4. Podstawy metodologiczne oceny efektywności inwestycji

Ekonomiczno-techniczne aspekty
wykorzystania gazu w
energetyce
Janusz Kotowicz
W4
Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska
Politechnika Częstochowska
Podstawy metodologiczne
oceny efektywności inwestycji
energetycznych
Janusz Kotowicz
W4
Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska
Politechnika Częstochowska
Podstawowe akty prawne
¾ Ustawa Prawo energetyczne z komentarzem Dyrektora Biura
Prawnego URE. Urząd Regulacji Energetyki – Biblioteka
Regulatora, 22.04.2002 (www.ure.gov.pl).
¾ Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych
zasad kształtowania i regulacji taryf oraz zasad rozliczeń w
obrocie energia elektryczną Dz.U. z 2001 r., nr 1, poz. 7.
¾ Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych
zasad i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie ciepłem.
Dz. U. z 2001 r., nr 96, poz. 1053.
¾ Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych
zasad kształtowania i regulacji taryf oraz zasad rozliczeń w
obrocie paliwami gazowymi. Dz.U. nr 1, poz. 8, ostatnie zmiany
Dz. U. z 2001 r., nr 34, poz. 407.
Podstawowe akty prawne
¾ Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych
warunków przyłączenia podmiotów do sieci
elektroenergetycznych, obrotu energią elektryczną, świadczenia
usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz
standardów jakościowych obsługi odbiorców Dz. U. z 2000 r., nr
85, poz. 957.
¾ Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych
warunków przyłączenia podmiotów do sieci ciepłowniczych,
obrotu ciepłem, świadczenia usług przesyłowych, ruchu
sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych
obsługi odbiorców Dz. U. z 2000 r., nr 72, poz. 845
Podstawowe akty prawne
¾ Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz. U. z 1994
r., nr 121, poz. 591; ostatnie zmiany Dz. U. z 2002 r., nr 253,
¾ Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób
prawnych. Dz. U. z 1994 r., nr 21, poz. 86, ostatnie zmiany Dz. U. z
2002 r., nr 25, poz. 253
¾ Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych. Dz. U. z 1991 r., nr 80, poz. 350, ostatnie zmiany Dz. U.
z 2002 r., nr 25, poz. 253
¾ Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług
oraz o podatku akcyzowym. Dz. U. z 1993 r., nr 11, poz. 50,
ostatnie zmiany Dz. U. z 2002 r., nr 19, poz. 185 oraz nr 41, poz.
365.
Podstawowe metody oceny
efektywności inwestycji
W analizie ekonomicznej opłacalności i organizacji
procesu inwestycyjnego stosuje się różne metody i
mierniki.
Zasadniczo wyróżnić tutaj można:
¾
metody uwzględniające dynamikę ponoszonych
nakładów i wpływów powstałych w wyniku inwestycji,
¾
metody statyczne oceny inwestycji,
¾
metody badania ekspozycji na ryzyko,
¾
mierniki oceny krótkookresowej.
Metody dynamiczne (złożone)
¾
wartość zaktualizowana netto, zwana również wartością
zdyskontowana netto lub wartością bieżącą netto NPV
(Net Present Value),
¾
wskaźnik wartości zaktualizowanej netto NPVR (Net
Present Value Ratio),
¾
wewnętrzna stopa zwrotu IRR (Internal Rate of Return),
¾
zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu MIRR
(Modyfied Internal Rate of Return),
¾
zdyskontowany okres zwrotu nakładów DPBT
(Discounted Pay Back Time),
¾
wskaźnik rentowności PI (Profitability Index).
Metody statyczne oceny inwestycji
¾
prosty okres zwrotu SPBT (Simple Pay Back Time),
¾
proste stopy zwrotu SRR (Simple Rate of Return) – jej
odmiany np. księgowa stopa zwrotu ARR (Accounting
Rate of Return) i stopa zwrotu z inwestycji ROI (Return
on Investment).
Istnieją mierniki, które mogą być wyznaczone przy
wykorzystaniu wielkości statycznych i dynamicznych, do
nich zaliczyć możemy próg rentowności BEP (Break Even
Point).
Badanie inwestycji na ryzyko
¾ analizy wrażliwości,
¾ symulacyjnych (w tym w szczególności
metody Monte Carlo),
¾ scenariuszowych,
¾ drzewa decyzji.
Mierniki oceny krótkookresowej
Wynikają w głównej mierze z badania
płynności finansowej i zaliczamy do nich
przede wszystkim:
¾ mierniki ryzyka kapitałowego,
¾ mierniki oceny zdolności do spłaty kredytów
inwestycyjnych,
¾ mierniki płynności,
¾ mierniki rentowności.
Prosty okres zwrotu SPBT
i proste stopy zwrotu SRR
Jest to czas (najczęściej wyrażany w latach)
potrzebny do odzyskania poniesionych nakładów
inwestycyjnych. Nakłady te w okresie zwrotu
muszą więc być zrównoważone przez zysk netto
oraz amortyzację i odsetki (w przypadku gdy
źródłem finansowania części nakładów jest
kredyt bankowy) obliczone dla kolejnych lat
funkcjonowania przedsięwzięcia.
Wady to nieuwzględnienie :
¾ zmian wartości pieniądza w czasie
¾ efektów poza horyzontem wyznaczonego okresu
zwrotu.
c.d.
Proste stopy zwrotu SRR
Stopy zwrotu nakładów inwestycyjnych stanowią
relacje (stosunek) dochodów (zysk brutto, zysk
netto, zysk netto + odsetki, zysk netto + odsetki +
amortyzacja) do nakładów inwestycyjnych
(całkowitych lub własnych). Wszystkie odmiany
wymienionych dochodów bazują na wielkościach
rocznych, przy czym zakłada się, że wielkości te
powinny pochodzić z typowego roku
funkcjonowania przedsięwzięcia.
Prosty okres zwrotu i proste stopy zwrotu
spełniać mogą rolę jedynie narzędzi
pomocniczych w ocenie projektów
inwestycyjnych.
Wartość zaktualizowana netto NPV
NPV określa się jako sumę zdyskontowanych
oddzielnie dla każdego roku (strumieni)
przepływów pieniężnych netto, zrealizowanych w
całym okresie objętym rachunkiem, przy znanym
poziomie stopy dyskontowej.
Zasady konstruowania przepływów pieniężnych :
1. Wartość projektu zależy od przyszłych
przepływów pieniężnych; strumienie pieniężne
generowane w przeszłości są bez znaczenia dla
aktualnej wartości projektu.
2. Istotne są tylko przepływy pieniężne ściśle
związane z inwestycją (w literaturze
anglojęzycznej przepływy te określa się mianem
incremental cash flow).
c.d.
Wartość zaktualizowana netto NPV
3. Przepływy pieniężne na potrzeby badania
inwestycji obejmują na ogół nakłady
inwestycyjne oraz skorygowane przepływy
operacyjne (tzw. free operating cash flow) i
różnią się od przepływów pieniężnych
kalkulowanych na potrzeby badania płynności
finansowej,
4. W ostatnim okresie w ramach horyzontu analizy
powinno uwzględniać się tzw. wartość
likwidacyjną projektu. Wszystkie elementy
majątku, które dadzą się zamienić na gotówkę,
powinny być przedstawione w ostatnim okresie
w ramach horyzontu prognozy w postaci
ekwiwalentu gotówkowego