analiza - eksperci.kj.org.pl

Transkrypt

ANALIZA
Perspektywy przemysłu motoryzacyjnego w Europie
Trwający od 2008 r. kryzys gospodarczy spowodował kryzys branży motoryzacyjnej na całym świecie, a
szczególnie mocno dotknął zachodnioeuropejskie koncerny. Coraz bardziej pesymistyczne perspektywy
dla europejskich producentów samochodów są jednak przede wszystkim efektem braku reform sektora,
które pogorszyły konkurencyjność na coraz trudniejszym światowym rynku.
Wojciech Łysek
Motoryzacja
–
istotny
sektor
gospodarki
Ryzyko katastrofy
europejskiej
W drugiej połowie 2008 r. rozpoczął się światowy
W 2007 r. ogólnoświatowa produkcja samochodów
kryzys gospodarczy, a wraz z nim w latach 2008-
(osobowych i ciężarowych) wyniosła 73,1 milionów
2009 największy kryzys w historii dla branży
sztuk. W państwa UE wyprodukowano 19,7 mln
motoryzacyjnej. Światowa produkcja spadła wtedy o
pojazdów (27% światowej produkcji) - najwięcej na
15,5% do 61,8 mln pojazdów. Szczególnie mocno
świecie. Branża motoryzacyjna odpowiadała w 2010
kryzys odczuwalny był w Europie, gdzie w 2008 r.
r. za blisko 83,3 miliardów euro eksportu (z 1,3 bln
było zarejestrowanych 18,4 milionów pojazdów -
euro w ogólnym eksporcie UE) oraz za 26,2
7% mniej niż w 2007 r. Największy spadek
miliardów euro importowanych towarów (z ok. 1,5
odnotowano we Włoszech (o 20,3%), Francji (o
bln euro całości importu) [34:2].
14,9%), Hiszpanii (o 12%), Wielkiej Brytanii (o
5,8%) oraz w Niemczech (o 2,8%).
W UE w 2007 r., 2,3 miliona ludzi było
zatrudnionych w sektorze motoryzacyjnym, co
Jednocześnie produkcja spadła o 7% w skali
stanowiło ok. 7% wszystkich osób zatrudnionych w
kontynentu - z 17,1 milionów sztuk pojazdów do
przemyśle, a kolejne 10 milionów osób jest
15,9 milionów sztuk. W tej klasyfikacji przewodziła
zatrudniona w branżach powiązanych z produkcją
Austria (spadek o 37,3%), tuż za nią były Włochy
samochodów [9:48 i n.]. W 2005 r. w Niemczech
(27,6%) oraz Finlandia (25%). Jedynie nowo
pracowało w sektorze ponad 867 tysięcy osób. W
przyjęte państwa UE zanotowały wzrost. W
dalszej kolejności była Francja (276 tys.) i Wielka
przypadku Polski było to 20,9% a Węgier 18,9%.
Brytania (193 tys.) [27:36-37].
1
ANALIZA
Środki naprawcze
warunki restrukturyzacji w zamian za 10% udziałów
Zarówno w Europie, jak i Ameryce politycy stanęli
odrodzonej firmy. W 2011 r., zaledwie półtora roku
przed możliwym załamaniem wiodącej branży
po zrestrukturyzowaniu firmy, GM wypracował
swoich
początkowa
największy zysk w całej jego dotychczasowej historii
sugerowała podobne środki naprawcze po obu
koncernu, wynoszący 9 miliardów USA, z czego aż
stronach Atlantyku [31]. W USA General Motors
7 miliardów w samych Stanach Zjednoczonych. W
oraz Chrysler, podobnie jak koncerny francuskie
pierwszym półroczu 2012 r. GM sprzedał w
oraz niemieckie, zwróciły się o pomoc rządową i
pierwszym półroczu 2012 roku 4,67 mln aut, co
uzyskały w 2008 r. jeszcze od republikańskiej
dało mu drugie miejsce (za Toyotą) na świecie.
gospodarek.
Sytuacja
administracji 17,4 miliarda dolarów pożyczki.
Zamierzały
także
zwrócić
nowo
W tym samym czasie kiedy przeprowadzano
zaprzysiężonego prezydenta Baracka Obamy o
restrukturyzację GM, na początku lutego 2009 r.,
kolejne kilkadziesiąt miliardów. Zarząd General
prezydent Francji zatwierdził 6,5 miliardów euro
Motors w lutym 2009 r. przedstawił plan
pożyczki dla branży motoryzacyjnej, w tym po 3
zamknięcia kilkunastu fabryk i obniżenia liczby
mld euro wsparcia otrzymały dwa najważniejsze
zatrudnionych w przeciągu roku o kolejne 47
koncerny – Peugeot i Renault. Warunkiem pomocy
tysięcy
było utrzymanie poziomu produkcji i zatrudnienia
pracowników.
się
do
Zapowiedziano
również
sprzedaż albo zamknięcie odnoszących straty marek
przez
takich
Mimo
europejskich decydentów kierowała się nie tylko
przemysłu
ochroną miejsc pracy, ale wpływ na decyzję miało
jak
Saab
odważnych
cięć
czy
Opel/Vauxhall.
zespół
ds.
samochodowego
w Departamencie
pięcioletni
także
okres
szczególne
pożyczki.
Większość
znaczenie
przemysłu
Skarbu odrzucił plany koncernu uznając je za zbyt
motoryzacyjnego na Starym Kontynencie. We
łagodne.
Francji, Włoszech i Niemczech sektor ten jest
przedmiotem narodowej dumy, który wymaga
W
przeciągu
półtora
miesiąca
został
szczególnej
ochrony.
stanowiły
z
sektora
konsekwencją gospodarczego załamania. Ich skutki
motoryzacyjnego. Zarządowi koncernu udało się
zaś były doraźne, w przeciwieństwie do mającej
nie tylko przekonać wierzycieli i dealerów, ale także
długookresowe
centrale związkowe, by zgodziły się na konieczne z
zastosowanej przez amerykańskich decydentów.
złożonych
w
historii
na
działania
przeprowadzony proces restrukturyzacji GM, jeden
najbardziej
reakcję
Prowadzone
efekty
wyzwania
bolesnej
będące
polityki
punktu widzenia wszystkich uczestników ustępstwa.
W wyniku kompromisu dłużnicy zgodzili się na
2
ANALIZA
Narodowy egoizm
Działania
miliarda euro, co stanowiło wzrost w porównaniu z
protekcjonistyczne
wywołały
wynikami z poprzednich miesięcy.
wewnątrzeuropejski spór spowodowany zarzutami
o niezgodność pomocy państwowej z unijnym
Kryzys bez reform
prawem.
ostatecznie
W Stanach Zjednoczonych wykorzystano kryzys dla
niewdrożonego programu ratunkowego dla Opla,
przeprowadzenia koniecznych, choć bolesnych
który miał zostać sprzedany przez General Motors.
zmian, czego przykładem jest powrót na rynek GM.
Innym przykładem protekcjonistycznej polityki
Redukcja zatrudnienia w USA zmalała od 2000
motoryzacyjnej jest polityka francuskiego rządu,
roku o połowę, pociągając za sobą analogiczny
który w 2010 r. znalazł się w konflikcie z
spadek
kierownictwem
menagerowie
amerykańskie firmy są obecnie w znacznie lepszej
rozważali produkcję nowej wersji modeli Clio w
kondycji. W roku 2012 sprzedaż na rynku
Turcji. Władze Francji nalegały, by samochody
amerykańskim prognozowana jest na 13,6 mln
montowano przede wszystkim we Francji [14].
nowych samochodów i lekkich ciężarówek, co
Włoski rząd z kolei skutecznie lobbował, by
będzie oznaczać 6,3-procentowy wzrost w stosunku
produkcja
do 12,8 milionów pojazdów sprzedanych w 2011
Dotyczyło
m.in.
Renault,
nowego
gdy
modelu
Pandy
została
przeniesiona z Tych do fabryki we Włoszech.
wielkości
produkcji.
Dzięki
temu
roku.
Ironią losu jest jednak fakt, iż protekcjonizm
europejskich rządów nie zawsze przynosi im
Przemysł motoryzacyjny w Europie przetrwał czas
zamierzone korzyści. Beneficjentem działań rządów
recesji gospodarczej głównie dzięki dziesiątkom
zachodnioeuropejskich okazał się polski przemysł
miliardów dolarów wtłoczonych do tego sektora w
motoryzacyjny. Konsumenci otrzymujący od władz
formie rządowych dopłat i pożyczek. Eksperci
premie na złomowanie swoich aut i zakup nowych
ostrzegają jednak, że nie wykorzystano kryzysu do
korzystali z nich dokonując zakupów pojazdów
restrukturyzacji
wyprodukowanych
tych
interwencje europejskich rządów nie wymusiły
Eksport
zmian w funkcjonowaniu koncernów. Działania
pochodzących
z
w
Polsce,
rodzimych
nie
fabryk.
zaś
przemysłu
rządów
motoryzacyjnego,
europejskich
polegały
a
polskich aut do Niemiec, gdzie rządowe dopłaty
kolejnych
na
były największe, (2,5 tysiąca euro za złomowany
implementacji pakietów ratunkowych w postaci
samochód i zakup nowego) wzrósł o 308 %[35]. W
dopłat dla klientów wymieniających samochody
marcu 2009 r., w okresie głębokiego kryzysu,
stare na nowe, co jednak skutkowało jedynie
wyeksportowano z Polski samochody warte 1,45
nagłymi zrywami sprzedaży. Co więcej, te wahania
to efekt wyższej sprzedaży tylko niektórych modeli.
3
ANALIZA
Nie podjęto żadnych działań, mających na celu np.
motoryzacyjny może spaść nawet do poziomu 11
zlikwidowanie 3 milionowej nadwyżki możliwości
mln aut.
produkcyjnych nad popytem, które przyczyniają się
do zwiększenia kosztów m.in. poprzez opłaty
Konsolidacja i rynki wschodzące
wynikające z magazynowania wyprodukowanych
Rynek
pojazdów. Nieefektywności rządowych interwencji
powoduje, że konieczna jest większa ekspansja poza
dowodzą np. wyniki sprzedaży samochodów w
Starym Kontynentem. Jest to konieczne, jeśli firmy
Niemczech. Zakończenie programów pomocowych
z Europy chcą utrzymać swoją pozycję. Branża
na największym rynku motoryzacyjnym Europy
przenosi swój punkt ciężkości na rynki wschodzące,
doprowadziło w 2010 r. do spadku sprzedaży
zwłaszcza w Azji i Ameryce Łacińskiej. W tej
samochodów o milion sztuk [25].
pierwszej potencjał rynku pokazuje wskaźnik
europejski
traci
na
atrakcyjności,
co
własności pojazdów w Chinach (5%), który
Na przestrzeni ostatnich pięciu lat produkcja
odpowiada zaledwie jednej dwunastej analogicznego
pojazdów wzrosła o 11% w skali globalnej.
współczynnika dla Europy (60%).
Niemniej w tym czasie Europa zanotowała 11%
spadek. Tylko Niemcom udało się przywrócić
Jeszcze 10 lat temu udział krajów rozwijających się
poziom produkcji sprzed kryzysu. Wolumeny
w światowym rynku samochodów nie przekraczał
produkcyjne we Włoszech, Francji i Hiszpanii są
20%. Jednak od tego czasu popyt na auta w tych
niższe o odpowiednio 38%, 36% i 20% w
państwach rósł bardzo szybko, co w zestawieniu ze
porównaniu z poziomem z 2007 r. Dodatkowo,
stagnacją sprzedaży na rynkach wielu krajów
eksperci przyznają, że rynek jest bardzo trudny,
rozwiniętych doprowadziło to do sytuacji, że na
ponieważ paliwo jest coraz droższe i rosną koszty
kraje rozwijające się przypada obecnie prawie
utrzymania
że
połowa światowej sprzedaży samochodów. Według
często
ocen kanadyjskiego Scotiabanku, w 2012 roku – po
negocjują korzystną cenę lub oczekują różnych
raz pierwszych w historii – udział krajów
dodatków. Firma analityczna LMC Automotive,
rozwijających w globalnej sprzedaży samochodów
prognozuje w obecnym roku (kolejny po 2011 r.)
przekroczy 50 %.
dealerzy
samochodu.
muszą
sprzedać
Klienci
wiedząc,
samochody,
spadek produkcji samochodów w Europie o 5%, do
poziomu 12,15 mln aut. Jest to znacznie poniżej
Przedstawiciele
francuskiego
wyniku osiągniętego przed kryzysem w 2008 roku,
niemieckiego
gdy sprzedano 14,8 mln samochodów. Jeśli jednak
jeszcze w 2009 r. ogłosili, iż pragną do 2015 r.
recesja w Europie osiągnie wyższy pułap, rynek
uzyskiwać ponad połowę swojej sprzedaży z
MAN-a
Renault,
(producent
oraz
ciężarówek)
4
ANALIZA
rynków wschodzących jak Chiny, Indie, czy Brazylia
natomiast stworzył sojusz z Suzuki, a przykładem
(wówczas stanowiły one źródło jednej trzeciej
technologicznej
przychodów),
spowolnienie
samochodów w Tychach, gdzie na tej samej taśmie
wzrostu na Zachodzie [21]. Analizując produkcję i
produkcyjnej powstają egzemplarze Fiata 500 oraz
sprzedaż w Chinach można zauważyć, iż rynek ten
Forda Ka [13].
by
zrównoważyć
współpracy
jest
Fabryka
jest bardziej chłonny od pozostałych, w tym od
amerykańskiego [18]. Europejskiemu przemysłowi
Podsumowanie
motoryzacyjnemu zagraża jednak rosnąca pozycja
Obecny kryzys obnażył w pełni niezdolność
przemysłu
motoryzacyjnego
[35].
Europy, szczególnie państw tzw. „15-tki”, do
Prognozy
sprzedaży
europejskich
przeprowadzenia głębokich strukturalnych reform,
koncernów mimo ekspansji na nowe rynki nie są
które są koniecznością wobec coraz bardziej
optymistyczne.
konkurencyjnego
w
Indiach
ogólnej
światowego
rynku
motoryzacyjnego. Państwa w tym regionie wciąż
Szansą przetrwania producentów na rynku stanowi
funkcjonująca zgodnie z zasadami typowymi dla
także konsolidacja w ramach branży. Czas życia
państw narodowych, gdzie opieka rządów posiada
poszczególnych
większą wagę niż ekonomiczna racjonalność. Nasz
gwałtownemu
modeli
kontynent przegrywa w rywalizacji z koncernami
uzależniona od ciągłego wprowadzania zmian i
amerykańskimi i traci dystans do dynamicznie
nowości,
rozwijającymi się rynkami wschodzącymi.
powoduje,
więc
bowiem
jest
co
skróceniu,
uległ
że
sprzedaż
stopa
zysku
z inwestycji jest niepewna. Stąd trend ujednolicania,
w tym do unifikacji modeli konkurencyjnych firm,
przy
jednoczesnym
odmienności.
tworzeniu
Przykładem
jest
iluzji
ich
współpraca
Chryslera i Fiata, którego efektem jest najnowszy
model Dodge Dart (który jest zamerykanizowaną
wersją Alfa Romeo Giuletta).
Volkswagen
5
ANALIZA
Bibliografia
[1] Annual Report 2009/2010, A European Automotive Trade Group [za:] www.avag.eu, dokument pobrany 1
czerwca 2012.
[2] Automotive industry analysis, pod red. Flury’ego Alana, Principles of Management for Engineers, Systems
Realization Laboratory, 5 grudnia 2005 [za:] www.srl.gatech.edu, dokument pobrany 1 czerwca 2012.
[3] Awantura o Opla, Presseurope, 20 października 2009 [za:] www.presseurope.eu, dokument pobrany 1
czerwca 2012.
[4] Barber Tony, Zmiana biegu, „Financial Times”, 19 września 2009 [za:] www.ft.onet.pl, dokument pobrany
20 września 2009.
[5]
Branża
motoryzacyjna
jest
jedyną,
która
nie
boi
się
kryzysu,
24
września
2011
[za:]
www.biznes.gazetaprawna.pl, dokument pobrany 1 czerwca 2012.
[6] Branża motoryzacyjna w kryzysie – Ale Europa robi, co może, 29 grudnia 2008 [za:] www.auto-swiat.pl ,
dokument pobrany 1 czerwca 2012.
[7] Elektryczne szaleństwo, Presseurope, 17 września 2009 [za:] www.presseurope.eu, dokument pobrany 1
czerwca 2012.
[8] European Automobile Industry Report 2009/2010, European Automobile Manufactures Association [za:]
www.acea.be, dokument pobrany 1 czerwca 2012.
[9] European automobile industry sector, European Automobile Manufacturs Association, Bruksela 19 maja
2009 [za:] www.acea.be/images/uploads/files/2009 0519_ACEA_Industry_Report09FULL.pdf, dokument
pobrany 2 czerwca 2012
[10] Fiat pójdzie własną drogą, Presseurope, 4 października 2011 [za:] www.presseurope.eu, dokument pobrany
1 czerwca 2012.
[11] General Motors ma największy zysk w 103-letniej historii, „Gazeta Wyborcza”, 17 luty 2012 [za:]
www.wyborcza.biz/biznes/1,100896,11165143,General_Motors_ma_najwiekszy
zysk
w_103_letniej_historii.html, dokument pobrany 20 maja 2012.
[12] GM włącza wsteczny bieg, Presseurope, 5 listopada 2009 [za:] www.presseurope.eu, dokument pobrany 1
czerwca 2012.
[13] Grzeszak Adam, Hamowanie z poślizgiem, „Polityka”, 5 lutego 2012, [za:] www.polityka.pl , dokument
pobrany 1 czerwca 2012.
[14] Hall Ben i Tait Nikki, Paryż wycofuje się z groźby zwiększenia udziałów w Renault, „Financial Times”, 16
stycznia 2010 [za:] www.ft.onet.pl, dokument pobrany 17 stycznia 2010.
6
ANALIZA
[15] Jóskowiak Przemysław, Branża samochodowa w Niemczech poza kryzysem, 4 maja 2012 [za:]
www.gospodarkaniemiec.pl, dokument pobrany 1 czerwca 2012.
[16] Już tylko na złom, Presseurope, 22 stycznia 2010 [za:] www.presseurope.eu, dokument pobrany 1 czerwca
2012.
[17] Kishore Joe, Capitalism and the auto crisis, World Socialist Web Site, 20 grudnia 2008 [za:] www.wsws.org,
[18] KPMG’s Global Automotive Executive Survey 2012. Managing growth Chile navigating uncharted routes,
KPMG International, January 2012, [za:] www.kpmg.com/automotive, dokument pobrany 10 sierpnia 2012.
[19] Kublik Andrzej, Czy Unia Europejska ma decydować, które fabryki aut zamknąć?, „Gazeta Wyborcza”, 2
kwietnia 2012 [za:] www.wyborcza.biz, dokument pobrany 1 czerwca 2012.
[20] Kwiatkowska-Drożdż Anna i Wiśniewska Iwona, Opel w rosyjskich rękach, „Tydzień na Wschodzie”, nr
21 (96), Ośrodek Studiów Wschodnich, 3 czerwiec 2009 Warszawa [za:] www.osw.waw.pl , dokument pobrany
1 czerwca 2012.
[21] Milne Richard, Europejskie firmy liczą na rynki wschodzące, „Financial Times”, 20 listopad 2009 [za:]
www.ft.onet.pl, dokument pobrany 22 listopada 2009.
[22] Opel uratowany… na jak długo, Presseurope, 11 września 2009 [za:] www.presseurope.eu, dokument
[23] Porsche, dziwna historia rodzinna, Presseurope, 24 lipca 2009 [za:] www.presseurope.eu, dokument
[24] Producenci na niebezpiecznym zakręcie, Presseurope, 23 kwietnia 2012 [za:] www.presseurope.eu,
[25] Przemysł samochodowy przetrwał kryzys – co dalej?, 26 luty 2010, [za:] www.moto.money.pl, dokument
[26] Raport Branży Motoryzacyjnej 2008, Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego, 9 czerwca 2008
Warszawa [za:] www.pzpm.org.pl, dokument pobrany 1 czerwca 2012.
7
ANALIZA
[30] Reed John i Sakoui Anouscha, Czas na lżejszą interwencję w branże samochodową, „Financial Times”, 15
stycznia 2010 [za:] www.ft.onet.pl, dokument pobrany 16 stycznia 2010.
[31] Reed John i Sakoui Anouscha, Przemysł samochodowy na rozstaju dróg, „Financial Times”, 11 grudnia
2009 [za:] www.ft.onet.pl, dokument pobrany 12 grudnia 2009.
[32] Reed John, Simon Bernard, Schafer Daniel, GM pompuje w Opla prawie miliard dolarów więcej, „Financial
Times”, 16 stycznia 2010 [za:] www.ft.onet.pl, dokument pobrany 17 stycznia 2010.
[33] Rippert Ulrich, European auto industry in crisis, World Socialist Web Site, 25 października 2008 [za:]
www.wsws.org, dokument pobrany 1 czerwca 2012.
[34] Trends and drivers of change in the European automotive industry: mapping report, European Foundation
for the Improvement of Living and Working Conditions, European Monitoring Centre on Change, Dublin
2004 [za:] www.eurofound.europa.eu, dokument pobrany 1 czerwca 2012.
[35] Unijne premie pomagają polskim fabrykom, Presseurope, 25 czerwca 2009 [za:] www.presseurop.eu,
[36] Weller Ludwig, Crisis grips German auto industry, World Socialist Web Site, 6 grudnia 2008 [za:]
www.wsws.org , dokument pobrany 1 czerwca 2012.
[37] Wróblewski Mikołaj, Światowy przemysł motoryzacyjny powoli wychodzi z kryzysu, 20 sierpnia 2010 [za:]
www.polskieradio.pl , dokument pobrany 1 czerwca 2012.
Klub Jagielloński to jedna z najstarszych w Polsce organizacji pozarządowych. Stowarzyszenie od ponad 20 lat aktywne
działa w przestrzeni publicznej zarówno na szczeblu lokalnym, jak i ogólnopolskim. Ambicją Klubu jest m.in.
merytoryczny wkład do debaty publicznej i tym samym profesjonalizacja polityki poprzez dostarczanie idei i wiedzy.
Dlatego jednym z trzech filarów aktywności naszego stowarzyszenia jest działalność ekspercka, która koncentruje się na
badanich naukowych w ważnych obszarach życia publicznego. Mamy w swoim dorobku znaczące raporty, analizy oraz
projekty badawcze w obszarze stosunków międzynarodowych, polityki zagranicznej, samorządu terytorialnego, rozwoju
regionalnego, ekonomii oraz zagadnień ustrojowych.
Zespół Ekspertów Klubu Jagiellońskiego powstał w 2012 roku jako eksperckie zaplecze stowarzyszenia. Jest to instytucja
typu think-tank, która prowadzi działalność badawczą i naukową. W jej skład wchodzą przede wszystkim pracownicy
naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a także pracownicy administracji
publicznej, mający doświadczenie w realizacji projektów badawczych. Eksperci są jednocześnie szefami katedr
tematycznych w Klubie Jagiellońskim, które mają charakter edukacyjno-formacyjny. Pełnią więc funkcję dydaktyczną
stanowiąc bezpośrednie wsparcie dla członków Klubu Jagiellońskiego – głównie studentów i doktorantów.
8

analiza - eksperci.kj.org.pl

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zakupy bieżące Inwestycje Kredyty Ocena perspektyw

Instrukcja linux

Dni tygodnia i miesiące - słówka

Wpływ fazy przedanalitycznej na wyniki badań laboratoryjnych

Oferta archiwalna

Matematyka - próbna nowa matura