa do 3 lat – 62 dzieci. Do Ośrodka uczęszczało również 8 dzieci rodziców zamieszkałych na terenie Gminy Oświęcim na podstawie zawartego w 1997 roku porozumienia komunalnego. Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, w ciągu 2002 roku 21 dzieci korzystało z bezpłatnej opieki. Dzieci podczas pobytu zapewnione miały 4 posiłki / śniadanie, II śniadanie , obiad, podwieczorek/. Dekadowy jadłospis gwarantował prawidłowe żywienie poprzez urozmaicone posiłki bogate w witaminy , sole mineralne i inne składniki potrzebne do prawidłowego rozwoju dziecka. Prawidłowość ich jak i stan higieniczno- sanitarny DOO kontrolowany był przez Stację Sanitarno- Epidemiologiczną w Oświęcimiu. Plan szkoleń i prowadzenie oświaty zdrowotnej w 2002r był sukcesywnie realizowany w poszczególnych miesiącach. Były to gazetki, plakaty, wystawki, ulotki broszury, pogadanki z dziećmi i rodzicami.. Dbając o prawidłowy rozwój mowy i rozwój psychoruchowy w 2002 roku odbyły się dwa spotkania logopedy z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej, który przebadał dzieci, a następnie przeprowadził szkolenie z personelem w zakresie wczesnej interwencji 14 logopedycznej. Dostarczone przez logopedę materiały / broszury, nagrania/ ułatwiły personelowi pracę z dziećmi w zakresie kształcenia mowy. W lutym odbyła się również konsultacja z rodzicami przebadanych dzieci zakończona pogadanką. W spotkaniu tym uczestniczyło kilkanaście rodziców. W ciągu roku dzieci zorganizowany miały bal karnawałowy , zabawę z okazji Dnia Dziecka oraz na koniec roku spotkanie ze Świętym Mikołajem, który obdarował ich paczkami. Pamiętały również o swoich mamach, w dniu ich święta wręczyły im laurki. Wszystkie uroczystości uwieńczone zostały zdjęciami i opisem w kronice prowadzonej przez personel. Odpowiednia pogoda w ciągu roku skłaniała do spacerów i zabaw w ogrodzie. W I półroczu 2002 roku średnio uczęszczało do DOO 38 dzieci, w II półroczu nastąpił spadek średnio 24 dzieci. Główna przyczyna to utrata pracy rodziców inne to choroby dzieci oraz przyjmowanie do przedszkoli dzieci w wieku poniżej 3 lat. Ad. V. Dział Opieki Nad Chorym w Domu W celu zapewnienia niezbędnej opieki osobom starym i chorym przebywającym w domu i wymagającym pomocy ze strony innych osób organizuje się w ramach pomocy społecznej usługi w formie opieki nad chorym w domu. Jest to zadanie gminy o charakterze obowiązkowym, które wykonuje Dział Opieki nad Chorym w Domu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Usługi opiekuńcze przysługują osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy osób drugich, a są jej pozbawione, a także osobom posiadającym rodziny, lecz których rodzina z różnych przyczyn nie jest w stanie sprawować opieki. Sprawowanie opieki przez rodzinę utrudniają często uwarunkowania społeczne takie jak: model rodziny jednopokoleniowej, praca czynnych zawodowo członków rodziny, bądź rozluźnienie więzi rodzinnych. Przyznawanie pomocy usługowej następuje na wniosek lekarza opiekującego się chorym, pracownika socjalnego lub zainteresowanego. Usługi opiekuńcze świadczone przez opiekunki Działu Opieki nad Chorym w Domu świadczone były w 2002 roku dla 114 osób, w tym dla 92 kobiet w przedziale wieku: do 60 lat - 6 od 60 do 70 lat - 10 od 70 do 80 lat - 30 od 80 do 90 lat - 44 powyżej 90 lat - 2 oraz 22 mężczyzn w przedziale wieku: do 60 lat - 5 od 60 do 70 lat - 5 od 70 do 80 lat - 7 od 80 do 90 lat - 3 powyżej 90 lat - 2. Liczba świadczonych godzin wyniosła 26.123 i obejmowała pomoc gospodarczą, pielęgnacyjno - higieniczną, w tym szczególnie: a. mycie i kąpiel chorego, b. zmianę bielizny pościelowej i osobistej, c. podawanie leków, zgłaszanie wizyt lekarskich, realizacja recept, d. przynoszenie lub przygotowanie posiłków, karmienie chorego w razie potrzeby, e. pranie bielizny u obłożnie chorych, f. zaopatrywanie w niezbędne artykuły spożywcze i gospodarcze, g. utrzymywanie w czystości pokoju chorego, h. regulowanie opłat mieszkaniowych, i. prowadzenie zeszytu codziennych rozliczeń finansowych, j. podjęcie i załatwienie podstawowych spraw związanych z pochówkiem w sytuacji zgonu podopiecznego. 15 Pomoc w formie usług opiekuńczych jest świadczona również przez sąsiadów oraz na umowę zlecenie. Ten rodzaj pomocy stosowany jest u chorych i niepełnosprawnych szczególnie w godzinach popołudniowych oraz w dni wolne od pracy. Za świadczone usługi opiekuńcze ustala się odpłatność, która jest uzależniona od wysokości posiadanego dochodu usługobiorcy oraz liczby faktycznie przepracowanych godzin w środowisku. Ad. VI. Środowiskowy Dom Samopomocy Przedmiotem działania Środowiskowego Domu Samopomocy jest wykonywanie zadań polegających na udzielaniu wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi na podst. ustawy z dn. 29.11.1990r. o pomocy społecznej oraz ustawy z dn. 19.08.1994r. o ochronie zdrowia psychicznego. Głównym założeniem programu rehabilitacyjnego jest niwelowanie stanu wykluczenia izolacji osób zaburzonych psychicznie, na rzecz stanu akceptacji i włączania w życie społeczne. Dom przeznaczony jest dla 50 osób z terenu miasta Oświęcimia oraz pobliskich gmin (na podstawie porozumień międzygminnych). Funkcjonuje od poniedziałku do piątku od 7.00 do 17.00, w soboty od 9.00 do 13.00. 1. Działalność programowa ŚDS w 2002r. objęła: a) osoby przewlekle chore psychicznie (pobyt półstacjonarny w ŚDS) – 54 osoby b) osoby upośledzone umysłowo (pobyt półstacjonarny) – 10 osób Łącznie z usług ŚDS skorzystały 64 osoby, wszystkie były zwolnione z odpłatności za pobyt. Z terenu miasta Oświęcimia uczęszczało 56 osób, z terenu gmin: Oświęcim, Przeciszów, Polanka Wielka, Zator 8 osób. Średnia wieku wynosiła 45 lat, najmłodszy użytkownik – 24 lata, najstarszy – 76 lat. Kobiet było 25, mężczyzn 39. Osób samotnych 11, z tego nie posiadających żadnej rodziny 5. W przeciągu 2002 roku 9 użytkowników ŚDS było hospitalizowanych psychiatrycznie, w tym 3 dwukrotnie. Pozostali użytkownicy są pod stałą kontrolą psychiatryczną. c). osoby z zaburzeniami psychicznymi wyizolowane ze społeczeństwa (specjalistyczne usługi psychiatryczne w miejscu zamieszkania) – 7 osób z tego 6 psychicznie chorych, 1 upośledzona umysłowo. d) rodziny osób korzystających z usług ŚDS – systematycznie 38 rodzin korzystało z pomocy indywidualnej (wsparcie, doradztwo, poradnictwo, konsultacje) i zajęć grupowych (spotkania edukacyjne, integracyjne, okolicznościowe). 2. Środowiskowy Dom Samopomocy świadczył następujące usługi: a. pomoc psychiatryczno - psychologiczna - indywidualna: badania psychologiczne – 15 osób zostało przebadanych testami psychologicznymi, porady psychologiczne – dla użytkowników (średnio 4 porady dziennie) i członków ich rodzin (stały kontakt z 12 rodzinami), 18 wizyt w środowisku, interwencje kryzysowe w środowiskach zamieszkania użytkowników z zaostrzonymi objawami psychotycznymi – 8 interwencji, psychiatryczne usługi pielęgniarskie; - grupowa: poranne spotkania społeczności – oddziaływania socjoterapeutyczne (codziennie) zajęcia w podgrupach z indywidualnymi terapeutami (1 raz w tyg.) „spotkania piątkowe” społeczności ukierunkowane na rozwiązywanie problemów życiowych (1 raz w tygodniu) spotkania grupy stymulującej dla osób z upośledzeniem umysłowym (1 raz w tyg.) 16 spotkania grupy terapeutycznej o tematyce rozwoju osobistego, komunikacji interpersonalnej (10 spotkań – 8 osób) trening twórczego myślenia (1 raz w tygodniu – cała społeczność) zajęcia z zakresu asertywności – warsztaty (2 dni – 25 osób) spotkania grupy „Puszystych” – osób z nadwagą (1 raz w tygodniu – 12 osób) spotkania grupy „Zdrowy uśmiech” – profilaktyka chorób zębów (2 razy w mcu – 18 osób) spotkania psychoedukacyjne – pogadanki z promocji profilaktyki zdrowia (2 razy w m-cu – 24 osoby) – pielęgniarka psychiatryczna zajęcia z aktywizacji zawodowej, współpraca z PUP, kurs komputerowy (3 osoby), naprawa sprzętu i urządzeń AGD (1 osoba) b. pomoc socjalno – prawna: - praca socjalna, poradnictwo, informacje, konsultacje, wspieranie, mobilizowanie do działań samopomocowych, prowadzenie indywidualnych przypadków, wywiady środowiskowe, współpraca z rodzinami, instytucjami, organizacjami pozarządowymi, kościołami, koordynacja usług socjalnych. c. aktywizacja zawodowa – (10 osób) indywidualne wzmacnianie, mobilizowanie w kierunku poszukiwania pracy, współpraca z zakładami pracy, PUP – 3 osoby znalazły pracę d. świadczenia w formie obiadów punktu zbiorowego żywienia ŚDS - 56 osób. 3. zajęcia terapeutyczno – rehabilitacyjne, kulturalno - rekreacyjne a. Treningi umiejętności: - samoobsługowych i zaradności życiowej (21 osób) - społecznych i interpersonalnych (cała społeczność) b. Zajęcia plastyczno - manualne (15 osób): c. Zajęcia krawiecko – tkacko – dziewiarskie (8 osób): d. Zajęcia przyrodniczo – ogrodnicze (15 osób): e. Terapia kulinarna z użytkownikami psychicznie chorymi (15 osób) i z upośledzeniem umysłowym (6 osób) f. Ergoterapia: prace na rzecz ŚDS (cała społeczność) g. Biblioterapia (cała społeczność) h. Rehabilitacja fizyczna: gimnastyka, masaże, pływalnia, hipoterapia, zajęcia sportowo – rekreacyjne w sali gimnastycznej SP 11, aerobik z elementami TAEBO, zajęcia z tenisa ziemnego na kortach tenisowych – (40 osób) i. Zajęcia komputerowe: (15 osób) j. j. Zajęcia z wizażu pielęgnacji urody (15 osób) k. Zajęcia muzyczno – teatralne z elementami dramy (25 osób) (m.in. nauka piosenek, zajęcia rytmiczne przy pianinie, nauka gry na gitarze, przygotowanie programów artystyc różnych okazji, warsztaty teatralne) l. Zajęcia wyjazdowe – wycieczki znych z. m. Zajęcia na terenie Oświęcimia i okolic (m.in. wyjścia do biblioteki, O.C.K. na spotkania kulturalne, wernisaże (ok. 20 osób) n. Spotkania integracyjne (m.in. zabawy, spotkania integracyjne ŚDS-ów, okolicznościowe – Walentynki, Dzień Kobiet, Dzień Matki, spotkanie z Mikołajem, Wigilia, spotkania klubowe z udziałem rodzin) o. Zajęcia relaksacyjne (m.in. wypoczynek w ogrodzie, relaksacja przy muzyce, choreoterapia, śmiechoterapia) 4. specjalistyczne usługi psychiatryczne w miejscu zamieszkania. Z powyższych usług skorzystało w ciągu roku 7 osób zaburzonych psychicznie na łączną liczbę 444 godzin. Środki finansowe z Urzędu Wojewódzkiego na powyższe usługi wyniosły 3996,00 zł. Usługi obejmowały aktywizację życiową, pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego, 17 5. współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowymi ŚDS organizując oparcie społeczne dla swoich klientów współpracuje ze społecznością lokalną, urzędami, instytucjami, organizacjami pozarządowymi, Kościołami. W ŚDS użytkownicy znajdują zrozumienie, wsparcie, opiekę, mogą liczyć na pomoc innych osób. Program terapeutyczny Domu jest bardzo intensywny, uwzględnia stan zdrowia, zainteresowania, odmienność problemów użytkowników, a jednocześnie umożliwia terapię i rehabilitację. Każda osoba może uzyskać pomoc w trudnych emocjonalnie sytuacjach, znaleźć wgląd we własne problemy, przygotować się do samodzielności, rozwijać indywidualne zainteresowania poprzez różnego rodzaju zajęcia terapeutyczne w podziale na grupy: plastyczną, krawiecką, majsterkowicza, komputerową, kulinarną, sportowo – gimnastyczną, turystyczną, muzyczno – teatralną. W ŚDS działa Zespół Konsultacyjny składający się z pracowników merytorycznych Domu, który decyduje o pobycie w ŚDS, ustala indywidualne plany rehabilitacyjne, oferty usług, koordynuje działania terapeutyczne. Obserwuje się postępy w zakresie rehabilitacji, widoczna jest również znaczna poprawa funkcjonowania społecznego, większa samodzielność w rozwiązywaniu problemów życiowych. Okresy remisji choroby u użytkowników są znacznie wydłużone, co ma duży wpływ na wzrost poczucia własnej wartości i wiarę we własne możliwości. W ŚDS funkcjonuje Rada Domu na rzecz wspólnoty samorządowej i reprezentuje ją przed Kierownikiem ŚDS. Jest organem opiniodawczym pomocnym w sprawnym funkcjonowaniu placówki. W ramach samopomocy działa kasa Zapomogowo - Pożyczkowa, do której należy 32 użytkowników. Od czerwca 2000roku w siedzibie ŚDS działa Stowarzyszenie „Bratnich Serc” dla Ludzi Chorych liczące 75 członków (osoby z zaburzeniami psychicznymi, rodziny, personel ŚDS, wolontariusze) wspierające działalność Domu. Zadaniem Stowarzyszenia jest przede wszystkim propagowanie inicjatyw, za sprawą których poprawie może ulec los osób z zaburzeniami psychicznymi oraz ich rodzin. Ad. VII. Dział Świadczeń MOPS realizuje zadania pomocy społecznej w ramach zadań zleconych gminie z zakresu administracji rządowej ( do których należy przyznawanie form pomocy o charakterze obligatoryjnym i fakultatywnym ) jak również w ramach zadań własnych gminy ( również obejmujących udzielanie form pomocy o charakterze obligatoryjnym i fakultatywnym ). Przyznanie pomocy społecznej w niemal wszystkich formach następuje w drodze decyzji administracyjnej. Udzielanie fakultatywnych form pomocy realizowane jest w ramach uznania administracyjnego organu wydającego decyzję. W takim przypadku uzasadnienie decyzji nabiera szczególnego znaczenia i wymaga wyczerpującego uzasadnienia faktycznego i prawnego podjętego rozstrzygnięcia. Do takich decyzji należą m.in. decyzje o odmowie przyznania świadczenia, decyzje zmieniające podjęte pierwotnie rozstrzygnięcie, decyzje wstrzymujące przyznane świadczenie. W celu realizacji zadań zleconych gminie z zakresu administracji rządowej w okresie od 01.01. do 31.12.2002r. ogółem wydano 2 691 decyzji, w tym m.in. decyzje przyznające zasiłki stałe, zasiłki stałe –wyrównawcze, zasiłek okresowy gwarantowany, zasiłek okresowy, rentę socjalną, macierzyński zasiłek okresowy, jednorazowy zasiłek pieniężny na dziecko, zasiłki pielęgnacyjne, zasiłki rodzinne, prawo pobytu i obiady w ŚDS, prawo pobytu w DDO i obiady oraz decyzje zmieniające wysokość w/w zasiłków, decyzje waloryzujące wysokość świadczeń przy wszystkich formach pomocy i inne. Natomiast w zakresie zadań własnych wydano 5917 decyzji, w tym decyzje przyznające: zasiłek celowy głównie na żywność, zakup leków, odzież, obuwie, opłaty mieszkaniowe, bezzwrotny specjalny zasiłek celowy , sprawienie pogrzebu, udzielenie schronienia, żywienie dzieci ,obiady dla dorosłych, wyprawki szkolne, usługi opiekuńcze i inne. 18 W 2002r. 24 osób skorzystało z prawa odwołania od wydanego przez MOPS rozstrzygnięcia, w związku z czym Dział Świadczeń przygotował 24 skierowanych do organu odwoławczego pism przewodnich. W pięciu przypadkach SKO w Krakowie uchyliło decyzję organu I instancji i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia, w związku z czym koniecznym było przygotowanie 5 decyzji wymagających szczegółowego uzasadnienia. Dział Świadczeń przygotował również polecenia wypłat świadczeń, które realizuje księgowość we wszystkich przyznanych formach pomocy w liczbie 3 555. Dział Świadczeń sporządził ponadto miesięczne wykazy imienne do raportu ubezpieczeń: zdrowotnego i społecznego za rok 2002 w liczbie 3535, przy następujących formach pomocy: - zasiłki stałe, - zasiłki stałe – wyrównawcze, - gwarantowane zasiłki okresowe oraz renty socjalne. Specyfika pracy w Dziale Świadczeń wymaga również prowadzenia korespondencji z wieloma podmiotami, np. innymi ośrodkami pomocy społecznej, osobami fizycznymi, komornikiem sądowym, Naczelnikiem Urzędu Skarbowego, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Zarządem Budynków Mieszkalnych w Oświęcimiu, Małopolskim Urzędem Wojewódzkim, Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Prokuratorem, Powiatowym Urzędem Pracy, Światowym Związkiem Żołnierzy AK, Zespołem Zakładów Opieki Zdrowotnej oraz Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej i w związku z tym w ubiegłym roku pracownicy Działu Świadczeń przygotowali korespondencję z w/w podmiotami obejmującą łącznie 194 pism. Dział Świadczeń przygotowuje również materiały statystyczne niezbędne dla prawidłowego przygotowania sprawozdań kwartalnych, półrocznych i rocznych z realizacji zadań pomocy społecznej. Do zadań Działu Świadczeń należy także przygotowywanie projektów porozumień zawieranych przez MOPS z wieloma podmiotami w celu prawidłowego wykonywania zadań pomocy społecznej, a także przygotowywanie projektów kart informacyjnych wraz z właściwymi projektami uchwał w sprawach dotyczących realizacji zadań pomocy społecznej. Ad. VIII Dzienny Dom Pobytu dla Osób Starszych i Niepełnosprawnych Dzienny Dom Pobytu, który mieści się przy ul. Czecha 8, swoją działalność rozpoczął od listopada 2002r. W powyższym ośrodku zatrudnionych jest 7 osób, których zadaniem jest realizacja celów i zadań DDP, tj. wsparcie i pomoc ludziom starszym i niepełnosprawnym, profilaktyka i prewencja geragogiczna zmierzająca do przeciwdziałania patologii życia społecznego ludzi starszych i marginalizacji poziomu życia w/w osób, zintegrowanie i aktywizacja środowiska ludzi starszych, wspieranie polityki prorodzinnej, współpraca ze społecznością lokalną. DDP posiada 50 miejsc i funkcjonuje od poniedziałku do piątku w godzinach od 600 do 1600. Jako ośrodek wsparcia świadczy pomoc na rzecz starszych i niepełnosprawnych mieszkańców z terenu miasta Oświęcim, w postaci usług bytowo – opiekuńczych oraz usług wspomagających. DDP swoją działalnością w roku 2002 objął łącznie 37 osób. Zwolnionych z odpłatności za pobyt i usługi oraz wyżywienie były 3 osoby, pozostałe 34 osoby ponosiły częściową lub całkowitą odpłatność. Użytkownicy DDP to osoby tylko i wyłącznie z terenu Miasta Oświęcimia. Średnia wieku wynosi 70 lat. Najmłodszy użytkownik – 48 lat Najstarszy użytkownik – 90 lat Liczba mężczyzn – 10 Liczba kobiet – 27 19 Dzienny Dom Pobytu dla Osób Starszych i Niepełnosprawnych w roku 2002 świadczył usługi w postaci: 1. Pobytu z zapewnieniem opieki – 37 osób 2. Wyżywienia – 37 osób Ponadto DDP świadczył usługi w postaci: - zaspokajania potrzeb pielęgnacyjno - higienicznych, - pomocy w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych, - transportu osób z ograniczoną możliwością poruszania się, - terapii zajęciowej, w tym terapia: ¾ plastyczna ¾ kulinarna ¾ muzykoterapia ¾ majsterkowanie - rehabilitacji ruchowej - pomocy psychologicznej W DDP funkcjonują również: - „KAWIARENKA” spotkania przy kawie - gry stolikowe - pogadanki tematyczne - głośne czytanie w grupach - dzień filmu (raz w tygodniu) - spotkania i zabawy integracyjne z okazji Mikołaja, Wigilii i Sylwestra 2002. W DDP użytkownicy mogą liczyć na wsparcie, opiekę oraz pomoc innych osób (użytkowników). Program terapeutyczny dopasowany jest do stanu zdrowia i zainteresowań użytkowników. W DDP działa Zespół Konsultacyjny składający się z pracowników merytorycznych Domu, który decyduje o pobycie w DDP, ustala indywidualne harmonogramy terapeutyczne, zakres usług oraz koordynuje działania rehabilitacyjne. WYKAZ POTRZEB Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ Na terenie miasta Oświęcim istnieje wiele problemów społecznych, które wymagają jak najszybszego i rzetelnego rozwiązania. Jednak aby systemowo rozwiązywać problemy społeczne i przeciwdziałać patologiom życia społecznego należy podjąć szereg działań mających na celu wypracowanie skutecznych szeroko rozumianych narzędzi pracy socjalnej, które pozwolą na niwelowanie powyższych, negatywnych zjawisk. W związku z tym w najbliższym czasie powinny zostać zabezpieczone następujące potrzeby: 1. Uruchomienie Noclegowni Miejskiej. 2. Utworzenie Środowiskowego Domu Samopomocy dla Osób Upośledzonych Umysłowo. 3. Rozszerzenie zakresu frontu prac publicznych dla klientów MOPS oraz interwencyjnych dla bezrobotnych mieszkańców miasta Oświęcim. 4. Powołanie Ośrodka Profilaktyki Środowiskowej dla młodzieży z rodzin niewydolnych wychowawczo. 5. Organizowanie i prowadzenie gminnych ognisk wychowawczych, świetlic, klubów środowiskowych, zwłaszcza dla dzieci niedostosowanych społecznie 6. Zorganizowanie i prowadzenie mieszkań chronionych i mieszkań socjalnych pod nadzorem, w szczególności dla osób opuszczających placówki opiekuńczowychowawcze w celu ich usamodzielnienia. 20
