Spektakl "Sklepy cynamonowe" Ascetyczny pokój

Spektakl "Sklepy cynamonowe"
Ascetyczny pokój, którego pustkę wypełniają wspomnienia, marzenia, rozsypane historie głównego
bohatera. Strzępki minionych lat, urywki z dzieciństwa, majaki, zapachy, złudzenia… Wszystko
zamknięte w zamazanych obrazach - wypisanych, wyrysowanych, wybazgranych z życia. Życia
zawieszonego w czasie i przestrzeni. Życia zastygłego między wczoraj i dziś, między jawą i snem,
między światłem i cieniem…
Tak świat wyjątkowej twórczości Brunona Schulza – polskiego pisarza, grafika i malarza - widzą
twórcy spektaklu „Sklepy cynamonowe”.
Ten spektakl to próba zmierzenia się z prozą jedyną w swoim rodzaju - poetycką, często abstrakcyjną,
nieraz uznawaną za niesceniczną. To próba uchwycenia tego, co nieuchwytne, stąd też wyjątkowa
forma inscenizacyjna oparta na grze w planie aktorskim i bardzo ciekawej, eksperymentalnej formie
teatru cieni, łączącej klasyczne wycinanki, transparentne cienie z wyraźnie zaznaczonymi konturami
oraz cienie stworzone z gry światłem, lustrami i refleksami.
Inspirowana grafikami artysty scenografia, sugestywne monologi i podkreślająca emocje
współczesna muzyka, grana przez klarnecistę na żywo, składają się na specyficzny schulzowski
klimat, który udało się w spektaklu uchwycić.
Udział „Sklepów cynamonowych” w festiwalach, konkursach:
- 17 Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek w Stambule (Turcja),
- 27 Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalek w Opolu,
- 17 Festiwal Sztuki Teatralnej w Rybniku – spektakl zdobył Nagrodę Główną Festiwalu,
- V Międzynarodowy Festiwal Teatralna Karuzela w Łodzi,
- I Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalkowych dla Dorosłych „Metamorfozy Lalek” w Białymstoku,
- Konkurs na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa”, zorganizowany
przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego
w Warszawie,
- X International Shadow Theatre Festival Schwäbisch Gmünd w Niemczech,
- TZADIK POZNAŃ FESTIWAL w Poznaniu (8 edycja),
- X Międzynarodowy Festiwal Teatru Lalek i Animacji Filmowych dla Dorosłych „Lalka też Człowiek”
w Warszawie,
- Olsztyński Tydzień Teatrów Lalkowych ANIMA.
Fragment recenzji „Cynamonowe cienie” Karola Suszczyńskiego – portal TEATR DLA WAS – 4 IX
2014:
„ (…) Autorem adaptacji jest Tomasz Damulewicz. Jego odczytanie Sklepów cynamonowych skupia
się na opowiedzeniu historii minionej i jakby zapomnianej. Centralną postacią staje się w tej
inscenizacji Józef, który przejmując demiurgiczne zdolności ojca, odtwarza pełen młodzieńczej
erotyki ale również licznych obaw i niepokojów świat dziecięcych lat. Równocześnie postać ta
znajduje się w przestrzeni nieznanej, obcej, nieistniejącej – jakby w miesiącu trzynastym, a nawet
znaczne dalej. Nie ma też pewności czy żyje, czy jest to opowieść z krainy śmierci, której
przedsionek stanowi kraina cieni. W spektaklu nie ma prawie światła – Smacznemu towarzyszy
raptem latarka i trzy niewielkie punktowe reflektory rozwieszone nad sceną. Akcja rozgrywa się
równocześnie w planie żywym i lalkowym. Cienie są na zmianę ilustracją opowiadanych historii i
równorzędnymi partnerami aktora. Dramaturgię spektaklu intensywnie podbija muzyka, która
wykonywana na żywo staje się trzecim partnerem scenicznym.
Najbardziej uwagę skupiają jednak niezwykle finezyjne formy teatru cieni: od klasycznych wycinanek,
które obrazują szereg elementów (pojedyncze przedmioty, postaci a nawet tętniące życiem
miasteczko), przez transparentne cienie z wyraźnie zaznaczonymi konturami, cienie przywoływanych
ze wspomnień Józefa mieszkańców domu (matka, ojciec, Adela – granych przez żywych aktorów), aż
po wymyślne cienie stworzone z gry światłem, refleksami, odbiciami i zniekształceniami różnych
iluminujących przedmiotów. Bogactwo tych form zachwyca. (…)”
Fragment recenzji „Klasyka polska i turecka w teatrze „Kubuś” Ryszarda Kozieja – emisja w Radiu
Kielce w programie „Pierwsza recenzja” 18 I 2015:
„(…) Wydaje się, że technika teatru cieni jest idealna do próby prezentacji onirycznej prozy Schulza
na scenie. Pomysł Roberta Drobniucha, by praktycznie nieprzekładalny na teatralne możliwości
utwór genialnego artysty z Drohobycza przedstawić w takiej formie udał się znakomicie z dwóch
powodów. Pierwszy to właśnie sama opowieść, która snuje się z kart książki i ze sceny, pozbawiona
wyraźnych granic i konturów, mieszająca jawę ze snem. Drugi, to wykorzystanie w spektaklu
charakterystycznych rysunków Schulza, które na ekranie teatru cieni zyskują zupełnie nowy, jakby
pogłębiony wyraz. Kielecki spektakl nie jest jednak wyłącznie zaprezentowany w jednej technice
teatralnej. Narrator prozy Schulza a jednocześnie bohater – Józef występuje na scenie w żywym
planie. Tę rolę reżyser powierzył występującemu gościnnie w Kielcach Karolowi Smacznemu –
aktorowi legendarnego teatru Wierszalin i Białostockiego Teatru Lalek. Młody mężczyzna całkowicie
zanurzony w świecie własnych projekcji, wspomnień i spostrzeżeń, z których próbuje stworzyć jakąś
regułę kierującą światem – interpretacja postaci Józefa przez Karola Smacznego wydaje się być
niezwykle bliska zamierzeniu samego autora, w każdym razie znanym teoretycznym wypowiedziom
Schulza o własnej twórczości. Aktor w graną przez siebie postać wpisuje też cechy psychiczne
samego Schulza, obsesje, również te erotyczne, wreszcie pogłębiającą się depresję. Połączenie gry
aktora w żywym planie z teatrem cieni stwarza idealną sytuację, by właśnie papierowy ekran stał się
dosłownie i w przenośni sceną projekcji i wizji, i co niezwykle istotne, ten ekran ulega rozdarciu,
zerwana zostaje granica między wyobrażonym i realnym. (…)”
Fragment recenzji „Schulz nasz współczesny” Konrada Szczebiota – „Teatr Lalek” nr 1 (119) 2015:
„(…) A jednak, pod warstwą polsko-żydowskiego Drohobycza, sklepów kolonialnych, "CK monarchii",
archaicznego i nieznośnie pogmatwanego języka kryje się coś, co młodym ludziom w drugiej
dekadzie XXI wieku jest bliskie.
Robert Drobniuch wraz ze wspomagającym go w adaptacji Tomaszem Damulewiczem ze
Schulzowskiego "ogrodu o rozwidlających się ścieżkach" wybrali jeden tylko motyw: relacji ojciec syn, oglądanej oczami tego drugiego w momencie uświadamiania nieodwołalności wchodzenia w
dorosłość i związanej z tym traumy. I co niezwykłe, zachowując niepowtarzalny smak języka Schulza,
stworzyli opowieść konsekwentną i klarowną tak treściowo, jak i formalnie. A do tego, dla
przeciętnego młodego widza, całkowicie zrozumiałą. (…)
Dawno nie widziałem w polskim teatrze lalek spektaklu tak korespondującego ze współczesnością,
przemyślanego, harmonijnie skonstruowanego, dobrze zagranego i bogatego w znaczenia mimo
prostoty użytych środków. Udał się więc karkołomny zamysł, by połączyć dwie odległe czasowo i
geograficznie tradycje lalkarskie, na bazie zdawałoby się anachronicznej podstawy literackiej.
Poddany tej próbie Schulz okazał się nie tyle współczesny, co uniwersalny.”
Spektakl dla widzów od lat 15
1)Olsztyński Teatr Lalek,
(2015-11-16 11:00-2015-11-16 12:00)
2)Olsztyński Teatr Lalek,
(2015-11-16 17:00-2015-11-16 18:00)
www.visit.olsztyn.eu