Duval System widowiskowość

WYWIAD
sierpień 2010
SHOW laserowe
rozmawiał
Łukasz Kornafel
Muzyka i Technologia
MEDIAM o historii i współczesnych rozwiązaniach
w dziedzinie widowisk laserowych
W dzisiejszym świecie szeroko rozumiane pojęcie show ma
zupełnie inne znaczenie niż miało to miejsce dawniej. Jeszcze
dwadzieścia czy trzydzieści lat temu do stworzenia oprawy wizualnej
koncertu czy też widowiska telewizyjnego w zupełności wystarczyło
zainstalowanie samego światła żarowego, ewentualnie „zamruganie” PARami wyposażonymi w kolorowe filtry. Dzisiaj często zdarza się, że samo
oświetlenie – nawet najbardziej rozbudowane – w oczach organizatorów
widowiska jest po prostu zbyt mało efektowne.
Producenci urządzeń pomagających w kreacji widowiskowych pokazów,
wychodząc niejako naprzeciw oczekiwaniom klientów, już od wielu lat
prześcigają się w tworzeniu coraz to nowszych i bardziej rozbudowanych
systemów wizualnych. Na tym polu ugruntowaną pozycję już od dawna
mają lasery i widowiska tworzone przy ich udziale. Ten stan rzeczy
stał się doskonałym pretekstem do spotkania z szefem firmy Mediam,
Włodzimierzem Duval i rozmowy na temat obecnej techniki laserowej.
50
www.muzyka-tech.pl
Wiele osób zawodowo zajmujących się wyposażaniem dyskotek czy przygotowywaniem eventów nie wie, jak złożone są zagadnienia związane z laserami i ich obsługą. Jedną z firm, która
kompleksowo podchodzi do wszystkich aspektów użytkowania tych właśnie urządzeń, jest
krakowska firma Mediam. Już od wielu lat jest
jednym z liderów w dziedzinie obsługi widowisk
laserowych i sprzedaży samych urządzeń. Nie
bez znaczenia jest również fakt, że krakowska
firma, należąc do prestiżowego stowarzyszenia
ILDA, szkoli i udziela konsultacji wszystkim zainteresowanym tematyką wykorzystania laserów
w zakresie produkcji eventowej.
O początkach używania laserów, rozwoju technologii oraz pracy z laserami dzisiaj rozmawiałem
z Włodzimierzem Duval, szefem firmy Mediam.
sierpień 2010
L as e ry w f ir mi e Media m
WYWIAD
Łukasz Kornafel, MiT: Czy tworząc
firmę Mediam, od początku wiedział
Pan, że jej działalność będzie bardzo
mocno związana z laserami?
Włodzimierz Duval, Mediam: Od kiedy
pamiętam, zajmowaliśmy się wyposażaniem
klubów. Głównie takich, w których inwestorowi zależało, aby w lokalu znalazły się urządzenia i rozwiązania, które zrobią na gościach
mocne wrażenie, zaszokują. Stąd zawsze
poszukiwaliśmy nowych rozwiązań, nowych
technologii, ale także rzeczy dobrych i markowych.
W czasach, kiedy zaczynaliśmy, najbardziej popularne w Polsce były urządzenia niemieckiej
firmy Tarm. Ława optyczna Tarm Junior, duży
laser gazowy z firmy LASERTECH lub rura laserowa prosto zza wschodniej granicy. Pamiętam jak dziś stres przed każdą sztuką i pytanie
„wstanie laser czy nie wstanie?”. Wszyscy w firmie wspominają pierwszą imprezę w Kopalni
Soli w Wieliczce i problem z ciśnieniem wody.
Po długiej walce z wodą uruchomiliśmy system
na minutę przed wejściem pierwszych gości!
Lasery gazowe były delikatne i wymagały kalibracji – trzeba było nimi wiecznie kręcić i stroić całość, piętnaście litrów wody na minutę,
trzy fazy, osiemnaście kilowatów, a wszystko
to miało w porywach moc 6 W!
Po pojawieniu się laserów półprzewodnikowych wszystko się zmieniło. Małe kompaktowe wymiary, zasilanie z jednej fazy, pobór
mocy 300 W, chłodzenie powietrzem – takie
parametry stwarzały nowe możliwości. Lasery
można zamontować praktycznie wszędzie i nie
jest do tego potrzebny dźwig i podłączenie do
hydrantu przeciwpożarowego. Przypominała mi się w tym miejscu, pewna impreza na
Krakowskich Błoniach, przy realizacji której
wyciągaliśmy dźwigiem siedemnastowatową
Spectrę.
Wracając do początków firmy i pracy z laserami; na mojej drodze w pewnym momencie
pojawił się Maciek Bubula, który obsługiwał
lasery w trakcie imprez Inwazja Mocy. Wie-
Na tylnej ściance urządzeń firmy Kvant znajduje się zestaw najbardziej potrzebnych
manipulatorów oraz złączy. Są tutaj m.in. przełączniki pozwalające na obrócenie osi X oraz
Y, włącznik zasilania, tzw. safety key, złącze zasilania, a także wyjście i wejście protkołu LDA.
le razy dyskutowaliśmy o laserach i pomysłach na wielkie plenerowe widowiska. Nie
ukrywam, że pod jego wpływem zacząłem
poważnie myśleć o zakupie profesjonalnych
Wkrótce po tym spotkaniu zakupiliśmy pierw-
Najpierw zakupiliśmy dwa pięciowatowe i nie
systemów laserowych. Jakiś czas później, na
szy nasz półprzewodnikowy laser o mocy 500
minęło kilka miesięcy, a zdecydowaliśmy się na
targach we Frankfurcie zapoznałem się z ofertą
mW – wtedy myśleliśmy, że to prawdziwa
zakup kolejnych laserów o mocy 8 W. Wtedy
firmy KVANT i poznałem jej właściciela Pawła
rewelacja: malutki, chłodzony powietrzem,
były to lasery zielone. Systemy pełnokolorowe
Kuboska. KVANT w swojej ofercie miał lasery
łatwy w transporcie itp. Bardzo szybko okaza-
były dla nas w tamtym czasie poza zasięgiem.
półprzewodnikowe, które bardzo mnie zainte-
ło się, że apetyt rośnie w miarę jedzenia. Nie
Dziś do dyspozycji mamy lasery zielone o mo-
resowały. Były to dobre urządzenia, a program
chcieliśmy robić plenerów, w trakcie których
cach do 50 W i pełnokolorowe 25 W.
do ich sterowania umożliwiał tworzenie wła-
wszystko dookoła należało wyciemnić tak, aby
Myślę, że dobrym dowodem na to, iż po-
snych pokazów i, co ważne, systemy z Kvanta
laser mógł się przebić. Podjęliśmy decyzję, że
szliśmy w dobrym kierunku, mogą być nasze
miały bardzo atrakcyjną cenę.
musimy kupić najmocniejsze dostępne lasery.
ostatnie realizacje. Wymienić można na przywww.muzyka-tech.pl
51
WYWIAD
sierpień 2010
Lasery w firmie M e diam
poważnie kwestii spinania pokazu laserowego
z konsoletą oświetleniową.
Obecnie konsoleta jest nieodłącznym
elementem pokazu laserowego.
To zależy od pokazu. Jeżeli to jest koncert, to
staramy się, aby tak było, ponieważ chcielibyśmy zmienić koncepcję świecenia laserami.
Dawniej wyglądało to tak, że „my sobie, a
świetlik sobie”.
Nasze lasery mają zaprogramowane wzory coś
w rodzaju gobosów, np. kółko, kreskę, trójkąt
itp. Elementy te możemy wyzwalać z poziomu
konsolety DMX, możemy również modyfikować
ich wielkość, położenie, obrót itd. Użycie jednej
konsolety do oświetlenia i laserów daje nowe
możliwości. Teraz błysk laserów można przypisać
do hebla lub przycisku w konsolecie. Wszystko
razem tworzy jedną całość. Moim zdaniem taka
jest przyszłość i należy iść w tę właśnie stronę.
Jak zatem wygląda obecnie konfiguracja systemu sterującego laserami?
Sygnał z dowolnej konsolety DMX jest wpięty
Urządzenia serii Maxim charakteryzują się, podobnie jak wyższe modele producenta,
doskonałymi parametrami, zachowując przy tym optymalną cenę, rozmiary i koszty
użytkowania.
w wejście DMX na karcie Pangolin. Dalej sygnał wypuszczany jest już za pośrednictwem
kabla ILDA do projektora laserowego. Musimy mieć tyle niezależnych kart sterujących, ile
mamy niezależnych laserów. Oczywiście istnieje możliwość podłączenia kilku laserów pod
kład pokaz na Rynku w Krakowie przygotowa-
szość klientów była zainteresowana pokazami
jedno wyjście ILDA, ale wówczas otrzymamy
ny w trakcie ostatniego Sylwestra czy głośne
zsynchronizowanymi na poziomie programu z
na wszystkich laserach ten sam obraz; w takiej
specjalne show stworzone na koncercie Aphex
plikami audio czy też wideo, a żaden świetlik w
sytuacji należy dodatkowo pamiętać o dopusz-
Twin odbywającym się w ramach Festiwalu
Polsce w tym czasie nie traktował odpowiednio
czalnej obciążalności wyjścia. Od pewnego
Sacrum Profanum. Od wielu lat jesteśmy też
obecni na imprezie MAYDAY w katowickim
spodku. Mam nadzieję, że ten rok też przyniesie eventy, o których Redakcja MIT będzie
chciała napisać.
W jaki sposób odbywa się sterowanie
systemem laserów?
Do sterowania laserami używamy oprogramowania Pangolin. Pierwsze systemy były
budowane jeszcze w oparciu o karty ISA instalowane w komputerze. Wyposażone były
w wyjścia ILDA, RS-232, MIDI itp. Nie było
wyjścia ani wejścia DMX. W tamtym czasie był
to najlepszy system sterowania za rozsądne
pieniądze. W momencie, gdy firma Pangolin
wprowadziła na rynek nową wersję oprogramowania, czyli QM2000, na karcie pojawiły się dodatkowo złącza DMX IN i OUT.
Złącza te umożliwiły sterowanie z Pangolina
urządzeniami DMX, jak również wyzwalanie
pokazów i scen za pomocą konsolety DMX.
Powiem szczerze, że nie było to na początku
wykorzystywane w pełnym zakresie. Więk52
www.muzyka-tech.pl
Wszystkie urządzenia linii Spectrum, podobnie jak wszystkie inne lasery firmy Kvant, dzięki
zastosowanemu protokołowi ILDA pozwalają na łatwą i intuicyjną obsługę oraz sterowanie.
sierpień 2010
L as e ry w f ir mi e Media m
WYWIAD
Przy budowaniu system laserów z
pewnością zaistniała również konieczność zakupienia dodatkowych urządzeń, maszyn do dymu czy elementów
konstrukcyjnych.
Jeżeli chodzi o małe imprezy, zawsze znajdziemy miejsce, gdzie możemy nasze lasery
zainstalować – są one małe, lekkie i chłodzone
powietrzem, nie ma więc konieczności doprowadzenia do urządzeń niczego więcej prócz
zasilania i sterowania. Pamiętam również takie
sytuacje, gdy lasery były zainstalowane np. na
dwudziestometrowym kominie, dachu kamienicy itd. Jeżeli chodzi o duże imprezy, najłatwiej
jest się porozumieć z firmą, która obsługuje
dane wydarzenie, i powiedzieć, czego potrzebujemy i w których miejscach będziemy chcieli
się zainstalować.
Aby promień lasera był dobrze widoczny, jego
Najmocniejszy laser firmy Kvant. Model Spectrum charakteryzuje się mocą aż 25 W i pełną
paletą kolorów RGB.
światło musi załamać się w jakimś środowisku.
Najczęściej osiąga się to poprzez zadymienie
przestrzeni. Oczywiście pokazy laserowe bardzo ładnie wyglądają również w deszczu czy
czasu używamy urządzenia o nazwie Matrix.
nie jak ma to miejsce w przypadku matrycy au-
śniegu, ale nie są to popularne opcje widowiska
Możemy do niego podłączyć kilka sygnałów
dio. Najkrócej rzecz biorąc – wybieramy, który
z uwagi na mały komfort publiczności.
ILDA i laserów, następnie za pomocą konsolety
sygnał ILDA trafia na które wyjście, w jakiej
Najczęściej sami dostarczamy maszyny do
DMX sterujemy całym tym systemem, podob-
wielkości, z jaką pozycją itp.
dymu – największe nasze urządzenia to produREKLAMA
WYWIAD
sierpień 2010
Lasery w firmie M e diam
mowity efekt, ale również urządzenie, które
może być niebezpieczne i nie zawsze wolno
je instalować w miejscu wyznaczonym przez
zleceniodawcę.
Wielu organizatorów imprez nie zdaje sobie
sprawy z ciążącej na nich odpowiedzialności i
zleca pokazy laserowe firmom, które nie posiadają odpowiedniej wiedzy. Bardzo często
realizują one pokazy, wykorzystując lasery niewiadomego pochodzenia lub tzw. „samoróbki”
poskładane z tego, co było w garażu.
Rynki zachodnie są o wiele bardziej rygorystyczne w tym zakresie. Szczególnie zaostrzone kryteria dotyczące produkcji show laserowych obowiązują w USA. W Polsce tylko raz
spotkałem się z sytuacją, że ktoś zapytał nas
nie tylko o dokumenty czy certyfikaty na urządzenia, ale również o szkolenia upoważniające
Oprogramowanie Quickshow firmy Pangolin pozwala na w zasadzie dowolną kreację i modyfikowanie
najbardziej wymyślnych pokazów laserowych. Kompletny zestaw składa się z oprogramowania oraz
sterownika Flashback 3, który łączymy bezpośrednio z komputerem poprzez port USB.
pracowników do pracy z udziałem laserów.
kowane przez firmę JEM urządzenia o nazwie
prace nad widowiskiem zaczynamy dużo, dużo
Oprócz używania i sprzedawania laserów, firma Mediam prowadzi również
serwis laserów.
Roadie. Stosujemy również zadymianie piro-
wcześniej. Muszę przyznać, że ostatni Festiwal
Oczywiście, jesteśmy w stanie naprawić w za-
techniką i tzw. dym teatralny, który po zapale-
Sacrum Profanum był również bardzo wyma-
sadzie każde urządzenie. Czasami zdarza się,
niu daje dużą ilość dymu.
gającym wyzwaniem. Międzynarodowa ekipa,
że pewnych urządzeń po prostu nie opłaca się
duże wymagania, niecodzienna przestrzeń, ale
już naprawiać. Technika idzie wciąż do przodu i
również świetny efekt końcowy.
niektóre podzespoły czy rozwiązania są już po
Pokazy laserowe to jednak nie tylko
pokazy w przestrzeni, ale również na
przygotowanym ekranie, kamienicy
czy budynku.
W przypadku laserów niezwykle ważne jest również bezpieczeństwo pracy.
Najbardziej efektownym rodzajem pokazu lase-
Tak, wielokrotnie trzeba uświadamiać ludziom,
rowego jest beam show, czyli pokaz przy udzia-
że laser to wspaniałe narzędzie dające niesa-
prostu przestarzałe.
Dziękuję za rozmowę.
le dymu, w trakcie którego w przestrzeni rysowane są figury geometryczne i różnego rodzaju
kształty. Gdy w takim projekcie zastosujemy
dodatkowo bardzo mocne lasery, za pomocą
których zostanie zaprezentowane skrupulatnie
przygotowane widowisko, efekt końcowy zawsze budzi podziw, a wśród publiczności słychać często charakterystyczne „WOW!”.
Innym rodzajem takich spektakularnych widowisk laserowych jest graphic show, podczas
którego promień lasera rysuje animacje – mogą
być one wyświetlane na ekranach tiulowych,
ekranach wodnych, budynkach, drzewach,
murach – w zasadzie na każdej powierzchni.
Obecnie pracujemy nad połączeniem projekcji laserowych z hologramami i techniką video
mapping. Jest to nowy kierunek i nie chciałbym
na razie zdradzać zbyt wielu szczegółów.
Czy pamięta Pan widowisko, które
było dla was największym wyzwaniem?
Z pewnością dużym wyzwaniem jest coroczny
MAYDAY, podczas którego organizator dosyć
wysoko stawia nam poprzeczkę. Zawsze staramy się zaskoczyć publiczność tej imprezy i
54
www.muzyka-tech.pl
LivePRO jest aplikacją pozwalającą użytkownikowi na odtwarzanie wcześniej przygotowanych
pokazów i animacji laserowych za pomocą klawiatury, kontrolerów MIDI oraz konsoli Lasershow
Performer.