docWYMAGANIA EDUKACYJNE szczegółowe kryteria oceniania
download 
Reklamacja Transkrypt
WYMAGANIA EDUKACYJNE szczegółowe kryteria oceniania
WYMAGANIA EDUKACYJNE szczegółowe kryteria oceniania GEOGRAFIA „Puls Ziemi” Kl 2 Poziom wymagań koniecznych- ocena dopuszczająca Poziom wymagań podstawowych- ocena dostateczna Poziom wymagań rozszerzających- ocena dobra Poziom wymagań dopełniających- ocena bardzo dobra Poziom wymagań wykraczających- ocena celująca Wymagania edukacyjne „Puls Ziemi 2” Rozdział I. Afryka Lp. 1. 2. Temat Po obu stronach równika – środowisko przyrodnicze Afryki konieczny podstawowy Poziomy wymagań rozszerzający dopełniający wykraczający Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • wskazuje Afrykę na mapie świata • wymienia nazwy stref klimatyczno-roślinno-glebowych Afryki • wyjaśnia znaczenie terminu „pustynnienie” • określa położenie matematyczno-geograficzne Afryki • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Afryki wybrane elementy linii brzegowej, krainy geograficzne, rzeki i jeziora oraz podaje ich nazwy • podaje cechy linii brzegowej Afryki • porównuje linię brzegową • wyjaśnia przyczyny Afryki z linią brzegową symetrycznego układu innych kontynentów stref klimatyczno-roślinno-glebowych • wykazuje na przykładzie w Afryce strefy Sahelu związek pomiędzy formami • uzasadnia potrzebę gospodarowania racjonalnego człowieka a zasobami gospodarowania wodnymi w środowisku charakteryzującym się • wyjaśnia mechanizm poważnymi powstawania systemu niedoborami słodkiej rowów tektonicznych wody w Afryce • proponuje działania mające na celu zahamowanie procesu pustynnienia w strefie Sahelu • określa położenie geograficzne Afryki • określa cechy ukształtowania powierzchni Afryki • omawia wpływ • wymienia czynniki wybranych czynników geograficzne kształtujące klimatotwórczych klimat Afryki na klimat Afryki • przyporządkowuje • wyjaśnia występowanie strefom klimatycznym stref klimatycznoAfryki odpowiednie -roślinno-glebowych formacje roślinne i typy • charakteryzuje klimat, gleb formacje roślinne oraz • opisuje występowanie gleby w poszczególnych wód powierzchniowych strefach klimatycznow Afryce -roślinno-glebowych Afryki • opisuje sposoby gospodarowania • oblicza rozciągłość w strefie Sahelu południkową i równoleżnikową Afryki • wyjaśnia znaczenie • identyfikuje przyczyny terminów: „eksplozja ubóstwa społeczeństwa demograficzna”, Afryki „przyrost naturalny”, „współczynnik przyrostu • omawia wartość HDI • podaje liczbę ludności naturalnego”, „produkt Afryki w wybranych krajach krajowy brutto (PKB), „wskaźnik rozwoju • wymienia nazwy odmian na podstawie mapy społecznego (HDI)” ludzkich tematycznej • omawia zróżnicowanie Problemy • wyjaśnia znaczenie mieszkańców Afryki terminu „gęstość zaludnienia” Uczeń: • wyjaśnia przyczyny i skutki wysokiego przyrostu naturalnego w Afryce • uzasadnia twierdzenie, że Afryka jest najbiedniejszym kontynentem świata • analizuje przyczyny i skutki głodu w Afryce • proponuje działania mające na celu ograniczenie problemów mieszkańców Afryki • analizuje przyczyny i skutki konfliktów zamieszkujących Afrykę ludności Afryki • wymienia przyczyny ubóstwa państw Afryki • opisuje zmiany liczby ludności w Afryce • ocenia wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności • wymienia nazwy najgęściej i najsłabiej zaludnionych obszarów w Afryce • omawia przyczyny eksplozji demograficznej w Afryce • wymienia przyczyny i skutki konfliktów zbrojnych trwających w Afryce • wymienia problemy mieszkańców Afryki • opisuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludności w Afryce • oblicza współczynnik przyrostu naturalnego zbrojnych trwających w Afryce • określa związki pomiędzy problemami wyżywienia, występowaniem chorób a poziomem życia w krajach Afryki położonych na południe od Sahary (głodu, konfliktów zbrojnych, niedostatku wody pitnej, AIDS) • opisuje problemy mieszkańców Afryki 3. Najlepiej rozwinięte gospodarczo państwa Afryki • wskazuje Egipt i RPA • charakteryzuje • opisuje, na podstawie na mapie świata, podaje położenie geograficzne mapy gospodarczej, nazwy ich stolic oraz oraz środowisko czynniki warunkujące nazwy państw przyrodnicze Egiptu rozmieszczenie sąsiadujących z tymi i RPA obszarów koncentracji krajami przemysłu i rolnictwa • analizuje gęstość w Egipcie i RPA • wymienia najważniejsze zaludnienia cechy środowiska i współczynnik • wykazuje znaczenie przyrodniczego Egiptu przyrostu naturalnego turystyki dla gospodarki i RPA w Egipcie Egiptu • wymienia nazwy obszarów gęsto zaludnionych w Egipcie • wymienia nazwy surowców mineralnych występujących w Egipcie i w RPA • omawia czynniki decydujące o rozmieszczeniu ludności w RPA • opisuje warunki sprzyjające rozwojowi gospodarki w Egipcie • wymienia najważniejsze • opisuje wybrane cechy gospodarki RPA atrakcje turystyczne Egiptu • wyjaśnia znaczenie Kanału Sueskiego • analizuje zmiany w środowisku przyrodniczym Doliny Nilu po wybudowaniu zapory i zbiornika pod Asuanem • analizuje udział i miejsce RPA w światowym wydobyciu surowców mineralnych • wykazuje rolę surowców mineralnych • wykazuje związki między warunkami przyrodniczymi a rozwojem gospodarki Egiptu i RPA • wykazuje, że Egipt jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się państw Afryki • analizuje dane statystyczne dotyczące struktury eksportu RPA i formułuje wnioski • wykazuje korzyści wynikające ze strategicznego położenia Egiptu • wykazuje zależności między warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem ludności w Egipcie i RPA • wykazuje, że RPA jest najbogatszym krajem Afryki • przedstawia pozytywne i negatywne skutki budowy tamy w Asuanie w kształtowaniu gospodarki RPA • przedstawia uwarunkowania rozwoju gospodarczego RPA • opisuje warunki życia na terenach uprzemysłowionych w RPA Ameryka 4. Od bieguna do bieguna – środowisko przyrodnicze Ameryki • wskazuje Amerykę na mapie świata • określa położenie geograficzne Ameryki • wyjaśnia znaczenie terminów: „Ameryka Łacińska”, „Ameryka Środkowa” • opisuje przebieg granicy między Ameryką Północną a Południową • wskazuje wybrane • analizuje znaczenie elementy linii brzegowej Kanału Panamskiego Ameryki na mapie oraz • opisuje linię brzegową podaje ich nazwy Ameryki • wymienia czynniki geograficzne kształtujące • przyporządkowuje strefom klimatycznym klimat Ameryki charakterystyczną dla • wskazuje na mapie nich roślinność najważniejsze krainy • wskazuje na mapie geograficzne, rzeki oraz nazywa obszary i jeziora Ameryki aktywne sejsmicznie Północnej i Południowej i wulkanicznie oraz podaje ich nazwy w Ameryce 5. Mozaika społeczna Ameryki • określa położenie matematyczno-geograficzne Ameryki • oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Ameryki • wykazuje wpływ rzeźby terenu na cechy klimatu Ameryki • porównuje linię brzegową i ukształtowanie powierzchni Ameryki z linią brzegową oraz ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów • opisuje cechy klimatu Ameryki Północnej i Południowej na podstawie klimatogramów oraz mapy klimatycznej • wyjaśnia przyczyny wulkanizmu i trzęsień ziemi w Ameryce • wykazuje wpływ wybranych czynników klimatotwórczych na klimat Ameryki • wymienia nazwy • wyjaśnia znaczenie • analizuje przyczyny rdzennych mieszkańców terminu „saldo migracji” i kierunki migracji Ameryki oraz odmian ludności do Ameryki ludzkich zamieszkujących • wyjaśnia pochodzenie ludności Ameryki • wyjaśnia wpływ migracji Amerykę na zróżnicowanie • wykazuje związki między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Ameryki • wyjaśnia mechanizm powstawania tornad • omawia skutki południkowego układu form rzeźby terenu w Ameryce Północnej i Południowej • wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie roślinności w Ameryce • wykazuje zależności między warunkami naturalnymi a rozmieszczeniem ludności w Ameryce • analizuje przyczyny wzrostu liczby ludności Ameryki oraz prognozuje dalsze jej zmiany • wyjaśnia znaczenie terminów: „imigracja”, „emigracja” • wyjaśnia przyczyny zróżnicowania ludności Ameryki • wskazuje na mapie obszary gęsto i słabo zaludnione oraz podaje ich nazwy • wskazuje na mapie największe miasta Ameryki i wymienia ich nazwy • opisuje wielkie migracje w dziejach Ameryki kulturowe i etniczne ludności Ameryki • wykazuje zróżnicowanie • porównuje strukturę ludności Ameryki etniczną w wybranych • analizuje saldo migracji krajach Ameryki i formułuje wnioski • opisuje pochodzenie ludności Ameryki • wyróżnia główne cechy i podaje przyczyny • wymienia przyczyny zróżnicowania dużego zróżnicowania kulturowego oraz etnicznego i kulturowego etnicznego Ameryki ludności Ameryki Północnej i Południowej • opisuje, korzystając • analizuje, na podstawie z mapy, mapy, rozmieszczenie rozmieszczenie ludności w Ameryce ludności Ameryki Północnej i Południowej Północnej i Południowej • wyjaśnia, dlaczego Ameryka określana jest mianem tygla kultur • oblicza saldo migracji i formułuje wnioski • porównuje liczbę ludności w wybranych krajach Ameryki 6. Pierwsze • wskazuje na mapie • określa położenie mocarstwo świata – świata Stany geograficzne Stanów USA Zjednoczone, podaje Zjednoczonych nazwę ich stolicy i nazwy • omawia cechy państw sąsiadujących ukształtowania • wymienia najważniejsze powierzchni Stanów cechy środowiska Zjednoczonych przyrodniczego Stanów • wyjaśnia Zjednoczonych uwarunkowania • wymienia nazwy wysokiego poziomu najważniejszych rozwoju gospodarczego surowców mineralnych Stanów Zjednoczonych wydobywanych • opisuje cechy rolnictwa w Stanach Stanów Zjednoczonych • analizuje strukturę PKB Stanów Zjednoczonych i formułuje wnioski • analizuje uwarunkowania • udowadnia, że Stany rozwoju przemysłu Zjednoczone są potęga nowoczesnych gospodarczą świata technologii • ocenia przyrodnicze • analizuje problem i pozaprzyrodnicze • wykazuje wysoki poziom nielegalnej imigracji do warunki rozwoju rolnictwa rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych Stanów Zjednoczonych • charakteryzuje dominujący typ • wykazuje zależność gospodarki rolnej między wysokim w Stanach poziomem gospodarki Zjednoczonych a poziomem rozwoju transportu w Stanach • analizuje strukturę Zjednoczonych użytkowania ziemi w Stanach • wykazuje związki między • wskazuje na mapie Zjednoczonych Stanów Zjednoczonych • przedstawia • porównuje ruch obszary rolnicze oraz najważniejsze cechy pasażerski w portach wymienia ich nazwy gospodarki Stanów lotniczych Stanów Zjednoczonych • wskazuje na mapie Zjednoczonych i innych oraz charakteryzuje państw oraz formułuje • wymienia nazwy regiony gospodarcze wnioski głównych roślin Stanów Zjednoczonych uprawianych na terenie • określa rolę Stanów Stanów Zjednoczonych • opisuje zróżnicowanie Zjednoczonych ludności Stanów w gospodarce światowej • wymienia nazwy Zjednoczonych regionów gospodarczych • charakteryzuje oraz Stanów Zjednoczonych • wskazuje na mapie wskazuje na mapie największe aglomeracje megalopolis • wyjaśnia znaczenie Stanów Zjednoczonych wschodniego wybrzeża terminów: oraz wymienia ich „megalopolis”, • uzasadnia, że Stany nazwy „technopolia” Zjednoczone są krajem • wskazuje na mapie imigrantów regiony o największej gęstości zaludnienia w Stanach Zjednoczonych oraz podaje ich nazwy Zjednoczonych 7. Zielone płuca świata – Brazylia • wskazuje na mapie świata Brazylię i podaje nazwę jej stolicy • wskazuje na mapie wybrane krainy geograficzne i najważniejsze rzeki Brazylii oraz wymienia ich nazwy • wskazuje na mapie największe miasta Brazylii i wymienia ich nazwy • wymienia problemy gospodarką a warunkami środowiska w najważniejszych regionach gospodarczych Stanów Zjednoczonych • określa położenie geograficzne Brazylii • analizuje skutki • analizuje zmiany poziomu • przedstawia problemy gwałtownego wzrostu urbanizacji w Brazylii Indian liczby ludności w wielkich i formułuje wnioski • opisuje portugalskie miastach Brazylii korzenie ludności Brazylii • analizuje naturalne • wyjaśnia przyczyny • opisuje uwarunkowania i antropogeniczne wysokiego poziomu rozmieszczenia ludności zagrożenia dla puszczy urbanizacji w Brazylii Brazylii amazońskiej • określa cechy rozwoju i problemy wielkich miast Brazylii • analizuje przyczyny i skutki migracji ludności ze wsi do miast • charakteryzuje rozmieszczenie ludności Brazylii • wykazuje problemy wielkich miast Brazylii • wyjaśnia znaczenie • analizuje przyczyny • wykazuje wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności Brazylii wielkich miast Brazylii • wymienia skutki wylesiania Amazonii terminu „fawele” • omawia działania podejmowane przez mieszkańców Brazylii w celu zagospodarowania interioru i skutki wylesiania Amazonii • opisuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem Australia 8. Australia – kontynent • wskazuje na mapie na antypodach świata Australię i Oceanię • wymienia nazwy osobliwości przyrodniczych Australii • wyjaśnia znaczenie terminu „endemit” • wskazuje na mapie najważniejsze obiekty geograficzne Australii: rzeki, jeziora i krainy geograficzne oraz podaje ich nazwy • wskazuje na mapie Australii obszary o największej gęstości zaludnienia oraz obszary niezamieszkane • wskazuje na mapie największe miasta Australii oraz wymienia • określa położenie geograficzne Australii i Oceanii • wykazuje przyczyny i skutki ubóstwa wód powierzchniowych w Australii • oblicza rozciągłość • porównuje, korzystając południkową z map, środowisko i równoleżnikową Australii przyrodnicze Australii ze środowiskiem • opisuje, korzystając • analizuje zależności przyrodniczym innych z mapy, linię brzegową • ocenia znaczenie wód między warunkami kontynentów i ukształtowanie artezyjskich klimatycznymi pionowe Australii a występowaniem wód • wykazuje zależność • analizuje uwarunkowania powierzchniowych między symetrycznym • charakteryzuje cechy rozmieszczenia ludności położeniem Australii po klimatu oraz specyfikę w Australii i Oceanii • ocenia warunki obu stronach zwrotnika świata roślin i zwierząt środowiska Koziorożca Australii na podstawie • omawia wybrane przyrodniczego Australii a uwarunkowaniami zagadnienia gospodarcze z punktu widzenia map klimatycznych klimatycznymi ze szczególnym i klimatogramów warunków życia uwzględnieniem roli i gospodarki ludzi • wyjaśnia znaczenie górnictwa i rolnictwa terminów: „basen • wyjaśnia zależności • przedstawia, na artezyjski”, „studnia między warunkami podstawie map artezyjska” środowiska tematycznych, główne przyrodniczego Australii • opisuje rdzennych cechy gospodarki a sposobami mieszkańców Australii Związku Australijskiego gospodarowania na tle warunków w rolnictwie • wyjaśnia uwarunkowania naturalnych rozwoju hodowli owiec w Związku Australijskim • dokonuje podziału geograficznego Oceanii ich nazwy • wymienia główne cechy gospodarki Związku Australijskiego na podstawie mapy ogólnogeograficznej • omawia rozmieszczenie basenów artezyjskich w Australii Arktyka i Antarktyk a Azja 9. 10. Lodowe pustynie • wyjaśnia znaczenie terminów: „Arktyka”, „Antarktyka” • przedstawia cechy • charakteryzuje badania • opisuje czynniki położenia Arktyki prowadzone przez warunkujące klimat i Antarktyki na podstawie obszarów naukowców mapy świata w Antarktyce i Arktyce okołobiegunowych • wyjaśnia uwarunkowania • porównuje środowisko • wskazuje na mapie cech środowiska przyrodnicze Arktyki i świata Arktykę • wyjaśnia występowanie przyrodniczego Antarktyki i Antarktykę pokrywy lodowej Antarktyki i Arktyki na obszarach • opisuje działalność • wymienia główne cechy okołobiegunowych człowieka w Arktyce środowiska i Antarktyce przyrodniczego Arktyki • omawia sytuację prawną i Antarktyki ze • wymienia główne cechy Antarktyki szczególnym i przyczyny zmian • wykazuje konieczność w środowisku uwzględnieniem cech ochrony przyrody przyrodniczym obszarów klimatu okołobiegunowych obszarów • wymienia nazwy dwóch • wyjaśnia znaczenie okołobiegunowych polskich polarnych terminów: „góra • omawia wkład Polaków stacji badawczych lodowa”, „pak lodowy” w badania obszarów • wymienia najważniejsze polarnych zmiany obserwowane w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych • proponuje działania mające na celu zahamowanie niekorzystnych zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych Azja – kontynent wielkich kontrastów • wyjaśnia znaczenie terminu „Eurazja” • porównuje, korzystając z map, środowisko przyrodnicze Azji ze środowiskiem przyrodniczym innych kontynentów • wskazuje na mapie świata Eurazję i Azję • wymienia przykłady kontrastów • określa położenie geograficzne Eurazji i Azji • omawia geograficzne czynniki warunkujące klimat Azji • charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Azji • wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie roślinności • opisuje cechy klimatu • wyjaśnia, na czym • porównuje linię brzegową i ukształtowanie powierzchni Azji z linią brzegową i ukształtowaniem powierzchni innych • opisuje osiągnięcia geograficznych Azji • wskazuje na mapie wybrane elementy linii brzegowej Azji i podaje ich nazwy • wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Azji • wskazuje na mapie najważniejsze krainy geograficzne, rzeki i jeziora Azji oraz wymienia ich nazwy Azji na podstawie klimatogramów i mapy klimatycznej • charakteryzuje wybrane strefy roślinne Azji polega kontrastowość klimatyczna Azji • wyjaśnia przyczyny i skutki wysychania Jeziora Aralskiego • opisuje rozmieszczenie • wyjaśnia, na czym polega wód powierzchniowych promienisty układ wielkich w Azji na podstawie systemów rzecznych Azji mapy • przedstawia, na • przedstawia kontrasty podstawie map geograficzne Azji tematycznych, warunki przyrodnicze obszarów, • opisuje, na podstawie na których kształtowały mapy, granicę między się najstarsze azjatyckie Azją a Europą cywilizacje kontynentów • wykazuje, na podstawie map tematycznych, że Azja jest kontynentem wielkich geograficznych kontrastów najstarszych cywilizacji azjatyckich • oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Azji 11. W rytmie monsunu • wyjaśnia znaczenie terminu „monsun” • odróżnia monsun letni od monsunu zimowego • wskazuje na mapie obszary występowania monsunu • wyjaśnia znaczenie terminu „tarasy” • omawia, na podstawie schematu, cyrkulację monsunową w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej • porównuje, na podstawie diagramu, wielkość produkcji ryżu w wybranych krajach • wskazuje na mapie obszary odznaczające się intensywną uprawą ryżu i podaje ich nazwy • opisuje wymagania klimatyczno-glebowe ryżu • wykazuje znaczenie tarasowania stoków • analizuje wpływ cyrkulacji • wykazuje znaczenie monsunowej w Azji ryżu dla kultury Południowej społeczeństwa • wykazuje związek i Południowo-Wschodniej azjatyckiego pomiędzy rytmem upraw na życie codzienne i „kulturą ryżu” a cechami i gospodarowanie klimatu monsunowego mieszkańców tych w Azji Południowej regionów i Południowo-Wschodniej • opisuje przyrodnicze i społeczno-gospodarcze skutki zaburzenia rytmu cyrkulacji monsunowej 12. 13. Chiny – najludniejszy kraj świata • wskazuje na mapie • określa położenie Chiny, podaje nazwę ich geograficzne oraz stolicy oraz nazwy cechy środowiska państw sąsiadujących przyrodniczego Chin • analizuje wykresy i dane • wykazuje zależności dotyczące liczby ludności między warunkami i współczynnika przyrostu przyrodniczymi naturalnego w Chinach a rozwojem gospodarczym Chin • wskazuje na mapie • wyjaśnia zjawisko • wyjaśnia, na czym krainy geograficzne zachwiania równowagi polega chiński program • analizuje przyczyny oraz najważniejsze rzeki płci kontroli urodzeń szybkiego rozwoju w Chinach oraz gospodarczego Chin • opisuje uwarunkowania • określa cele i skutki wymienia ich nazwy w ostatnich latach programu kontroli rozwoju rolnictwa urodzeń • podaje liczbę ludności w Chinach • porównuje wartość PKB Chin Chin z wartością PKB • wyjaśnia zależność innych krajów • opisuje bariery osadnicze między warunkami w Chinach Zachodnich przyrodniczymi • wyjaśnia kierunki rozwoju a rozmieszczeniem gospodarczego Chin • wymienia nazwy ludności Chin bogactw mineralnych • wskazuje zmiany Chin • opisuje uwarunkowania znaczenia Chin rozwoju gospodarczego w gospodarce światowej • wskazuje Chin najdynamiczniej • wykazuje przyczyny rozwijające się działy • określa miejsce Chin migracji ludności Chin gospodarki w Chinach w światowej wymianie ze wsi do miast towarowej • wymienia nazwy głównych roślin • wskazuje na mapie uprawnych oraz nazywa obszary o dużej koncentracji • wymienia najważniejsze przemysłu w Chinach cechy gospodarki Chin • omawia kontrasty przyrodnicze Chin Japonia – kraj kwitnącej gospodarki • wskazuje na mapie świata Japonię i podaje nazwę jej stolicy • wykazuje przyczyny i skutki spowolnienia gospodarczego Japonii • opisuje położenie • charakteryzuje geograficzne Japonii na geograficzne czynniki podstawie mapy kształtujące klimat ogólnogeograficznej Japonii • wymienia najważniejsze •omawia cechy cechy środowiska środowiska przyrodniczego Japonii przyrodniczego Japonii • charakteryzuje klimat • opisuje skutki trzęsień Japonii ziemi, tajfunów i tsunami • wyjaśnia przyczyny • opisuje skutki położenia Japonii w strefie aktywności wulkanicznej i sejsmicznej • wyjaśnia wpływ cyrkulacji • wykazuje przyczyny i monsunowej na klimat znaczenie działań Japonii umożliwiających życie w trudnych warunkach • wykazuje znaczenie przyrodniczych czynników społeczno-kulturowych dla tworzenia • wykazuje wpływ Chin na światową gospodarkę • wymienia działania umożliwiające życie i gospodarowanie w trudnych warunkach przyrodniczych • wymienia japońskie produkty znane na całym świecie • wymienia nazwy głównych roślin uprawnych • przedstawia znaczenie rybołówstwa dla gospodarki Japonii • podaje liczbę mieszkańców Japonii • wskazuje na mapie wielkie miasta Japonii i wymienia ich nazwy nowoczesnej gospodarki • wykazuje, że Japonia Japonii na tle jest potęgą gospodarczą niekorzystnych cech • opisuje znaczenie środowiska • wyjaśnia znaczenie marikultury dla przyrodniczego dużych nakładów gospodarki Japonii finansowych na oświatę • analizuje strukturę i badania naukowe eksportu Japonii i formułuje wnioski • opisuje udział usług w strukturze PKB • wyjaśnia, dlaczego główne ośrodki • wyjaśnia znaczenie gospodarcze Japonii transportu dla skoncentrowane są na gospodarki Japonii wybrzeżach tego kraju • opisuje czynniki dynamicznego rozwoju Japonii po II wojnie światowej pozaprzyrodnicze sprzyjające rozwojowi rolnictwa w Japonii • wyjaśnia znaczenie terminu „marikultura” • przedstawia przyczyny dużej gęstości zaludnienia na wyspie Honsiu • wymienia najważniejsze cechy japońskiej gospodarki 14. Indie – państwo bogaczy i nędzarzy • wskazuje na mapie Indie, podaje nazwę ich stolicy oraz nazwy państw sąsiadujących • określa położenie geograficzne Indii • omawia cechy środowiska przyrodniczego Indii • wskazuje na mapie główne krainy geograficzne i rzeki Indii • omawia prognozy wzrostu liczby ludności oraz wymienia ich Indii nazwy • podaje liczbę ludności Indii • przedstawia uwarunkowania • wyjaśnia znaczenie terminu „zielona rewolucja” • analizuje diagram • analizuje poziom rozwoju • przewiduje społecznoilustrujący zmiany liczby gospodarczego Indii -gospodarcze skutki ludności w XX i XXI wieku eksplozji • analizuje cechy demograficznej • wykazuje problemy indyjskiego rolnictwa w Indiach związane ze stale i formułuje wnioski zwiększającą się liczbą • wykazuje wpływ • wyjaśnia przyczyny ludności Indii hinduizmu na życie dynamicznego rozwoju i działalność ludzi • wyjaśnia przyczyny nowoczesnych usług w gwałtownego rozwoju Indiach • uzasadnia lokalizację nowoczesnych okręgów przemysłowych technologii w Indiach w Indiach • opisuje system kastowy wysokiego przyrostu naturalnego w Indiach • wymienia nazwy głównych roślin uprawnych • wymienia nazwy bogactw mineralnych Indii • opisuje poziom rozwoju rolnictwa Indii społeczeństwa Indii • charakteryzuje uwarunkowania rolnictwa Indii • wyjaśnia, dlaczego w Indiach występuje duże pogłowie bydła • wymienia najważniejsze cechy gospodarki Indii • przedstawia czynniki rozwoju przemysłu w • opisuje kontrasty Indiach społeczne i gospodarcze w Indiach • wskazuje na mapie gospodarczej Indii wybrane ośrodki przemysłu high-tech 15. Czarne złoto Bliskiego Wschodu • wyjaśnia znaczenie terminu „Bliski Wschód” • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej państwa należące do regionu Bliskiego Wschodu • wymienia cechy środowiska przyrodniczego i gospodarki Bliskiego Wschodu • wymienia nazwy państw, na których obszarze znajdują się najbogatsze złoża ropy naftowej • wyjaśnia znaczenie terminu „OPEC” • opisuje położenie geograficzne Bliskiego Wschodu • wykazuje korzyści • uzasadnia tezę, że gospodarcze i społeczne konflikty na Bliskim wynikające z eksportu Wschodzie mają wpływ ropy naftowej oraz na globalną gospodarkę • wskazuje na mapie produktów powstałych ogólnogeograficznej w wyniku jej państwa Bliskiego • analizuje rozmieszczenie, przetworzenia Wschodu i ich stolice zasoby i wydobycie ropy oraz podaje ich nazwy naftowej na Bliskim • porównuje wydobycie Wschodzie na podstawie ropy naftowej z wartością • opisuje warunki map tematycznych PKB na jednego naturalne Bliskiego i danych statystycznych mieszkańca Wschodu w poszczególnych • analizuje udział państw krajach Bliskiego • charakteryzuje zasoby Bliskiego Wschodu Wschodu ropy naftowej na w światowym wydobyciu Bliskim Wschodzie ropy naftowej i formułuje • opisuje wpływ religii na wnioski gospodarkę krajów • charakteryzuje region Bliskiego Wschodu i życie Bliskiego Wschodu pod • analizuje wartość PKB muzułmanów kątem kierunków w przeliczeniu na i poziomu rozwoju • analizuje skutki konfliktów jednego mieszkańca gospodarczego na Bliskim Wschodzie w wybranych krajach • przedstawia działania • wskazuje warunki przyrodnicze Bliskiego Wschodu niekorzystne dla działalności gospodarczej człowieka Bliskiego Wschodu • opisuje cechy kultury islamskiej państw Bliskiego i formułuje wnioski • porównuje poziom życia Wschodu mające na mieszkańców celu uniezależnienie się • charakteryzuje Bliski poszczególnych krajów Wschód pod kątem cech Bliskiego Wschodu od wydobycia ropy kulturowych, zasobów naftowej ropy naftowej i poziomu • charakteryzuje rozwoju gospodarczego gospodarkę krajów Bliskiego Wschodu, w których nie wydobywa się ropy naftowej • wskazuje na mapie i wymienia nazwy obszarów na Bliskim Wschodzie objętych konfliktami zbrojnymi Europa 16. Środowisko • wskazuje na mapie przyrodnicze świata Europę Starego Kontynentu • wskazuje na mapie wybrane elementy linii brzegowej Europy i wymienia ich nazwy • wskazuje na mapie wybrane niziny, wyżyny i góry Europy oraz wymienia ich nazwy • wymienia cechy ukształtowania powierzchni Europy na podstawie mapy • wskazuje na mapie wybrane europejskie rzeki i jeziora oraz wymienia ich nazwy • określa położenie geograficzne Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej • charakteryzuje linię brzegową Europy na podstawie mapy • porównuje średnią wysokość Europy ze średnią wysokością innych kontynentów • wykazuje typowo nizinny charakter ukształtowania powierzchni Europy na podstawie mapy • przedstawia czynniki geograficzne wpływające na klimat Europy • opisuje położenie geograficzne i granice Europy z innymi kontynentami na mapie ogólnogeograficznej świata • porównuje linię brzegową Europy z linią brzegową innych kontynentów • porównuje ukształtowanie powierzchni Europy z ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów • wyjaśnia wpływ zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Europy • wyjaśnia zależności między typem klimatu a występowaniem formacji • oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Europy • przedstawia genezę powstawania gór w Europie • wykazuje wpływ czynników geograficznych na cechy klimatu Europy • wykazuje związki między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Europy • wykazuje następstwa południkowej i równoleżnikowej rozciągłości Europy • opisuje klimat Europy na podstawie mapy roślinnych • wyjaśnia wpływ • wyjaśnia znaczenie działalności rzek na terminu „kontynentalizm rzeźbę powierzchni klimatu” Europy • charakteryzuje wybrane • wyjaśnia genezę strefy roślinne Europy wybranych europejskich jezior • opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych w Europie na podstawie mapy 17. Europa – kontynent nowych państw • omawia przemiany polityczne w Europie po 1989 roku • wymienia nazwy wybranych krajów Europy • wyjaśnia znaczenie terminu „terytorium zależne” • wskazuje najmniejsze i największe państwa Europy pod względem powierzchni i liczby ludności na mapie politycznej Europy 18. Europa się starzeje • podaje liczbę ludności Europy • wymienia przyczyny niskiego przyrostu naturalnego • wyjaśnia przyczyny • przedstawia terytoria zmian na mapie zależne wybranych politycznej Europy po krajów 1989 roku • wyjaśnia skutki rozpadu • wyjaśnia znaczenie ZSRR terminu „suwerenność” • wykazuje znaczenie • analizuje przyczyny procesów integracyjnych rozpadu ZSRR zachodzących w Europie i Jugosławii • opisuje cele i zadania Unii Europejskiej • wymienia nazwy wybranych krajów Europy i ich stolic • wyróżnia regiony geopolityczne Europy i uzasadnia ich powstanie • wskazuje na mapie kraje położone zarówno w Europie, jak i w Azji oraz wymienia ich nazwy • opisuje liczbę ludności Europy na tle liczby ludności świata • przedstawia zmiany liczby ludności w Europie w latach 2000–2007 • wymienia nazwy krajów o najniższym i najwyższym • analizuje przyczyny współczynniku przyrostu i skutki niskiego • wykazuje, że tempo wzrostu liczby ludności w Europie jest najniższe na świecie • analizuje piramidę płci i wieku i formułuje wnioski • porównuje wartość współczynnika przyrostu • analizuje prognozy zmian • analizuje problemy demograficznych demograficzne Europy w Europie i formułuje wnioski • uzasadnia twierdzenie, że społeczeństwo europejskie się starzeje • wyjaśnia przyczyny i skutki wydłużania się naturalnego w Europie przyrostu naturalnego naturalnego z odsetkiem ludności powyżej 65 roku życia i formułuje wnioski średniej długości życia • wymienia nazwy krajów, • porównuje które zamieszkuje współczynnik przyrostu • wyjaśnia przyczyny ludność o największej naturalnego w starzenia się średniej długości życia wybranych krajach europejskich Europy społeczeństw • wymienia czynniki • wykazuje konsekwencje wpływające na długość • porównuje udział starzenia się życia w Europie ludności powyżej 65 społeczeństw roku życia w strukturze europejskich wiekowej wybranych państw Europy • porównuje strukturę wiekową ludności Europy i Afryki 19. Ludność i urbanizacja w Europie • opisuje różnice w • wyjaśnia znaczenie • porównuje strukturę wyglądzie osób terminu wyznaniową ludności pochodzących z różnych „wielokulturowość” w wybranych państwach części Europy Europy • przedstawia • wymienia odmiany zróżnicowanie • opisuje, na podstawie człowieka zamieszkujące językowe mieszkańców mapy, rozmieszczenie Europę Europy ludów Europy • wymienia nazwy rodzin językowych, do których należą języki europejskie • wymienia nazwy państw, w których obowiązuje więcej niż jeden język urzędowy • wymienia przykłady zróżnicowania • opisuje strukturę wyznaniową mieszkańców Europy • opisuje przyczyny i konsekwencje zróżnicowania ludności Europy • opisuje, na podstawie • omawia położenie oraz map tematycznych, układ przestrzenny zróżnicowanie Londynu regionalne, kulturowe, • przedstawia znaczenie narodowościowe Londynu jako światowej i etniczne współczesnej metropolii Europy • opisuje rozmieszczenie ludności w Europie na • wykazuje wielokulturowość Europy • wykazuje skutki wielokulturowości mieszkańców Europy • wyjaśnia przyczyny warunkujące rozmieszczenie ludności w Europie • uzasadnia, że Europa charakteryzuje się warunkami przyrodniczymi i pozaprzyrodniczymi korzystnymi dla osadnictwa • analizuje zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji w wybranych krajach Europy kulturowego mieszkańców Europy • wskazuje na mapie obszary o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia w Europie oraz wymienia ich nazwy • wskazuje na mapie największe miasta Europy oraz wymienia ich nazwy podstawie mapy • omawia przyczyny wysokiego wskaźnika urbanizacji w Europie • wyjaśnia znaczenie terminu „metropolia” i wymienia przykłady europejskich metropolii • wyjaśnia, dlaczego Londyn jest nazywany „miastem świata” • opisuje, na podstawie mapy, położenie Londynu 20. Surowe środowisko Europy Północnej • opisuje położenie państw Europy Północnej • opisuje warunki przyrodnicze Europy Północnej • charakteryzuje • wykazuje niekorzystny środowisko przyrodnicze wpływ warunków krajów Europy Północnej środowiska przyrodniczego Europy • wyjaśnia, dlaczego porty Północnej na działalność • wskazuje kraje Europy morskie położone za Północnej na mapie gospodarczą człowieka kołem podbiegunowym i wymienia ich nazwy • wyjaśnia łagodzący nie zamarzają • porównuje środowisko wpływ prądu morskiego • wymienia warunki przyrodnicze krajów na cechy klimatu • wykazuje zależności przyrodnicze Europy Europy Północnej między warunkami Północnej niesprzyjające Europy Północnej klimatycznymi a typową działalności człowieka • wyjaśnia znaczenie roślinnością krajów terminu „okres • wymienia cechy Europy Północnej wegetacyjny” środowiska • analizuje i ocenia przyrodniczego Europy • charakteryzuje strukturę użytkowania Północnej sprzyjające rolnictwo Europy ziemi w Europie działalności człowieka Północnej Północnej • ocenia poziom życia • wymienia nazwy • omawia znaczenie mieszkańców Europy głównych bogactw upraw roślin Północnej naturalnych krajów w specjalnie skandynawskich • wykazuje wpływ ogrzewanych warunków naturalnych i doświetlanych na rozmieszczenie • wyjaśnia znaczenie terminu „kraje skandynawskie” • charakteryzuje zjawisko odpływu ludności z obszarów północnej Skandynawii • przedstawia walory turystyczne krajów Europy Północnej • przedstawia główne szklarniach ludności w Europie działy przemysłu Północnej dynamicznie rozwijające • wykazuje znaczenie położenia Skandynawii • wykazuje, na podstawie się w krajach Europy i omawia sposoby map tematycznych, Północnej wykorzystania mórz związki między głównymi • opisuje, na podstawie cechami środowiska • analizuje wielkość mapy, rozmieszczenie przyrodniczego Europy połowów ryb głównych ośrodków Północnej a głównymi w wybranych krajach miejskich w Europie kierunkami rozwoju świata i krajach Europy Północnej gospodarczego Północnej • przedstawia wykorzystanie surowców odnawialnych w produkcji energii 21. Gospodarka w cieniu Alp • wyjaśnia znaczenie • omawia położenie terminu „kraje alpejskie” krajów alpejskich na podstawie mapy • wskazuje kraje alpejskie ogólnogeograficznej na mapie ogólnogeograficznej, • opisuje warunki wymienia nazwy tych klimatyczne w Alpach państw oraz nazwy ich • wyjaśnia występowanie stolic źródeł wielu rzek • wyjaśnia znaczenie europejskich w Alpach terminu „granica • charakteryzuje piętra wiecznego śniegu” klimatyczno-roślinne • wymienia czynniki w Alpach decydujące • opisuje rzeźbę Alp o występowaniu lodowców górskich • opisuje główne kierunki w Alpach rozwoju gospodarczego krajów alpejskich • wymienia wiodące działy gospodarki krajów alpejskich • opisuje specyfikę rozmieszczenia ludności • charakteryzuje strukturę przemysłu krajów alpejskich • ocenia warunki rozwoju • charakteryzuje • charakteryzuje czynniki środowisko przyrodnicze decydujące o krajów alpejskich wykształceniu pięter klimatyczno-roślinnych • wykazuje wpływ gór na w Alpach środowisko przyrodnicze i gospodarkę krajów • wykazuje znaczenie alpejskich sektora usług turystycznych • analizuje strukturę i finansowych dla użytkowania ziemi gospodarki krajów w krajach alpejskich alpejskich i formułuje wnioski • wykazuje odrębność • wykazuje, że kraje kulturową mieszkańców alpejskie należą do gór państw wysoko rozwiniętych • charakteryzuje genezę rzeźby alpejskiej • analizuje czynniki decydujące o rozwoju sektora finansowego w Szwajcarii w Alpach • wskazuje największe miasta alpejskie na mapie i wymienia ich nazwy 22. Turystyczne bogactwo Europy Południowej hydroenergetyki w krajach alpejskich • opisuje rozmieszczenie miast i gęstość zaludnienia w krajach alpejskich • wykazuje turystyczną • wykazuje atrakcyjność • omawia położenie atrakcyjność regionu przyrodniczą Europy geograficzne krajów Południowej śródziemnomorskich na śródziemnomorskiego podstawie mapy • opisuje wybrane atrakcje • wykazuje związki • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej turystyczne regionu między rozwojem kraje Europy turystyki a warunkami Południowej i wymienia • opisuje warunki • analizuje infrastrukturę przyrodniczymi i nazwy ich stolic środowiska turystyczną i jej dziedzictwem przyrodniczego krajów znaczenie dla rozwoju • przedstawia turystyczną śródziemnomorskich kulturowym turystyki Europy atrakcyjność regionu Południowej • ocenia rolę turystyki w śródziemnomorskiego • charakteryzuje warunki • wykazuje niekorzystny rozwoju gospodarczym klimatyczne i roślinność wpływ turystyki na • wskazuje na mapie krajów środowisko przyrodnicze krajów Europy wyspy położone na Południowej śródziemnomorskich Morzu Śródziemnym i na podstawie map • ukazuje dziedzictwo wymienia ich nazwy tematycznych kulturowe krajów śródziemnomorskich • wskazuje na mapie • charakteryzuje walory góry znajdujące się na przyrodnicze obszarze południowej i pozaprzyrodnicze Europy i wymienia ich krajów Europy nazwy Południowej • wyjaśnia znaczenie terminu „kraje śródziemnomorskie” • wyjaśnia znaczenie terminu „makia” • wymienia przykłady atrakcji turystycznych południowej Europy • opisuje, na podstawie mapy tematycznej, rozmieszczenie najważniejszych ośrodków turystycznych Europy Południowej • wykazuje zależności miedzy wielkością ruchu turystycznego a przychodami wybranych krajów 23. Francja – rolnictwo XXI wieku • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Francję i podaje nazwę jej stolicy • wymienia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunkujące rozwój rolnictwa we Francji • wymienia nazwy roślin uprawianych we Francji • opisuje produkty charakterystyczne dla Francji • opisuje położenie geograficzne Francji • analizuje strukturę użytkowania ziemi we Francji • wykazuje wpływ czynników pozaprzyrodniczych na wielkość produkcji roślinnej i zwierzęcej • charakteryzuje warunki klimatyczno-glebowe • wykazuje wpływ klimatu warunkujące rozwój na rozmieszczenie upraw rolnictwa we Francji we Francji • dowodzi, że francuskie rolnictwo jest wysoko • opisuje ukształtowanie • wykazuje, na przykładzie rozwinięte powierzchni terenu we rolnictwa Francji, związek Francji na podstawie między warunkami mapy przyrodniczymi a kierunkiem • wskazuje na mapie i efektywnością produkcji gospodarczej rolnej i charakteryzuje najważniejsze regiony • wykazuje, że przemysł rolnicze Francji środków transportu ma duże znaczenie dla • porównuje wielkość gospodarki Francji plonów pszenicy i buraków cukrowych •ocenia, na podstawie danych statystycznych, miejsce Francji w produkcji rolnej w Europie w wybranych krajach • charakteryzuje Wspólną Politykę Rolną krajów Unii Europejskiej • identyfikuje cechy rolnictwa towarowego Sąsiedzi Polski 24. Niemcy – potęga gospodarcza • wymienia nazwy państw sąsiadujących z Polską i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Niemcy, podaje nazwę stolicy tego państwa oraz nazwy krajów z nim sąsiadujących • opisuje długości granic Polski z poszczególnymi państwami • określa położenie geograficzne Niemiec na mapie ogólnogeograficznej • przedstawia czynniki dynamicznego rozwoju gospodarczego • wykazuje wysoki poziom • wykazuje wysoki poziom • dowodzi, że Niemcy rozwoju gospodarczego znajdują się w ścisłej rozwoju przemysłu, Niemiec na podstawie czołówce najlepiej rolnictwa i usług w wartości PKB i struktury rozwiniętych państw Niemczech zatrudnienia świata • analizuje uwarunkowania • wykazuje znaczenie • analizuje przyczyny rozwoju przemysłu usług dla gospodarki przetwórczego i formułuje migracji ludności do Niemiec Niemiec wnioski • wskazuje na mapie główne krainy geograficzne i najważniejsze rzeki Niemiec oraz wymienia ich nazwy • przedstawia udział przemysłu w strukturze PKB Niemiec • wymienia nazwy wybranych roślin uprawianych w Niemczech 25. Słowacja i Czechy – wspólna przeszłość, odrębna przyszłość • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Czechy i Słowację, wymienia nazwy ich stolic oraz nazwy państw sąsiadujących z tymi krajami • wskazuje na mapie i wymienia nazwy głównych krain geograficznych oraz najważniejszych rzek Czech i Słowacji Niemiec • wyjaśnia znaczenie transportu dla gospodarki Niemiec • wymienia przyczyny dobrego rozwoju gospodarczego Niemiec • przedstawia, na podstawie wskazanych źródeł informacji geograficznej, główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu Zagłębia Ruhry • opisuje położenie geograficzne Słowacji i Czech na mapie ogólnogeograficznej • przedstawia wspólne cechy środowiska przyrodniczego Czech i Słowacji • opisuje zasoby bogactw naturalnych Czech i Słowacji • wymienia nazwy państw • opisuje atrakcje Czech i Słowacji będących głównymi przyciągające turystów partnerami handlowymi Czech i Słowacji • wymienia nazwy mniejszości narodowych zamieszkujących Czechy i Słowację • analizuje działania Niemiec na rzecz ochrony środowiska • przedstawia przyczyny spadku tempa rozwoju gospodarczego Niemiec na początku XXI wieku • wyjaśnia przyczyny i skutki ujemnego przyrostu naturalnego w Niemczech • opisuje uwarunkowania rozwoju rolnictwa Niemiec • charakteryzuje i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze Czech i Słowacji • wykazuje podobieństwa i różnice w gospodarce tych państw • porównuje strukturę PKB oraz strukturę zatrudnienia Czech i Słowacji • analizuje demograficzne podobieństwa i różnice Czech i Słowacji • przedstawia problemy społeczności romskiej zamieszkującej Słowację • podaje przyczyny rozpadu Czechosłowacji • porównuje tempo rozwoju gospodarczego Czech i Słowacji oraz formułuje wnioski • porównuje środowisko społeczno-gospodarcze południowych sąsiadów Polski oraz formułuje wnioski • projektuje tygodniowy pobyt na Słowacji, uwzględniając walory środowiska przyrodniczego i kulturowego 26. Problemy gospodarcze oraz demograficzne Litwy, Białorusi i Ukrainy • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Litwę, Białoruś i Ukrainę, wymienia nazwy ich stolic oraz nazwy państw sąsiadujących z tymi krajami • opisuje położenie geograficzne Litwy, Białorusi i Ukrainy • porównuje poziom rozwoju gospodarczego Litwy, Białorusi i Ukrainy • charakteryzuje i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze Litwy, Białorusi i Ukrainy • przedstawia cechy gospodarki Litwy, Białorusi i Ukrainy • analizuje historię powstania Litwy, Białorusi i Ukrainy • opisuje uwarunkowania • wykazuje zróżnicowanie rozwoju gospodarki Litwy gospodarcze tych państw • wyjaśnia przyczyny słabego rozwoju • ocenia zasoby bogactw gospodarczego Białorusi mineralnych Litwy, • wskazuje na mapie Białorusi i Ukrainy główne krainy • opisuje uwarunkowania geograficzne rozwoju rolnictwa na • omawia efekty przemian i najważniejsze rzeki Ukrainie gospodarczych, które Litwy, Białorusi i Ukrainy nastąpiły na Białorusi, • przedstawia oraz podaje ich nazwy • wyjaśnia przyczyny Litwie i na Ukrainie współczesne przemiany kryzysu gospodarczego • wymienia najważniejsze gospodarcze Ukrainy na Ukrainie po rozpadzie • wykazuje przyczyny cechy środowiska ZSRR i skutki depopulacji na • przedstawia przyczyny przyrodniczego Białorusi, Litwie i Ukrainie ujemnego przyrostu i społeczno• analizuje współczynnik naturalnego na Białorusi, -gospodarczego tych przyrostu naturalnego Litwie i Ukrainie państw na Białorusi, Litwie i Ukrainie oraz formułuje • wymienia problemy wnioski demograficzne Białorusi, Litwy i Ukrainy • przedstawia działania • porównuje środowisko społeczno-gospodarcze południowych i wschodnich sąsiadów Polski oraz formułuje wnioski rządów Litwy, Białorusi i Ukrainy mające na celu zahamowanie depopulacji • wyjaśnia znaczenie terminu „depopulacja” • opisuje atrakcje turystyczne Krymu 27. Rosja – największe państwo świata • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Rosję, wymienia nazwę jej stolicy • określa położenie geograficzne Rosji na mapie ogólnogeograficznej • wskazuje na mapie główne krainy geograficzne, rzeki i jeziora Rosji oraz wymienia ich nazwy • omawia cechy ukształtowania powierzchni Rosji • charakteryzuje strefy klimatyczno-roślinne • wykazuje konsekwencje przyrodnicze dużej rozciągłości równoleżnikowej i południkowej Rosji • wskazuje na mapie obszary występowania wieloletniej zmarzliny • wykazuje zróżnicowanie • uzasadnia tezę, że Rosja warunków przyrodniczych jest krajem o wielkich możliwościach oraz ich wpływ na gospodarczych rozmieszczenie ludności • przedstawia przyczyny i działalność gospodarczą dysproporcji społecznych w Rosji • analizuje zmiany przyrostu naturalnego w Rosji i formułuje wnioski • wymienia najważniejsze Rosji cechy środowiska • opisuje rozmieszczenie przyrodniczego Rosji ludności w Rosji na • wyjaśnia znaczenie podstawie mapy terminu „wieloletnia gęstości zaludnienia zmarzlina” • wyjaśnia przyczyny • wymienia nazwy depopulacji w Rosji najgęściej zaludnionych • przedstawia przyczyny obszarów Rosji spadku współczynnika • wymienia najważniejsze urodzeń w Rosji problemy ludnościowe • wskazuje na mapie Rosji i wymienia nazwy • wymienia główne cechy obszarów w Rosji rosyjskiej gospodarki o dużej koncentracji przemysłu • wymienia przyczyny ujemnego przyrostu • opisuje zróżnicowanie naturalnego w Rosji etniczne, językowe i religijne mieszkańców • wymienia nazwy Rosji bogactw naturalnych • przedstawia Rosji uwarunkowania niewielkiego zaludnienia w części Rosji położonej na wschód od Uralu • wykazuje wpływ występowania wieloletniej zmarzliny na działalność człowieka • wyjaśnia przyczyny i skutki spadku średniej długości życia wśród mężczyzn w Rosji • wykazuje zróżnicowanie narodowościowe i kulturowe społeczeństwa • przewiduje skutki rosyjskiego depopulacji w Rosji • wyjaśnia rolę Rosji w światowej gospodarce • opisuje uwarunkowania rozwoju przemysłu w Rosji i polityce • wykazuje zróżnicowanie przyrodnicze Rosji • wykazuje, że gospodarka • wykazuje zróżnicowanie gospodarcze Rosji Rosji ma charakter surowcowy • analizuje strukturę eksportu Rosji i formułuje wnioski • omawia najważniejsze problemy rosyjskiego rolnictwa
