Wyjątkowe i zagrożone

Wyjątkowe i zagrożone
2016-10-24
Dzisiejszym artykułem kontynuujemy cykl prezentujący rośliny występujące na terenie Polski, których obecność
jest zagrożona lub skrajnie zagrożona. Przyczyny są bardzo różne, m.in. zarastanie nieużytkowanych łąk,
zmiany zagospodarowania terenów, na których rosną, takie jak zaoranie, czy zabudowa, a nierzadko
lekkomyślność człowieka, który zrywa je ze względu na wyjątkowe kwiaty. Dlatego rośliny te objęto ochroną na
podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
Objęcie ochroną prawną tych gatunków nie wystarczy, jeżeli nie zrozumiemy potrzeby jej wprowadzenia.
Dlatego warto poznać te rośliny, ich ciekawy wygląd, warunki jakie potrzebują do wzrostu i co im zagraża.
Kłokoczka południowa (Staphylea pinnata) jest niewysokim krzewem lub drzewem (do 5 m wysokości), który
wyróżnia się niezwykłymi kwiatami i owocami. Kwiaty białe lub zaróżowione zebrane są w zwisające grona i
zapylane są przez pszczoły i trzmiele. Stąd wzięła się nazwa tej rośliny, ponieważ w języku greckim „staphyle”
oznacza grono winne. Nazwa "kłokoczka” nawiązuje do słowa występującego w językach słowiańskich „klekotania” nasion w owocach. Owocem są pergaminowe torebki, w których ukryte są twarde, jasnobrązowe
nasiona. Nasiona te są chętnie zjadane przez myszy polne. Kłokoczka południowa pochodzi z południowej i
środkowej Europy oraz Azji Mniejszej. W Polsce naturalnym regionem występowania tego gatunku jest południe
kraju: głównie Podkarpacie i niższe położenia Karpat, ale można go również zobaczyć na Nizinie
Sandomierskiej, Wyżynie Małopolskiej oraz w Górach Kaczawskich i na Pogórzu Sudeckim. Rośnie tam na
nasłonecznionych stanowiskach w lasach liściastych: buczynach i grądach, w zaroślach, rzadziej na skalistych
zboczach. Preferuje gleby zasobne w wapń. To roślina miododajna i użytkowa. Owoce kłokoczki ze względu na
ich ciekawy kształt wykorzystywane były w sztuce ludowej i obrzędach religijnych. W Polsce przyrządzano
kiszone pączki kłokoczki jako odpowiednik kaparów w kuchni włoskiej, a olej tłoczony z nasion służył do
oświetlania izb. Należy jednak pamiętać, że gatunek jest objęty ochroną ścisłą w Polsce, a zakazy nie dotyczą
jedynie okazów niewystępujących w stanie dzikim. Zagrożeniem dla kłokoczki południowej jest niszczenie jej
stanowisk. W celu ochrony kłokoczki Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne uprawia sadzonki na terenie szkółki leśnej, a
następnie wprowadza na odpowiednie stanowiska w Nadleśnictwie, aby wzmocnić jej populację.
Źródło informacji:
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny chronione. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa,
Witkowska-Żuk L. 2008. Flora Polski. Atlas roślinności lasów. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa,
Seneta W., Dolatowski J. Dendrologia. 2000. PWN, Warszawa,
http://www.ustrzykidolne.krosno.lasy.gov.pl/documents/149150/2734440/K%C5%82okoczka+po%C5%82udniowa.pdf/e08f721f-2619-4abe-b1ca-f9bf1d707c48.
Wyjątkowe i zagrożone - Kłokoczka południowa (Staphylea pinnata)