ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY

Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki dla niewidomych
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
1
ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
POZIOM ROZSZERZONY
Zasady oceniania:
za rozwiązanie zadań z arkusza można uzyskać maksymalnie 50 punktów
model odpowiedzi uwzględnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest ścisłym wzorcem
sformułowania (poza odpowiedziami jednorazowymi i do zadań zamkniętych)
za odpowiedzi do poszczególnych zadań przyznaje się wyłącznie pełne punkty
za zadanie otwarte, za które można przyznać tylko jeden punkt, przyznaje się punkt
wyłącznie za odpowiedź w pełni poprawną
za zadania, za które można przyznać więcej niż jeden punkt, przyznaje się tyle
punktów, ile prawidłowych elementów odpowiedzi (zgodnie z wyszczególnieniem w
kluczu) przedstawił zdający
jeśli podano więcej odpowiedzi ( argumentów, cech itp.) niż wynika z polecenia
w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest
w poleceniu
jeżeli podane w odpowiedzi informacje (również dodatkowe, które nie wynikają z
polecenia w zadaniu), świadczą o zupełnym braku zrozumienia omawianego
zagadnienia i zaprzeczają logice udzielonej prawidłowej odpowiedzi, odpowiedź taką
należy ocenić na zero punktów.
CZĘŚĆ I – test sprawdzający wiadomości i umiejętności (20 punktów)
Zadanie:
numer
zadania
1.
części
zadania
Schemat punktowania:
Model odpowiedzi:
punkty
za
poszczególne
części zadania
punkty
za
całe zadanie
1 punkt
W uzasadnieniu powinno być nawiązanie do teorii
etosu, według której skale muzyczne w określony
sposób wpływały na człowieka, zatem ich użycie było
zależne od okoliczności i tematyki śpiewów.
Przykładowa odpowiedź:
Śmiech chórzysty zirytował Eurypidesa, ponieważ
skala miksolidyjska była uważana za odpowiednią do
wyrażania poważnych uczuć.
2.
Młoda Polska – I połowa XX wieku
Musica Electronica Viva – II połowa XX wieku
Grupa Sześciu – I połowa XX wieku
1 punkt
za pełną
odpowiedź
1 punkt
3.
2 c (C. Monteverdi – madrygał sceniczny)
1 punkt
4.
lutnia
tabulatura lutniowa
renesans
1 punkt
za pełną
odpowiedź
1 punkt
za pełną
odpowiedź
1 punkt
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki dla niewidomych
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
2
5.
Kompozytor: Carl Maria von Weber, akcept.: Weber
Przykładowe cechy:
• wątki fantastyczne i baśniowe
• pierwiastki ludowe w scenach rodzajowych
• romantyczna instrumentacja (lub: wykorzystanie
różnych możliwości barwowych, dynamicznych i
artykulacyjnych instrumentów orkiestrowych;
wykorzystanie brzmienia rogów)
• rola tematów muzycznych towarzyszących
postaciom, zdarzeniom, sytuacjom.
1 punkt
za nazwisko
kompozytora
i dwie cechy
1 punkt
6.
Należy wskazać 4 części cyklu.
A. Układ części wg kryterium tempa:
1. allegro
2. adagio lub andante
3. moderato (lub allegretto)
4. presto (lub allegro)
(akcept. nazwy polskie: tempo szybkie – wolne –
umiarkowane [taneczne] – szybkie)
1 punkt
za pełną
odpowiedź
1 punkt
1 punkt
za pełną
odpowiedź
1 punkt
za pełną
odpowiedź
1 punkt
za dwie
cechy
1 punkt
B. Układ części wg kryterium formy:
1. allegro sonatowe (lub forma sonatowa)
2. forma repryzowa ABA lub forma wariacyjna
3. menuet lub scherzo, forma da capo ABA
4. rondo lub rondo sonatowe, lub forma sonatowa
7.
8.
9.
A.
fałsz
B.
prawda
de Machaut lub Machaut
XIV wiek
Przykładowe odpowiedzi.
• pierwszy dramat muzyczny
• synteza muzyki, obrazu, poezji i akcji scenicznej
(lub: Gesamtkunstwerk)
• Vorspiel w miejsce tradycyjnej uwertury
• wysnucie Vorspielu z jednego motywu, tzw.
tristanowskiego
• utrzymanie napięcia dramatycznego przez
unikanie kadencji; chromatyka
• „niekończąca się melodia” (lub unendliche
Melodie)
• motywy przewodnie.
Należy uznać inne odpowiedzi, jeśli są zasadne.
1 punkt
1 punkt
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki dla niewidomych
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
Przykładowe odpowiedzi:
1 punkt
za dwa
• usunięcie długich melizmatów ograniczających
sposoby
czytelność tekstu
• w polifonii ograniczenie ilości głosów i sylabiczne
traktowanie tekstu równocześnie we wszystkich
głosach
• uproszczenie środków kontrapunktycznych.
10.
3
1 punkt
Należy uznać inne odpowiedzi, jeśli są zasadne.
11.
A.
B.
C.
kompozytor: Pękiel
Utwór w stile moderno: Audite mortales
Utwór w stylu palestrinowskim: Missa pulcherrima
Należy uznać inne odpowiedzi, jeśli są poprawne.
12.
A.
B.
C.
ekspresjonizm
Pierrot lunaire (Księżycowy Pierrot)
W wyjaśnieniu powinno być użyte pojęcie „śpiew
mówiony” (Sprechgesang).
2 punkty
za pełną
odpowiedź;
1 punkt
za nazwisko
i jeden tytuł
2 punkty
1 punkt
1 punkt
1 punkt
za pełne
wyjaśnienie
3 punkty
1 punkt
za pełną
odpowiedź
1 punkt
1 punkt
1 punkt
2 punkty
Przykładowa odpowiedź:
Jest to technika tzw. mówionego śpiewu, polegająca
na ekspresyjnej, wyrazistej deklamacji tekstu według
wskazanego przez kompozytora rytmu i kierunku linii
melodycznej.
13.
A.
Warszawa
B.
Poznań
14.
C.
A.
B.
15.
A.
Katowice
Olivier Messiaen lub Messiaen
dynamika, artykulacja
Należy uznać inną odpowiedź, jeśli jest zasadna.
Przykładowa odpowiedź:
Program:
1. Wacław z Szamotuł :
Trzy motety:
- In te Domine speravi
- Ego sum pastor bonus
- Nunc scio vere
2. Mikołaj Gomółka:
10 psalmów z Melodii na Psałterz polski
3. Mikołaj Zieleński:
Magnificat
B.
Przykładowe uzasadnienie programu:
Zaprezentowanie polskiej chóralnej twórczości
religijnej XVI wieku i przełomu XVI/XVII wieku.
1 punkt
2 punkty
za ułożenie
programu
koncertowego
1 punkt
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki dla niewidomych
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
4
CZĘŚĆ II – analiza przykładów muzycznych (10 punktów)
Zadanie:
Schemat punktowania:
Model odpowiedzi:
numer
zadania
części
zadania
16.”
A.
Sposób kształtowania melodii:
• powtarzanie motywów melodycznych
• stosowanie progresji melodycznych.
Sposób kształtowania rytmu:
• rytm kształtowany według powtarzającego się
wzorca
• stosowanie rytmu tanecznego.
B.
Rola wykonawców – Przykładowe odpowiedzi:
• dobór instrumentów (np. przez podkreślenie
tanecznego rytmu przez instrumenty perkusyjne)
• ornamentalne wzbogacenie melodii głównej
• improwizacyjne przekształcanie melodii głównej
• podkreślanie formy przez naprzemienność
odcinków wokalnych i instrumentalnych.
A.
Środki muzyczne w partii wokalnej.
W odpowiedzi powinna być uwzględniona
charakterystyka partii wokalnej pod kątem warstwy
melodycznej różnicującej postaci ballady (narrator,
ojciec, syn, król 0lszyn) oraz rodzaju emocji w głosie
w zależności od tekstu poetyckiego. Zestawianie
dramatycznej partii syna z liryczną frazą króla.
17.”
B.
C.
Środki muzyczne w partii instrumentalnej.
Wskazanie na ilustracyjny charakter
akompaniamentu.
Przykładowo:
• nieustanne powtarzanie triol w oktawie
naśladujące tętent konia, lub: akompaniament
naśladujący galop konia
• wykorzystanie niskiego rejestru fortepianu dla
oddania nastroju grozy i tajemniczości
• zróżnicowanie środków harmonicznych w
zależności od akcji przedstawionej w tekście.
Przykładowe odpowiedzi:
• wykorzystanie romantycznej tematyki (motyw
baśniowy, tragizm)
• równoległa obecność świata fantastycznego
i świata realnego
• zastosowanie środków muzycznych odpowiednich
dla akcji i nastroju tekstu; współdziałanie tekstu i
muzyki.
Uwaga : należy uznać inne poprawne odpowiedzi.
Johann Wolfgang Goethe; akcept.: Goethe
punkty
za
poszczególne
części zadania
punkty
za
całe zadanie
2 punkty
1 punkt
za wskazanie
jednego
sposobu
kształtowania
melodii i
sposobu
kształtowania
rytmu
1punkt
za określenie
roli
wykonawcy
w
eksponowaniu
charakteru
utworu
1 punkt
4 punkty
1 punkt
1 punkt
za dwie cechy
1 punkt
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki dla niewidomych
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
Zadanie:
numer
zadania
części
zadania
18.”
A.
5
Schemat punktowania:
Model odpowiedzi:
Przykładowe odpowiedzi:
Podkreślenie wewnętrznego niepokoju, przez:
• opadający kierunek fraz melodycznych
• zawieszenie fraz na II obniżonym stopniu gamy
a-moll
• ruchliwą figurację w akompaniamencie
• wyciszoną dynamikę
punkty
za
poszczególne
części zadania
punkty
za
całe zadanie
2 punkty
1 punkt
za wskazanie
dwóch
środków
Podkreślenie cierpienia przez:
• nagłą zmianę faktury na akordową przy słowach
będących pointą wiersza (ona rozdarła mi serce),
zatrzymanie ruchu rytmicznego, sforzando,
zwolnienie tempa.
B.
Przykładowe cechy gatunkowe:
• odpowiednie dostosowanie środków muzycznych
do bardzo krótkiego tekstu lirycznego
zakończonego pointą, zazwyczaj pojawiającą się
nagle, niespodziewanie
• jednorodne, figuracyjne opracowanie
akompaniamentu
• oszczędność środków muzycznych
1 punkt
za wskazanie
jednej cechy
gatunkowej
Uwaga: Należy uznać inne poprawne odpowiedzi.
19. ”
A.
B.
Przykładowe odpowiedzi:
• wybór tekstów najlepszych poetów
• pielęgnowanie kultury narodowej
• pielęgnowanie tradycji wyniesionych z domu
rodzinnego
• podtrzymywanie świadomości narodowej.
1 punkt
za dwa
postulaty
Uwaga: należy uznać inne poprawne odpowiedzi.
1 punkt
Przykładowe odpowiedzi:
za trzy
• prosta budowa, okresowa, jednoczęściowa,
środki
adekwatna do treści
• tekst w języku polskim, potraktowany sylabicznie
• kantylenowa melodyka
• jednorodna rytmika, dominacja wzorca
mazurkowego
• prosta harmonika funkcyjna ( w kręgu
pokrewnych tonacji f-moll, As - dur , F-dur)
• przejrzysta faktura, homofoniczna
• akompaniament akordowy
• wstęp instrumentalny (fortepian) zapowiada
melodię piosenki.
Uwaga: należy uznać inne poprawne odpowiedzi.
2 punkty
6
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki dla niewidomych
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
CZĘŚĆ III - zadanie rozszerzonej odpowiedzi (20 punktów)
Zadanie 20.
Temat nr 1
Porównaj twórczość trubadurów, truwerów i minnesingerów z twórczością pieśniową okresu
romantyzmu. Uwzględnij kryterium tematyki, gatunków i towarzyszenia instrumentalnego.
Kryterium
Treść pracy
Teza
Dobór
argumentów
i ich omówienie.
Właściwe
odwoływanie się
do faktów
(w tym do dzieł
muzycznych
i/lub
literackich)
Kryterium w pełni zrealizowane
Punkty
cząstkowe
Teza lub własne stanowisko odnoszące się do
tematu sformułowane w sposób jasny
i przekonywujący.
0–1
Cechy różnicujące:
• różnice kulturowe epok odległych w czasie, z
czego wynika m.in. status społeczny twórców
pieśni, inna funkcja tego gatunku i odmienny
styl historyczny
• inne formy charakterystyczne dla
średniowiecza, np. formy ściśle ustalone
(ballada, rondo, virelai) i dla XIX wieku
(pieśni wariacyjne i przekomponowane
• podejście do akompaniamentu
instrumentalnego: w liryce rycerskiej
improwizowany przez wykonawcę na
wybranym przez niego instrumencie, w XIX
wieku ustalony przez kompozytora i
stanowiący równoważny element utworu
• w pieśni XIX wieku występuje większe
bogactwo w zakresie środków muzycznych
służących wyrażaniu emocji i tworzeniu
nastroju.
0 – 10
Cechy wspólne:
• wykorzystanie zarówno liryki (w różnych
gatunkach pieśni), jak i epiki (np. rycerska
chanson de geste i romantyczna ballada)
• wykorzystanie poezji w językach narodowych
• podobna tematyka (szczególnie eksponowana
tematyka miłosna, ponadto piękno przyrody,
obyczajowa, bohaterska)
• różnorodność form w obu epokach
• podobne formy uprawiane w obu epokach
(pieśni zwrotkowo-refrenowe, pieśni
dialogowane).
Uwaga: podano argumenty przykładowe.
Należy uznać inne, o ile będą dotyczyły tematu i
zostaną odpowiednio omówione.
max.
pkt
1
15
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki dla niewidomych
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
Znajomość nazwisk, dzieł, odwołania do literatury
i analiz.
Kompozycja
Język i styl
7
0–5
Terminologia
Właściwe posługiwanie się terminami
i pojęciami muzycznymi, świadczące o ich
zrozumieniu
0–1
1
Umiejętność
syntezy
Jasno i przekonywująco sformułowane wnioski.
0–1
1
Czytelna struktura pracy, wstęp, rozwinięcie
i zakończenie zachowują właściwe proporcje.
0–1
1
Poprawność gramatyczna i stylistyczna
0–1
1
Struktura pracy
Poprawność
językowa
i stylistyczna
Punkty za kompozycję oraz język i styl przyznawane są wówczas, gdy praca jest na temat.
8
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki dla niewidomych
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
Temat nr 2
Przedstaw swój pogląd na znaczenie
pieśni solowej z towarzyszeniem fortepianu
w twórczości najwybitniejszych kompozytorów XIX wieku.
Treść
pracy
Punkty
cząstkowe
Kryterium
Kryterium w pełni zrealizowane
Teza
Teza zgodna z treścią tematu: jasne
i przekonywujące sformułowanie swojego poglądu.
0–1
Przykładowe argumenty do prezentacji opinii
o dużym znaczeniu pieśni w twórczości
najwybitniejszych kompozytorów romantycznych:
• obecność dużej ilości pieśni w twórczości
kompozytorów ważnych dla epoki lub ośrodka
(np. Schuberta, Schumanna, Brahmsa,
Moniuszki)
• obecność pieśni także w twórczości
kompozytorów cenionych za osiągnięcia w
innych gatunkach muzyki (np. Chopina,
Wagnera)
• przyczyny popularności pieśni w omawianym
czasie (związek z ideologią epoki, konteksty
literackie, możliwość wyrażania subiektywnych
uczuć, nastrojów, emocji; wątek narodowy)
• związki twórczości pieśniowej z biografią
twórców (adekwatne do wskazanych postaci ,
np. sprawy rodzinne Schumanna, czy warunki
polityczne u Moniuszki)
• pieśń jako gatunek dający możliwość
twórczych poszukiwań (np. w zakresie formy
czy środków muzycznego wyrazu)
• pieśń jako tworzywo i inspiracja w innych
gatunkach muzycznych najwybitniejszych
kompozytorów (np. w kameralistyce Schuberta,
w twórczości fortepianowej Brahmsa, w liryce
instrumentalnej Mendelssohna w
wirtuozowskich transkrypcjach Liszta).
0 – 10
Dobór
argumentów
i ich omówienie.
Właściwe
odwoływanie się
do faktów
(w tym do dzieł
muzycznych
i/lub
literackich)
max.
pkt
1
15
Uwaga. Podano argumenty przykładowe. Należy
uznać inne, o ile będą ilustracją poglądu zdającego i
zostaną odpowiednio omówione.
Terminologia
Umiejętność
syntezy
Kompozycja Struktura pracy
Znajomość nazwisk, dzieł, odwołania do literatury
i analiz.
0–5
Właściwe posługiwanie się terminami
i pojęciami muzycznymi, świadczące o ich
zrozumieniu.
0–1
1
Jasno i przekonywująco sformułowane wnioski.
0–1
1
Czytelna struktura pracy, wstęp, rozwinięcie
i zakończenie zachowują właściwe proporcje.
0–1
1
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki dla niewidomych
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
Język i styl
Poprawność
językowa
i stylistyczna
Poprawność gramatyczna i stylistyczna
9
0–1
Punkty za kompozycję oraz język i styl przyznawane są wówczas, gdy praca jest na temat.
1