Poradnik Win2000 XP mod 16 z 7.01.2007
Transkrypt
Poradnik Win2000 XP mod 16 z 7.01.2007
KONFIGURACJA SYSTEMU WINDOWS 2000 / XP GARŚĆ, PRAKTYCZNIE ZEBRANYCH PORAD KONFIGURACJI I MODYFIKACJI SYSTEMU OPERACYJNEGO WINDOWS 2000/XP WSZYSTKIE PRZEDSTAWIONE W PORADNIKU INFORMACJE, ZOSTAŁY PRZETESTOWANE I DOKŁADNIE SPRAWDZONE PRZEZ OKRES OD 1 do 3 LAT. WIĘKSZOŚĆ WYKONANYCH ZMIAN ZOSTAŁA WPROWADZONA NA STAŁE W MOIM SYSTEMIE. Autor: Andrzej Dropik 1. WSTĘP Poradnik ten powstał pod wpływem własnych doświadczeń, podczas pracy na komputerze. Ukazuje początkującym uŜytkownikom PC, jak i tym bardziej zaawansowanym, Ŝe sami moŜemy dać sobie radę z konfiguracją i ustawieniem systemu Windows. Zawarte w nim informacje i materiały są zbiorem własnych doświadczeń, wielu prób, przeprowadzania zmian, usprawnień, modyfikacji systemowych oraz zorganizowania tego wszystkiego co mamy na dysku w sprawnie działającą całość. Skłamałbym, gdybym napisał, Ŝe do wszystkiego doszedłem sam - większość ogólnodostępnych informacji zdobyłem czytając wiele czasopism, ksiąŜek oraz korzystając z Internetu, do czego wszystkich gorąco zachęcam. Nie sposób pominąć roli, jaką odegrali inni zaawansowani uŜytkownicy PC-tów w drodze do zdobytej przeze mnie wiedzy, którą w połączeniu z własnymi pomysłami wykorzystałem do przeprowadzenia szeregu zmian i modyfikacji systemowych, co w duŜej mierze przyczyniło się do podniesienia jego wydajności, stabilności, komfortu pracy oraz nadania mu niepowtarzalnego, indywidualnego charakteru. Przedstawione informacje przeznaczone są przede wszystkim dla systemów operacyjnych Windows 2000 / XP, ale większość z nich z powodzeniem moŜemy zastosować w starszych systemach 98 i Millenium. Niektórzy z nas na pewno pamiętają, co się działo zaraz po kupnie i rozpakowaniu komputera. Część próbowała sama zainstalować system, inni juŜ mieli zainstalowany, a jeszcze innych wyręczył w tym zaprzyjaźniony informatyk. Na tym jednak nasze kłopoty się nie kończyły. Ile razy przy instalacji róŜnych programów, dodatkowego sprzętu, czy nawet przy penetrowaniu zawartości naszego dysku zabrnęliśmy w ślepy zaułek, wydawałoby się, bez wyjścia? Sami najlepiej wiemy, ile kosztowało nas to nerwów, czasu, a w końcu i tak biegliśmy do znajomych lub serwisu po pomoc. W przedstawionych poradach znajdziemy informacje, które nawet niedoświadczonemu uŜytkownikowi komputera pomogą w prosty sposób poradzić sobie z nękającymi go problemami. Jedynym warunkiem jest podstawowa znajomość zasad korzystania z systemu operacyjnego Windows, czyli: umiejętność tworzenia nowych folderów, dokumentów, ich przenoszenie, kopiowanie, zmiana nazwy, usuwanie. Na pewno równieŜ przyda się wiedza na temat połoŜenia podstawowych folderów, takich jak: Moje dokumenty, Mój komputer, Panel sterowania, Windows itp. Informacje na wszystkie podstawowe tematy bez problemu znajdziemy w czasopiśmie Komputer Świat i podręcznikach opisujących podstawy przygody z komputerem. Wszystkie zmiany, modyfikacje i usprawnienia przedstawione w tym poradniku zostały sprawdzone na róŜnej konfiguracji sprzętowej. Daje to nam pełną gwarancję ich prawidłowego działania i wyklucza wszelkie niespodzianki. Stosując się do wskazówek, będziemy się cieszyć sprawnym i przejrzystym systemem operacyjnym Windows. 2. MAMY NOWY KOMPUTER Mamy juŜ wymarzony komputer, podłączony - i co dalej? JeŜeli jeszcze nie jest podłączony, musimy zrobić to sami, postępując zgodnie z posiadanymi instrukcjami. Większość podręczników w sposób wyczerpujący opisuje to zagadnienie, a poza tym wtyki i gniazda róŜnią się budową i kolorem, trudno więc przy zachowaniu odrobiny ostroŜności o pomyłkę. JeŜeli nie mamy jeszcze zainstalowanego systemu operacyjnego, nie pozostaje nam nic innego, jak go zainstalować. 2 3. POMOCNE DODATKI (UŜytkownicy mający juŜ dysk podzielony na partycje i zainstalowany system operacyjny mogą od razu przejść do dalszych punktów, w których szczegółowo opisany jest proces konfiguracji i ustawień systemowych). Procesu tworzenia i formatowania partycji celowo nie opisuję w początkowej fazie tego poradnika, choć operacja ta moŜe wydawać się nam banalnie prosta, to wykonując ją za pomocą narzędzi dostarczonych razem z systemem, czyha na nas wiele pozornie drobnych pułapek, co moŜe stanowić barierę nie do pokonania dla początkującego uŜytkownika (np. inna wielkość klastra, jaki jest tworzony podczas formatowania spod Windows 2000 lub konieczność ręcznego przerwania procesu instalacji plików systemowych po zakończonym formatowania kolejnej partycji (przy ich większej ilości) itd. Dlatego na tym etapie czynność tą musimy powierzyć bardziej doświadczonym kolegom (koleŜankom), bądź serwisowi, który cały proces wykona za pomocą profesjonalnych narzędzi. Zanim przystąpimy po raz pierwszy do instalacji systemu operacyjnego Windows 2000 lub XP, powinniśmy zgromadzić odpowiednie dodatki np.: zbiór ikon, kursorów, dźwięków, tapet i co najwaŜniejsze, nowy zestaw niezbędnych sterowników do: płyty głównej, karty graficznej, dźwiękowej, sieciowej, myszy i innych urządzeń zewnętrznych oraz programy, bez których nasz komputer będzie praktycznie bezuŜytecznym urządzeniem. Wszystkie dodatki i większość opisanych programów moŜemy bez problemu znaleźć na darmowej płycie CD dołączonej na Ŝyczenie do tego poradnika lub na płytach CD z czasopism, takich jak: PC World Komputer, PC Format, Enter, Komputer Świat, Komputer Świat Twój Niezbędnik, Komputer Świat Ekspert itp. lub poprosić znajomego o pobranie ich z Internetu. Większość z nich po zainstalowaniu systemu operacyjnego skopiujemy na dysk twardy np. D:\ (do utworzonego przez nas folderu Akcesoria i podfolderów o nazwie symbolizującej ich zawartość). 4. INSTALACJA SYSTEMU OPERACYJNEGO 4.1. Przygotowanie dyskietek startowych do Windows 2000 Instalację nowego systemu operacyjnego Windows 2000 lub XP rozpoczynamy od przygotowania oryginalnej bootującej płyty z Windowsem XP lub 4 sztuk dyskietek startowych, plus płyty instalacyjnej z systemem Windows 2000. O ile w pierwszym przypadku nie będziemy mieć problemów, to przy niektórych wydaniach Windows 2000 dyskietki startowe musimy wykonać sami. UWAGA! W tym celu na sprawnym komputerze przeprowadzamy pełne formatowanie 4 szt. dyskietek Wkładamy pierwszą dyskietkę do stacji i klikamy dwa razy LPM na ikonę Mój komputer. W otwartym oknie PPM jeden raz klikamy na ikonę Stacji dyskietek 3.5”, a w rozwiniętym menu przechodzimy do polecenia Formatuj. W oknie Formatuj A:\ klikamy LPM na przycisk Rozpocznij. 3 W następnym oknie, jakie się pojawi klikamy na przycisk OK Po zakończeniu operacji formatowania dyskietki pojawi się okno informujące nas o tym fakcie. Zamykamy je przyciskiem OK. Cały proces powtarzamy jeszcze trzykrotnie, aŜ do momentu sformatowania ostatniej, czwartej dyskietki. Kolejnym etapem jest utworzenie dyskietek startowych instalatora do systemu Windows 2000. Wkładamy pustą, sformatowaną dyskietkę do stacji dyskietek i dysk CD systemu Windows 2000 Professional do stacji CD-ROM. JeŜeli mamy aktywną opcję autostartu CD-ROMU, po chwili automatycznie pojawi się okno powitalne systemu Win 2000 i wybieramy opcję Przeglądaj ten dysk CD-ROM JeŜeli opcja autostartu jest nieaktywna, klikamy dwukrotnie na ikonę napędu CD-ROM w oknie Mój komputer. Pojawia się kolejne okno (z zawartością płyty instalacyjnej CD), w którym klikamy dwukrotnie na ikonę „Bootdisk”. W otwartym katalogu Bootdisk znajdują się dwa pliki: „Makeboot.exe” i „Makebt32.exe”. 4 JeŜeli wykonujemy dyskietki startowe spod Windows 98/ME, uŜywamy pliku „Makeboot.exe”, w przypadku wykonywania dyskietek startowych spod Windows 2000/NT/XP, pliku „Makebet32.exe”. Po podwójnym kliknięciu np. na plik „Makeboot.exe”, pojawia się okno trybu tekstowego. Wkładamy do napędu pierwszą dyskietkę. - W oknie trybu tekstowego z klawiatury wpisujemy literę napędu: A - Wyświetla się dodatkowy komunikat, po którym wciskamy klawisz Enter. - Następuje kopiowanie plików. Gdy dyskietka zostaje zapełniona, komputer prosi o następną. W ten sposób utworzyliśmy cztery dyskietki instalacyjne (startowe), które zawczasu warto odpowiednio oznaczyć, aby uniknąć problemów podczas instalacji systemu operacyjnego. 5 4.2.Konfiguracja ustawień BIOS-u Wbrew pozorom jest to jedna z prostszych czynności, jakie przyjdzie nam wykonać. Całą operację zaczynamy od skonfigurowania BIOS-u i sposobu, w jaki nasz komputer przeprowadza bootowanie. W tym celu zaraz po uruchomieniu komputera wciskamy najczęściej klawisz Delete – informacja ta widoczna jest na ekranie startowym w dolnym lewym rogu (Press DEL to enter SETUP). JeŜeli mamy kłopot z odczytaniem powyŜszej informacji, moŜemy zatrzymać zmieniające się komunikaty wciskając klawisz Pause/Break. Kontynuowanie bootowania wznawiamy wciskając klawisz Enter. Po wejściu do BIOS-u widzimy jego menu główne. Klawiszami kierunkowymi (strzałkami) przechodzimy do pozycji Advanced BIOS Features 6 i wciskając klawisz Enter wchodzimy do podmenu Frist Boot Device , w którym, uŜywając klawiszy Page UP i Page Down ustawiamy opcję rozruchową z: napędu CD-ROM (Frist Boot Device CDROM) napędu stacji dyskietek A3.5 (Frist Boot Device Floppy) lub w zaleŜności od tego, czy instalację będziemy przeprowadzać z płyty CD, czy dyskietek A 3.5”, jak w przypadku Windows 2000. Wybór opcji kończymy wciskając klawisz Esc, aby opuścić okno zaawansowanych opcji i powrócić do menu głównego. Zapisujemy przeprowadzone przez nas zmiany poprzez zaznaczenie klawiszami kierunkowymi opcji o nazwie Save & Exit Setup: znajdującej się przewaŜnie w prawym dolnym rogu ekranu i wciskamy klawisz Enter. Ukazuje się nowe okno z pulsującą literą (Y), potwierdzające przeprowadzone zmiany i opuszczenie BIOS-u. Wciskamy klawisz Y, wkładamy do napędu płytę lub dyskietkę instalacyjną systemu. Po naciśnięciu na klawisz Enter następuje ponowne uruchomienie komputera i rozruch z wybranego nośnika. Rozpoczyna się proces uruchomienia sytemu i jego instalacja na twardym dysku komputera. 7 4.3. I faza procesu instalacji systemu operacyjnego Windows Podczas instalacji systemu Windows 2000 z dyskietek, proces ładowania plików przebiega automatycznie, w przeciwieństwie do instalacji Windows XP z krąŜka CD, gdzie zostanie on poprzedzony komunikatem: (Dowolny klawisz spowoduje rozruch z dysku CD) Wciskamy dowolny klawisz np. Enter i ukazuje nam się ekran instalacyjny, a w dolnej jego części informacja o ładowanych plikach. Instalowanie (ładowanie) plików z dyskietek i płyty CD ma identyczny przebieg, z tą róŜnicą, Ŝe podczas korzystania z dyskietek zostaniemy poproszeni o włoŜenie do stacji kolejnych nośników i trwa to odpowiednio dłuŜej, a po zakończeniu ładowania plików na dysk zostaniemy poproszeni o płytę instalacyjną systemu. Po chwili na ekranie ukazuje się nam plansza zapraszająca do programu instalacyjnego. Wciskamy klawisz Enter w celu kontynuowania instalacji systemu. 8 Zapoznajemy się treścią umowy licencyjnej przewijając okno klawiszami Page Up/Down. Po zapoznaniu się z jej treścią wciskamy klawisz F8 i przechodzimy do następnej planszy, na której widzimy informacje o partycjach i ich rozmiarze (ostatnią partycję 2 MB rezerwuje sobie system Windows 2000 na dodatkowe operacje). Klawiszami kierunkowymi zaznaczamy partycję C i naciskamy klawisz Enter. Pojawia nam się ekran wyboru systemu plików – zaznaczamy ostatnią pozycję Pozostaw bieŜący system plików nienaruszony (bez zmian) i naciskamy klawisz Enter. W nowym oknie obserwujemy postęp kopiowania plików na dysk twardy, a w kolejnym jesteśmy informowani o ponownym uruchomieniu komputera po określonym czasie (15 sek.). 9 4.4. II faza procesu instalacji systemu operacyjnego Windows Dalsza instalacja przebiega juŜ w trybie graficznym. Interfejs okien dla systemu Windows 2000 i XP znacznie róŜni się od siebie wyglądem, ale jej przebieg jest bardzo zbliŜony. Na ekranie pojawia się kreator instalacji: Dla Windows 2000 i dla Windows XP Naciskamy klawisz Enter w celu kontynuowania instalacji. Następuje wykrywanie urządzeń: mysz, klawiatura, urządzenia Plug and Play. Podczas tej operacji ekran moŜe zacząć migać lub na chwilę zgasnąć (nie wpadajmy w panikę), po chwili wszystko wraca do normy i przechodzimy do następnego okna z ustawieniami regionalnymi i układem klawiatury. W oknie z ustawieniami regionalnymi nie zmieniamy domyślnych ustawień. Przechodzimy do kolejnego klikając na przycisk Dalej. 10 W nowym oknie w pola wpisujemy nazwisko, imię uŜytkownika i organizację. Dla uproszczenia proponuję w pierwsze pole wpisać swoje imię, a w drugie np. UŜytkownik. Klikamy na Dalej. W kolejnym oknie musimy wpisać klucz instalacyjny, który powinien znajdować się na opakowaniu płyty CD lub przy wersji systemu OEM, na naklejce z kodem paskowym. Klikamy na Dalej. Następne okno umoŜliwia nam zmianę nazwę komputera na dowolną np. Speed. W polach poniŜej proponuję nie wpisywać hasła, zamiast tego zaznaczamy kliknięciem PPM pierwsze pole i naciskamy klawisz Enter i tą samą czynność powtarzamy w polu drugim, w celu jego zlikwidowania. Przechodzimy do kolejnego okna klikając na przycisk Dalej. 11 MoŜemy teraz ustawić datę i strefę czasową, ale zazwyczaj nie ma takiej potrzeby. Klikamy na przycisk Dalej. Zaznaczamy drugą pozycję: Ustawienia niestandardowe, klikamy na przycisk Dalej i w nowym oknie odznaczamy pozycję Udostępnianie plików i drukarek w sieci Microsoft ..... i decyzję zatwierdzamy klawiszem OK w dolnej części okna. (W systemie Windows XP widzimy jeszcze jedną zaznaczoną pozycję: Harmonogram pakietów QoS, którą pozostawiamy bez zmian). 12 Przechodzimy do kolejnego okna klikając na przycisk Dalej, w którym pozostawiamy zaznaczoną pozycję i wpis bez zmian. przyciskiem Dalej rozpoczynamy proces instalacji i konfiguracji komponentów systemu Windows 2000/XP, widoczny w oknie postępu. Czas jego trwania wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, zaleŜnie od szybkości komputera. Po zakończeniu procesu usuwania plików tymczasowych, pojawia się ostatnie okno. Wykonujemy polecenia w nim zawarte (wyjmujemy dysk CD z napędu), klikamy na przycisk Zakończ. Następuje samoczynne ponowne uruchomienie komputera. 13 5. PIERWSZE KROKI 5.1. Zapoznajemy się z systemem Pierwszym oknem, jakie pojawi się przy ponownym uruchomieniu systemu, po pomyślnie przeprowadzonej instalacji jest okno logowania. Jako, Ŝe wcześniej zlikwidowaliśmy hasło teraz wystarczy nacisnąć klawisz Enter lub uŜyć przycisku OK, aby zakończyć proces uruchamiania systemu i przejść do ekranu powitalnego. W przypadku systemu Windows XP zostaniemy poproszeni o wpisanie nazwy uŜytkownika. Pozostaje nam jeszcze proces rejestracji Windows 2000 i aktywacji Windows XP, ale na to mamy w przypadku tego drugiego 14 dni czasu i zajmiemy się tym w dalszej kolejności. Na ekranie widzimy główne okno zachęcające nas do zapoznania się z Windows a dolnej części na Pasku zadań przy przycisku Start dymek: (kliknij, aby rozpocząć). Pomiędzy systemami Windows – 2000 i XP, szczególnie bezpośrednio po instalacji istnieją dość spore róŜnice w interfejsie graficznym. Jest to spowodowane są brakiem sterowników w systemie 2000 a do tych zamieszczonych w XP, moŜna równieŜ mieć wiele do Ŝyczenia (są całkowicie przestarzałe). Obraz jest widoczny w 16 bitowej palecie kolorów w niskiej rozdzielczości i o niskiej częstotliwości odświeŜania ekranu. Ulegnie to dopiero zmianie po zainstalowaniu i konfiguracji odpowiednich sterowników. 14 5.2. Wyłączamy Połączenie Lokalne Pracę z nowo zainstalowanym systemem i jego konfigurację proponuję rozpocząć od wyłączenia uruchomionego na starcie Połączenia lokalnego , które ma miejsce, gdy mamy zainstalowaną kartę sieciową i jesteśmy podłączeni do Internetu. Windows 2000: Klikamy LPM na przycisk Start na Pasku zadań i w rozwiniętym menu przechodzimy do zakładki Ustawienia / Połączenia sieciowe i telefoniczne. W nowym oknie, dwukrotnie klikamy na ikonę Połączenie lokalne a w następnym na przycisk Właściwości. W oknie Właściwości: Połączenie lokalne zaznaczamy opcję PokaŜ ikonę na pasku zadań podczas połączenia, klikamy na przycisk OK, zamykamy okno Stan: Połączenie lokalne, klikając na przycisk Zamknij. Widzimy teraz ikonę Połączenie lokalne w zasobniku systemowym, klikamy na nią PPM i wybieramy z menu polecenie Wyłącz. Odtąd, do momentu jak sami nie uruchomimy połączenia z Internetem ikona będzie nie widoczna. 15 Windows XP: Przechodzimy do Panelu sterowania w menu Start. W otwartym jego oknie klikamy link Połączenia sieciowe i internetowe. W dolnej części okna wybieramy kolejny link Połączenia sieciowe. W otwartym oknie Połączenia sieciowe, PPM klikamy na ikonie Połączeń sieciowych i z rozwiniętego memu przechodzimy do polecenia Właściwości. W oknie Właściwości: Połączenie lokalne postępujemy identycznie jak przy systemie 2000 zaznaczając opcję PokaŜ ikonę na pasku zadań podczas połączenia. Zmianę zatwierdzamy przyciskiem OK i Zamknij. Informacja! Uruchamiając po raz pierwszy okno Panelu sterowania w Windows XP proponuję od razu przejść z widoku kategorii do widoku normalnego (uprości to nam nawigację i wyszukiwanie ikon systemowych). Aby to wykonać w otwartym oknie Panelu sterowania w jego lewej górnej części klikamy na polecenia Przełącz do widoku klasycznego. 5.3. Instalacja i konfiguracja podstawowych sterowników Aby wszystkie urządzenia zamontowane w komputerze mogły prawidłowo funkcjonować naleŜy zainstalować odpowiednie do nich sterowniki. Dotyczy to równieŜ urządzeń zewnętrznych takich jak mysz, drukarka, skaner, pad do gier itd. Do podstawowych sterowników zaliczamy sterownik do płyt głównej, karty graficznej i dźwiękowej. Warto za w czasu, zaopatrzyć się w najnowsze ich wersje (otrzymane przy zakupie komputera lub podzespołów sterowniki na płytach CD są z reguły juŜ przestarzałe), zapobiegnie to ewentualnemu wystąpieniu konfliktów, a na pewno zapewni większą stabilność i wydajność danego urządzenia i całego systemu. Wymaga to od nas podstawowej znajomości PC-ta. Musimy określić, jaki chipset posiada płyta główna np.: VIA lub NVidia nForce 2 itd. Ma to kolosalne znaczenie dla wyboru rodzaju sterownika, szczególnie, gdy sami się w niego zaopatrujemy pobierając go z Internetu, prosząc o to znajomego lub korzystając z płyt CD zamieszczonych w czasopismach. Podobnie postępujemy dobierając sterowniki do karty graficznej, inne będą do kart Radeon z chipsetem ATI a inne do kart Nvidi z chipsetem GeForce. To samo dotyczy modelu karty dźwiękowej i nie waŜne czy posiadamy kartę zintegrowana z płytą główną czy montowaną osobno. Jedno jest pewne, na stronie Internetowej producenta zawsze znajdziemy odpowiednie informacje i najnowsze ich wersje. Instalując sterowniki do urządzeń, moŜemy w przypadku braku ich cyfrowego podpisu spotkać się z informującym nas o tym fakcie oknem. Ignorujemy to ostrzeŜenie klikając na przycisk Tak, aby kontynuować proces instalacji 16 5.3.1. Sterowniki do płyty głównej Zawsze jako pierwszy instalujemy sterownik do płyty głównej. Podczas instalacji musimy zwrócić uwagę, aby odpowiednie opcje w oknach były zaznaczone (AGP, IDE, USB itp.). W większości, jej przebieg jest w pełni automatyczny i nasza rola kończy się na klikaniu przycisku OK, Dalej lub Next . Po zakończonym procesie komputer powinien uruchomić się ponownie, jeŜeli to nie nastąpi musimy zrobić to sami klikając na przycisk Start na Pasku zadań i wybierając zakładkę Zamknij (Wyłącz komputer) a w oknie Uruchom ponownie. 5.3.2. Sterownik do karty graficznej Drugim w kolejności sterownikiem, jaki zainstalujemy jest sterownik do karty graficznej. Na przykładzie popularnych kart graficznych z układem GeForce przestawię w skrócie proces instalacji sterowników Nvidi. JeŜeli dysponujemy sterownikiem pobranym z Internetu bądź na płycie CD z czasopisma, to po kliknięciu na jego ikonę nastąpi proces wypakowania plików. Na tym etapie mamy jeszcze moŜliwość wyboru dysku / folderu, na którym będzie to miało miejsce. Proponuję tą opcje pozostawić bez zmian, program rozpakuje się na dysku C:\w folderze Nvidia, który później moŜemy usunąć do kosza. Po rozpakowaniu, samoczynnie następuje proces instalacji, ekran na moment moŜe przybrać kolor czarny i migać, co jest zjawiskiem normalnym. Po zakończeniu w ostatnim oknie przyciskiem Zakończ lub OK potwierdzamy ponowne uruchomienie komputera. 5.3.2.1. Podstawowa konfiguracja karty graficznej Po ponownym uruchomieniu komputera przystępujemy do podstawowej konfiguracji ustawień karty graficznej, (przebieg zaprezentuję na przykładzie karty, Ganiwarda z chipsetem GeForce, dla kart graficznych z chipsetem ATI opcje ustawiamy te same, jedynie umiejscowienie przycisków i zakładek będzie się róŜnić). Klikamy PPM na Pulpicie i w rozwiniętym menu przechodzimy do zakładki Właściwości. W nowym oknie klikamy na zakładkę Ustawienia. W oknie Właściwości: Ekran zmieniamy paletę kolorów z 16 bitów na 32 bity i klikamy na przycisk Zastosuj a w nowym oknie potwierdzamy zmianę klikając na przycisk OK. W polu Obszar ekranu, ustawiamy suwakiem rozdzielczość 1024 na 768 (dla monitorów od 17”) i klikamy na przycisk Zastosuj, a w oknie informacyjnym na OK. 17 Po ustawieniu palety kolorów i obszaru ekranu, pozostając nadal w oknie Właściwości: Ekran przechodzimy do konfiguracji ustawień zaawansowanych. Klikamy na przycisk Zaawansowane a w kolejnym oknie, w polu Zgodność sprawdzamy czy jest zaznaczona opcja: Zastosuj nowe ustawienia bez ponownego uruchomienia komputera, jeŜeli nie, to ją dajemy i klikamy kolejno na przyciski Zastosuj i Ok. Jednym z waŜniejszych parametrów, jakie musimy jeszcze zmienić jest częstotliwość odświeŜania ekranu, która ma niebagatelny wpływ na komfort pracy i nasz wzrok. W górnej części okna przechodzimy do zakładki Monitor. W polu Ustawienia Monitora zmieniamy Częstotliwość odświeŜania. W tym celu rozwijamy pole i wybieramy wartość 85 Hz. Zapisujemy zmiany klikając na Zastosuj a w nowym oknie potwierdzamy decyzję przyciskiem OK. Ekran po krótkotrwałym wygaśnięciu uruchomi się w wybranej przez nas częstotliwości. Kolejną czynnością jest ustawienie globalnej konfiguracji sterownika karty graficznej. W tym celu klikamy na zakładkę z nazwą naszej karty i przechodzimy do jej okna z rozwiniętym dodatkowym menu. 18 Klikając na poszczególne zakładki w rozwiniętym menu, obserwujemy zmieniające się okna z roŜnymi opcjami i ustawieniami. Przeciętnego uŜytkownika, większość z tych opcji raczej nie zainteresuje a ponadto, są one ściśle związane z wydajnością karty graficznej, jaką posiadamy. Dla tego, proponuję opcje w dwóch pierwszych zakładkach Dostosowanie ekranu i Taktowanie trybu wyświetlania pozostawić bez zmian. Zajmiemy się trzecia zakładką Ustawienia wydajności i jakości. Dwie pierwsze pozycje w polu Ustawienia globalne sterownika (Ustawienia wygładzania obrazu i Filtr anizotropowy) mają bezpośredni wpływ na jakość wyświetlanej grafiki, szczególnie w grach. Usunięcie zaznaczenie Pod kontrolą aplikacji w lewym dolnym rogu i ustawienie suwaka na wartość x2 - zwiększy jakość generowanego przez kartę obrazu, (zbyt duŜa wartość np., 4x, x8, przy słabszym sprzęcie moŜe spowodować nawet całkowity brak płynności obrazu ), dla tego na tym etapie najrozsądniej pozostawić opcję bez zmian czyli pod kontrolą aplikacji. Następna opcja, Wydajność systemu pozwala nam na określenie za pomocą suwaka parametrów pracy karty graficznej a dokładniej uzyskanie robocze, ulepszeń jakości dla aplikacji Direct 3D i OpenGL. Tutaj teŜ moŜemy poeksperymentować, juŜ bez tak drastycznych skrótów jak w poprzedniej opcji. Zmiany zatwierdzamy klikając na klawisz Zastosuj. UWAGA! Zmiany w zakładce Ustawienia kolorów przeprowadzamy po odpowiednim ustawieniu opcji wyświetlania i geometrii ekranu na monitorze. Zakładka Ustawienia kolorów pozwala na zdefiniowanie własnych ustawień a za razem polepszenie jakości wyświetlanego obrazu. Zanim przystąpimy do zmian w lewej części okna w polach Zastosuj zmiany koloru, tak aby objęły, zmieniamy w górnym okienku opcję z Pulpit na Wszystko i sprawdzamy czy w poniŜszym oknie równieŜ figuruje wpis Wszystkie. Z prawej strony okna w polu Cyfrowa głębia klawiszami kierunkowymi <- : -> lub za pomocą kursora myszy, zmieniamy ustawienie (odpowiednią jakość uzyskamy poprzez trzykrotne naciśnięcie przycisku kierunkowego: ->). Identycznie postępujemy przy pozycji Kontrast, przesuwając suwak na wartość 102% lub 103%. Pozycja Jasność pozwala na zdefiniowanie własnych ustawień, szczególnie przydatnych przy oglądaniu filmów, które z reguły są ciemniejsze. Przeprowadzone zmiany zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj i klikając na przycisk Zapisz jako... moŜemy je zapisać pod własna nazwą, co umoŜliwi nam ich szybki wybór. W kaŜdej chwili moŜemy powrócić do standardowych ustawień wyświetlania obrazu klikając na przycisk Przywróć domyślne. 19 Ostatnim etapem konfiguracji karty graficznej jest opcja Narzędzia. Klikamy na zakładkę Narzędzia w rozwiniętym dodatkowym menu, W oknie obok w polu Narzędzia skrótów usuwamy oba zaznaczenia. Zmiany zatwierdzamy kolejno przyciskami Zastosuj i OK. W pozostałych zakładkach: Układ ekranu, Rozdzielczość ekranu i tempa odswieŜania, Zarządzanie pulpitami oraz Edytowanie memu nie przeprowadzamy Ŝadnych zmian. Zamykamy okna klikając dwa razy na przycisk OK i uruchamiamy ponownie komputer. 5.3.3. Sterownik do karty dźwiękowej Opis instalacji sterownika dźwięku oprę o oprogramowanie do najpopularniejszych kart dźwiękowych, zintegrowanych z płyta główną, na chipsecie AC97 Realtek ALC. Tym razem jednak, nie będziemy uruchamiać procesu instalacyjnego z płyty lub dysku twardego, ale poprzez aktualizację sterownika z panelu MenadŜera urządzeń. W ten sposób zainstalujemy tylko niezbędne składniki, potrzebne do prawidłowej pracy karty dźwiękowej, bez zbędnego obciąŜania systemu niepotrzebną ilością dodatkowych plików i bibliotek DLL. Rozpoczynamy od kliknięcia PPM na ikonę Mój komputer (w Windows XP ikonę Mój komputer odnajdziemy w menu Start) i wybraniu z rozwiniętego menu zakładki Właściwości. W oknie Właściwości systemu przechodzimy do zakładki Sprzęt, i przycisku MenadŜer urządzeń . W oknie MenadŜera urządzeń rozwijamy wpis ze znakiem zapytania, informujący o braku sterownika do naszej karty dźwiękowej i klikamy na niego PPM a z rozwiniętego menu wybieramy Właściwości. W nowym oknie przechodzimy na zakładkę Sterownik i klikamy na przycisk Aktualizuj sterownik. W następnych oknach zaznaczamy odpowiednią opcję wyszukiwania plików sterownika np. z dysku, CD-ROM, innej lokalizacji, którą musimy dokładnie określić. UWAGA! Pliki sterownika jeŜeli były ściągnięte z Internetu lub znajdują się na płycie CD z czasopisma przed instalacją muszą być wypakowane na dysk twardy (najlepiej do nowo utworzonego w tym celu folderu o takiej samej nazwie jak sterownik), w przeciwnym razie nie zostaną odnalezione, nawet jeŜeli wskaŜemy ich dokładną lokalizację. O zakończonej pozytywnie operacji wyszukiwania, zostaniemy poinformowani stosownym komunikatem. Potwierdzając przyciskiem OK rozpoczynamy pobieranie plików sterownika. Po zakończeniu zamykamy wszystkie otwarte okna i uruchamiamy ponownie komputer. 20 Tym razem po ponownym uruchomieniu, słyszymy powitalne dźwięki płynące z głośników. Pora zabrać się za nie i odpowiednio skonfigurować pozostałe opcje Audio. Kolejno przechodzimy do Menu start \ Ustawienia \ Panel sterowania (w Windows XP dla naszej wygody w Panelu sterowania włączamy Standardowy widok). W oknie Panelu sterowania odnajdujemy i klikamy podwójnie na ikonę Dźwięki i multimedia. W nowym oknie Właściwości: Dźwięki i multimedia, zaznaczamy w polu Głośność dźwięku opcję PokaŜ wskaźnik na pasku zadań i klikamy na przycisk Zastosuj. W polu Schemat ustawiamy w okienku opcje Brak dźwięków i potwierdzamy decyzję przyciskiem Zastosuj. W polu Zdarzenia dźwiękowe odszukujemy po kolei dwie pozycje: Zatrzymanie krytyczne i OpróŜnienie kosza. Zaznaczamy pierwszą i klikamy na przycisk Przeglądaj. W oknie Przeglądania odnajdujemy nasz folder z dźwiękami audio aby wybierać właściwy dla danego zdarzenia dźwięk. Zamykamy okno przeglądania klikając na klawisz OK. Identycznie postępujemy z drugim zdarzeniem OpróŜnienie kosza. Przeprowadzone zmiany zapisujemy pod własna nazwą klikając na przycisk Zapisz jako w polu Schemat. Wszystkie zmiany zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj i zamykamy okno klikając na przycisk OK. Pierwszą widoczną zmianą jaka przeprowadziliśmy jest widok ikony głośniczka w Zasobniku systemowym. Klikamy na nią PPM i z menu wybieramy polecenie Otwórz regulację głośności. W nowym oknie Volume control na Pasku narzędziowym przechodzimy do Opcji i w menu do Właściwości. W oknie Właściwości w panelu PokaŜ następujące sterowniki głośności zaleŜnie od sprzętu jakim dysponujemy zaznaczamy pozycję: Wolume control, Wave, SW synth, Subwoower, Center, CD Player, Line In, Microphone, PC Speaker. Wybór kończymy klikając na przycisk OK. 21 Ponownie otwieramy okno Volume control oraz zakładkę Właściwości. Przechodzimy do panelu Center (nazwa panelu moŜe być inna, zaleŜnie od typu karty dźwiękowej) i klikamy na przycisk Zaawansowane. W oknie Zaawansowane sterowniki dla: Center w panelu Inne sterowniki dajemy zaznaczenie przy pozycji 1 Switch Mic-In to Center/LFE Output i Zamykamy okno klikając na przycisk Zamknij. Większość płyt głównych posiada obecnie zintegrowaną 5-cio lub 6-cio kanałową kartę dźwiękową, do której mamy podłączony zestaw nagłaśniający. Z tego względu musimy sprawdzić i ewentualnie skonfigurować rodzaj podłączonych do karty głośników. Klikamy PPM na ikonę głośnika w Zasobniku systemowym i wybieramy zakładkę Ustaw właściwości audio. W oknie Właściwości: Dźwięki i multimedia przechodzimy do zakładki Audio i przycisku Zaawansowane. W nowym oknie Zaawansowane właściwości audio przechodzimy do panelu Ustawienia głośników i z rozwiniętej listy wybieramy opcję najbardziej zbliŜoną do posiadanego zestawu muzycznego. Ostatnim etapem ustawień, na przykładzie 5-cio kanałowej karty Realtek ALC Series AC'97 jest jej przetestowanie i konfiguracja dodatkowego oprogramowania, które jest automatycznie instalowane razem z sterownikiem dźwięku. Otwieramy okno Panelu sterowania, odnajdujemy i klikamy dwukrotnie na ikonę Sound Effect Manager. (Wygląd i nazwa ikony moŜe być róŜna od podanej). W otwartym oknie AC97 Audio Configutation moŜemy spokojnie przyjrzeć się poszczególnym zakładką i ich ustawieniom. - Sound Effect: ustawienia pozostawiamy bez zmian. 22 - Equalizer: do wyboru mamy 12 zdefiniowanych ustawień, które dowolnie moŜemy korygować. Zmiany zatwierdzamy klikając na przycisk Save, a w nowym oknie Save Preset wpisujemy własną nazwę. Zamykamy okno zapisując jednocześnie ustawienia klikając na przycisk Save. - Speaker Configuration: określenia rodzaju podłączonych urządzeń takich jak głośniki, ustawienia pozostawiamy bez zmian. - Speaker Test: Klikając po kolei na widoczne w oknie głośniki sprawdzamy poprawność ich podłączenia. - S/PDIF-Out: ustawienia pozostawiamy bez zmian. - HRTF Demo: tester dźwięku przestrzennego. W panelu HRTF 3D Positional Audio moŜemy wybrać w kolejnych oknach Sound - gatunek testowego dźwięku, Path - pozycję otaczającego nas dźwięku, Environment – rodzaj efektu dźwiękowego. Test rozpoczynamy klikając na przycisk Start Kończymy klikając na przycisk Stop - Microphone: opcję Noise Suppression pozostawiamy nie zaznaczoną (wyjątek stanowi podłączony do komputera mikrofon). - General: okno informacyjne. Całość zamykamy klikając na przycisk OK i uruchamiamy ponownie komputer. 23 5.3.4. Sterownik do portów USB Ponownie otwieramy okno Właściwości systemu wybieramy zakładkę Sprzęt, i klikamy na przycisk MenadŜer urządzeń. UWAGA! W systemie Windows XP do prawidłowego zainstalowania portów USB niezbędny jest zbiór poprawek w postaci Serwis Packa 1 lub 2 W oknie rozwijamy napis ze znakiem zapytania informujący o braku sterownika do portu USB, klikamy na niego PPM a z rozwiniętego menu wybieramy zakładkę Właściwości. W nowym oknie przechodzimy do zakładki Sterownik i klikamy na przycisk Aktualizuj sterownik. Po zakończeniu wyszukiwania w określonej lokalizacji i instalacji sterownika do portów USB zamykamy otwarte okna i uruchamiamy ponownie komputer. 5.3.5. Dodatkowe niezbędne oprogramowanie Instalacja podstawowych sterowników nie gwarantuje nam jeszcze pełnej satysfakcji z posiadanego sprzętu. Do pełni szczęścia musimy zainstalować pakiet poprawek do systemu operacyjnego Windows, wydany w postaci Service Packa. Do Windows 2000 jest to obecnie SP4, a do Windows XP: SP2. Bez zainstalowanego DirectaX w najnowszej wersji teŜ nie mamy co marzyć o grach. A dodatek w postaci przeglądarki Internet Explorer 6 SP1 uzupełnionej o pakiet poprawek zapewniający podstawy bezpieczeństwa i nowe funkcje, teŜ jest wymaganym składnikiem systemu Windows 2000. 5.3.5.1. Service Pack UWAGA! Na części płyt instalacyjnych (nowsze wydania) system Windows jest juŜ zintegrowany ze zbiorem poprawek tzw. Service Packiem w jedną całość. W takim wypadku nie przeprowadzamy jego ponownej instalacji. Service Pack jest zbiorem wszystkich poprawek i łatek do systemu Windows wydanych przez Microsoft. Ma on za zadanie zwiększenie stabilności, funkcjonalności, kontabilności sprzętowej i bezpieczeństwa przy korzystaniu z Internetu. Instalujemy zawsze najnowszy pakiet poprawek, dostępny na stronie Microsoftu: dla Windows 2000 – SP4 http://www.microsoft.com/downloads/details.aspx?FamilyID=1001aaf1-749f-49f4-8010297bd6ca33a0&displaylang=pl lub na stronie Komputer Świat: http://www.komputerswiat.pl/download/001-os_poprawki_win2000.html i dla Windows XP – SP2 (dostępny tylko na stronie Windows Update) lub na płytach CD. http://update.microsoft.com/windowsupdate 24 Instalację Service Packa przeprowadzamy bezpośrednio po instalacji podstawowych sterowników i wstępnej konfiguracji systemu. Podczas tego procesu nie mamy moŜliwości wyboru ścieŜki instalacyjnej i nasza rola sprowadza się do klikania na przycisk Dalej w kolejnych oknach kreatora, aŜ do momentu zakończenia instalacji, co moŜe zając parę minut zaleŜnie od szybkości komputera. Po zakończonej aktualizacji systemu niezbędne jest ponowne uruchomienie komputera. Informacja! Podczas przechodzenia poprzez kolejne okna kreatora instalacji, w końcowej fazie mamy moŜliwość wykonania kopii zapasowej plików systemowych i instalację plików umoŜliwiających od instalowanie Service Packa, czyli powrotu do poprzedniego stanu. Proponuję odznaczenia tej opcji (nie wykonujemy kopii), ze względu na znaczną oszczędność miejsca na dysku i brak innej alternatywy dla zbioru wydanych poprawek. 5.3.5.2. DirectX Jest to niezbędny składnik systemu Windows odpowiedzialny za prawidłowe przetwarzanie grafiki 3D, tekstur i wszystkiego co jest związane z renderowanym obrazem. DirectX zapewnia lepszą współpracę z kartami graficznymi i muzycznymi, Pamiętajmy o instalacji najnowszej jego wersji, dla zapewnia jak największej wydajność i poprawności wyświetlania grafiki, szczególnie w grach. Plik do pobrania ze strony Microsoftu: http://www.microsoft.com/downloads/details.aspx?FamilyID=0a9b6820-bfbb-4799-9908d418cdeac197&displaylang=pl lub innego serwisu internetowego np.: CHIP PL: http://download.chip.pl/download_51709.html?cm_cmd=3&cm_id=36472&cm_thread=3647 2 Instalacja DirectaX w zasadzie sprowadza się do kliknięcia na ikonie programu wykonawczego lub na odnośniku, gdy instalację przeprowadzamy z krąŜka CD dołączonego np.: do czasopisma. Po automatycznym rozpakowaniu plików, klikamy na przycisk Dalej w kolejnych oknach kreatora instalacji. Nie mamy tutaj Ŝadnego wpływu na wybór ścieŜki instalacyjnej jak i instalowane składniki. Po zakończonym sukcesem procesie instalacji zostajemy poproszeni w oknie kreatora o wyraŜenie zgody na ponowne uruchomienie komputera. UWAGA! Instalowanie starszej wersji DirestaX (o niŜszym numerze) na nowszą, moŜe być powodem nie stabilnej pracy systemu operacyjnego a nawet jego uszkodzenia. Dla tego, naleŜy zwrócić szczególną uwagę podczas procesu instalowania na dysku twardym gier (bardzo często do nich dołączany jest DirectX), aby w odpowiednim momencie, przewaŜnie w końcowej fazie instalacji w oknie kreatora odznaczyć pozycję odpowiedzialną za jego instalację. Informacja Po zainstalowaniu Serwice Packa 2 do systemu operacyjnego Windows XP, w którego skład wchodzą pliki DirectX9c nie ma konieczności jego ponownej instalacji w tej wersji. 25 5.3.5.3. Internet Explorer 6 SP1 Dodatek Service Pack 1 dla programu Internet Explorer 6 zawiera najnowsze wersje podstawowych technologii wykorzystywanych w programie Internet Explorer w systemach Windows XP Home Edition i Windows XP Professional. UŜytkownikom systemów Windows XP, Windows Me, Windows 98 i Windows 2000/NT 4.0 z pakietem SP 6a zainstalowanie tego pakietu umoŜliwia większą elastyczność, niezawodność, prywatność oraz bezpieczeństwo podczas przeglądania Internetu, jak równieŜ pozwala w pełni wykorzystywać moŜliwości, jakie daje Internet. Dodatek moŜemy pobrać ze strony Microsoftu: http://www.microsoft.com/downloads/details.aspx?FamilyID=1e1550cb-5e5d-48f5-b02b20b602228de6&displaylang=pl Instalacja dodatku, ma typowy dla tego typu aplikacji przebieg, i poza uruchomieniem kreatora, w którym potwierdzenie umowy licencyjnej jest warunkiem dalszego jej kontynuowania, nie mamy wpływu na jej dalszy przebieg. Po zakończonym procesie instalacji wymagane jest ponowne uruchomienie komputera. Informacja UŜytkownicy systemu Windows XP z Service Packiem 2 nie mają moŜliwości zainstalowania dodatku SP1 dla programu Internet Explorer 6, ze względu na jego obecność w zbiorze poprawek SP2, o czym zostaną poinformowani w stosownym komunikacie przy próbie jego instalacji. 6. ZMIENIAMY STANDARDOWE USTAWIENIA I WYGLĄD Jedną z pierwszych czynności konfiguracyjnych jaką musimy wykonać po instalacji podstawowych sterowników jest zmiana ustawień efektów wizualnych, praktycznie całego interfejsu graficznego czyli: wyświetlania okien, ikon, czcionek, menu, pasków narzędzi itp. Bez zmiany ustawień jednego z podstawowych urządzeń jakim jest mysz, nie mamy co marzyć o komforcie pracy na komputerze. Poza niektórymi z pozoru kosmetycznymi ustawieniami, czeka nas wiele zaawansowanych zmian, mających juŜ bezpośrednie przełoŜenie na wydajność i bezpieczeństwo całego systemu. A wykonując całość konfiguracji po woli, drobnymi kroczkami zmierzamy do własnego, indywidualnego i niezawodnego systemu. 6.1. Bez efektów wizualnych Uruchamiamy okno Właściwości: Ekran i zakładkę Efekty (w Windows XP okno Efekty znajduje się pod zakładką Wygląd). W panelu Efekty wizualne usuwamy zaznaczenie przy pozycji: - UŜyj efektów przejścia dla menu i etyki narzędzi, - Wygładź krawędzie czcionek ekranowych, -PokaŜ zawartość okna podczas przeciągania. Pozostałe opcje pozostawiamy bez zmian. 26 6.2. Podstawowa konfiguracja myszy Na pewno, zdąŜyliśmy juŜ zauwaŜyć, Ŝe sposób w jaki mysz reaguje na nasze ruchy i kliknięcia daleki jest od ideału, a nawet sprawia pewna trudność. Część uŜytkowników za pewne na własną rękę próbowała tę sytuację zmienić. Pozostałym proponuję odpowiednie skonfigurowanie jej ustawień. UWAGA! Sterowniki zapewniające prawidłową pracę myszy (o ile takowe są wymagane) naleŜy instalować na dalszym etapie, po programach i sterownikach wymagających instalacji w pierwszej kolejności. Konfigurację myszy rozpoczynamy od odszukania ikonki myszy w panelu sterowania i podwójnego kliknięcia na nią LPM. W oknie Właściwości: Mysz, zakładce Przyciski, panelu Konfiguracja przycisków, pozostawiamy zaznaczenie bez zmian lub zmieniamy na opcję Dla leworęcznych. W panelu Szybkość dwukrotnego kliknięcia przesuwamy wskaźnik maksymalnie w lewo do pozycji Wolno i zatwierdzamy zmiany przyciskiem Zastosuj w dolnej części okna. W oknie Właściwości: Mysz przechodzimy do następnej zakładki Wskaźniki. W oknie z widokiem wskaźników zaznaczamy pierwszy kursor (Normalny), klikamy na przycisk poniŜej Przeglądaj. W oknie wyszukiwania po kolei rozwijając poszczególne gałęzie, wskazujemy na folder na dysku, w którym mamy umieszczone kursory. Wybrany kursor zaznaczamy kliknięciem a wybór zatwierdzamy przyciskiem OK. Analogicznie zmieniamy wygląd pozostałych kursorów, przede wszystkim (Wybór pomocy, Praca w tle, Zajęty). Zmiany zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj. Zapisujemy nasz schemat kursorów klikając na przycisk Zapisz jako. W nowo otwartym oknie wpisujemy własną nazwę, zamykamy okno Zapisu schematu klikając kolejno na przyciski OK i Zastosuj. 27 Ostatnią zmianę w ustawieniach myszy wykonamy w zakładce Ruch. W panelu Szybkość wskaźnika wybieramy suwakiem szybkość przemieszczania się kursora najbardziej nam odpowiadającą (za kaŜdym razem gdy zmienimy połoŜenie suwaka musimy kliknąć na przycisk Zastosuj aby zmiana była widoczna). W panelu Ślad wskaźnika proponuję usunąć zaznaczenie przy opcji PokaŜ ślad wskaźnika, aby nie potrzebnie nie obciąŜać systemu efektami. Posiadając mysz z rolką w zakładce Ruch lub Ogólne (zaleŜnie od systemu operacyjnego) widzimy jeszcze jeden panel, odpowiedzialny za ilość przewijanych jednorazowo linii tekstu np. w dokumencie Worda. Rozsądną wartością na początek będzie 1 linia. 6.3. Zmieniamy rozmieszczenie i wielkość ikon Ponownie uruchamiamy okno Właściwości: Ekran i przechodzimy do zakładki Wygląd (W Windows XP dodatkowo klikamy na przycisk Zaawansowane). W dolnym panelu Element rozwijany okienko i klikamy na nazwę Rozmieszczenie ikon (pionowe),a okienku Rozmiar, strzałkami zmieniamy wartość domyślną na 75. Identycznie postępujemy przy opcji Rozmieszczenie ikon (poziome). Uwaga! Po kaŜdej przeprowadzonej pojedynczej zmianie musimy zapisać nasz schemat. W przeciwnym razie, po następnych zmianach szczególnie graficznych zostanie on utracony. Zapisujemy przeprowadzone zmiany klikając na przycisk Zapisz jako przy panelu Schemat. W nowym oknie Zapisywanie schematu wpisujemy własną nazwę, zatwierdzając ją kolejno przyciskami OK i Zastosuj w głównym oknie. Ponownie rozwijamy panel Element i wybieramy napis Ikona. Strzałkami zmieniamy wartość na 22. Ustawienia zapisujemy pod wcześniej wybrana nazwą. 6.4. Nowy wygląd Pulpitu Standardowy wygląd Pulpitu w systemie Windows 2000 jest szary i nie ciekawy, w przeciwieństwie do Windows XP, w którym poprzez uŜycie powłok i nowych tapet stał się on interesujący i elegancki, co nie przeszkadza aby z biegiem czasu wprowadzić własne modyfikacje. W prosty i nie skomplikowany sposób moŜemy jednak tą sytuację zmienić, podnosząc estetykę Windowa 2000, co nada mu zarazem indywidualnego charakteru. 28 Uruchamiamy okno Właściwości: Ekran i zakładkę Wygląd. (W Windows XP aby dostać się do zakładki Wygląd, musimy jeszcze uprzednio w oknie Właściwości: Ekran kliknąć na przycisk Zaawansowane, a dokonane zmiany zapisujemy dodatkowo w kompozycjach Pulpitu). W głównym oknie wybieramy pierwszy obiekt (Obiekty 3W) i rozwijamy paletę kolorów. Klikamy na przycisk Inne w dolnej części. W oknie Kolor definiujemy własny kolor za pomocą kursora lub cyfr wpisanych w pola i zatwierdzamy wybór klawiszem OK. Zapisujemy wybrane ustawienia i przechodzimy do kolejnego obiektu: Aktywny pasek tytułu, w którym definiujemy własne ustawienia. Po zapisaniu zmian przechodzimy do kolejnej pozycji: Nieaktywny pasek tytułu. W ten sposób zmieniamy wygląd wszystkich elementów pulpitu. PoniŜej prezentuję przykładowe dwa schematy wyglądu, wystarczy w okienka rozwiniętego obiektu wpisać odpowiednie wartości liczbowe, zapisując kaŜdorazowo zmiany. 6.4.1. Schematy wyglądu Pulpitu - SZARY 2000: Obiekt 3W (trójwymiarowy) 170 / 224 16 / 223 212 / 227 Aktywny pasek tytułu 19 : 160 / 181 : 160 / 181 0 / 181 : 0 / 181 170 / 181 : 170 / 181 Nieaktywny pasek tytułu 19 : 160 / 255 : 156 / 238 0 / 255 : 86 / 239 - Jasny 2000: Obiekt 3W (trójwymiarowy) 34 / 236 83 / 233 213 / 216 Aktywny pasek tytułu 20 : 145 / 0 : 245 / 0 240 / 84 : 240 / 84 107 / 227 : 107 / 227 Nieaktywny pasek tytułu 20 : 149 / 122 : 149 / 122 147 / 150 : 147 / 150 29 240 / 255 : 228 / 247 Menu 19 : 160 / 255 0 / 255 240 / 255 Wybrane elementy 19 : 154 / 255 22 / 180 174 / 191 Obramowanie okna aktywnego 1 : 160 / 188 0 / 188 177 / 188 Obramowanie okna nieaktywnego 1 : 160 / 188 0 / 188 177 / 188 Okno 160 / 255 0 / 255 237 / 255 162 / 227 : 162 / 227 Menu 20 : 160 / 255 0 / 255 240 / 255 Wybrane elementy 20 : 145 / 49 144 / 106 116 / 197 Obramowanie okna aktywnego 1 : 145 / 0 240 / 83 104 / 221 Obramowanie okna nieaktywnego 1 : 145 / 0 240 / 83 104 / 221 Okno 160 / 251 0 / 251 236 / 251 Pulpit 162 / 88 21 / 87 90 / 104 Pulpit 139 / 0 240 / 78 72 / 152 6.5. Dostosowanie Pasków narzędzi Przyglądając się naszemu pulpitowi, zauwaŜamy spore zmiany, jakie zaszły w jego wyglądzie. PodąŜając dalej w wybranym przez nas kierunku, pozostaje nam jeszcze zmienić parę drobiazgów mających wpływ na wygląd i sposób wyświetlania plików i folderów. Otwieramy dowolny folder np.: Moje dokumenty. Na pasku narzędziowym klikamy kolejno na Widok \ Paski narzędzi \ Dostosuj. W nowym oknie w polu Opcje ikon, wybieramy DuŜe ikony. 30 Dodatkowo z prawego okna moŜemy pousuwać niepotrzebne elementy paska narzędziowego takie jak: Ulubione, Historia, Kopiuj do, Usuń itd., zaznaczając je pojedynczo PPM i klikając na przycisk pomiędzy oknami Usuń. Z kolei, aby dodać przycisk do prawego okna, zaznaczamy go w lewym oknie np. element Opcje folderów, do którego szybki dostęp będzie nam nie jednokrotnie potrzebny i klikamy na przycisk Dodaj pomiędzy oknami. Po odpowiednim skonfigurowaniu elementów Paska narzędzi zamykamy otwarte okna klikając kolejno na Zamknij i przycisk X w prawym górnym rogu okna Moich dokumentów. Aby, wszystkie wyświetlane paski narzędzi były jednakowe, takie same zmiany musimy przeprowadzić w Eksploratorze Windows. W tym celu klikamy PPM na przycisk Start na Pasku zadań i z rozwiniętego menu wybieramy polecenie Eksploruj. Powiększamy okno chwytając kursorem za prawy dolny róg okna i przeciągamy do odpowiedniego rozmiaru. To samo wykonujemy z belką, dzieląc okno na połowę. Kolejno klikamy na Pasku narzędziowym: Widok \ Paski narzędzi \ Dostosuj, a w Opcjach ikon ustawiamy DuŜe ikony. Zamykamy okna i uruchamiamy komputer ponownie. WaŜne! Ponowne uruchomienie komputera, jest dość istotną czynnością w całym procesie konfiguracji i instalacji oprogramowania. Bez niego większość przeprowadzonych zmian i zainstalowanych programów, moŜe w ogóle nie działać lub doprowadzić do destabilizacji całego systemu. Dzieje się tak dla tego, Ŝe praktycznie wszystko co się tyczy systemu operacyjnego, ma swój oddźwięk w Rejestrze Windows, a zmiany w nim są widoczne dopiero po ponownym uruchomieniu komputera. Dodatkowo podczas tej operacji, jest opróŜniana i odświeŜana pamięć operacyjna z bibliotek DLL, co ma wpływ na wydajność, stabilność systemu oraz działających aplikacji. 6.6. Opcje folderów Do okna Opcji folderów moŜemy przejść na dwa sposoby: 1. Rozwijając Menu start \ Ustawienia \ Panel sterowania i klikając na ikonę Opcje folderów. 2. Otwierając dowolne okno np.: Moje dokumenty i klikając na Pasku narzędziowym na ikonę Opcji folderów, którą tam umieściliśmy. Mając otwarte okno Opcji folderów sprawdzamy czy są zaznaczenia przy pozycjach: - UŜyj klasycznego pulpitu systemu Windows. - Włącz zawartość sieci Web w folderach. - Otwórz foldery w tym samym oknie. - Dwukrotne klikniecie będzie otwierać element (pojedyncze zaznaczy). Zmiany zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj. 31 6.6.1. Zakładka Widok (Windows 2000) W oknie Opcje folderów przechodzimy do zakładki Widok i sprawdzamy czy są zaznaczenia przy pozycjach: - PokaŜ folder Moje dokumenty na pulpicie. − PokaŜ podręczny opis elementów folderów i pulpitu. - Ukryj chronione pliki systemowe. - Nie pokazuj ukrytych i plików i folderów. - Wyświetl pełną ścieŜkę na pasku adresu. - Wyświetl pełna ścieŜkę na pasku tytułu. - Wyświetl skompresowane pliki i foldery innym kolorem. - Zapamiętaj ustawienia wyświetlania kaŜdego folderu. 6.6.2. Zakładka Widok (Windows XP) Uruchamiamy okno Opcji folderów i sprawdzamy czy są zaznaczenia przy pozycjach: - Wyświetl Panel sterowania w oknie Mój komputer. - PokaŜ podręczny opis elementów folderów i pulpitu. - PokaŜ zaszyfrowane lub skompresowane pliki NTFS w kolorze. - Ukryj chronione pliki systemu operacyjnego (zalecane) - Nie pokazuj ukrytych plików i folderów. - UŜyj prostego udostępniania plików (zalecane). - Wyświetl informację o rozmiarze plików w etykietach folderów. - Wyświetl listę folderów Eksploratora w prostym widoku folderów. - Wyświetl pełną ścieŜkę na pasku adresu. - Wyświetl pełną ścieŜkę na pasku tytułu. - Wyświetl zawartość folderów systemowych. - Zapamiętaj ustawienia wyświetlania kaŜdego folderu. Pozostałe pozycje pozostawiamy nie zaznaczone lub je odznaczamy. Zmiany zatwierdzamy klikając kolejno na przycisk Zastosuj i Ok. 6.6.3. Ustawiamy wielkość okien Otwierając jakikolwiek folder zauwaŜamy, Ŝe jego okno zajmuje większa część ekranu. Na dłuŜszą metę staje się to dość irytujące, a ciągła zmiana rozmiaru okna, wręcz nudna. Aby ten stan rzeczy zmienić otwieramy folder np. Moje Dokumenty. Kursorem plus LPM chwytamy za prawy dolny róg okna i ustawiamy jego Ŝądaną wielkość. Gdy juŜ ją ustalimy nie zamykając okna wybranego folderu, uruchamiamy Opcje folderów i zakładkę Widok, na której klikamy na przycisk Zastosuj do wszystkich folderów i Zastosuj w dolnej części okna. 32 Teraz zamykamy i otwieramy okno, dla którego przeprowadziliśmy zmiany aby sprawdzić efekt naszej pracy. Taką samą procedurę stosujemy dla Eksplorera Windows (uruchamiamy go np. z memu po kliknięciu na przycisk Start PPM). W systemie Windows 2000 wystarczy jak w jednym oknie ustawimy Ŝądaną wielkość i zastosujemy do wszystkich folderów. Inaczej ma się sytuacja w Windows XP, gdzie ta funkcja nie do końca zdaje egzamin. Nie pozostaje nam nic innego jak otwieranie, kaŜdego okna (folderu, dysku) z osobna, ustawienie jego wielkości, zamknięcie i ponowne otwarcie. Wbrew pozorom nie jest to czynność zbyt czasochłonna i nie powinna sprawić nam większych kłopotów. (Najwygodniejszym rozmiarem okien jest taka ich wielkość, aby dwa otwarte okna umieszczone obok, zachodziły na siebie mniej niŜ do połowy. Wyjątkiem jest okno folderu Mój komputer, którego wielkość dopasowujemy do ilości ikon napędów i okno otwartego dysku CD/DVD, które w systemie Windows XP, za kaŜdym razem przyjmuje standardową wielkość). 6.6.4. Wielkość ikon w oknach folderów Ustawiając wielkość okien nie moŜemy pominąć takiego szczegółu, jak sposób wyświetlania ikon o oknach. Standardowo ze względu na ich duŜy rozmiar, zmuszeni jesteśmy do ciągłego przewijania zawartości nawet duŜego okna. Taka sytuacja nie dość, Ŝe nie jest zbyt wygodna (nie zapewnia pełnego przeglądu zawartości folderu), to jest czystym marnotrawstwem czasu i nie wygląda zbyt profesjonalnie. Wielkość i sposób wyświetlania ikon zmieniamy w otwartym oknie folderu, wybierając z Paska narzędziowego polecenie Widok a z rozwiniętego menu zakładkę Lista. Aby zmiana miała trwały charakter uruchamiamy Opcje folderów, zakładkę Widok i klikamy na przycisk Zastosuj zmiany do wszystkich folderów. Jedynym wyjątkiem jaki uczynimy będzie wielkość wyświetlanych ikon napędów w oknie Mój komputer i Panel sterowania, gdzie w rozwiniętym menu Widok przejdziemy do zakładki Ikony. (MoŜe wystąpić konieczność skorygowania wielkości okna folderu Mój komputer i Panel sterowania juŜ bez uruchamiania Opcji folderów). Wielkość ikon w przykładowym folderze Dokumenty Wielkość ikon w folderze PC-Folder (Mój komputer) 33 6.7. Pasek zadań WaŜnym elementem całego pulpitu i systemu jest Pasek zadań. Pomijając przycisk Start dający mamy moŜliwość wyłączenia lub uruchomienia ponownie komputera, to na nim będziemy mieć najwaŜniejsze skróty, zapewniające nam szybki dostęp do dysków, napędów i całego menu Start. Ze względu na duŜą róŜnicę w interfejsie okna Właściwości: Pasek zadań i menu Start, pomiędzy Windows 2000 a Windows XP, konfiguracja zostanie opisana osobno. 6.7.1. Windows 2000 - Właściwości: Pasek zadań i menu Start Do okna Właściwości: Pasek zadań i menu Start: dostajemy się klikając PPM na wolnym miejscu Paska zadań i z menu wybierając zakładkę Właściwości. - Zakładka Ogólne W zakładce Ogólne zaznaczamy pozycje: - Zawsze na wierzchu - Autoukrywanie - PokaŜ zegar - Zakładka Zaawansowane W zakładce Zaawansowane przechodzimy do panelu Ustawienia menu Start i zaznaczamy tylko jedna pozycję: Wyświetl polecenie Wyloguj. Klikamy na przycisk Zastosuj, następnie OK aby zamknąć okno Właściwości: .... . 6.7.2. Windows XP - Właściwości Pasek zadań i menu Start Klikamy PPM na wolnym miejscu na Pasku zadań i z menu wybieramy Właściwości. W widocznym oknie, przypominającym wyglądem to z Windows 2000, widzimy zasadniczą róŜnicę w nazwach i opcjach zakładek. 34 - Zakładka Pasek Zadań W zakładce Pasek zadań zaznaczamy opcje: - Włącz autoukrywanie paska zadań - Trzymaj pasek zadań na wierzchu - Grupuj podobne przyciski paska zadań - PokaŜ pasek szybkiego uruchamiania - PokaŜ zegar - Ukryj ikony nieaktywne Przeprowadzone zmiany zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj. - Dostosowanie powiadomień W dolnej części okna widzimy przycisk Dostosuj, klikając na niego otworzymy nowe okno, w którym moŜemy ukryć do tej pory widoczne ikony w Zasobniku systemowym, powiększając w ten sposób wolną przestrzeń na Pasku zadań. Zaznaczając poszczególny element np.: Głośność i klikając na jego opis w polu Zachowanie, moŜemy z rozwiniętego menu wybrać jedną z opcji, która nam najbardziej odpowiada. (Ikony do aplikacji, z których będziemy rzadko korzystać, śmiało moŜemy ukryć np. Głośność, Mysz itd.). Zmiany zatwierdzamy przyciskiem OK. - Zakładka menu Start W oknie zakładki menu Start mamy do wyboru tylko dwie opcje: przy pierwszej zachowujemy rozbudowane Menu Start (typowe dla systemu XP) a druga przełącza na interfejs znany z poprzednich systemów Windows. Proponuję pozostawić tę opcję bez zmian. Aby przejść do dalszych zakładek (Dostosowanie menu Start) klikamy na przycisk Dostosuj. 35 - Dostosowanie menu Start - Ogólne W polu: Wybieranie rozmiaru ikon dla programów zaznaczamy Małe ikony aby uniknąć komunikatów o braku miejsca na wyświetlenie niektórych elementów. W polu: Programy Wybieramy ilość wyświetlanych programów w menu Start. Rozsądnym wyborem jest wartość od 7 do 10. W polu: Pokazywanie w menu Start Odznaczamy pole E-maill: Outlok Expres i pole Internet: Internet Exploter - Dostosowanie menu Start - Zaawansowane W pierwszym polu Ustawienia menu Start pozostawiamy zaznaczenie przy pozycji Otwieraj podmenu po zatrzymaniu na nich wskaźnika myszy, a usuwamy zaznaczenie przy polu WyróŜnij nowo zainstalowane programy. (W ten sposób, unikniemy uciąŜliwego zaznaczania przez system kolorem nowo zainstalowanych programów, do momentu ich uruchomienia). W polu Elementy menu Start pozostawiamy (dajemy) zaznaczenia przy pozycjach: - Drukarki i faksy - Moja Muzyka : Wyświetl jako łącze - Moje Dokumenty : Wyświetl jako łącze - Moje obrazy : Wyświetl jako łącze - Mój komputer : Wyświetl jako łącze - Panel sterowania: Wyświetl jako łącze - Polecenie uruchom - Połączenia sieciowe : nie wyświetlaj tego elementu - Włącz przeciąganie i upuszczanie - Wyszukaj - Systemowe narzędzia administracyjne: nie wyświetlaj tego elementu - W polu Niedawno uŜywane dokumenty klikamy na przycisk Wyczyść listę i odznaczamy pozycję: Wyświetl moje ostatnio otwierane dokumenty ( w ten sposób pozbywamy się jeszcze jednej zbędnej pozycji wraz z listą otwieranych przez nas dokumentów, plików itp.). Po zakończeniu konfiguracji zamykamy okna klikając w kolejnych oknach na przycisk OK. 36 6.8. Menu start – wprowadzenie W systemach Windows 2000, XP menu Start składa się z dwóch członów: All Users i Administrator ( jeŜeli na pewnym etapie instalacji systemu wpisaliśmy swoje imię, to zamiast folderu Administrator będzie widoczny folder o nazwie np. Andrzej). Informacja. Folder Administrator, zawiera skróty do wszystkich programów i aplikacji, które my jako administrator mamy pełne prawo uruchamiać i modyfikować. W folderze All Users znajdują się tylko te skróty, które my jako administrator udostępnimy innym uŜytkownikom. PowyŜsza sytuacja ma miejsce, gdy ustawimy konta dla dodatkowych uŜytkowników, którym zdefiniujemy odpowiednie uprawnienia. Foldery te znajdują się w katalogu Documents and Settings na dysku C:\ (lewy panel okna). Dostajemy się do nich, klikając PPM na przycisk Start na Pasku zadań i z rozwiniętego menu wybierając zakładkę Eksploruj. 6.8.1. Zmiana wyglądu menu Start Bezpośrednio po instalacji systemu operacyjnego jak i podczas jego uŜytkowania w menu Start gromadzone są skróty do aplikacji i programów, jakie mamy zainstalowane. Ich ilość stopniowo rośnie, coraz bardziej utrudniając nam nawigację, nie wspominając o uciąŜliwości odnalezienia tego właściwego. Dodatkowo bardzo często, podczas porządkowania menu Start moŜemy przypadkowo usunąć niewłaściwy skrót, co w dalszej perspektywie moŜe być dość kłopotliwe. Opracowany przeze mnie sposób, którego namiastka pojawiła się w nowym systemie operacyjnym Windows Vista, pozwoli nam w przeciągu zaledwie paru minut, wszystko odpowiednio posegregować i poukładać w logiczną całość. 37 Po raz ostatni przyjrzyjmy się naszemu memu Start i zastanówmy się spokojnie, co i jak moŜemy zmienić. Standardowy wygląd częściowo rozwiniętego Menu start z zainstalowanymi aplikacjami. 6.8.1.1. Menu Start – foldery: Systemowe, Administracyjne Klikamy PPM na przycisk Start i wybieramy zakładkę Eksploruj. W otwartym oknie Eksploratora Windows w lewym panelu klikamy po kolei na znaki plus przy: Dysku (C:) i folderach [+] Documents and Settings, [+] Administrator (lub własna nazwa), [+] Menu start, [+] Programy w celu ich rozwinięcia. Otwieramy folder Akcesoria widoczny w prawym panelu i klikamy PPM na wolnym polu, aby utworzyć Nowy folder o nazwie Narzędzia. Zmieniamy nazwę dotychczasowego folderu Narzędzia systemowe na Systemowe i przenosimy go do utworzonego folderu Narzędzia. Identycznie postępujemy z folderem Narzędzia administracyjne zmieniając jego nazwę na Administracyjne i przenosząc do folderu Narzędzia, co w efekcie daje nam jeden folder główny: Narzędzia a w nim dwa podfoldery: o nazwie Administracyjne i Systemowe. Uwaga! Podczas eksplorowania menu Start, aby uniknąć komunikatu o błędzie podczas procesu przenoszenia, usuwania, tworzenia nowych folderów, naleŜy je rozwijać, otwierać w lewym panelu a operacje na pod folderach lub skrótach przeprowadzać w prawym panelu. 38 Pozostając nadal w oknie Eksploratora menu Start, do nowo utworzonego folderu Systemowe przenosimy (wytnij / wklej) wszystkie skróty związane z aplikacjami systemowymi, jakie znajdziemy w folderach w członie Administrator (własna nazwa) \ Programy. Analogicznie postępujemy ze skrótami związanymi z aplikacjami administracyjnymi, które przenosimy do utworzonego przez nas folderu Administracyjne. Po uporządkowaniu wszystkich skrótów systemowych z członu Administrator taką samą operację wykonujemy w członie All Users z tą róŜnicą, Ŝe wykonane foldery i umieszczone w nich skróty systemowe i administracyjne, przenosimy na zasadzie wytnij/wklej do folderu Akcesoria w członie Administrator (nazwa własna). Podczas procesu wklejania, pojawia się okno informujące nas o zamianie folderów lub skrótów, wyraŜamy na nią zgodę klikając na przycisk Tak lub Tak na wszystkie. Wykaz skrótów systemowych z menu Start: Windows 2000: 1. Defragmentator dysków 2. Eksplorator Windows 3. Harmonogram zadań 4. Informacje o systemie 5. Kopia zapasowa 6. Oczyszczanie dysku 7. Określ dostęp do programów ... 8. Wiersz polecenia Windows XP: 1. Aktywacja systemu Windows 2. Centrum zabezpieczeń 3. Defragmentator dysków 4. Eksplorator Windows 5. Informacje o systemie 6. Kopia zapasowa 7. Kreator transferu plików i ustawień 8. Kreator zgodności programów 9. MenadŜer efektów dźwiękowych 10. Oczyszczanie dysku 11. Określ dostęp do programów ... 12. Przywracanie systemu 13. Wiersz polecenia 14. Aktywacja systemu Windows 15. Zaplanowane zadania Wykaz skrótów administracyjnych z menu Start w Windows 2000, XP: 1. Administracja serwera Telnet 2. Podgląd zdarzeń 3. Usługi składowe 4. Usługi 5. Wydajność 6. Zarządzanie komputerem 7. Zasady zabezpieczeń lokalnych 8. Źródła danych (ODBC) 39 6.8.1.2. Menu Start – folder Pomoc Win2000/XP i Ułatwienia dostępu Kolejnym folderem jaki utworzymy w celu uporządkowania menu Start jest folder o przykładowej nazwie PomocWin2000 lub XP. W lewym panelu okna Eksploratora menu Start otwieramy foldery All Users \ Menu Start a w prawym panelu: Programy. W otwartym oknie folderu Programy wykonujemy nowy folder o nazwie Pomoc Win2000 lub XP i przenosimy do niego wszystkie skróty jakie znajdziemy w folderach członów Administrator i All Users a kojarzą nam się z pomocą np.: 1. Kalkulator 2. Tablica znaków 3. Wprowadzenie (Windows 2000) 4. Samouczek systemu Windows XP (Windows XP) Oraz jeden folder Ułatwienia dostępu i umieszczamy w nim skróty: 1. Klawiatura ekranowa 2. Kreator ułatwień dostępu 3. Lupa 4. MenedŜer narzędzi 6.8.1.3. Menu Start - podział tematyczny Większość instalowanych aplikacji i programów umiejscawia swoje foldery ze skrótami do programu wykonawczego, odinstalowującego, stron internetowych itd. lub tylko same skróty w członie All Users \ Menu Start \ Programy, chociaŜ nie jest to regułą bo część z nich moŜemy odnaleźć w członie Administrator (własna nazwa) \ Menu Start \ Programy. W bardzo krótkim czasie (ze względu na ich ilość) potrafią one wprowadzić dokładny nieład i do maksimum utrudnić nam poszukiwanie jednego (wybranego) skrótu do aplikacji, w gąszczu innych skrótów i folderów w kolejno rozwijanych panelach menu Start. W pewien sposób postarano się o posegregowanie (przyporządkowanie) folderów i skrótów menu Start w nowym systemie Windows Vista, łącznie z przejściem na jeden człon Users, ale nadal programistom z Microsoftu daleko do bardziej konkretnego tematycznego podziału (uporządkowania) menu Start, co uwaŜam ma miejsce w naszym przypadku. 6.8.1.4. Menu Start - foldery własne Usytuowanie nowych (własnych) folderów moŜe być roŜne, zaleŜnie od tego czy chcemy, aby nasze programy były uruchamiane przez innych uŜytkowników o ile takowych zdefiniujemy. Proponuję wybór najwygodniejszej opcji i nowe foldery utworzyć w miejscu ich najczęstszej lokalizacji czyli: All Users \ Menu Start \ Programy. Pierwszym folderem jaki wykonamy w w/w folderze Programy, będzie folder o nazwie złoŜonej najlepiej z naszych inicjałów w celu jego łatwiejszego rozpoznania np.: AD-Programy. Będzie on zawierał pozostałe pod foldery o konkretnych tematycznych nazwach zgodnie z naszymi potrzebami i zainteresowaniami. 40 6.8.1.4.1. Memu Start - foldery tematyczne Wykonanie folderów tematycznych rozpoczynamy od otwarcia w Eksploratorze (lewy panel) Dysku C:\: Documents and Settings \ All Users \ Menu Start \ Programy \ AD-Programy. W otwartym oknie AD-Programy (prawy panel) przystępujemy do wykonania nowych folderów o nadanych przez nas nazwach, w których będziemy umieszczać foldery ze skrótami do zainstalowanych programów. Przykładowy zestaw folderów z opisem ich zawartości: - Podstawowe: dające nam pełną kontrolę nad systemem i zainstalowanymi programami. - Edytory: do tworzenia dokumentów tekstowych, grafiki, przeglądarek i narzędzi graficznych. - Edukacja: słowniki, encyklopedie i wszystko co wiąŜe nam się z tematem. - Dodatkowe: testujące wydajność, dostarczające informacji o systemie operacyjnym i podzespołach komputera, aplikacjach, do zmiany powłok (skórek systemowych), kalendarze, programy szyfrujące, gadŜety ekranowe. - Zapis CD-DVD: do zapisu płyt, tworzenia wirtualnych dysków, obrazów płyt, testowania poprawności wypalania CD-DVD, konwersji filmów i dźwięku. - Internet: przeglądarki internetowe, menadŜery pobierania plików, zapory internetowe, programy pocztowe, komunikatory. - Sprzęt: programy do obsługi drukarek, myszy, skanerów, padów. - Audio-Video: odtwarzacze do filmów, muzyki, kodeki (na folder Audio-Video najlepiej przeznaczyć istniejący folder Rozrywka zmieniając jego nazwę, zresztą jego nazwa nigdy jakoś mi się nie kojarzyła z zawartością ) - Gry: dla niektórych uŜytkowników będzie to jeden z najwaŜniejszych folderów (nie tworzymy nowego tylko przenosimy gotowy folder o tej nazwie z folderu Akcesoria). Najwygodniej będzie umieścić go bezpośrednio w: All Users \ Programy a wszystkie znajdujące się w nim skróty do gier w folderze o nazwie np. Gry systemowe. Nazwa i ilość wymienionych folderów moŜe być dowolna, zaleŜy tylko od naszej inwencji i potrzeb. Dodatkowo w folderze Audio-Video moŜemy wykonać cztery podfoldery o nazwie: Audio, Video, Kodeki i Audio systemowe. Do folderu Audio przenosimy skrót: 1. Odtwarzacz CD (występuje tylko w Windows 2000) Do folderu Audio systemowe przenosimy: 2. Regulacja głośności 3. Rejestrator dźwięku 4. Sound Effect Manager (jest to wykonany skrót w Panelu sterowania do dodatkowego oprogramowania do naszej karty dźwiękowej) Do folderu Video przenosimy wszystkie skróty związane z tą tematyką: 1. Windows Media Player (w Windows 2000 ) 2. Windows Media Player 9 (w Windows XP) 41 Wszystkie powyŜsze skróty umieszczamy w osobnych folderach, o takiej samej nazwie jak skrót do programu. MoŜemy teraz, rozwijając menu Start, spokojnie przyjrzeć się poszczególnym elementom naszej układanki, z której powoli zaczyna wyłaniać się obraz całości. Jest to dobry sposób na częste kontrolowanie, czy wszystkie skróty z danej kategorii zostały przez nas przeniesione w odpowiednie miejsce. Pozostały nam jeszcze skróty do edytorów tekstu i grafiki, Internetu oraz sprzętu dodatkowego. Do folderu Edytory przenosimy skróty: 1. Notatnik 2. WordPad 3. Paint i umieszczamy je w osobnych folderach o takiej samej nazwie jak skrót. Pozostały nam jeszcze do zagospodarowania, dwa utworzone przez nas foldery: Internet i Sprzęt. W folderze Internet wykonujemy Nowy folder o nazwie Internet systemowy. Przenosimy do niego skróty (z których w większości nigdy nie będziemy korzystać ze względu na ich znikomą funkcjonalność): 1. Internet Explorer 2. KsiąŜka adresowa 3. Outlook Express 4. Windows Messanger 5. Synchronizuj 6. Windows Update 7. Uaktualnienie dostępu: Kreator uaktualnień dostępu (w Windows XP) 8. Wykaz systemu Windows (w Windows XP) 9. Folder: Komunikacja Ostatni skrót Imaging, przenosimy do folderu Sprzęt. Sprawdzamy jeszcze raz rozwinięte menu Start, czy wszystkie skróty zostały przez nas właściwie umieszczone. Widok pod folderów tematycznych w rozwiniętym menu Start 6.8.1.4.2. Menu Start – foldery Szybkiego dostępu Pozostała nam jeszcze jedna ostatnia, a zarazem najwaŜniejsza część układanki. Utworzenie dodatkowych folderów tzw. Szybkiego dostępu, w których zostaną umieszczone skróty do najczęściej uŜywanych programów i aplikacji systemowych, zapewniając w ten sposób bardzo szybki do nich dostęp, w kaŜdej sytuacji i bez względu na ilość i rozmiar otwartych okien, oraz bez konieczności przedzierania się przez kolejne panele menu Start. 42 Ich wykonanie jest stosunkowo proste. Jako lokalizację wybieramy Dysk C:\Documents and Settings\Administrator (własna nazwa)\Menu Start. Bezpośrednio w menu Start obok folderu systemowego Programy wykonujemy foldery, którym nadajemy identyczne nazwy jak folderom utworzonym wcześniej w menu Start czyli: Podstawowe, Edytory, Dodatkowe, Zapis CD-DVD, Internet, Sprzęt, Audio-Video, Gry i jeden folder o przykładowej nazwie Mini System. Informacja! Aby zachować właściwą kolejność folderów Szybkie dostępu wg ustalonej przez nas hierarchii np. waŜności, lub częstotliwości uŜytkowana, numerujemy je od 01 wzwyŜ i klikając na jeden z nich PPM wybieramy polecenie Sortuj według nazwy (taką samą operację rozmieszczenia wykonujemy na rozwiniętym menu Start). Pozostaje nam jeszcze zapełnienie folderów Szybkiego dostępu właściwymi skrótami. Eksplorujemy menu Start i z wcześniej utworzonych, przeniesionych folderów (pkt 6.8.1.4.1. Memu Start - foldery tematyczne) kopiujemy poniŜej wypisane skróty i wklejamy je do odpowiednich folderów: Edytory: 1. Notatnik 2. Paint Audio-Video \ Audio: 1. Odtwarzacz CD (w Windows 2000) Audio-Video \ Video: 1. Windows Media Player (w Windows 2000) Windows Media Player 9 (Windows XP) Mini system: 1. Defragmentator dysków 2. Kopia zapasowa (Tylko Windows 2000 Professional i XP Professional) 3. Usługi 4. Aktywacja systemu Windows (Windows XP) 5. Przywracanie systemu (Windows XP) Dodatkowo wykonujemy skróty i umieszczamy w folderze Szybkiego dostępu Mini System: 1. themes - plik themes.exe: (tylko w Windows 2000) bardzo przydatny przy szybkim wybieraniu naszych kompozycji pulpitu łącznie z tapetą, kursorami, ikonami, tłem, itd. szczególnie po przeinstalowaniu systemu. 2. Narzędzie diagnostyczne DirectX – plik dxdiag.exe: do kontroli bibliotek DLL DirectaX, sterownika ekranu, dźwięku itp. 3. Opcje folderów: do przeprowadzania zmian systemowych 4. UŜytkownicy i hasła: umoŜliwia zmianę haseł oraz konfigurację uprawnień i praw do danego komputera. 5. Dodaj usuń programy: pozwala w bezpieczny sposób usunąć z systemu zainstalowane programy. Informacja! W systemie Windows 2000 folder Windows nosi nazwę WINNT. 43 Wszystkie w/w pliki odnajdziemy: - themes.exe i dxdiag.exe w folderze Windows/System 32. - Opcje folderów, UŜytkownicy i hasła, Dodaj/Usuń programy w Panelu sterowania. Widok zmienionego menu Start Informacja! Do kaŜdego wykonanego skrótu system Windows, przed oryginalną nazwą umieszcza tekst „Skrót do”. Na tym etapie konfiguracji zanim nie wykonamy w Rejestrze odpowiedniej modyfikacji zmieniającej powyŜszą sytuację, proponuję kaŜdorazowo ręcznie usunąć ten tekst. Pozostałe foldery tzw. Szybkiego dostępu będziemy sukcesywnie zapełniać skrótami do instalowanych programów i aplikacji. Zamykamy wszystkie otwarte okna i uruchamiamy ponownie komputer. 7. NOWY WYGLĄD I INTERFEJS PULPITU Kolejnym etapem naszych działań konfiguracyjnych jest zmiana standardowego wyglądu ikon pulpitu i ich nazwy, przeniesienie folderu Moje dokumenty, wykonanie dodatkowego Paska narzędzi, na którym umieścimy najczęściej uŜywane skróty, oraz końcowe skonfigurowanie ikon pulpitu, na Pasku zadań oraz w Zasobniku systemowym. 7.1. Zmiana wyglądu ikon Pulpitu Na pewno zauwaŜyliśmy, Ŝe wygląd ikon pulpitu w systemie Windows 2000 nie jest zbyt ciekawy. W lepszej sytuacji są właściciele systemu XP, ale i tutaj mamy szerokie pole do popisu, w końcu system nie pingwin, i kaŜdy swój inny wygląd ma. A efekt i związany z tym komfort jego obsługi jest murowany. Do okna Ikony pulpitu, zaleŜnie od systemu operacyjnego dostajemy się w róŜny sposób: Windows 2000 Otwieramy Właściwości: Ekran i zakładkę Efekty. okno Windows XP - Otwieramy okno Właściwości: Ekran, zakładkę Pulpit i klikamy na przycisk w dolnej części okna Dostosuj pulpit. 44 W oknie Ikony pulpitu zaznaczamy pojedynczym kliknięciem ikonę Mój komputer a następnie klikamy na przycisk Zmień ikonę. W oknie Zmienianie ikony klikamy na przycisk Przeglądaj, a w następnym „wyszukania” na przycisk na Pasku narzędziowym - Do góry o jeden poziom. Przechodzimy przez kolejne poziomy, klikając na przycisk Do góry o jeden poziom lub rozwijamy kolejne foldery w oknie wyszukiwania do momentu, aŜ dobrniemy do ścieŜki dysku D:\Akcesoria\Ikony i folderu w którym przechowujemy zbiór ikon. Uwaga! Aby wyświetlić ikony zgromadzone w plikach z rozszerzeniem icl, dll, w dolnej części okna wyszukiwania rozwijamy poziome okienko Pliki Typu i wybieramy z rozwiniętej listy polecenie Wszystkie pliki. Po wyszukaniu odpowiedniej ikony, zaznaczamy ją, i klikamy na przycisk OK, a w oknie Właściwości: Ekran na przycisk Zastosuj. W ten sam sposób zmieniamy wygląd pozostałych ikon w panelu Ikony pulpitu: Moje dokumenty, Kosz pełny, Kosz pusty. Po zmianie wyglądu ostatniej ikony zamykamy okno Właściwości: Ekran klikając na przycisk OK. 7.2. Przenosimy folder Moje dokumenty Przeniesienie folderu Moje dokumenty z dysku systemowego C:\ do nowej lokalizacji, najlepiej na dysk D:\ ma dwa cele. Pierwszy, to uniknięcie utraty naszych danych, (dokumentów, fotografii, zbiorów piosenek itd.), w przypadku awarii systemu, a co za tym idzie konieczności formatowania dysku C:\. Drugi, to nie zapełnienie tegoŜ dysku (szczególnie przy duŜej ilości przechowywanych danych), co zapewnieni komputerowi jak najwyŜszą wydajność i stabilność. Przed przystąpieniem do tej operacji musimy na dysku D:\ utworzyć Nowy folder o nowej dowolnej nazwie np. Dokumenty. 45 PPM klikamy na ikonie folderu Moje dokumenty na pulpicie i z rozwiniętego menu wybieramy zakładkę Właściwości. (W systemie Windows XP folder Moje dokumenty znajdziemy w menu Start). W oknie Właściwości: Moje dokumenty klikamy na przycisk Przenieś, a w następnym wyszukiwania, wskazujemy na utworzony przez nas folder Dokumenty na dysku D:\ Decyzję zatwierdzamy klikając na klawisz OK. 7.3. Zmieniamy nazwę folderów głównych pulpitu Bezpośrednio po instalacji systemu operacyjnego na pulpicie znajdują się ikony: Moje Dokumenty, Mój komputer, Kosz, Internet Explorer, Otoczenie sieciowe i jeden skrót Outlook Express. (W Windows XP wymienione pliki (ich ikony) i skróty umiejscowione są w menu Start i częściową ich konfiguracje przeprowadziliśmy juŜ w punkcie 6.7.2. Do podstawowych folderów zaliczamy trzy pierwsze. Pliki Internet Explorer i Otoczenia sieciowe w następnych etapach ukryjemy jako praktycznie bez uŜyteczne dla nas, a skrót i program pocztowy Outlook Express odinstalujemy (usuniemy) z systemu. WAśNE! Pod Ŝadnym pozorem nie moŜemy usunąć pliku Internet Explorer i Połączenie sieciowe. Po mimo, Ŝe nie będziemy z nich korzystać to jednak ich obecność w systemie jest wymagana. Głównym elementem, jaki juŜ na pierwszy Ŝut oka będzie odróŜniał nasz komputer od pozostałych, oprócz raczej nie widocznej konfiguracji jest jego wygląd. Zmieniając we wcześniejszych punktach interfejs pulpitu, rozmieszczenie i rozmiar ikon nie moŜemy pominąć takiego szczegółu jak ich nazwa. Zmianę nazwy folderu Moje Dokumenty na Dokumenty wykonaliśmy w pkt 7.2. Widoczną na Pulpicie nazwę ikony Mój komputer, proponuję zmienić na przykładową PC-Folder. (Zmianę nazwy powyŜszych folderów na Pulpicie i w menu Start dla Windows XP dokonujemy w tradycyjny sposób, klikając PPM na wybranej ikonie i z rozwiniętego menu przechodząc do polecenia Zmień nazwę) Informacja! PowyŜsze proponowane prze ze mnie nazwy są roboczymi dla celów informacyjnych. Faktyczna ich nazwa zaleŜy tylko od pomysłowości uŜytkownika. 46 Pozostała nam jeszcze zmiana nazwy kosza, ale ze względu na brak takiej opcji w jego menu, czynność tę wykonamy późniejszym czasie, za pomocą programu WindowsConfigurator dla Windows 2000. Zupełnie inaczej ma się sytuacja Windows XP gdzie taką operacje moŜemy przeprowadzić za pomocą odpowiedniej modyfikacji Rejestru. Na koniec wykonujemy skrót do folderu Dokumenty i PC-Folder na Pulpicie, które w kolejnym etapie zostaną odpowiednio wykorzystane (od razu zmieniamy ich nazwę likwidując pierwsza część Skrót do), a folder Dokumenty usuwamy z pulpitu odznaczając pozycję w oknie Opcji folderów, zakładce Widok PokaŜ folder „Moje dokumenty” na pulpicie. Zmykamy okno Opcji folderów klikając na przycisk OK. Informacja! W systemie Windows XP aby wykonać powyŜszą wskazówkę, rozwijamy menu Start i PPM klikajmy na folder Dokumenty a w rozwiniętym menu poprzez kliknięcie LPM na zakładce PokaŜ na pulpicie dajemy przy nim zaznaczenie. Identycznie postępujemy ze skrótem do PC-Folder (o ile na taką nazwę zmieniliśmy folder Mój komputer). Po utworzeniu skrótów do obu folderów uwidocznionych na pulpicie ponownie je ukrywamy usuwając wykonane wcześniej zaznaczenia. 7.4. Konfiguracja ikon w Zasobniku systemowym i na Pasku zadań Podczas pracy z systemem Windows lub korzystając z zainstalowanych przez nas programów i aplikacji, część z nich umieszcza w zasobniku systemowym swoja ikonę. Jest to podyktowane wieloma względami: od bezpieczeństwa począwszy, na informacyjnym charakterze skończywszy. Spora ich większość jest dla nas po prostu zbędna, (jest to równieŜ sygnał, Ŝe część programów jest uruchamiana razem z systemem operacyjnym podczas jego startu, bez naszej aprobaty) pochłaniając cenne zasoby systemowe, których jak wiem z doświadczenia nigdy nie jest za wiele bez względu na to jakim sprzętem dysponujemy. Wobec powyŜszego proponuję takie skonfigurowanie zasobnika systemowego aby w jak najmniejszym stopniu obciąŜyć system a uzyskać jak największy komfort pracy. Dodatkowo aby uprościć sobie Ŝycie a zarazem ułatwić dostęp do dysków i najwaŜniejszych programów musimy trochę popracować nad Paskiem zadań a raczej nad ikonami, które na nim są standardowo umieszczone a do niczego nam nie będą potrzebne, oraz nad tymi, których na nim brak a powinny się znaleźć dla naszej wygody. 47 7.4.1. Usuwamy ikonę klawiatury i języka z zasobnika systemowego Konfigurację rozpoczynamy od usunięcia ikony języka i klawiatury systemowego. z zasobnika - Windows 2000 Klikamy PPM na ikonkę języka i z rozwiniętego menu wybieramy zakładkę Właściwości a w otwartym oknie Właściwości: Klawiatura, zakładkę Ustawienia regionalne. W dolnej części okna odznaczamy opcję PokaŜ wskaźnik na pasku zadań. Decyzję zatwierdzamy klikając na przycisk OK. W razie potrzeby zawsze moŜemy wrócić do standardowych ustawień uruchamiając okno Właściwości: Klawiatura w Panelu sterowania. - Windows XP W systemie Windows XP bezpośrednio po kliknięciu PKM na ikonkę klawiatury przechodzimy do zakładki Zamknij pasek języka. Od tego momentu do opcji językowych w razie potrzeby dostajemy się poprzez Panel sterowania i ikonę Opcje regionalne i językowe a w oknie zakładkę Języki -> przycisk Szczegóły. 7.5. Wyłączamy Centrum zabezpieczeń (tylko Windows XP z sp2) Centrum zabezpieczeń jest procesem monitorującym trzy elementy systemu operacyjnego Windows mające wpływ na jego bezpieczeństwo: firewalla systemowego, automatyczną aktualizację i program antywirusowy. O naruszeniu zasad ochrony Centrum informuje nas przy pomocy ikon na Pasku zadań. Niestety funkcja ta jest dość irytująca. Na pewno nie będziemy uŜywać, nie praktycznej zapory systemowej wbudowanej w Windows XP, albo teŜ korzystać z róŜnych powodów z automatycznej aktualizacji a ponadto nic nie moŜe dziać się w systemie bez naszego udziału i nie wszystkie aktualizacje dla naszego systemu są niezbędne. Na dodatek, Centrum nie zawsze wykrywa zainstalowane oprogramowanie antywirusowe i przy kaŜdym starcie informuje nas o braku tego typu programu. Ikonę Centrum zabezpieczeń odnajdziemy w Panelu sterowania. Klikamy na nią podwójnie i w oknie Centrum Zabezpieczeń w panelu Zasoby, uruchamiamy pozycję Zmień sposób informowania mnie przez Centrum Zabezpieczeń, w którym odznaczamy wszystkie pola, jednocześnie wyłączając opcję monitorowania programu antywirusowego. 7.5.1. Wyłączamy systemowego firewalla (tylko Windows XP z sp2) Informacja! W wersji Windows XP bez dodatku sp2 firewall (zapora intenetowa) jest standardowo wyłączona i nie ma potrzeby jej aktywacji. Przechodzimy do Panelu sterowania i ikony Zapora systemu Windows W oknie Zapora systemu Windows w zakładce Ogólne dajemy zaznaczenie przy pozycji Wyłącz (nie zlecane) i zatwierdzamy decyzję przyciskiem OK. 48 7.5.2. Bez Aktualizacji automatycznej Ostatnią trzecią opcją monitorowaną przez Centrum zabezpieczeń Windows są: Automatyczne aktualizacje. Jak juŜ napisałem wcześniej, jest wiele powodów dla, których naleŜy te opcje wyłączyć. Między innymi nie wszystkie poprawki do naszego systemu (za wyjątkiem krytycznych) są dla nas niezbędne (przy, nie których zaleŜnie od konfiguracji i zainstalowanego oprogramowania moŜemy napotkać na większe lub mniejsze problemy). - Windows XP W Panelu sterowania wybieramy ikonę Aktualizacji automatycznych , lub do okna jej konfiguracji przechodzimy klikając PPM na ikonę PC-Folder (Mój komputer) a z rozwiniętego menu wybieramy Właściwości. W kolejnych oknach Właściwości systemu -> Aktualizacje automatyczne, dajemy zaznaczenie przy pozycji Wyłącz Aktualizacje automatyczne. Konfigurację kończymy klikając kolejno na przyciski Zastosuj i OK. Informacja! W systemie Windows XP bez dodatku sp2 okno Aktualizacji automatycznej moŜe róŜnić się wyglądem ale zasada wyłączenia funkcji jest podobna. Ikona Automatycznej aktualizacji w Windows XP z dodatkiem sp2 będzie widoczna na Pasku zadań do momentu jej wyłączenia i konfigurację moŜemy przeprowadzić równieŜ z jej poziomu. - Windows 2000 W Panelu sterowania dwukrotnie klikamy na ikonę Aktualizacji automatycznej . W otwartym oknie usuwamy zaznaczenie Aktualizuj mój komputer na bieŜąco. Decyzję zatwierdzamy przyciskiem OK. 7.6. Ikony na Pasku zadań i Pasku narzędziowym Usuwając część ikon z naszego pulpitu i przenosząc do innej lokalizacji nowo zainstalowane, wydawać by się mogło, Ŝe sami skomplikowaliśmy sobie Ŝycie utrudniając w ten sposób dostąp do róŜnych aplikacji i folderów. Nic bardziej mylnego. Nie dość, Ŝe będziemy mieli ładny i przejrzysty pulpit z wybraną tapetą, której nic nam nie przysłoni, to mając otwartych parę okien, zaleŜnie od potrzeb i sytuacji a chcąc uruchomić kolejną aplikację lub dostać się do wybranego folderu nie będziemy zmuszeni co chwilę ich minimalizować lub zamykać, a na dodatek wyszukiwać na Pulpicie w gąszczu skrótów tego jednego - właściwego. Unikniemy tego problemu umieszczając skróty do najwaŜniejszych dysków na Pasku zadań a do folderów na nowym (dodatkowym) Pasku narzędziowym. 49 7.6.1. Zmieniamy nazwy dysków Najczęściej uŜywanymi przez nas folderami, są nasze dyski, napędy stacji dysków CD, DVD i stacji dyskietek. Aby się jednak do nich dostać w oknie Mój komputer (PC-Folder po zmianie) musimy wykonać parę niewygodnych czynności. Na szczęście system Windows umoŜliwia nam o wiele prostszą drogę do celu. Zanim jednak wykonamy niezbędne usprawnienia, zmienimy standardową nazwę dysków na własną. (Ma to szczególne uzasadnienie gdy posiadamy większą ilość partycji, widocznych jako ikony dysków, szczególnie systemowych). Otwieramy okno PC-Folder (Mój komputer), klikamy PPM na ikonie pierwszego Dysku C i z rozwinietego menu przechodzimy do zakładki Zmień nazwę. Wpisujemy własną nazwę np.: Andrzej-System, klikamy na klawisz Enter dla zatwierdzenia zmiany. Nazwy pozostałych dysków zmieniamy zgodnie z ich przeznaczeniem np.: Roboczy, R-2 itd. UWAGA! Zmieniając nazwę poszczególnych dysków nie wpisujemy ich kolejnej litery (C, D, E, itd.). System Windows automatycznie nada im odpowiednią kolejną literę po zatwierdzeniu przez nas wpisanej nazwy. Informacja! Zmianę nazwy poszczególnych dysków moŜemy równieŜ przeprowadzić z poziomu okna Właściwości dysku. (PPM klikamy na wybrany dysk i menu wybieramy zakładkę Właściwości. W zakładce Ogólne, polu Etykieta wpisujemy własną nazwę i zatwierdzamy ją klikając na przycisk OK w dolnej części okna. 7.6.2. Umieszczamy ikony napędów na Pasku zadań Po zmianie nazw dysków moŜemy przejść do następnego etapu: wykonania skrótów do wszystkich napędów. Otwieramy okno PC-Folder (Mój komputer), PPM klikamy na ikonie Dysku C. Z rozwiniętego menu wybieramy zakładkę Utwórz skrót. W oknie z informacją, Ŝe system Windows nie moŜe utworzyć skrótu w tym miejscu tylko na pulpicie, wyraŜamy zgodę klikając na przycisk Tak. 50 W w/w sposób wykonujemy skróty do kolejnych dysków (D, E itd.), oraz stacji dyskietek A i napędów CD-ROM (DVD). Przed umieszczeniem skrótów do napędów na Pasku zadań, z ich nazwy usuwamy pierwszy człon (Skrót do), pozostawiając tylko właściwą nazwę napędu. Uwaga! W systemie Windows XP, opcja umieszczania skrótów na pasku zadań moŜe być nie aktywna. Aby ją uaktywnić PPM klikamy na wolnym polu na Pasku zadań i w rozwiniętym menu LPM dajemy zaznaczenie przy zakładce Szybkie uruchamianie. Przeniesienie skrotów na Pasek zadań rozpoczynamy od skrótu na pulpicie do Dysku C. Klikamy na nim PPM i przytrzymując przeciągamy w kierunku dolnej krawędzi ekranu na wolne miejsce na Pasku zadań, z prawej stronie przycisku Start. Nie przesuwając kursora myszy puszczamy PPM. W rozwiniętym menu przechodzimy do zakładki Przenieś tutaj, na którą klikamy raz LPM. Od tej chwili widzimy pierwszą przeniesioną ikonę na pasku. W analogiczny sposób przenosimy na pasek skróty do pozostałych napędów. Wszystkie ikony jakie do tej pory znajdowały się na Pasku zadań obok przycisku Start: PokaŜ Pulpitu, Internet Explorera, Outlok Exprsu itd. moŜemy teraz spokojnie usuwając przez kliknięcie na nie PPM i wybranie z menu polecenia Usuń. MoŜe się zdarzyć, Ŝe podczas przenoszenia skrótów wystąpi brak miejsca na Pasku zadań. Wówczas najeŜdŜamy kursorem na uchwyt paska poza ostatnią widoczna ikoną (zmienia się on w kierunkowe strzałki), jeden raz klikamy na nim LPM w celu uchwycenia i przesuwamy w lewo, udostępniając w ten sposób wolne miejsce na pasku. Ostatnią czynnością jaką wykonamy jest jest zmiana wyglądu umieszczonych na pasku ikon, na coś, co w bardziej obrazowy sposób będzie symbolizować nasze dyski i napędy. Dodatkowo na pasku moŜemy umieścić skrót do kalkulatora, o ile przewidujemy częste z niego korzystanie. Zmiana wyglądu ikon do napędów CD-ROM (DVD), zakończy się sukcesem tylko wówczas gdy w napędzie będzie umieszczona płyta. W przeciwnym razie nie będziemy mieli moŜliwości zastosowania przeprowadzonych zmian. 7.6.2.1. Zakończenie konfiguracji umieszczonych ikon napędów na Pasku zadań Prace nad umieszczeniem ikon na Pasku zadań kończymy ustawieniem uchwytu paska, w takim miejscu, aby mieć dostęp tylko do ikon tych napędów, z których najczęściej będziemy korzystać. Kolejność umieszczonych na pasku ikon moŜemy dowolnie zmieniać przytrzymując je LPM i przesuwając o Ŝadaną ilość miejsc w poziomie i w pionie (dla ikon ukrytych pod zakładką). 51 Pozostałe ikony pozostaną ukryte do momentu najechania kursorem myszy na strzałki zakładki paska (Przejdź do) za ostatnią ikoną i kliknięciu na nią LPM. Podczas naszej dalszej konfiguracji systemu jaki i w trakcie normalnego uŜytkowania komputera na Pasku zadań moŜemy umieszczać dowolną (rozsądną) ilość ikon. 7.6.3. Dodatkowe Paski narzędziowe Na obecnym etapie mamy na Pulpicie tylko jeden skrót odnoszący się do folderu Dokumenty, w którym będziemy przechowywać większość zgromadzonych przez nas materiałów. Właściwa konfiguracja systemu Windows wymaga od nas utworzenia większej ilości folderów w celu katalogowania danych, przechowywania obrazów CD-RW, programów ściągniętych z Internetu, fotografii itd. zaleŜnie potrzeb i naszych zainteresowań, a co za tym idzie większej ilości wykonanych skrótów do najwaŜniejszych folderów. Aby w sposób zorganizowany móc nad tym wszystkim zapanować i nie utrudniać sobie do nich dostępu, niezbędne będzie wykonanie dodatkowego Paska narzędziowego, na którym zostaną one wszystkie rozmieszczone. Informacja! Nazwę dla dodatkowych Pasków narzędzi najlepiej nadawać dwu - trzy literową, ze względu na brak miejsca na nim, a co za tym idzie, całkowity brak jej czytelności przy większej ilości znaków. 7.6.3.1. Pasek narzędziowy nr.1 Wykonanie nowego Paska narzędzi rozpoczynamy od przykładowego wykonania na dysku D:\ w folderze np.: Akcesoria pod folderu o nazwie Paski narzędzi a w nim jeszcze jednego, któremu proponuję nadać nazwę od naszych inicjałów (na moim przykładzie będzie to AD). Teraz PPM klikamy na wolnym miejscu na Pasku zadań a rozwiniętym menu przechodzimy do zakładki Paski narzędzi i w podmenu do polecenia Nowy pasek narzędzi .... W oknie Nowy pasek narzędzi po kolei rozwijając poszczególne gałęzie, począwszy od PC-Folder przechodzimy do folderu AD. Zaznaczamy go kliknięciem a wybór zatwierdzamy przyciskiem OK. Nowy pasek od tej chwili widoczny jest z prawej części Paska zadań . Klikamy na niego PPM i przytrzymując przeciągamy do lewej krawędzi ekranu puszczając przycisk myszy. 52 7.6.3.1.1. Konfiguracja Paska narzędziowego nr.1 Umieszczony od tej chwili przy lewej krawędzi ekranu Pasek narzędziowy wymaga przez nas odpowiedniej konfiguracji, w przeciwnym razie umieszczone na nim skróty będą nieczytelne a dostep do nich utrudniony a i sam wygląd paska pozostawi nam wiele do Ŝyczenia. Klikamy na nim PPM i w rozwiniętym menu zostawiamy zaznaczenia (lub je dajemy) przy pozycjach: - Widok -> DuŜe ikony - PokaŜ tytuł - Zawsze na wierzchu - Autoukrywanie Przy pozostałych pozycjach zaznaczenia usuwamy. 7.6.3.2. Pierwsze skróty na Pasku narzędziowym nr.1 Po przesunięciu kursora myszy do lewej części ekranu wysuwa się pusty pasek narzędziowy. Pierwszymi ikonami jakie na nim umieścimy będą skróty do folderów Pulpitu: Mój komputer (PC-Folder) i Dokumenty. Jako, Ŝe juŜ na wcześniejszym etapie wykonaliśmy skrót do folderu Dokumenty w pkt 7.3., pozostał nam do wykonania skrót do drugiego folderu: Mój komputer (PC-Folder), który PPM przenosimy na nowy pasek. Wykonujemy to w identyczny sposób jak miało to miejsce przy wcześniejszym umieszczaniu ikon skrótów do napędów na Pasku zadań. Ustawiamy odpowiednią szerokość paska przesuwając kursor myszy do jego lewej krawędzi i po zmianie wyglądu na strzałki kierunkowe wciskamy LPM i delikatnie przesuwamy w lewą lub prawą stronę. 8. DODATKOWE DOSTRAJANIE SYSTEMU Kolejnym etapem naszych działań jest dalsza konfiguracja systemu Windows mająca juŜ bezpośredni wpływ na jego stabilność, ilośc zajmowanego na dyskach miejsca i zachowanie niektórych usług systemowych działających w tle, bez naszej zgody. 8.1. Ustawienie wydajności w systemie Microsoft Windows XP Poleganie na dopasowaniu przez WindowsXP parametrów wydajności nie jest najlepszym pomysłem. MoŜemy tę opcję w prosty sposób zmienić, zwiększając wydajność całego systemu, jednocześnie zachowując wybrany styl „systemu XP” np.: niebieski. 53 PPM klikamy na ikonie Mój komputer (PCFolder), w menu Start i z rozwiniętego menu wybieramy zakładkę Właściwości. W oknie Właściwości systemu przechodzimy do zakładki Zaawansowane a polu Wydajność klikamy na przycisk Ustawienia. W nowo otwartym oknie Opcje Wydajności dajemy zaznaczenie przy pozycji: - Dopasuj dla uzyskania najlepszej wydajności Decyzję zatwierdzamy kolejno przyciskami Zastosuj i OK. Po tej operacji wygląd elementów Pulpitu (menu Start, Pasek zadań i Pasek narzędziowy itd.) przybiorą nieciekawy, znany z wcześniejszych wersji Windows wygląd. Uruchamiając PPM na Pulpicie okno Właściwości: Ekran, w zakładce Wygląd przywracamy Styl systemu Windows XP i Schemat kolorów, nie obawiając się juŜ o utratę wydajności. 8.2 Wyłączamy hibernację Hibernacja jest procesem polegającym na zrzuceniu przez system operacyjny całej zawartości pamięci na dysk twardy, po czym następuje jego wyłączenie. Wszystkie informacje na temat istniejących urządzeń, sterowników i uruchomionych aplikacji zostają zapisane, w wyniku czego przy ponownym starcie systemu pomijana jest operacja auto diagnostyki a system wczytuje wszystkie potrzebne informacje z dysku. Funkcja ta, zatem z jednej strony przyśpiesza start systemu Windows a z drugiej potrafi pochłonąć spore zasoby przestrzeni dyskowej np.: przy 256 MB pamięci RAM ok. 300 MB jego powierzchni, do ponad 1 GB przy 1024 MB pamięci RAM. Zatem, zgodnie z naszą ideą jak największa wydajność przy zachowaniu jak największej funkcjonalności, moŜemy hibernację wyłączyć bez straty dla systemu operacyjnego. Do okna Właściwości: Opcje zasilania moŜemy dostać się np. na dwa sposoby: 1. Klikamy PPM na Pulpicie i przechodzimy do zakładki Właściwości. W oknie Właściwości: Ekran, zakładka Wygaszasz ekranu, w panelu Zasilanie Monitora przycisk Zasilanie a w oknie Właściwości: Opcje zasilania zakładka Hibernacja. 2. Otwieramy Panel sterowania, klikamy na ikonę Opcje zasilania i w otwartym oknie Właściwości: Opcje zasilania przechodzimy do zakładki Hibernacja. 54 W polu Hibernacja usuwamy zaznaczenie przy pozycji: - Włącz hibernację Zatwierdzamy zmianę klikając kolejno na przycisk Zastosuj i OK. 8.3. Ustawiamy wielkość Kosza Standardowo ustawiona pojemność Kosza pochłania bardzo duŜą przestrzeń dyskową. Przy większej ilości partycji (lub jej o duŜym rozmiarze), moŜe się okazać, Ŝe nawet kilka GB przestrzeni zarezerwowanych jest przez Kosz, co jest czystym marnotrawstwem. Aby to zmienić, klikamy PPM na ikonę Kosza na Pulpicie i z menu wybieramy zakładkę Właściwości. W oknie Właściwości: Kosz zaznaczamy opcję - Konfiguruj dyski niezaleŜnie i pozostawiamy zaznaczenie przy opcji: - Wyświetl okno dialogowe potwierdzające usuniecie Zmiany zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj. Kolejno przechodzimy do zakładek z nazwami dysków i zmieniamy ustawienia suwakiem na: Dla dysku systemowego ok. 60 MB – 70 MB a Dla dysku logicznego ok. 800 MB – 1 GB zaleŜnie od wielkości plików jakie będziemy na nim przechowywać np. obrazy płyt CD. UWAGA! Mając na dysku utworzonych więcej partycji podstawowych z zainstalowanym systemem operacyjnym Windows (lub mamy zamiar go dopiero zainstalować) i do kaŜdej przyporządkowaną odpowiednią partycję logiczną, której obecnie uruchomiony system nie powinien obsługiwać, rozmiar przestrzeni zarezerwowanej przez kosz na tych partycjach (z systemem, plus przy porządkowaną do niej partycją logiczną), ustawiamy na 0% i zaznaczamy opcję: - Nie przenoś plików do kosza i natychmiast kasuj pliki po usunięci. W ten sposób likwidujemy podwójnie zarezerwowaną przez Kosz przestrzeń na dysku. 55 8.4. Bez raportowanie błędów (w Windows XP) Podczas pracy na komputerze, prędzej czy później zetkniemy się z błędami uruchomionych programów i zawieszaniu się nie działającej aplikacji. Za kaŜdym razem gdy taka sytuacja ma miejsce Windows XP wysyła raport o błędach do Microsoftu. Aby wyłączyć tę uciąŜliwą funkcję klikamy PPM na ikonie PC-Folder (Mój komputer), w rozwiniętym menu przechodzimy do zakładki Właściwości. W otwartym oknie Właściwości systemu klikamy na zakładkę Zaawansowane i przycisk Raportowanie błędów w dolnej części okna. W oknie Raportowanie błędów zmieniamy zaznaczenia na : - Wyłącz raportowanie błędów - Powiadom mnie, jeśli wystąpią błędy krytyczne Zamykamy otwarte okna klikając kolejno na przyciski OK, Zastosuj i OK. 8.5. Zmiana konfiguracji Przywracania systemu (Windows XP) Opcja Przywracania systemu ma za zadanie, umoŜliwić powrót systemu Windows do prawidłowego działania bez konieczności reinstalacji systemu operacyjnego. Program działa w tle i tworzy punkty przywracania w określonych sytuacjach: przed instalacją sterowników, poprawek systemowych, przywróceniem kopi zapasowych (backump) i programów zapisujących swoje pliki (biblioteki) w systemie. Punkty przywracania moŜna tworzyć takŜe ręcznie. W momencie, gdy system przestaje zachowywać się prawidłowo, moŜemy przywrócić go do poprzedniego stanu, korzystając z jednego z punktów przywracania. JeŜeli w przypadku systemu Windows, który jest zainstalowany na partycji podstawowej jest to jak najbardziej uzasadnione to dla dysków logicznych juŜ nie bardzo, ze względu na przestrzeń dyskową jaką sobie rezerwuje i zajmuje, a na pewno nie przywróci nam uszkodzonych (skasowanych) dokumentów, danych, gier, programów itp.. Nie łudźmy się równieŜ, Ŝe funkcja Przywracania systemu, w przypadku powaŜniejszej awarii systemu, przywróci nam Windows do poprzedniego stabilnego stanu. Nie mniej w niektórych specyficznych sytuacjach moŜe okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem, dla tego proponuję nie wyłączać tej funkcji całkowicie ale odpowiednio ją skonfigurować. 56 Ikonę Przywracania systemu odnajdziemy w Panelu sterowania lub prościej w folderze Mini system w menu Start, który sami utworzyliśmy lub w oknie Właściwości systemu pod zakładką Przywracanie systemu po kliknięciu PPM w rozwiniętym menu Start (Mój komputer) PCFolder ->Właściwości. W oknie kreatora Przywracania systemu klikamy na link Ustawienia Przywracania systemu umieszczony w lewej dolnej części okna. W oknie Przywracanie systemu, usuwamy zaznaczenie przy pozycji: - Wyłącz przywracanie systemu na wszystkich dyskach. Przechodzimy do okna Dostępne Dyski w panelu Ustawienia Dysku. Klikamy w celu zaznaczenia na ikonę pierwszego dysku, na którym mamy zainstalowany system operacyjny i na przycisk Ustawienia. W oknie Ustawienia dysku w panelu UŜycie miejsca na dysku, suwakiem ustawiamy wielkość na ok. 550 – 700 MB. Decyzję zatwierdzamy przyciskiem OK. Powracamy do panelu Dostępne Dyski, zaznaczamy kliknięciem następną w kolejności ikonę dysku, suwak ustawiamy na wartość „0’ i dajemy zaznaczenie przy pozycji: - Wyłącz przywracanie systemu na tym dysku. W kolejnym oknie z informacją o wyłączeniu funkcji przywracania systemu na danym dysku klikamy na przycisk Tak i przycisk OK w oknie Ustawienia dysku. Identycznie postępujemy przy ustawianiu Przywracania systemu na pozostałych dyskach. Zamykamy okna klikając kolejno na przyciski OK i uruchamiamy ponownie komputer. Informacja. Przed wprowadzeniem zaawansowanych zmian w systemie, instalacją nowych sterowników, programów jak i gier wskazane jest wykonanie własnego punktu przywracania systemu, przy pomocy kreatora Przywracania systemu, aby w razie awarii systemu lub jego nie stabilnej pracy móc wrócić do stanu pierwotnego. 57 8.6. Pamięć wirtualna Jako, Ŝe na temat pamięci wirtualnej (pliku stronicowania) napisano juŜ bardzo wiele ograniczę się tylko do podstawowych informacji na jej temat. Nie znajomość jej funkcjonowania doprowadziła do powstania wielu sztuczek, które mają podnieść szybkość działania systemu, a w efekcie przynoszą skutek odwrotny do oczekiwanego. 32-bitowa architektura naszych komputerów pozwala zaadresować do 4 GB pamięci operacyjnej. W praktyce mają one znacznie mniej pamięci RAM i bardzo często o wiele mniej niŜ potrzebują. Brakująca pamięć RAM została zatem rozszerzona o dodatkową przestrzeń na dysku twardym, którą stanowi plik stronicowania zwany często - plikiem wymiany. Oba te elementy - pamięć RAM i plik stronicowania (jest to fizyczny plik systemowy pagefile.sys umiejscowiony na dysku C:\) tworzą przestrzeń adresową nazywaną pamięcią wirtualną. W systemie Windows 2000 i XP tylko jądro systemu korzysta bezpośrednio z pamięci RAM. Wszystkie inne procesy i aplikacje korzystają w mniejszym lub większym stopniu z pośrednictwa pamięci wirtualnej. W pamięci RAM przechowywane są dane pozostające aktualnie w uŜyciu. Jeśli w pamięci RAM nie ma juŜ miejsca, system przerzuca do pliku stronicowania (wymiany) wszystko to, co w danej chwili nie jest konieczne. Tworzy w ten sposób wolne miejsce dla danych bieŜących. JeŜeli jakaś aplikacja potrzebuje informacji zawartej w pliku wymiany, jest ona z powrotem przenoszona do obszaru pamięci RAM. Mając zatem świadomość, Ŝe plik wymiany znajduje się na tysiąc razy wolniejszym od modułów pamięci RAM dysku twardym, najrozsądniejszym (teoretycznie) wyjście było by całkowite zastąpienie fizyczną pamięcią RAM. Jednak w tym wypadku rzeczywistość rozmija się z teorią. Windows 2000/XP pracuje w myśl zasady: Wola pamięć RAM to zmarnowana pamięć. Dlatego niezaleŜnie od zasobów będzie starał się ją maksymalnie wykorzystać, przechowując w jej obszarze zarówno dane aktualnie niezbędne, jak i te które w jego ocenie mogą się jeszcze przydać. Wynika z tego, Ŝe wysokie wykorzystanie pamięci RAM nie musi oznaczać od razu jej niedoboru. Wyeliminowanie pliku stronicowania, nawet przy największych fizycznych zasobach pamięci RAM, nie wyłącza mechanizmu pamięci wirtualnej, a system nie przechodzi do adresowania wyłącznie w zakresie obszaru pamięci fizycznej RAM. Tak naprawdę do końca nie wiadomo jak wobec takiego ustawienia system się zachowa. Pomimo naszych działań moŜe stworzyć gdzieś plik wymiany, nad którym stracimy wszelką kontrolę. Jeśli nawet go nie stworzy, to prędzej czy później, mało wydajne zarządzanie pamięcią RAM, odbije się na wydajności systemu. Innym problemem jaki moŜe się pojawić jest fakt, Ŝe wiele aplikacji wobec braku pliku stronicowania po prostu się nie uruchomi. Skoro próby odzyskiwania pamięci RAM są nieracjonalne, nasze działania powinny pójść w kierunku ograniczenia jej zuŜycia. MoŜna to osiągnąć poprzez optymalizację usług domyślnie oferowanych przez Windows XP oraz redukcję innych procesów pracujących w tle, czym zajmiemy się w kolejnych punktach poradnika. 8.6.1. Własna wielkość pliku stronicowania (wymiany) Windows 2000 PPM klikamy na ikonie PC-Folder (Mój komputer) na Pulpicie i z rozwiniętego menu wybieramy zakładkę Właściwości, lub w oknie Panelu sterowania podwójnie klikamy na ikonę System. 58 Windows XP Rozwijamy menu Start i PPM klikamy na PC-Folder (Mój komputer) lub na podwójnie LPM ikonie System w Panelu sterowania. W uruchomionym oknie Właściwości systemu przechodzimy do zakładki Zaawansowane i przycisku Uruchom w polu Wydajność. W kolejnym otwartym oknie przechodzimy do zakładki Zaawansowane i przycisku Zmień w polu Pamięć wirtualna. Informacja! Istnieją jakby dwa podstawowe podwójne schematy ustalające własny rozmiar pamięci wirtualnej. Pierwszy schemat: daje nam dwie moŜliwości: 1. mówi o stałej wielkości - czyli taki sam rozmiar ustawiamy dla wartości początkowej jak i końcowej. 2. dla wartości początkowej ustawiamy o 10 - 15% więcej niŜ wynosi wielkość naszej fizycznej pamięci RAM a wartość końcową na poziomie dwukrotnie większym niŜ jej zasoby. Drugi schemat juŜ wyraźnie określa wielkość pliku wymiany, jaką powinniśmy ustawić czyli 2.5 x ilość RAM Zatem jak widzimy, odpowiedni dobór wielkości pliku wymiany (stronicowania) nie jest sprawą tak oczywistą jak by się niektórym mogło wydawać, a zastosowanie jednego schematu dla wszystkich zaowocowało by jej brakiem u tych co fizycznego RAM-u mają skromne ilości a nieprzydatnym jej nadmiarem u bossów RAM-u. Dla tego uŜytkownik, który dysponuje mniejszymi zasobami pamięci RAM, potrzebuje większego pliku wymiany dla zapewnienia optymalnej pracy pamięci wirtualnej. A z kolei posiadając jej duŜą ilość plik wymiany moŜemy ograniczyć do minimum (choć nie zawsze jest to regułą). Pewnym ograniczeniem jest teŜ pojemność dysku twardego. Przyjmując, Ŝe inną konfigurację sprzętową będzie posiadał komputer do prac biurowych i Internetu od komputera do Gier i grafiki, a co za tym idzie jego cena teŜ będzie róŜna, proponuję zawarte w tabeli poniŜsze wielkości pliku wymiany (stronicowania) dla róŜnych przykładowych konfiguracji. Jako, Ŝe minimalnym standardem przy zakupie nowego komputera jest kość 256 MB RAM, proponuję poniŜszy dobór wielkości pamięci wirtualnej, który naleŜy pamiętać nie jest sztywną regułą: Ilość zainstalowanej w komputerze pamięci RAM Ilość RAM 256 do 384 384 do 512 512 do 2048 powyŜej 2048 Proponowana wielkość pliku wymiany Rozmiar początkowy - Rozmiar maksymalny 256 768 384 768 512 1024 512 - zaleŜnie od potrzeb 59 W otwartym oknie Pamięć wirtualna w oknie Dysk [Etykieta woluminu] sprawdzamy czy jest zaznaczona partycja, na której mamy zainstalowany system operacyjny i na której powinien znajdować się plik wymiany. W polu Rozmiar pliku stronicowania dla wybranego dysku dajemy zaznaczenie przy pozycji Rozmiar niestandardowy i w pole Rozmiar początkowy i Rozmiar maksymalny wpisujemy odpowiednie wartości po czym klikamy na przycisk Ustaw. W oknie z apletem systemowym o konieczności ponownego uruchomienia komputera klikamy na przycisk OK Zamykamy wszystkie otwarte przez nas okna klikając kolejno na przycisk Zastosuj i OK, w ostatnim wyraŜając zgodę na ponowne uruchomienie komputera. W przyszłości, gdy nasze potrzeby będą na tyle duŜe a wiedza wystarczająca, moŜemy pokusić się o bardziej zaawansowaną konfigurację pliku stronicowania, łącznie z przeniesieniem go na inny fizyczny dysk 8.7. Konfiguracja Windows Media Playera 9, 10 Nie wszyscy zdajemy sobie sprawę, Ŝe popularny umieszczony (lub zainstalowany przez nas) w systemie Windows odtwarzacz multimedialny Windows Media Player w wersji 9 lub 10 jest po części aplikacja szpiegującą, wysyłającą informacje o tym co i kiedy oglądamy oraz słuchamy. Aby choćby po części zabezpieczyć się prze tą inwigilacją ze strony Microsoftu i zachować minimum prywatności musimy przeprowadzić odpowiednią konfigurację wymienionego odtwarzacza. Uruchamiamy Windows Playera 9, 10. JeŜeli Pasek narzędziowy programu jest nie widoczny klikamy na znaczek w lewym górnym rogu w celu jego uwidocznienia. Na Pasku narzędziowym przechodzimy do Narzędzia -> Opcje w rozwiniętym menu. W oknie Opcji wybieramy zakładkę Poufność i sprawdzamy czy wszystkie pozycje są odznaczone, jeŜeli nie, to usuwamy z nich zaznaczenia. Przy okazji moŜemy wyczyścić Historię klikając na przyciski w jej polu. Zmiany zatwierdzamy klikając kolejno na przycisk Zastosuj i OK. 60 8.8. Bez automatycznego startu płyt CD-DVD część 1 (Windows XP) Funkcja automatycznego uruchamiania krąŜków CD i DVD umieszczonych w napędzie dostępna jest, w kaŜdej wersji systemu operacyjnego Windows. Jest to nad wyraz widoczne podczas instalacji gier i programów na płytach wyposaŜonych w tzw. AutoRun. Dla jednych jest normalnym zjawiskiem (szczególnie dla mniej zaawansowanych uŜytkowników) a dla innych prawdziwym utrapieniem, gdyŜ kaŜdorazowe umieszczenie płyty w napędzie powoduje automatyczne uruchomienie kreatora menu lub instalatora. Ponadto jest to funkcja najmniej poŜądana podczas nagrywania płyt i jedną z podstawowych zasad ich prawidłowego wypalenia jest całkowite wyłączenie tej opcji. Na tym etapie moŜemy określić tylko zachowanie komputera, kiedy do napędu zostanie włoŜona płyta z danymi, muzyką, filmem lub zdjęciami itd. Podwójnie klikamy na ikonie folderu Mój komputer (PC-Folder) a w otwartym oknie PPM na ikonie napędu CD lub DVD. Z rozwiniętego menu wybieramy zakładkę Właściwości. W oknie Właściwości: Stacja dysków przechodzimy do zakładki Autoodtwarzanie. W polu z typem zawartości wybieramy pierwszy rodzaj plików np. Pliki muzyczne i przechodząc do pola Akcja zaznaczamy pozycje Wybierz akcję do wykonania a w oknie: Nie podejmuj Ŝadnej akcji. Przeprowadzone zmiany zapisujemy klikając na przycisk Zastosuj. W wyŜej wymieniony sposób moŜemy określić akcję dla pozostałych rodzajów plików. Po zakończeniu całej operacji przyciskiem OK zamykamy okno Właściwości: Stacja dysków. Informacja! Dysponując nagrywarką do płyt CD / DVD moŜemy opisany punkt w większości pominąć, ze względu na całkowite wyłączenie opcji AutoRun poprzez modyfikację Rejestru Windows przedstawioną w dalszej części poradnika. 8.9. Podstawowe narzędzia systemowe Do jednych z najwaŜniejszych narzędzi umieszczonych w systemie Windows moŜemy zaliczyć ScanDisc, Defragmentator dysków, Narzędzie konfiguracji systemu, Dodaj usuń programy, Narzędzie diagnostyczne DirectX i Kopia zapasowa. Wymienione przeze mnie narzędzia mają bezpośredni wpływ na stabilność i wydajność całego systemu operacyjnego nie wyłączając bezpieczeństwa naszych danych i charakteru informacyjnego. 8.9.1. ScanDisc ScanDisc - program diagnostyczny, którego celem jest utrzymanie powierzchni talerzy dysku twardego w odpowiednim stanie technicznym. 61 Zadaniem programu jest skanowanie powierzchni dysku twardego na wypadek występowania uszkodzeń fizycznych (tzw. bad sektorów), które w odpowiedni sposób są zaznaczane dla uniemoŜliwienia ich wykorzystania przez inne programy. Dodatkowo program sprawdza na dysku sektory, strukturę zapisanych plików, katalogów i ich powiązań w poszukiwaniu błędów, które w razie wykrycia są naprawiane. Uruchomienie programu ScanDisc następuje poprzez kliknięciu PPM na dysku do sprawdzenia w oknie PCFolder (Mój komputer) i wybraniu z rozwiniętego menu zakładki Właściwości. W oknie Właściwości przechodzimy do zakładki Narzędzia i przycisku Sprawdź. W kolejnym oknie sprawdzania dysku dajemy zaznaczenia przy obu pozycjach i klikamy na przycisk Rozpocznij. Informacja! JeŜeli do skanowania wybraliśmy dysk, na którym jest zainstalowany system operacyjny lub inne programy z nim powiązanie, operacja będzie przeprowadzona po ponownym uruchomieniu komputera, o czym zostaniemy poinformowani w oknie informacyjnym. Skanowanie dysku odbywa się w trybie tekstowym i nie mamy wpływu na jego przebieg. Jedyną róŜnicą pomiędzy Windows 2000 a XP jest kolor tła ekranu na jakim obserwujemy jego przebiegu. Uwaga! Normalnym procesem jaki moŜe wystąpić w systemie Windows 2000 po zakończeniu skanowania wybranego dysku jest jego automatyczne powtórzenie. Po zakończonej operacji skanowania wybranego dysku moŜemy przystąpić do sprawdzenia kolejnego, lecz nie musi to być regułą i ze względu na czas jaki powyŜszy proces zajmuje moŜemy tą czynność odłoŜyć na bardziej odpowiednią dla nas porę. MoŜemy równieŜ pokusić się o sprawdzenie wszystkich naszych dysków (partycji) za jednym razem, co zajmie odpowiednio większą ilość czasu. UWAGA! Do skanowana (sprawdzenia) moŜemy wybrać w oknie PC-Folder (Mój komputer) tylko te partycje (dyski), które są bezpośrednio obsługiwane z uruchomionego systemu operacyjnego. Drugim sposobem uruchomienia programu SkanDisk jest przejście w menu Start do polecenia Uruchom i wpisaniu w pole komendy CHKDSK e: /f, gdzie e jest literą dysku a /f parametrem wymuszającym naprawę błędów. Proces uruchamiamy przyciskiem OK. 62 Widok okna Wiersza poleceń z przebiegiem procesu skanowania Informacja! W powyŜszy sposób mamy moŜliwość sprawdzenia wyłącznie dysków, na których nie ma aktualnie działającego systemu operacyjnego i zainstalowanych programów. JeŜeli jednak wybierzemy dysk, który aktualnie jest w uŜyciu, zostaniemy o tym fakcie poinformowani stosownym komunikatem z dodatkowymi pytaniami. Na pierwsze z nich: Czy chcesz wymusić dezinstalację tego woluminu? naleŜy odpowiedzieć NIE wpisując z klawiatury duŜą literę N i wciskając klawisz Enter. Na drugie: Czy wolumin ten ma być sprawdzany przy następnym uruchomieniu komputera? odpowiadamy zaleŜnie od potrzeb np.: TAK wpisując z klawiatury duŜą literę T. Informacja! Polecenie CHKDSK moŜemy równieŜ zastosować w Konsoli odzyskiwania systemu lub w Trybie Awaryjnym przy uszkodzeniu powierzchni dysku lub sektora plików. Częstotliwość sprawdzania dysków uzaleŜniona jest od intensywności uŜytkowania komputera, jednak raz na miesiąc wskazane przeprowadzenie powyŜszej operacji. 8.9.2. Defragmentacja dysku Podczas normalnego uŜytkowanie komputera na dysku twardym są zapisywane wszystkie informacje w postaci plików, które z kolei są odczytywane, przenoszone, kasowane itd. Większe pliki są dzielone na mniejsze części (jeden klaster dysku np. o powierzchni 4 KB dla partycji NTFS pomieści tylko jeden plik o tej wielkości) i zapisywane są w róŜnych, przypadkowych miejscach na jego powierzchni. Takie zjawisko nazywa się fragmentacją plików. Im większa fragmentacja, tym dłuŜszy jest czas dostępu do danych, co wyraźnie moŜemy odczuć jako spadek wydajności całego komputera. Ponadto w wypadku duŜej fragmentacji istnieje moŜliwość uszkodzenia jednego lub więcej plików co w konsekwencji prowadzi do utraty danych, lub nie prawidłowej pracy zainstalowanych aplikacji a nawet systemu operacyjnego. 63 Na szczęście nie jesteśmy bezradni wobec takiej sytuacji. System Windows został wyposaŜony w narzędzie o nazwie Defragmentator dysków, mające za zadanie uporządkowanie struktury katalogów i plików na dysku twardym w ten sposób aby zachować ich ciągłość i maksymalnie skrócić czas dostępu do nich. Proces ten nazywany jest defragmentacją dysku. Uruchomienie programu defragmentacji moŜemy przeprowadzić bezpośrednio z okna Właściwości wybranego dysku klikając na przycisk Defragmentuj, lub na ikonę Defragmentatora dysków w folderze szybkiego dostępu Mini System (którą sami w mim umieściliśmy), a standardowo znajdują się w menu Start \ programy \ Akcesoria \ Narzędzia systemowe. W otwartym oknie Defragmentatora dysków mamy moŜliwość wybory pojedynczego dysku i jego analizy (przycisk Analizuj) lub defragmentacji (przycisk Defragmentuj). UWAGA! Do defragmentacji moŜemy wybrać tylko te dyski (partycje), które są bezpośrednio obsługiwane z uruchomionego systemu operacyjnego. W przeciwnym razie uzyskamy efekt zupełnie przeciwny od zamierzonego, co w konsekwencji moŜe doprowadzić do uszkodzenia danych lub co gorsze, nie aktywnego w tej chwili drugiego systemu operacyjnego. Informacja! Partycje z systemem plików HPFS, którego uŜywa system operacyjny Linux, nie muszą być defragmentowane, gdyŜ są tak zaprojektowane aby fragmentacja była na nich jak najmniejsza. Informacja! Przed przystąpieniem do procesu defragmentacji naleŜy wyłączyć wszystkie programy działające w tle np.: program antywirusowy, zaporę internetową, wygaszacz ekranu, oraz zaprzestać korzystania z innych aplikacji, aby nie zakłócić jego przebiegu. Proces defragmentacji rozpoczynamy klikając na przycisk Defragmentuj, którego przebieg obserwujemy w oknie Szacowane uŜycie dysku po defragmentacji i na pasku postępu w dolnej części okna Defragmentatora. O jego zakończeniu zostajemy poinformowani w oknie informacyjnym, które zamykamy przyciskiem Zamknij, po czym moŜemy wybrać kolejny dysk do defragmentacji. Po zakończeniu defragmentowania wybranych dysków ponownie uruchamiamy komputer. 64 Informacja! W oknach Szacowane uŜycie dysku przed defragmentacją i po degragmentacji odpowiednie kolory symbolizują stopień fragmentacji i status plików: - czerwony: pliki pofragmentowane - niebieski: pliki ciągłe - zielony: pliki których nie moŜna przenieść z bieŜącej lokalizacji - biały: wolne miejsce Częstotliwość przeprowadzania procesu defragmentacji zaleŜna jest od intensywności, korzystania z komputera, a szczególnie od wykonywanych operacji np.: kopiowania, przenoszenia, usuwania, instalowania i odinstalowania programów. Jako standard moŜemy przyjąć wykonanie powyŜszej czynności co najmniej raz w miesiącu. JeŜeli często korzystamy z programów do nagrywania płyt, wykonując kopie bezpieczeństwa oryginalnych zabezpieczonych nośników dla własnych potrzeb, a co za tym idzie operując na dysku pewną ilością obrazów kopiowanych płyt, wówczas proces defragmentacji musimy wykonywać odpowiednio często. 8.9.3. Narzędzie konfiguracji systemu Dostęp do Narzędzia konfiguracji systemu mamy poprzez polecenie msconfig wpisane w pole okna (polecenia) Uruchom w menu Start. Jak sama nazwa wskazuje moŜemy za pomocą uruchomionej aplikacji (wybierając odpowiednią zakładkę) przeprowadzić szereg zaawansowanych zmian w konfiguracji systemu Windows, miedzy innymi kontrolować uruchamiane wraz z systemem programy. Jednak ze względu na moŜliwość wykonania nie odwracalnych zmian w systemie nie polecam początkującym uŜytkownikom korzystania z wymienionego narzędzia, moŜe poza ostatnią zakładką Uruchamiane. Nie mniej jednak dobrze jest wiedzieć, Ŝe takowa aplikacja jest umiejscowiona w systemie i w określonych sytuacjach moŜemy z niej skorzystać. 65 8.9.4. Dodaj lub usuń programy Jest to jedno z tych narzędzi systemowych, do którego będziemy dość często sięgać. Uruchomienie programu następuje poprzez podwójne kliknięcie na ikonie Dodaj lub usuń programy w oknie Panelu sterowana, lub znacznie prościej na umieszczonej przez nas ikonie aplikacji w folderze Mini System w menu Start. Głównym zadaniem aplikacji jest bezpieczne usuniecie (odinstalowanie), programów z dysku twardego. Informacja! Musimy zdać sobie sprawę, Ŝe zainstalowanych przez nas programów i sterowników nie moŜemy ot tak sobie usunąć do kosza. Większość z nich, umieszcza w systemie swoje pliki, biblioteki DLL i dokonuje wpisów do Rejestru Windows, które nie będą wraz z nim usunięte. Będzie to powodowało wiele konfliktów z nowo instalowanymi wersjami usuniętych programów, lub wręcz ją uniemoŜliwią. Dodatkowo mogą prowadzić do problemów z zainstalowanymi na dysku aplikacjami odwołującymi się do usuniętych plików programu, pomijając taki drobny fakt, jak niekontrolowane zaśmiecenie systemu i Rejestru Windows co bezpośrednio prowadzi do stopniowego zmniejszenia jego wydajności i stabilności. Panel programu składa się z czterech zakładek. NajwaŜniejszą dla nas zakładką, na której zawsze otworzy się okno bezpośrednio po uruchomieniu jest Zmień lub usuń programy. Okno dodawania lub usuwania programów W prawym panelu okna w postaci listy, widoczne są wpisy (nazwy) do wszystkich zainstalowanych przez nas programów. Aby od instalować wybrany przez nas program, wystarczy kliknąć w celu zaznaczenia na jego nazwie i uŜyć przycisku Zmień / Usuń po jego prawej stronie. Uruchamiamy w ten sposób kreatora deinstalacji programu, w którym stosujemy się do jego poleceń w kolejnych oknach. Zazwyczaj sprowadza się to do potwierdzenia decyzji o usunięciu wybranego programu i obserwowaniu przebiegu deinstalacji, po którego zakończeniu potwierdzamy w oknie ponowne uruchomienie komputera (jeŜeli w programie deinstalacyjnym brak jest opcji ponownego uruchomienia komputera, czynność tą wykonujemy ręcznie). 66 Druga zakładka Dodaj nowe programy umoŜliwia nam instalację dodatkowego zewnętrznego oprogramowania z płyt CD lub dyskietek oraz aktualizacji (łatek) do naszego systemu operacyjnego ze strony internetowej Microsoftu. Jednak ze względu na znikomą funkcjonalność powyŜszej zakładki moŜemy z niej śmiało zrezygnować, na korzyść innych sposobów instalacji oprogramowania i aktualizacji systemowych. Po wybraniu trzeciej zakładki Dodaj/Usuń składniki systemu Windows moŜemy usunąć część systemowych aplikacji, zwalniając w ten sposób miejsce na dysku i pozbywając się zbędnych dla nas składników. W kolejnych punktach opiszę to zagadnienie dogłębniej poszerzając opcję o bezpieczne usunięcie ukrytych składników Windows. Ostatnia czwarta zakładka Określ dostęp do programów i ich ustawienia domyśle, pojawiła się dopiero wraz z pakietem poprawek czyli Servis Packiem nr. 3 do Windows 2000 i nr. 2 do Windows XP. Jest to efekt przepisów unijnych, wg których uŜytkownik sam decyduje o wyborze najwaŜniejszych programów zamiast np.: Media Playera 9, Internet Explorera itd. Przewijając pasek stanu z prawej strony sprawdzamy czy jest zaznaczenie tylko przy pozycji Niestandardowa. 67 Klikając na indeks opcji Niestandardowa rozwijamy pod menu i pozostawiamy (dajemy) zaznaczenie przy pozycjach: - UŜyj mojej bieŜącej przeglądarki sieci Web - UŜyj mojego bieŜącego programu poczty e-maill - UŜyj mojego bieŜącego odtwarzacza multimedialnego - UŜyj mojego bieŜącego programu do obsługi wiadomości błyskawicznych - UŜyj mojej bieŜącej maszyny wirtualnej dla języka Java Pracę z programem kończymy klikając na przycisk OK i uruchamiając ponownie komputer. 8.9.5. Narzędzie diagnostyczne DirectX W zasadzie jest to narzędzie czysto diagnostyczne dostarczające nam niezbędnych szczegółowych informacji o systemie i sterownikach w nim zainstalowanych. Narzędzie diagnostyczne DirectX uruchamiamy z polecenia dxdiag wpisanego w pole polecenia Uruchom w menu Start lub bezpośrednio ze skrótu w folderze szybkiego dostępu Mini System w menu Start (opis w pkt. 6.8.1.4.2.). Po załadowaniu głównego okna, zostaniemy poproszeni o zgodę na sprawdzenie podpisów cyfrowych WHQL. Oczywiście zgody nie wyraŜamy, bo naszą całkowicie indywidualna sprawą jest jakie sterowniki zainstalujemy (pkt 5.3.). - Zakładka System, informuje nas o podstawowej konfiguracji komputera: Nazwa, rodzaj systemu, wersja Biosu, typ i taktowanie procesora, wielkość pamięci RAM i aktualną wersję sterownika DirectX. 68 - Zakładka pliki DirectX Dostarcza pełną informację o plikach i bibliotekach DLL DirectaX, zainstalowanych w systemie i ewentualnych problemach. - Zakładka Ekran Bardzo przydatna zakładka, w której oprócz podstawowych informacji o posiadanej karcie graficznej, wersji zainstalowanego do niej sterownika, moŜemy przeprowadzić test modułu DirectDraw i Direct3D oraz włączenia/wyłączenia przyspieszenia sprzętowego DirectaDraw, Directa3D i teksturowania AGP (zalecane pozostawienie przyspieszenia sprzętowego dla wszystkich opcji jako Włączone). Po kaŜdorazowej deinsatalacji oraz instalacji nowszej wersji sterowników DirectaX lub w razie podejrzeń o nieprawidłowe jego działanie lub nie prawidłową współpracę z kartą graficzną, warto jest sprawdzić ich działanie za pomocą w/w testów. - Zakładka Dźwięk Kolejna zakładka informująca nas tym razem o sprzęcie audio i jego sterowniku. Ponadto za pomocą przycisku Testuj moduł DirectSound moŜemy przeprowadzić test dźwięku i wybór poziomu sprzętowego przyspieszenia dźwięku (zalecane jest pozostawienie przyspieszenia pełnego). -Zakładka Muzyka Ostatnia interesująca nas zakładka, w oknie, której moŜemy przetestować moduł DirectMusic za pomocą dostępnego przycisku Testuj moduł DirectMusic. 69 8.9.6. Kopia zapasowa Jedno z najwaŜniejszych narzędzi systemowych, umoŜliwiające w sytuacjach awarii systemu operacyjnego powrót do jego stabilnej wersji. Jedynymi warunkami jakie muszą być spełnione, to moŜliwość uruchomienia systemu w trybie normalnym lub awaryjnym i posiadanie wcześniej wykonanej kopii zapasowej plików systemowych (Backump). Informacja! Narzędzie Kopia zapasowa nie jest dostępne w systemie operacyjnym Windows XP Home. Wykonanie kopii zapasowej najwaŜniejszych plików systemowych ma sens po zakończonej konfiguracji systemu operacyjnego wraz z instalacją oprogramowania lub po jakimś jego etapie. W ten sposób zagwarantujemy sobie moŜliwość powrotu do ostatniej stabilnej wersji, bez konieczności przeinstalowania całego systemu Windows. Uwaga! Przed przystąpieniem do wykonania kopii zapasowej plików systemowych naleŜy wyłączyć wszystkie programy działające w tle np.: program antywirusowy, zaporę internetową, wygaszacz ekranu, oraz zaprzestać korzystania z innych aplikacji, aby nie zakłócić jego przebiegu. Kreatora Kopii zapasowej uruchamiamy klikając na ikonę skrótu do niego w menu Start \Akcesoria \ Narzędzia \ Systemowe lub prościej: menu Start \ Wszystkie programy lub Programy\ Mini System\ Kopia zapasowa. Przebieg wykonania kopii zapasowej plików systemowych jest prawie identyczny w obu systemach operacyjnych Windows 2000 i XP. Nieznaczna róŜnica występuje pomiędzy dwoma pierwszymi oknami a raczej ich brakiem w systemie Windows 2000 i czasem wykonania kopii, co nie ma większego znaczenia dla całego procesu. Pierwszym oknem jakie się pojawia na parę sekund, bezpośrednio po uruchomieniu narzędzia Kopia zapasowa jest okno wyszukiwania urządzeń. Po jego automatycznym zamknięciu pojawia się kolejne informujące nas o braku moŜliwości uzyskania połączenia z usługą magazyn Wymienny. Dajemy zaznaczenie przy pozycji Nie pokazuj tego komunikatu ponownie i klikamy na przycisk OK. 70 Kolejnym oknem jest okno Kreatora kopii zapasowej lub przywracania. Sprawdzamy czy jest zaznaczenie przy pozycji Zawsze uruchamiaj w trybie kreatora i przechodzimy do linku trybu zaawansowanego w środkowej części okna. W nowym oknie Narzędzie kopia zapasowa mamy do wyboru trzy przyciski: Kreator kopii zapasowej ... Kreator przywracania ... i Kreator automat. odzyskiwania systemu Wybieramy pierwszy przycisk: Kreator kopii zapasowej ... i przechodzimy do kolejnego okna. Informacja! Wybierając trzeci przycisk: Kreator automatycznego odzyskiwania systemu musimy się liczyć ze znaczną stratą miejsca na dysku nawet do kilku GB i długim czasem jej tworzenia: od 7 do 20 minut zaleŜnie od wielkości partycji i szybkości komputera. Wybierając jako nośnik kopii płytę DVD-RW, przy posiadaniu odpowiedniego sprzętu do nagrywania naleŜy wziąć pod uwagę czas zapisu, nawet do kilkudziesięciu minut pod warunkiem, Ŝe dysponujemy odpowiednim oprogramowaniem do zapisu pakietowego, który umoŜliwi nagranie kopii na nośnik. Dodatkowo po zakończeniu jej wykonywania zostaniemy poproszeni o włoŜenie do stacji dyskietek czystej sformatowanej dyskietki 3.5”, na którą zostaną skopiowane pliki automatycznego odzyskiwania systemu. Zdając sobie sprawę z niedogodności jakie za sobą niesie powyŜsza opcja, jest to proces systemowy dający największą szansę na przywrócenie systemu do poprzedniej – stabilnej wersji. W oknie kreatora Kopii zapasowej klikamy na przycisk Dalej i przechodzimy do okna, w którym zaznaczamy pozycję Wykonaj jedynie kopię zapasową danych o stanie systemu i klikamy na przycisk Dalej w jego dolnej części. 71 Kolejne okno pozwala określić nam lokalizację (miejsce) kopii zapasowej plików systemowych. W tym celu np.: na dysku D:\ w folderze Dokumenty wykonujemy pod folder o nazwie Kopie systemu a w nim folder Backump, w którym będą przechowywane kopie bezpieczeństwa. Klikając na przycisk Przeglądaj, w oknie zapisu wskazujemy jego lokalizacje i zapisujemy pod nazwą z datą np.: backump_nr1_18_09_2005 po czym klikamy na przycisk Dalej. Informacja! Nie wpisując w oknie zapisu własnej nazwy (daty) dla kopii zapasowej będziemy musieli w kolejnych oknach określić rodzaj wykonywanej kopii, oraz podjąć decyzję czy kopia ma być dołączona do poprzedniej (ilość zajmowanego miejsca na dysku przez plik kopii będzie stale wzrastał o jej nową wielkość) czy zamieniana. Ponadto powyŜszy sposób w niektórych sytuacjach moŜe uniemoŜliwić nam dokładne określenie terminu jej wykonania a co za tym idzie określenia jakie programy i aplikacje zainstalowane po jej wykonaniu nie będą działały lub jak konfiguracja systemu zostanie przywrócona. W oknie Kończenie pracy kreatora przychodzimy do przycisku Zaawansowane. W oknie wyboru typu kopii zapasowej pozostawiamy typ Normalna (inny wybór nie ma dla nas Ŝadnego znaczenia) i przechodzimy do kolejnego okna klikając na przycisk Dalej. Informacja! W systemie Windows 2000 w oknie Typ kopii zapasowej w jego dolnej części istnieje jeszcze pozycja Wykonaj kopię zapasową zmigrowanych danych Magazynu Zdalnego, przy której dajemy zaznaczenie. W kolejnym oknie zaznaczamy pozycję Weryfikuj dane po wykonaniu kopii zapasowej i klikając na przycisk Dalej przechodzimy do okna Opcje Kopii zapasowej. 72 Wybór pozycji na tym etapie jest juŜ bez znaczenia. Przechodzimy do następnego okna klikając na przycisk Dalej. W oknie Kiedy ma być wykonana kopia zapasowa zaznaczamy pozycję Teraz i przyciskiem Dalej przechodzimy do ostatniego okna , w którym zapoznajemy się z informacjami o przygotowanej przez nas kopii zapasowej. Pracę z oknami kreatora kończymy klikając na przycisk Zakończ. W oknie Postępu obserwujemy krótkotrwały proces przygotowania do wykonania kopii zapasowej, po czym następuje właściwy proces jej tworzenia, który obserwujemy na pasku postępu. PoniŜej jesteśmy na bieŜąco informowani o czasie jaki upłynął od momentu jego rozpoczęcia i jaki pozostał do zakończenia. Po zakończonej operacji wykonania kopii automatyczna zapasowej następuje weryfikacja plików. O jego zakończeniu jesteśmy powiadomieni w oknie ukończenia kopii zapasowej. W celu zapoznania się ze szczegółowymi informacjami i wykonania własnych notatek (uwag) klikamy na przycisk Raport. W oknie trybu tekstowego z wyświetlonym raportem o stanie wykonania kopii zapasowej systemu sprawdzamy stan jej wykonania, szczególnie informację zawartą w dolnej części tekstu na temat plików róŜniących się (powinna być wartość 0). W wierszu Typ kopii zapasowej moŜemy dopisać własne uwagi np.: Kopia po podstawowej konfiguracji systemu z dnia ... itd. PowyŜszy sposób zapewnia nam niezbędną informacją do jakiego stanu zostanie przywrócony system operacyjny Windows po uŜyciu opcji przywracania kopii zapasowej. Po zakończonej analizie i dodaniu własnych uwag do raportu, zapisujemy go w tym samym folderze co plik kopii zapasowej i pod identyczną nazwą (zwracając uwagę na pozostawienie niezmienionego rozszerzenie pliku tekstowego „log”). Zamykamy okno tworzenia kopii zapasowej klikając na przycisk Zamknij. 73 Przykładowy plik raportu z dopisanymi własnymi uwagami WAśNE! Przywrócenie kopii zapasowej Backump wykonujemy z poziomu Trybu Awaryjnego. Wybieramy go przytrzymując wciśnięty klawisz F8 podczas rozruchu komputera (po ekranie startowym Biosu a przed ekranem logowania), w którym większość sterowników i urządzeń nie jest wczytywana. Istnieje wówczas duŜa szansa na naprawę uszkodzonego systemu operacyjnego. Uruchomienie przywracania kopii zapasowej ma przebieg podobny do jej tworzenie z tą róŜnicą, Ŝe na pewnym etapie w oknie kreatora klikamy na przycisk Kreator przywracania ..., po czym w kolejnych oknach wskazujemy lokalizację pliku kopii na dysku i postępujemy zgodnie z wskazówkami kreatora. Po zakończonej pomyślnie operacji przywracania kopii zapasowej systemu konieczne jest ponowne uruchomienie komputera. 8.9.7 Tryb awaryjny Podczas uŜytkowania komputera na pewno spotkaliśmy się z pojęciem Trybu awaryjnego. Z doświadczenia wiem, Ŝe większości uŜytkownikom kojarzy się on z czymś tajemniczym a juŜ na pewno najmniej poŜądanym stanem z jakiego chcielibyśmy skorzystać. 74 Nic bardziej mylnego, bardzo często uŜycie tego trybu jest wymuszone wyŜszą koniecznością ale nie zawsze tak musi być. Podczas konfiguracji systemu operacyjnego nie jednokrotnie będziemy zmuszeni uruchomić system w trybie awaryjnym aby wykonać z jego poziomu określone operacje. W sytuacjach awaryjnych równieŜ moŜe okazać się on jedynym wyjściem np. przy wadliwie działającym sterowniku, braku dostępu do określonego pliku z normalnego poziomu np. wirusa, choć nie koniecznie. Tryb awaryjny uruchamiamy wciskając klawisz F8 w momencie rozruchu (ponownego uruchomienia) komputera po pojawieniu się na ekranie monitora plansz z tekstem zawierających informacje o teście pamięci, systemie BIOS, zainstalowanym sprzęcie itd. a przed instalacją sterowników i załadowaniem systemu operacyjnego. Informacja ze strony internetowej Microsoftu: Istnieje kilka podstawowych opcji trybu awaryjnego: - Tryb awaryjny W trybie awaryjnym system Windows uruchamia się z minimalną ilością plików i sterowników pamięci masowej, podstawowymi domyślnymi usługami i podstawowym systemem wideo. Na tym etapie wyłączone z uruchamiania są połączenia sieciowe. - Tryb awaryjny z obsługą sieci Ładowane są równieŜ pliki a takŜe najwaŜniejsze usługi i sterowniki niezbędne do obsługi sieci - Tryb awaryjny z wiersza poleceń Zamiast graficznego interfejsu uŜytkownika uruchamia wiersz poleceń trybu tekstowego - Włącz tryb VGA Przy uszkodzenia lub niekompatybilności zainstalowanego sterownika wideo, powoduje uruchomienie komputera w podstawowym trybie graficznym VGA. - Ostatnia znana dobra konfiguracja Pozwala uruchomić komputer przy uŜyciu informacji zapisanych w rejestrze podczas ostatniego zamykania systemu. - Uruchom system Windows normalnie Powoduje uruchomienie systemu operacyjnego Windows z załadowaniem wszystkich normalnych plików i wartości rejestrowych. - Wykonaj ponowny rozruch Uruchamia ponownie komputer Tryb awaryjny ułatwia diagnozowanie problemów. JeŜeli objaw nie występuje ponownie po uruchomieniu systemu w trybie awaryjnym, to moŜna uznać, Ŝe domyślne ustawienia i minimalny zestaw sterowników urządzeń nie są przyczyną problemu. JeŜeli przyczyną problemu jest nowo dodane urządzenie lub zmieniony sterownik, to w trybie awaryjnym moŜna usunąć to urządzenie lub przywrócić stan sprzed zmiany. Zdarza się jednak, Ŝe tryb awaryjny nie pomoŜe, np. gdy pliki systemowe niezbędne do uruchomienia systemu Windows są uszkodzone lub zniszczone. W takim przypadku uŜyteczna moŜe być Konsola odzyskiwania systemu lub inne metody naprawy. 75 Okno trybu awaryjnego Poruszanie się w podstawowym trybie awaryjnym W oknie trybu awaryjnego poruszamy się za pomocą klawiszy kierunkowych (strzałek). Decyzję z wyborem opcji zatwierdzamy klawiszem Enter. Po wybraniu opcji Trybu awaryjnego następuje ładowanie niezbędnych sterowników, plików i usług, po czym ekran na moment zastyga w pozornej bezczynności. Na kolejnej planszy (tylko w Windows XP) logujemy się jako Administrator i przechodząc przez okno informacyjne (przycisk Tak) zostajemy zalogowani do systemu. Wygląd systemu pracującego w trybie awaryjnym Po wykonaniu przez nas określonych czynności (modyfikacji) opuszczamy tryb awaryjny poprzez ponownie uruchomienie komputera (Menu start -> Wyłącz komputer). 76 9. INSTALACJA DODATKOWEGO OPROGRAMOWANIA W początkowym okresie mojej przygody z komputerem, jednym z największych problemów z jakim się borykałem, była instalacja róŜnego rodzaju oprogramowania. Wiem, Ŝe i dzisiaj jest to operacja spędzająca sen z oczu niejednemu uŜytkownikowi. Powodem zaistniałej sytuacji jest brak ujednoliconego procesu instalacyjnego, chociaŜ obecna sytuacja i tak jest nie porównywalnie lepsza niŜ ta sprzed paru lat. Musimy zdać sobie sprawę, Ŝe komputer nie jest juŜ urządzeniem egzotycznym i niedostępnym, a wręcz stał się jednym z podstawowych elementów przemysłowej i domowej elektroniki uŜytkowej. Mówiąc o komputerze nie moŜemy pominąć systemu operacyjnego (nie materialnego wytworu ludzkiej myśli), który jest pomostem pomiędzy uŜytkownikiem a urządzeniem elektronicznym jakim jest komputer. Dopiero takie zestawienie daje moŜliwość jego pełnego wykorzystania. Jako, Ŝe system operacyjny nie jest przedmiotem materialnym, nie mogą istnieć ścisłe procedury postępowania jak w przypadku innych urządzeń. Jego twórcy tak zdefiniowali ścieŜkę instalacyjną dla dodatkowego oprogramowania aŜeby, kaŜdy nawet nie doświadczony uŜytkownik sobie z nią poradził. Z ogólnego punktu widzenia jest to słuszne załoŜenie. Ale po wnikliwej analizie dojdziemy do wniosku, Ŝe taka sytuacja powoduje spadek wydajności i stabilności całego systemu i nie zapewnia naleŜytego bezpieczeństwa dla przechowywania naszych danych. Ponadto budowa dysków twardych (zakres pracy głowic), nie jest zoptymalizowany do pracy na jednej partycji. Aby w pełni wykorzystać potencjał drzemiący w komputerze i systemie operacyjnym, w prosty przykładowy sposób przedstawię jak moŜemy zmienić docelowe miejsce instalacji oraz dopasować jego przebieg do własnych potrzeb, który po mimo duŜej róŜnorodności programów jest do siebie w pewien sposób zbliŜony. 9.1. Wybór ścieŜki instalacyjnej Podstawową rzeczą z jakiej musimy zdać sobie sprawę, to wybór odpowiedniego miejsca (folderu), do którego będziemy instalować większość naszych programów, część sterowników i wszystkie gry. Standardowo jest to folder systemowy na dysku C:\ Program Files. Od tego momentu przejmujemy pełną kontrolę nad komputerem i wszystkim co się w nim dzieje, i to my decydujemy o miejscu docelowym instalacji. Moja propozycja składa się z dwóch wersji. Pierwsza ogólna, skierowana jest do większości uŜytkowników i zakłada utworzenie na dysku D:\ lub E:\ (zawsze wybieramy następny dysk po naszej partycji systemowej) jednego folderu o przykładowej nazwie Programy (starajmy się nie nadawać zbyt długich nazw), do którego będziemy instalować całe nasze dodatkowe oprogramowanie. Osobnym folderem, który utworzymy tylko dla gier będzie folder o nazwie np. Gry. Przykład ścieŜki instalacyjnej: D:\Programy\Nazwa naszego programu D:\Gry\Nazwa naszej gry Druga wersja skierowana jest do grona uŜytkowników ceniących sobie pełny ład, i zakłada tak jak poprzednio utworzenie jednego folderu np. Programy, a w nim kilku folderów tematycznych o takiej samej nazwie jak miało to miejsce w menu Start (pkt 6.8.1.4.1.), do których będziemy instalować programy zgodnie z ich kategorią i przeznaczeniem. Przykład ścieŜki instalacyjnej: D:\Programy\Podstawowe\Nazwa naszego programu. 77 9.2. Wprowadzenie do procesu instalacji Znaczna większość programów ściągniętych z Internetu jest skompresowana do pliku archiwum zip lub rar. Przed przystąpieniem do instalacji naleŜy je wypakować do wskazanego folderu, i poprzez podwójnego kliknięcie LPM na wypakowanym programie z rozszerzeniem .exe (najczęstsze rozszerzenie programu instalacyjnego), uruchamiamy proces instalacji (przewaŜnie jest to plik o nazwie zbliŜonej do nazwy programu) np.: plik instalacyjny programu Windows Configurator nosi nazw WindowsConfigurator0_6.exe , XnView ma nazwę XnView-win.exe a OpneOffice org. 2.0 Beta zapisany jest pod nazwą Ooo_2.0beta_Win32Intel_instal.zip . Instalując program z płyty CD, DVD, poprzez podwójnie kliknięcie na ikonie napędu CD, DVD, LPM w oknie Mój komputer (PC-Folder) lub na umieszczonej przez nas ikonie skrótu do niego, na Pasku zadań otwieramy jej zawartość. W otwartym oknie z zawartością płyty odszukujemy plik instalacyjny, o nazwie setup.exe lub instal.exe. Klikamy na niego podwójnie LMP w celu zainicjowania kreatora procesu instalacji programu. 9.2.1. Kreator instalacji programu Proces instalacji rozpoczynamy w okonie kreatora, którego wygląd i przebieg, dla kaŜdego programu jest inny, choć po zainstalowaniu paru programów moŜemy doszukać się cech wspólnych. Jednym z pierwszych okien jaki ujrzymy po podwójnym kliknięciu na pliku instalacyjnym jest okno powitalne, lub okno z wyborem języka w jakim będzie przeprowadzona instalacja i w jakim będzie komunikował się z nami program po zainstalowaniu. Przejście do następnego okna kreatora instalacji następuje po kliknięciu na przycisk Dalej, Next lub OK. 78 Podczas instalacji niektórych programów (szczególnie płatnych) moŜemy zostać poproszeni o wpisanie nazwy uŜytkownika i numerów seryjnych, bez których dalszy jej przebieg będzie nie moŜliwy. W kolejnym oknie (oknach) przesuwając pasek przewijania z prawej strony, zapoznajemy się z warunkami licencji programu. Akceptację jej warunków potwierdzamy dając zaznaczenie przy pozycji np.: I accept the agreement lub Zgadzam się z postanowieniami licencji itd. Po czy przechodzimy do następnego okna kreatora instalacji. Informacja! Akceptacja umowy licencyjnej jest warunkiem dalszej instalacji programu, i naleŜy przeczytać (przewinąć) ją do końca. Często spotykamy z oknem, w którym mamy moŜliwość wyboru rodzaju instalacji np.: Minimalna instalacja, Kompletna, UŜytkownika. Wybieramy instalację UŜytkownika, ze względu na wyboru instalowanych moŜliwość składników i katalogu docelowego. Część aplikacji daje nam moŜliwość szczegółowego wyboru instalowanych składników, włącznie z informacją o wybranym komponencie. Wówczas musimy się zastanowić nad wyborem aby nie instalować składników z których raczej nie skorzystamy. Zawsze istnieje moŜliwość ich późniejszego do instalowania. 79 W kolejnym oknie (lub w tym samym zaleŜnie od instalatora) wybieramy katalog docelowy, do którego będzie zainstalowany program. Dla tego musimy zwrócić uwagę aby nie przegapić okna umoŜliwiającego nam ten wybór. Zmianę ścieŜki instalacyjnej rozpoczynamy od wyboru przycisku Przeglądaj lub Browse. Otwiera się okno umoŜliwiające wybór folderu docelowego. Standardowo podświetlony jest folder Program Files na dysku C:\. Wybieramy LPM z listy dysk D:\ lub E:\, klikając na znak [+] przy jego ikonie (nazwie), rozwijamy jego zawartość i odnajdujemy folder, do którego przeprowadzimy instalację programu. Większość aplikacji po zaznaczeniu naszego folderu docelowego jakim jest np. folder Programy, automatycznie w oknie dopisuje dalszą ścieŜkę instalacyjną np.: E:\Programy\a2free. Przykładowa ścieŜka instalacyjna programu a2free Zdarza się jednak, Ŝe ścieŜka instalacyjna z nazwą programu nie jest dodawana automatycznie. Wówczas w oknie musimy dopisać ją sami np.: E:\Programy\Dopisana nazwa instalowanego programu Informacja! JeŜeli nie pamiętamy oryginalnej nazwy programu wystarczy LPM uchwycić za pasek okna i przesunąć w górę lub w dół ekranu, odsłonić okno z pod spodu aby z domyślnej ścieŜki instalacyjnej odpisać (skopiować) nazwę programu. Istnieją, na szczęście bardzo nie liczne aplikacje, które nie dodają nazwy programu do ścieŜki instalacyjnej oraz co gorsze nie zezwalają na jej ręczne dopisanie. Ale i z takiej sytuacji jest wyjście. Przyciskiem Wstecz lub Back cofamy się w kreatorze instalacji o jedno lub dwa okna do tyłu, otwieramy dysk a następnie folder, do którego chcemy zainstalować wybrany program i wykonujemy w nim nowy folder, któremu nadajemy nazwę instalowanego programu. Ponownie powracamy do okna kreatora instalacji, w których wskazujemy jako miejsce docelowe dla instalowanego programu, utworzony przed chwilą folder. 80 Podczas naszej przygody z instalowanym oprogramowaniem, napotkamy oprócz zaprezentowanego powyŜej okna wyboru folderu docelowego inne, dające nam tą samą moŜliwość wyboru. Nie wpadajmy wówczas w panikę tylko spokojnie przyjrzyjmy się jego zawartości W dolnej jego części w polu Nazwa folderu: widzimy standardową ścieŜkę instalacyjną, którą chcemy zmienić. W górnej części w polu Szukaj w: ikonę z nazwą instalowanego programu. Klikamy na indeks górnego pola [v] w celu rozwinięcia listy z dostępnymi dyskami i napędami, z której wybieramy właściwy dysk, a w następnym oknie folder, do którego będziemy instalować program. W dolnej części okna w polu Nazwa folderu: pojawia się wybrana przez nas ścieŜka instalacyjna. W wypadku braku nazwy instalowanego programu dopisujemy ją ręcznie po sleszu np: E:\Programy\GameJack4 i decyzję zatwierdzamy przyciskiem OK. Informacja! Wpisując własną ścieŜkę instalacyjną, lub nazwę programu nie moŜemy zapomnieć o sleshu („\” ukośna kreska), oraz o pisaniu nazwy bez spacji (przerwy pomiędzy nazwami folderów np.: E:\Programy\Zapis CD\Nero Burning Rom. Informacja! MoŜe się zdarzyć, Ŝe po wyborze ścieŜki instalacyjnej programu, następne okna będą umoŜliwiały nam lokalizację folderu ze skrótami do programu w menu Start. Proponuję nie zmieniać domyślnych ustawień, gdyŜ spowoduje to w większości ich luźne umiejscowienie. Oraz okno wyboru umieszczanych ikon: na Pulpicie, Pasku zadań i w menu kontekstowym pod PPM. Usuwamy zaznaczenie przy pozycji: Create a quick launch icon (dodanie ikony do Paska zadań). Pozostawiamy umiejscowienie ikony na Pulpicie (Create a desktop icon). Pozostawienie zaznaczonej pozycji: Install scan via context menu (dodanie ikony do menu kontekstowego pod PPM), uzaleŜnione jest od rodzaju programu np.: do programu antywirusowego, kompresującego, szyfrującego itd. pozostawiamy ją zaznaczoną, ze względu na naszą wygodę i szybki do niej dostęp. 81 Zezwolenie pozostałym programom na umiejscawianie swoich ikon w menu kontekstowym, tylko by je nie potrzebnie powiększyło, utrudniając dostęp do właściwej wybranej pozycji. W kolejnym oknie jakie moŜemy napotkać, mamy moŜliwość wyboru opcji np.: Szybkiego startu, czyli podstawowe biblioteki będą ładowane podczas startu systemu Windows (zaleŜnie od instalowanego programu), lub tylko jego ikona będzie widoczna w Zasobniku systemowym na Pasku zadań. Po wprowadzeniu własnych zmian w kreatorze instalacji, w jednym z ostatnich jego okien moŜemy zapoznać się z wybranymi przez nas składnikami oraz ścieŜką instalowanego programu. Jest to ostatni moment aby cofnąć się wstecz i wykonać odpowiednie korekty. Kliknięcie na przycisk Dalej, Next, OK. itd. uruchamia proces instalacyjny programu, który obserwujemy w oknie postępu. O zakończonym sukcesem procesie instalacji zostaniemy poinformowani w nowym oknie. MoŜe w nim być widoczna opcja uruchomienia bezpośrednio programu (usuwamy to zaznaczenie). Klikając na przycisk Dalej lub jego odpowiednik moŜemy się spotkać z oknami: wstępnej konfiguracji (o ile takowa jest wymagana) i zapoznaniem z informacjami o programie, oknem wyboru pełnej ale działającej tylko przez pewien czas wersji programu, lub jej odpowiednikiem pozbawionej pewnych funkcji ale za to bezterminowej itd. Ostatnim oknem jakie przewaŜnie się pojawia jest okno z informacją o konieczności ponownego uruchomienia komputera, lub odłoŜenie tej decyzji na później. Proponuję wybór pierwszej opcji, nawet jeśli w oknie nie spotkamy się taką moŜliwością. 82 9.2.3. Kreator wypakowania programu Na pewno niejednokrotnie spotkamy się programami nie wymagającymi instalacji. Osobiście bardzo cenię tego typu aplikacje, z prostego powodu. Nie musimy przechodzić przez cały, często skomplikowany i na dodatek obco języczny proces instalacyjny. Dla ścisłości muszę dodać, Ŝe w znacznej większości nie są to aplikacje duŜe, co dla przeciętnego uŜytkownika nie jest bez znaczenia, ze względu małą ilość zajmowanego przez nie miejsce na dysku. Jak rozpoznać, Ŝe program niewymagający instalacji. Odpowiedź jest bardzo prosta. Program jest spakowany w formie pliku archiwum przewaŜnie z rozszerzeniem zip lub rar. Gdy mamy do czynienia z archiwum samo rozpakowującym się exe, po podwójnym kliknięciu na nie, otworzy się okno, podobne do poznanych wcześniej w pkt 9.5.2. z wyborem ścieŜki instalacyjnej, z tą róŜnicą, Ŝe na górnej belce widzimy napis np.: Samorozpakowujące się archiwum WinRAR-a - Sel-extracting Archive (IZArc3.5 b2) lub Self extracting ZIP file(Total Commander) zaleŜnie od programu w jakim dane archiwum było wykonane. Innym sposobem rozpoznania archiwum samo rozpakowującego exe, przy zainstalowanym zewnętrznym programie do kompresji, jest klikniecie PPM na sprawdzanym pliku i wybranie z rozwiniętego menu zakładki z programem do kompresji. JeŜeli w pod menu pojawi się np. wpis Otwórz z IZArc (dla Archiwów SFX) lub podobny, moŜemy być pewni Ŝe mamy do czynienia z archiwum samo rozpakowującym. 9.2.4. Czynności po instalacyjne Po zakończonym procesie instalacji lub wypakowania programu do utworzonego (wskazanego) folderu, zachowując wcześniej obrany kierunek konfiguracji naleŜy uporządkować wszystkie skróty umieszczone przez program na Pulpicie i w menu Start, oraz wykonać nowe skróty, dla wypakowanych programów i przenieść je w odpowiednie miejsca. - Programy zainstalowane: Umieszczają skrót do pliku wykonawczego na Pulpicie i w menu Start, w folderze o takiej samej nazwie jak instalowany program (choć nie jest to regułą). Np. program StartupCPL, do którego skrót odnajdziemy tylko w Panelu sterowania. 83 - Skrót z Pulpitu przenosimy (na zasadzie wytnij - wklej), do folderu szybkiego dostępu np. Podstawowe (zgodnie z jego przeznaczeniem i rodzajem pkt 6.8.1.4.2.). JeŜeli zaleŜy nam na odpowiedniej kolejności programów w menu, nadajemy mu odpowiedni numer przed nazwą np. 01 StartupCPL itd. A następnie klikając PPM na dowolnym programie z listy rozwiniętego menu wybieramy polecenie Sortuj według nazwy. - Folder ze skrótami w menu Start przenosimy do odpowiedniego folderu tematycznego (pkt 6.8.1.4.1.). Otwieramy go, wykonujemy w nim pod folder (nowy folder) o przykładowej nazwie np. Pozostałe, do którego z kolei przenosimy wszystkie skróty, oprócz skrótu do pliku wykonawczego. - Programy wypakowane: Skrót do programu wykonawczego musimy wykonać ręcznie. W tym celu otwieramy folder, do którego został wypakowany program i klikając PPM na pliku wykonawczym (jest to ikona symbolizująca program i przewaŜnie o jego nazwie lub zbliŜonej z rozszerzeniem exe), wybieramy z rozwiniętego menu polecenie Utwórz skrót, który przenosimy w odpowiednie miejsce np. do folderu szybkiego uruchamiana w menu Start\Podstawowe. Przeniesiony skrót moŜemy równieŜ skopiować i umieścić w nowo utworzonym folderze o takiej samej nazwie jak program, do którego się odnosi w odpowiednim folderze tematycznym np. Podstawowe. Informacja! Skrót do pliku wykonawczego moŜe mieć inną nazwę niŜ pełna nazwa programu. Przykład: Skrót do programu Pest Exterminator ma nazwę PE.exe (zawsze taką samą jak plik wykonawczy). Dla własnej lepszej orientacji, zmieniamy jego nazwę na pełną. Nawet przy pełnej oryginalnej nazwie skrótu, dla zachowania odpowiedniego wyglądu i uniknięcia długich nazw o tym samym denerwującym początku, usuwamy z nazwy pierwszą część Skrót do i zawsze ostatnią exe. - Kontrola nad wpisami do rejestru: Ostatnią czynnością jaką naleŜy wykonać bezpośrednio po instalacji programu i ponownym uruchomieniu komputera, jest kontrola nowych wpisów w Rejestrze Windows, jakie większość oprogramowania w nim umieszcza (część aplikacji doda wpis do dopiero po jej uŜyciu, dlatego wskazane jest uruchomienie programu na jakiś czas np. wstępnej konfiguracji). PowyŜsza czynność zapewni nam pełną kontrolę nad nimi, w róŜnych sytuacjach. Dokładny opis przedstawiłem w punkcie 9.3.1. z opisem programu RegCleaner. 84 10. PODSTAWOWE OPROGRAMOWANIE Po dokładnym zapoznaniu się z przebiegiem procesu instalacyjnego (pkt 9.2.3.), oraz czynnościami po instalacyjnymi (pkt 9.2.4.) pora na samodzielne zainstalowanie naszych pierwszych programów. Nie bez znaczenia jest ich wybór i kolejność. Ma ono bezpośrednie przełoŜenie na dalszą konfigurację systemu, czynności konserwacyjno – optymalizujące itd. Musimy jednak pamiętać, Ŝe Ŝadne oprogramowanie samo nic nie zrobi. Dopiero w naszych rękach, właściwie uŜyte staje się odpowiednim narzędziem, dającym nam pełna kontrolę nad systemem operacyjnym Windows i co najwaŜniejsze umoŜliwią jego pełne wykorzystanie. Informacja! Większość programów jakie zaprezentuję w moim poradniku jest w pełnej wersji, na licencji freeware (darmowy do uŜytku domowego). Pomimo, Ŝe są to programy darmowe i ogólno dostępne nie ustępują pod wieloma względami swoim płatnym odpowiednikom, nie jednokrotnie przewyŜszając je funkcjonalnością i niezawodnością. Kolejność prezentowanych w poradniku programów została ułoŜona w taki sposób, aby w jak największym stopniu, umoŜliwić przy ich pomocy kontrolę nad systemem i instalowanymi aplikacjami, zapewnić optymalną stabilność systemu i moŜliwość konfiguracji na poszczególnych etapach. 10.1. RegCleaner 4.3.0.78 Licencja: Freeware Narzędzie do zarządzania rejestrem systemowym, usuwania nieuŜywanych wpisów rejestru pozostawionych przez zainstalowane oprogramowanie, wpisów programów z listy "Dodaj/Usuń Programy" w Panelu sterowania Windows, nieuŜywanych bibliotek DLL (równieŜ współdzielonych) oraz zarządzanie typami plików. DuŜą zaletą programu jest przejrzysty i polskojęzyczny interfejs. Program jako, Ŝe nie jest juŜ rozwijany moŜemy pobrać z innych stron internetowych niŜ producenta np. dobreprogrmy: http://dobreprogramy.pl/index.php?dz=2&id=177&t=29 Ten znakomity program, posłuŜy nam głównie do kontroli wpisów w rejestrze, jakie są w nim umieszczane przez instalowane programy. Oraz nad aplikacjami (programami) uruchamianymi automatycznie przy starcie systemu Windows. Po zainstalowaniu programu klikamy na ikonę RegCleaner widoczną na Pulpicie. W pierwszym oknie jakie się pojawi, zgadzamy się z warunkami licencji klikając na przycisk (pole) Akcept w jego dolnej części. Otwiera się właściwe okno programu, w którym przechodząc do kolejnych poleceń z Paska narzędziowego: OPTIONS -> Language -> Select Language zmieniamy interfejs z angielskiego na polski. 85 Główne okno programu RegCleaner Przy pierwszym uruchomieniu, w głównym oknie programu pod zakładką Programy, widzimy wszystkie wpisy w Rejestrze, jakie zostały w nim umieszczone przez zainstalowane programy i aplikacje, a przy kaŜdym z nich widnieje wpis Nowy. Będzie tak, za kaŜdym razem po instalacji nowego programu, który dokonuje wpisów w Rejestrze, dając nam w ten sposób prostą moŜliwość ich kontrolowania. Usunięcie (nieaktualnego) wpisu polega na zaznaczeniu pola przy jego nazwie i kliknięciu na przycisk Usuń zaznaczone w dolnej części okna. UWAGA! Po zamknięciu programu RegCleaner i ponownym jego uruchomieniu, jeŜeli w miedzy czasie nie instalowaliśmy Ŝadnego oprogramowania dotychczasowy wpis(y) Nowy zostanie zamieniony na Stary. Druga zakładka, jaka powinna nas głównie zainteresować to Autostart. 86 W oknie Autostartu, umieszczone są wpisy do wszystkich programów, które są automatycznie uruchamiane przy starcie systemu Windows. Chcąc usunąć dany program z Autostartu wystarczy zaznaczyć pole przy jego nazwie i kliknąć na przycisk Usuń zaznaczone w dolnej części okna. Mając otwarte okno programu moŜemy, przechodząc kolejno do zakładki Programy i Autostart, zapisać w formie listy (plik tekstowy txt.) wszystkie umieszczone wpisy w Rejestrze. Czynność tą wykonujemy wybierając z Paska narzędziowego programu przycisk Plik i w rozwiniętym menu polecenie Zapisz listę, standardowo są one zapisywane w folderze instalacyjnym programu, pod nadaną przez nas nazwą. Taka forma zapisywania list, nie jest zbyt rozsądnym rozwiązaniem, ze względu na bałagan jaki będzie panował w folderze z zainstalowanym programem, i sporą trudność w dotarciu do właściwej (poszukiwanej) listy. Prostym rozwiązaniem jest utworzenie dwóch pod folderów, w folderze z zainstalowanym programem RegCleaner. Pierwszy o nazwie np.: Lista RC, i drugi Autostart RC np.: (D:\Programy\RegCleaner\01 ListaRC itd). Dobrze jest je ponumerować: (01 i 02), w ten sposób w oknie zapisu będą zawsze widoczne na dwóch pierwszych miejscach. Do obu folderów wykonujemy skróty, zmieniamy ich ikony na takie, które będą kojarzyły nam się z ich nazwą i umieszczamy na dodatkowym Pasku narzędziowym, z lewej stronie Pulpitu. WAśNE! Od tej pory, kaŜdorazowo po zainstalowaniu, jakiegokolwiek programu, uruchamiamy RegCleaner i sprawdzamy czy są nowe wpisy. JeŜeli tak, to zapisujemy listę do pod folderu Lista RC, nadając jej nazwę nowo zainstalowanego programu (aplikacji). Informacja! Nowe wpisy w oknie Programy będą zawsze umieszczone na początku listy. Dopiero zamknięcie i ponowne uruchomienie programu RegCleaner rozmieści je w kolejności alfabetycznej. Widok folderu Lista RC z wykonanymi przez nas listami zainstalowanych programów 87 Identycznie postępujemy sprawdzając listę Autostartu, z tą róŜnicą, Ŝe listę zapisujemy do pod folderu Autostart RC i sami musimy ją porównać z poprzednią, ze względu na brak pozycji w oknie z statusem Nowy lub Stary. Widok folderu Autostart RC z wykonanymi przez nas listami programów dopuszczonych do uruchamiania podczas startu systemu Windows WAśNE! Na tym etapie konfiguracji systemu, wskazane jest zapisanie wszystkich wpisów znajdujących się pod zakładką Programy, (do folderu Lista RC) jako lista np. 01 Podstawowa i z Autostartu (do folderu Autostart RC), jako lista np.: 01 Autostart Podstawowy. Zapewni to nam moŜliwość porównania z późniejszymi wpisami. Informacja! KaŜdorazowo, po od instalowaniu (usunięciu) programu, klikamy na ikonę skrótu do Listy RC na Pasku narzędziowym, w oknie folderu odnajdujemy plik tekstowy z nazwą od instalowanego (usuniętego) programu np.: EasyCrypto DeLux i otwieramy go. Uruchamiamy program RegCleaner i pod zakładką Programy, sprawdzamy czy nie pozostały po programie wpisy widoczne w otwartej liście, jeŜeli tak to je usuwamy. Analogicznie postępujemy z pozycjami w Autostarcie RegCleaner. Po wykonaniu powyŜszych czynności zamykamy program RegCleaner i otwarte listy, które w z kolei usuwamy z folderów: Lista RC i Autostart RC. Sprawdzamy jeszcze czy folder z programem, który od instalowaliśmy został automatycznie usunięty z folderu instalacyjnego (np. D:\Programy), jeŜeli nie to go usuwamy ręcznie do Kosza, który z kolei opróŜniamy, a całą operację kończymy uruchamiając ponownie komputer. 88 Wracając do obsługi naszego programu, jednym z głównych jego narzędzi jest czyszczenie Rejestru. Uruchamiamy je klikając na Pasku narzędziowym na przycisk Narzędzia i przechodząc w rozwiniętym menu do zakładki Czyszczenie rejestru i polecenia Wykonaj wszystkie wyŜej wymienione. UWAGA! Ze względu na zaprzestanie przez autorów programu, dalszych prac nad jego rozwojem, a szczególnie aktualizowaniem bazy informacji o Rejestrze Windows, który przez Microsoft jest bez przerwy rozwijany, w kolejnych wersjach systemu operacyjnego Windows, korzystanie z tej opcji, proponuję ograniczyć do minimum lub powierzyć innym bardziej zaawansowanym programom. (Opcja sprawdza się bardzo dobrze w starszych systemach Windows 95/98/ME). WAśNE! Wszystkie usunięte wpisy z Rejestru za pomocą programu RegCleaner moŜemy przywrócić przechodząc na Pasku narzędziowym do przycisku Kopie, zaznaczając odpowiedni wpis i klikając na przycisk Przywróć z kopii znajdujący się w dolnej części okna. Fizycznie, kopie usuniętych wpisów znajdują się w folderze RegCleaner\ Backups. 10.2. IZArc Licencja: Freeware Do grona niezbędnych (podstawowych) programów narzędziowych, śmiało moŜemy zaliczyć darmową polskojęzyczną aplikację IZArc do archiwizacji, dekompresji i tworzenia samo rozpakowujących się archiwów. Obsługa bardzo wielu formatów: ( 7-ZIP, ACE, ARC, ARJ, BH, BZ2, CAB, DEB, GZ, HA, ISO, JAR, LHA, LZH, PAK, PK3, RAR, RPM, TAR, TGZ, TZ, RAR, RPM, TAR, TGZ, TZ, ZIP, ZOO), wysoki stopień kompresji, wyszukiwanie plików wewnątrz archiwów, chronienie zawartości archiwum hasłem, integracja z programem antywirusowym funkcja testowania archiwów i ich naprawa, integracja z menu Explorera Windows dostępnym pod PPM oraz automatyczne wysyłanie plików pocztą elektroniczną, plasuje ten program w ścisłej czołówce przed wieloma płatnymi aplikacjami tego typu. Program Izarc dostępny jest na do pobrania ze strony producenta: http://www.izarc.org lub serwisu IDG: http://www.idg.pl/ftp/pc_5281/IZArc%203.5%20Beta.html 89 Program, przy pierwszym uruchomieniu, powinien komunikować się z nami w języku polskim jeŜeli tak nie jest, zmieniamy jego ustawienia, wybierając kolejno z Paska narzędziowego polecenia: Options > Laguage i Polish z rozwiniętej listy menu. - Konfiguracja programu IZArc Dla zapewnienia sobie odpowiedniego komfortu pracy z aplikacją musimy zadbać o jej odpowiednie skonfigurowanie. W otwartym oknie programu na Pasku narzędziowym przechodzimy do polecenia Opcje -> Konfiguracja. W oknie Opcji i pierwszej zakładce Widok pozostawiamy zaznaczenia bez zmian. W drugiej zakładce Pasek narzędzi sprawdzamy czy są zaznaczone wszystkie pozycje w polu Configuration. W polu poniŜej: Skórka paska zadań moŜemy wybrać jeden z dostępnych schematów przycisków, jaki będzie widoczny na pasku narzędziowym w otwartym oknie programu. Kolejną zakładkę Foldery pozostawiamy z domyślnymi ustawieniami i przechodzimy do następnej: Skojarzenia plików. W polu Rozszerzenia plików, zaznaczamy wszystkie pozycje za wyjątkiem ISO (jeŜeli nie zamierzamy, korzystać z obrazów wirtualnych płyt CD-R, DVD i ich późniejszej programowej edycji, moŜemy tę pozycję równieŜ zaznaczyć). Kolejna zakładka Rozszerzenia Eksploratora, wymaga większej uwagi, ze względu na ścisłą zaleŜność pomiędzy zaznaczonymi pozycji, a składnikami menu kontekstowego Explorera Windows, widocznymi po kliknięciu PPM na program, który chcemy zarchiwizować lub rozpakować. 90 W polu: Polecenia menu kontekstowego dajemy zaznaczenia przy następujących pozycjach: - Dodaj do <Nazwa Pliku>.zip - Wypakuj do … - Wypakuj tutaj - Twórz plik SFX (.EXE) - Otwórz z IZArc (dla Archiwów SFX) - Testuj I poniŜej: - PokaŜ elementy menu kontekstowego w podmenu - PokaŜ ikony w menu kontekstowym Pozostałe ustawienia w polu kompresja, pozostawiamy bez zmian i przechodzimy do ostatniej zakładki Lokalizacja programu. MoŜemy tutaj określić domyślną przeglądarkę dla plików tekstowych, wskazać plik wykonawczy skanera antywirusowego i określić inne parametry. Nie zmieniając domyślnych ustawień, kończymy konfigurację programu przyciskiem OK. - Obsługa programu IZArc Praca z programem jest stosunkowo prosta i nie powinna przysporzyć problemów nawet mniej zaawansowanym uŜytkownikom. Najprostszą metodą kompresji jest kliknięcie PPM na plik, który chcemy skompresować i z rozwiniętego wybranie zakładki IZArc a z pod menu Dodaj do (nazwa pliku).zip. Po chwili (zaleŜnie od wielkości kompresowanego pliku), w tym samym folderze zostanie utworzone skompresowane archiwum,którym moŜemy dowolnie dysponować. Utworzone w ten sposób archiwum, moŜemy wypakować na dwa sposoby, korzystając z memu kontekstowego: 1. Klikamy na nim PKM i w menu przechodzimy do zakładki IZArc i pod menu Wypakuj do… W oknie Wypakuj, wskazujemy folder docelowy, do którego chcemy wypakować skompresowany plik archiwum. Po zatwierdzeniu lokalizacji, przyciskiem Wypakuj rozpoczynamy proces wypakowania. 2. Z pod menu IZArc wybieramy zakładkę Wypakuj tutaj. Proces kompresji odbywa się w tym samym folderze, w którym znajduje się skompresowany plik. 91 Informacja! Wypakowanie skompresowanego pliku archiwum moŜemy przeprowadzić bezpośrednio z okna programu, które otwieramy poprzez dwukrotne klikniecie na skompresowanym pliku, lub na ikonie skrótu do programu IZArc w menu Start. Z Paska zadań wybieramy polecenie Plik -> Otwórz lub ikonę Otwórz i wskazujemy skompresowane archiwum na dysku. Mając juŜ otwarte okno programu, a w nim zaznaczony skompresowany plik wystarczy kliknąć na ikonę Wypakuj i wskazać folder docelowy. Analogiczny, tyle Ŝe odwrotny przebieg ma kompresja plików przeprowadzanych w głównym oknie programu. - Archiwa samo rozpakowujące Jedną z głównych zalet archiwów samo rozpakowujących (.EXE), jest moŜliwość ich wypakowanie na komputerze, w którym nie ma zainstalowanego programu do dekompresji plików. Tworzenie archiwum samo rozpakowującego exe Całą operację moŜemy wykonać z menu kontekstowego, klikając na wcześniej skompresowany plik PPM i wybraniu z menu IZArc zakładki Twórz plik SFX (.EXE). W oknie tworzenia samo rozpakowującego archiwum, moŜemy określić ścieŜkę jaka zawsze pojawi się po na plik archiwum .exe np. kliknięciu C:\Windows\Temp. Tę opcję jak i inne, pozostawiamy bez zmian a rozpoczęcie tworzenia samo rozpakowującego archiwum następuje po kliknięciu na przycisk OK. Analogicznie postępujemy tworząc samo rozpakowujące archiwum w głównym oknie programu. W prawej części okna wskazujemy skompresowany plik i z Pasku narzędziowego przechodzimy do: Polecenia -> Twórz plik .EXE. Po zakończonej operacji konwersji, pojawia się okno z pytaniem czy przetestować utworzony plik EXE. O ile bazowe archiwum zip wykonaliśmy sami i nie ma podejrzeń o jego uszkodzenie, klikamy na przycisk Nie. Informacja! Bardzo podobny przebieg konfiguracji i sposób działania mają inne programy archiwizujące np. darmowy TUGZip, płatny WinRAR itd i nie powinniśmy mieć problemów z ich obsługą. 92 10.3. Erunt Licencja: Freeware Strona WWW: http://www.larshederer.homepage.t-online.de/erunt/index.htm Jedna z nielicznych darmowych aplikacji, która oprócz tworzenia kopii zapasowych Rejestru umoŜliwia całkowite jego przywrócenie. Posiada równieŜ moduł optymalizowania Rejestru systemowego. Program umoŜliwia kopiowanie Rejestru do dowolnego folderu, wybranie edycji całego Rejestru lub fragmentu danego uŜytkownika. Bezpośrednio po zakończonym procesie instalacji programu, na ekranie monitora pojawia okno, w którym musimy określić czy program ma być uruchamiany razem z systemem Windows. Klikamy na przycisk Exit lub NIE. Identycznie postępujemy w kolejnym oknie kreatora tworzenia kopii zapasowej Rejestru ze względu na język angielski w jakim, komunikuje się z nami program. Do folderu z zainstalowanym programem rozpakujemy pobrane spolszczenie, wyraŜamy zgodę na zamianę plików, zamykamy wszystkie okna i uruchamiamy ponownie komputer. Aplikacja podczas instalacji umieszcza na Pulpicie dwa skróty (ERUNT i INTERGOPT), oraz w menu Start folder z w/w skrótami plus dodatkowe. Ze względu na ich nazwę (nie kojarzącą się z funkcjami programu), proponuję ją zmienić: ERUNT na Erunt-kopia i INTERGOPT na Erunt-optymal (optymalizacja). - Kopia zapasowa Rejestru Przed kaŜdą zaawansowaną konfiguracją systemu a w szczególności przed wykonaniem modyfikacji, zmian w Rejestrze Windows, jak równieŜ po zakończonej całkowicie konfiguracji systemu i instalacji oprogramowania naleŜy wykonać jego kopię. W razie nie powodzenia lub nie stabilnej pracy systemu, moŜemy przywrócić go do poprzedniego stanu. Zanim przystąpimy do wykonania pierwszej kopii Rejestru, powinniśmy określić jej lokalizację. Do tego celu uŜyjemy utworzonego wcześniej (pkt 8.9.6) folderu Kopie systemu, w którym wykonujemy nowy folder o nazwie Rejestr. Uruchomienie procesu tworzenia kopii zapasowej Rejestru rozpoczynamy od kliknięcia na ikonę Erunt-kopia. W pierwszym oknie informacyjnym klikamy na przycisk OK. W kolejnym za pomocą indeksu [...] określamy lokalizację kopii na dysku. Program sam nadaje jej własną nazwę w postaci aktualnej daty np. 2005-1008. JeŜeli w dniu bieŜącym kopia była juŜ wykonana pojawia okno, w którym za pomocą przycisków Tak lub Nie decydujemy czy zawartość folderu ma być usunięta. 93 Proces tworzenia kopii zapasowej Rejestru obserwujemy w oknie postępu. Po jego zakończeniu, warto zapoznać się z treścią w oknie informacyjnym, po czym kończymy pracę programu klikając na przycisk OK. - Przywrócenie kopii zapasowej rejestru UWAGA! Przed przystąpieniem do procesu przywrócenia kopii Rejestru naleŜy zamknąć otwarte okna i wyłączyć wszystkie programy działające w tle. Przywrócenie kopii zapasowej Rejestru wykonanej programem Erunt, rozpoczynamy do wybrania folderu z kopią np. Dokumenty\ Kopie systemu Roboczego\ Rejestr\ 2005-10-08 i uruchomieniu (poprzez podwójne kliknięcie) pliku ERDNT.EXE. W oknie powitalnym klikając na przycisk OK przechodzimy do kolejnego, w którym nie zmieniając domyślnych ustawień, decyzję o jej przywróceniu zatwierdzamy przyciskiem Tak. Po krótkim procesie przywracania kopii Rejestru, widocznym w oknie postępu, przyciskiem Tak w oknie informującym o jego ukończeniu zatwierdzamy decyzję ponownym uruchomieniu komputera. - Optymalizacja rejestru Windows Informacja! Skorzystanie z tej funkcji pozwali nam utrzymać struktury Rejestru w odpowiedniej formie. Na pewno nie wszyscy zdają sobie sprawę, Ŝe wszystkie zmiany i modyfikacje w Rejestrze, plus systematyczne jego czyszczenie za pomocą odpowiednich aplikacji nie załatwiają do końca sprawy. System Windows nie zapełnia automatycznie luk, jakie w związku z tym powstały i plik Rejestru przybiera z czasem monstrualne rozmiary, co dodatkowo opóźnia proces uruchamiania systemu, ze względu na ładowanie (filtrowanie) wszystkich jego wpisów. UWAGA! Przed przystąpieniem do procesu optymalizacji Rejestru naleŜy zamknąć otwarte okna i wyłączyć wszystkie programy działające w tle. 94 Proces optymalizacji Rejestru uruchamiamy poprzez klikniecie na ikonie Erunt-optymal. Po przejściu przez okno powitalne obserwujemy jego przebieg, po którego zakończeniu w oknie informacyjnym moŜemy zapoznać się z wynikiem. Klikając na przycisk Tak kończymy pracę programu, tym samym wyraŜając zgodę na ponowne uruchomienie komputera. Informacja! Optymalizację Rejestru Windows przeprowadzamy po wykonaniu większych zmian lub modyfikacji jego kluczy (wpisów), oraz po instalacji i de instalacji oprogramowania. Standardowo powyŜszą procedurę moŜemy dołączyć do co miesięcznej konserwacji systemu. - Uaktualnienie programu Zainstalowanie nowszej wersji programu (uaktualnienie) nie wymaga od instalowania bieŜącej wersji i usuwania wpisów z Rejestru, po programie. Instalacja przewaŜnie jest przeprowadzana automatycznie, do juŜ istniejącego folderu. W niektórych przypadkach zostaniemy tylko poproszenie o zgodę na zamianę plików, którą oczywiście wyraŜamy. Skrótom do programu nadajemy taką samą nazwę jak poprzednia i przenosimy do dotychczasowej lokalizacji wyraŜając zgodę na ich zamianę. 10.4. Windows Configurator Licencja: Freeware Strona WWW: http://freewarez.prv.pl Darmowy, bardzo dobry program do zaawansowanej konfiguracji systemu Windows. Po mimo, Ŝe jest przeznaczony głównie do Windows 95, 98 i ME to świetnie radzi sobie z systemami z rodziny NT (Windows 2000 i XP). DuŜą jego zaletą jest polski interfejs i prostota obsługi. Program składa się z szeregu czytelnie opisanych zakładek, w których przeprowadzamy interesujące nas zmiany i modyfikacje. Informacja! Pamiętajmy, Ŝe duŜa ilość zakładek (paneli) konfiguracyjnych, wcale nie oznacza konieczności wykorzystania przez nas wszystkich opcji programu w nich zawartych. Starajmy się zawsze ograniczyć tylko do zmian niezbędnych i takich, których nie moŜemy wykonać z poziomu dostępnych aplikacji systemowych, lub o wiele prościej jest wykorzystać do tego celu Windows Configurator. Nie zastosowanie się do powyŜszej wskazówki z całą pewnością doprowadzi do niestabilnej pracy systemu operacyjnego, a ze względu na mnogość przeprowadzonych przez nas zmian, raczej nie moŜliwy będzie powrót do poprzednich ustawień. 95 Bezpośrednio po uruchomieniu program komunikuje się z nami w języku angielskim. Zmianę języka wykonujemy w prawej części okna w panel Language i wybierając z dostępnej listy język Polski. Informacja! KaŜdorazowo po dokonaniu zmian w wybranej przez nas zakładce klikamy na przycisk Zastosuj i uruchamiamy ponownie komputer. NajwaŜniejszymi dla nas zakładkami są: - Menu Nowy Po kliknięciu PPM na wolnym polu w oknie folderu i wybraniu polecenia Nowy, w rozwiniętym pod menu mamy do wyboru listę plików (dokumentów, dźwięków, obrazów bmp itp.) jakie moŜemy utworzyć. Z jednej strony jest to dość przydatna funkcja, pod warunkiem, Ŝe rozwinięta lista nie zajmuje większej powierzchni ekranu, do czego moŜe dojść po zainstalowaniu kompletu oprogramowania. Usuwając zaznaczenie przy wybranych pozycjach: Aktówka, Dźwięk typu wawe, archiwizator WinRar itd. określamy, które wpisy będą widoczne w pod menu przy wyborze nowego pliku. - Menu Start Za pomocą tej zakładki w prosty sposób wyłączymy wybrane i nie przydatne (zajmujące miejsce) funkcje systemowe, dostępne w menu Start. Na pewno będą to Ulubione i Wyłącz zapamiętywanie otwieranych dokumentów. Aktywowanie pozostałych opcji nie jest zalecane, aczkolwiek w określonych sytuacjach ich wyłączenie moŜe okazać się przydatne. Opcja Opóźnienie wyświetlania podmenu (wartość domyślna 400) pozwala z własne zdefiniowanie czasu w jakim po najechaniu kursorem myszy na zakładki menu Start są one rozwijane. Rozsądną wartością jest wpisanie liczby od 200 do 250. 96 - Pulpit Z szeregu dostępnych opcji Pulpitu proponuję pozostawanie (lub zaznaczenie) dwóch ostatnich pozycji, jako wchodzących w skład całości naszej konfiguracji systemu Windows: - Ukryj ikonę „Otoczenie sieciowe” z Pulpitu - Ukryj ikonę „Internet Explorer” z Pulpitu - Dyski Mając w komputerze dysk twardy podzielony na dwie lub więcej partycje podstawowe z zainstalowanymi systemami operacyjnymi, bądź drugi system będziemy instalować w późniejszym czasie, doliczając do tego jeszcze podporządkowane im partycji logiczne, wskazane jest ukrycie nie aktywnej partycji z systemem operacyjnym i podporządkowanych jej partycji logicznych w oknie Mój komputer (PC-Folder) i pozostałych oknach np. wyszukiwania, z wyborem ścieŜki instalacyjnej itd. Informacja! W oknie Mój komputer (PC-Folder), powinny być widoczne ikony tylko tych dysków i napędów, z których bezpośrednio korzystamy spod uruchomionego systemu operacyjnego. W przeciwnym razie okno będzie przeładowane ikonami, co znacznie ograniczy jego funkcjonalność i utrudni nam wybór właściwego dysku lub napędu, a w konsekwencji prowadzi do częstych pomyłek, naraŜając drugi system operacyjny, programy z nim związane i dane na uszkodzenie. Ukrycie dysków i napędów ma jeszcze jeden cel – gdy np. chcemy ograniczyć w prosty sposób ich wyświetlanie (dostęp do nich), przed dziećmi lub innym uŜytkownikiem. Informacja! WyŜej opisany sposób nie pozbawia nas dostępu do ukrytego napędu. Za pomocą menadŜera plików np. Windows Commander, uzyskamy do niego pełny dostęp łącznie z folderami i plikami ukrytymi lub systemowymi. Ponadto podczas instalowania części programów, w oknie z wyborem folderu docelowego mogą być widoczne ukryte za pomocą Windows Configuratora napędy. NaleŜy wówczas zwrócić szczególną uwagę przy wyborze dysku, na którym będziemy instalować program (szczególnie przy takich samych nazwach folderów). 97 Pozostałe zakładki programu nie mają juŜ dla nas takiego znaczenia, choć umoŜliwiają szerszą konfiguracje systemu, zaleŜnie od indywidualnych potrzeb. Zalecam jednak daleko idącą ostroŜność i nie gwarantuję prawidłowego działania wszystkich zawartych w nich opcji. 10.5. StartupCPL Licencja: Freeware Strona WWW: http://www.mlin.net/StartupCPL.shtml Darmowa aplikacja do pełnej kontroli programów uruchamianych wraz z systemem Windows w tzw. Autostarcie. Program szczególnie przydatny w systemie Windows 2000, w którym brak jest systemowego odpowiednika a i w Windows XP z powodzeniem zastąpi niewygodne Narzędzie konfiguracji systemu (pkt 8.9.3.) Angielska wersja językowa programu, ze względu na prostotę obsługi nie powinna sprawić trudności mniej zaawansowanym uŜytkownikom. Po zakończonym procesie instalacji, na którego przebieg nie mamy wpływu, aplikacja integruje się z systemem operacyjnym, a jej ikonę Startup . odnajdziemy w Panelu sterowania Wykonujemy do niej skrót i przenosimy do folderu szybkiego uruchamiana Podstawowe w Menu Start lub w inne wygodne dla nas miejsce. Okno uruchomionej aplikacji składa się z szeregu paneli, w których usuwając zaznaczenie przy nazwie z wybranym programem, wyłączamy go z autostartu Windows. Automatyczny start wyłączonego programu moŜemy, w kaŜdej chwili przywrócić dając ponownie zaznaczenie przy jego nazwie. Po kliknięciu na wybranym wpisie PPM mamy miedzy innymi moŜliwość usunięcia go z listy (polecenie Delete w rozwiniętym menu). Rozwijając panel Deleted w dodatkowym menu spod PPM mamy do wyboru kilka przydatnych opcji np. - całkowite usunięcie wpisu z Rejestru - przywrócenie usuniętego wpisu na poprzednie miejsce Informacja! Wszystkie przeprowadzone przez nas zmiany w autostarcie, będą aktywne po ponownym uruchomieniu komputera. 98 - Uaktualnienie programu Zainstalowanie nowszej wersji programu (uaktualnienie) nie wymaga od instalowania bieŜącej wersji i usuwania wpisów z Rejestru po programie. Instalacja przewaŜnie jest przeprowadzana automatycznie, do istniejącego juŜ folderu. W niektórych przypadkach zostaniemy tylko poproszenie o zgodę na zamianę plików, którą oczywiście wyraŜamy. Skrótom do programu nadajemy taką samą nazwę jak poprzednia i przenosimy do dotychczasowej lokalizacji wyraŜając zgodę na ich zamianę. 10.6. Total Commander Licencja: shareware Strona WWW: http://www.ghisler.com/ Znakomity, alternatywny dla Eksplorera program do zarządzania plikami. Pozwala na dostęp do systemu plików Windows, a takŜe innych, np. Pocket PC. Część z imponujących moŜliwości programu to wbudowana przeglądarka i edytor plików tekstowych, obsługa kilkunastu formatów kompresji (m.in. ZIP, ARJ, LZH, RAR, UC2, TAR, GZ, CAB, ACE) oraz zintegrowany klient FTP (wraz z obsługą HTTP Proxy). W serii oznaczonej numerem "6" dodano kilka interesujących funkcji, do których naleŜą: moŜliwość otwierania osobnych zakładek dla plików, przycisk wyświetlający historię odwiedzanych katalogów oraz lista ulubionych plików i katalogów. Program posiada polską wersję językową interfejsu. Konfiguracja programu Total Commander KaŜdorazowe uruchomienie programu poprzedzone jest oknem informacyjnym, w którym klikamy na wskazany jeden z trzech przycisków (nie wystąpi ono w wersji zarejestrowanej). Przedstawiona poniŜej zmiana ustawień trzech podstawowych parametrów, pozwoli nam uprościć pracę z tym znakomitym menadŜerem plików, a zarazem zwiększyć jego przejrzystość i funkcjonalność. - Panel Ustawienia Definiujemy w nim własny wygląd okna Total Commandera: dodawania - usuwanie przycisków funkcyjnych, zakładek, pasków itd. - Panel Wyświetlanie UmoŜliwia wybór sposobu wyświetlania plików, nazw, tekstów pomocy. - Panel Kolor Dane nam moŜliwość wyboru własnych kolorów dla tła okna programu, kursora, zaznaczenia i czcionki. Okno konfiguracji uruchamiamy z Paska narzędziowego programu przechodząc kolejno do polecenia Konfiguracja -> Ustawienia główne i zaznaczenia interesującego nas panelu. Własne ustawienia definiujemy w prawej części okna. 99 - Ustawienia: - PokaŜ pasek przycisków - PokaŜ paski napędów - Paski dwu napędów (stałej szer. ...) - PokaŜ zakładki katalogów - PokaŜ aktualny katalog - PokaŜ przyciski dla historii i akt. Listy - PokaŜ przyciski klawiszy funkcyjnych Pozostałe pozycje pozostawiamy nie zaznaczone lub usuwamy z nich zaznaczenia. Zmiany zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj. - Wyświetlanie: - UŜyj długich nazw - PokaŜ stare nazwy plików 8.3 .... - Zawsze ładuj kompletne drzewo kat. ... - Drzewo: Wciśnij Enter ... - PokaŜ nadrzędny katalog [...] ... - Wszystko - Zawsze wg nazwy - PokaŜ teksty pomocy dla przycisków ... - PokaŜ etykietę/ścieŜkę dostępu ... - PokaŜ nazwę pliku jako etykietę ... - Win32 styl podpowiedzi ... - Kolor: - Tła: jako tło dla okien programu, rozwijając listę dostępnych kolorów moŜemy wybrać jeden z dostępnych lub określić własny, otwierając dodatkowe okno po kliknięciu na indeks (>>) - Kolor zaznaczenia: kolor nazwy folderu po kliknięciu na nim PPM. Przechodzimy do dodatkowego okna klikając na indeks (>>), w którym definiujący własne ustawienia: 0 - 221 240 - 0 104 - 0 - Kolor kursora: kolor ramki wokół folderu z nazwą. Z listy dostępnych kolorów wybieramy np. ciemno niebieski. 100 Dodatkowe ustawienia: Standardowo oprócz rozszerzenie pliku wyświetlana jest jego wielkość, czas utworzenia i atrybut. Nie czyni to okien programu przejrzystymi, a co za tym idzie funkcjonalnymi. Aby zmienić tę niekorzystną sytuację , w lewej części otwartego okna programu klikamy w celu zaznaczenia (wybrania) na zakładce aktualnego katalogu. Z Paska narzędziowego programy wybieramy przycisk (Krótki). Identycznie postępujemy w prawej części okna: wybierając zakładkę aktualnego katalogu i przycisk Krótki na pasku narzędziowym. Praca z Total Commanderem jest stosunkowo prosta i intuicyjna. W początkowej fazie sprowadza się głównie do operacji kopiowania, przenoszenia, tworzenia i usuwania plików, folderów, ich kompresji oraz dzielenia spakowanych archiwów. Główne okno programu podzielone jest na dwie części pomiędzy, którymi wykonujemy wszystkie operacje. - Kopiowanie, przenoszenie: Odbywa się poprzez przeciągnięcie LPM pliku lub folderu z jednego okna do drugiego. To samo moŜemy wykonać zaznaczając wybrany plik PPM i klikając na przycisk F5 Kopiowanie / F6 Przenoszenie, w dolnej części okna programu, lub naciskając klawisz F5 / F6 z klawiatury. Obserwowany w oknie postępu proces kopiowania / przenoszenia moŜemy, w kaŜdej chwili zatrzymać klikając na przycisk W tle, a w kolejnym oknie na Przerwa. Wznowienie następuje po kliknięciu na przycisk Start. 101 Informacja: Wykonanie wszystkich operacji w programie Total Commander potwierdzamy w oknie informacyjnym przyciskiem OK lub Tak. - Zmiana nazwy: Nazwy plików i folderów w oknie Total Commandera, zmieniamy klikając i przytrzymując przez moment PPM na wybranym pliku i z rozwiniętego menu wybierając polecenia Zmień nazwę, lub klikając na nim wolno dwa razy LPM . Z klawiatury wpisujemy nową nazwę – moŜemy ją równieŜ wkleić (nie zapominajmy o rozszerzeniu dla pliku). Zmianę zatwierdzamy naciskając klawisz Enter. - Kompresja: Kompresję wybranego w oknie Total Commandera pliku lub folderu moŜemy wykonać na dwa sposoby: na Pasku przycisków 1. klikając na ikonę Spakuj 2. wybierając polecenie Spakuj z menu Pliki Paska narzędziowego Proces kompresji poprzedzony jest oknem dialogowym, w którym między innymi mamy moŜliwość wyboru rodzaju archiwum (pole Paker), lub utworzyć archiwum moŜemy samorozpakowujące po zaznaczeniu odpowiedniej opcji. Proces kompresji rozpoczynamy przyciskiem OK i jego przebieg obserwujemy w oknie postępu. Informacja! O ile w oknie dialogowym nie zmieniliśmy domyślnej ścieŜki kompresji, spakowany plik będzie znajdował się w oknie obok ze ścieŜką podaną na pasku aktualnego katalogu. - Dekompresja Wypakowanie archiwów zip za pomocą Total Comandera nie powinna nikomu sprawić większych kłopotów. W jednej części okna programu zaznaczamy PPM skompresowany plik, a w drugim określamy jego lokalizację. Z Paska narzędziowego wybieramy Pliki i polecenie Rozpakuj. Dekompresja archiwów samorozpakowujących exe, równieŜ jest czynnością stosunkowo prostą. Po uruchomieniu kreatora archiwum przyciskiem wyboru [---] określamy lokalizację (folder), do którego nastąpi wypakowanie. Proces uruchamiamy przyciskiem OK. - Dzielenie, scalanie plików Jedną z ciekawszych funkcji programu jest moŜliwość dzielenia i ponownego scalania plików. UmoŜliwia to przenoszenie i archiwizację plików o większych rozmiarach na nośnikach wymiennych (dyskietki 3.5”, płyty CD). 102 Informacja! Podzielić moŜemy tylko pojedynczy plik o dowolnym rozmiarze. Chcąc podzielić folder z zawartością musimy go skompresować do postaci archiwum zip lub exe. Podział najlepiej rozpocząć od utworzenia w jednym z okien Total Commandera nowego folderu o nazwie „x”, w którym będzie umieszczona zawartość podzielonego pliku. W drugim oknie PPM zaznaczamy plik, który chcemy podzielić. Z Paska narzędziowego wybieramy polecenia: Pliki -> Podziel plik ... W oknie podziału mamy moŜliwość wyboru nośnika, do jakiego zostanie dopasowana wielkość podzielonych plików. Proces podziału do otwartego, wcześniej utworzonego folderu rozpoczynamy przyciskiem OK. O jego zakończeniu zostaniemy pomyślnym powiadomieni w oknie informacyjnym. Podzielone pliki mają numerację od 001 wzwyŜ. Ostatni plik ma rozszerzenie .crc i jest sumą kontrolną. Scalanie podzielonego pliku odbywa się poprzez skopiowanie z nośników wszystkich podzielonych plików, od nr 001 do xxx oraz pliku .crc do jednego folderu. W jednym z okien Total Commandera określamy miejsce (folder), w którym zostanie umiejscowiony plik po scaleniu, a w drugim otwieramy folder ze skopiowanymi podzielonymi plikami. PPM zaznaczamy pierwszy plik (zawsze o numerze 001). Z Paska narzędziowego wybieramy polecenia: Pliki -> Scalaj pliki ... Po zakończonym procesie scalanie pojawia się informujące nas o tym fakcie okno, które zamykamy przyciskiem OK. We wskazanym przez nas folderze widzimy cały plik, a folder z podzielonymi plikami moŜemy usunąć. - Uaktualnienie programu Zainstalowanie nowszej wersji programu (uaktualnienie) nie wymaga od instalowania bieŜącej wersji i usuwania wpisów z Rejestru po programie. Instalacja przewaŜnie jest przeprowadzana automatycznie, do juŜ istniejącego folderu. W niektórych przypadkach zostaniemy tylko poproszenie o zgodę na zamianę plików, którą oczywiście wyraŜamy. Skrótom do programu nadajemy taką samą nazwę jak poprzednia i przenosimy do dotychczasowej lokalizacji wyraŜając zgodę na ich zamianę. 103 10.7. CCleaner Licencja: Freeware Strona WWW: http://www.ccleaner.com Darmowe narzędzie do optymalizacji systemu operacyjnego, które usuwa niepotrzebne i tymczasowe pliki z komputera. Dzięki niemu system działa szybciej, efektywniej, a na dysku twardym pozostaje więcej wolnego miejsca. Bardzo szybkie działanie programu, niezawodność i prostota obsługi stawia go w czołówce tego typu aplikacji. Za jego pomocą bezproblemowo usuniemy Internet Explorer Cache, Historię, Cookies, Index.dat, ostatnio otwierane adresy URL. Dzięki niemu pozbędziemy się plików z kosza, katalogów plików tymczasowych oraz plików tymczasowych takich aplikacji jak: Media Player, eMule, Kazaa, Google Toolbar, Netscape, Office XP, Nero, Adobe Acrobat, WinRAR, WinAce i wiele innych. Dzięki skanerowi rejestru moŜemy być pewni, Ŝe stare lub nieuŜywane wpisy nie będą spowalniały systemu, a polska wersja językowa sprawia, Ŝe obsługa programu jest wyjątkowo łatwa. Instalacja programu ma standardowy przebieg. W ostatnim oknie kreatora Opcje instalacji usuwamy zaznaczenie przy pozycjach: Dodaj opcje „Uruchom CCleaner do menu kontekstowego kosza i Dodaj opcje „Otwórz CCleaner...” do menu kontekstowego kosza. - Obsługa programu: Obsługa programu sprowadza się do wyboru kolejnych zakładek (przycisków) Cleaner i Problemy, widocznych w lewej części okna. W oknie Ustawienia Cleanera zaznaczone są nazwy folderów, plików i wpisów jakie będą analizowane po kliknięciu na przycisk Analiza. Wynik wyszukiwania zbędnych plików, wyświetlony zostanie w prawym oknie. Klikając na przycisk Uruchom Cleaner i potwierdzając decyzję w następnym oknie przyciskiem OK, uruchamiamy proces usuwania wszystkich zbędnych plików. Po jego zakończeniu w prawym oknie zostaje wyświetlony jego wynik. 104 Przycisk Problemy uruchamia kolejne okno z zaawansowanymi opcjami czyszczenia systemu. Przycisk Skanuj by znaleźć problemy uruchamia proces analizy. Po jego zakończeniu, wszystkie widoczne w prawym oknie problemy usuwamy klikając na przycisk Napraw zaznaczone problemy. Przed ich naprawą (usunięciem) mamy moŜliwość wykonania kopii zapasowej i określenia jej lokalizacji. Przycisk Narzędzia otwiera okno, w którym moŜemy bezpiecznie od instalować wybrany program, lub usunąć pozostały po od instalowanym programie wpis (w liście Dodaj/Usuń programy). Zakładka Autostart daje nam moŜliwość usunięcie wpisów do programów uruchamianych razem z systemem Windows. Przycisk Opcje znajdujący się w głównym oknie programu pozwala na zdefiniowanie własnych ustawień (zalecane jest pozostawienie standardowych ustawień bez zmian). Po przeprowadzonej operacji czyszczenia systemu, ponowne uruchamiamy komputera. - Uaktualnienie programu Zainstalowanie nowszej wersji programu (uaktualnienie) nie wymaga od instalowania bieŜącej wersji i usuwania wpisów z Rejestru po programie. Instalacja przewaŜnie jest przeprowadzana automatycznie, do juŜ istniejącego folderu. W niektórych przypadkach zostaniemy tylko poproszenie o zgodę na zamianę plików, którą oczywiście wyraŜamy. Skrótom do programu nadajemy taką samą nazwę jak poprzednia i przenosimy do dotychczasowej lokalizacji wyraŜając zgodę na ich zamianę. 105 10.8. Pest Exterminator Licencja: Freeware Strona WWW: http://computers.artchemistry.com Niewielka ale bardzo skuteczna i przydatna aplikacja, do usuwania wszelkich szkodliwych procesów, uruchomionych w systemie Windows przez: wirusy, trojany, programy spyware, dialery, podmieniacze strony startowej itp. Aplikacja wyświetla wszystkie uruchomione procesy przypisując kaŜdemu opis, czy proces jest systemowy, czy szkodliwy dając moŜliwość ich zakończenia i usunięcia z dysku oraz Rejestru. Od innych programów tego typu odróŜnia go to Ŝe uruchomione procesy są opisane, co ułatwia początkującemu uŜytkownikowi podjęcie decyzji, które z nich są szkodliwe i które naleŜy usunąć. W bazie programu zawarte jest około 5000 szkodliwych programów (aplikacji). Informacja! NaleŜy pamiętać aby zawsze mieć pobraną i zainstalowaną najnowszą wersję programu ze względu na często uaktualnianą bazę procesów (poprzedniej wersji nie usuwamy). Obsługa programu - Skanowanie: Po uruchomieniu, główne okno programu jest puste. Dopiero uŜycie przycisku Skanuj, w lewym dolnym rogu uruchamia proces przeszukiwania systemu. Po chwili w duŜym oknie, widzimy wszystkie aktualnie uruchomione w systemie Windows procesy, wraz ze ścieŜkę do odpowiedzialnego za nie programu. Dodatkowo znajdziemy opis wg producenta i Pest Exterminatora, oraz wpis czy dany proces jest szkodliwy czy nie. 106 UWAGA! Informacja w ostatnim panelu, Ŝe proces jest nieznany, nie oznacza od razu jego szkodliwości. W większości przypadków dowodzi tylko, Ŝe nie jest on jeszcze opisany i tym samym nie ma go bazie programu. - Usuwanie szkodliwego Procesu: JeŜeli na liście programu, znajduje się szkodliwy proces, do którego mamy całkowitą pewność, stawiamy obok niego zaznaczenie i klikamy na przycisk (napis) Dalej. W kolejnym oknie klikamy na pozycję Wyszukaj wszystkie kopie śmieci na dysku. Po zakończonej operacji, wyszukiwania szkodliwego oprogramowania w oknie zostaje wyświetlony jego rezultat. JeŜeli w oknach nadal widnieje wpis ze ścieŜką do szkodliwego oprogramowania, przechodzimy do najniŜej połoŜonego panelu i klikamy na link (polecenie), Zatrzymaj i USUŃ znalezione. Po usunięciu szkodliwego oprogramowania i zakończeniu działania uruchomionego przez niego procesu naleŜy ponownie uruchomić komputer. - Dodatkowe zakładki: Autostart – uŜycie przycisku PokaŜ wpisy Autostartu, wyświetla w panelach listę wszystkich programów uruchamianych automatycznie na starcie systemu Windows. Wpis (program) usuwamy poprzez kliknięcie na nim PPM i z rozwiniętego menu wybranie polecenia Usuń. Zainstalowane programy – przyciskiemWylistuj, wyświetlmy w oknie zakładkipełną listę zainstalowanych na dysku programów. Zaznaczając wybrany z listy program i klikając na przycisk Deinstalatory, uruchamiamy proces od instalowania. 107 Dodatkowe – panel DLL. Przyciskiem Wyłącz dokonujemy modyfikacji wpisu w Rejestrze Windows, po którym system będzie automatycznie opróŜniał pamięć z nie uŜywanych bibliotek DLL. Informacja! Zalecam włączenie tej funkcji O programie – zakładka aktywna tylko przy uruchomionym połączeniu internetowym i dopuszczeniu programu do zasobów sieci. Zawiera podstawowy zestaw informacji o programie oraz umoŜliwia jego aktualizację (pobranie nowszej wersji) jak i równieŜ pobranie filmu instruktaŜowego. Pracę z programem kończymy klikając na przycisk X (zamknij), w górnym prawym rogu okna, po czym w ostatnim okienku decydujemy o wysłaniu loga (listy z wpisami w naszym autostarcie i uruchomionymi procesami), do autora programu w celu jego dalszego (lepszego) rozwoju. 10.9. EasyCleaner Licencja: Freeware Strona WWW: http://personal.inet.fi/business/toniarts/ecleane.htm Wielokrotnie wyróŜniony przez czasopisma komputerowe program, umoŜliwiający oczyszczenie rejestru systemowego ze zbędnych lub uszkodzonych wpisów. Dodatkowo aplikacja pozwala usunąć z dysku twardego wszelkiego rodzaju niepotrzebne pliki: tymczasowe, kopie zapasowe, itp. oraz eliminuje problem duplikatów plików. Posiada równieŜ funkcję zarządzania programami uruchamianymi razem ze startem systemu oraz umoŜliwia usuwanie pustych wpisów z listy zainstalowanych programów. 108 Jedną z ciekawszych opcji programu jest wyświetlanie statystyki dotyczącej wykorzystania wolnego miejsca na dysku. Główne okno programu składa się z szeregu duŜych, wygodnych przycisków. KaŜdy z nich jest wyraźnie opisany, a po wskazaniu kursorem dodatkowo wyświetlone jest jego zastosowanie a w prawym panelu (polu) porada (tips). Widok okna głównego programy EasyCleaner Na pewno nie jeden z uŜytkowników zauwaŜył, Ŝe większość z oferowanych przez program funkcji dostępna jest w wcześniej prezentowanych aplikacjach. Musimy jednak zdać sobie sprawę Ŝe nie ma złotego środka i z pośród wielu podobnych programów wybieramy te, które w konkretny sposób mogą się uzupełniać, zapewniając tym samym pełną kontrolę nad systemem i zainstalowanym oprogramowaniem. Głównymi zadaniami do jakich uŜyjemy programu, będzie okresowe czyszczenie Rejestru z błędnych wpisów i kontrola zajętego miejsca na dysku twardym w określonych sytuacjach np. braku moŜliwości z poziomu Windows zlokalizowania „pliku” zajmującego większą ilość miejsca (plik wymiany, pliki raportu, pliki tymczasowe itp.). 109 Obsługa programu - Przycisk Rejestr: Proces wyszukiwania błędnych wpisów uruchamiamy przyciskiem Znajdź. Po kilku minutach (zaleŜnie od szybkości komputera) w oknie programu zostaje wyświetlony wynik w postaci błędnych wpisów w Rejestrze. Listę o ile się nie mieści w oknie, przewijamy w poszukiwaniu wpisów z innym kolorem zaznaczenia niŜ zielony np. czerwona kropka – takiego wpisu nie wolno nam usunąć. Po upewnieniu się, Ŝe wszystkie mają zaznaczenie zielone, klikamy kolejno na przyciski Zaznacz wszystko i Kasuj wszystko. Podjętą decyzję potwierdzamy przyciskiem Yes w oknie informacyjnym. JeŜeli w oknie programu po zakończonym procesie wyszukiwania, znajdują się wpisy oznaczone kolorem czerwonym (niezbędne do prawidłowego funkcjonowania systemu), usuwanie błędnych wpisów oznaczonych kolorem zielonym wykonujemy ręcznie, poprzez pojedyncze lub grupowe ich zaznaczenie i uŜycie przycisku Kasuj. Czynność powtarzamy do momentu całkowitego ich usunięcia. WAśNE! Przed usunięciem wpisów, program wykonuje automatycznie ich kopię. Odnajdziemy ją w folderze z zainstalowanym programem (pod folder Undo – plik o nazwie ECUndo01 itd.) Po zakończonej operacji czyszczeniu Rejestru zamykamy program EasyCleaner i uruchamiamy ponownie komputer. - Przycisk Zajęte miejsce Kolejna bardzo interesująca funkcja, dająca nam moŜliwość dokładnego określenie zajmowanego na dysku miejsca. W lewej panelu okna wybieramy z dostępnej listy np. dysk, który chcemy poddać analizie i przyciskiem Znajdź uruchamiamy proces przeszukiwania mogący trwać nawet do kilkunastu minut. Po zakończeniu w środkowym panelu zostaje wyświetlony kołowy (graficzny) obraz wykorzystania miejsca ma wybranym dysku a w prawym panelu, szczegółowa informacja z rozmiarem i nazwą poszczególnych katalogów i plików. Dodatkowo w polu Element moŜemy wybrać jednostkę (bajty, kilobajty, megabajty itd.) w jakich będzie wyświetlana wielkość poszczególnych elementów. 110 Dokładniejszą informację o zajętym miejscu, uzyskamy poprzez kliknięcie na wybranym obszarze graficznym (panel środkowy), lub na nazwie (panel lewy). Operację moŜemy kontynuować, aŜ do momentu dotarcia do ostatniego folderu, pliku. (W kaŜdym momencie moŜemy cofnąć się o wstecz, klikając na przycisk Do góry). Pozostałe przyciski: - Dodaj/Usuń: Zawiera listę z zainstalowanymi programami. MoŜemy je od instalować lub usunąć nie aktualny wpis po programie. - Duplikaty: Wyświetla listę plików powtarzających się (podwójnych) na wybranym dysku lub o nazwie wpisanej w oknie wyszukiwarki. (Zalecana daleko idąca ostroŜność, łącznie ze znajomością plików systemowych) - Niepotrzebne pliki: UmoŜliwia wyszukanie na wskazanym dysku, a następnie usunięcie wszystkich plików określonych jako nie potrzebne. (Zalecana daleko idąca ostroŜność, łącznie ze znajomością plików systemowych) - Skróty: Skanuje menu Start w poszukiwaniu błędnych wpisów (pustych folderów). (Zalecana „ręczna” weryfikacja wyniku wyszukiwania) - Skasuj pliki: Automatycznie usuwa pliki tymczasowe przeglądarki Internet Exproler (Opcja całkowicie bezpieczna) - Czyść cookies: Automatycznie usuwa ciasteczka (pliki) cookies przeglądarki Internet Exproler. (Opcja całkowicie bezpieczna) - Czyść historię: Automatycznie usuwa listę odwiedzanych stron przeglądarki Internet Exproler. (Opcja całkowicie bezpieczna) - MRU: Automatycznie usuwa listę z najczęściej uŜywanymi plikami w menu Start. (Opcja całkowicie nie przydatna, ze względu na całkowite wyłączenie listy z uŜywanymi plikami, podczas zaawansowanej konfiguracji systemy) 111 - Cofnij/przywróć: UmoŜliwia cofniecie zmian w Rejestrze jakie zaszły podczas jego czyszczenia (usuwania wpisów). Zaznaczając wybraną kopię, przywracamy ją przyciskiem Cofnij wszystko, lub pojedynczy wpis uŜywając przycisku Cofnij. (Po zakończonej operacji przywracania kopii wpisów zamykamy okno programu i uruchamiamy ponownie komputer). - Nowa wersja: Automatyczna aktualizacja programu lub czarnej listy, likwidującej wykryte w programie błędy. Ponowne zainstalowanie nowszej wersji programu nie wymaga od instalowania bieŜącej i usuwania wpisów z Rejestru po programie. Instalacja przewaŜnie jest przeprowadzana automatycznie do juŜ istniejącego folderu. W niektórych przypadkach zostaniemy tylko poproszenie o zgodę na zamianę plików, którą oczywiście wyraŜamy. Skrótom do programu nadajemy taką samą nazwę jak poprzednia i przenosimy do dotychczasowej lokalizacji wyraŜając zgodę na ich zamianę. - Opcje: Mamy moŜliwość zdefiniowania własnych ustawień dla poszczególnych opcji programu. (Zalecane jest pozostawienie domyślnych ustawień) 10.10. PcMedik Licencja: 30 dniowa Strona WWW: http:// www.pgware.com Solidny i prosty w uŜyciu program narzędziowy dokonujący optymalizacji wydajności poszczególnych elementów systemu operacyjnego Windows. W celu zachowania jak najwyŜszej wydajności komputera i systemu operacyjnego, zalecane jest uŜycie programu kaŜdorazowo po dokonanej zmianie sprzętowej, zainstalowaniu nowego oprogramowania szczególnie sterowników (w naszym przypadku uŜycie programu jest jak najbardziej wskazane, po zainstalowaniu całości oprogramowania i zakończeniu konfiguracji systemu). Obsługa programu: Nr. seryjny jaki otrzymamy od producenta po wykupieniu (zarejestrowaniu) programu, wpisujemy w oknie, które otwieramy klikając na link Click to enter serial number w dolnej części okna. UWAGA! Wpisanie nie oryginalnej (pirackiej) wersji numerów seryjnych, powoduje przy pierwszym uruchomieniu programu i aktywnym połączeniu internetowym, automatycznie umieszczenie na liscie nie legalnych uŜytkowników, a w systemie zostaje zainstalowany odpowiednia wtyczka blokująca uŜycie programu i wyświetlająca podczas uruchamiania komputera trudny do usunięcia POLICE ALERT. Informacja! Wybór opcji Heal & Boost moŜliwy jest tylko w zarejestrowanej wersji programu. 112 Pole Operating System: z rozwiniętej listy wskazujemy zainstalowany system operacyjny. Pole Processor Type: wybieramy typ zamontowany procesora. Pole Reapair Seting: suwakiem wybramy jedno z dwu ustawień: Heal – standardową optymalizację lub Heal & Boost – zaawansowaną. Po kliknięciu na przycisk GO, program dokonuje szeregu testów systemu a następnie modyfikuje ustawienia. Po zakończeniu optymalizacji, pojawia się okno informujące o konieczności ponownego uruchomienia komputera. Informacja! Opcji Heal & Boost dostępna jest tylko w zarejestrowanej wersji programu. 10.11. System File Defragmenter Licencja: Freeware Strona WWW: http://www.sysinternals.com/Utilities/PageDefrag.html Podczas standardowego procesu defragmentacji (pkt 8.9.2.), pomijany jest plik stronicowania (wymiany) jak i inne waŜne pliki systemowe. Jest to jedno z ograniczeń systemów Windows NT/2000/XP. Objawem takiego stanu rzeczy jest zauwaŜalne spowolnienie systemu podczas pracy dysku twardego na wysokich obrotach, kiedy w zasadzie nie wykonujemy Ŝadnych zadań powodujących jego obciąŜenie. System File Defragmenter naleŜy do grona nielicznych aplikacji, potrafiących w pełni wyświetlić informację o aktualnym stopniu fragmentacji plików systemowych i bezproblemowo przywrócić ich ciągłość . Głównymi zaletami programu są: brak instalacji, prostota obsługi, szybkość działania. Do wad moŜemy zaliczyć wyłącznie angielski interfejs. Obsługa programu: Po uruchomieniu w górnej części okna zapoznajemy się z informacją o aktualnym stopniu fragmentacji plików systemowych. Dając zaznaczenie przy pozycji: Defragmentuj przy następnym uruchomieniu (Defragment at naxt boot) program wykona defragmentację przy ponownym uruchomieniu komputera, przed załadowaniem składników systemu. Po zakończeniu procesu trwającego do 3 minut system uruchamia się automatycznie. 113 Odradzam uŜycia drugiej pozycji: Defragmentuj przy kaŜdym starcie (Defragment every boot,), ze względu na całkowitą rozbieŜność z przeprowadzaną konfiguracją, która ma przyspieszać rozpoczęcie pracy systemu operacyjnego. Nie mniej jednak warto włączyć program do co miesięcznego cyklu konserwacji systemu. UWAGA! Przed przystąpieniem do wykonania procesu defragmentacji pliku stronicowania musimy być pewni, Ŝe ilość wolnego miejsca na dysku, na którym się on znajduje, najczęściej na C:\ (zalecane od 1.5 do 2 wielkości pliku wymiany) jest wystarczająca aby go przenieść i scalić. W przeciwnym wypadku cała operacja zakończy się niebieskim ekranem (zwanym przez niektórych ekranem śmierci). 11. MODYFIKACJA REJESTRU WINDOWS Mając juŜ za sobą podstawową, ale bardzo waŜną część konfiguracji systemu Windows, plus zainstalowane niezbędne programy, podparte sporą dawką nabytej juŜ wiedzy i doświadczenia, moŜemy śmiało przystąpić do wykonania zaawansowanych zmian i ustawień. Na pewno część uŜytkowników na samą myśl o zaawansowanej konfiguracji systemu i zmianach, modyfikacjach Rejestru itp. dostaje gęsiej skórki. Nic bardziej mylnego. Na pewno nie są to czynności trudniejsze niŜ te, które wykonaliśmy do tej pory, a juŜ na pewno nie tak bardzo czasochłonne. Nie mniej czeka nas jeszcze sporo pracy i przeprowadzenia instalacji róŜnego rodzaju oprogramowania, ale dla efektu końcowego naprawdę warto poświęcić trochę cennego czasu. 11.1. Zmiany w Rejestrze Windows Rejestr to jeden z najwaŜniejszych składników systemu, często zwany "sercem" Windows. Inaczej mówiąc jest to baza danych o wszystkich ustawieniach systemu zarówno sprzętowych, jak i programowych, uŜytkowników oraz ich indywidualnych preferencjach. Z bazy danych Rejestru korzysta Windows, a takŜe pracujące w nim aplikacje. Zmieniając jakiekolwiek ustawienia czy instalując nowe oprogramowanie dokonujemy jednocześnie zmian w Rejestrze. Na Rejestr składają się konkretne pliki, których nazwy i połoŜenie jest róŜne w poszczególnych wersjach systemu. W systemach Windows 95 / 98 są to ukryte pliki user.dat i system.dat, znajdujące się w folderze systemowym (C:\Windows), w Windows Me część Rejestru zawarta jest dodatkowo w pliku classes.dat. W systemach NT do których zaliczamy Windows 2000 i XP Rejestr znajduje się w folderze: Windows\System32\Config, a składają się na niego pliki o nazwach: Sam, Security, Software, System, Default i jeden plik w folderze Documents and Settings\nazwa uŜytkownika\ntuser.dat. Do przeglądania Rejestru i jego modyfikacji słuŜy wbudowane w Windows narzędzie o nazwie Edytor Rejestru. Nie moŜna jednak dostać się do niego bezpośrednio z poziomu menu Start. To niejako forma zabezpieczenia przed przypadkowym dostępem niedoświadczonego uŜytkownika. Edytor Rejestru (plik regedit.exe) znajdziemy się w folderze Windows\regedit.exe. 114 Dość często nieprzemyślana modyfikacja lub nieświadome usuwanie wpisów (kluczy rejestru) moŜe doprowadzić do powaŜnej awarii całego systemu, kończącej się instalacją Windowsa od nowa. Edytor Rejestru uruchamiamy klikając na przycisk Start, następnie wybierając polecenie Uruchom. W oknie, wpisujemy z klawiatury regedit i klikamy na przycisk OK. Jako, Ŝe często będziemy korzystać z pomocy Edytora Rejestru proponuję prostsze i szybsze rozwiązanie. Przechodzimy kolejno do dysku, na którym mamy zainstalowany system operacyjny, folderu Windows (WINNT w sys. 2000) i pliku regedit.exe (C:\Windows\regedit.exe). Wykonujemy do niego skrót, usuwamy pierwszą część nazwy Skrót do, moŜemy równieŜ zmienić ikonę na własną, którą umieszczamy na dodatkowym Pasku narzędziowym z lewej strony ekranu (pkt 7.6.3.). WAśNE! Pamiętajmy, Ŝe zanim przystąpimy do modyfikacji Rejestru naleŜy wykonać jego kopię zapasową (program Erunt pkt 9.3.3), by w razie jego uszkodzenia lub nie prawidłowego działania systemu, moŜna było powrócić do stanu poprzedniego. Widok okna Edytora Rejestru z częściowo rozwiniętym kluczem HKEY_LOCAL_MACHINE Informacja! Kopię plików rejestru moŜemy wykonać równieŜ w tradycyjny sposób, uruchamiając Edytor Rejestru i wybierając z Paska narzędziowego polecenie Plik i z rozwiniętego menu Eksportuj. W oknie Eksportu pliku Rejestru sprawdzamy czy jest zaznaczenie przy pozycji Wszystko w polu Zakres eksportu w dolnej części okna, w okienku Zapisz w: wskazujemy folder docelowy dla przechowywanej kopii Rejestru np. Dokumenty\ Kopie systemu Roboczego\ Rejestr\, a w polu Nazwa pliku wpisujemy bez spacji własną nazwę z datą jej wykonania np. kopia_reg_22_10_2005. Całą operacje kończymy klikając na przycisk Zapisz. 115 Przywrócenie w ten sposób utworzonej kopii Rejestru przeprowadzamy analogicznie: przechodząc na Pasku narzędziowym Edytora Rejestru do kolejno polecenia Plik i Importuj. W oknie Importu pliku wskazujemy na właściwy plik kopii Rejestru i decyzję o jego przywróceniu zatwierdzamy przyciskiem Otwórz. Po zakończeniu operacji przywracania kopii Rejestru, aby zmiany zostały zatwierdzone naleŜy ponownie uruchomić komputer. Nie łudźmy się jednak, Ŝe wszystkie wartości Rejestru zostaną przywrócone. Dotyczy to głownie systemu Windows 2000 i XP, ze względu na część procesów będących w uŜyciu, o czym zostaniemy poinformowani w stosownym komunikacie. O wiele lepszy efekt przyniesie przywrócenie kopii Rejestru wykonane z poziomu trybu awaryjnego. 11.1.2. Num Lok na stałe (Windows XP) System Windows XP standardowo ma wyłączoną opcję uŜywania klawiatury numerycznej. Lampka Num Lock jest zgaszona, i kaŜdorazowo gdy tylko ją wyłączymy (nawet przypadkowo), po kaŜdym ponownym uruchomieniu systemu musimy pamiętać o jej aktywowaniu (klawisz Nom Lock). Wykonując prostą modyfikację wpisu w Rejestrze sprawimy, Ŝe po kaŜdym uruchomieniu systemu lampka będzie świeciła się radośnie. Uruchamiamy Edytor Rejestru i przechodzimy do kluczy (klikając kolejno na znak plus [+] przy kaŜdym z nich): [+] HKEY_USERS [+] .DEFAULT [+] Control Panel i jeden raz na ikonę klucza Keyboard W prawym oknie Edytora Rejestru podwójnie klikamy na wartość ciągu InitialKeyboardIndicators, i w oknie Edytowania ciągu w polu Dane wartości zmieniamy cyfrę z 0 na 2. Zmianę zatwierdzamy przyciskiem OK, zwijamy rozwinięte klucze Rejestru klikając na znaki minus [-] przy kaŜdym z nich, zamykamy okno Edytora Rejestru i uruchamiamy ponownie komputer. 11.1.3. Bez automatycznej Defragmentacji (Windows XP) Opcja automatycznej defragmentacji, w jaką wyposaŜony jest system Windows XP, moŜe znacznie spowolnić pracę systemu operacyjnego i zakłócić pracę innych programów np. podczas nagrywania płyt CD, DVD itd. Jest to zjawisko całkowicie nie poŜądane i moŜe prowadzić do wystąpienia szeregu błędów podczas procesu nagrywania, kopiowania, przenoszenia, konwersji do innych formatów itp. To samo dotyczy gier, które juŜ w same w sobie są chyba najbardziej wymagającymi i zasobo Ŝernymi programami, i mogą dostać zadyszki przy dodatkowej aplikacji uruchomionej w tle. 116 Dzięki poniŜszemu sposobowi moŜemy wyłączyć opcję automatycznej defragmentacji. Uruchamiamy Edytor Rejestru i przechodzimy do kluczy: [+] HKEY_LOCAL_MACHINE [+] SOFTWARE [+] Microsoft [+] Dfrg i jeden raz na ikonę klucza BootOptimizeFunction W prawym oknie Edytora Rejestru odnajdujemy wartość ciągu Enable, klikamy na nią podwójnie i w oknie Edytowania ciągu w polu Dane wartości zmieniamy duŜą literę Y na N. Przyciskiem OK zatwierdzamy zmianę, zwijamy rozwinięte klucze Rejestru, zamykamy okno Edytora i uruchamiamy ponownie komputer. 11.1.4. Czyścimy zawartość menu Dokumenty W punkcie 6.7.2. Dostosowanie menu Start – Zaawansowane w uproszczony (dostępny systemowo) sposób wyłączyliśmy listę ostatnio otwieranych dokumentów, jaka jest wyświetlana w menu Start systemu Windows XP. Tworząc nową wartość w Rejestrze na stałe usuniemy zbędną listę, z kaŜdego systemu operacyjnego Windows. (Ten sam efekt moŜemy uzyskać za pomocą Programu Windows Configurator – zakładka Menu Start). Uruchamiamy Edytor Rejestru i rozwijamy kolejno klucze: [+] HKEY_CURRRENT_USERS [+] Software [+] Microsoft [+] Windows [+] CurrentVersion [+] Policies i jeden raz na ikonę klucza Explorer Z menu Edycja na Pasku narzędziowym Edytora Rejestru, wybieramy polecenie Nowy a z rozwiniętego pod menu Wartość DWORD. (Nową wartość DWORD, binarną, ciągu, itd. moŜemy wykonać równieŜ, klikając PPM na wolnym polu w prawym oknie Edytora i z rozwiniętego menu wybierając właściwe polecenie). W prawej części okna pojawia się nowa zaznaczona wartość z migającym na końcu wpisu kursorem: Nowa wartość #1. Z klawiatury wpisujemy nową nazwę (bez spacji): NoRecentDocsHistory i klawiszem Enter zatwierdzamy decyzję. 117 Teraz LPM klikamy podwójnie na ikonie nowej (przed chwilą utworzonej ) wartości i w oknie w polu Dane wartości zmieniamy cyfrę 0 na 1. Przyciskiem OK zatwierdzamy zmianę, zwijamy poszczegolne klucze Rejestru, zamykamy okno Edytora i uruchamiamy ponownie komputer. UWAGA! Aby cofnąć wprowadzone zmiany, naleŜy podwójnie kliknąć na utworzoną przez nas wartość (NoRecentDocsHistory) i w oknie Dane wartości zmienić cyfrę 1 na 0. Zmiana będzie widoczna po ponownym uruchomieniu komputera. 11.1.5. Usuwamy folder Dokumenty udostępnione Usunięcie w poprzednim punkcie (10.4.) listy ostatnio otwieranych dokumentów moŜemy potraktować jako wstęp, do całkowitego pozbycia się folderu Dokumenty udostępnione znajdującego się w górnej części otwartego okna Mój komputer (PC-Folder). Zanim jednak przystąpimy do jego fizycznej likwidacji, wskazane jest usunięcie jego zawartości. W tym celu przechodzimy kolejno do dysku i folderów: C:\ Documents and Settings\All Users\Dokumenty udostępnione\ i po kolei otwieramy foldery usuwając z nich zawartość: Muzyka udostępniona, Obrazy udostępnione i Wideo udostępnione. Po opróŜnienia zawartości w/w folderów przystępujemy do kolejnego etapu, jakim jest usuniecie odpowiedniego klucza z Rejestru Windows. Uruchamiamy Edytor Rejestru i przechodzimy kolejno do kluczy: [+] HKEY_LOCAL_MACHINE [+] SOFTWARE [+] Microsoft [+] Windows [+] CurrentVersion [+] Explorer [+] MyComputer [+] NameSpace [+] DelegateFolders PoniŜej w lewym oknie odnajdujemy pod klucz {59031a47-3f72-44a7-89c5-5595fe6b30ee}. Klikamy na nim PPM i z rozwiniętego menu wybieramy polecenie Usuń lub po jego zaznaczeniu LPM naciskamy przycisk Delete. Zwijamy poszczegolne klucze Rejestru, zamykamy okno Edytora i uruchamiamy ponownie komputer. 11.1.6. Bez niechcianego tekstu „Skrót do” Tworząc skrót do programu, pliku lub folderu, Windows standardowo przed oryginalną nazwą dodaje tekst Skrót do. Na pewno czytając ten poradnik moŜna zauwaŜyć, Ŝe od momentu jak rozpocząłem opisywanie konfiguracji systemu, uparcie usuwam ten fragment automatycznie dodawanego teksu. Nie wiem jak innych uŜytkowników, ale mnie ta forma uszczęśliwiania na siłę od samego początku przygody z PC-tem doprowadzała do szewskiej pasji i najszczęśliwszą chwilą był moment, kiedy odkryłem się jak ten zbyteczny fragment tekstu usunąć na stałe. 118 Uruchamiamy Edytor Rejestru i klikamy na znaki [+] znajdujące się przy kluczach: [+] HKEY_CURRRENT_USERS [+] Software [+] Microsoft [+] Windows [+] CurrentVersion i jeden raz na ikonę klucza Explorer (nie na znak [+] znajdujący się przy kluczu) Pusty do tej pory prawy panel powinien zapełnić się mniej więcej takimi wartościami jak zaprezentowane na fotografii. W prawym panelu odszukujemy ikonę (wartość) o nazwie link. Klikamy na nią podwójnie w celu jej edycji. W oknie edycji wartości binarnej przesuwamy LPM (poprzez jednokrotne kliknięcie) kursor na prawą stronę, poza ostatnie dwa zera (00 I) i czterokrotnie naciskamy klawisz Blackspace w celu ich wykasowania. Teraz z kolei naciskamy osiem razy na klawisz zero (0), dla uzyskania odpowiedniej wartości binarnej (00 00 00 00 . . . .). Mając w oknie identyczną jak zaprezentowana przeze mnie wartość, moŜemy spokojnie zastosować zmiany przyciskiem OK, zwinąć poszczególne klucze Rejestru, zamknąć okno Edytora i uruchomić ponownie komputer. Po ponownym uruchomieniu komputera moŜemy dla sprawdzenia, wykonać skrót do dowolnego pliku lub folderu (będzie bez tekstu Skrót do). 11.1.7. Wyłączany automatyczny start programów z płyt CD część 2 W punkcie 8.8. część 1, mieliśmy moŜliwość precyzyjnego okreslenia zachowanie komputera z systemem XP po włoŜeniu do napędu optycznego krąŜka CD lub DVD. W opisany sposób nie wyłączymy jednak automatycznego uruchamiana programów znajdujących się płytach instalacyjnych. Całkowite wyłączenie funkcji AutoRun w systemach Windows 2000 i XP, nastąpi dopiero po wprowadzeniu modyfikacji w Rejestrze. 119 Pomijając wady i zalety powyŜszej funkcji, jeŜeli chcemy nagrywać płyty CD, DVD naleŜy ją bezwzględnie wyłączyć, gdyŜ jest ona przyczyna występowania wielu problemów z oprogramowaniem do tego celu przeznaczonym. Uruchamiamy Edytor Rejestru i klikamy na znaki [+] znajdujące się przy kluczach: [+] HKEY_LOCAL_MACHINE [+] SYSTEM [+] CurrentControlSet [+] Services i jeden raz na ikonę klucza Cdrom (nie na znak [+] znajdujący się przy kluczu). W prawym panelu Edytora Rejestru odnajdujemy wartość AutoRun i klikamy na niej podwójnie. W oknie Edytowania wartości DWORD, polu Dane wartości zmieniamy cyfrę 1 na 0. Zamykamy okno klikając na przycisk OK, zwijamy klucze Rejestru, zamykamy okno Edytora i uruchamiamy ponownie komputer. 11.1.8. Usuwamy ikonę Internet Explorera i Połączeń sieciowych z Pulpitu W punkcie 9.3.4. za pomocą programu Windows Configurator ukryliśmy dotychczas pokazywaną na Pulpicie ikonę Internet Explorera i Połączeń sieciowych. W poniŜszy sposób za pomocą zmian w Rejestrze Windows, moŜemy równieŜ obie ikony wyeliminować na stałe z naszego pulpitu (jeŜeli z jakiś powodów nie wykonaliśmy tego za pomocą w/w programu). Uruchamiamy Edytor Rejestru i klikamy na znaki [+] znajdujące się przy kluczach: [+] HKEY_CURRRENT_USERS [+] Software [+] Microsoft [+] Windows [+] CurrentVersion [+] Policies i jeden raz na ikonę klucza Explorer Z Paska narzędziowego Edytora Rejestru wybieramy polecenie Edycja, a z rozwiniętego memu Nowy i Wartość DWORD. W prawej części okna pojawia się ikona Nowa wartość #1, której nadajemy nazwę (wpisujemy bez spacji) NoInternetIcon i naciskamy klawisz Enter. Klikamy podwójnie LPM na nowo utworzonej ikonie (wartości) i w otwartym oknie w polu Dane Wartości zmieniamy cyfrę 0 na 1. Zamykamy okno klikając na przycisk OK. Mając w dalszym ciągu otwarte okno Edytora Rejestru postępujemy identycznie dla wyeliminowania ikony Połączenie sieciowe z tą róŜnicą, Ŝe nowej Wartości DOWORD nadajemy nazwę NoNetHood. Teraz moŜemy spokojnie zwinąć poszczególne klucze Rejestru, zamknąć okno Edytora i uruchomić ponownie komputer, aby wykonane zmiany zostały zastosowane. 120 11.1.9. Wyłączamy całkowicie raportowanie błędów (dr. Watson) W punkcie 8.4. za pomocą dostępnych opcji wyłączyliśmy raportowanie błędów (tylko w systemie Windows XP). Lecz jest to tylko pozorne bezpieczeństwo, nie gwarantujące w obu opisywanych systemach operacyjnych zaprzestania gromadzenia informacji o błędach, których nie sposób uniknąć np. zawieszenia aplikacji lub systemu (raporty potrafią zająć na dysku C nie wyobraŜalnie duŜą ilość miejsca). Pomijając fakt wysyłanie tych raportów przez system lub co najmniej podejmowania takich prób, przy odpowiednim skonfigurowaniu systemu i zapory internetowej. Jakby nie patrząc jest to zjawisko dla nas nie poŜądane. Program systemowy Dr. Wotson32 bo o nim mowa, najpewniej wyłączyć na dwa sposoby zachowując podaną poniŜej kolejność: 1. Uruchamiając Edytor Rejestru i przechodząc kolejno do kluczy: [+] HKEY_LOCAL_MACHINE [+] SOFTWARE [+] Microsoft [+] WindowsNT [+] CurrentVersion i jeden raz klikamy na klucz AeDebug Przechodzimy do prawej części okna Edytora Rejestru i klikamy podwójnie LPM na ikonie ciągu Auto. W okonie Edycji ciągu zmieniamy wartość na cyfrę 0 i przyciskiem OK zapisujemy zmiany jednocześnie zamykając okno. Zwijamy poszczególne klucze Rejestru klikając na znaki [-] przy nich, zamykamy okno Edytora Rejestru i uruchamiamy ponownie komputer. 2. Przechodzimy do menu Start i polecenia Uruchom, w okno którego wpisujemy bez spacji drwtsn32 i klikamy na przycisk OK. W otwartym oknie Dr Watson dla Windows z pola Opcje usuwamy wszystkie zaznaczenia. Zapisujemy zmiany przyciskiem OK i uruchamiamy ponownie komputer. Od tego momentu moŜemy być spokojni o gromadzenie i podejmowanie prób wysyłania raportów o błędach aplikacji przez system do Microsoftu. 121 11.1.10. Pełna moc procesora System Windows nie precyzuje wielkości pamięci L2 procesora, co znacznie spowalnia jego działanie. Najnowsze procesory mają coraz więcej pamięci drugiego poziomu, która nie jest w pełni wykorzystana przez system. JeŜeli nie znamy wartości L2 naszego procesora, moŜemy posłuŜyć się darmowym programem w polskiej wersji językowej Everest Home dostępnym na stronie producenta http://www.lavalys.com lub w jednym z polskich serwisów np. http://nowe.pl UWAGA! Wskazówka odnosi się tylko do procesorów z pełną pamięcią L2 czyli tylko AMD Athlon i Operation, oraz Intel Pentium. A by wymusić pełne wykorzystanie pamięci L2 musimy zmodyfikować wartość DWORD w Rejestrze Windows. Uruchamiamy Edytor Rejestru i rozwijamy kolejno klucze; [+] HKEY_LOCAL_MACHINE [+] SYSTEM [+] CurrentControlSet [+] Control [+] Session Manager i jeden raz klikamy na ikonę klucza Memory Management. W oknie Edytora Rejestru przechodzimy do prawego panelu i podwójnym kliknięciem otwieramy wartość SecondLevelDataCache. WAśNE! W oknie Edytowania wartości DWORD w polu System w pierwszej kolejności zaznaczamy pozycję Dziesiętny, po czym pole Dane wartości wpisujemy z klawiatury ilość pamięci L2 naszego procesora. Następnie klikamy na przycisk OK w celu zapisania zmian. Zwijamy poszczególne klucze Rejestru, zamykamy okno Edytora Rejestru i uruchamiamy ponownie komputer. 11.1.11. Oczyszczamy pamięć ze zbędnych bibliotek DLL Informacja! Biblioteki dołączane dynamicznie (pliki o rozszerzeniu DLL: dynamic-link libraries) zawierają pakiet funkcji oraz wykonywalnych procedur, do których odwołują się uruchamiane w systemie aplikacje. Problem polega na tym, Ŝe w pamięci operacyjnej systemiu Windows są one przechowywane nawet wtedy gdy zakończona zostaje praca programu, który z nich korzystał. Dzięki temu ma do nich szybszy dostęp. Podczas gdy pojedyncze pliki DLL nie są duŜe, ich większa ilość moŜe spowodować znaczne spowolnienie pracy komputera. 122 JeŜeli nie uŜyliśmy wcześniej zakładki Dodatkowe programu Pest Exterminator (pkt 9.3.8.) za pomocą, której automatycznie wyłączamy w Rejestrze przechowywanie w pamięci bibliotek DLL moŜemy teraz tworząc nową wartość w Rejestrze, zmusić system do opróŜniania pamięci operacyjnej z niepotrzebnych juŜ bibliotek dołączanych dynamicznie. W tym celu, uruchamiamy Edytora Rejestru i przechodzimy kolejno do kluczy: [+] HKEY_LOCAL_MACHINE [+] SOFTWARE [+] Microsoft [+] Windows [+] CurrentVersion i jeden raz klikamy na ikonę klucza [+] Explorer. W prawym panelu Edytora tworzymy nową Wartość DWORD, której nadajemy nazwę AlwaysUnloadDLL. Otwieramy nowo utworzoną wartość, a w oknie Edytowanie wartości DWORD wpisujemy z klawiatury cyfrę 1. Przyciskiem OK zamykamy okno, zwijamy poszczególne klucze Rejestru, zamykamy okno Edytora i uruchamiamy ponownie komputer. Informacja! Ten sam efekt uzyskamy tworząc w lewym panelu rozwiniętego wcześniej klucza [-] Explorer pod klucz, o nazwie AlwaysUnloadDLL. Klikamy na nowy klucz jeden raz a w oknie wartości Domyślna (prawy panel), wpisujemy z klawiatury cyfrę 1. 11.1.12. Przyśpieszenie pamięci RAM Mając w komputerze zamontowaną kość pamięci RAM o wielkości co najmniej 256 MB i procesor taktowany powyŜej 900 MHz (co dzisiaj nie jest zbyt duŜą wartością), moŜemy pokusić się o jej kilku procentowe przyspieszenie z poziomu systemu operacyjnego za pomocą prostego sposobu, bez konieczności podkręcania (overclockingu) w Biosie komputera. Informacja! Wykonanie całego punktu 10.12 uzaleŜniamy od wcześniejszego zoptymalizowanie systemu za pomocą programu PcMedik (pkt 9.3.10.), który automatycznie modyfikuje wartość EnablePrefetcher, przyspieszając tym samym pamięć RAM, wyręczając nas od ręcznej modyfikacji Rejestru. Uruchamiamy Edytor Rejestru i przechodzimy kolejno do kluczy: [+] HKEY_LOCAL_MACHINE [+] SYSTEM [+] CurrentControlSet [+] Control [+] Session Manager [+]Memory Management i jeden raz klikamy na ikonę klucza PrefetchParameters. W prawym panelu Edytora odnajdujemy wartość EnablePrefetcher i klikamy na nią podwójnie w celu otwarcia okna Edytowania wartości DWORD, w którym z klawiatury zmieniamy cyfrę 0 na 3. Przyciskiem OK zatwierdzamy zmianę, jednocześnie zamykając okno edycji wartości. Zwijamy rozwinięte klucze Rejestru zamykamy okno Edytora Rejestru i uruchamiamy ponownie komputer. 123 Informacja! JeŜeli powyŜszej wartości DWORD: EnablePrefetcher nie odnajdziemy w prawym panelu rozwiniętego klucza PrefetchParameters musimy ją sami utworzyć, wybierając polecenie z Paska narzędziowego Edytora Rejestru: Edycja -> Nowy -> Wartość DWORD. Lub klikając na wolnym polu w prawym panelu w/w klucza PPM i z rozwiniętego menu wybieraniu powyŜszego polecenia. 11.1.13. Błyskawiczne zamknięcie zawieszonej aplikacji z Na pewno spotkaliśmy się zawieszeniem (brakiem odpowiedzi) wcześniej poprawnie działającej aplikacji lub programu. System Windows domyślnie powinien po 5 sekundach nie odpowiadającą aplikację zamknąć, jednak w praktyce trwa to o wiele dłuŜej (przez ten czas zmuszeni jesteśmy do obserwowania okna informującego nas o fakcie zamykania nie działającego programu) i często ręcznie poprzez wciśnięcie i przytrzymanie kolejno klawiszy lewy Ctrl + lewy Alt +Delete wywołujemy okno MenadŜera zadań Windows, w którym pod zakładką Aplikacje bez ceregieli go zamykamy klikając na przycisk Zakończ zadanie w dolnej części okna. Informacja! Okno MenadŜera zadań Windows moŜemy wywołać równieŜ. w kaŜdej chwili z dostępnego menu po kliknięciu PPM na Pasku zadań (dolna część ekranu). W prosty jednak sposób moŜemy wymusić na systemie błyskawiczne zamkniecie zawieszonej aplikacji. W tym celu uruchamiamy Edytor Rejestru i przechodzimy do kluczy: [+] HKEY_CURRENT_USER [+] ControlPanel i jeden raz klikamy na ikonę (nie znak [+] ) klucza Desktop. W prawym panelu odszukujemy ciąg HungAppTimeout na ikonę, którego klikamy podwójnie. W oknie Edytowania ciągu zmieniamy z klawiatury wartość z 5000 na 500 (są to czasy podane w milisekundach co daje nam 0,5 sek) i przyciskiem OK zatwierdzamy zmianę. Zwijamy rozwinięte klucze Rejestru zamykamy okno Edytora Rejestru i uruchamiamy ponownie komputer w celu wprowadzenia zmian. 124 UWAGA! JeŜeli po wprowadzeniu w Ŝycie błyskawicznego zamykania zawieszonej aplikacji zauwaŜymy, Ŝe podczas zamykania lub ponownego uruchamiania systemu Windows, pojawia się okno kończenia pracy aplikacji działającej w tle np. programu antywirusowego, zapory internetowej itd. naleŜy przywrócić standardową wartość DWORD (5000), w celu uniknięcia uszkodzenia programu. 11.1.14. Bez podpowiedzi (Ballon Tipsów) w WindowsXP System operacyjny Windows XP został wyposaŜony w dość uciąŜliwą funkcję podpowiedzi tzw. dymków (komunikaty na Ŝółtym tle), pojawiających się w zasobniku systemowym podczas zamykania systemu, po najechaniu kursorem na ikonę aplikacji lub przycisku itd. W załoŜeniu funkcja ta miała być pomocą dla uŜytkownika, ale w praktyce znacznie utrudnia nawigację ze względu na zasłanianie pozostałych ikon, przycisków, fragmentów pulpitu i menu Start. Korzystając z Edytor Rejestru, postaramy się raz na zawsze wyłączyć tę uciąŜliwą funkcję. Przechodzimy kolejno do kluczy: [+] HKEY_CURRENT_USER [+] Software [+] Microsoft [+] Windows [+] CurrentVersion [+] Explorer i jeden raz klikamy na ikonę klucza Advanced dla jego zaznaczenia. Przechodzimy do prawego panelu okna Edytora Rejestru i klikamy PPM na wolnym polu, wybierając z rozwiniętego menu plecenie Nowy -> Wartość DWORD. Nowej wartości nadajemy nazwę EnableBalloonTips. Podwójnym kliknięciem otwieramy okno edycji nowo utworzonej wartości i upewniamy się, Ŝe widnieje w nim wartość 0. Zwijamy rozwinięte klucze i uruchamiamy ponownie komputer aby nie oglądać więcej denerwujących podpowiedzi. 12. ZAAWANSOWANE ZMIANY W SYSTEMIE WINDOWS Przebrnęliśmy juŜ szczęśliwie przez kolejne etapy mniej lub bardziej skomplikowanej konfiguracji naszego systemu operacyjnego, mamy zainstalowane i skonfigurowane najwaŜniejsze sterowniki i programy narzędziowe oraz poznaliśmy najbardziej przydatne aplikacje systemowe. Przed nami jeszcze spora ilość dającej satysfakcję z wzorowo działającego systemu pracy. Nie zapominajmy o jego niepowtarzalnym indywidualnym charakterze. Długo zastanawiałem się nad tym, czy na tym etapie przejść do dalszej instalacji oprogramowania czy dokończyć rozpoczętą juŜ zaawansowaną konfigurację systemu operacyjnego. W końcu wybrałem to drugie, aczkolwiek nic nie stoi na przeszkodzie aby w przyszłości, przy kolejnej instalacji systemu operacyjnego i jego konfiguracji w miedzy czasie zainstalować potrzebne programy np. edytory tekstu i grafiki programy audio-wideo itd co moŜe stanowić doskonały przerywnik w naszej pracy. 125 12.1 Bez Messangera (Windows XP) Messanger jest komunikatorem internetowym a za razem składnikiem systemu Windows XP, który jest uruchamiany razem z systemem operacyjnym pochłaniając w ten sposób część jego zasobów. Gdyby chodziło tylko o to – moŜna by w określonych sytuacjach ten stan rzeczy jeszcze zaakceptować, ale ze względu na znikomą przydatność aplikacji, bardzo niski stopień jej bezpieczeństwa i sporą ilość darmowych alternatywnych a co najwaŜniejsze wiele lepszych programów, naleŜy ją całkowicie wyłączyć. Informacja! W systemie Windows XP bez Service Packa lub z SP 1, przed przystąpieniem do wykonania poniŜszej wskazówki naleŜy Messengera wyłączyć, poprzez klikając PPM na jego ikonie w Zasobniku systemowym (na Pasku Zadań) i wybierając z rozwiniętego menu polecenie Zamknij. - Windows XP Professional Przechodzimy do menu Start i polecenia Uruchom. W okno polecenia wpisujemy bez spacji polecenie gpedit.msc i klikamy przycisk OK. W wyświetlonym na ekranie oknie Zasady grupy, w lewym panelu okna przechodzimy kolejno do elementów (część elementów moŜe być juŜ rozwinięta): Zasady Komputer lokalny [+] Konfiguracja komputera [+] Szablony administracyjne [+] Składniki systemu Windows i Windows Messenger. W prawym panelu okna klikamy podwójnie na pierwszej opcji: Nie zezwalaj na uruchamianie programu Windows Messenger i w oknie Właściwości dajemy zaznaczenie przy pozycji Włączone. Zmiany zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj i OK. Identycznie postępujemy przy drugiej opcji: Na początku nie uruchamiaj automatycznie programu Windows Messenger. Zamykamy okno Zasady grupy i uruchamiamy ponownie komputer. - Windows XP Home PPM klikamy na ikonie Windows Messengera w Zasobniku systemowym i z rozwiniętego menu wybieramy polecenie Otwórz. W oknie Messengera przechodzimy do Narzędzia -> Opcje. W oknie Opcji klikamy na zakładkę Preferencje a w polu Ogólne usuwamy wszystkie zaznaczenia. Zamykamy otwarte okno Opcji i Messangera. Od tego momentu nie będzie się on juŜ uruchamiał razem z systemem Windows.Niestety, wyłączenie w ten sposób Messangera ma tylko zastosowanie, gdy nie będziemy korzystać z w przyszłości z programu pocztowego Outlook Express wbudowanego w system Windows. ChociaŜ nie widzę ani jednego powodu dla, którego mielibyśmy z niego korzystać, to proponuję posiadaczom wersji Windows XP Home całkowite jego wyłączenie za pomocą dodania nowych kluczy i wartości DWORD do Rejestru Windows. 126 Uruchamiamy Edytor Rejestru i przechodzimy kolejno do kluczy: [+] HKEY_LOCAL_MACHINE [+] Software [+] Policies [+] Microsoft Jeden raz klikamy w lewym panelu na ikonę klucza Microsoft dla jego zaznaczenia i z Paska narzędziowego Edytora Rejestru wybieramy polecenie Edycja, a z rozwiniętego memu Nowy -> Klucz, któremu nadajemy nazwę Messenger. Zaznaczamy go pojedynczym kliknięciem i wykonujemy w nim nowy klucz o nazwie Client, który równieŜ pojedynczym kliknięciem zaznaczamy. Przechodzimy do prawego panelu okna Edytora Rejestru i klikając PPM na wolnym polu, wybieramy z rozwiniętego menu plecenie Nowy -> Wartość DWORD, której nadajemy nazwę PreventRun. Otwieramy nowo utworzoną wartość, a w oknie Edytowanie wartości DWORD wpisujemy z klawiatury cyfrę 1. Przyciskiem OK zamykamy okno, zwijamy poszczególne klucze Rejestru, zamykamy okno Edytora i uruchamiamy ponownie komputer, aby na zawsze zapomnieć o Messangerze . 12.2. Konfiguracja usług Usługi - to procesy na stałe związane z systemem Windows 2000 i XP, których zadaniem jest wspieranie innych programów. Część z nich działa na niskim poziomie i jest niezbędna do prawidłowej pracy systemu operacyjnego. Nie znaczy to jednak, Ŝe wszystkie standardowo uruchomione usługi są nam potrzebne. Poprzez odpowiednie ich skonfigurowanie (powyłączanie), uzyskujemy większe bezpieczeństwo, zmniejszamy uŜycie pamięci i procesora, co przekłada się bezpośrednio na wydajność całego systemu operacyjnego. Musimy zdać sobie sprawę, Ŝe część usług będziemy musieli ustawić indywidualnie, zaleŜnie od konfiguracja sprzętowej i programowej komputera. Jednak poniŜsze tabele moŜemy przyjąć jako standard dla konfiguracji ze stałym połączeniem sieciowym, a pojedyncze wątpliwości rozwiejemy bez problemów przeglądając informacje na temat poszczególnych usług na stronach internetowych (wystarczy wpisać hasło Usługi Windows 2000 lub XP w oknie wyszukiwarki internetowej) UWAGA! NIGDY nie wyłączamy usług za pomocą narzędzia "msconfig" Konsolę usług moŜemy uruchomić na dwa sposoby: 1. Przechodząc do menu Start -> Uruchom i wpisując w oknie polecenie services.msc decyzję zatwierdzamy przyciskiem OK. 2. Przechodząc bezpośrednio do folderu szybkiego dostępu w menu Start -> Programy -> Mini System i klikając na ikonę skrótu Usługi, który sami w tym miejscu umieściliśmy (pkt 6.8.1.4.2. Menu Start – foldery Szybkiego dostępu). Tę samą ikonę skrótu do usług odnajdziemy w menu Start -> Programy-> Akcesoria -> Narzędzia -> Administracyjne (pkt 6.8.1.1. Menu Start – foldery: Systemowe, Administracyjne). 127 Okno konsoli Usługi Dla naszej wygody maksymalizujemy okno na cały ekran i kursorem przesuwamy prawy panel okna maksymalnie w lewo, a belki z nazwami w górnej części okna (Nazwa, Opis, Stan, Typ uruchomienia, Logowanie jako) tak rozmieszczamy, aby odsłonić jak największą ilość tekstu. Widok okna z nazwą, opisem i stanem usług Okno konfiguracyjne, wywołujemy poprzez podwójne klikniecie LPM na nazwie z wybraną usługą, lub poprzez klikniecie na niej PPM i w rozwiniętym menu wybraniu zakładki Właściwości. 128 Usługę zatrzymujemy klikając na przycisk Zatrzymaj (w oknie obserwujemy postęp sterowania usługą). Po jej zakończeniu w polu Typ uruchomiana wybieramy odpowiednią akcję: Automatyczny, Ręczny, Wyłączony. Ustawienia dla danej usługi kończymy klikając na przycisk Zastosuj i OK, po czym przechodzimy do przeprowadzenia zmian w kolejnej wybranej usłudze. Informacja! Podczas uruchomienia wybranej usługi postępujemy odwrotnie: najpierw ustawiamy tryb uruchomiania np. Automatyczny, a następnie przyciskiem Uruchom uruchamiamy usługę. Informacja! Przed wykonaniem zmian w usługach, wskazane jest zapisanie do pliku tekstowego standardowych ustawień poprzez wybranie z Paska narzędziowego konsoli polecenia Akcja i zakładki Eksportuj listę. Zapis do pliku tekstowego rozdzielonego tabulatorami nie jest najwygodniejszym posunięciem, ale w większości wypadków daje nam moŜliwość powrotu do poprzednich ustawień przy niewłaściwej konfiguracji usług. UWAGA! JeŜeli nie mamy pewności co do konfiguracji danej usługi, naleŜy ją pozostawić w domyślnym stanie uruchamiania (wyłączenia), do momentu jej rozeznania np. na dobrym forum internetowym http://pclab.pl/ lub jednej z wielu stron informacyjnych itd. 129 12.2.1. Usługi w systemie Windows XP SP2 ze stałym dostępem do Internetu LP 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 Rodzaj usługi Aktualizacje automatyczne Aplikacja systemowa modelu COM+ Program Antywirusowy Bufor wydruku Centrum zabezpieczeń ClipBook DDE sieci Distributed Transaction Coordinator Dostęp do urządzeń interfejsu HID DSDM DDE sieci Dziennik zdarzeń Dzienniki wydajności i alerty (Nasza drukarka) np.EPSON Printer Status Agent2 Harmonogram zadań Host uniwersalnego urządzenia Plug and Play HTTP SSL InCD Helper (do zapisu pakietowego płyt CD-RW) Instalator Windows Instrumentacja zarządzania Windows Karta inteligentna Karta wydajności WMI Klient DHCP Klient DNS Klient śledzenia łączy rozproszonych Kompozycje Konfiguracja zerowej sieci bezprzewodowej Kopiowanie woluminów w tle Logowanie do sieci Logowanie pomocnicze Lokalizator usługi zdalnego wywołania procedury (RPC): Magazyn chroniony Magazyn wymienny MenedŜer autopołączenia dostępu zdalnego MenedŜer dysków logicznych MenedŜer kont zabezpieczeń MenedŜer połączeń usługi Dostęp zdalny MenedŜer sesji pomocy pulpitu zdalnego MS Software Shadow Copy Provider NetMeeting Remote Desktop Sharing (Ster. do karty graficzne) np. NVIDIA Display Driver Service Plug and Play Połączenia sieciowe Pomoc i obsługa techniczna Pomoc TCP/IP NetBIOS Posłaniec Program uruchamiający proces serwera DCOM Status Wyłączony Wyłączony-Ręczny Uruchom-Automat Uruchom-Automat Wyłączony Wyłączony Wyłączony Wyłączony-Ręczny Wyłączony Wyłączony Uruchom-Automat Wyłączony-Ręczny Uruchom-Automat Wyłączony Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Uruchom-Automat Wyłączony-Ręczny Uruchom-Automat Wyłączony Wyłączony-Ręczny Uruchom-Automat Wyłączony Wyłączony Uruchom-Automat Wyłączony Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Uruchom-Automat Wyłączony-Ręczny Uruchom-Automat Wyłączony Wyłączony-Ręczny Uruchom-Automat Uruchom-Automat Wyłączony-Ręczny Wyłączony Wyłączony-Ręczny Wyłączony Wyłączony Uruchom-Automat Uruchom-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony Uruchom-Automat 130 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 Przeglądarka komputera QoS RSVP Rejestr zdalny Routing i dostęp zdalny Rozpoznawanie lokalizacji w sieci (NLA): Rozszerzenia sterownika Instrumentacji zarządzania Windows Serwer Stacja robocza System zdarzeń COM+ Telefonia Telnet Urządzenie alarmowe Usługa administracyjna MenedŜera dysków logicznych Usługa bramy warstwy aplikacji Usługa COM nagrywania dysków CD IMAPI Usługa Czas systemu Windows Usługa dostarczania sieci Usługa indeksowania Usługa inteligentnego transferu w tle Usługa NT LM Security Support Provider Usługa numeru seryjnego multimediów przenośnych Usługa odnajdywania SSDP Usługa przywracania systemu Usługa raportowania błędów Usługi IPSEC Usługi kryptograficzne Usługi terminalowe WebClient Windows Audio Windows Image Acquisition (WIA): nasz skaner Wykrywanie sprzętu powłoki Nasza zapora internetowa np. Kerio firewall Zapora systemu Windows/Udostępnienie połącz. internetowego Zarządzanie aplikacjami Zasilacz awaryjny (UPS): Zawiadomienie o zdarzeniu systemowym Zdalne wywoływanie procedur (RPC): Zgodność szybkiego przełączania uŜytkowników Wyłączony-Ręczny Wyłączony Wyłączony Wyłączony Uruchom-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Uruchom-Ręczny Wyłączony Wyłączony Wyłączony Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony-Ręczny Wyłączony Wyłączony Wyłączony Uruchom-Automat Wyłączony Uruchom-Automat Wyłączony-Ręczny Wyłączony Uruchom-Automat Uruchom-Automat Uruchom-Automat Uruchom-Automat Uruchom-Automat Wyłączony Wyłączony-Ręczny Wyłączony Uruchom-Automat Uruchom-Automat Wyłączony Ręczny 131 12.2.2. Usługi w systemie Windows 2000 SP4 ze stałym dostępem do Internetu LP 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 Rodzaj usługi Agent zasad IPSEC Aktualizacje automatyczne Antywirus (własny program) Bufor wydruku ClipBook DDE sieci Distributed Transaction Coordinator DSDM DDE sieci Dziennik zdarzeń Dzienniki wydajności i alerty Drukarka (własny sprzęt) Harmonogram zadań Instalator Windows Instrumentacja zarządzania Windows Karta inteligentna Klient DHCP Klient DNS Klient śledzenia łączy rozproszonych Konfiguracja sieci bezprzewodowej Logowanie do sieci Lokalizator usługi zdalnego wywołania procedury (RPC) Magazyn chroniony Magazyn wymienny MenedŜer automatycznego połączenia dostępu zdalnego MenedŜer dysków logicznych MenedŜer kont zabezpieczeń MenedŜer narzędzi MenedŜer połączeń usługi Dostęp zdalny Messenger NetMeeting Remote Desktop Sharing (Ster. do karty graficznej) np. NVIDIA Driver Helper Service Plug and Play Połączenia sieciowe Pomocnik karty inteligentnej Przeglądarka komputera QoS RSVP Routing i dostęp zdalny Rozszerzenia sterownika Instrumentacji zarządzania Serwer Stacja robocza System zdarzeń COM+ Telefonia Telnet TrueVector Internet Monitor Udostępnianie połączenia internetowego Urządzenie alarmowe Status Uruchom-Automat Wyłączona Uruchom-Automat Uruchom-Automat Wyłączona-Ręczna Wyłączona-Ręczna Wyłączona-Ręczna Wyłączona Uruchom-Automat Wyłączona-Ręczna Uruchom-Automat Wyłączona Wyłączona-Ręczna Uruchom-Automat Wyłączona Uruchom-Automat Wyłączona Wyłączona-Ręczna Wyłączona Wyłączona-Ręczna Wyłączona-Ręczna Uruchom-Automat Uruchom-Automat Wyłączona-Ręczna Uruchom-Automat Uruchom-Automat Wyłączona-Ręczna Wyłączona-Ręczna Uruchom-Automat Wyłączona Wyłączona Uruchom-Automat Uruchom- Ręczna Wyłączona Wyłączona-Ręczna Wyłączona Wyłączona Uruchom- Ręczna Wyłączona-Ręczna Uruchom-Ręczna Uruchom-Ręczna Wyłączona Wyłączona Uruchom-Automat Wyłączona Wyłączona-Ręczna 132 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 Usługa administracyjna MenedŜera dysków logicznych Usługa Czas systemu Windows Usługa indeksowania Usługa inteligentnego transferu w tle Usługa NT LM Security Support Provider Usługa pomocy TCP/IP NetBIOS Usługa rejestru zdalnego Usługa RunAs WMDM PMSP Service Zarządzanie aplikacjami Zasilacz awaryjny (UPS) Zawiadomienie o zdarzeniu systemowym Zdalne wywoływanie procedur (RPC) Zapora internetowa (Firewall) Wyłączona-Ręczna Wyłączona-Ręczna Wyłączona-Ręczna Wyłączona-Ręczna Wyłączona-Ręczna Wyłączona Wyłączona-Ręczna Wyłączona Uruchom-Automat Wyłączona-Ręczna Wyłączona Uruchom-Automat Uruchom-Automat Uruchom-Automat Nie mając dostępu do Internetu moŜemy dodatkowo w systemach Windows 2000 i Xp wyłączyć kolejne usługi: Klient DHCP, Połączenia sieciowe, Serwer. Po zakończonej konfiguracji usług zamykamy okno konsoli i uruchamiamy ponownie komputer. 12.3. Wyłączenie obsługi plików ZIP (Windows XP) System Windows XP został wyposarzony w funkcję umoŜliwiającą obsługę skompresowanych archiwów ZIP, dostępną w rozwinietym menu po klknięciu na wybranym pliku PPM. Jednak dysponując własnym nie porownywalnie lepszym i praktyczniejszym prgramem do obsługi w/w archiwów i to we wszystkich dostępnych formatach śmiało moŜemy tę funkcje w prosty sposób wyłączyć. Przechodzimy do menu Start i Uruchom, w ktore wpisujemy polecenie: regsvr32 /u %windir%\system32\zipfldr.dll (moŜna tekst skopiować i wkleić w okno). Przyciskiem OK zatwierdzamy decyzję i uruchamiamy ponownie komputer. JeŜeli w przyszłości będziemy chcieli przywrócić domyślną obsługę plików ZIP (nie znam ani jednego powodu, dla którego mielibyśmy to zrobić) w pole Uruchom wpisujemy polecenie regsvr32 %windir%\system32\zipfldr.dll 12.4. Bez domyślnego nagrywania (Windows XP) Informacja! NiŜej prezentowany opis przeznaczony jest dla uŜytkowników posiadających na wyposaŜeniu komputera nagrywarkę płyt CD lub DVD. Kolejną niepraktyczną funkcją, aczkolwiek będącą sporym postępem w stosunku do poprzednich systemów operacyjnych jest moŜliwość nagrywanie dysków CD, bez konieczności instalowania zewnętrznego oprogramowania. Pominę opis działania powyŜszej funkcji poza jednym wyjątkiem. JeŜeli mamy zamiar z niej skorzystać musimy zdać sobie sprawę z dwóch istotnych rzeczy: 133 1. W zdecydowanie znaczny sposób ustępuje jakościowo zewnętrznym programom. 2. Musimy się liczyć ze znaczną stratą miejsca na dysku i o wiele większym czasem nagrywania krąŜka CD. JeŜeli punkt pierwszy nie podlega dyskusji, to co do drugiego muszę czytelnikom trochę szerzej przedstawić temat. Cały proces zapisu w systemie Windows XP podzielony jest na kilka etapów. Chcąc skopiować na płytę nasze dane moŜemy uŜyć dowolnego menadŜera plików np. systemowego Exploratora Windows za pomocą, którego po prostu przeciągamy lub kopiujemy wybrane pliki do okna odpowiadającego nagrywarce. I tu zaczynają się schody. Dane, które wydawało by się Ŝe trafiają na płytę tak naprawdę są umieszczane w folderze systemowym Documents and Settings/Nazwa uŜytkownika/Ustawienia lokalne/Dane aplikacji/Microsoft/Nagrywanie dysków CD gdzie są składowane w oczekiwaniu na zatwierdzenie ich zapisu na płycie (ma to teŜ swoje plusy np. moŜemy je dowolnie modyfikować, dodawać lub usuwać). Sam proces zapisu danych jest kolejną dziwną rzeczą z jaka przyjdzie nam się zetknąć, ze względu na obraz płyty jaki jest automatycznie wykonywany przed jej zapisem. Dopiero po jego wykonaniu jest on zapisywany na płycie CD. Zastosowanie przez Microsoft powyŜszego sposobu zapisu, wiąŜe się z duŜo większą ilością wolnego miejsca na dysku, jaką potrzebujemy do zapisu płyty. Np. mając 600 MB danych przeznaczonych do nagrania – tak naprawdę potrzebujemy dodatkowo minimum 1.2 GB wolnej przestrzeni dyskowej. Dla ścisłości muszę dodać, Ŝe po zakończonym procesie wypalania płyty kopie danych umieszczone w folderze Documents and Settings/Nazwa uŜytkownika/Ustawienia lokalne/Dane aplikacji/Microsoft/Nagrywanie dysków CD jak i plik obrazu płyty, są przez system automatycznie usuwane. Informacja! Lokalizację tymczasowego folderu, w którym są przechowywane dane do momentu zakończenia nagrywania moŜemy zmienić, za pomocą ręcznej modyfikacji wpisów w Rejestrze Windows, lub o wiele prościej korzystając z narzędzia TweakUl będącego składnikiem dodatku Power Toys. Lokalizację pliku obrazu zmieniamy we właściwościach nagrywarki. Podsumowując zalety i wady funkcji nagrywania CD wbudowanej w system Windows, na pewno dla większości uŜytkowników praktyczniejszym rozwiązaniem będzie jej wyłączenie, co w pewnym stopniu zabezpieczy nas przed konfliktami jakie mogą, ale nie muszą wystąpić w zetknięciu z zewnętrznym oprogramowaniem. Aby wyłączyć moduł systemowego nagrywanie płyt CD uruchamiamy Edytor Rejestru i przechodzimy do kluczy: [+] HKEY_CURRENT_USER [+] Software [+] Microsoft [+] Windows [+] CurrentVersion [+] Policies i jeden raz klikamy na ikonę klucza [+] Explorer dla jego zaznaczenia. W prawym panelu Edytora odszukujemy wartość DWORD o nazwie NoCDBurning (jeŜeli takiej wartości nie ma musimy ją utworzyć klikając na wolnym polu PPM i z rozwiniętego menu wybierając polecenie Nowy -> Wartość DWORD, której nadajemy w/w nazwę. 134 Poprzez podwójne kliknięcie otwieramy okno Edycji wartości DWORD i zmieniamy z klawiatury cyfrę 0 na 1. Przyciskiem OK zatwierdzamy decyzję i uruchamiamy ponownie komputer. 12.5. Od instalowujemy składniki Windows Po dokładnym przyjrzeniu się systemom operacyjnym Windows 2000 i XP, moŜemy stwierdzić, Ŝe część jego składników jest dla nas całkowicie zbędna i nigdy nie będzie uŜyta, a co gorsze ma większy lub mniejszy wpływ na wydajność i bezpieczeństwo, nie wspominając o naszym indywidualnym charakterze systemu. Przeglądając okno Dodawania lub usuwania programów (pkt 8.9.4.) a szczególnie okno dostępne pod przyciskiem Dodaj/Usuń składniki systemu Windows stwierdzimy, Ŝe pozostawiono nam bardzo małe pole manewru. Na szczęście, istnieje moŜliwość naprawienia tej niekorzystnej sytuacji poprzez modyfikację ukrytego pliku inf (jest to krótko mówiąc systemowy plik tekstowy zawierający niezbędne informacje i polecenia dla systemu operacyjnego). Tak więc przyglądając się po raz ostatni oknu Kreatora składników systemu Windows starajmy się zapamiętać jego składniki (ich zapamiętanie nie jest to obowiązkowe). Widok systemowych składników Windows Widok pod składników Zamykamy okno kreatora składników oraz Dodawania / usuwania programów i przechodzimy do menu Start, w którym uruchamiamy okno wyszukiwarki (ikona Wyszukaj). W oknie wyszukiwarki rozwijamy zakładkę Pliki i foldery (w systemie Windows 2000 zakładka Pliki i foldery umiejscowiona jest podmenu Wyszukaj). W okno Cała nazwa pliku ... (w Windows 2000 w okno Wyszukaj pliki i foldery o nazwie) wpisujemy z klawiatury: sysoc.inf a w oknie Szukaj w wskazujemy tylko nasz dysk, na którym mamy zainstalowany system operacyjny (z reguły jest do dysk C). Klikamy jeszcze na zakładkę Bardziej zaawansowane opcje (w systemie Windows 2000: Opcje zaawansowane) i dajemy zaznaczenia przy pozycjach: Przeszukaj foldery systemowe, Przeszukaj ukryte pliki i foldery, Przeszukaj pod foldery, ( w Windows 2000 zaznaczamy: Przeszukaj pod foldery). Proces wyszukiwania pliku na dysku rozpoczynamy przyciskiem Wyszukaj. 135 Po chwili w oknie wyszukiwania widzimy wynik w postaci odnalezionego pliku sysoc.inf. (W systemie Windows 2000 z SP4 mogą wystąpić dwa pliki o takiej samej nazwie ale roŜnej lokalizacji. Wybieramy ten umiejscowiony w systemie Windows np. C:\Windows\inf). Informacja! JeŜeli nie jesteśmy pewni swoich poczynań moŜemy plik sysoc.inf skopiować w bezpieczne miejsce aby w razie pomyłki móc przywrócić jego oryginalną wersję. Klikamy podwójnie LPM na odnaleziony plik inf w celu jego edycji. W oknie notatnika, poszczególne linijki tekstu są informacjami o składnikach systemu Windows. Przy niektórych opisach widnieje w cudzysłowu wyraz hide. Oznacza ono ukryty składnik przed systemowym instalatorem. Likwidując wyraz hide pomiędzy cudzysłowami, napisany z małej i z duŜej litery (dwa cudzysłowy muszą pozostać) udostępniamy składnik do późniejszego od instalowania. Po zakończonej modyfikacji pliku tekstowego ini zapisujemy zmiany klikając na Pasku narzędziowym na polecenie Plik i Zapisz, po czy zamykamy okno notatnika aby ponownie uruchomić funkcję Dodawanie i usuwanie programów -> Dodaj / Usuń składniki systemu Windows. W oknie z wyborem składników Windows, przechodzimy do pierwszej pozycji Akcesoria i narzędzia. Przyciskiem Szczegóły zagłębiamy się w wybraną pozycję. Zaznaczenie kolejnego pod składnika np. Akcesoria i ponowne uŜycie przycisku Szczegóły pozwala na jednostkowych wybór komponentów systemu operacyjnego do usunięcia lub zainstalowania. Informacja! Podczas dodawania składników, niezbędna jest płyta instalacyjna z systemem Windows. Sposób od instalowania wybranego składnika systemu: W oknie z wyborem składników Windows, przechodzimy do pierwszej pozycji np. Akcesoria i narzędzia. Przyciskiem Szczegóły zagłębiamy się w wybraną pozycję. Zaznaczenie kolejnego podskładnika np. Akcesoria i ponowne uŜycie przycisku Szczegóły pozwala na jednostkowych wybór komponentów systemu operacyjnego do usunięcia. 136 Wybór składnika do od instalowania wykonujemy poprzez usunięcia zaznaczenia przy jego nazwie. Decyzję zatwierdzamy klikając dwa razy na przycisk OK i jeden raz na Dalej w kolejnych oknach. Po zakończonym procesie usuwania wybranego składnika zamykamy okno informacyjne przyciskiem Zakończ. Aby usunąć kolejny składnik (składniki), ponownie przechodzimy do funkcji Dodaj / Usuń składniki systemu Windows i wyboru kolejnej całej pozycji np. Gry lub tylko części wybranych gier. 12.5.1. Konfiguracja okna Dodaj / Usuń składniki systemu Windows XP SP2 1. Pozycja bez nazwy pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 2. Pozycja bez nazwy pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 3. Akcesoria i narzędzia - Akcesoria: usuwamy zaznaczenie tylko przy Tapeta pulpitu, o ile dysponujemy ładniejszymi w co nie wątpię. - Gry usuwamy zaznaczenie przy całości lub tylko wybrane pozycje - Komunikacja pozostawiamy całość bez zmian lub usuwamy tylko zaznaczenie przy pozycji Telefon (w naszych warunkach przy stałym połączeniu sieciowym moŜemy tę opcję wyłączyć) - Kreator ułatwień dostępu pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) - Multimedia całość pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 4. Aktualizuj certyfikaty główne: pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 5. Com+ pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 6. Inne usługi plików i drukowania w sieci usuwamy zaznaczenie przy całości 7. Internet Explorer pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 8. Internetowe usługi informacyjne usuwamy zaznaczenie przy całości 9. Kolejkowanie wiadomości usuwamy zaznaczenie przy całości 10. Media Center 137 pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 11. MSN Explorer usuwamy zaznaczenie 12. Narzędzia zarządzania i monitorowania usuwamy zaznaczenie przy całości 13. Outlook Expres usuwamy zaznaczenie 14. Serwer terminali usuwamy zaznaczenie 15. Usługa faksowania usuwamy zaznaczenie (jeŜeli w przyszłości będziemy chcieli wysyłać faksy z komputera, funkcję moŜemy bez problemu przywrócić) 16. Usługa indeksowania usuwamy zaznaczenie 17. Usługi sieciowe: - Interfejs uŜytkownika UPnP usuwamy zaznaczenie - Odbiornik RIP usuwamy zaznaczenie - Odnajdywanie urządzeń bram internetowych i klient sterowania pozostawiamy zaznaczenie (zaznaczone) - Równorzędne usuwamy zaznaczenie - Usługi Simple TCP/IP usuwamy zaznaczenie 18. Windows Media Player pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 19. Windows Messenger usuwamy zaznaczenie 20. Windows Messenger (to nie jest pomyłka – opcja moŜe wystąpić podwójnie) usuwamy zaznaczenie 21. WMI pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) Po zakończonej konfiguracji (od instalowaniu) wybranych składników systemu Windows zamykamy okno Dodawanie lub usuwanie programów i uruchamiamy ponownie komputer. 12.5.2. Konfiguracja okna Dodaj / Usuń składniki systemu Windows 2000 SP4 1. Akcesoria i narzędzia - Akcesoria: usuwamy zaznaczenie przy Tapeta - Gry usuwamy zaznaczenie przy całości lub tylko wybrane pozycje - Komunikacja pozostawiamy całość bez zmian lub usuwamy tylko zaznaczenie przy pozycji Telefon (przy stałym połączeniu sieciowym moŜemy tę opcję wyłączyć) - Kreator ułatwień dostępu 138 pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) - Multimedia całość pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 2. Automatyczna aktualizacja systemu Windows usuwamy zaznaczenie 3. Com+ pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 4. Debuger skryptów usuwamy zaznaczenie 5. Distributed Transaction Coordinator pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 6. Imaging usuwamy zaznaczenie 7. Inne usługi plików i drukowania w sieci usuwamy zaznaczenie przy całości 8. Internet Explorer pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 9. Internetowe usługi informacyjne usuwamy zaznaczenie przy całości 10. Narzędzia zarządzania i monitorowania usuwamy zaznaczenie przy całości 11. Outlook Expres usuwamy zaznaczenie 12. Usługa faksu usuwamy zaznaczenie 13. Usługa indeksowania usuwamy zaznaczenie 14. Usługa kolejkowania wiadomości usuwamy zaznaczenie 15. Usługi sieciowe usuwamy zaznaczenie 16. Windows Media Player pozostawiamy bez zmian (zaznaczone) 12.6. Usuwamy część składników systemu Po odinstalowaniu części systemowych składników Windows moŜemy spokojnie przystąpić do usunięcia pozostałych komponentów (oczywiście nie wszystkich), nie mających juŜ większego wpływu na wydajność i stabilność systemu operacyjnego aczkolwiek w pewien sposób zabierający jego zasoby a ponadto uzyskamy przejrzyste okno z np. wyborem tapety. Do zbędnych elementów moŜemy zaliczyć : pliki graficzne (bmp), tapety, przykładową muzykę, schematy kolorów, wygaszacze itd. 12.6.1 Bez zbędnych elementów katalogu Windows Zaczynamy od plików graficznych z rozszerzeniem bmp umiejscowionych w katalogu Windows (WINNT w Windows 2000) i mogących pełnić rolę np. tapet - po ich wyborze w 139 oknie Właściwości: Ekran. Klikamy na wykonanym przez nas skrócie do dysku C na Pasku zadań lub w otwartym oknie PC-Folder (Mój komputer) i dwukrotnie na katalogu Windows. W otwartym oknie wyszukujemy po kolei wszystkie pliki graficzne z rozszerzeniem bmp np. PrąŜki.bmp, Słomiana mata.bmp, Bąbelki.bmp itd. KaŜdy odnaleziony plik zaznaczamy pojedynczym kliknięciem i wciskamy klawisz Delete. Ten sam efekt uzyskamy klikając PPM na wybranym pliku graficznym i w rozwiniętym menu przechodząc do polecenia Usuń. W oknie potwierdzającym usunięcie folderu klikamy na przycisk Tak. Pozostając nadal w katalogu Windows odszukujemy w nim kolejno foldery Web \ Wallpaper aby z tego ostatniego usunąć całą zawartość. (Usunięte pozycje to nic innego jak pliki graficzne z rozszerzeniem jpg, czyli standardowe tapety, które zastąpimy własnymi. Kolejnymi pozycjami jakie zostaną przez nas usunięte to zbędne (dla nas) elementy Dokumentów udostępnionych. W tym celu Eksplorujemy menu Start i przechodzimy kolejno do folderów: - w lewym panelu Eksplorera: Documents and Settings/All Users - w prawym panelu otwieramy: Dokumenty udostępnione/My Playlists, Przykładowa muzyka i Sample Playlist, z których usuwamy całą zawartość. Czynność powtarzamy jeszcze dla zawartości folderu Obrazy udostępnione/Przykładowe obrazy i Wideo udostępnione. Dodatkowo otwieramy folder Dokumenty a w nim Moje obrazy i usuwamy jedyny skrót jaki w nim sie znajduje. Po zakończonej operacji usuwania zbędnych plików zamykamy wszystkie otwarte okna i opróŜniamy Kosz. 12.6.2. Usuwamy schematy kolorów (Windows 2000) Pozostały nam do usunięcia jeszcze dwie pozycje. Część schematów kolorów usuwam za kaŜdym razem bezpośrednio po instalacji systemu Windows, podczas zmiany jego standardowych ustawień (pozostał mi ten nawyk po systemach Milenium i 98SE gdzie stosowałem na zmianę parę własnych schematów w zamian za nie najładniejsze systemowe). Drugą pozycją są wygaszacze ekranu – pod warunkiem Ŝe sobie o nich przypomnę przy okazji uruchomiania Windows w trybie awaryjnym. Uruchamiamy okno Właściwości: Ekran i zakładkę Wygląd (pkt 6.4). W dolnej części okna przechodzimy do pola Schemat i indeksu w okienku poniŜej w celu rozwinięcia listy z dostępnymi schematami kolorów. W rozwiniętej liście zaznaczamy po kolei schematy i usuwamy je przyciskiem obok Usuń. 140 Informacja! Pozostawimy tylko jeden schemat (Standardowy Windows) jako bazowy dla ewentualnych dalszych naszych modyfikacji. W systemie Windows XP schematy kolorów będą dostępne po wybraniu w polu Okna i przyciski - Stylu klasycznego Windows bez moŜliwości usunięcia pozostałych schematów. 12.6.3. Usuwamy zbędne wygaszacze Elementami systemu operacyjnego jakie pozostały po poprzednich wersjach Windows (poniŜej 98) są wygaszacze ekranu. Ich zadaniem była ochrona ekranu monitora przed tzw wypalaniem, czyli pozostawieniem trwałego śladu na ekranie po nieruchomym obiekcie. Obecnie ze względu na bardzo duŜy postęp technologiczny w budowie monitorów eliminujący to niepoŜądane zjawisko - wygaszacze ekranu pełnią jedynie rolę efektownego dodatku, który nie zawsze musi nam odpowiadać z roŜnych względów. Jednym z powodów, dla których nie zaszkodzi się pozbyć ich nadmiaru, jest uzyskanie przejrzystej listy z ich wyborem oraz pozbycie się ponad 1 MB z systemu co niby nie jest duŜą wartością, ale sumując wszystkie dodatki jakie się jeszcze w nim znajdą moŜemy nie raz się zdziwić ilością zajętego miejsca. Pamiętajmy o wielkości naszej partycji systemowej. Przed ich usunięciem moŜemy zdecydować które wygaszacze pozostawimy. W tym celu przechodzimy do ikony dysku C na Pasku zadań (lub w oknie PC-Folder) i katalogu Windows\system32. Przeszukujemy jego zawartość w poszukiwaniu plików z rozszerzeniem scr. Klikając podwójnie na wybranym pliku wygaszacza uruchomimy go w celu podglądu (poruszenie myszką lub uŜycie jakiegokolwiek klawisza wyłączy wygaszacz). Usuniecie pliku w normalny znany nam sposób w zakończy się fiaskiem ze względu na ochronę plików systemowych jaka automatycznie zostanie uruchomiona lub ich przywróceniem po ponownym otwarciu folderu system32. Skuteczne ich usuniecie wykonujemy z poziomu Trybu awaryjnego (opis w pkt 8.9.7.). 13. EDYTORY TEKSTU, PRZEGLĄDARKI GRAFIKI Standardowe aplikacje zawarte w systemie Windows niestety ale nie są wystarczające do prac biurowych i w miarę komfortowej pracy z tekstem i grafiką, bez których nie wyobraŜam sobie pracy na komputerze, moŜe poza dwoma wyjątkami: “notatnikiem” i narzędziem do rysowania “Paint', z których usług będziemy korzystać dość często i dla przeciętnego uŜytkownika są zupełnie wystarczające. Podstawowym dla nas edytorem tekstu będzie darmowy odpowiednik Microsoftowego pakietu biurowego program OpenOffice.org. Do przeglądania grafiki proponuję XnView a do dokumentów zapisanych w formacie PDF Adobe Reader. 141 13.1. OpenOffice.org Licencja: GPL Strona WWW: http://openoffice.pl Bardzo dobre oprogramowanie biurowe w którego skład wchodzą: - edytor tekstów - arkusz kalkulacyjny - edytor grafiki wektorowej - aplikacja do tworzenie prezentacji - edytor wzorów matematycznych oraz baza danych. Najnowsza wersja pakietu w wersji powyŜej 2.0 cechuje się przyjaznym interfejsem i wieloma udoskonaleniami technicznymi, stawiając ten produkt na równi z drogim MS Office. Pakiet posiada wsparcie dla róŜnych języków, wiele ułatwień dostępu. Utworzone za pomocą programu dokumenty są zapisywane w formacie OASIS OpenDocument - skompresowany XML dla zmniejszenia ilości zajmowanego miejsca na dysku oraz w celu zapewnienia dalszego rozwój pakietu. OpenOffice org. wyposaŜony jest w szereg filtrów zapisu, czyniąc go tym samym całkowicie kompatybilnym pakietem Microsoftu i innymi produktami np. Microsoft Word 6,95,97,2000,XP; RTF; WordPerfect; Excel 4,5,95,97,2000, XP; DIF, dBASE, SYLK; Lotus 1-2-3; Powerpoint 97,2000,XP; CGM; AutoCAD; EMF; EPS; Mac PICT; Windows Metafile / Bitmap; GIF; JPEG; PBM; Kodak Photo CD; PNG; Adobe Photoshop; Targa; TIFF; HTML; MathML; txt. Inne formaty plików obejmują: PDF (Portable Document Format) i Macromedia Flash (SWF), a takŜe formaty urządzeń przenośnych: AportisDoc (Palm), Pocket Word i Pocket Excel. Instalacja oprogramowania nie powinna sprawić trudności mniej zaawansowanym uŜytkownikom i ma typowy przebieg. Informacja ! JeŜeli posiadamy program w postaci jednego pliku instalacyjnego przed rozpoczęciem instalacji nastąpi jego automatyczne rozpakowanie do utworzonego np. na Pulpicie folderu, który po zakończonym procesie instalacji usuwamy. Po przejściu przez okno powitalne zapoznajemy się z licencją oprogramowania, moŜemy wpisać nazwę uŜytkownika i organizację oraz wybierać rodzaj instalacji: Kompletna lub UŜytkownika (wybieramy UŜytkownika). W oknie z wyborem komponentu zaznaczamy praktycznie wszystkie składniki (moŜna pominąć moduł języka angielskiego). W dolnej części okna przyciskiem Zmień określamy folder docelowy dla całego pakietu. 142 Następne okno umoŜliwia nam skojarzenie plików OpenOffice z dokumentami Microsoftu. UWAGA ! JeŜeli naszym głównym pakietem biurowym nie będzie OpenOffice nie zalecam skojarzenie jego plików z innym produktem. Po przejściu przez kolejne okno rozpoczynamy proces instalacji – mogący trwać do kilku minut zaleŜnie od konfiguracji posiadanego sprzętu, zakończony stosownym komunikatem o konieczności ponownego uruchomienia komputera, po którym porządkujemy utworzone przez program skróty do poszczególnych modułów i zapisujemy umieszczone w Rejestrze Windows wpisy. Pierwsze uruchomienie jednego z modułów pakietu OpenOffice org. poprzedzone jest stosownym oknem, w którym przechodząc przez kolejne pozycje, zaznaczamy w ostatnim oknie rejestracji oprogramowania właściwą opcję. Informacja ! Rejestracja oprogramowania jest darmowa i nie posiadając połączenia z Internetem moŜemy ją pominąć lub wykonać w innym dowolnym dla nas czasie. Podstawowa obsługa programu (poszczególnych modułów) zasadniczo nie róŜni sie od innych tego typu aplikacji, aczkolwiek zaawansowane korzystanie z pakietu biurowego wymaga duŜo większej wiedzy na jego temat. Odpowiednie materiały i niezbędne informacje bez problemu odnajdziemy na stronach internetowych, w czasopismach i wielu poradnikach. 143 Widok okna modułu edytora tekstu Writer pakietu OpenOffice.org Podstawowa konfiguracja programu Zasadniczo program nie wymaga konfiguracji i bezpośrednio po zainstalowaniu jest gotowy do uŜytku, jednak dla podniesienia naszego komfortu trudno nie wspomnieć o paru moŜliwych zmianach jakie moŜemy wykonać. Informacja ! Mniej doświadczonym uŜytkownikom nie polecam przeprowadzania zaawansowanych w poszczególnych pozycjach pakietu za wyjątkiem prezentowanych poniŜej. Do okna konfiguracji danego modułu dostajemy się przechodząc na Pasku narzędziowym programu do polecenie Narzędzia -> Opcje w rozwiniętym menu. 144 Widok okna Opcje OpenOffice.ux.pl – dane uŜytkownika Edytor tekstu (Writer) - Dane uŜytkownika: umoŜliwia nam zmianę wpisanych na etapie instalacji danych. - Wygląd: w prawym oknie Ogólne moŜemy usunąć zaznaczenie przy pozycji Granice tekstu jeŜeli przeszkadza nam obramowanie strony jakie występuje w edytorze tekstu. (Ten sam efekt uzyskamy klikając w dowolnym momencie na Pasku narzędziowym edytora tekstu na poleceniu Widok i usunięcie zaznaczenia w menu przy w/w pozycji. - Ładuj/Zapisz -> Ogólne: jeŜeli pakiet OpenOffice org. jest naszym podstawowym edytorem tekstu i arkuszem kalkulacyjnym, przy pozycji w prawym oknie Zawsze zapisuj jako rozwijając indeks w okienku poniŜej wybieramy z listy pozycję Microsoft Word 97/2000/XP. Rysunek (Draw) - Ładuj/Zapisz -> Ogólne: postępujemy identycznie jak w wskazówce dotyczącej edytora tekstu - OpenOffice org.Draw -> Siatka: usuwamy zaznaczenie w prawym oknie przy pozycji Przeciągaj do siatki aby umoŜliwić precyzyjne umiejscowienie obiektu. (Identyczny efekt uzyskamy przechodząc w dowolnym momencie podczas korzystania z modułu do rysowania do polecenia Widok na Pasku narzędziowym programu a w rozwiniętym menu do pozycji Siatka i usuwając w podmenu zaznaczenie przy Przeciągaj do siatki. Uaktualnienie programu: Zainstalowanie nowszej wersji pakietu biurowego wymaga od instalowania poprzedniej. (Pozostawione po programie wpisy w Rejestrze Windows - usuwamy) 145